bold = Main text
Rozdzial grey = Comment text
1 Intro | optymizmu poznawczego i wiary w ludzki rozum. Na przekór
2 Intro | siecle’u Jan Paweł II apeluje w swym przesłaniu: "W świetle
3 Intro | apeluje w swym przesłaniu: "W świetle wiary, która dostrzega
4 Intro | dostrzega ostateczny sens w Jezusie Chrystusie, pragnę
5 Intro | innych, aby zachowali ufność w zdolności ludzkiego rozumu
6 Intro | wahał się ponosić ryzyka w poszukiwaniu wszystkiego,
7 Intro | dobre i prawdziwe" (nr 56).1 W tych słowach encykliki widzę
8 Intro | odwiecznej tęsknoty za prawdą. W kulturowym rozwoju ludzkości
9 Intro | inspirowały powstanie filozofii w starożytnej Grecji. Ich
10 Intro | odpowiedniki przewijały się w Wedach, w świętych pismach
11 Intro | przewijały się w Wedach, w świętych pismach Izraela,
12 Intro | świętych pismach Izraela, w poematach Homera i tragediach
13 Intro | Przemiany kulturowe sprawiły, że w modelu życia dominującym
14 Intro | modelu życia dominującym w naszej kulturze odeszliśmy
15 Intro | zastosowania techniki zabijają w nas umiejętność przeżywania
16 Intro | częściej zajmuje płaski slogan, w którym telewizyjna publicystyka
17 Intro | przez political correctness. W tej sytuacji, przeżywając
18 Intro | Ukazując rolę chrześcijaństwa w tym dialogu, podkreśla,
19 Intro | Papież zbliżenie stanowisk w kwestiach dotyczących ekologii,
20 Intro | dopełnienie prawdy odkrytej w racjonalnym wysiłku (105).
21 Intro | do starożytnej tradycji, w której w Maryi upatrywano "
22 Intro | starożytnej tradycji, w której w Maryi upatrywano "podporę
23 Intro | rozumienia wiary", Jan Paweł II w ostatnich zdaniach dokumentu
24 Intro | philosophari in Maria (108). W perspektywie tej pojawia
25 Intro | jedynie samotnej wędrówki w przestrzeniach wysokiej
26 Intro | nas jako prawda uosobiona w Chrystusie.~ ~
27 Intro(1)| Przytaczane w całym artykule numery w
28 Intro(1)| w całym artykule numery w nawiasach odsyłają do numeracji
29 Intro(1)| numeracji paragrafów przyjętej w tekście encykliki. ~
30 1 | autonomię filozofii, wyrażoną w tym, iż zarówno język, jak
31 1 | chrześcijańskiej. Kiedy w środowiskach opiniotwórczych
32 1 | całkowicie podważać wiarę w rozum, ponadsystemową prawdę
33 1 | encykliki kierowany jest w stronę tych ośrodków intelektualnych,
34 1 | pozostaje diakonia prawdy (2). W końcowych partiach Fides
35 1 | solidarna troska o prawdę w epoce zdominowanej przez
36 1 | poziom nauczania filozofii w uczelniach kościelnych,
37 1 | tradycji przeszłości szedł w parze z uwzględnianiem aktualnych
38 1 | Kościoła i świata (105). ~W dalszej części apelu, kierowanej
39 1 | II podkreśla, że trzeba w społeczności filozofów kształtować
40 1 | wrażliwość na dobro zawarte w tej prawdzie. W słowach
41 1 | zawarte w tej prawdzie. W słowach kierowanych do przyrodników,
42 1 | otwarcia na Tajemnicę (106). W ostatniej prośbie, adresowanej
43 1 | postawę przez współdziałanie w nieustannym poszukiwaniu
44 1 | przyjmując model życia, w którym człowiek nie jest
45 1 | może urzeczywistniać się w jego intelektualnej integracji.
46 1 | postanowi zakorzenić się w prawdzie, budując swój dom
47 1 | prawdzie, budując swój dom w cieniu Mądrości i w nim
48 1 | dom w cieniu Mądrości i w nim zamieszkując" (107). ~ ~
49 2 | czysto akademickie dyskusje w Piłatowym stylu. Ma ona
50 2 | Kościoła Jezus Chrystus, w konkrecie swej egzystencji,
51 2 | które prowadzą do domu Ojca, w stronę najwyższych wartości (
52 2 | przewija się wielokrotnie w nowej encyklice jako centralna
53 2 | encyklice jako centralna prawda w chrześcijańskim orędziu
54 2 | nowe utopie. Dzięki wierze w sens może przezwyciężyć
55 2 | przez reklamowy slogan. W wizji, którą ukazuje Fides
56 2 | dało początek filozofii w starożytnej Grecji. Ważnym
57 2 | współczesny chaos myślowy, w którym podaje się w wątpliwość
58 2 | myślowy, w którym podaje się w wątpliwość możliwość dojścia
59 2 | dojścia do obiektywnej prawdy.~W niektórych prądach myślowych
60 2 | prawdy, podkreślając, iż w imię prawdy można praktykować
61 2 | do rywalizacji o wpływy w okresie wspólnoty pierwotnej.
62 2 | jak i do obracania ich w gruzy. Nie upoważnia to
63 2 | odpowiedzialności za prawdę w świecie, w którym centralną
64 2 | odpowiedzialności za prawdę w świecie, w którym centralną wartość
65 2 | już szukać prawdy, gdyż w przyśpieszonym nurcie życia
66 2 | pozbawione pasterza" (Mk 6,34). W ich stronę kieruje swą pasterską
67 2 | fundament ludzkiego życia" (5).~W ewangelicznym opisie rozmnożenia
68 2 | głód sensu odnajdywanego w Jezusowym słowie. Ten głód
69 2 | nowe problemy powstające w sercu współczesnej kultury,
70 2 | wszystkim, którzy czują się dziś w szczególny sposób zagrożeni
71 2 | kryzysów, także kryzysu wiary w rozum, Jan Paweł II ukazuje
72 2 | wysiłek filozofów i teologów. W perspektywie tej nasze poszukiwanie
73 3 | Filozofia w sercu kryzysów~Przemiany
74 3 | wcześniej szczegółowo opisywane w różnych nurtach. Odmienność
75 3 | jako "ontologię rozpadu". W komentarzach poszczególnych
76 3 | zróżnicowane interpretacje. W radykalnych ujęciach kwestionuje
77 3 | pojętej klasycznie filozofii. W kręgu wpływów popularnych
78 3 | wymienionych autorów informują, iż w filozofii nie należy poszukiwać
79 3 | Radykalizm podobnej wizji idzie w parze z wielkością autorytetów
80 3 | z wielkością autorytetów w dziedzinie humanistyki czy
81 3 | broniących podobnej opinii. W usprawiedliwieniu cytowanej
82 3 | treści stanowi "bredzenie w ekstazie". Na miejsce racjonalnych
83 3 | Borgesa sugerujące, iż "nic w życiu się nie liczy prócz
84 3 | pisałem tylko fikcje." 4 ~Jak w świecie rozpaczy, absurdu
85 3 | przeszłości, inspirowane wiarą w rozum i w bezprecedensowe
86 3 | inspirowane wiarą w rozum i w bezprecedensowe osiągnięcia
87 3 | osiągnięcia nauki, kontrastują w nim wyjątkowo z naszym doświadczeniem
88 3 | doświadczeniem tragedii przeżywanej w pejzażu z barakami Oświęcimia
89 3 | wyrażać krzykiem przechodzącym w bełkot. Nie tylko logiczna
90 3 | lecz również bredzenie w uniesieniu staje się wtedy
91 3 | próbujący filozofować nawet w momentach między kolejnymi
92 3 | oświeceniowych racjonalistów. W perspektywie tej łatwo jest
93 3 | tego, co jeszcze niedawno, w kręgach urzeczonych ideą
94 3 | rozpaczy usiłują szukać ratunku w kręgu sympatyków liberalnej
95 3 | pragmatycznych zachowań. W podejściu konsekwentnych
96 3 | słownika wyrazów obcych. W nurcie głębokich i gwałtownych
97 3 | dla rodzaju homo sapiens.~W wyniku rozwinięcia idei,
98 3 | rozwinięcia idei, które w ubiegłym stuleciu usiłował
99 3 | Okazało się jednak, że w świecie, z którego zniknął
100 3 | antropologia przechodzi w entropologię. Ta ostatnia
101 3 | określać stopień nieładu w badanym systemie, nie daje
102 3 | nienaruszalnych prawach. W złożonej rzeczywistości
103 3 | rzeczywistości struktur, opisywanych w kręgu wpływów Michela Foucault,
104 3 | otaczające nas struktury rzutują w istotny sposób na treści
105 3 | umysłowych. Tak jak klient w supermarkecie zmienia swe
106 3 | trudniej jest zachować wiarę w obiektywny sens, który istniałby -
107 3 | o obiektywnej prawdzie. W popularnej krytyce idei
108 3 | zarówno oświeceniowej wiary w rozum, jak i zaufania do
109 3 | przedstawiana literatura. Zarówno w niej, jak i w fizyce główną
110 3 | literatura. Zarówno w niej, jak i w fizyce główną rolę ma odgrywać
111 3 | miejsce na liście przebojów. W perspektywie teorii głoszącej
112 3 | interesować osób, które w supermarkecie współczesnej
113 3 | poszukują zgoła innych wartości. W ten sposób można usprawiedliwić
114 3 | osiągnięcia i zastosowania są w naszej epoce szczególnie
115 3 | ostateczne i niezmienne prawdy w dziedzinie filozofii. Śmierć
116 3 | filozofii. Śmierć nauki idzie w parze ze śmiercią filozofii.
117 3 | do tej ekspresji niewiary w rozum i nieufności wobec
118 3 | Zamiast prawdy wprowadza się w nich kompromisową umowę,
119 4 | odgrywających decydującą rolę w ewolucji kulturowej człowieka.
120 4 | totalitarnych zbudowanych w wieku XX pozwolił spojrzeć
121 4 | perspektywy ludobójstwa przyjętego w imię wzniosłych haseł o
122 4 | praktyka komunistyczna, w której najnowsze osiągnięcia
123 4 | wzorcom opisanym przez Orwella w 1984.~Rozczarowanie płynące
124 4 | rozczarowań i podejrzeń, w którym nieufnie traktowano
125 4 | zaczęli szybko uderzać w kasandryczny ton, traktując
126 4 | prowadzą do głębokich przemian w naszej kulturze. Rewolucja
127 4 | wynalazkiem druku. Problem w tym, iż rewolucja Gutenberga
128 4 | Gutenberga była rozłożona w długim czasie. Korzystanie
129 4 | obrazkowych informacji, w której coraz trudniejsze
130 4 | się już globalną wioską, w której ten sam dziennik
131 4 | z najdalszych zakątków. W globalnej wiosce trudno
132 4 | nowych autostrad czy osiedli. W tej sytuacji łatwo można
133 4 | niesie szczególne zagrożenie w dziedzinie wartościowań
134 4 | zasady etyczne przyjmowane w różnych społecznościach
135 4 | do naiwnego relatywizmu, w którym przyjmie się zasadę "
136 4 | prymitywizmu czy absurdu. W miejsce utopii proponowanych
137 4 | miejsce utopii proponowanych w przeszłości przez nazizm
138 4 | nihilistyczną utopię absurdu, w której jedyną wartością
139 4 | relatywizmu mają ułatwioną misję w tych ośrodkach akademickich,
140 4 | ośrodkach akademickich, gdzie w praktyce wykładowej zrezygnowano
141 4 | regresu kulturowego człowieka w stronę wspólnoty pierwotnej,
142 4 | moralnych naszego gatunku. W tym kontekście zrozumiałe
143 4 | szczególną uwagę kieruje w stronę wartości moralnych.
144 4 | Nihilizm moralny idący w parze z filozofią łatwej
145 4 | niż ekscentryczne modele w dziedzinie kosmologii lub
146 4 | ludzkiej, Papież podkreśla, że w całej encyklice wyakcentował "
147 4 | podstawową rolę prawdy w dziedzinie moralności" (
148 4 | moralności" (99).~Wiara w racjonalność i ład świata
149 4 | porządku poszukiwano także w nauce, która miała dostarczać
150 4 | geometria" - powtarzano w kręgach francuskich encyklopedystów,
151 4 | przedstawicielami różnych środowisk w wielkich metropoliach miejskich.
152 4 | zagubienia intelektualnego. W gąszczu głęboko zróżnicowanych
153 4 | czują się one jak dziecko w supermarkecie. Większość
154 5 | wcześniejsze generacje odnajdywały w pozytywistycznej fascynacji
155 5 | fascynacji techniką czy w bezkrytycznym racjonalizmie
156 5 | rozpaczy i pesymizmowi, które w wyjątkowej dawce niesie
157 5 | refleksji filozoficznej w kształtowaniu chrześcijańskiej
158 5 | chrześcijańskiej wizji świata (6). W pejzaż intelektualny, w
159 5 | W pejzaż intelektualny, w którym tak często celebruje
160 5 | naszego umysłu objawił nam w misji Jezusa Chrystusa.
161 5 | byśmy czuli się zagubieni w gąszczu domysłów i hipotez.
162 5 | wiary, "znajdując oparcie w Bogu, pozostaje zawsze i
163 5 | wysiłków filozofii i teologii. W zespoleniu tym wiara staje
164 5 | teologią a filozofią" (63). W supermarkecie nie należy
165 6 | Ikar jednoskrzydły~W wielości nurtów, których
166 6 | ułatwiałby rzut kamieniem w stronę kolegi związanego
167 6 | kierunkiem filozoficznym. W wielu sformułowaniach encykliki
168 6 | różnice terminów i stylów w krytyce postmoderny. Następnie
169 6 | przedstawicieli młodego pokolenia. ~W stronę młodych kieruje się
170 6 | zatroskanie. Wchodzą oni w świat pozbawiony fundamentów,
171 6 | jeszcze dla ich rodziców. W kręgu nowych mistrzów często
172 6 | natomiast wzory postaw, w których przedkłada się "
173 6 | harmonię refleksji i życia. W tej perspektywie Euklides
174 6 | pragmatycznych" korzyści. W tej właśnie perspektywie
175 6 | tych schematów myślowych, w których stwarzano sztuczne
176 6 | zaś ma własną przestrzeń, w której się realizuje" (17).
177 6 | znajduje wtedy swe dopełnienie w rozumieniu otwartym na tajemnicę,
178 6 | tajemnicę, którą przyjmujemy w duchu zawierzenia Bogu.
179 6 | duchu zawierzenia Bogu. W papieskim dowartościowaniu
180 6 | przygodności człowiek wyrażał w tych dziedzinach pełną pasji
181 6 | nieskończonością. Tę samą tęsknotę w najbardziej zracjonalizowanej
182 6 | zracjonalizowanej postaci odnajdujemy w filozofii, zrodzonej z pragnienia,
183 6 | przygodne, i poszybować w stronę nieskończoności" (
184 6 | stronę nieskończoności" (24). W perspektywie tej nie można,
185 6 | Encyklika ukazuje zachodzący w czasie rozwój wzajemnych
186 6 | konkretne przykłady doktryn, w których popełniano obydwa
187 6 | popełniano obydwa typy błędów w stanowiskach oscylujących
188 6 | wzajemnych odniesień ignoruje się w wielu współczesnych nurtach
189 6 | niebezpieczeństwach podobnej praktyki, w której próbuje się absolutyzować
190 6 | wysiłku intelektualnego w poszukiwaniu prawdy. ~Nierzadko
191 6 | poszukiwaniu prawdy. ~Nierzadko w kręgach osób wierzących
192 6 | innego typu pokory. Umieć w duchu ufnej pokory przyjąć
193 6 | intelektualna przejawia się wtedy w tym, że od naszych prostych
194 6 | Natomiast nie doceniana w wielu ośrodkach "refleksja
195 7 | Fides et ratio wprowadza w rozległą perspektywę, w
196 7 | w rozległą perspektywę, w której uznaje się istnienie
197 7 | wielkie pytania podejmowane w metafizyce wyznaczały horyzont
198 7 | dziedzictwa, by przejść w mały świat pytań codziennej
199 7 | etapu rozwoju ludzkości, w którym troska o jaskinię
200 7 | wielkich kwestii teoretycznych. W późniejszych etapach rozwoju
201 7 | ich środowisko naturalne. W imię troski o ludzką ekologię
202 7 | konsekwentnie wyraża ufność w ludzkie możliwości poznawcze
203 7 | poszukiwania całościowej wizji, w której przezwycięży się
204 7 | wszystkich poszukujących prawdy", w którego "refleksji wymogi
205 7 | moc wiary połączyły się w najbardziej wzniosłej syntezie,
206 7 | obecnie próbom ucieczek w irracjonalizm. W pluralistycznej
207 7 | ucieczek w irracjonalizm. W pluralistycznej kulturze
208 7 | namiastek metafizyki i religii w ezoteryzmach niosących proste
209 7 | pytania człowieka. Wiara w UFO i horoskopy, ucieczki
210 7 | UFO i horoskopy, ucieczki w parapsychologię czy okultyzm
211 7 | Akwinu. Ideologom ucieczek w irracjonalizm znacznie łatwiej
212 7 | nowe wersje swych ideologii w środowisku, które wyżej
213 7 | niesie ten typ pragmatyzmu, w którym unika się zarówno
214 7 | ludzkich działań. Ucieczka w pragmatyzm, tak popularna
215 7 | pragmatyzm, tak popularna obecnie w kręgu filozoficznych wpływów
216 7 | bronionych stanowisk. 5 W perspektywie tej racjonalną
217 7 | aksjomatycznie wizję świata, w której wszystko jest "potyczką",
218 7 | idealnie liberalnego państwa"6. W idealnej wersji państwa
219 7 | encyklika ukazuje wizję, w której zarówno demokracja,
220 7 | konwenansami przyjętymi w licytacji brydżowej. Nie
221 7 | człowieka do oprawy książek. W ich wizji świata tradycyjne
222 7 | Oświęcimia jest nadal obecny w naszej kulturze. W lipcu
223 7 | obecny w naszej kulturze. W lipcu 1998, kiedy tekst
224 7 | pochodzących z poronień w szpitalach Berlina, do produkcji
225 7 | reakcją, że obowiązujące w Niemczech prawo nakazuje
226 7 | i zasad moralnych, która w historii ludzkości wykraczała
227 7 | narażana na poważne próby w przeszłości, gdy sceptycyzm
228 7 | intelektualnych. Aby ocalić ją w nurcie współczesnych przemian
229 7 | racjonalnej refleksji teoretycznej w przestrzeniach duchowych
230 7 | apel o zespolenie wysiłków w celu obrony racjonalnych
231 7 | kultury ma już swą antycypację w praktyce, gdy autorzy reprezentujący
232 7 | mnie kwestią przypadku, że w polskich polemikach lat
233 7 | polemikach lat ostatnich w kręgu obrońców racjonalności
234 7 | energie do współdziałania w ochronie tego dziedzictwa
|