|
I. BISKUPI DIECEZJALNI
DB 11. Diecezję stanowi część
Ludu Bożego, powierzona pieczy pasterskiej biskupa i
współpracujących z nim kapłanów, tak by
trwając przy swym pasterzu i zgromadzona przez niego w Duchu
Świętym przez Ewangelię i Eucharystię, tworzyła
Kościół partykularny, w którym prawdziwie obecny jest i
działa jeden, święty, katolicki i apostolski
Kościół Chrystusowy.
Poszczególni biskupi, którym zlecono troskę o
Kościół partykularny, sprawują w imię Pana
pieczę duszpasterską nad swymi owcami, pod zwierzchnictwem
papieża, jako ich właściwi, zwyczajni i bezpośredni
pasterze, spełniając względem nich obowiązek nauczania,
uświęcania i kierowania. Sami wszakże winni uznawać prawa,
przysługujące prawomocnie czy to patriarchom, czy innym
hierarchicznym autorytetom.
Do swoich zadań apostolskich winni się biskupi przykładać
jako świadkowie Chrystusowi wobec wszystkich ludzi, troszcząc
się nie tylko o tych, którzy idą już za Księciem
pasterzy, lecz oddając się całym sercem także tym,
którzy w jakikolwiek sposób zboczyli z drogi prawdy lub nie
znają Ewangelii Chrystusowej oraz zbawczego miłosierdzia, ażeby
w końcu wszyscy postępowali wedle "wszelkiej dobroci,
sprawiedliwości i prawdy". (Ef 5,9).
DB 12. W spełnianiu swego obowiązku
nauczania niech obwieszczają ludziom Ewangelię Chrystusową - co
wysuwa się na czoło wśród zasadniczych zadań
biskupich - nawołując ich w mocy Ducha do wiary lub umacniając
ich w żywej wierze. Niech ich zapoznają z całością
tajemnicy Chrystusowej, czyli z tymi prawdami, których
nieznajomość jest nieznajomością Chrystusa, a nadto z
objawioną przez Boga drogą do oddawania Mu czci, a tym samym do
osiągnięcia wiecznej szczęśliwości.
Oprócz tego niech wykazują, że nawet rzeczy doczesne oraz
instytucje ludzkie kierowane są również wedle zamiarów
Boga Stwórcy ku zbawieniu ludzi, i dlatego mogą się
niemało przyczyniać do budowania Chrystusowego Ciała.
Dlatego niech pouczają, jak należy oceniać w myśl nauki
Kościoła osobę ludzką razem z jej wolnością i z
samym życiem ciała, rodzinę oraz jej jedność i
stałość, wydawanie i wychowanie potomstwa, społeczność
świecką z jej prawami i stanami, pracę i wypoczynek, wiedzę
i wynalazki techniczne, nędzę i nadmiar dóbr. Na koniec winni
przedstawić zasady rozwiązywania najbardziej doniosłych zagadnień
dotyczących posiadania, wzrostu i należytego rozdziału
dóbr materialnych, pokoju i wojny oraz braterskiego
współżycia wszystkich narodów.
DB 13. Naukę chrześcijańską winni
podawać w sposób przystosowany do potrzeb chwili, by
odpowiadała na trudności i zagadnienia, które przede wszystkim
dręczą i niepokoją ludzkość. Niech też tej nauki
strzegą, przyuczając wiernych do jej obrony i rozwoju. W jej
podawaniu mają dawać dowody macierzyńskiej troski
Kościoła względem wszystkich ludzi, zarówno
wierzących jak i niewierzących, a szczególną troską
niech otaczają ubogich i słabych, do których posłał
ich Bóg z opowiadaniem Ewangelii.
Ponieważ do Kościoła należy nawiązywanie dialogu ze
społecznością ludzką, w której żyje,
ciąży przede wszystkim na biskupach obowiązek zbliżania
się do ludzi, szukania ich i podtrzymywania rozmowy z nimi. By w tych
zbawiennych rozmowach zawsze prawda szła w parze z dobrocią, a
zrozumienie z miłością, musi je cechować jasność
wyrażania się łącznie z pokorą i
delikatnością, a nadto należyta roztropność,
połączona jednak z zaufaniem, które zaskarbiając
przyjaźń wytwarza więź duchową. Dla upowszechnienia
nauki chrześcijańskiej niech się starają
posłużyć różnymi dostępnymi w dzisiejszych
czasach środkami, przede wszystkim oczywiście kaznodziejstwem i
nauczaniem katechizmu, które zawsze przecież wysuwają się
na czoło, lecz też wykładem nauki w szkołach, akademiach,
konferencjach i wszelkiego rodzaju zebraniach, a niemniej również
upowszechnianiem przez publiczne deklaracje, czynione z okazji pewnych
wydarzeń, nadto przy pomocy prasy oraz środków
społecznego przekazywania myśli, którymi bezsprzecznie
należy się posługiwać w głoszeniu Ewangelii
Chrystusowej.
DB 14.
Niech dopilnują, aby tak dzieciom i dorastającej oraz
dojrzałej młodzieży, jak też starszym podawano pilnie
naukę katechizmu, która zmierza do tego, by u ludzi wiara
oświecona nauką stawała się żywą,
wyraźną i czynną. Niech też dopilnują, aby w podawaniu
jej zachowano odpowiedni rozkład i metodę przystosowaną nie
tylko do omawianego materiału, lecz również do charakteru,
pojętności i wieku oraz warunków życia słuchaczy,
niech baczą aby to nauczanie opierało się na Piśmie
świętym, Tradycji, liturgii oraz na Magisterium i życiu
Kościoła.
Prócz tego winni zatroszczyć się o stosowne przygotowanie
katechetów do ich zadań, tak żeby mieli dokładną
znajomość nauki Kościoła oraz zasad psychologii, a
wiedzę pedagogiczną aby opanowali teoretycznie i praktycznie.
Mają też postarać się o przywrócenie katechumenatu
dorosłych lub lepsze przystosowanie go.
DB 15. W spełnianiu swego obowiązku
uświęcania winni biskupi pamiętać, że wzięci
zostali z ludzi i że dla ludzi postanowieni są w tym, co do Boga
należy, aby składali dary i ofiary za grzechy. Biskupi cieszą
się przecież pełnią sakramentu kapłaństwa i od
nich są zależni w wykonywaniu swej władzy zarówno
kapłani, którzy także otrzymali święcenia na
prawdziwych kapłanów Nowego Testamentu, by być skrzętnymi
współpracownikami biskupów, jako też diakoni,
którzy wyświęceni na ten urząd służą
Ludowi Bożemu w łączności z biskupem oraz gronem jego
kapłanów. Biskupi więc są głównymi szafarzami
tajemnic Bożych, jako też kierownikami, krzewicielami i
stróżami całego życia liturgicznego w powierzonym sobie
Kościele.
Muszą przeto ciągle dokładać starań, by wierni coraz
głębiej poznawali i przeżywali poprzez Eucharystię
tajemnicę paschalną celem wytworzenia jednego, mocno zwartego
Ciała w jedności Chrystusowej miłości, "pilnując
modlitwy i posługi słowa" (Dz 6,4), niech dołożą
trudu, by wszyscy powierzeni ich opiece byli jednomyślni w modlitwie, a
przez przyjmowanie sakramentów wzrastali w łasce i byli wiernymi
świadkami Pana.
Jako ci, którzy mają zadanie doskonalenia, winni biskupi
przyczyniać się do wzmożenia świętości swego
kleru, zakonników i świeckich według właściwego im
powołania, świadomi wszakże tego, że są
zobowiązani dawać przykład świętości przez
miłość, pokorę i prostotę życia. Niech tak
uświęcają powierzone sobie Kościoły, by ujawniał
się w nich zmysł całego Kościoła Chrystusowego.
Dlatego jak najbardziej winni popierać powołania kapłańskie
i zakonne, otaczając szczególną troską powołania
misyjne.
DB 16. W wykonywaniu swych zadań ojca i
pasterza niech biskupi będą pośród swoich jako ci, co
usługują, niech będą dobrymi pasterzami, znającymi swe
owce i przez nie znanymi, prawdziwymi ojcami, wyróżniającymi
się duchem miłości i troski względem wszystkich, tak że
ich władzy pochodzącej od Boga wszyscy się z
wdzięcznością poddają. Całą rodzinę swej
trzody niech tak skupiają i urabiają, by wszyscy, świadomi swych
obowiązków, żyli i działali we wspólnocie
miłości. By mogli to czynić skutecznie, biskupi
"nadający się do wszelkiego dzieła dobrego" (2 Tm
2,21) i "wszystko znoszący ze względu na wybranych" (2 Tm
2,10), muszą tak swoje życie ułożyć, by
dostrajało się do wymagań czasów.
Szczególną miłością winni zawsze otaczać
kapłanów, mających ich za synów i
przyjaciół, ponieważ oni w swoim zakresie podejmują ich
zadania i troski i spełniają je tak gorliwie w codziennych zabiegach.
Toteż niech będą gotowi do ich wysłuchania, a przez
zażyłe z nim obcowanie niech usiłują rozwijać
całokształt pracy duszpasterskiej w całej diecezji.
Niech się troszczą o ich duchowy, intelektualny i materialny stan, by
byli zdolni do świętego i pobożnego życia oraz do wiernego
i owocnego spełniania swych posług. Z tego względu winni
popierać wszelkie poczynania i urządzać specjalne zebrania,
które by od czasu do czasu gromadziły kapłanów tak w
celu odprawienia dłuższych rekolekcji dla odnowy swego życia,
jak i celem zdobycia głębszej znajomości różnych
dziedzin wiedzy kościelnej, zwłaszcza Pisma św. i teologii,
donioślejszych zagadnień społecznych oraz nowych zasad
działalności duszpasterskiej. Kapłanom, którzy w
jakikolwiek sposób znajdują się w niebezpieczeństwie lub
w czymś nie dopisali, winni okazać czynne miłosierdzie.
By mogli stosowniej zaradzić dobru wiernych odpowiednio do stanu
każdego, niech dążą do należytego rozeznania ich
potrzeb w warunkach społecznych, w jakich żyją, niech
posługują się w tym celu właściwymi środkami,
głównie badaniami socjologicznymi. W stosunku do wszystkich
mają okazywać zainteresowanie, bez względu na wiek, stan lub
narodowość, zarówno w stosunku do miejscowej ludności, jak
i przybyszów czy cudzoziemców. W roztaczaniu tej pasterskiej
pieczy niech zostawiają swym wiernym przynależny im udział w
sprawach Kościoła, uznając ich obowiązek jak też prawo
do czynnej współpracy w budowie Mistycznego Ciała
Chrystusowego.
Braci odłączonych niech darzą miłością,
przykazując również wiernym, by odnosili się do nich z
wielką uprzejmością i miłością, udzielając
zarazem poparcia ekumenizmowi w rozumieniu Kościoła: Nawet
nieochrzczonych winni darzyć sercem, by również im
przyświecała miłość Jezusa Chrystusa, którego
biskupi są świadkami wobec wszystkich.
DB 17. Należy rozwijać różne
formy apostolatu oraz dążyć do uwzględnienia i
ścisłego zespolenia pod kierownictwem biskupa wszelkich dzieł
apostolskich w całej diecezji lub na jego odrębnych terenach,
które by zestroiło w harmonijnej działalności wszelkie
przedsięwzięcia oraz instytucje katechetyczne, misyjne, charytatywne,
społeczne, rodzinne, szkolne oraz jakiekolwiek inne, mające w
założeniu cele duszpasterskie, żeby przez tę
współpracę ujawniła się zarazem jedność
diecezji.
Szczególny nacisk należy położyć na obowiązek
apostołowania, ciążący na wiernych zależnie od ich
stanu i uzdolnień każdego, i polecać im, by brali udział
lub wspierali różne dzieła apostolatu świeckich, a
zwłaszcza Akcję Katolicką. Niech też popierają i
rozwijają stowarzyszenia mające wprost lub ubocznie cel
nadprzyrodzony, a mianowicie osiągnięcie doskonalszego życia lub
głoszenie wszystkim Ewangelii Chrystusowej czy rozwój nauki chrześcijańskiej
lub wzrost kultu publicznego bądź cele społeczne, bądź
też pełnienie dzieł pobożności czy miłości.
Formy apostolatu trzeba przystosować należycie do dzisiejszych
wymagań, mając na uwadze nie tylko duchowe i moralne, lecz
społeczne, demograficzne i ekonomiczne warunki ludzkiego życia. Do
skutecznych i owocnych osiągnięć w tym względzie bardzo
dużo wnoszą badania socjologiczne i religioznawcze przez instytuty
socjologii pastoralnej, które gorąco się zaleca.
DB 18. Specjalną troską należy
otoczyć tych wiernych, którzy ze względu na warunki życia
nie mogą dostatecznie korzystać z ogólnej zwykłej opieki
duszpasterskiej proboszczów lub całkowicie są jej pozbawieni,
jak np. mnogie rzesze emigrantów, uchodźcy i wygnańcy,
podróżujący statkami czy samolotami, koczownicy oraz inni tego
rodzaju. Dla roztoczenia opieki nad życiem duchowym tych, którzy
okresowo udają się w inne strony celem wypoczynku, trzeba oglądnąć
się za trafnymi metodami duszpasterskimi.
Konferencje Biskupów, głównie krajowe, mają starannie
prześledzić palące zagadnienia odnośnie do wyżej
wspomnianych ludzi oraz zgodnie i wspólnymi siłami zaradzić
pieczołowicie duchowej opiece nad nimi przy pomocy odpowiednich
środków i organizacji, biorąc w rachubę przede wszystkim
zasady ustalone lub mające być ustalone przez Stolicę
Apostolską, umiejętnie przystosowane do warunków czasu,
miejsca i osób.
DB 19. W pełnieniu swego apostolskiego zadania,
zmierzającego do zbawienia dusz, biskupom przysługuje sama przez
się pełna i całkowita wolność oraz
niezależność od jakiejkolwiek władzy świeckiej. Z tego
powodu nie wolno wprost czy pośrednio stawiać przeszkód w
pełnieniu ich zadań kościelnych lub nie dopuszczać do
swobodnego kontaktowania się ze Stolicą Apostolską czy innymi
władzami kościelnymi oraz ze swymi podwładnymi.
Bezsprzecznie, zabiegając około duchowej opieki nad swoją
trzodą, święci pasterze działają w rzeczy samej
również na korzyść postępu społecznego i
kulturalnego oraz dobrobytu, okazując w tym celu czynną
współpracę z władzami państwowymi w ramach swego
obowiązku i jak na biskupów przystało, oraz
nakłaniając do uległości wobec słusznych spraw i do
szacunku dla prawnie ustanowionej władzy.
DB 20. Ponieważ apostolski urząd
biskupów został ustanowiony przez Chrystusa Pana i zdąża
do celu duchowego oraz nadprzyrodzonego, święty Sobór
powszechny oświadcza, że prawo nominacji i ustanawiania
biskupów należy do odpowiedniej władzy kościelnej jako
jej własne, specjalne i wyłącznie jej przysługujące.
Wobec powyższego jest życzeniem świętego Soboru, by dla
należytej obrony wolności Kościoła oraz dla sprawniejszego
i swobodniejszego przymnożenia dobra wiernych nie przyznawano już
więcej w przyszłości władzom świeckim żadnych
praw czy przywilejów co do wyboru, nominacji, przedstawiania lub
wyznaczania na stanowisko biskupa. Natomiast uprzejmie prosi się
władze świeckie, których przychylność dla
Kościoła Sobór święty z wdzięcznością
uznaje i wielce ceni, aby zechciały samorzutnie zrzec się
wspomnianych praw czy przywilejów, przysługujących im
dotychczas na mocy umowy lub zwyczaju, po porozumieniu się ze Stolicą
świętą.
DB 21. Z uwagi więc na tak wielką doniosłość
i ważność pasterskich zadań biskupów, uprasza
się gorąco biskupów diecezjalnych oraz wszystkich innych
prawnie z nimi zrównanych, by w wypadku, gdyby ze względu na podeszły
wiek, czy z innego ważnego powodu stali się nie dość zdatni
do pełnienia swych obowiązków, zgłosili rezygnację
ze stanowiska czy to samorzutnie, czy za wskazaniem miarodajnej władzy.
Kompetentna natomiast władza w razie przyjęcia rezygnacji, zatroszczy
się o odpowiednie utrzymanie rezygnujących i o rozpatrzenie ich
specjalnych uprawnień.
|