ŚPIEWALIŚMY RAZEM «TE DEUM LAUDAMUS»

Katecheza wygłoszona podczas audiencji generalnej po podróży do Polski. 18 czerwca 1997

1. Dzisiejszą katechezę pragnę poświęcić ostatniej pielgrzymce do Polski, którą Opatrzność pozwoliła mi odbyć. Trzy były główne motywy tej pasterskiej wizyty: Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny we Wrocławiu, 1000-lecie męczeńskiej śmierci św. Wojciecha i sześćsetna rocznica fundacji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Te wydarzenia stanowiły centrum całej pielgrzymki, której szlak prowadził od 31 maja do 11 czerwca przez Wrocław, Legnicę, Gorzów Wielkopolski, Gniezno, Poznań, Kalisz, Częstochowę, Zakopane, Ludźmierz, Kraków, Duklę, Krosno, zatrzymując się przede wszystkim w trzech wielkich miastach: Wrocławiu — jako miejscu 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, Gnieźnie — jako miejscu związanym ze śmiercią św. Wojciecha, i Krakowie — gdzie został założony Uniwersytet Jagielloński.

2. 46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny we Wrocławiu rozpoczął się 25 maja, w Niedzielę Trójcy Świętej, liturgią eucharystyczną sprawowaną pod przewodnictwem mojego legata, kard. Angelo Sodano, Sekretarza Stanu. Bogaty program duchowy i liturgiczny wypełnił cały tydzień. Jego tematem wiodącym były słowa: «Ku wolności wyswobodził nas Chrystus» (Ga 5, 1). Opatrzność Boża pozwoliła mi uczestniczyć w zakończeniu prac Kongresu. Ostatniego dnia maja wraz z uczestnikami Kongresu, przybyłymi ze wszystkich stron świata, oddawaliśmy cześć Chrystusowi obecnemu w Eucharystii, adorując Go w katedrze wrocławskiej. Tego samego dnia uczestniczyłem w modlitwie ekumenicznej, w której brali udział przedstawiciele różnych Kościołów i Wspólnot kościelnych. Następnego dnia, w niedzielę 1 czerwca celebrowałem uroczystą Mszę świętą — Statio Orbis — zamykającą Kongres.

To niezwykłe wydarzenie w życiu Kościoła, jakim był Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny, zgromadziło wielu teologów, kapłanów, zakonników i świeckich. Był to z pewnością czas pogłębionej refleksji nad tajemnicą Eucharystii, który pozwolił skupić się na modlitwie chrześcijanom przybyłym z Polski, z krajów ościennych, jak również z innych części świata. Modlitwie tej przewodzili kardynałowie i biskupi zaproszeni na tę okazję z różnych stron świata. Był to 46. Kongres, licząc od pierwszego, który odbył się w Lille, we Francji, w 1881. W ostatnim czasie Międzynarodowe Kongresy Eucharystyczne odbywały się co 4 lata, kolejno w Lourdes (Francja) w 1981 r., w Nairobi (Kenia) w 1985 r., w Seulu (Korea) w 1989 r. i w Sewilli (Hiszpania) w 1993 roku. Następny ma odbyć się w Rzymie z okazji Wielkiego Jubileuszu Roku 2000.

3. Również milenium św. Wojciecha, który poniósł śmierć męczeńską w 997 roku, było motywem tej wizyty. Święty pochodził z Czech, z książęcego rodu Sławników. Urodził się w Libicach na terenie dzisiejszej diecezji Hradec Králové i w młodym wieku został biskupem w Pradze. Pod koniec kwietnia tego roku celebrowaliśmy uroczystości związane z milenium Wojciechowym w Czechach, z udziałem wielu biskupów z krajów związanych z życiem i działalnością tego świętego. Do Polski dotarł św. Wojciech u kresu swego życia. Został zaproszony przez króla Bolesława Chrobrego. Przyjął to zaproszenie, aby podjąć misję ewangelizacji wśród pogańskich ludów mieszkających nad Bałtykiem. Tam też znalazł śmierć męczeńską. Ciało męczennika wykupił Bolesław Chrobry i sprowadził do Gniezna, które w ten sposób stało się centrum kultu św. Wojciecha. Przy jego relikwiach odbyło się w r. 1000 spotkanie doniosłe nie tylko z punktu widzenia religijnego, ale i politycznego. Przybył na nie do Gniezna cesarz Otto III i legat papieski. Ich spotkanie z Bolesławem Chrobrym zwykło się określać jako Zjazd Gnieźnieński. Została wtedy utworzona pierwsza w Polsce metropolia ze stolicą w Gnieźnie. W wymiarze politycznym Zjazd Gnieźnieński był ważnym wydarzeniem — oznaczał wejście Polski piastowskiej do zespolonej Europy. Obchody milenium śmierci Wojciecha były okazją, by nawiązać do tego historycznego spotkania i jego znaczenia dla naszego kontynentu. Przybyli do Gniezna prezydenci państw związanych z tradycją Wojciechową: Czech, Litwy, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Raz jeszcze dziękuję Bogu i wszystkim, którzy aktywnie przyczynili się do realizacji tego ważnego spotkania.

4. Fundacja Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie była trzecim motywem wizyty. Ten pierwszy w Polsce uniwersytet został utworzony w 1364 r. przez króla Kazimierza Wielkiego. Było to Studium Generale, ale jeszcze nie pełny uniwersytet, gdyż brakowało mu wydziału teologicznego. O erygowanie tego wydziału zatroszczyła się królowa Jadwiga i jej mąż Władysław Jagiełło w 1397 r. Dzięki tej inicjatywie założycieli dynastii Jagiellonów powstał w Krakowie pełnoprawny uniwersytet, który bardzo szybko stał się wielkim centrum nauki, sławnym nie tylko w Polsce, ale w całej ówczesnej Europie.

Dla miasta Krakowa i dla społeczności uniwersyteckiej dzień 8 czerwca był wielkim świętem. Oto bowiem po 600 latach królowa Jadwiga doczekała się kanonizacji. Stało się to też okazją do spotkania z przedstawicielami polskich uniwersytetów, którzy uczestniczyli nie tylko w uroczystej Mszy św., ale także w akcie akademickim, który miał miejsce przy grobie św. Jana Kantego w kościele akademickim św. Anny. Dla wszystkich, którzy związani są z krakowską Alma Mater, był to wielki, uroczysty moment.

W ostatnim dniu pobytu w Polsce odbyła się jeszcze jedna kanonizacja: Jana z Dukli — franciszkanina, również związanego ze środowiskiem akademickim krakowskiego uniwersytetu w XV w. Dukla jest miejscem jego urodzenia, ale jego życie i posługa franciszkańska związane były ze Lwowem. Dziękuję Bogu, że było mi dane uczcić pamięć tego świętego w jego mieście rodzinnym, chociaż sama kanonizacja odbyła się w Krośnie, na terenie archidiecezji przemyskiej.

Obok tych kanonizacji w czasie pielgrzymki dokonałem z radością jeszcze dwóch beatyfikacji. W uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, 6 czerwca, w Zakopanem ogłosiłem błogosławionymi Bernardynę Marię Jabłońską — współzałożycielkę Zgromadzenia Sióstr Albertynek, oraz Marię Karłowską — fundatorkę Zgromadzenia Sióstr Pasterek.

5. Drodzy bracia i siostry! Składając dzięki Bogu, pragnę wyrazić raz jeszcze szczere podziękowanie wszystkim, którzy na różne sposoby uczestniczyli w przygotowaniu i przebiegu mojej pielgrzymki do Ojczyzny. Jestem wdzięczny władzom państwowym i kościelnym, organizacjom, które na różne sposoby zabiegały o pomyślny i owocny przebieg mojej wizyty, a także wszystkim innym instytucjom zaangażowanym w jej organizację. Dziękuję także kierownictwu i pracownikom radia i telewizji za udostępnienie społeczeństwu w Polsce i na świecie tego, co przeżywali ci wszyscy, którzy mogli bezpośrednio brać udział w pielgrzymce.

Raduję się, że w ciągu tych jedenastu dni mojej pielgrzymki do ojczystego kraju mogłem wraz z mymi rodakami śpiewać Te Deum laudamus, dziękując Panu Bogu za wszystko dobro, jakie na przestrzeni 1000 lat stało się udziałem Polski i całego świata.

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

Dzisiaj raz jeszcze powracam myślą i sercem do mojej ostatniej pielgrzymki do Ojczyzny. Pragnę najpierw podziękować Kościołowi w Polsce i władzom państwowym za zaproszenie mnie do odwiedzenia mojej Ojczyzny.

Raduję się, że w ciągu tych jedenastu dni było nam dane wspólnie śpiewać Te Deum laudamus, dziękując Panu Bogu za wszystko dobro, jakie na przestrzeni 1000 lat stało się naszym udziałem. Trzy były główne motywy tej pielgrzymki: Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny we Wrocławiu, 1000-lecie śmierci męczeńskiej św. Wojciecha i sześćsetna rocznica fundacji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Te wydarzenia stanowiły centrum całej pielgrzymki, która od 31 maja do 10 czerwca przebiegała przez Wrocław, Legnicę, Gorzów Wielkopolski, Gniezno, Poznań, Kalisz, Częstochowę, Zakopane, Ludźmierz, Kraków, Duklę i Krosno.

46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny we Wrocławiu, którego tematem wiodącym były słowa: «Ku wolności wyswobodził nas Chrystus» (Ga 5, 1), był to czas pogłębionej refleksji nad tajemnicą Eucharystii i wspólnej modlitwy chrześcijan przybyłych z Polski, z krajów ościennych, jak również z innych kontynentów. Dziękuję Bożej Opatrzności, że dane mi było uczestniczyć w zakończeniu tego Kongresu.

Drugim niejako elementem pielgrzymki były uroczystości związane z 1000-leciem śmierci św. Wojciecha. Obchody milenijne były wielkim dziękczynieniem za dar wiary, którą przyniósł św. Wojciech, a także okazją, by nawiązać do historycznego spotkania o doniosłym znaczeniu dla całej Europy — tak zwanego Zjazdu Gnieźnieńskiego w roku 1000. Dlatego też przybyli do Gniezna prezydenci państw związanych z tradycją Wojciechową: Czech, Litwy, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Bardzo dziękuję wszystkim za inicjatywę tego wymownego spotkania.

Trzecim głównym wydarzeniem pielgrzymki były obchody 600-lecia fundacji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie — mojej Alma Mater. Dziękuję Bogu, że mogłem uczestniczyć w tym wielkim święcie uniwersytetu, z którym jestem osobiście mocno związany. Moja radość jest tym większa, że po 600 latach królowa Jadwiga, założycielka uniwersytetu, doczekała się kanonizacji. Była to również okazja do spotkania z przedstawicielami wszystkich polskich uniwersytetów, za które jestem szczególnie wdzięczny.

W ostatnim dniu pobytu w Polsce odbyła się jeszcze jedna kanonizacja: Jana z Dukli — franciszkanina. Obok tych kanonizacji dokonały się w czasie pielgrzymki także dwie beatyfikacje: Bernardyny Marii Jabłońskiej — albertynki, oraz Marii Karłowskiej — pasterki.

Dziękuję wszystkim, którzy na różne sposoby uczestniczyli w przygotowaniu i przebiegu tej wizyty — zarówno ze strony państwa, jak i Kościoła. Dziękuję kierownictwu i pracownikom radia i telewizji za udostępnienie społeczeństwu w Polsce i na świecie tego, co przeżywali ci wszyscy, którzy mogli bezpośrednio brać udział w pielgrzymce. Bóg zapłać wszystkim.