DUCH A ZMARTWYCHWSTAŁE «CIAŁO DUCHOWE»

Audiencja generalna. 4 listopada 1998 r.

1. «Nasza bowiem ojczyzna - mówi apostoł Paweł - jest w niebie. Stamtąd też jako Zbawcy wyczekujemy Pana naszego Jezusa Chrystusa, który przekształci nasze ciało poniżone, na podobne do swego chwalebnego ciała, tą potęgą, jaką może On także wszystko, co jest, sobie podporządkować» (Flp 3, 20-21).

Tak jak Duch Święty przemienił ciało Jezusa Chrystusa, kiedy Ojciec wskrzesił Go z martwych, podobnie ten sam Duch przyoblecze w Chrystusową chwałę nasze ciała. Pisze św. Paweł: «A jeżeli mieszka w was Duch Tego, który Jezusa wskrzesił z martwych, to Ten, co wskrzesił Chrystusa Jezusa z martwych, przywróci do życia wasze śmiertelne ciała mocą mieszkającego w was swego Ducha» (Rz 8, 11).

2. Chrześcijańska wiara w zmartwychwstanie ciała od samego początku spotykała się z niezrozumieniem i sprzeciwem. Doświadczył tego sam apostoł Paweł, gdy zaczął głosić Ewangelię na Areopagu w Atenach: «Gdy usłyszeli o zmartwychwstaniu — opowiadają Dzieje Apostolskie — jedni się wyśmiewali, a inni powiedzieli: “Posłuchamy cię o tym innym razem”» (17, 32).

Trudność ta istnieje również w naszych czasach. Z jednej bowiem strony, nawet ludzie wierzący w jakąś formę przetrwania po śmierci, reagują sceptycznie na prawdę wiary, która w świetle zmartwychwstania Jezusa Chrystusa odpowiada na to podstawowe pytanie naszej egzystencji. Z drugiej strony, wielu ludzi ulega fascynacji pewnymi wierzeniami, na przykład w reinkarnację, która zakorzeniona jest w religijnym humus niektórych kultur Wschodu (por. Tertio millennio adveniente, 9).

Objawienie chrześcijańskie nie zadowala się bliżej nieokreślonym poczuciem przetrwania, chociaż docenia wartość intuicyjnego wyczucia nieśmiertelności, która znalazła wyraz w nauce kilku wybitnych postaci poszukujących Boga. Możemy również uznać, że u podstaw idei reinkarnacji leży głębokie pragnienie nieśmiertelności i pojmowanie ludzkiej egzystencji jako «próby» w perspektywie ostatecznego celu, a także jako konieczności pełnego oczyszczenia, by móc dostąpić komunii z Bogiem. Jednakże reinkarnacja nie zapewnia jedynej i niepowtarzalnej tożsamości każdemu ludzkiemu stworzeniu, będącemu przedmiotem szczególnej miłości Boga, ani też integralności ludzkiej istocie jako «wcielonemu duchowi».

3. Świadectwo Nowego Testamentu podkreśla przede wszystkim realizm również cielesnego zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Nawiązując do swoich przeżyć związanych z objawieniami zmartwychwstałego Pana, apostołowie wyraźnie poświadczają, że «Bóg wskrzesił Go trzeciego dnia i pozwolił Mu ukazać się (...) nam, wybranym uprzednio przez Boga na świadków, którzyśmy z Nim jedli i pili po Jego zmartwychwstaniu» (Dz 10, 40-41). Również czwarta Ewangelia podkreśla ten realizm, na przykład wtedy, gdy opowiada o apostole Tomaszu, którego Jezus zachęcił do włożenia palca w miejsce gwoździ oraz ręki do swego przebitego boku (por. J 20, 24-29). A także wtedy, gdy mówi o ukazaniu się zmartwychwstałego Jezusa na brzegu Jeziora Tyberiadzkiego, kiedy to «wziął chleb i podał im - podobnie i rybę» (J 21, 13).

Ów realizm objawień świadczy o tym, że Jezus zmartwychwstał wraz z ciałem i że z tym ciałem żyje u Ojca. Jednakże chodzi o ciało chwalebne, nie podlegające już prawom przestrzeni i czasu, przemienione w chwale Ojca. W zmartwychwstałym Chrystusie ukazuje się nam to stadium eschatologiczne, do którego dojdą w pewnym momencie wszyscy ludzie przyjmujący Jego odkupienie, poprzedzeni przez Najświętszą Maryję Pannę, która «dopełniwszy biegu życia ziemskiego z ciałem i duszą wzięta została do chwały niebieskiej» (Pius XII, konst, apost. Munificentissimus Deus, 1 listopada 1950 r., DS 3903; por. Lumen Gentium, 59).

4. Nawiązując do przekazu o stworzeniu z Księgi Rodzaju i interpretując zmartwychwstanie Jezusa jako «nowe stworzenie», apostoł Paweł stwierdza: «Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym» (1 Kor 15, 45). Istotnie, dzięki wylaniu Ducha Świętego, w uwielbionej rzeczywistości Chrystusa uczestniczą w sposób tajemniczy, ale realny wszyscy, którzy w Niego wierzą.

I tak, w Chrystusie «wszyscy w swych własnych powstaną ciałach, które teraz posiadają» (Sobór Laterański IV: DS 801), lecz to nasze ciało będzie przemienione w ciało chwalebne (por. Flp 3, 21), w «ciało duchowe» (1 Kor 15, 44). W Pierwszym Liście do Koryntian tym, którzy pytają: «A jak zmartwychwstają umarli? W jakim ukazują się ciele?» (15, 35), Paweł odpowiada posługując się obrazem ziarna, które obumiera, by dać początek nowemu życiu: «Przecież to, co siejesz, nie ożyje, jeżeli wprzód nie obumrze. To, co zasiewasz, nie jest od razu ciałem, którym ma się stać potem, lecz zwykłym ziarnem, na przykład pszenicznym lub jakimś innym. (...) Podobnie rzecz się ma ze zmartwychwstaniem. Zasiewa się zniszczalne - powstaje zaś niezniszczalne; sieje się niechwalebne - powstaje chwalebne; sieje się słabe - powstaje mocne; zasiewa się ciało zmysłowe - powstaje ciało duchowe. (...) Trzeba, ażeby to, co zniszczalne, przyodziało się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyodziało się w nieśmiertelność» (1 Kor 15, 35-37. 42-44. 53).

Oczywiście - wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego - «w jaki sposób» się to dokona, «przekracza naszą wyobraźnię i nasze rozumienie; jest dostępne tylko w wierze. Udział w Eucharystii daje nam już zadatek przemienienia naszego ciała przez Chrystusa» (n. 1000).

W Eucharystii, pod postaciami chleba i wina, Jezus daje nam swoje ciało ożywione przez Ducha Świętego i ożywiające nasze ciało, byśmy całym naszym jestestwem, duchem i ciałem, mogli uczestniczyć w Jego zmartwychwstaniu i chwale. Ireneusz z Lyonu pisze: «Podobnie jak chleb, który jest owocem ziemi, kiedy zostało nad nim przywołane Boże błogosławieństwo, nie jest już zwykłym chlebem, lecz Eucharystią, złożoną z dwóch rzeczywistości, jednej ziemskiej, a drugiej niebieskiej, tak też i nasze ciała przyjmujące Eucharystię nie są już zniszczalne, od chwili, kiedy noszą w sobie zarodek zmartwychwstania» (Adversus haereses, 4, 18, 4-5).

5. To wszystko, co dotychczas powiedzieliśmy, streszczając nauczanie Pisma Świętego oraz Tradycji Kościoła, wyjaśnia nam, dlaczego «Credo chrześcijańskie (...) osiąga punkt kulminacyjny w głoszeniu zmartwychwstania umarłych na końcu czasów oraz życia wiecznego» (KKK, 988). Przez wcielenie Słowo Boże przyjęło ludzkie ciało (por. J 1, 14), a przez swoją śmierć i zmartwychwstanie uczyniło je uczestnikiem swej własnej chwały Jednorodzonego Syna Ojca. Poprzez dary Ducha i uwielbionego ciała Chrystusa w Eucharystii, Bóg Ojciec budzi w całym człowieku i w pewnym sensie w samym kosmosie pragnienie takiego przeznaczenia. Jak mówi św. Paweł, «stworzenie z upragnieniem oczekuje objawienia się synów Bożych. (...) w nadziei, że również i ono zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczyć w wolności i chwale dzieci Bożych» (Rz 8, 19-21).

Apel o pomoc dla ofiar huraganu «Mitch»

Głębokim smutkiem napełniają mnie dramatyczne wiadomości o ogromnej liczbie ofiar huraganu «Mitch», który sieje zniszczenie w Ameryce Środkowej i na wyspach karaibskich, a zwłaszcza w Nikaragui, Hondurasie, Salwadorze i Gwatemali. Modląc się w intencji zabitych, pragnę zapewnić o mej duchowej bliskości wszystkich, którzy ucierpieli na skutek tej katastrofy. Zwracam się zarazem z naglącym apelem przede wszystkim do instytucji publicznych i prywatnych, ale także do ludzi dobrej woli, aby kierując się braterską solidarnością nieśli wszelką potrzebną pomoc i wsparcie ludności dotkniętej przez zniszczenie i śmierć. Jako wyraz mej troski o te umiłowane narody i duchowej bliskości z nimi udzielam im Apostolskiego Błogosławieństwa.

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

«Wierzę w ciała zmartwychwstanie, wierzę w żywot wieczny». To jest dalszy ciąg katechezy o Duchu Świętym. W mocy Ducha Świętego dokonało się zmartwychwstanie Chrystusa. W mocy Ducha Świętego my również oczekujemy naszego zmartwychwstania i życia wiecznego.

Ta prawda o zmartwychwstaniu ciał jest prawdą chrześcijańską i różni się ona zasadniczo od religijnych teorii reinkarnacji. Zmartwychwstanie ciał w mocy Ducha Świętego zostało ugruntowane zmartwychwstaniem Chrystusa. I stąd nasza głęboka wiara, że i my również w mocy Ducha Świętego zmartwychwstaniemy do życia wiecznego.

Bóg zapłać wszystkim za dobre życzenia. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!