ŚWIĘCI APOSTOŁOWIE PIOTR I PAWEŁ

Audiencja generalna. 30 czerwca 1999

1. Obchodziliśmy wczoraj uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Chociaż ci dwaj święci, nazywani przez liturgię «Książętami Apostołów», różnili się osobowością i kulturą, tajemniczym zrządzeniem Bożej Opatrzności stali się uczestnikami wspólnego dzieła apostolskiego. Dlatego również Kościół wspomina ich tego samego dnia.

Wczorajsza uroczystość ma bardzo starą tradycję. Jej formularze znajdujemy w rzymskich księgach liturgicznych znacznie wcześniej niż uroczystość Bożego Narodzenia. W czwartym stuleciu odprawiano w tym dniu w Rzymie trzy Msze św.: w Bazylice św. Piotra na Watykanie, w bazylice św. Pawła za Murami i w katakumbach św. Sebastiana, gdzie w epoce najazdów barbarzyńców ukryto na pewien czas — jak mówi tradycja — ciała obydwu apostołów.

Św. Piotr, rybak z Betsaidy, zostaje ustanowiony przez Chrystusa kamieniem węgielnym Kościoła. Św. Paweł, oślepiony na drodze do Damaszku, z prześladowcy chrześcijan staje się Apostołem Narodów. Obydwaj kończą życie męczeństwem w Rzymie. Poprzez nich Bóg dał Kościołowi «zaczątek wiary» (por. kolekta z Mszy św. ku ich czci). Papież powołuje się na autorytet tych dwóch «filarów Kościoła», kiedy w oficjalnych dokumentach sięga do źródła Tradycji, którym jest słowo Boże zachowane i przekazane przez apostołów. Wsłuchując się uważnie w to słowo, wspólnota kościelna wzrasta w miłości razem z papieżem, biskupem oraz całym duchowieństwem, (por. II Modlitwa Eucharystyczna).

2. Do znaków, które zgodnie z utrwaloną już tradycją wzbogaciły wczoraj liturgię sprawowaną pod moim przewodnictwem w Bazylice Watykańskiej, należy starożytny obrzęd nałożenia paliuszy. Paliusz to niewielka kolista wstęga w kształcie stuły, ozdobiona sześcioma krzyżami i wykonana z białej wełny. Baranki, od których pochodzi wełna, zostają pobłogosławione każdego roku 21 stycznia, w dniu św. Agnieszki. Papież nakłada paliusze arcybiskupom metropolitom mianowanym w ostatnim okresie. Są one symbolem władzy, jaką zgodnie z prawem metropolita pozostający w komunii z Kościołem Rzymu obejmuje w swojej metropolii (por. KPK, kan. 437, § 1).

Świadectwa archeologiczne i ikonograficzne oraz liczne dokumenty piśmienne pozwalają stwierdzić, że obrzęd ten był praktykowany już w pierwszych stuleciach chrześcijaństwa. Mamy tu zatem do czynienia z prastarą tradycją, która towarzyszyła praktycznie całej historii Kościoła.

Pośród różnych znaczeń tego obrzędu dwa wydają się szczególnie wyraziste. Przede wszystkim wskazuje on na specjalną więź arcybiskupów metropolitów z Następcą Piotra, a w konsekwencji z samym Piotrem. Właśnie bowiem z grobu apostoła, trwałej pamiątki jego wyznania wiary w Pana Jezusa, paliusz czerpie swą symboliczną moc: kto go zakłada, winien sam pamiętać i innym przypominać o ścisłej i głębokiej więzi, jaka łączy go z osobą i misją Piotra. Winno się to objawiać we wszystkich okolicznościach jego życia, w nauczaniu i duszpasterstwie, w sprawowaniu sakramentów i w dialogu ze wspólnotą.

Metropolici są zatem powołani, aby być głównymi budowniczymi jedności Kościoła, która wyraża się w wyznawaniu tej samej wiary i w braterskiej miłości.

3. Jest jeszcze druga wartość, na którą wyraźnie zwraca uwagę obrzęd nałożenia paliuszy. Baranek, który ofiarował wełnę na paliusz, jest symbolem Baranka Bożego, który wziął na siebie grzechy świata i złożył samego siebie w ofierze dla odkupienia ludzkości. Jako Baranek i Pasterz, Chrystus nadal czuwa nad swoją owczarnią i powierza ją opiece tych, którzy sakramentalnie Go reprezentują. Biel wełny paliusza jest symbolem niewinności, a sześć krzyży ma oznaczać codzienną wierność Chrystusowi, która — jeśli to konieczne — nie cofa się nawet przed

męczeństwem. Kto przywdziewa paliusz, winien zatem żyć w szczególnej i nieustannej komunii z Chrystusem, której cechą jest czystość intencji i czynów oraz ofiarna służba i świadectwo.

Pozdrawiając serdecznie arcybiskupów metropolitów, którzy wczoraj otrzymali paliusze, oraz tych którzy dzisiaj zechcieli wziąć udział w tej audiencji, pragnę zachęcić was wszystkich, drodzy bracia i siostry, przybyli tutaj razem z nimi, do modlitwy za waszych pasterzy. Powierzajmy Dobremu Pasterzowi tych moich czcigodnych braci w biskupstwie, aby każdego dnia wzrastali w wierności Ewangelii i byli «żywymi przykładami dla owczarni» (por. 1 P 5, 3).

Maryja, Matka Kościoła, niech chroni tych, którzy zostali powołani, aby przewodzić chrześcijańskiemu ludowi, i niech wyjedna wszystkim uczniom Chrystusa cenny dar miłości i jedności.

Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:

Przyjął się zwyczaj, że w uroczystość Świętych Piotra i Pawła nowi metropolici, świeżo mianowani, otrzymują tzw. paliusz. Jest to piękna tradycja związana z głębokimi symbolami. Symbolem jest naprzód sam paliusz — mianowicie szczególna tkanina z wełny owczej — poświęcony w dniu św. Agnieszki. Ten właśnie paliusz symbolizuje równocześnie szczególną więź metropolitów z Następcą św. Piotra, a więc jest to głęboki symbol eklezjalny.

Wczoraj wśród wielu metropolitów z całego świata przyjął taki paliusz również nowy metropolita szczecińsko--kamieński abp Zygmunt Kamiński.

Sam pamiętam, jakim wzruszeniem było dla mnie przyjęcie paliusza z rąk Ojca Świętego Pawła VI jako metropolita krakowski.

Życzę wszystkim metropolitom, a w szczególności wszystkim metropolitom i metropoliom w Polsce, błogosławieństwa Bożego w spełnianiu apostolskiego posłannictwa w jedności z Piotrem. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!