1-500 | 501-594
Czesc, Rozdzial, Paragraf
1 Intro | Arcybiskupów, Biskupów i innych Ordynariuszów, pokój
2 Intro | innych Ordynariuszów, pokój i jedność ze Stolicą Apostolską
3 Intro | stosunków, potrzeb, błędów i wykroczeń w rodzinie i społeczeństwie.
4 Intro | błędów i wykroczeń w rodzinie i społeczeństwie. Czcigodni
5 Intro | Czcigodni Bracia!~Pozdrowienie i Błogosławieństwo Apostolskie.~
6 Wst | zdecydował małżeństwo, początek i podstawę społeczności domowej
7 Wst | do godności prawdziwego i “wielkiego”1 Sakramentu
8 Wst | Sakramentu Nowego Zakonu i oddał szafarstwo jego i
9 Wst | i oddał szafarstwo jego i pieczę o nim całą Kościołowi,
10 Wst,1 | zestroili wszystkie myśli i wysiłki swe z owym czystym
11 Wst,1 | mogą uzyskać dla siebie i rodzin szczęśliwość i pokój.
12 Wst,1 | siebie i rodzin szczęśliwość i pokój. Dzieje się, niestety,
13 Wst,1 | podstawie zasad fałszywej i niecnej etyki powszechnie
14 Wst,1 | Ponieważ zgubne bardzo te błędy i przewrotne obyczaje wkradać
15 Wst,1 | także pomiędzy wiernych i coraz więcej zagnieżdżać
16 Wst,1 | Chrystusa na ziemi, Pasterza i Nauczyciela najwyższego,
17 Wst,1 | odstraszyć od pastwisk zatrutych i, o ile w Naszej jest mocy,
18 Wst,2 | całego Kościoła Chrystusowego i nawet do całej ludzkości,
19 Wst,2 | godności jego, o korzyściach i dobrodziejstwach, spływających
20 Wst,2 | spływających zeń na rodzinę i społeczeństwo ludzkie, o
21 Wst,2 | przeciw pożyciu małżeńskiemu i o najważniejszych środkach
22 Wst,2 | niniejszym za swoją uznajemy i potwierdzamy, oświadczając,
23 Wst,2 | sprawy zgodnie z warunkami i potrzebami czasów obecnych
24 Wst,3 | sakramentalnej jego godności i nieprzerwanej trwałości,
25 Wst,3 | powinna pozostać niewzruszoną i nietykalną. Małżeństwo nie
26 Wst,3 | twórcę samego stworzenia, i tegoż stworzenia odnowiciela
27 Wst,3 | zostało obwarowane, wzmocnione i wyniesione; prawa te nie
28 Wst,3 | Trydenckiego, który głosi i potwierdza słowami Pisma
29 Wst,3 | Pisma św., że nieprzerwany i nierozerwalny węzeł małżeński
30 Wst,3 | jest ustanowienia, jednak i wola ludzka bierze w nim
31 Wst,3 | obydwie strony oddają sobie i przyjmują nawzajem prawo,
32 Wst,3 | zamiar zawarcia małżeństwa, i zawarcia go z tą osobą,
33 Wst,3 | jest Bożymi jego prawami i istotnymi jego właściwościami.
34 Wst,3 | o wierności małżeńskiej i potomstwie, tak mówi: “W
35 Wst,3 | małżeństwo łączą się więc dusze i zrastają ze sobą; a zrastają
36 Wst,3 | a zrastają się prędzej i ściślej, niż ciała, nie
37 Wst,3 | przemijającym afektem zmysłów i uczuć, lecz rozważnym i
38 Wst,3 | i uczuć, lecz rozważnym i silnym nakazem woli. A z
39 Wst,3 | zrządzenia Bożego święty i nienaruszalny węzeł. ~Istota
40 Wst,3 | ta małżeństwa, wyjątkowa i jej tylko właściwa, stawia
41 Wst,3 | pozbawionych prawdziwego i uczciwego węzła woli i niemających
42 Wst,3 | prawdziwego i uczciwego węzła woli i niemających nic wspólnego
43 Wst,3 | prawowita władza ma prawo i obowiązek zakazywania takich
44 Wst,3 | sprzeciwiających się rozsądkowi i istocie ludzkiej, przeszkadzania
45 Wst,3 | ludzkiej, przeszkadzania im i karania ich. Ponieważ chodzi
46 Wst,3 | że w mocy jest każdego i podlega decyzji wolnej jego
47 Wst,3 | Odebrać komuś przyrodzone i pierwotne prawo do zawarcia
48 Wst,3 | ludzkiemu prawu: «Bądźcie płodni i rozmnażajcie się»”9. ~Dlatego
49 Wst,3 | małżeństwa powstaje z woli Bożej i ludzkiej: od Boga pochodzi
50 Wst,3 | małżeństwa, jego cel, prawa i dobra; od ludzi zaś, pod
51 Wst,3 | od ludzi zaś, pod wpływem i z pomocą Bożą, pochodzi
52 Wst,3 | osobie drugiej z obowiązkami i dobrami, od Boga ustanowionymi. ~
53 I | I. DARY MAŁŻEŃSTWA~Kiedy,
54 I | małżeński nie ma być rozrywany i mąż rozwiedziony lub żona
55 I,1,a | małżeństwa zajmuje potomstwo. I zaprawdę sam Stwórca rodzaju
56 I,1,a | małżonków: “Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście
57 I,1,a | wielkim dobrodziejstwem Bożym i błogosławieństwem małżeństwa
58 I,1,a | się z godności człowieka i celu jego najwyższego. Człowiek
59 I,1,a | w tym celu, by istnieli i zapełniali ziemię, lecz
60 I,1,a | poznawali Go, miłowali i posiadaniem Jego na wieczne
61 I,1,a | widziało, ucho słyszało i w serce człowieka wstąpiło16.
62 I,1,a | istnienie swe wszechmocy Bożej i współdziałaniu małżonków. ~
63 I,1,a | jest nie tylko rodzenie i zachowanie rodzaju ludzkiego
64 I,1,a | mieszkańców niebiańskich i domowników Bożych17, by
65 I,1,a | Bożych17, by lud służbie Boga i Chrystusa poświęcony z dnia
66 I,1,a | nadprzyrodzonej sprawiedliwości i stało się żywym członkiem
67 I,1,a | uczestnikiem życia nieśmiertelnego i ostatecznie dziedzicem chwały
68 I,1,a | niej odnosi się w wyższym i pełnym pociechy zrozumieniu
69 I,1,a | macierzyńskiego, ponad jego troski i ciężary i z większym i świętszym
70 I,1,a | ponad jego troski i ciężary i z większym i świętszym prawem,
71 I,1,a | troski i ciężary i z większym i świętszym prawem, niż owa
72 I,1,a | wieńcem swoich dziatek. I oboje małżonkowie uważać
73 I,1,a | te dzieci, które skorym i wdzięcznym przyjęli sercem
74 I,1,a | nie tylko na korzyść swoją i ziemskiej swej ojczyzny,
75 I,1,b | troski onowonarodzone dziecko i tym samym o całą ludzkość
76 I,1,b | nie udzielił zarazem prawa i obowiązku wychowania tym,
77 I,1,b | którym udzielił możności i prawa rozbudzenia nowego
78 I,1,b | długie lata na pomoc, naukę i wychowanie innych. Jasną
79 I,1,b | rzeczą, że z rozkazu natury i Boga, prawo i obowiązek
80 I,1,b | rozkazu natury i Boga, prawo i obowiązek wychowania dzieci
81 I,1,b | powołaniem do życia rozpoczęli i stąd nie mogą dzieła rozpoczętego
82 I,1,b | mogą dzieła rozpoczętego i niedokończonego pozostawić
83 I,1,b | niedokończonego pozostawić i na pewną narazić zagładę.
84 I,1,b | złączeni, wspólny obojga trud i wzajemna pomoc zawsze są
85 I,1,b | się je z miłością przyjąć i pobożnie wychować” 20. To
86 I,1,b | małżeństwa jest rodzenie i wychowanie potomstwa” 21. ~
87 I,1,b | możemy dla wysokiej godności i wielkiego znaczenia podwójnego
88 I,1,b | jest wedle woli Stwórcy i prawa przyrodzonego prawem
89 I,1,b | prawa przyrodzonego prawem i przywilejem samego tylko
90 I,2,a | sprzeciwiającemu się prawom i nakazom Bożym i z wiernością
91 I,2,a | się prawom i nakazom Bożym i z wiernością małżeńską nielicującemu,
92 I,2,a | jak pomiędzy jednym mężem i jedną niewiastą. I chociaż
93 I,2,a | mężem i jedną niewiastą. I chociaż Bóg, najwyższy prawodawca,
94 I,2,a | ewangelii ową pierwotną i doskonałą jedność zupełnie
95 I,2,a | jedność zupełnie przywróciło i zniosło każdy wyjątek; wykazują
96 I,2,a | jasno słowa Chrystusowe i jednolita praktyka nauki
97 I,2,a | jednolita praktyka nauki i działalności Kościoła. Słusznie
98 I,2,a | tym dwoje tylko się łączy i wiąże, Chrystus Pan jasno
99 I,2,a | równoczesny rodzaj tzw. poligamii i poliandrii oraz każdy inny
100 I,2,a | wszystkich dobrowolnych myśli i pragnień w tym względzie: “
101 I,2,a | wzorować się na prawie Bożym i prawie przyrodzonym i starać
102 I,2,a | Bożym i prawie przyrodzonym i starać się pójść za wolą
103 I,2,a | pójść za wolą najmędrszego i najświętszego Stwórcy z
104 I,2,b | łatwiej jeszcze, wdzięczniej i szlachetniej wykwita z innego
105 I,2,b | obowiązki pożycia małżeńskiego i trzyma prym w chrześcijańskim
106 I,2,b | małżeńska wymaga nadto, by mąż i żona byli złączeni szczególniejszą
107 I,2,b | złączeni szczególniejszą i czystą miłością, by się
108 I,2,b | Mężowie, miłujcie żony, bo i Chrystus umiłował Kościół»25.
109 I,2,b | polega na cielesnej tylko i prędko ulatniającej się
110 I,2,b | wewnętrznej skłonności dusz i okazuje się czynem, gdyż
111 I,2,b | powinien rozciągać się też, i to w pierwszym rzędzie,
112 I,2,b | pełniejszym ukształtowaniu i doskonaleniu człowieka wewnętrznego,
113 I,2,b | prawdziwej miłości Boga i bliźniego, na której ostatecznie “
114 I,2,b | ostatecznie “opiera się całe Prawo i prorocy” 28. ~A najdoskonalszym
115 I,2,b | Chrystus Pan. Jego mogą i powinni naśladować wszyscy,
116 I,2,b | żyją stanie lub zawodzie i z pomocą Bożą, idąc za przykładem
117 I,2,b | najważniejszym czynnikiem i celem małżeństwa, byleby
118 I,2,b | należytego rodzenia potomstwa i do wychowania go, lecz w
119 I,2,b | tylko sprawiedliwość, lecz i miłość była prawidłem nakazu
120 I,2,c | pierwszeństwo męża przed żoną i dziećmi, jak i podporządkowanie
121 I,2,c | przed żoną i dziećmi, jak i podporządkowanie się skore,
122 I,2,c | mąż jest głową żony, jak i Chrystus - Głową Kościoła” 31.
123 I,2,c | nie zaprzecza bynajmniej i nie znosi wolności, która
124 I,2,c | człowieczej jej godności i szczytnych obowiązków małżonki,
125 I,2,c | zgodnych może z rozsądkiem i kobiecą jej godnością; nie
126 I,2,c | niepowetowaną dla ciała i z niebezpieczeństwem bliskiej
127 I,2,c | głową, żona jest sercem i jak mąż posiada pierwszeństwo
128 I,2,c | pierwszeństwo rządów, tak żona może i powinna kierować się we
129 I,2,c | przywilejem miłości. ~Stopień i sposób podporządkowania
130 I,2,c | stosunku do osób, miejsc i czasu. Jeżeli mąż zaniedbuje
131 I,2,c | rządzie rodziny. Nigdy jednak i nigdzie nie wolno obalić
132 I,2,c | budowy zasadniczej rodziny i prawa jej podstawowego,
133 I,2,c | od Boga postanowionego i zatwierdzonego. ~Z przedziwną
134 I,2,c | Nasz Leon XIII ostosunku i porządku pomiędzy mężem
135 I,2,c | Mąż jest panem rodziny i głową niewiasty, która,
136 I,2,c | jest ciałem z ciała jego i kością zkości jego, ma być
137 I,2,c | czystość, miłość, uczciwe i szlachetne posłuszeństwo.
138 I,2,c | przez które zapewnia się i pomnaża spokój, godność
139 I,3 | dobrodziejstw uzupełnia i powiększa jeszcze inne dobro
140 I,3 | małżeńskiego iwyniesienie i poświęcenie umowy małżeńskiej
141 I,3 | człowiek nie rozdziela” 33; i “każdy, kto oddala swoją
142 I,3 | inną, popełnia cudzołóstwo; i kto oddaloną przez męża
143 I,3 | małżeństwo nie ma być rozrywane i mąż rozwodzący się lub żona
144 I,3 | większej wolności cofnął i przywrócił stan prawa pierwotnego
145 I,3 | u niewiernych, to jednak i w takim małżeństwie, ponieważ
146 I,3 | małżeństwem prawdziwym, trwać musi i trwa rzeczywiście na wszystkie
147 I,3 | rzeczywiście jest małżeństwem i wtedy tkwi w nim na zawsze
148 I,3 | Bożego, którego stróżem i tłumaczem jest jedynie Kościół
149 I,3 | chrześcijańskiego małżeństwa, zawartego i dokonanego. Ponieważ w takim
150 I,3 | nim z woli Bożej trwałość i nierozerwalność, której
151 I,3 | odniesieniu do Chrystusa i Kościoła”. Jedność ta, dopóki
152 I,3 | ta, dopóki Chrystus żyje i przez niego Kościół, zaprawdę
153 I,3 | się bowiem w Chrystusie i w Kościele, że żyjący od
154 I,3 | cudzołóstwa, tak samo jak i niewiasta, jeżeli bierze
155 I,3 (38)| De nupt. et concup., lib. I, cap. 10. ~39.
156 I,3,a | z nierozerwalności ~Ile i jak wielkie dobra płyną
157 I,3,a | nad szczęściem małżonków i ich potomstwa, lub nad pomyślnością
158 I,3,a | ofiarne oddanie własnego ja i ścisłe wzajemne połączenie
159 I,3,a | wał ochronny dla czystości i wierności przeciw wszelkim
160 I,3,a | przeciw wszelkim wewnętrznym i zewnętrznym zakusom niewierności;
161 I,3,a | wszelką podstawę trwodze i bojaźni, czy małżonek w
162 I,3,a | nie dla znikomych celów i służenia ciału, lecz dla
163 I,3,a | ciału, lecz dla uzyskania i przysporzenia sobie wyższych
164 I,3,a | przysporzenia sobie wyższych i wiecznych dóbr zawarli związek
165 I,3,a | obowiązkowi opieki nad dziećmi i wychowania ich, trwającemu
166 I,3,a | mogą sprostać ciężkiemu i długotrwałemu swemu zadaniu.
167 I,3,a | zapewnia państwu szczęście i pomyślność; takim bowiem
168 I,3,a | państwo, jakimi są rodziny i obywatele, z których się
169 I,3,a | małżonków oraz potomstwa i dla dobra publicznego ludzkości
170 I,3,b | słowo to nie jest pustym i próżnym tylko dźwiękiem,
171 I,3,b | Sakramentów ustanowiciel i dokonawca40 wyniósł małżeństwo
172 I,3,b | wyznawców do prawdziwego i istotnego Sakramentu Nowego
173 I,3,b | Zakonu, uczynił je znakiem i źródłem osobnej łaski wewnętrznej,
174 I,3,b | wzmocnił jedność nierozerwalną i małżonków uświęcił” 41. ~
175 I,3,b | nadprzyrodzone do wiernego, świętego i wytrwałego wykonania obowiązków
176 I,3,b | wytrwałego wykonania obowiązków i zadań swych aż do śmierci. ~
177 I,3,b | zarodki łaski, pomnaża i doskonali siły przyrodzone,
178 I,3,b | małżeńskiego, jego obowiązki i jego cele, lecz skosztowawszy
179 I,3,b | używają sił nadprzyrodzonych i nie pielęgnują ziaren łaski,
180 I,3,b | znosić ciężary swego stanu i wykonać obowiązki jego i
181 I,3,b | i wykonać obowiązki jego i zostaną wielkim tym sakramentem
182 I,3,b | sakramentem wzmocnieni, uświęceni i jakoby przemienieni. Jak
183 I,3,b | św. Augustyna przeznacza i wspiera się człowieka przez
184 I,3,b | człowieka przez chrzest i kapłaństwo, czy to do życia
185 I,3,b | spełnienia czynności kapłańskich, i nie pozostawia go nigdy
186 I,3,b | nigdy być pozbawieni pomocy i węzła tego sakramentu. Przeciwnie,
187 I,3,b | ich nie tylko przez moc i znaczenie sakramentu, lecz
188 I,3,b | też przez usposobienie ich i cnotliwe życie było ipozostało
189 I,3,b | Czcigodni, z baczną uwagą i żywą wiarą rozważy, jeżeli
190 I,3,b | potomstwo, wierność małżeńską i sakrament, trzeba z głębi
191 I,3,b | podziwiać mądrość, świętość i dobroć Boga, który przede
192 I,3,b | nad wyraz wiele uczynił i dla godności oraz szczęśliwości
193 I,3,b | małżonków idla utrzymania i rozmnożenia rodzaju ludzkiego. ~
194 I,3 (43)| De nupt. et concup., lib. I, cap. 10. ~44.
195 II | Nam patrzeć na poniżenie i powszechne sponiewieranie,
196 II | zbezwstydną szczerością depcze i ośmiesza się świętość małżeństwa:
197 II | erotycznych opowieściach i satyrach, kinach, wykładach
198 II | wyniki współczesnej nauki, i to nauki, starającej się
199 II | staroświeckich zapatrywań odrzuca ona i usuwa tradycyjne zasady
200 II | bogatym iubogim, robotnikom i pracodawcom, wykształconym
201 II | pracodawcom, wykształconym i prostaczkom, samotnym i
202 II | i prostaczkom, samotnym i małżonkom, pobożnym i bezbożnym,
203 II | samotnym i małżonkom, pobożnym i bezbożnym, dorosłym i młodzieży;
204 II | pobożnym i bezbożnym, dorosłym i młodzieży; dla niej sidła
205 II | punktach prawa Boskiego i przyrodzonego należy poglądom
206 II | poczynić ustępstwa. Ale i oni są mniej lub więcej
207 II | trzeba je wpierw poznać, i ponieważ pożyteczną jest
208 II | ze względu na dobro dusz i ich zbawienie. ~Rozpocznijmy
209 II | sakramentu. W przyrodzie i jej prawach, tak mówią jedni,
210 II | tylko zdolność rozrodcza i gwałtowny popęd, wyrywający
211 II | węzła, jednoczącego ludzi, i godność małżonków byłaby
212 II | byłaby na szwank narażona i także naturalny jego cel,
213 II | jego cel, tj. zrodzenie i wychowanie potomstwa. Niemniej
214 II | wychowanie potomstwa. Niemniej i oni utrzymują, że małżeństwo
215 II | wpływem rozmaitych przyczyn, i wynikiem jedynie woli ludzkiej. ~
216 II | piśmie niniejszym o początku i oistocie małżeństwa, o jego
217 II | małżeństwa, o jego celach i dobrach. Ponadto niesłychana
218 II | podlegają. Stąd można je i powinno się ustanawiać,
219 II | się ustanawiać, zmieniać i znosić według ludzkiego
220 II | według ludzkiego upodobania i według zmiennych zapatrywań
221 II | ograniczony być nie może i prawa jego sięgają poza
222 II | rzekomo wymaganiom umysłowości i doby współczesnej. Mają
223 II | one sobie wszelkie prawa i przywileje małżeństwa, nie
224 II | jednak węzłem nierozerwalnym i unikając potomstwa, chyba
225 II | prawowite małżeństwo. ~Nie brak i takich, którzy usilnie zabiegają
226 II,1,a | przykrym ciężarem małżeństwa i poleca wystrzegać się go
227 II,1,a | zdołała z naturą uzgodnić i usprawiedliwić to, co samo
228 II,1,a | Działa zatem przeciw naturze i dopuszcza się niecnego,
229 II,1,a | straszliwym ścigał gniewem i niekiedy nawet ukarał śmiercią,
230 II,1,a | św. Augustyn: “Bezprawnie i haniebnie używa małżeństwa
231 II,1,a | uczynił Onan, syn Judy, i dlatego uśmiercił go Bóg” 47. ~
232 II,1,a | przekazanej od początku i niezłomnie zachowywanej,
233 II,1,a | powierzył zadanie nauczania i bronienia czystości i uczciwości
234 II,1,a | nauczania i bronienia czystości i uczciwości obyczajów, Kościół
235 II,1,a | związek małżeński czystym i od tej zakały wolnym, odzywa
236 II,1,a | przez usta Nasze głośno i obwieszcza na nowo: ktokolwiek
237 II,1,a | Boże oraz prawo przyrodzone i obciąża sumienie swoje grzechem
238 II,1,a | Upominamy zatem Swoją powagą i powodowani troską o dusz
239 II,1,a | wszystkich zbawienie spowiedników i duszpasterzy, aby wiernych
240 II,1,a | zgubnymi zapatrywaniami i w sprawach tych żadną miarą
241 II,1,a | sprzeniewierzenia się powołaniu swemu, i że do niego odnoszą się
242 II,1,a | Kościół, zna doskonale i docenia zdrowotne względy,
243 II,1,a | będzie mógł wynagrodzić i dać doprawdy miarę nie tylko
244 II,1,a | obowiązku miłości bliźniego i drugą stronę starała się
245 II,1,a | grzechu powstrzymać. Nie można i tych małżonków pomawiać
246 II,1,a | praw swoich w naturalny i prawidłowy sposób korzystają,
247 II,1,a | ułomności. Małżeństwo bowiem i używanie go obejmuje jeszcze
248 II,1,a | wzajemną pomoc, wzajemną miłość i uśmierzanie pożądliwości.
249 II,1,a | prawidłowości owego aktu i podporządkowują go celowi
250 II,1,a | stanie swoim żyć uczciwie i czystość małżeńską zachować
251 II,1,a | Tę samą prawdę ponownie i uroczyście ogłosił i zatwierdził
252 II,1,a | ponownie i uroczyście ogłosił i zatwierdził Kościół, potępiając
253 II,1,a | obecne siły ludzi, pragnących i usiłujących je spełnić w
254 II,1,b | bronią tej samej) uznały i karami nie ścigały. Żąda
255 II,1,b | ścigały. Żąda się nawet tu i ówdzie, by władze publiczne
256 II,1,b | przecież o to tu chodzi. I czy ono godzi w życie matki,
257 II,1,b | sprzeciwia się przykazaniu Bożemu i głosowi przyrodzonemu: “
258 II,1,b | na pochwałę owi sumienni i doświadczeni lekarze, którzy
259 II,1,b | starają się życie matki i życie dziecięcia zachować
260 II,1,b | życie dziecięcia zachować i obronić. Niegodnymi natomiast
261 II,1,b | okazaliby się szlachetnego miana i tytułu lekarskiego ci, którzy
262 II,1,b | środkami poczęty płód w łonie i spędza go. Wolą tacy ludzie,
263 II,1,b | swoją” 53. ~Wolno natomiast i powinno się mieć na względzie
264 II,1,b | przemawia za indykacją społeczną i eugeniczną, byleby się to
265 II,1,b | środkami dozwolonymi, uczciwymi i w słusznych granicach. Chcieć
266 II,1,b | byłoby rzeczą niemądrą i przeciwną przykazaniu Bożemu,
267 II,1,b | wypowiedzianemu słowami Apostoła: “I czyż to znaczy, iż mamy
268 II,1,b | końcu nie powinny rządy i ciała ustawodawcze o tym
269 II,1,b | pomocą odpowiednich ustaw i kar wobronie życia niewinnych.
270 II,1,b | lecz ustawodawstwem swoim i zarządzeniami na te zabiegi
271 II,1,b | na te zabiegi się godzą i maleństwa owe w ten sposób
272 II,1,b | sposób wydają w ręce lekarzy i innych osób na śmierć pewną,
273 II,1,b | tym, że Bóg jest sędzią i mścicielem krwi niewinnej,
274 II,1,b | najlepiej zapewnić zdrowie i rozwój fizyczny potomstwa,
275 II,1,b | wszystkim, którzy według zasad i przewidywań naukowej eugeniki
276 II,1,b | przez dziedziczność ułomne i upośledzone mieć będą potomstwo,
277 II,1,b | wszelkiemu prawu Bożemu i ludzkiemu i nigdy go ta
278 II,1,b | prawu Bożemu i ludzkiemu i nigdy go ta władza nie miała,
279 II,1,b | ludzie nie tyle dla ziemi i doczesności się rodzą, ile
280 II,1,b | się rodzą, ile dla nieba i wieczności. A jeśli chodzi
281 II,1,b | wszelkiej zapobiegliwości i starań prawdopodobnie ułomne
282 II,1,b | podwładnych. Jeśli nie ma winy i tym samym powodu do kary
283 II,1,b | zresztą nauką chrześcijańską i także wynikiem ludzkiego
284 II,2,a | osobno wyliczyć tyle błędów i spaczeń wierności małżeńskiej,
285 II,2,a | owych nowożytnych poglądów i obyczajów, dopuszczających
286 II,2,a | dopuszczających fałszywe i wcale nie bezgrzeszne przyjaźnie
287 II,2,a | przyjaźniach swobodniejsze uczucia i nieskrępowanie się w stosunkach
288 II,2,a | na żadne zmysłowe uczucia i czyny z innymi osobami,
289 II,2,a | pozbawiono mocy prawnej i zniesiono. ~Szlachetni i
290 II,2,a | i zniesiono. ~Szlachetni i uczciwi małżonkowie z obrzydzeniem
291 II,2,a | instynktownie od takich marnych i niecnych pomysłów. Naturalny
292 II,2,a | będziesz cudzołożył” 57 i w słowach Chrystusowych: “
293 II,2,a | nie mogą. Jak bowiem jeden i ten sam “Jezus Chrystus
294 II,2,a | Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki” 59,
295 II,2,b | nauczyciele fałszu, którzy słowem i pismem zaciemniają blask
296 II,2,b | blask małżeńskiej wierności i czystości, podkopują także
297 II,2,b | podkopują także wierne i godziwe podporządkowanie
298 II,2,b | Emancypacja ta jest potrójna i odnosi się do zarządzania
299 II,2,b | domem, zarządzania majątkiem i zapobiegania oraz spędzania
300 II,2,b | małżonki, a więc małżeńskich i macierzyńskich (a wykazaliśmy
301 II,2,b | tego, by żona bez wiedzy i wbrew woli męża swobodnie
302 II,2,b | interesami, prowadzić je i nimi zarządzać, z uszczerbkiem
303 II,2,b | oczywiście dzieci, męża i całej rodziny. Społeczna
304 II,2,b | domowych przy dzieciach i rodzinie, swoim własnym
305 II,2,b | własnym mogła żyć życiem i również publicznym urzędom
306 II,2,b | również publicznym urzędom i obowiązkom się poświęcać. ~
307 II,2,b | stanowisku chrześcijańskiej matki i żony, jest to raczej wypaczeniem
308 II,2,b | wypaczeniem kobiecego charakteru i macierzyńskiej godności
309 II,2,b | żonę, dzieci - matkę, dom i rodzina cała czujnego zawsze
310 II,2,b | się z taką przesadą mówi, i o które się tak głośno woła,
311 II,2,b | je uznanie wartości osoby i godności ludzkiej i także
312 II,2,b | osoby i godności ludzkiej i także prawa, z istoty małżeństwa
313 II,2,b | panować nierówność pewna i podporządkowanie się jednej
314 II,2,b | rodziny oraz konieczna jedność i stałość, jak również ład
315 II,2,b | gospodarczego także społeczne i gospodarcze warunki zamężnej
316 II,2,b | małżonek dostosować do warunków i potrzeb współczesnych, uwzględniając
317 II,2,b | autorytet nadludzki, Boży, i Boża mądrość. Ani ustawy
318 II,2,b | podstawę szczęścia małżeńskiego i źródło najgłębszej radości
319 II,2,b | przypadkową harmonią usposobienia i równością charakteru. Nazywają
320 II,2,b | nieszczęść, zachwieje się dom i runie według słów Chrystusowych: (...) “
321 II,2,b | zerwały się wichry i rzuciły się na ten dom.
322 II,2,b | rzuciły się na ten dom. I runął, a upadek jego był
323 II,2,b | wzajemnej miłości małżonków i na rozważnej i trwałej jednomyślności
324 II,2,b | małżonków i na rozważnej i trwałej jednomyślności dusz,
325 II,3 | to rzecz ściśle świecka i ludzka, nie podlega zatem
326 II,3 | rzędu spraw czysto świeckich i ludzkich. ~
327 II,3,a | pewnym uzupełnieniem tamtego i można go chyba nieoświeconemu
328 II,3,a | go chyba nieoświeconemu i zabobonnemu pozostawić ludowi.
329 II,3,a | rozwodów: tłumaczą je, podnoszą i popierają ustawodawstwo
330 II,3,a | powoływaliśmy się na to orędzie i godzimy się na nie wyraźnie.
331 II,3,a | Do niego przeto odsyłamy i niektóre tylko myśli ponownie
332 II,3,a | ponownie poruszamy. ~Święty i religijny charakter naturalnego
333 II,3,a | świadomość ludzkości, zwyczaje i obyczaje wszystkich narodów. “
334 II,3,a | Bóg małżeństwa jest twórcą i już od samego początku było
335 II,3,a | ma ono dla Boga zrodzić i wychowywać potomstwo i także
336 II,3,a | zrodzić i wychowywać potomstwo i także samych małżonków wieść
337 II,3,a | miłości chrześcijańskiej i wzajemnego poparcia. W końcu
338 II,3,a | małżeński wświętym poważaniu i starać się pobożnie, by
339 II,3,a | ci, którzy lekkomyślnie i bez słusznych przyczyn zawierają
340 II,3,a | powodując się miłością i kierując przezornością dla
341 II,3,a | naruszenia wszakże prawa Bożego i usunąwszy, o ile można,
342 II,3,a | jeden krok do niedowiarstwa i zupełnej bezreligijności.
343 II,3,a | ginie owa ścisła łączność i społeczność dusz, która
344 II,3,a | winna być znakiem, ozdobą i chlubą. Zrywają się bowiem
345 II,3,a | w sprawach ostatecznych i najwyższych, które człowiek
346 II,3,a | uwielbia, mianowicie w wierze i życiu religijnym, rozbieżne
347 II,3,a | z ogniska domowego zgoda i szczęście, które w szczególniejszy
348 II,3,a | wspólnością całego życia i uczestnictwem praw Bożych
349 II,3,a | uczestnictwem praw Bożych i ludzkich” 65. ~
350 II,3 (65)| De Ritu nuptiarum, lib I, Regularum). ~66.
351 II,3,b | Chrystusa Odkupiciela odnowienia i udoskonalenia małżeństwa
352 II,3,b | nierozerwalność małżeństwa i na ustawodawstwo, nad nią
353 II,3,b | dopuszczalności rozwodów i zastąpienie przestarzałego
354 II,3,b | bardziej ludzkim. ~Przeróżne i liczne przytaczają powody
355 II,3,b | życie rodzinne utrudnia i uprzykrza. Słuszność tych
356 II,3,b | Słuszność tych powodów i pożądanych ustaw pragną
357 II,3,b | drugiej strony wstrętnego i wymuszonego. Drugi powód
358 II,3,b | bardziej na pośmiewisko sądów i powagi ustaw; małżonkowie
359 II,3,b | przestępstw owych się dopuścili i potwierdzają to krzywoprzysięstwem.
360 II,3,b | publicznej, do stosunków i obyczajów nowoczesnych państw
361 II,3,b | wyłącznie rozstrzygnięciu i woli obu stron układających
362 II,3,b | inną, popełnia cudzołóstwo; i kto oddaloną przez męża
363 II,3,b | jest spod uznania stron i spod wszelkiej władzy świeckiej. ~
364 II,3,b | niech będzie wyklęty” 68. I dalej: “Jeśliby ktoś twierdził,
365 II,3,b | się myli, kiedy nauczał i naucza, że według nauki
366 II,3,b | że według nauki Ewangelii i apostołów węzeł małżeński
367 II,3,b | strony rozerwany być nie może i że druga strona, choćby
368 II,3,b | cudzołóstwa, kto niewierną zwalnia i bierze inną, że także ta
369 II,3,b | Nie mylił się Kościół i nie myli się, tak nauczając.
370 II,3,b | mniejszą jeszcze mają wagę i pominięte być mogą. ~Poza
371 II,3,b | że węzeł pozostaje cały i nienaruszony. Takie rozłączenie
372 II,3,b | separacji od łoża, stołu i mieszkania70. Ustalenie
373 II,3,b | przyczyn, sposobów dokonania i zastrzeżeń, które by zapewniały
374 II,3,b | zapewniały wychowanie potomstwa i całości rodziny, oraz które
375 II,3,b | posiadają moc dowodową i tam, gdzie chodzi o wykluczenie
376 II,3,b | chodzi o wykluczenie potrzeby i możności rozwodzenia się,
377 II,3,b | możności rozwodzenia się, i tam, gdzie odmawia się jakiejkolwiek
378 II,3,b | niewypowiedzianie dla jednostek i całej społeczności ludzkiej. ~“
379 II,3,b | szczęśliwe w swej stałości i utwierdzeniu; tam gdzie
380 II,3,b | panuje wzajemna życzliwość i zespolenie wszelkich dóbr
381 II,3,b | sprawa narodzenia, opieki i wychowania dzieci, tam wszystko
382 II,3,b | kłótni między rodzinami i krewnymi, tam jak najczęściej
383 II,3,b | przede wszystkim godność i obowiązki niewiasty tak
384 II,3,b | tak w życiu rodzinnym jak i społecznym są jej szczęśliwie
385 II,3,b | wrogiem poszczególnych rodzin i państw całych. Rodzą się
386 II,3,b | zboczeń w życiu jednostek i społeczeństw. O wiele większym
387 II,3,b | bardziej rozrastać się będzie i pochłonie przeliczne dusze,
388 II,3,b | musiały poszczególne rodziny i cała ludzkość, żeby nie
389 II,3,b | nędznie bardzo... w zamęt i rozprzężenie wszelkiego
390 II,3,b | dzień zepsucia moralnego i niesłychanego wypaczenia
391 III | zarządzenia najmędrszego Stwórcy i Zbawiciela rodu ludzkiego
392 III | ludzkie namiętności, błędy i występki niweczą i w pogardę
393 III | błędy i występki niweczą i w pogardę podają dziś powszechnie
394 III | przez Nas napiętnowane i przywróciły małżeństwu należne
395 III,1 | Bożej, że urządzenia Boże i przyrodzone tym okazują
396 III,1 | dla nas pożyteczniejsze i zbawienniejsze, im więcej
397 III,1 | więcej trwają nieskażone i niezmienione w nadanym sobie
398 III,1 | przyczynia się do ich ustroju i zachowania i tak je wolą
399 III,1 | ich ustroju i zachowania i tak je wolą swą i myślą
400 III,1 | zachowania i tak je wolą swą i myślą uporządkował, żeby
401 III,1 | Jeśli jednak zuchwalstwo i przewrotność ludzi zmienić
402 III,1 | przewrotność ludzi zmienić i zamącić chce porządek rzeczy,
403 III,1 | nałożyć chciał kary na pychę i zuchwałość śmiertelnych” 75.
404 III,1 | o małżeństwie rozpatrzyć i do niej starannie się zastosować. ~
405 III,2 | ULEGŁOŚĆ WOLI BOŻEJ, POBOŻNOŚĆ I PRAKTYKI RELIGIJNE~Ponieważ
406 III,2 | za pomocą łaski Bożej - i namiętności i pożądliwości;
407 III,2 | łaski Bożej - i namiętności i pożądliwości; kto natomiast
408 III,2 | Stwórcy wszechświata uwielbiać i uczcić nie chcieli, powiada: “
409 III,2 | bezczeszczenia własnych ciał”; i dalej: “Dlatego to wydał
410 III,2 | pokornej daniny uległości i czci, dlatego, to jedno
411 III,2 | wskroś przenikała głęboka i prawdziwa wobec Boga uległość,
412 III,2 | całe ich życie, a umysł i wolę wielką dla Boskiego
413 III,2 | przepełniała. ~Najsłuszniej przeto i całkowicie w duchu chrześcijańskim
414 III,2 | wszystkim do pobożności i praktyk religijnych, by
415 III,2 | sakramenty często przyjmowali i zawsze i wszędzie pobożność
416 III,2 | często przyjmowali i zawsze i wszędzie pobożność i uległość
417 III,2 | zawsze i wszędzie pobożność i uległość wobec Boga pielęgnowali
418 III,2 | wobec Boga pielęgnowali i zachowywali. ~Mylą się natomiast
419 III,2 | za pomocą świeckich nauk i wynalazków (jak biologii,
420 III,2 | nauki o dziedziczności i tym podobnych) doprowadzą
421 III,2 | jeden jest bowiem twórca i natury i łaski, Bóg, który
422 III,2 | jest bowiem twórca i natury i łaski, Bóg, który ludziom
423 III,2 | który ludziom dla ich użytku i ku dobru udzielił darów
424 III,2 | rodzaju. Wierni mogą więc i powinni korzystać zdobrodziejstwa
425 III,3 | podporządkowanie się małżeństwa i obyczajów przepisom Bożym
426 III,3 | łatwo, z całą pewnością i bez narażania się na omyłki
427 III,3 | wystawieni są na ciężkie i długie próby, na które,
428 III,3 | zniekształcone prawo lecz prawdziwe i istotne poznanie prawa Bożego,
429 III,3 | obyczajami, do uległości i ochotnego posłuszeństwa
430 III,3 | chociaż dużo w tych sprawach i ludzkiemu rozumowi jest
431 III,3 | naturalnych prawdach wiary i obyczajów do światła rozumu
432 III,3 | łatwo, z całą pewnością i bez domieszki błędów poznać
433 III,3 | uczynił Kościół stróżem i nauczycielem całej prawdy
434 III,3 | nauczycielem całej prawdy o wierze i obyczajach; wierni przeto
435 III,3 | uchronić się od omyłek rozumu i skażenia obyczajów. Żeby
436 III,3 | wpewnej mierze Konstytucjom i Dekretom, osądzającym i
437 III,3 | i Dekretom, osądzającym i potępiającym jakieś opinie
438 III,3 | zbytnio własnemu sądowi i fałszywie pojętej wolności
439 III,3 | przez Boga do nauczania i rządzenia wszystkich narodów,
440 III,3 | w nowoczesnych kwestiach i prądach; albo zuległością
441 III,3 | albo też względami prawdy i obyczajów niedość są uzasadnione.
442 III,3 | wszystkich sprawach wiary i obyczajów chętnie kieruje
443 III,3 | obyczajów chętnie kieruje się i orientuje świętym Kościołem
444 III,4 | ugiąć się musi pod prawo i zamiary Boże, aby do skutku
445 III,4 | skutku doszła całkowita i trwała naprawa małżeństwa,
446 III,4 | doniosłą: pouczenie słowem i pismem, nie raz ani powierzchownie,
447 III,4 | idokładnie argumentami jasnymi i ścisłymi, by prawdy te poruszyły
448 III,4 | prawdy te poruszyły rozum i dotarły do serca. Niech
449 III,4 | serca. Niech wiedzą wierni i niech często o tym rozważają,
450 III,4 | jaką mądrość, świętość i dobroć Bóg okazał rodzajowi
451 III,4 | ustanawiając małżeństwo i świętymi podpierając je
452 III,4 | otworem, aby w czystości i wierności oddać się mogli
453 III,4 | celom małżeństwa ku dobru i pożytkowi samych siebie,
454 III,4 | siebie, dzieci, państwa i społeczności ludzkiej. ~
455 III,4 | wytężają siły, by słowem i pismem, rozprawami i rozprawkami
456 III,4 | słowem i pismem, rozprawami i rozprawkami i w niezliczone
457 III,4 | rozprawami i rozprawkami i w niezliczone inne sposoby
458 III,4 | sposoby znieprawić umysły i skazić serca, jeśli czystość
459 III,4 | wystawiają na pośmiewisko i najgorsze nawet występki
460 III,4 | wytężyć musicie, abyście i sami iprzez kapłanów wam
461 III,4 | Nas tak bardzo upragnionej i zalecanej, ku pomocy apostolstwa
462 III,4 | niezbędnej w małżeństwie miłości i dozgonne zachowanie ślubowanej
463 III,4 | iż Jego nakaz ich wiąże i łagodnym niejako przymusem
464 III,4 | wszelkiego ubóstwiania ciała i hańbiącej niewoli pożądliwości;
465 III,4 | że dalej zniechęcą się i całym wysiłkiem woli odwrócą
466 III,4 | wychwala się dziś słowem i pismem pod nazwą “idealnego
467 III,4 | chrześcijańskim małżeństwie pouczenie i religijne wskazówki dalekie
468 III,4 | zachowywały niesfałszowaną i nieskażoną naukę, którą
469 III,4 | naukę, którą Chrystus Pan i tłumacze Boskiej woli Apostołowie
470 III,4 | Katolicki wiernie przechował i wiernym po wszystkie wieki
471 III,5 | zachowywania uświęconych praw Boga i natury o małżeństwie. Cokolwiek
472 III,5 | Cokolwiek twierdzi się i rozgłasza słowem i pismem,
473 III,5 | twierdzi się i rozgłasza słowem i pismem, małżonkowie winny
474 III,5 | małżonkowie winny mocno i stale przyswoić sobie tę
475 III,5 | przyswoić sobie tę świętą i poważną zasadę: że we wszystkim,
476 III,5 | węzła, po chrześcijańsku i z umiarem zawsze korzystać
477 III,5 | W powzięciu, zachowaniu i wykonaniu mocnego tego postanowienia
478 III,5 | częste rozważanie swego stanu i skuteczna pamięć o otrzymanym
479 III,5 | wytrwale, że do obowiązków i godności swego stanu zostali
480 III,5 | zostali niejako uświęceni i wzmocnieni sakramentem,
481 III,5 | teologami tak po Bożemu myśli i pisze: “Na sakrament małżeństwa
482 III,5 | zawsze sakramentem Chrystusa i Kościoła” 85. ~Żeby jednak
483 III,5 | natury ludzie własną pracą i trudem ćwiczyć muszą zdolności,
484 III,5 | należy własnym wysiłkiem i trudem pomnażać skuteczność
485 III,5 | sakrament na duszę spływa i tam pozostaje. Niech więc
486 III,5 | ciężar trudów swego położenia i życia, niech nie rozpaczają,
487 III,5 | prawie pod ciężarem trudów i zniewag: “(...) przypominam
488 III,5 | ducha bojaźni, ale mocy i miłości, i trzeźwego myślenia” 87. ~
489 III,5 | bojaźni, ale mocy i miłości, i trzeźwego myślenia” 87. ~
490 III,6,a | małżeństwa szczęśliwego i zagłada nieszczęśliwego
491 III,6,a | nieszczęśliwego tworzy się i wznosi w duszach młodzieńców
492 III,6,a | wznosi w duszach młodzieńców i panien już w wieku dziecięcym
493 III,6,a | panien już w wieku dziecięcym i młodzieńczym. Jeśli bowiem
494 III,6,a | małżeństwem we wszystkim siebie i swoich szukali przyjemności,
495 III,6,a | niechęć do wspólnego życia, i że, co najgorsze, odnajdą
496 III,6,a | W dobrych więc zamiarach i odpowiednio przygotowani
497 III,6,a | trosce o zbawienie duszy i przetwarzanie wewnętrznego
498 III,6,a | dzięki ofiarnej miłości i niestrudzonej troskliwości
499 III,6,a | mogli na ludzi dzielnych i dobrych chrześcijan, że
500 III,6,a | duchem Kościoła Katolickiego i wszczepią im ową szlachetną
1-500 | 501-594 |