Czesc, Rozdzial, Paragraf
1 Intro | potrzeb, błędów i wykroczeń w rodzinie i społeczeństwie.
2 Wst | ogólnoludzkiej, nie tylko objąć w sposób szczególniejszy miłościwym
3 Wst | nowo do nieskażonego stanu, w jakim znajdowało się z ustanowienia
4 Wst,1 | coraz więcej zagnieżdżać w ich szeregach, uznaliśmy
5 Wst,1 | pastwisk zatrutych i, o ile w Naszej jest mocy, zachować
6 Wst,1 | Naszej jest mocy, zachować je w zdrowiu. ~
7 Wst,2 | środkach leczniczych, idąc w tym śladem śp. Leona XIII
8 Wst,3 | jednak i wola ludzka bierze w nim udział, a udział bardzo
9 Wst,3 | i potomstwie, tak mówi: “W małżeństwie warunki te z
10 Wst,3 | przeciwnego im było wyrażone w kontrakcie małżeńskim, nie
11 Wst,3 | instynktem przyrodzonym, w których nie ma ani rozumu
12 Wst,3 | życia nie ma wątpliwości, że w mocy jest każdego i podlega
13 Wst,3 | małżeństwa, lub ograniczyć w jakikolwiek sposób istotne
14 I | tak dawno temu uczciliśmy w encyklice Naszej Ad salutem,
15 I,1,a | rodzaju ludzkiego, który w dobroci swej w dziele rozkrzewienia
16 I,1,a | ludzkiego, który w dobroci swej w dziele rozkrzewienia życia
17 I,1,a | tego, kiedy, ustanawiając w raju małżeństwo, powiedział
18 I,1,a | samo znajduje św. Augustyn w słowach św. Pawła Apostoła
19 I,1,a | małżeństwo-, świadczy Apostoł w ten sposób: “Chcę zatem,
20 I,1,a | rozmnażali się, nie tylko w tym celu, by istnieli i
21 I,1,a | ziemię, lecz daleko więcej w tym celu, by byli czcicielami
22 I,1,a | wieczne czasy cieszyli się w niebie. Cel ten wskutek
23 I,1,a | widziało, ucho słyszało i w serce człowieka wstąpiło16.
24 I,1,a | na potomstwo), to jednak w pewien sposób biorą udział
25 I,1,a | pewien sposób biorą udział w pierwotnym małżeństwie w
26 I,1,a | w pierwotnym małżeństwie w raju, gdyż zadaniem ich
27 I,1,a | zaiste, że do niej odnosi się w wyższym i pełnym pociechy
28 I,1,a | szczycić się będzie mogła w Bogu, kwiecistym bardzo
29 I,1,a | swej ojczyzny, lecz który w dzień zdania rachuby z zyskiem
30 I,1,b | rzeczą, że dziecko nawet w dziedzinie życia nadprzyrodzonego
31 I,1,b | nadprzyrodzonego nie może w sposób wystarczający zadość
32 I,1,b | najlepiej na łonie małżeństwa, w którym wobec nierozerwalnego
33 I,1,b | wzajemna pomoc zawsze są w pogotowiu. ~Ponieważ jednak
34 I,1,b | pogotowiu. ~Ponieważ jednak w innym już miejscu19 obszernie
35 I,1,b | wychowanie potomstwa” 21. ~W końcu nie możemy dla wysokiej
36 I,1,b | samego tylko małżeństwa, w którego uświęconych granicach
37 I,2,a | jaką sam Stwórca ustanowił w małżeństwie prarodziców
38 I,2,a | dobrowolnych myśli i pragnień w tym względzie: “A Ja wam
39 I,2,a | patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią
40 I,2,a | Aby wierność małżeńska w całym zajaśniała blasku,
41 I,2,b | małżeńskiego i trzyma prym w chrześcijańskim stadle małżeńskim: “
42 I,2,b | czyn27. Czyn ten obejmuje w społeczności domowej nie
43 I,2,b | rozciągać się też, i to w pierwszym rzędzie, na to,
44 I,2,b | pomagali sobie wzajemnie w coraz pełniejszym ukształtowaniu
45 I,2,b | na dzień coraz bardziej w cnotach, a zwłaszcza rośli
46 I,2,b | cnotach, a zwłaszcza rośli w prawdziwej miłości Boga
47 I,2,b | powinni naśladować wszyscy, w jakimkolwiek żyją stanie
48 I,2,b | byleby się go nie brało w ciaśniejszym zrozumieniu
49 I,2,b | i do wychowania go, lecz w zrozumieniu szerszym, jako
50 I,2,c | c) Posłuszeństwo ~W społeczności domowej, wzmocnionej
51 I,2,c | godnością; nie stawia jej też w końcu na równi z osobami,
52 I,2,c | równi z osobami, nazwanymi w prawie małoletnimi, którym
53 I,2,c | dobro rodziny, zabrania w ciele rodziny serce odrywać
54 I,2,c | zależnie od okoliczności w stosunku do osób, miejsc
55 I,2,c | obowiązkiem żony, zastąpić go w rządzie rodziny. Nigdy jednak
56 I,2,c | uczciwości ani godności. W tym jednak, który rozkazuje,
57 I,2,c | jednak, który rozkazuje, oraz w tej, która słucha, ponieważ
58 I,3 | małżeństwom, chociaż nie wszystkim w tej samej doskonałej mierze;
59 I,3 | bardzo napisał do Biskupa w Agrii: “Wynika stąd jasno,
60 I,3 | powiada, że małżeństwo już w stanie natury, dawno więc
61 I,3 | niewiernych, to jednak i w takim małżeństwie, ponieważ
62 I,3 | małżeństwem i wtedy tkwi w nim na zawsze węzeł ów nierozerwalny,
63 I,3 | bardzo rzadkie, jak np. w niektórych naturalnych pomiędzy
64 I,3 | zawartego i dokonanego. Ponieważ w takim małżeństwie dokonuje
65 I,3 | dokonuje się związek małżeński w całej pełni, dlatego też
66 I,3 | dlatego też uwidocznia się w nim z woli Bożej trwałość
67 I,3 | świadectwa bowiem Apostoła w liście jego do Efezów (na
68 I,3 | Tajemnica to wielka, a ja mówię: w odniesieniu do Chrystusa
69 I,3 | Tego przestrzega się bowiem w Chrystusie i w Kościele,
70 I,3 | się bowiem w Chrystusie i w Kościele, że żyjący od żyjącego
71 I,3 | rozwodem. Sakrament ten w takim jest poważaniu w państwie
72 I,3 | ten w takim jest poważaniu w państwie naszym Bożym...
73 I,3 | naszym Bożym... to znaczy w Kościele Chrystusowym...
74 I,3 | Chrystusowym... że nawet w tych wypadkach, gdzie niewiasty
75 I,3 | prawa ziemskiego (które w razie rozwodu zezwala bez
76 I,3,a | Naprzód więc mają małżonkowie w niej silną rękojmię trwałości
77 I,3,a | i bojaźni, czy małżonek w czasie nieszczęścia lub
78 I,3,a | opuści może małżonki, a w miejsce lęku napełnia serce
79 I,3,b | bowiem nie tylko pomnaża w tych, którzy łasce nie stawiają
80 I,3,b | cele, lecz skosztowawszy w duszy ich słodyczy, szczerze
81 I,3,b | stanu. ~Ponieważ jednak w porządku nadprzyrodzonym
82 I,3,b | nieużytecznym, zakopanym w ziemi, o ile małżonkowie
83 I,3,b | ziaren łaski, złożonych w ich sercu inie doprowadzają
84 I,3,b | Jeżeli jednak, czyniąc, co w ich siłach, okażą, że z
85 I,3,b | sakramentalnego, który otrzymała w kąpieli odrodzenia” 43. ~
86 I,3,b | złotym węzłem sakramentu nie w okowy okuci, lecz przyozdobieni,
87 II | sponiewieranie, jakiego w obecnych zwłaszcza czasach
88 II | bowiem nie pokątnie tylko, w skrytości, lecz publicznie,
89 II | żywym słowem, drukiem, w teatrach, romansach, erotycznych
90 II | przedstawia tak nęcąco, jakby w nich nic grzesznego ani
91 II | zachwalane jako naukowe, w rzeczy samej jednakże przybrane
92 II | zaufanie czytelników. Głoszone w nich zasady podaje się za
93 II | Niektórzy stają niejako w pół drogi, sądząc, że choć
94 II | pół drogi, sądząc, że choć w kilku punktach prawa Boskiego
95 II | głoś naukę, nastawaj w porę, nie w porę [w razie
96 II | naukę, nastawaj w porę, nie w porę [w razie potrzeby]
97 II | nastawaj w porę, nie w porę [w razie potrzeby] wykaż błąd,
98 II | prawdziwego sakramentu. W przyrodzie i jej prawach,
99 II | Inni zaś przyznają, że w naturze ludzkiej drzemią
100 II | to już z wywodów Naszych w piśmie niniejszym o początku
101 II | natomiast, ponieważ złożony jest w samej naturze, ograniczony
102 II | może przeto działać już to w małżeństwie, już to poza
103 II | swoje współżycie zamieniają w prawowite małżeństwo. ~Nie
104 II | przynajmniej ouwzględnienie ich w ustroju społecznym. Nie
105 II | zdaje się, nawet na myśl, że w dążeniach tych nie wyczuwa
106 II,1,a | usprawiedliwić to, co samo w sobie jest naturze przeciwne.
107 II,1,a | dopuszcza się niecnego, w istocie swej nieuczciwego
108 II,1,a | świadectwa Pisma św. Bóg w majestacie swoim haniebną
109 II,1,a | zachowywanej, sądzili, że w obecnych czasach inną w
110 II,1,a | w obecnych czasach inną w tym przedmiocie należy głosić
111 II,1,a | ktokolwiek użyje małżeństwa w ten sposób, by umyślnie
112 II,1,a | duszpasterzy, aby wiernych swoich w sprawie tego niesłychanie
113 II,1,a | Bożego nie pozostawiali w błędzie. Tym bardziej upominamy
114 II,1,a | zgubnymi zapatrywaniami i w sprawach tych żadną miarą
115 II,1,a | broń Boże - wiernych swoich w takie błędy wprowadził,
116 II,1,a | też podstępnie milcząc, w nich utwierdził, niech wie,
117 II,1,a | ślepy ślepego prowadzi, obaj w dół wpadną” 48. ~W obronie
118 II,1,a | obaj w dół wpadną” 48. ~W obronie grzesznego używania
119 II,1,a | najwyższy na widok matki, w bohaterskim poświęceniu
120 II,1,a | porządku. Strona ta jest w takim wypadku bez winy,
121 II,1,a | przyrodzonemu, którzy z praw swoich w naturalny i prawidłowy sposób
122 II,1,a | mogą zawsze, za łaską Bożą, w stanie swoim żyć uczciwie
123 II,1,a | i usiłujących je spełnić w stanie usprawiedliwienia:
124 II,1,b | życiu dziecka, które się w łonie matki znajduje. W
125 II,1,b | w łonie matki znajduje. W tej sprawie pragną jedni
126 II,1,b | zamach na życie dziecięcia w łonie matki, indykacje ich (
127 II,1,b | władze publiczne wzięły w ręce swoje wykonanie tej
128 II,1,b | gdzieniegdzie się dzieje. ~W sprawie “indykacji lekarskiej
129 II,1,b | dla takiej matki, której w spełnieniu obowiązku naturalnego
130 II,1,b | chodzi. I czy ono godzi w życie matki, czy w życie
131 II,1,b | godzi w życie matki, czy w życie dziecka, zawsze sprzeciwia
132 II,1,b | winnych. Nie wchodzi tu także w grę zasada godziwości krwawej
133 II,1,b | jakimiś środkami poczęty płód w łonie i spędza go. Wolą
134 II,1,b | zaczęło, lub, gdy już żyło w żywocie, wolą je uśmiercić,
135 II,1,b | dozwolonymi, uczciwymi i w słusznych granicach. Chcieć
136 II,1,b | stąd wynikło dobro?” 54. ~W końcu nie powinny rządy
137 II,1,b | przede wszystkim dzieci w łonie matki. Jeśli zatem
138 II,1,b | się godzą i maleństwa owe w ten sposób wydają w ręce
139 II,1,b | owe w ten sposób wydają w ręce lekarzy i innych osób
140 II,1,b | ziemi do nieba55. ~Odrzucić w końcu należy pewne dążenia,
141 II,1,b | przyrodzonego prawa człowieka w sprawie jego małżeństwa,
142 II,1,b | lecz pozostające także w związku z dobrem potomstwa.
143 II,1,b | sędziom dla zapobieżenia złemu w przyszłości wolno kogoś
144 II,1,b | niszczyć lub kaleczyć lub w jakiś inny sposób udaremniać
145 II,2,a | a) W ogóle ~Przechodzimy teraz
146 II,2,a | grzech przeciw potomstwu jest w rzeczy samej także w jakiś
147 II,2,a | jest w rzeczy samej także w jakiś sposób grzechem przeciw
148 II,2,a | podporządkowanie się żony wobec męża w sprawach godziwych, stała
149 II,2,a | sprawach godziwych, stała w końcu wzajemna miłość między
150 II,2,a | gotowi są przyznać małżonkom w owych przyjaźniach swobodniejsze
151 II,2,a | uczucia i nieskrępowanie się w stosunkach towarzyskich.
152 II,2,a | popędem płciowym, że się w ciasnych granicach jednego
153 II,2,a | znajduje nadto potwierdzenie w przykazaniu Bożym: “Nie
154 II,2,a | będziesz cudzołożył” 57 i w słowach Chrystusowych: “
155 II,2,a | patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią
156 II,2,b | obowiązkom się poświęcać. ~Nie w tym wszakże mieści się prawdziwa
157 II,2,b | iście królewskiego tronu w obrębie domu, na który Ewangelia
158 II,2,b | kobieta rychło z powrotem w dawną niewolę (może mało
159 II,2,b | ibędzie znowu tym, czym była w pogaństwie: przedmiotem
160 II,3 | SAKRAMENTOWI MAŁŻEŃSTWA~W dotychczasowych wywodach,
161 II,3 | Czcigodni Bracia, staliśmy w obronie dwóch pierwszych,
162 II,3,a | związku małżeńskiego, a w szczególności chrześcijańskiego
163 II,3,a | obszernie omawia iuzasadnia w swej encyklice Leon XIII.
164 II,3,a | chrześcijańskiej i wzajemnego poparcia. W końcu z wykonania samych
165 II,3,a | się pobożnie, by związek, w który wstąpić zamierzają,
166 II,3,a | liczne orzeczenia, zebrane w całości w owym przepisie
167 II,3,a | orzeczenia, zebrane w całości w owym przepisie Kodeksu,
168 II,3,a | bezreligijności. Poza tym w mieszanych małżeństwach
169 II,3,a | wspomnianego misterium, łączącego w tajemniczy sposób Chrystusa
170 II,3,a | węzły wewnętrzne tam, gdzie w sprawach ostatecznych i
171 II,3,a | człowiek uwielbia, mianowicie w wierze i życiu religijnym,
172 II,3,a | zgoda i szczęście, które w szczególniejszy sposób płyną
173 II,3,b | wzmagająca się co dzień łatwość w uzyskaniu rozwodów. Owszem,
174 II,3,b | liczne przytaczają powody w obronie rozwodów. Jedne
175 II,3,b | pożądanych ustaw pragną udowodnić w przeróżny sposób. Najpierw
176 II,3,b | zbrodni, dla których sędzia w myśl ustaw małżeństwo rozwiązać
177 II,3,b | przykazanie Boże, przez Chrystusa w całej rozciągłości potwierdzone,
178 II,3,b | Trydencki pod karą wyklęcia w ten sposób potępił: “Jeśliby
179 II,3,b | niebezpieczeństwa usunąć, gdy się w takich beznadziejnych wypadkach
180 II,3,b | kościelne zupełnie wyraźnie w przepisach w sprawie separacji
181 II,3,b | zupełnie wyraźnie w przepisach w sprawie separacji od łoża,
182 II,3,b | całości rodziny, oraz które by w miarę możliwości uwzględniały
183 II,3,b | wielkie wartości zawiera w sobie trwały węzeł małżeński,
184 II,3,b | związki małżeńskie szczęśliwe w swej stałości i utwierdzeniu;
185 II,3,b | tam wszystko zagrożone w swym istnieniu. Tu w wieloraki
186 II,3,b | zagrożone w swym istnieniu. Tu w wieloraki sposób przecięta
187 II,3,b | obowiązki niewiasty tak w życiu rodzinnym jak i społecznym
188 II,3,b | dostęp do najgorszych zboczeń w życiu jednostek i społeczeństw.
189 II,3,b | zdołały utrzymać tę możliwość w pewnych, wprzód przewidzianych
190 II,3,b | że żądza rozwodzenia się w dnia na dzień coraz bardziej
191 II,3,b | Stąd, jak czytamy w tej samej encyklice, “jeżeli
192 II,3,b | popaść nędznie bardzo... w zamęt i rozprzężenie wszelkiego
193 II,3,b | wypaczenia życia rodzinnego w opanowanych przez komunizm
194 III | błędy i występki niweczą i w pogardę podają dziś powszechnie
195 III,1 | nieskażone i niezmienione w nadanym sobie stanie; wiedział
196 III,1 | śmiertelnych” 75. Aby więc w sprawach małżeńskich wrócił
197 III,2 | namiętności wznieconą. Ile w takim porządku rzeczy jest
198 III,2 | nieokiełzane jej porywy przenigdy w należyty sposób ułagodzone
199 III,2 | Najsłuszniej przeto i całkowicie w duchu chrześcijańskim postępują
200 III,2 | małżonkowie praw Bożych w małżeństwie nie łamali,
201 III,3 | najwięcej o tym należy pamiętać w sprawach małżeńskich, gdzie
202 III,3 | zdoświadczenia wiemy, powołuje się w swej słabości człowiek jako
203 III,3 | obyczajów, chociaż dużo w tych sprawach i ludzkiemu
204 III,3 | objawienie, aby istotną prawdę “w dzisiejszych także warunkach
205 III,3 | błędów poznać mogli” 80, tak w tym samym celu uczynił Kościół
206 III,3 | się na baczności, by także w zagadnieniach małżeńskich,
207 III,3 | uważał za mniej obeznany w nowoczesnych kwestiach i
208 III,4 | źródło stoi otworem, aby w czystości i wierności oddać
209 III,4 | rozprawami i rozprawkami i w niezliczone inne sposoby
210 III,4 | hierarchicznego powołanych, w każdy godziwy sposób błędom
211 III,4 | rozwodów trwałość niezbędnej w małżeństwie miłości i dozgonne
212 III,4 | idealnego małżeństwa czynią w końcu “małżeństwo znieprawione”,
213 III,4 | fizjologicznego, którym w obecnych naszych czasach
214 III,4 | poprzednik Nasz śp. Leon XIII w encyklice ochrześcijańskim
215 III,5 | praw małżeńskich, zwłaszcza w pierwszym czasie małżeństwa,
216 III,5 | mogło się powściągnąć. ~W powzięciu, zachowaniu i
217 III,5 | jest sakramentem nie tylko w chwili, gdy się staje, ale
218 III,5 | swych obowiązków. Jak bowiem w dziedzinie natury ludzie
219 III,5 | sakramentalnej łaski, która w nich jest86, niech przeciwnie
220 III,5 | charyzmat Boży, który jest w tobie przez nałożenie moich
221 III,6,a | Wielebni Bracia, zależy w wielkiej części od należytego
222 III,6,a | nieszczęśliwego tworzy się i wznosi w duszach młodzieńców i panien
223 III,6,a | młodzieńców i panien już w wieku dziecięcym i młodzieńczym.
224 III,6,a | folgowali, istnieje obawa, że w małżeństwie takimi będą,
225 III,6,a | byli przed małżeństwem; że w końcu to żąć będą, co siali88,
226 III,6,a | nieokiełznanymi swymi namiętnościami. ~W dobrych więc zamiarach i
227 III,6,a | jeszcze więcej pomagać sobie w trosce o zbawienie duszy
228 III,6,a | przetwarzanie wewnętrznego człowieka w miarę wieku zupełności Chrystusowej89.
229 III,6,a | rozkosznego owego raju, w którym Stwórca rodzaju ludzkiego
230 III,6,a | tak ci, którzy o zawarciu w przyszłości świętego małżeństwa
231 III,6,a | przypominając sobie, co w encyklice Naszej o wychowaniu
232 III,6,a | Kościołowi, doskonale i w pełni wyposażonemu przez
233 III,6,a | wyposażonemu przez Chrystusa, i w Boską naukę i w sakramenty,
234 III,6,a | Chrystusa, i w Boską naukę i w sakramenty, aby skutecznym
235 III,6,b | może być albo wielką pomocą w prowadzeniu życia po chrześcijańsku,
236 III,6,b | na zawsze żyć będą; niech w tym rozważaniu pamiętają
237 III,6,b | niech poza tym szukają w małżeństwie tych tylko celów,
238 III,6,b | nie omieszkają zasięgnąć w sprawie wyboru małżonka
239 III,6,b | rady nie lekceważą, aby w oparciu o głębszą ich znajomość
240 III,7 | cnota małżeńska poważne w tym napotyka trudności,
241 III,7 | jest rzeczą konieczną, by w sposób możliwie najlepszy
242 III,7 | gospodarcze i społeczne w państwie tak ułożono, aby
243 III,7 | wyznaczać tak małe płace, że w danych warunkach na wyżywienie
244 III,7 | wspierali słabszych, by w dostatku żyjący zbytecznych
245 III,7 | koniecznych. Kto Chrystusowi w ubogich udzieli ze swego,
246 III,7 | swe serce, jak może trwać w nim miłość Boga?” 97 ~Jeżeli
247 III,7 | wysiłki prywatnych zwłaszcza w sprawie dla dobra ogółu
248 III,7 | zarobkować musi; jeżeli w zwyczajnych, a nawet nadzwyczajnych
249 III,7 | mając nic do stracenia, w ogólnym przewrocie widzą
250 III,7 | wyrządzić nie chcą; dlatego w ustawodawstwie i przy układaniu
251 III,7 | względem materialnym, ale także w tym, co nazywamy słusznie
252 III,8 | którzy naczelną władzę w państwie sprawują, usilnie
253 III,8 | Ustawy bowiem świeckie w wielkiej mierze ułatwić
254 III,8 | zadanie Kościoła, jeżeli w przepisach swych uwzględniają,
255 III,8 | doszła do skutku, także w sprawach małżeńskich, pokojowa
256 III,8 | pokojowa ugoda i przyjazdy akt, w uroczystej Konwencji między
257 III,8 | tradycje. I rzeczywiście także w Lateraneńskich Paktach czytamy
258 III,8 | uzasadnienie tego pewnika, że nawet w naszych czasach (w których
259 III,8 | nawet w naszych czasach (w których głosi się niestety
260 III,9 | powierzonym, ilu ich jest w wielkiej rodzinie Chrystusowej,
261 III,10 | serc i moc ducha, by, co w tym Liście Naszym o świętym
262 III,10 | sakramencie, o przedziwnym w nim zarządzeniu i woli Bożej,
263 III,10 | przyjęli i z pomocą łaski Bożej w czyn wprowadzili, aby przez
264 III,10 | wprowadzili, aby przez to w małżeństwach chrześcijańskich
265 III,10 | chrześcijańskich zakwitła w całej pełni Bogu poświęcona
266 III,10 | Apostolskiego Błogosławieństwa. ~Dan w Rzymie, u św. Piotra, 31
|