1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10500 | 10501-10934
Centesimus annus
Rozdzial, Numer
1 Bless | Czcigodni Bracia, Drodzy Synowie i Córki,~pozdrowienie i Apostolskie
2 Bless | Synowie i Córki,~pozdrowienie i Apostolskie Błogosławieństwo!~
3 Wprow, | studiów, przedsiębiorców i ludzi pracy, którzy zwracali
4 Wprow, | mnie we własnym imieniu i jako członkowie różnych
5 Wprow, | wielkiego Papieża Leona XIII i jego „nieśmiertelnego Dokumentu” 3.
6 Wprow, | rocznicy, towarzyszą jej i będą realizowane w przyszłości —
7 Wprow, | międzynarodowych, uniwersytetów i instytutów akademickich,
8 Wprow, | zawodowych oraz innych instytucji i osób w wielu krajach całego
9 Wprow, | dobro, jakie otrzymujemy, i wszelki dar doskonały” (
10 Wprow, | Piotrową, aby w Kościele i w świecie dokonać tak wiele
11 Wprow, | dokonać tak wiele dobra i tyle zapalić świateł. Pragnę
12 Wprow, | XIII, a zarazem encykliki i inne pisma moich Poprzedników,
13 Wprow, | oraz siłę oddziaływania, i które złożyły się na to,
14 Wprow, | exercens o pracy ludzkiej i Sollicitudo rei socialis
15 Wprow, | problemach rozwoju ludzi i narodów4.~
16 Wprow, | nowe”, które nas otaczają i w których jesteśmy — by
17 Wprow, | obiecujące. Te niewiadome i te nadzieje wpływają na
18 Wprow, | wpływają na naszą wyobraźnię i zmysł twórczy, a jednocześnie
19 Wprow, | wskazywać drogę, głosić prawdę i przekazywać życie, którym
20 Wprow, | Kościoła, która zawsze żywa i dynamiczna — wznosi się
21 Wprow, | następcą. Tak jak dla niego i dla innych Papieży przed
22 Wprow, | innych Papieży przed nim i po nim, jest dla mnie natchnieniem
23 Wprow, | skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare” (Mt 13, 52). Skarbcem
24 Wprow, | rzeczy stare”, przejmowane i przekazywane od początku,
25 Wprow, | przekazywane od początku, i pozwala odczytywać „rzeczy
26 Wprow, | wśród których żyje Kościół i świat.~Do takich rzeczy,
27 Wprow, | Tradycji, stają się „stare” i dostarczają sposobności
28 Wprow, | dostarczają sposobności i tworzywa do jej wzbogacenia
29 Wprow, | tworzywa do jej wzbogacenia i do wzbogacenia życia wiary,
30 Wprow, | w grupy, stowarzyszenia i organizacje, tworzyli oni
31 Wprow, | ruch obrony osoby ludzkiej i ochrony jej godności, przez
32 Wprow, | przeciwstawiali się niesprawiedliwości i próbowali ją ograniczyć.~
33 Wprow, | doktrynalnego dziedzictwa Kościoła i stąd — ze względu na powagę
34 Wprow, (5) | IRENEUSZ, Adversus haereses, I, 10, 1; III, 4. 1; PG 7,
35 I | I. Znamienne rysy encykliki
36 I, | politycznej, gospodarczej i społecznej, ale również
37 I, | ale również na polu nauki i techniki, a ponadto różnorakie
38 I, | koncepcja społeczeństwa i Państwa, a w konsekwencji
39 I, | tradycyjne się rozpadało i zaczynało się kształtować
40 I, | form niesprawiedliwości i zniewolenia.~W dziedzinie
41 I, | wykorzystywano odkrycia i zastosowania nauk ścisłych,
42 I, | do zwiększenia wydajności i pomnożenia zysku, bez uwzględniania
43 I, | można było swobodnie kupować i sprzedawać na rynku i którego
44 I, | kupować i sprzedawać na rynku i którego cenę określało prawo
45 I, | cenę określało prawo popytu i podaży, niezależnie od minimum
46 I, | do utrzymania danej osoby i jej rodziny. Pracownik nie
47 I, | w formie zorganizowanej i w sposób niejednokrotnie
48 I, | inna koncepcja własności i życia gospodarczego, której
49 I, | systemu życia politycznego i społecznego.~W kulminacyjnym
50 I, | najniższym namiętnościom i uległa samounicestwieniu.
51 I, | działalności gospodarczej i społecznej odrywa się od
52 I, | świeckich, z doświadczeń ruchów i stowarzyszeń katolickich
53 I, | stowarzyszeń katolickich i z konkretnych dokonań w
54 I, | nowe postępy w przemyśle i nowe metody produkcji, zmiana
55 I, | pracowników we własne siły i — w konsekwencji — ściślejsza
56 I, | tym bardziej bezwzględny i nieludzki, że nie uznawał
57 I, | polecił mu „paść baranki i owce” (por. J 21, 15-17)
58 I, | 21, 15-17) oraz „wiązać i rozwiązywać” na ziemi dla
59 I, | ówczesnej sytuacji gospodarczej i społecznej11.~W ten sposób
60 I, | ludzkich, indywidualnych i wspólnotowych, narodowych
61 I, | wspólnotowych, narodowych i międzynarodowych, i formułuje
62 I, | narodowych i międzynarodowych, i formułuje w ten sposób swoje
63 I, | wypowiadać się na ich temat i wskazywać kierunki właściwego
64 I, | ukierunkowana na ten świat i na życie doczesne, dla której
65 I, | pozostawać czymś obcym, i druga zwrócona ku zbawieniu
66 I, | które jednak nie oświecało i nie kształtowało obecności
67 I, | bowiem jest, że nauczanie i upowszechnianie nauki społecznej
68 I, | ewangelizacyjnej Kościoła i stanowi istotną część orędzia
69 I, | dla życia społeczeństwa i czyni codzienną pracę i
70 I, | i czyni codzienną pracę i walkę o sprawiedliwość elementem
71 I, | jest także źródłem jedności i pokoju, pomagającym rozwiązywać
72 I, | osoby ludzkiej w sobie samym i w przeciwnikach oraz wybór
73 I, | świat pilnie potrzebuje i której konieczność wielokrotnie
74 I, | wskazywać słuszną drogę i podejmować wielkie wyzwania
75 I, | społecznej” poza Ewangelią i że „rzeczy nowe” mogą w
76 I, | swoją przestrzeń prawdy i odpowiedni fundament moralny.~
77 I, | godność robotnika jako takiego i, z tej samej racji, godność
78 I, | siła pracy tkwi w osobie i jest właściwością osoby,
79 I, | właściwością osoby, która jej używa i na której pożytek natura
80 I, | pracy człowiek wyraża się i realizuje. Jednocześnie
81 I, | związek zarówno z rodziną, jak i z dobrem wspólnym, ponieważ „
82 I, | został przeze mnie podjęty i rozwinięty w encyklice Laborem
83 I, | jest wartością absolutną, i głosi jasno zasady koniecznej
84 I, | do rozwoju własnej osoby i rodziny — niezależnie od
85 I, | prywatnej. Wspomniane przemiany i utrzymujące się ubóstwo
86 I, | poświęconego mu miejsca, jak i wagę, jaką Papież mu przypisuje, „
87 I, | zawodowych przedsiębiorców i robotników czy też samych
88 I, | dla której Kościół broni i aprobuje tworzenie zrzeszeń,
89 I, | do należnego odpoczynku i do odmiennego traktowania
90 I, | odmiennego traktowania dzieci i kobiet21, jeśli chodzi o
91 I, | jeśli chodzi o rodzaj i czas pracy.~Biorąc pod uwagę
92 I, | nie uwzględniającej wieku i płci kandydatów do pracy,
93 I, | zadość swoim obowiązkom i do niczego już nie jest
94 I, | robotnikami, czysto pragmatyczna i podyktowana ścisłym indywidualizmem,
95 I, | uznanej za fakt osobowy i konieczny. Jeśli bowiem
96 I, | rozporządzania własnymi zdolnościami i siłami, to jako konieczność
97 I, | robotnikowi na utrzymanie siebie i swojej rodziny. „Jeśli pracownik
98 I, | warsztatu czy przedsiębiorstwa i chcąc nie chcąc muszą być
99 I, | umowy między pracodawcami i robotnikami, w których nie
100 I, | higienicznego pomieszczeń i słusznego wynagrodzenia.
101 I, | międzynarodowych Deklaracji i Konwencji w tym zakresie26
102 I, | Konwencji w tym zakresie26 i wewnętrznych praw państwowych. „
103 I, | w kontekście innych praw i obowiązków robotników, pomimo
104 I, | myśli ku dobrom niebieskim i oddawać należną cześć Bożemu
105 I, | licznych uroczystych Deklaracji i Konwencji międzynarodowych30,
106 I, | znanej Deklaracji Soborowej i mojego wielokrotnie powtarzanego
107 I, (30) | wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji ze względu
108 I, | społeczno-ekonomiczne: socjalizm i liberalizm. Socjalizmowi
109 I, | znaczy tych, którzy są bogaci i żyją w dobrobycie, a „zaniedbywać
110 I, | na względzie maluczkich i biednych. Warstwa bowiem
111 I, | bardzo pilnym staraniem i opieką otoczyć pracowników
112 I, | Przytoczone teksty zachowują i dziś swoją wartość, zwłaszcza
113 I, | podmiotem zainteresowania i troski innych, a zwłaszcza
114 I, | nazywamy zasadą solidarności, i której aktualność zarówno
115 I, | wewnętrznym każdego Narodu, jak i w porządku międzynarodowym
116 I, | koncepcji organizacji społecznej i politycznej. Mówi o niej
117 I, | ocenić stałą troskę Kościoła i uwagę, jaką poświęca tym
118 I, | zatem encykliką o ubogich i o przerażających warunkach,
119 I, | jakich na skutek nowego i często gwałtownego procesu
120 I, | gospodarczych, społecznych i politycznych pociągają za
121 I, | czuwanie nad dobrem wspólnym i troska o to, by wszystkie
122 I, | jako że jednostka, rodzina i społeczeństwo są w stosunku
123 I, | że tym, co stanowi wątek i w pewnym sensie myśl przewodnią
124 I, | myśl przewodnią encykliki i w ogóle całej nauki społecznej
125 I, | Uczynił go na swój obraz i podobieństwo (por. Rdz 1,
126 II, | ostatnich miesięcy roku 1989 i pierwszych miesięcy roku
127 II, | były poniekąd konkretnym i instytucjonalnym urzeczywistnieniem
128 II, | urzeczywistnieniem przewidywań Leona XIII i coraz bardziej niepokojących
129 II, | polityczne, społeczne i gospodarcze — ustroju społeczeństwa
130 II, | jako filozofia społeczna i jako ruch mniej lub bardziej
131 II, | proletariuszy — mężczyzn, kobiet i dzieci; z drugiej strony
132 II, | odwrócenia sytuacji ubogich i bogatych w rzeczywistości
133 II, | niesprawiedliwy podział bogactw i nędzę proletariatu). (...)
134 II, | właścicielom, psuje ustrój państwa i do głębi wzburza społeczeństwo” 39.
135 II, | encyklikach Laborem exercens i Sollicitudo rei socialis,
136 II, | człowieka jako zwykły element i cząstkę organizmu społecznego,
137 II, | jej samodzielnego wyboru i niezależnie od przyjęcia
138 II, | nią w sposób indywidualny i wyłączny odpowiedzialności
139 II, | zależny od machiny społecznej i od tych, którzy sprawują
140 II, | swej godności jako osoby i zamyka drogę do tworzenia
141 II, | społeczeństwa. Według Rerum novarum i całej nauki społecznej Kościoła,
142 II, | społecznych, politycznych i kulturalnych, które jako
143 II, | błędna koncepcja natury osoby i „podmiotowości” społeczeństwa,
144 II, | szczytem jego człowieczeństwa, i żaden mechanizm społeczny
145 II, | ignorowana jest godność i odpowiedzialność osoby.~
146 II, | pojmuje rzeczywistość ludzką i społeczną w sposób mechanistyczny.
147 II, | oczywiście potępiać każdej i jakiejkolwiek formy konfliktowości
148 II, | różnymi grupami społecznymi i że wobec nich chrześcijanin
149 II, | zająć stanowisko zdecydowane i konsekwentne. Encyklika
150 II, | się z niej wykluczy gwałty i nienawiść w stosunku do
151 II, | człowieku, a w następstwie i w sobie samym; taki konflikt
152 II, | interes ponad dobro wspólne i dąży do zniszczenia wszystkiego,
153 II, | totalnej”, którą militaryzm i imperializm owej epoki narzucały
154 II, | te same korzenie: ateizm i pogardę dla osoby ludzkiej,
155 II, | przed zasadą słuszności i prawa.~
156 II, | zasięgiem swego zainteresowania i oddziaływania. Niewątpliwie
157 II, | się relacje gospodarcze, i w ten sposób stworzenia
158 II, | odpowiedzialności przez społeczeństwo i państwo, przede wszystkim
159 II, | zapewnienie równowagi wzrostu i stworzenie warunków pełnego
160 II, | ubezpieczenie społeczne bezrobotnych i politykę przekwalifikowania
161 II, | pomyślnie.~Społeczeństwo i Państwo winny ponadto gwarantować
162 II, | na utrzymanie pracownika i jego rodziny, a także pozwalały
163 II, | doskonalić umiejętności i uzdolnienia pracowników
164 II, | uzdolnienia pracowników i w ten sposób czynić ich
165 II, | czynić ich pracę coraz lepszą i bardziej wydajną; ale potrzeba
166 II, | też nieustannej czujności i odpowiednich praw, by wyeliminować
167 II, | ustalają dolną granicę zarobków i warunki pracy.~Wreszcie
168 II, | ludzkiego” czasu pracy i odpoczynku, a także prawa
169 II, | autentycznej kultury pracy i pomagają pracownikom uczestniczyć
170 II, | zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Pośrednio i zgodnie
171 II, | jak i pośrednio. Pośrednio i zgodnie z zasadą pomocniczości,
172 II, | zaofiarować wiele miejsc pracy i źródeł zamożności. Bezpośrednio
173 II, | zamożności. Bezpośrednio i zgodnie z zasadą solidarności,
174 II, | bezrobotnemu45.~Encyklika i nauka społeczna z nią związana
175 II, | dokonały się na przełomie XIX i XX wieku. Wpływ ten odzwierciedlają
176 II, | ubezpieczenia od chorób i zapobiegania wypadkom w
177 II, | moralnej na niesprawiedliwość i krzywdę, rozwinął on szeroką
178 II, | szeroką działalność związkową i reformistyczną, wolną od
179 II, | rozwijaniem oświaty ludowej i kształcenia zawodowego,
180 II, | w życiu przedsiębiorstwa i całego społeczeństwa.~Spojrzenie
181 II, | oddźwięku w sercach ludzkich i skłoniła do działania na
182 II, | przez ludzi tamtych czasów i to właśnie stało się przyczyną
183 II, | aż do wzgardzenia Bogiem i bliźnim, miłość, która prowadzi
184 II, | afirmacji własnej korzyści i nie daje się ograniczyć
185 II, (47) | Leonis XIII P.M. Acta, I, Romae 1881, s. 170-183;
186 II, | które wstrząsnęły Europą i światem między rokiem 1914
187 II, | tych wojen był militaryzm i agresywny nacjonalizm oraz
188 II, | klas, konflikty wewnętrzne i ideologiczne. Bez straszliwego
189 II, | straszliwego ładunku nienawiści i uraz, narosłego wskutek
190 II, | praw ludzkich, zaplanowano i zrealizowano zagładę całych
191 II, | zrealizowano zagładę całych Narodów i grup społecznych. Przypomnijmy
192 II, | Bogu.~Jednakże nienawiść i niesprawiedliwość opanowują
193 II, | niesprawiedliwość opanowują całe Narody i popychają je do działania
194 II, | gdy są uwierzytelniane i organizowane przez ideologie,
195 II, | się ideologiom nienawiści i ukazała drogę eliminacji
196 II, | drogę eliminacji przemocy i uraz poprzez sprawiedliwość.
197 II, | podsycają nowe nienawiści i gdy rodzą się już nowe ideologie
198 II, | przezwyciężenie przyczyn wojny i autentyczne pojednanie między
199 II, | przez wiele lat w Europie i w świecie sytuacja była
200 II, | ich pamięci historycznej i wiekowych korzeni ich kultury.
201 II, | do opuszczenia swej ziemi i są przymusowo deportowane.~
202 II, | najuboższym. Postęp naukowy i technologiczny, który powinien
203 II, | w narzędzie wojny: nauka i technika są wykorzystywane
204 II, | broni wciąż doskonalonych i coraz bardziej niszczących,
205 II, | jest nie tylko oczekiwana i przygotowywana, ale w wielu
206 II, | rozlewu krwi. Logika bloków i imperiów, piętnowana w Dokumentach
207 II, | socialis50, sprawia, że spory i konflikty, pojawiające się
208 II, | systematycznie podsycane i wykorzystywane dla stwarzania
209 II, | łatwością znajdują polityczne i militarne poparcie, otrzymują
210 II, | poparcie, otrzymują broń i wojenne przeszkolenie, gdy
211 II, | znalezienie rozwiązań pokojowych i humanitarnych, z poszanowaniem
212 II, | stron, pozostają osamotnieni i często padają ofiarą przeciwników.
213 II, | szerzenia się terroryzmu i coraz bardziej barbarzyńskich
214 II, | nie do zwycięstwa jednych i przegranej drugich, lecz
215 II, | przeciwnika, sprzeczność interesów i wojna to czynniki rozwoju
216 II, | wojna to czynniki rozwoju i postępu historii51. Świadome
217 II, | logiki „wojny totalnej”, jak i logiki „walki klas”.~
218 II, | totalitaryzmu na ponad połowę Europy i inne obszary świata. Wojna,
219 II, | była przywrócić wolność i odbudować prawa narodów,
220 II, | reakcjami.~W niektórych krajach i w pewnych dziedzinach podjęto
221 II, | w postaci wyzyskiwanych i uciskanych rzesz ludzkich.
222 II, | poprzez stabilność pieniądza i pewność stosunków społecznych —
223 II, | społecznych — warunków stałego i zdrowego rozwoju gospodarczego,
224 II, | lepszą przyszłość dla siebie i dla swych dzieci. Równocześnie
225 II, | dla życia społeczeństwa i dążą do poddania ich kontroli
226 II, | ubezpieczeń społecznych i przysposobienia zawodowego,
227 II, | przestaje być „towarem”, i zapewniają godne jej wykonywanie.~
228 II, | też inne siły społeczne i nurty ideowe, które przeciwstawiają
229 II, | Stawiając bardzo wysoko i zwiększając siłę Państwa,
230 II, | zniszczenia tej wolności i tych wartości osoby ludzkiej,
231 II, | zamiarach zbudowania nowego i lepszego społeczeństwa,
232 II, | moralności, prawu, kulturze i religii autonomicznego istnienia
233 II, | autonomicznego istnienia i wartości, spotyka się z
234 II, | do dziedziny ekonomicznej i zaspokojenia potrzeb materialnych.~
235 II, | odzyskują niepodległość i prawo do swobodnego samostanowienia.
236 II, | sposób profesjonalny, uczciwy i właściwy funkcjonowaniem
237 II, | osób umiejących wydajnie i odpowiedzialnie kierować
238 II, | drogą do zbudowania narodu i państwa, i stąd rodzą się
239 II, | zbudowania narodu i państwa, i stąd rodzą się różne odmiany
240 II, | rozmaite formy nacjonalizmu i militaryzmu, zasady zaczerpnięte
241 II, | drugiej wojnie światowej i jako reakcja na jej okrucieństwa
242 II, | Dokumentach międzynarodowych52 i — można powiedzieć — w wypracowaniu
243 II, | świadomość prawa jednostek, ale i praw narodów, a jednocześnie
244 II, (52) | Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE)
245 III, | znaczenie nieoczekiwanych i wiele obiecujących wydarzeń
246 III, | krajach Europy środkowej i wschodniej, ale obejmują
247 III, | obejmują one okres dłuższy i szerszy horyzont geograficzny.
248 III, | Łacińskiej, a także Afryki i Azji, dyktatorskie rządy
249 III, | politycznym bardziej sprawiedliwym i zapewniającym obywatelom
250 III, | działalność Kościoła w obronie i dla umocnienia praw człowieka:
251 III, | Kościół głosił z prostotą i mocą, że każdy człowiek —
252 III, | poszukiwania form walki i rozwiązań politycznych bardziej
253 III, | jeszcze struktury polityczne i społeczne pozwalają żywić
254 III, | jaskrawych niesprawiedliwości i krzywd, a także zrujnowaną
255 III, | także zrujnowaną gospodarką i głębokimi konfliktami społecznymi.
256 III, | chrześcijańskie, poszczególni wierni i inni ludzie dobrej woli
257 III, | wszystkich chrześcijanach i ludziach dobrej woli. Chodzi
258 III, | rozwiązać metodą dialogu i solidarności, a nie walką
259 III, | trudnego doświadczenia pracy i ucisku odnalazły czy niejako
260 III, | odkryły na nowo pojęcia i zasady nauki społecznej
261 III, | się jedynie bronią prawdy i sprawiedliwości. Podczas
262 III, | wszelkich dróg pertraktacji i dialogu, daje świadectwo
263 III, | do sumienia przeciwnika i usiłuje rozbudzić w nim
264 III, | drugiej wojny światowej i został usankcjonowany przez
265 III, | czasie tej trudnej próby i proszę Go, aby ten przykład
266 III, | naśladowany w innych miejscach i w innych okolicznościach;
267 III, | klas w sporach wewnętrznych i wojny w konfliktach międzynarodowych.~
268 III, | inicjatywy, do własności i do wolności w dziedzinie
269 III, | połączyć wymiar kulturowy i narodowy: nie można zrozumieć
270 III, | poprzez język, historię i postawy przyjmowane wobec
271 III, | zostanie uchylone, kultura i życie moralne Narodów ulegają
272 III, | połączona z walką o kulturę i prawa narodowe.~Prawdziwą
273 III, | poszukiwaniu własnej tożsamości i sensu życia odkrywały one
274 III, | pragnienie dobra, prawdy i życia, obecne w sercu każdego
275 III, | którzy w trudnych warunkach i pośród prześladowań pozostali
276 III, | zwycięstwa woli dialogu i ducha ewangelicznego w zmaganiach
277 III, | areny politycznej prawo i moralność. Nie ulega wątpliwości,
278 III, | umiarkowania, cierpień i ofiar. W pewnym sensie zrodziła
279 III, | zrodziła się ona z modlitwy i z pewnością byłaby nie do
280 III, | który jest Panem historii i sam kształtuje serce człowieka.
281 III, | własne cierpienia za prawdę i za wolność z cierpieniem
282 III, | może dokonać cudu pokoju i uczy się dostrzegać wąska
283 III, | widzenia etycznego, ale i praktycznie niemożliwe.
284 III, | ulega stopniowemu rozkładowi i zamiera.~Ponadto człowiek
285 III, | stale pociąga go ku złu i sprawia, że potrzebuje on
286 III, | będzie uwzględniał ten fakt i nie będzie przeciwstawiał
287 III, | pozbawia człowieka inicjatywy i zdolności twórczej. Gdy
288 III, | posiada własną autonomię i prawa55, nie można nigdy
289 III, | przypowieść o dobrym nasieniu i chwaście (por. Mt 13, 24-
290 III, | którzy należą do Złego, i że tego rodzaju sąd będzie
291 III, | stawia siebie na miejscu Boga i sprzeciwia się Jego cierpliwości.~
292 III, | musi walczyć z pokusami i z siłami zła. Dopiero na
293 III, | ostateczny (por. Mt 25, 31) i ustanowi nowe niebiosa i
294 III, | i ustanowi nowe niebiosa i nową ziemię (por. 2 P 3,
295 III, | określeniem — istnieją w czasie i w konsekwencji znamionuje
296 III, | znamionuje je niedoskonałość i przemijalność. Królestwo
297 III, | energie łaski przenikają go i ożywiają. W ten sposób można
298 III, | głównie w krajach wschodniej i środkowej Europy, mają znaczenie
299 III, | ponieważ ich pozytywne i negatywne konsekwencje dotyczą
300 III, | reakcji o charakterze etycznym i wyraźnie chrześcijańskim
301 III, | teorie materialistyczne i ekonomistyczne, tenże ruch
302 III, | żądanie sprawiedliwości i uznania godności pracy,
303 III, | szerszy ruch ludzi pracy i ludzi dobrej woli na rzecz
304 III, | wyzwolenia osoby ludzkiej i afirmacji jej praw; ogarnia
305 III, | ogarnia on wiele krajów i nie zamierzając tworzyć
306 III, | sytuacji niesprawiedliwości i ucisku, z których marksizm,
307 III, | nowej autentycznej teorii i praktyki wyzwolenia, Kościół
308 III, | tylko swą doktrynę społeczną i w ogóle naukę o osobie ludzkiej,
309 III, | konkretne zaangażowanie i pomoc w zwalczaniu upośledzenia
310 III, | upośledzenia społecznego i cierpienia.~W niedawnej
311 III, | się po stronie uciśnionych i by nie znaleźć się poza
312 III, | ważne dla krajów środkowej i wschodniej Europy, jak i
313 III, | i wschodniej Europy, jak i dla krajów tzw. Trzeciego
314 III, (58) | chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu, Libertatis conscientia (
315 III, | niesprawiedliwości indywidualne i społeczne, obejmujące regiony
316 III, | społeczne, obejmujące regiony i narody, popełnione zostały
317 III, | nagromadziło się wiele nienawiści i uraz. Istnieje realne niebezpieczeństwo,
318 III, | powodując poważne konflikty i rozlew krwi, jeśli zabraknie
319 III, | zabraknie postawy moralnej i świadomego wysiłku, by dawać
320 III, | życzyć sobie, by nienawiść i przemoc nie zatriumfowały
321 III, | walczą o sprawiedliwość, i aby wszystkich przenikał
322 III, | wszystkich przenikał duch pokoju i przebaczenia.~Trzeba jednak
323 III, | są w stanie interweniować i proponować słuszne rozstrzygnięcia,
324 III, | sprawiedliwego porozumienia i pokojowego układu, szanującego
325 III, | więzią wspólnej kultury i tysiącletniej historii.
326 III, | ogromny wysiłek moralnej i gospodarczej odbudowy krajów,
327 III, | prawdomówność, wiarygodność i pracowitość, zostały wykorzenione.
328 III, | cierpliwa odbudowa materialna i moralna, podczas gdy tymczasem
329 III, | rządzących natychmiastowych i namacalnych rezultatów:
330 III, | namacalnych rezultatów: dobrobytu i odpowiedniego zaspokojenia
331 III, | na zamknięte wobec siebie i zazdrośnie rywalizujące
332 III, | jednoczyć, a nie dzielić. Pokój i pomyślność bowiem są dobrami,
333 III, | całego rodzaju ludzkiego, i nie można korzystać z nich
334 III, | z nich w sposób właściwy i trwały, jeżeli są osiągane
335 III, | trwały, jeżeli są osiągane i używane kosztem innych ludów
336 III, | używane kosztem innych ludów i narodów, z pogwałceniem
337 III, | skolektywizowanej stwarza problemy i wymaga wyrzeczeń porównywalnych
338 III, | Zresztą, aktualne trudności i niedostatek są skutkiem
339 III, | pójście drogą gospodarczego i obywatelskiego rozwoju.~
340 III, | uczestniczyły w tej samej historii i ponoszą za nią odpowiedzialność,
341 III, | również w interesie Europy i służy jej ogólnemu dobru.
342 III, | chaosu, duchowego niedosytu i rozpaczy.~Ta potrzeba nie
343 III, | w celu niesienia pomocy i wsparcia krajom Trzeciego
344 III, | jeszcze większym niedostatku i ubóstwie59. Konieczny będzie
345 III, | dla wzrostu gospodarczego i wspólnego rozwoju, przy
346 III, | jednoczesnej rewizji skali wartości i priorytetów, na których
347 III, | się decyzje gospodarcze i polityczne. Olbrzymie zasoby
348 III, | konfliktu między Wschodem i Zachodem. Mogą się one okazać
349 III, | upowszechnić zasadę kontroli i redukcji zbrojeń również
350 III, | mentalności, która ubogich — ludzi i narody — traktuje jako ciężar
351 III, | narody — traktuje jako ciężar i jako dokuczliwych natrętów,
352 III, | użytkowaniu dóbr materialnych i chcą, aby wykorzystano ich
353 III, | świata sprawiedliwszego i szczęśliwszego dla wszystkich.
354 III, | się do umocnienia godności i rozwoju uzdolnień twórczych
355 III, | szukania Boga, poznawania Go i życia zgodnie z tym poznaniem62.
356 III, | ustrojach totalitarnych i autokratycznych została
357 III, | wysiłek własnego rozumu i korzystanie z własnej wolności.
358 III, | Należy tę zasadę odwrócić i uznać w całości prawa ludzkiego
359 III, | różnych formach totalitaryzm i autokratyzm nie zostały
360 III, | to wytężonej współpracy i solidarności wszystkich
361 III, | utylitarnych, rozbudzając instynkty i niepohamowaną chęć natychmiastowego
362 III, | pragnień, co utrudnia uznanie i poszanowanie hierarchii
363 III, | przepowiadania Ewangelii i prawo ludzi słuchających
364 III, | przepowiadania do przyjęcia go i nawrócenia się do Chrystusa.
365 III, | poszanowania naturalnego i pierwotnego prawa człowieka
366 III, | człowieka do poznania prawdy i kierowania się nią w życiu.
367 III, | będące jego zastosowaniem i pogłębieniem, mianowicie
368 III, | mianowicie prawo do odkrycia i przyjęcia w sposób wolny
369 III, (63) | Por. Akt z Helsinek i Porozumienie z Wiednia;
370 IV | IV. Własność prywatna i powszechne przeznaczenie
371 IV, | podstawowego dla autonomii i rozwoju osoby, Kościół nieustannie
372 IV, | wspólne”, gdyż „ponad prawa i sądy ludzkie wznosi się
373 IV, | ludzkie wznosi się prawo i sąd Chrystusa” 66.~Następcy
374 IV, | by nie tylko jemu, ale i innym przynosiły pożytek”.
375 IV, | dla autonomii osobistej i rodzinnej, i należy je uważać
376 IV, | autonomii osobistej i rodzinnej, i należy je uważać za poszerzenie
377 IV, | encyklikach Laborem exercens i Sollicitudo rei socialis69.~
378 IV, | nauczanie o prawie do własności i powszechnym przeznaczeniu
379 IV, | zaspokajają jego potrzeby i są przedmiotem jego praw.~
380 IV, | Boga, który stworzył ziemię i człowieka, człowiekowi zaś
381 IV, | czynił ją sobie poddaną i cieszył się jej owocami (
382 IV, | przez samą swą urodzajność i zdolność zaspokajania potrzeb
383 IV, | korzystając ze swej inteligencji i wolności, zdolny jest panować
384 IV, | jest panować nad ziemią i czyni z niej swe mieszkanie.
385 IV, | przeszkadzać w tym, aby i inni ludzie posiedli część
386 IV, | zawsze te dwa czynniki: praca i ziemia; nie zawsze jednak
387 IV, | urodzajność ziemi jawiła się i rzeczywiście była głównym
388 IV, | praca była niejako pomocą i uzupełnieniem dla tej urodzajności.
389 IV, | wytwarzającego dobra niematerialne i materialne; coraz wyraźniej
390 IV, | znaczy pracować z innymi i pracować dla innych: znaczy
391 IV, | jest tym bardziej owocna i wydajna, im lepiej człowiek
392 IV, | możliwości wytwórcze ziemi i głębiej odczytywać potrzeby
393 IV, | własność wiedzy, techniki i umiejętności. Bogactwo Krajów
394 IV, | pracą pojedynczego człowieka i które wymagają zmierzającej
395 IV, | coraz bardziej oczywista i determinująca rola zdyscyplinowanej
396 IV, | determinująca rola zdyscyplinowanej i kreatywnej pracy ludzkiej
397 IV, | zdolności do inicjatywy i przedsiębiorczości70.~Ten
398 IV, | który w sposób konkretny i jasny ukazuje prawdę o osobie,
399 IV, | chrześcijaństwo, zasługuje na uwagę i przychylność. Istotnie,
400 IV, | możliwości produkcyjne ziemi i różnorakie sposoby zaspokojenia
401 IV, | jego zdyscyplinowana praca i solidarne współdziałanie
402 IV, | tworzenie coraz szerszych i coraz bardziej godnych zaufania
403 IV, | przekształceń środowiska naturalnego i środowiska społecznego.
404 IV, | uzasadnionego ryzyka, wiarygodność i wierność w relacjach międzyosobowych,
405 IV, | w życie decyzji trudnych i bolesnych, lecz koniecznych
406 IV, | wspólnej pracy przedsiębiorstwa i dla zapobieżenia ewentualnym
407 IV, | wielorakiej ludzkiej działalności i podobnie jak w każdej z
408 IV, | jako wyposażenie w maszyny i dobra służące jako narzędzie,
409 IV, | umiejętność wyczuwania i zaspokajania potrzeb innych
410 IV, | ujawnić niebezpieczeństwa i problemy związane z tego
411 IV, | pozwoliłyby im rzeczywiście i w sposób godny przeniknąć
412 IV, | wyrazić ich zdolność tworzenia i rozwinąć swe możliwości.
413 IV, | wejścia w układ znajomości i wzajemnych powiązań, które
414 IV, | pozwoliły cieszyć się uznaniem i wykorzystać posiadane przymioty.
415 IV, | pozostawieni na marginesie, i rozwój gospodarczy dokonuje
416 IV, | wprost nie ogranicza już i tak zawężonej przestrzeni
417 IV, | produkowanych nowymi sposobami i zaspokajających potrzeby,
418 IV, | nieosiągalnego dla nich i równocześnie przymuszeni
419 IV, | często wykorzenieni kulturowo i zagrożeni tymczasowością,
420 IV, | bezlitosnego” kapitalizmu i w której występują najbardziej
421 IV, | nie są jej właścicielami i żyją w warunkach na poły
422 IV, | ale także braku wiedzy i umiejętności, co nie pozwala
423 IV, | niektórych jego rejonach i w niektórych kręgach społecznych
424 IV, | odizolować od rynków światowych i zaufać jedynie własnym siłom.
425 IV, | zmiany sposobów produkcji i użytkowania dóbr dewaluują
426 IV, | zdobyte już umiejętności i sprawdzone dotąd przygotowanie
427 IV, | zdobywania nowych kwalifikacji i przystosowywania się do
428 IV, | pełni w życie społeczeństwa i w ogóle jednostki najsłabsze
429 IV, | ogóle jednostki najsłabsze i tak zwany Czwarty Świat.
430 IV, | poszczególnych narodów, jak i w relacjach międzynarodowych
431 IV, | narzędziem wykorzystania zasobów i zaspokajania potrzeb. Dotyczy
432 IV, | dysponują siłą nabywczą, i tych zasobów, które „nadają
433 IV, | W imię sprawiedliwości i prawdy nie wolno dopuścić
434 IV, | pozostały nie zaspokojone i do wyniszczenia z tego powodu
435 IV, | wykorzystać własne zdolności i zasoby. Ważniejsze niż logika
436 IV, | logika wymiany równowartości i niż różne formy sprawiedliwości,
437 IV, | gwarantować możliwość przeżycia i wniesienia czynnego wkładu
438 IV, | sprowadzać ludzkiej pracy i samego człowieka do poziomu
439 IV, | społeczne dla ludzi starych i bezrobotnych, odpowiednia
440 IV, | Otwierają się tu wielkie i bogate możliwości zaangażowania
441 IV, | dla związków zawodowych i innych organizacji pracowniczych,
442 IV, | bronią praw ludzi pracy i ochraniają ich podmiotowość,
443 IV, | w sposób bardziej pełny i godny w życiu Narodu i wspierać
444 IV, | pełny i godny w życiu Narodu i wspierać ich w procesie
445 IV, | własności narzędzi produkcji i ziemi nad podmiotowością
446 IV, | ziemi nad podmiotowością i wolnością pracy człowieka73.
447 IV, | pracy, przedsiębiorczość i uczestnictwo. Tego rodzaju
448 IV, | ze strony sił społecznych i państwa było zagwarantowane
449 IV, | przedsiębiorstwa, są poniżani i obraża się ich godność.
450 IV, | swych podstawowych potrzeb i stanowią szczególną grupę
451 IV, | pod uwagę czynniki ludzkie i moralne, które z perspektywy
452 IV, | gospodarczej. Należy obalać bariery i monopole, które wielu narodom
453 IV, | w ogólny proces rozwoju i wszystkim — jednostkom i
454 IV, | i wszystkim — jednostkom i narodom — zapewnić podstawowe
455 IV, | tego celu wymaga planowych i odpowiedzialnych działań
456 IV, | cenę koniecznych wysiłków i ofiar, zapewniając stabilność
457 IV, | stabilność sytuacji politycznej i gospodarczej oraz pewność
458 IV, | kwalifikacji własnych pracowników i kształcenie przedsiębiorców
459 IV, | przedsiębiorców kompetentnych i świadomych swej odpowiedzialności74.~
460 IV, | skazujące całe narody na głód i rozpacz nie byłoby rzeczą
461 IV, | należy poszukiwać sposobów — i to w niektórych przypadkach
462 IV, | prawem narodów do istnienia i postępu.~
463 IV, | na specyficzne problemy i zagrożenia, które powstają
464 IV, | strukturach gospodarczych i wiążą się z ich charakterystycznymi
465 IV, | jakość towarów produkowanych i konsumowanych, jakość usług,
466 IV, | jakość środowiska naturalnego i życia w ogóle.~Dążenie do
467 IV, | Dążenie do coraz lepszych i bardziej zadowalających
468 IV, | zadowalających warunków życia i coraz większej zamożności
469 IV, | rozwoju nowych obowiązków i niebezpieczeństw. W sposobie
470 IV, | W sposobie powstawania i określania nowych potrzeb
471 IV, | słuszna koncepcja człowieka i jego prawdziwego dobra.
472 IV, | decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji ujawnia się określona
473 IV, | Określając nowe potrzeby i nowe sposoby ich zaspokajania,
474 IV, | wszystkie wymiary jego istnienia i która wymiary materialne
475 IV, | która wymiary materialne i instynktowne podporządkowuje
476 IV, | podporządkowuje wewnętrznym i duchowym. Natomiast odwoływanie
477 IV, | bezpośrednio do jego instynktów i ignorowanie na różne sposoby
478 IV, | różne sposoby jego wolnej i świadomej natury osobowej
479 IV, | wytworzenia nawyków konsumpcyjnych i stylów życia obiektywnie
480 IV, | szkodliwych dla fizycznego i duchowego zdrowia. W samym
481 IV, | poprawne odróżnienie nowych i doskonalszych form zaspokajania
482 IV, | praca na polu wychowania i kultury, obejmująca przygotowanie
483 IV, | odpowiedzialności u producentów i przede wszystkim u specjalistów
484 IV, | szkodliwej dla zdrowia i godności człowieka, oraz
485 IV, | funkcjonowaniu systemu społecznego i skłania do materialistycznej,
486 IV, | się w sposób jednostronny i niewłaściwy. Narkotyki,
487 IV, | Narkotyki, a także pornografia i inne formy konsumizmu, wykorzystując
488 IV, | tego, by mieć, aniżeli być, i chce więcej mieć nie po
489 IV, | szukanie prawdy, piękna i dobra, oraz wspólnota ludzi
490 IV, | konsumpcji, oszczędności i inwestycji. W tym kontekście
491 IV, | zawsze wyborem moralnym i kulturowym. Przy zaistnieniu
492 IV, | pewnych warunków ekonomicznych i stabilności politycznej,
493 IV, | postawy ludzkiej sympatii i zaufania do Opatrzności,
494 IV, | opanowany pragnieniem posiadania i używania, bardziej aniżeli
495 IV, | bardziej aniżeli bycia i wzrastania, zużywa w nadmiarze
496 IV, | wzrastania, zużywa w nadmiarze i w sposób nie uporządkowany
497 IV, | zdolność przekształcania i w pewnym sensie stwarzania
498 IV, | miała ona własnego kształtu i wcześniejszego, wyznaczonego
499 IV, | człowiek zajmuje Jego miejsce i w końcu prowokuje bunt natury,
500 IV, | z zachwytu dla istnienia i dla piękna, oraz pozwala
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10500 | 10501-10934 |