(...) Sollicitudo rei socialis
    Rozdzial, Numer
501 III,           |                utratę szacunku, jaki każdy człowiek winien żywić dla samego
502 III,           |                  każdej pracy, którym jest człowiek”. Co więcej, „nie może nas
503  IV,           |                  nozdrza (por. Rdz 2, 7). ~Człowiek wchodzi w ten sposób w związek
504  IV,           |                   25-26). Ale równocześnie człowiek ma pozostać poddanym woli
505  IV,           |                   tamże, 2, 9; Mdr 2, 23). Człowiek więc, będąc obrazem Boga,
506  IV,           |              wymiaru powołania człowieka. ~Człowiek bowiem, jeśli można tak
507  IV,           |                   15-16; Mdr 9, 2-3). ~Gdy człowiek okazuje nieposłuszeństwo
508  IV,           |                 aby podkreślić, że właśnie człowiek jest zawsze protagonistą
509  IV,           |                 bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał,
510  IV,   (62)    |                   której każdy bez wyjątku człowiek, niezależnie od rasy, religii
511  IV,   (62)    |                  poddaństwa, jakie stwarza człowiek (...)”; por. także SOBÓR


Ut unum sint
    Rozdzial, Paragraf, Numer
512 Wprow,  0,     |                  nadziei: twierdzi się, że człowiek jest tylko ziemską istotą,
513   I,  6,       |            człowieku wyrażoną przez Sobór: człowiek jest bowiem „jedynym na


Veritatis splendor
    Rozdzial, Paragraf, Numer
514 Wprow,  1,     |                 ojcem kłamstwa” (J 8, 44), człowiek ustawicznie doznaje pokusy,
515 Wprow,  1,     |                    się jej. W konsekwencji człowiek, ulegając relatywizmowi
516 Wprow,  1,     |           niestrudzone poszukiwania, jakie człowiek prowadzi na każdym polu
517 Wprow,  1,     |                                   2. Żaden człowiek nie może się uchylić od
518 Wprow,  1,     |                    Albowiem Adam, pierwszy człowiek, był figurą przyszłego,
519   I,  1        |                   podszedł do niego pewien człowiek” (Mt 19, 16) ~
520   I,  1,       |                  przyszedł do Niego pewien człowiek i zapytał: «Nauczycielu,
521   I,  1,       |                      A oto podszedł pewien człowiek”. W młodzieńcu, którego
522   I,  1,       |                pragnie służyć, ażeby każdy człowiek mógł odnaleźć Chrystusa,
523   I,  2,       |           Ewangelię!” (Mk 1, 15). ~Również człowiek współczesny winien zwrócić
524   I,  2,       |                   jego powołania. Dlatego „człowiek, który chce zrozumieć siebie
525   I,  3,       |                    sobą” 17. ~To, kim jest człowiek i co powinien czynić, ujawnia
526   I,  3,       |                  tylko Bóg jest Dobrem, to człowiek sam, choćby najściślej przestrzegał
527   I,  4,       |          świętokradztwo i tym podobne. Gdy człowiek zaczyna unikać tych przestępstw (
528   I,  5,       |                     że tak jest, jeśli nie człowiek pełen pychy, niegodny miłosierdzia
529   I,  7,       |                   zamysłu, które ma jednak człowiek po grzechu nie potrafi już
530   I,  7,       |                  jest dane»” (Mt 19, 11). ~Człowiek nie potrafi o własnych siłach
531  II,  2,       |    indywidualistyczną, według której każdy człowiek staje wobec własnej prawdy,
532  II,  2,       |                 wpływają na sposób, w jaki człowiek korzysta z wolności. Wiedza
533  II,  2,       |                   moralność bez wolności: „Człowiek (…) może zwracać się do
534  II,  3,       |                     ale wyłącznie do Boga. Człowiek oczywiście jest wolny od
535  II,  3,       |                 znaczy tych, poprzez które człowiek zwraca się ku samemu sobie,
536  II,  3,       |                znaczy wyrażać prawo, które człowiek autonomicznie nadaje samemu
537  II,  3,       |             moralne ma Boga za twórcę i że człowiek przez swój rozum uczestniczy
538  II,  4,       |                    którego został powołany człowiek: wskazują, że władza człowieka
539  II,  4,       |              dziedzinie zarówno pojedynczy człowiek, jak i ludzka społeczność
540  II,  4,       |               prawami i wartościami, które człowiek ma stopniowo poznawać, przyjmować
541  II,  4,       |                 nie tylko świat, ale i sam człowiek został powierzony własnej
542  II,  4,       |               podobnie jak rządząc światem człowiek kształtuje go wedle własnego
543  II,  4,       |            stworzone nie zależą od Boga, a człowiek może ich używać bez odnoszenia
544  II,  4,       |                   praktycznego oznacza, że człowiek posiada w samym sobie własne
545  II,  4,       |                    zła”, Bóg stwierdza, że człowiek nie posiada od początku
546  II,  5,       |                   Taką zaś wolność zdobywa człowiek, gdy uwalniając się od wszelkiej
547  II,  5,       |                   jeden tylko jest Dobry”, człowiek powinien dobrowolnie czynić
548  II,  5,       |                  Rządcy wszechświata” 83. ~Człowiek może rozpoznać dobro i zło
549  II,  6,       |                 innych epokach sądzono, że człowiek jest całkowicie podporządkowany „
550  II,  6,       |               swoje wartości. W ten sposób człowiek nie miałby własnej natury,
551  II,  6,       |                 moralnej. Twierdzą oni, że człowiek jako istota rozumna nie
552  II,  6,       |                   porządek, według którego człowiek jest powołany przez Stwórcę
553  II,  7,       |                 dolną, którą przekraczając człowiek łamie przykazanie. Ponadto,
554  II,  7,       |                 jaką przejawia współczesny człowiek wobec uwarunkowań historycznych
555  II,  7,       |                   Nie można zaprzeczyć, że człowiek istnieje zawsze w ramach
556  II,  7,       |                   kultury i to dzięki niej człowiek nie staje się więźniem żadnej
557  II,  8,       |                pisze Sobór Watykański II — człowiek odkrywa prawo, którego sam
558  II,  8,       |                   czyń to, tamtego unikaj. Człowiek bowiem ma w swym sercu wypisane
559  II,  8,       |                  podejmowanie tych decyzji człowiek może według nich osiągnąć
560  II,  9,       |               obowiązek czynienia tego, co człowiek poprzez akt sumienia poznaje
561  II,  9,       |                  ma charakter imperatywny: człowiek powinien działać zgodnie
562  II,  9,       |                  lub popełnione zło: jeśli człowiek dopuszcza się zła, prawidłowy
563  II, 10,       |                powiedzieć w przypadku, gdy człowiek niewiele dba o poszukiwanie
564  II, 10,       |               dobre sumienie” (1 Tm 1, 5), człowiek musi szukać prawdy i według
565  II, 10,       |                owej prawdy o dobru, której człowiek ma szczerze poszukiwać. ~
566  II, 10,       |              sumienia błędnego — z tym, co człowiek subiektywnie uważa mylnie
567  II, 10,       |                    wartość jak czyn, który człowiek popełnia, idąc za osądem
568  II, 10,       |                  człowieka, to znaczy „gdy człowiek niewiele dba o poszukiwanie
569  II, 11,       |               działania; dokonując wyboru, człowiek decyduje zarazem o sobie
570  II, 11,       |           urzeczywistnienie lub odrzucenie człowiek może wyrażać swoją opcję
571  II, 11,       |               znaczy takich, poprzez które człowiek zwraca się ku samemu sobie,
572  II, 11,       |                    16, 26), „poprzez które człowiek z wolnej woli cały powierza
573  II, 11,       |              drogocennej perle, dla której człowiek sprzedaje wszystko, co posiada,
574  II, 11,       |                   Poprzez wybór podstawowy człowiek może nadać kierunek własnemu
575  II, 11,       |          określonych czynów, poprzez które człowiek świadomie kształtuje swoje
576  II, 11,       |              zostaje odwołana wówczas, gdy człowiek wykorzystuje swą wolność,
577  II, 11,       |               przytoczonych wyżej poglądów człowiek mógłby — mocą opcji fundamentalnej —
578  II, 11,       |                    opcji na rzecz miłości, człowiek miałby pozostawać moralnie
579  II, 11,       |                 Kościół. ~W rzeczywistości człowiek nie idzie na zatracenie
580  II, 12,       |                    trudno przyjąć tezę, że człowiek jest zdolny w krótkim odstępie
581  II, 12,       |               śmiertelnym także wtedy, gdy człowiek świadomie i dobrowolnie,
582  II, 12,       |             ludzkości i całego stworzenia: człowiek sam się oddala od Boga i
583  II, 12,       |                śmiertelnym ten akt, którym człowiek dobrowolnie i świadomie
584  II, 13,       |                Właśnie poprzez swoje czyny człowiek doskonali się jako człowiek
585  II, 13,       |                człowiek doskonali się jako człowiek powołany do tego, żeby z
586  II, 13,       |                   wyrażają i stanowią, czy człowiek, który ich dokonuje, jest
587  II, 13,       |                najwyższemu dobru, w którym człowiek znajduje pełne i doskonałe
588  II, 13,       |                 rozmyślne, na mocy którego człowiek jest „odpowiedzialny” za
589  II, 14,       |                  pisze znowu Akwinata — że człowiek działa w dobrej intencji,
590  II, 15,       |                jest Prawdą (por. J 14, 6), człowiek może w pełni zrozumieć i
591 III,  1,       |                ludzkiego życia. Co gorsza, człowiek już nie jest przekonany,
592 III,  1,       |            wolności, ale i o jej dramacie. Człowiek spostrzega, że w jego wolności
593 III,  4,       |                    jakiej stale potrzebuje człowiek na swej drodze moralnej,
594 III,  4,       |                   normom moralnym znajduje człowiek pełne potwierdzenie swojej
595 III,  5,       |                 przez posłuszeństwo której człowiek zdobywa swą pełną tożsamość,
596 III,  6,       |                sytuacjach najtrudniejszych człowiek powinien przestrzegać normy
597 III,  6,       |                   codzienne doświadczenie, człowiek doznaje pokusy, by zniszczyć
598 III,  6,       |                   wszystkie pokusy, którym człowiek, zraniony przez grzech pierworodny,
599 III,  6,       |                    Sobór Trydencki: „Żaden człowiek, choć usprawiedliwiony,
600 III,  6,       |            pożądania. Skoro więc odkupiony człowiek wciąż grzeszy, nie świadczy
601 III,  6,       |              Mediolanu: „Nic nie jest wart człowiek, jeśli Ty go nie nawiedzasz.
602 III,  8,       |                   wezwanie winien udzielić człowiek w procesie swego wzrastania
603 Zak,  1,       |             światłu Ducha Świętego — każdy człowiek, nawet najmniej wykształcony,
604 Zak,  1,       |                    zgadza się, by grzeszny człowiek był oszukiwany przez tych,
605 Zak,  1,       |               daremny Krzyż Chrystusa,~aby człowiek nie zagubił drogi dobra,~