(...) Redemptoris missio
      Rozdzial, Paragraf, Numer
 7501  VI,  0,         |                  misjonarzy. Jezus wybiera i wysyła ludzi jako swych
 7502  VI,  0,         |                  ludzi jako swych świadków i apostołów, aby współpracowali
 7503  VI,  0,         |                współpracowali w Jego misji i przedłużali w czasie Jego
 7504  VI,  0,         |                    świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii,
 7505  VI,  0,         |               Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce
 7506  VI,  0,         |                  całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi” (Dz
 7507  VI,  0,         |                  ich, aby z Nim przebywali i zostali posłani „do owiec,
 7508  VI,  0,         |                   postaci, jak Jakub, Jan, i — najbardziej ze wszystkich —
 7509  VI,  0,         |          uzasadnione jest wyrażenie: Piotr i pozostali Apostołowie (por.
 7510  VI,  0,         |               Paweł, z woli Bożej powołany i posłany do pogan (por. Ga
 7511  VI,  0,         |                   staje się ewangelizującą i wysyła swych misjonarzy
 7512  VI,  0,         |                wśród pogan”, tak jak Paweł i. Barnaba. ~
 7513  VI,  0,         |            powszechnej, pozostaje aktualne i konieczne również dzisiaj.
 7514  VI,  0,         |               Wynika stąd, że cały Kościół i każdy Kościół jest posłany
 7515  VI,  0,         |             urzeczywistnia się autentyczna i pełna misyjność: W świecie,
 7516  VI,  0,         |                wzajemnie wspierać swe siły i dzielić się środkami, razem
 7517  VI,  0,         |                   przepowiadania Ewangelii i życia wedle jej wskazań. «
 7518  VI,  0,         |                kolei potrzebują świadectwa i zapału Kościołów młodych;
 7519  VI,  1,         |    odpowiedzialności za nową ewangelizację i za misję powszechną, czuję
 7520  VI,  1,         |                   wierze, umacniać Kościół i spotykać człowieka. Są to
 7521  VI,  1,         |          szerokości geograficzne Ewangelii i nauczania apostolskiego,
 7522  VI,  1,   (120) |                    Kolegium Kardynalskiego i wszystkich współpracowników
 7523  VI,  1,   (120) |                   Kurii Rzymskiej Watykanu i Wikariatu Rzymskiego, 28
 7524  VI,  1,   (120) |                 1980, 10: Insegnamenti III/I (1980), 1887. ~
 7525  VI,  1,         |                  dla jakiejś diecezji, ale i dla zbawienia całego świata” 122.
 7526  VI,  1,         |               misyjnej, jako najważniejsze i najświętsze zadania Kościoła” 123.
 7527  VI,  1,         |               stopniu Konferencje Biskupów i podległe im urzędy na szczeblu
 7528  VI,  1,         |                  Do niego „jako kierownika i ośrodka jedności w apostolskiej
 7529  VI,  1,         |              należy popieranie, kierowanie i uzgadnianie działalności
 7530  VI,  1,         |             przeznaczono odpowiednią ilość i pracowników, i środków na
 7531  VI,  1,         |           odpowiednią ilość i pracowników, i środków na ewangelizację
 7532  VI,  1,         |               która uzdalnia je do dawania i do brania, jest także źródłem
 7533  VI,  1,         |             ubogacenia dla nich wszystkich i dotyczy różnych dziedzin
 7534  VI,  1,         |                    duchu zachęcam Biskupów i Konferencje Episkopatów,
 7535  VI,  1,         |              wszystkich Kościołów, młodych i starych, by dzieliły ze
 7536  VI,  1,         |                   wzrost powołań misyjnych i starały się przezwyciężać
 7537  VI,  2          |                                 Misjonarze i instytuty Ad Gentes ~
 7538  VI,  2,         |                   wagi zajmują nadal osoby i instytucje, którym Dekret
 7539  VI,  2,         |             poczucie sensu swego powołania i nie rozumieć, czego właściwie
 7540  VI,  2,         |                   sam chce, aby byli z Nim i aby mógł ich wysyłać na
 7541  VI,  2,         |                  które obejmuje cały osobę i całe życie misjonarza, wymagając
 7542  VI,  2,         |             bezgranicznego poświęcenia sił i czasu. Ci, którzy otrzymali
 7543  VI,  2,         |              prawowitą władzę, idą z wiarą i posłuszeństwem do tych,
 7544  VI,  2,         |                   dar przez nich otrzymany i odnawiać swą formację doktrynalną
 7545  VI,  2,         |                   swą formację doktrynalną i apostolską. ~
 7546  VI,  2,         |            wykorzystując swe doświadczenie i zmysł twórczy w wierności
 7547  VI,  2,         |         odpowiednio przygotować kandydatów i zapewnić wymianę energii
 7548  VI,  2,         |               energii duchowych, moralnych i fizycznych swych członków131.
 7549  VI,  2,         |               częścią wspólnoty kościelnej i działają w, komunii z nią.
 7550  VI,  2,         |                   zrodził się dla Kościoła i winien go ubogacać przez
 7551  VI,  2,         |              zgodnie ze szczególnym duchem i specjalną misją”, a stróżami
 7552  VI,  2,         |               chrześcijaństwie dawnej daty i historycznie były narzędziami
 7553  VI,  2,         |                   w dziele szerzenia wiary i zakładania nowych Kościołów.
 7554  VI,  2,         |           tendencja, która świadczy o mocy i aktualności specyficznego
 7555  VI,  2,   (132) |                 Kongregacja ds. Zakonników i Instytutów Świeckich i Kongregacja
 7556  VI,  2,   (132) |          Zakonników i Instytutów Świeckich i Kongregacja ds. Biskupów.
 7557  VI,  2,   (132) |                wzajemnych między Biskupami i Zakonnikami w Kościele Mutuae
 7558  VI,  2,         |          chrześcijaństwie dawnej daty, jak i młodszych. ~Szczególne powołanie
 7559  VI,  2,         |           potrzebuje poświęceń radykalnych i całościowych, nowych śmiałych
 7560  VI,  2,         |              śmiałych impulsów. Misjonarze i misjonarki, którzy poświęcili
 7561  VI,  2,         |                   specyficznego charyzmatu i na nowo podejmą z odwagą
 7562  VI,  2,         |                 duchu wiary, posłuszeństwa i komunii ze swymi Pasterzami —
 7563  VI,  2,         |              Pasterzami — miejsca ostatnie i najtrudniejsze. ~ ~
 7564  VI,  3,         |                    do jakiejś ograniczonej i zacieśnionej misji, lecz
 7565  VI,  3,         |                 misji, lecz do najszerszej i powszechnej misji zbawienia «
 7566  VI,  3,         |              diecezji, narodu lub obrządku i nieść pomoc w potrzebach
 7567  VI,  3,   (134) |                  WAT. II, Dekr. o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum
 7568  VI,  3,         |                   winni mieć misyjne serce i umysł, powinni być otwarci
 7569  VI,  3,         |               otwarci na potrzeby Kościoła i świata, troskliwi wobec
 7570  VI,  3,         |            ożywieni szczególną gorliwością i zaangażowaniem misyjnym.
 7571  VI,  3,         |               chrześcijańską, ale również, i to przede wszystkim, ewangelizację
 7572  VI,  3,         |                dyspozycji Duchowi Świętemu i Biskupowi, by mocji być
 7573  VI,  3,         |                   własną ojczyzną, narodem i rodziną oraz szczególnej
 7574  VI,  3,         |                    kultury ze zrozumieniem i szacunkiem” 136. ~
 7575  VI,  3,         |                  Dziś sprawdza się wartość i owocność tego doświadczenia:
 7576  VI,  3,         |                 nich równocześnie świeżość i żywotność wiary Trzeba oczywiście,
 7577  VI,  3,         |               odpowiadała pewnym kryteriom i warunkom. Należy wysyłać
 7578  VI,  3,         |              spośród najlepszych, zdolnych i należycie przygotowanych
 7579  VI,  3,         |              włączyć się z sercem otwartym i braterskim w nowe środowisko
 7580  VI,  3,         |             Kościoła, który ich przyjmuje, i stanowić będą jedno prezbiterium
 7581  VI,  3,         |              prezbiterów Kościołów starych i rozwijał się w Kościołach
 7582  VI,  4,         |                     69. Do niewyczerpanego i różnorodnego bogactwa Ducha
 7583  VI,  4,         |               zakonnych w krzewieniu wiary i formowaniu nowych Kościołów:
 7584  VI,  4,         |                    starożytnych Instytucji i monastycznych poprzez Zakony
 7585  VI,  4,         |           wspaniałe świadectwo majestatowi i miłości Boga oraz jedności
 7586  VI,  4,         |        kontemplacyjne ze względu na ascezę i na poszukiwanie Absolutu. ~
 7587  VI,  4,         |       chrześcijańskiego, szerzenia kultury i solidarności z ubogimi,
 7588  VI,  4,         |                   zepchniętymi na margines i uciśnionymi Instytuty te,
 7589  VI,  4,         |                    zbadać swoje możliwości i gotowość poświęcenia swej
 7590  VI,  4,         |                   była bardziej doceniania i wprowadzana w życie w duchu
 7591  VI,  4,         |       konsekrowanego w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie, w całkowitym
 7592  VI,  4,         |                    całkowitym oddaniu Bogu i w pełnej gorliwości służenia
 7593  VI,  4,         |            gorliwości służenia człowiekowi i społeczeństwu na wzór Chrystusa142. ~
 7594  VI,  4,         |                   miłości w sposób zupełny i niepodzielny” 143. Przykład
 7595  VI,  4,         |                niepodzielny” 143. Przykład i aktywność kobiety będącej
 7596  VI,  4,         |                    poświęconą miłości Boga i bliźniego, zwłaszcza najuboższego,
 7597  VI,  4,         |              ewangeliczny wśród tych ludów i kultur, gdzie kobieta musi
 7598  VI,  4,         |              osiągnięcia Ludzkiego rozwoju i wyzwolenia Życzę, aby liczne
 7599  VI,  4,         |                   ze swej konsekracji siłę i radość do dawania o Nim
 7600  VI,  5,         |                 ludziom, milionom mężczyzn i kobiet, którzy do tej pory
 7601  VI,  5,         |                Odkupiciela człowieka” 145, i wiążącym się z nią zadaniem
 7602  VI,  5,         |                    poszczególnych wiernych i rodzin, jak też i całej
 7603  VI,  5,         |                 wiernych i rodzin, jak też i całej wspólnoty. Przypomniał
 7604  VI,  5,         |                czynnego udziału misjonarzy i misjonarek świeckich w czasach
 7605  VI,  5,         |                    politycznym, społecznym i kulturalnym, a w szczególności
 7606  VI,  5,         |                    działalności misjonarzy i misjonarek świeckich. ~Sobór
 7607  VI,  5,         |        skuteczności, ale stanowi obowiązek i prawo oparte na godności
 7608  VI,  5,         |                      kapłańskim, prorockim i królewskim” 149. Dlatego
 7609  VI,  5,         |                 mają oni „ogólny obowiązek i zarazem prawo współpracować —
 7610  VI,  5,         |          wszystkich ludzi na całym świecie i przez nich przyjęte. Ten
 7611  VI,  5,         |                    mogą usłyszeć Ewangelię i poznać Chrystusa” 150. Ponadto
 7612  VI,  5,         |            zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej” 151. ~
 7613  VI,  5,         |                    72. Dziedziny obecności i działalności misyjnej świeckich
 7614  VI,  5,         |                   polem (...) jest szeroka i bardzo złożona dziedzina
 7615  VI,  5,         |                szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Wewnątrz
 7616  VI,  5,         |                typy służb, funkcji, posług i form ożywiania życia chrześcijańskiego.
 7617  VI,  5,         |                  życie Kościołów lokalnych i zostają przyjęte serdecznie
 7618  VI,  5,         |                  serdecznie przez biskupów i kapłanów w strukturach diecezjalnych
 7619  VI,  5,         |                  strukturach diecezjalnych i parafialnych — stanowią
 7620  VI,  5,         |                    dla nowej ewangelizacji i dla działalności misyjnej
 7621  VI,  5,         |                zatem gorąco, by szerzyć je i korzystać z nich dla przywrócenia
 7622  VI,  5,         |                    życiu chrześcijańskiemu i ewangelizacji, w pluralistycznej
 7623  VI,  5,         |                  wizji form zrzeszania się i działania. ~W działalności
 7624  VI,  5,         |                   uwzględniając ich naturę i cele: niech stowarzyszenia
 7625  VI,  5,         |      międzynarodowego, ruchy koście, grupy i zrzeszenia różnego rodzaju
 7626  VI,  5,         |             sprzyjać wzrostowi „dojrzałego i odpowiedzialnego laikatu”,
 7627  VI,  5,         |                    formacja jest „istotnym i. niezbywalnym wymogiem plantatio
 7628  VI,  6          |                    Działalność katechistów i różnorodność posług ~
 7629  VI,  6,         |                  katechistów, mężczyzn jak i. niewiast, którzy, pełni
 7630  VI,  6,         |                 wybitnej pracy szczególny. i wręcz nieodzowną pomocą
 7631  VI,  6,         |                    przy rozszerzaniu wiary i Kościoła” 154. Nie bez racji
 7632  VI,  6,         |              zwiększyły liczbę katechistów i ożywiły katechezę. „Katecheci
 7633  VI,  6,         |             różnych form służby kościelnej i pozakościelnej, posługa
 7634  VI,  6,         |          katechistów jest zawsze konieczna i posiada szczególne cechy:
 7635  VI,  6,         |               określa ich zadania, funkcje i powinności156. ~Nie można
 7636  VI,  6,         |               obecnie przemiany w Kościele i kulturze, obarczana jest
 7637  VI,  6,         |             obarczana jest coraz to nowymi i poważniejszymi obowiązkami.
 7638  VI,  6,         |                  przygotowanie doktrynalne i pedagogiczne, stała odnowa
 7639  VI,  6,         |         pedagogiczne, stała odnowa duchowa i apostolska, konieczność
 7640  VI,  6,         |                odpowiednich warunków życia i ubezpieczenia społecznego157.
 7641  VI,  6,         |                rzeczą troska o powstawanie i rozwój szkół dla katechistów,
 7642  VI,  6,   (158) |                Narodów 1969 o katechistach i odnośna „Instrukcja” z kwietnia
 7643  VI,  6,   (158) |            missionaria 34 (1979), 197-212, i S.C. de Propaganda Fide
 7644  VI,  6,         |                formy służby życiu Kościoła i misjom oraz innych jeszcze
 7645  VI,  6,         |                animatorów modlitwy, śpiewu i liturgii; przewodniczących
 7646  VI,  6,         |          kościelnych wspólnot podstawowych i grup biblijnych; tych, którzy
 7647  VI,  7          |                spraw ewangelizacji narodów i inne instytucje zajmujące
 7648  VI,  7,         |                    Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno,
 7649  VI,  7,         |              jednak jest komunią widzialną i organiczną, przeto misja
 7650  VI,  7,         |               również jedności zewnętrznej i uporządkowanej pomiędzy
 7651  VI,  7,         |                zakresami odpowiedzialności i zadaniami, tak aby wszyscy
 7652  VI,  7,         |                misyjnej „należy kierowanie i koordynowanie w całym świecie
 7653  VI,  7,         |               dzieła ewangelizacji narodów i współpracy misyjnej, z zachowaniem
 7654  VI,  7,         |                   zatroszczyć o misjonarzy i przydzielać ich według pilniejszych
 7655  VI,  7,         |               podawać miarodajne wskazówki i zasady użyteczne w dziele
 7656  VI,  7,         |                     który pobudza, kieruje i koordynuje, jakim jest Kongregacja
 7657  VI,  7,         |              Zachęcam Konferencje Biskupów i podległe im urzędy, Wyższych
 7658  VI,  7,         |           Przełożonych Zakonów, Zgromadzeń i Instytutów, organizacje
 7659  VI,  7,         |                   ta, mając za sobą długie i chwalebne doświadczenie,
 7660  VI,  7,         |                  Kościołami partykularnymi i różnymi siłami misyjnymi.
 7661  VI,  7,         |                   nowe niezbędne powołania i instytucje właściwe pracy
 7662  VI,  7,         |                 ważna jest rola kierowania i koordynacji ze strony Kongregacji
 7663  VI,  7,         |                  kompetencji każdej władzy i struktury. ~
 7664  VI,  7,         |                   76. Dla ukierunkowywania i koordynacji działalności
 7665  VI,  7,         |              misyjnej na szczeblu krajowym i regionalnym ogromne znaczenie
 7666  VI,  7,         |                  mają Konferencje Biskupów i różne podległe im urzędy.
 7667  VI,  7,         |                 ważniejszymi zagadnieniami i naglącymi sprawami, nie
 7668  VI,  7,         |             istnieje już szeroko zakrojone i regularne działanie w tej
 7669  VI,  7,         |                  wymagające intensyfikacji i lepszego uzgodnienia z działaniem
 7670  VI,  7,         |                  przez wszystkich. ~Urzędy i instytucje zajmujące się
 7671  VI,  7,         |                   sposób jednoczyć wysiłki i inicjatywy. Konferencje
 7672  VI,  7,         |                   z ustalonymi wskazaniami i normami163, uwzględniając
 7673  VI,  7,         |            Potrzebne są wreszcie spotkania i formy współpracy pomiędzy
 7674  VI,  7,         |              zarówno gdy chodzi o formację i studia165, jak też o działalność
 7675 VII,  0,         |                   misyjną. Udział wspólnot i poszczególnych wiernych
 7676 VII,  0,         |       poszczególnych wiernych w tym prawie i obowiązku nazywa się „współpracą
 7677 VII,  0,         |            Współpraca ta jest zakorzeniona i przeżywana przede wszystkim
 7678 VII,  0,         |                   oznaką dojrzałości wiary i życia chrześcijańskiego,
 7679 VII,  0,         |                  którzy są daleko, tak jak i o tych, którzy są blisko:
 7680 VII,  0,         |                 blisko: modli się za misje i o powołania misyjne, pomaga
 7681 VII,  1          |                                   Modlitwy i ofiary w intencji misjonarzy ~
 7682 VII,  1,         |                mógł głosić Ewangelię ufnie i śmiało. ~Z modlitwą trzeba
 7683 VII,  1,         |             każdego cierpienia, przyjętego i ofiarowanego Bogu z miłością,
 7684 VII,  1,         |                   winni towarzyszyć wierni i podtrzymywać go własną ofiarą.
 7685 VII,  1,         |               zbawczej wartości cierpienia i zachęcali do ofiarowania
 7686 VII,  1,         |         stowarzyszenia powstałe wśród nich i dla nich. Uroczystość Zesłania
 7687 VII,  2,         |                  pierwszeństwo całkowitemu i dozgonnemu oddania się dzieła
 7688 VII,  2,         |                    zwłaszcza w Instytutach i Zgromadzeniach męskich i
 7689 VII,  2,         |                   i Zgromadzeniach męskich i żeńskich. Troska o powołania
 7690 VII,  2,         |                 przede wszystkim mężczyźni i kobiety poświęceni na całe
 7691 VII,  2,         |                   gotowi iść na cały świat i nieść zbawienie. Dlatego
 7692 VII,  2,         |                  za wkład w dzieło misyjne i rozwój ubogich ludów, winniśmy
 7693 VII,  2,         |               spadek. Powołania kapłańskie i zakonne są nieomylnym znakiem
 7694 VII,  2,         |                   ze szczególnym zaufaniem i miłością do rodzin i młodzieży.
 7695 VII,  2,         |             zaufaniem i miłością do rodzin i młodzieży. Trzeba, żeby
 7696 VII,  2,         |                 misyjne wśród swoich synów i córek”167. ~Życie intensywnej
 7697 VII,  2,         |          rzeczywisty duch służby bliźniemu i wielkoduszne uczestnictwo
 7698 VII,  2,         |                  niegdyś do Szymona Piotra i Andrzeja nad jeziorem: „
 7699 VII,  2,         |                  Dobrej Nowiny tym braciom i siostrom, których poprowadzicie
 7700 VII,  3,         |                   81. Liczne są materialne i ekonomiczne potrzeby misji:
 7701 VII,  3,         |                     szkoły dla katechistów i seminarzystów, mieszkania,
 7702 VII,  3,         |              charytatywnych, wychowawczych i popierających rozwój człowieka,
 7703 VII,  3,         |                   misyjne: ich wyrzeczenia i współuczestnictwo są niezbędne,
 7704 VII,  3,         |              niezbędne, by budować Kościół i świadczyć o miłości. ~Gdy
 7705 VII,  3,         |       współuczestniczenia w przepowiadaniu i w miłości względem ubogich.
 7706 VII,  3,         |                   od Boga — tak życie, jak i dobra materialne — nie jest
 7707 VII,  3,         |                  musi być zawsze oświecona i natchniona wiarą: wówczas —
 7708 VII,  3,         |                 więc jako dar złożony Bogu i przeznaczony dla wszystkich
 7709 VII,  4,         |          kulturalnego, unikając ostentacji i rozrzutności, szukając kontaktu
 7710 VII,  4,         |                 być zawsze świadkami wiary i miłości Chrystusowej. Również
 7711 VII,  4,         |                  znajomość życia misyjnego i nowych wspólnot chrześcijańskich
 7712 VII,  4,         |            chrześcijańskich może wzbogacić i ożywić wiarę. Zasługuje
 7713 VII,  4,         |                   udają się tam, by służyć i doświadczyć prawdziwego
 7714 VII,  4,         |                 dobrą okazję, by żyć wiarą i dawać jej świadectwo. W
 7715 VII,  4,         |              dawali świadectwo swej wierze i zakładali tam pierwsze wspólnoty. ~
 7716 VII,  4,         |                mieszkańcy krajów misyjnych i wyznawcy religii niechrześcijańskich,
 7717 VII,  4,         |                dobrami, dawania świadectwa i bezpośredniego przepowiadania.
 7718 VII,  4,         |           chrześcijańskich grupy społeczne i kulturowe, które potrzebują
 7719 VII,  4,         |               chrześcijańskiego świadectwa i ewangelizacji. ~ ~
 7720 VII,  5          |                   misyjnego w Ludzie Bożym i jego formacja misyjna ~
 7721 VII,  5,         |                    się z pomocą misjonarzy i ich Instytutów oraz osób
 7722 VII,  5,         |                    tych, którzy są daleko, i dla niewierzących i przekazuje
 7723 VII,  5,         |                daleko, i dla niewierzących i przekazuje wartości chrześcijańskie.
 7724 VII,  5,         |                 poprzez czasopisma misyjne i inne pomoce audiowizualne.
 7725 VII,  5,         |                   powszechnego, wypowiedzi i doświadczenia misjonarzy
 7726 VII,  5,         |                   doświadczenia misjonarzy i Kościołów lokalnych, w których
 7727 VII,  5,         |              stanie zaopatrzyć się w prasę i inne pomoce, Instytuty misyjne
 7728 VII,  5,         |                    misyjne kierowały ludzi i przeznaczały odpowiednie
 7729 VII,  5,         |                    tej powołani są kapłani i ich współpracownicy, wychowawcy
 7730 VII,  5,         |                współpracownicy, wychowawcy i nauczyciele, teologowie,
 7731 VII,  5,         |                   wykładowcy w seminariach i w ośrodkach dla świeckich.
 7732 VII,  5,         |                Nauczanie teologii nie może i nie powinno pomijać powszechnej
 7733 VII,  5,         |                   studium wielkich religii i misjo logii Trzeba, by przede
 7734 VII,  5,         |                    wszystkim w seminariach i domach formacji dla zakonników
 7735 VII,  5,         |                    formacji dla zakonników i zakonnic prowadzono tego
 7736 VII,  5,         |             konkretnym celom: informowaniu i formowaniu Ludu Bożego do
 7737 VII,  5,         |                   Boga, a nie tylko chleba i wolności, działalność zaś
 7738 VII,  5,         |                 wszystkim dawać świadectwo i głosić zbawienie w Chrystusie,
 7739 VII,  6,         |              Apostoła, Dziecięctwo Misyjne i Unia Misyjna — mają jeden
 7740 VII,  6,         |               misję Kościoła. Bezpośrednim i szczególnym celem Unii Misyjnej
 7741 VII,  6,         |                Misyjnej jest uwrażliwianie i formacja misyjna kapłanów,
 7742 VII,  6,         |               misyjna kapłanów, zakonników i zakonnic, którzy ze swej
 7743 VII,  6,         |                Dzieła te zależą od Papieża i całego Kolegium Biskupów,
 7744 VII,  6,         |                    prawdziwie powszechnego i misyjnego, jak i do pobudzania
 7745 VII,  6,         |              powszechnego i misyjnego, jak i do pobudzania do skutecznego
 7746 VII,  6,         |                    Kościołach starych, jak i w młodszych. Pragnę wyrazić
 7747 VII,  6,         |                    Konferencji Episkopatów i od Biskupów poszczególnych
 7748 VII,  6,         |              katolicki ducha uniwersalizmu i posługi misjom, bez którego
 7749 VII,  7          |                 Umieć nie tylko dawać, ale i przyjmować ~
 7750 VII,  7,         |               Kościoły partykularne, młode i stare, wezwane są do tego,
 7751 VII,  7,         |                    do tego, by umieć dawać i otrzymywać na korzyść misji
 7752 VII,  7,         |                   przynoszą innym częściom i całemu Kościołowi właściwe
 7753 VII,  7,         |                  sobie dary, tak iż całość i poszczególne części doznają
 7754 VII,  7,         |                   pracowników apostolskich i doczesnych pomocy” 171. ~
 7755 VII,  7,         |                Zachęcam wszystkie Kościoły i Pasterzy, kapłanów, zakonników,
 7756 VII,  7,         |              partykularyzmu, ekskluzywizmu i poczucia samowystarczalności.
 7757 VII,  7,         |        zakorzenione są we własnym narodzie i jego kulturze, winny jednak
 7758 VII,  7,         |                  zmysł wiary, a więc dawać i przyjmować od innych Kościołów,
 7759 VII,  7,         |                  pierwszym przepowiadaniem i ewangelizacją, jak też pracowników
 7760 VII,  7,         |                   pracowników apostolskich i środki materialne. ~Pokusa
 7761 VII,  7,         |                   muszą prowadzić u siebie i w ten sposób są narażone
 7762 VII,  7,         |            Misyjnych, Zgromadzeń zakonnych i innych Kościołów. A właśnie
 7763 VII,  7,         |                   ze swojego, otrzymujemy, i już dziś młode Kościoły,
 7764 VII,  7,         |               wysyłać kapłanów, zakonników i zakonnice do starych Kościołów. ~
 7765 VII,  7,         |             przyjmijcie chętnie misjonarzy i potrzebne środki od innych
 7766 VII,  7,         |                środki od innych Kościołów, i sami także wysyłajcie misjonarzy
 7767 VII,  7,         |                 stałych kontaktów z braćmi i siostrami w wierze. Posługując
 7768 VII,  8,         |                 nas liczne fakty negatywne i możemy popaść w pokusę pesymizmu.
 7769 VII,  8,         |             wierzymy przecież w Boga, Ojca i Pana, w Jego dobroć i miłosierdzie.
 7770 VII,  8,         |                 Ojca i Pana, w Jego dobroć i miłosierdzie. Na progu trzeciego
 7771 VII,  8,         |                    niechrześcijańskim, jak i tam, gdzie chrześcijaństwo
 7772 VII,  8,         |                 zbliżenie ludów do ideałów i wartości ewangelicznych,
 7773 VII,  8,         |              wartości: odrzucenie przemocy i wolny, poszanowanie dla
 7774 VII,  8,         |           poszanowanie dla osoby, ludzkiej i jej praw, pragnienie wolności,
 7775 VII,  8,         |                  wolności, sprawiedliwości i braterstwa, dążność do przezwyciężenia
 7776 VII,  8,         |                   przezwyciężenia rasizmów i nacjonalizmów, wzrost poczucia
 7777 VII,  8,         |                   wzrost poczucia godności i dowartościowanie kobiety. ~
 7778 VII,  8,         |                   się w nową ewangelizację i w misję powszechną, nakłania
 7779 VII,  8,         |                   Twoja jako w niebie, tak i na ziemi” (por. Mt 6, 10). ~
 7780 VII,  8,         |                   przepowiadanie Ewangelii i rozległe tereny, na których
 7781 VII,  8,         |                przekazywanie innym światła i radości wiary i do tego
 7782 VII,  8,         |                    światła i radości wiary i do tego ideału wychowywać
 7783 VII,  8,         |                    milionach naszych braci i sióstr, tak jak my odkupionych
 7784 VII,  8,         |                każdego wierzącego, tak jak i dla całego Kościoła, sprawa
 7785 VII,  8,         |              wiecznego przeznaczenia ludzi i odpowiada tajemniczemu i
 7786 VII,  8,         |                   i odpowiada tajemniczemu i miłosiernemu planowi Bożemu. ~
 7787 VIII,  1         |                    kształtował wewnętrznie i w ten sposób bardziej upodabniać
 7788 VIII,  1         |               ożywionego w nas przez łaskę i działanie Ducha. Uległość
 7789 VIII,  1         |           następnie przyjęcia darów męstwa i umiejętności rozróżniania,
 7790 VIII,  1         |                 mimo swej miłości ku Niemu i wielkodusznej odpowiedzi
 7791 VIII,  1         |                   do zrozumienia Jego słów i nieskorzy do pójścia za
 7792 VIII,  1         |                    za Nim drogą cierpienia i upokorzenia. Duch Święty
 7793 VIII,  1         |               odważnych świadków Chrystusa i światłych głosicieli Jego
 7794 VIII,  1         |                    poprowadzi ich trudnymi i nowymi drogami misji. ~Także
 7795 VIII,  1         |               nowymi drogami misji. ~Także i dziś praca misyjna jest
 7796 VIII,  1         |                  misyjna jest nadal trudna i złożona, tak jak w przeszłości,
 7797 VIII,  1         |                     tak jak w przeszłości, i wymaga również odwagi i
 7798 VIII,  1         |                    i wymaga również odwagi i światła Ducha Świętego:
 7799 VIII,  1         |                    jak siły pełne niewiary i wrogości „schodzą się razem
 7800 VIII,  1         |             schodzą się razem przeciw Panu i przeciw Jego Pomazańcowi” (
 7801 VIII,  1         |                  Dz 4, 26). Jak ongiś, tak i dziś trzeba modlić się,
 7802 VIII,  1         |            tajemnicze drogi Ducha Świętego i pozwolić, by prowadził nas
 7803 VIII,  2,        |                  Nie można zrozumieć misji i żyć nimi bez odniesienia
 7804 VIII,  2,        |                 posłusznym aż do śmierci — i to śmierci krzyżowej” (Flp
 7805 VIII,  2,        |          przedstawiona tajemnica Wcielenia i Odkupienia jako całkowite
 7806 VIII,  2,        |                    w pełni ludzkie warunki i wypełnia do końca zbawczy
 7807 VIII,  2,        |                 przeniknięte jest miłością i miłość wyraża. Misje przebywają
 7808 VIII,  2,        |                   przebywają tę samą drogę i doprowadzają do stóp Krzyża. ~
 7809 VIII,  2,        |               gotów był „wyrzec się siebie i wszystkiego, co dotychczas
 7810 VIII,  2,        |                dotychczas uważał za swoje, i stał się wszystkim dla wszystkich” 172:
 7811 VIII,  2,        |             Ewangelii, w oderwaniu od osób i dóbr z własnego środowiska,
 7812 VIII,  2,        |                    z tobą” (Dz 18, 9-10) — i oczekuje go w sercu każdego
 7813 VIII,  3         |                            Miłować Kościół i ludzi, tak jak umiłował
 7814 VIII,  3,        |                    zna swe owce, szuka ich i daje za nie swoje życia (
 7815 VIII,  3,        |              Chrystusową gorliwość o dusze i miłuje Kościół, tak jak
 7816 VIII,  3,        |                    ofiarując im Odkupienie i cierpiał, gdy było ono odrzucone. ~
 7817 VIII,  3,        |                    jest kochany przez Boga i on sam może kochać, misjonarz
 7818 VIII,  3,        |                   Kościoła, jego otwartość i zainteresowanie dla wszystkich
 7819 VIII,  3,        |     zainteresowanie dla wszystkich narodów i ludzi, zwłaszcza dla najmniejszych
 7820 VIII,  3,        |                zwłaszcza dla najmniejszych i najuboższych. W ten sposób
 7821 VIII,  3,        |                  sposób przekracza granice i podziały rasowe, kastowe
 7822 VIII,  3,        |                  Chrystus umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie” (
 7823 VIII,  3,   (173)|                      Por. Dekr. o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum
 7824 VIII,  4,        |                 jest podstawową przesłanką i niezbędnym warunkiem do
 7825 VIII,  4,        |                 powołany jest do świętości i do działalności misyjnej.
 7826 VIII,  4,        |                     ani lepiej organizować i koordynować instytucje kościelne,
 7827 VIII,  4,        |                   przenikliwością biblijne i teologiczne podstawy wiary:
 7828 VIII,  4,        |                świętości” wśród misjonarzy i w całej wspólnocie chrześcijańskiej,
 7829 VIII,  4,        |                    Pomyślmy, drodzy Bracia i Siostry, o zapale misyjnym
 7830 VIII,  4,        |                 ubóstwa środków transportu i komunikacji, głoszenie Ewangelii
 7831 VIII,  4,        |            świętość pierwszych chrześcijan i pierwszych wspólnot. ~
 7832 VIII,  4,        |            ochrzczonych z młodych wspólnot i młodych Kościołów. Wy jesteście
 7833 VIII,  4,        |                 wielkodusznym oddaniu Bogu i bliźniemu. Jednym słowem,
 7834 VIII,  4,        |                 być znakiem Boga w świecie i przeżywać na nowo w waszych
 7835 VIII,  4,        |               wymaga od nich dar powołania i z dnia na dzień odnawiać
 7836 VIII,  4,        |                   swą formację doktrynalną i duszpasterską. Misjonarz
 7837 VIII,  4,        |                   modlitwy kontemplacyjnej i czynu. Rozwiązanie problemów
 7838 VIII,  4,        |                 oraz w modlitwie osobistej i wspólnotowej Kontakt z przedstawicielami
 7839 VIII,  4,        |                  żywego doświadczenia Boga i powinien móc powiedzieć
 7840 VIII,  4,        |                gotowość przyjęcia cierpień i prześladowań, pragnienie
 7841 VIII,  4,        |                 pragnienie sprawiedliwości i pokoju, miłość, czyli właśnie
 7842 VIII,  4,        |    Błogosławieństwami misjonarz doświadcza i ukazuje w sposób konkretny,
 7843 VIII,  4,        |                Królestwo Boże już nadeszło i zostało przez niego przyjęte.
 7844 VIII,  4,        |                wiary. W świecie udręczonym i przytłoczonym tylu problemami,
 7845 Zak,  0,         |           niesienia Ewangelii, świadectwem i słowem, do wszystkich ludzi
 7846 Zak,  0,         |                słowem, do wszystkich ludzi i do wszystkich narodów. Widzę
 7847 Zak,  0,         |              stanie się okresem promiennym i bogatym w owoce, jeśli wszyscy
 7848 Zak,  0,         |                   szczególności misjonarze i młode Kościoły, odpowiedzą
 7849 Zak,  0,         |              odpowiedzą z wielkodusznością i świętością na wołania i
 7850 Zak,  0,         |                    i świętością na wołania i wyzwania naszych czasów. ~
 7851 Zak,  0,         |                    błagać o Ducha Świętego i otrzymać moc i odwagę do
 7852 Zak,  0,         |                    Świętego i otrzymać moc i odwagę do wypełnienia nakazu
 7853 Zak,  0,         |                     by Duch nas przemienił i prowadził. ~U progu trzeciego
 7854 Zak,  0,         |            przeżywania tajemnicy Chrystusa i pełnej wdzięczności współpracy
 7855 Zak,  0,         |               zbawienia. Czyni to z Maryją i tak jak Maryja, która jest
 7856 Zak,  0,         |                 która jest dla niego Matką i wzorem: jest Ona wzorem
 7857 Zak,  0,         |                swych Apostołów w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego,
 7858 Zak,  0,         |              Apostołów w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, tak i ja,
 7859 Zak,  0,         |                Syna, i Ducha Świętego, tak i ja, ponawiając ten sam nakaz,


Slavorum apostoli
      Rozdzial, Numer
 7860   I              |                                            I~Wprowadzenie~
 7861   I,             |                                   1. CYRYL I METODY, święci apostołowie
 7862   I,             |                  się jeszcze bardziej żywa i aktualna. ~Biorąc pod uwagę
 7863   I,             |               pośród narodów słowiańskich, i pomny na ich bezcenny wkład
 7864   I,             |              współżycia, ludzkiego rozwoju i poszanowania wrodzonej każdemu
 7865   I,             |                 virtutis1, świętych Cyryla i Metodego współpatronami
 7866   I,             |                   Encyklikę Grande munum2, i przez Pawła VI, który Listem
 7867   I,   (2)       |               lutego 1927) do Arcybiskupów i Biskupów Królestwa Serbo-Chorwacko-Słowenskiego
 7868   I,   (2)       |               Serbo-Chorwacko-Słowenskiego i do Repibliki Czechosłowackiej:
 7869   I,             |              skierowanie uwagi chrześcijan i wszystkich ludzi dobrej
 7870   I,             |                 którym leży na sercu dobro i jedność chrześcijańskiej
 7871   I,             |                  postaci Benedykta, Cyryla i Metodego, jako na konkretne
 7872   I,             |                    jako na konkretne wzory i duchowe podpory dla chrześcijan
 7873   I,             |                     które dzięki modlitwie i dziełu tych Świętych od
 7874   I,             |                  zakorzeniły się świadomie i w sposób oryginalny w Kościele
 7875   I,             |               sposób oryginalny w Kościele i tradycji chrześcijańskiej. ~
 7876   I,             |                  przezwyciężania w Europie i świecie wszystkiego, co
 7877   I,             |                    dzieli Kościoły, narody i ludy, towarzyszyły ponadto
 7878   I,             |                 przedmiotem mojej modlitwy i rozmyślań. Pierwsza okoliczność
 7879   I,             |                    miał miejsce szczęśliwy i obiecujący początek dialogu
 7880   I,             |                między Kościołem Katolickim i Kościołami Prawosławnymi. ~
 7881   I,             |                XIII przypomniał Kościołowi i światu apostolskie zasługi
 7882   I,             |                   Wspominając święte życie i apostolskie zasługi obu
 7883   I,             |                 zrozumiałe na tle sytuacji i doświadczeń naszej epoki.
 7884   I,             |                 możemy w nowy – dojrzalszy i pogłębiony – sposób spojrzeć
 7885   I,             |                  oraz odczytać w ich życiu i posłannictwie te treści,
 7886   I,             |                odsłoniły się w nowej pełni i przyniosły nowe owoce. ~
 7887  II,             |          pozostawiając szczegółowe badania i uściślenie poszukiwaniom
 7888  II,             |                 ośrodkiem życia handlowego i politycznego w Cesarstwie
 7889  II,             |                   Dla wyjątkowych talentów i wiedzy w zakresie kultury
 7890  II,             |                  wiedzy w zakresie kultury i religii, powierzono mu już
 7891  II,             |                  aby poświęcić się studiom i życiu kontemplacyjnemu,
 7892  II,             |               został wysłany przez Cesarza i Patriarchę w misji do Saracenów.
 7893  II,             |                jako wybitny znawca religii i kultury, włączony do delegacji
 7894  II,             |              pochowany św. Klemens, papież i męczennik, zesłany ongiś
 7895  II,             |               relikwie6 zabrali je ze sobą i odtąd towarzyszyły one świętym
 7896  II,   (6)       |                    VIII Żywoty Konstantyna i Metodego (Obszerne), przekł.
 7897  II,   (6)       |               Metodego (Obszerne), przekł. i opr. Tadeusz Lehr-Spławiński,
 7898  II,             |             przysłanie jego ludom „Biskupa i nauczyciela takiego (...)
 7899  II,             |                    padł na świętych Cyryla i Metodego, którzy chętnie
 7900  II,             |          wyraziwszy zgodę, ruszyli w drogę i dotarli do Państwa Wielkomorawskiego –
 7901  II,             |                 wzajemnych wpływów Wschodu i Zachodu – zapewne już w
 7902  II,             |                 spotykając się z wrogością i prześladowaniem. Metody
 7903  II,             |             Znosili wszystko z silną wiarą i niezłomną nadzieją w Bogu.
 7904  II,             |                   na język starosłowiański i spisane nowym, opracowanym
 7905  II,             |                ważnego ośrodka państwowego i religijnego Nitry – gościnnie
 7906  II,             |                  objął Stolicę po Mikołaju I, przyjął ich bardzo życzliwie.
 7907  II,             |                    złożywszy jeszcze śluby i przywdziawszy habit zakonny,
 7908  II,             |           stosowaniu liturgii słowiańskiej i poddając wobec Rzymu w wątpliwość
 7909  II,             |                uznanie pełnej prawowitości i prawowierności uzyskał Metody
 7910  II,             |                  od Cesarza bizantyjskiego i Patriarchy Focjusza, pozostającego
 7911  II,             |                 przekładami Pisma Świętego i ksiąg liturgicznych, dzieł
 7912  II,             |                   także zbioru kościelnych i państwowych praw bizantyjskich,
 7913  II,             |        Dalekowzroczne działanie, gruntowna i prawowierna nauka, równowaga,
 7914  II,             |         wielkoduszność, zyskały mu uznanie i zaufanie Papieży, Patriarchów
 7915  II,             |                    konstantynopolitańskich i Cesarzy bizantyjskich, a
 7916  II,             |              Metody stał się przewodnikiem i prawowitym pasterzem Kościoła,
 7917  II,             |                    jako zwiastun Ewangelii i Nauczyciel „od Boga i od
 7918  II,             |            Ewangelii i Nauczyciel „od Boga i od świętego apostoła Piotra” 10
 7919  II,             |                 Kościołami nowo założonymi i dawniejszymi. ~Dlatego też „
 7920  II,             |                     Dlatego też „mężczyźni i kobiety, mali i wielcy,
 7921  II,             |                  mężczyźni i kobiety, mali i wielcy, bogaci i ubodzy,
 7922  II,             |             kobiety, mali i wielcy, bogaci i ubodzy, wolni i niewolni,
 7923  II,             |                     bogaci i ubodzy, wolni i niewolni, wdowy i sieroty,
 7924  II,             |                    wolni i niewolni, wdowy i sieroty, obcy i tuziemcy,
 7925  II,             |            niewolni, wdowy i sieroty, obcy i tuziemcy, chorzy i zdrowi” 11
 7926  II,             |                    obcy i tuziemcy, chorzy i zdrowi” 11 stanowili tłum,
 7927  II,             |            stanowili tłum, jaki pośród łez i śpiewów odprowadzał na miejsce
 7928  II,             |                  spoczynku dobrego Mistrza i Pasterza, który stał się „
 7929  II,             |                     pozostała dla Kościoła i misjonarzy wszystkich czasów
 7930 III,             |                bizantyjskiej, Bracia Cyryl i Metody potrafili stać się
 7931 III,             |                    jest zawsze tajemniczym i płodnym warunkiem rozwoju
 7932 III,             |                  płodnym warunkiem rozwoju i wzrostu Ludu Bożego na ziemi. „
 7933 III,             |                   z twojej ziemi rodzinnej i z domu ojca twego do kraju,
 7934 III,             |                 naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz
 7935 III,             |            europejskiego, stanął przed nim i błagał go, by udał się w
 7936 III,             |                   go, by udał się w podróż i głosił tam Słowo Boże: „
 7937 III,             |                  Przepraw się do Macedonii i pomóż nam!” (Dz 16, 9). ~
 7938 III,             |       pośrednictwem Cesarza bizantyjskiego i Patriarchy Kościoła konstantynopolitańskiego,
 7939 III,             |                zaszczytnych stanowisk, ale i życia kontemplacyjnego.
 7940 III,             |                   Cesarstwa Bizantyjskiego i podjęcie długiego pielgrzymowania
 7941 III,             |         rozwiniętej organizacji państwowej i wyrafinowanej kulturze Bizancjum,
 7942 III,             |                nauczyciele z Włoch, Grecji i Niemiec, którzy nas uczą
 7943 III,             |                  nas ku prawdzie skierował i zrozumiale pouczył” 13.
 7944 III,             |                       Wtedy też Konstantyn i Metody zostali posłani w
 7945 III,             |       chrześcijańską odpowiedź, daną w tej i we wszystkich podobnych
 7946 III,             |                    Cesarza: „Choć zmęczony i chory ciałem, pójdę tam
 7947 III,             |                chrześcijańską” 15. ~Prawda i moc ich mandatu misyjnego
 7948 III,             |         wypełnieniem – w konkretnym czasie i okolicznościach – słów Chrystusa,
 7949 III,             |                  który w mocy swego Krzyża i Zmartwychwstania polecił
 7950 III,             |                   to, głosiciele Ewangelii i nauczyciele ludów, słowiańskich
 7951 III,             |            wielkiego poszanowania dla osób i bezinteresownej troski o
 7952 III,             |               energii, rozwagi, gorliwości i miłości, konieczny do niesienia
 7953 III,             |                     do ukazywania im dobra i jednoczesnego udzielania
 7954 III,             |                 Ewangelię; należeć do nich i dzielić we wszystkim ich
 7955 III,             |                 społeczeństwa słowiańskie, i uznawania za swoje nieuniknionych
 7956 III,             |                   nieuniknionych trudności i problemów owych ludów, które
 7957 III,             |          odrębności pod naporem militarnym i kulturowym nowego Cesarstwa
 7958 III,             |                 chrześcijaństwem wschodnim i zachodnim. Obydwaj święci
 7959 III,             |                   nieskażoną prawowierność i szacunek należny depozytowi
 7960 III,             |                    depozytowi tradycji jak i nowości życia ludów ewangelizowanych.
 7961 III,             |                    w całej ich niejasności i bolesnej złożoności; nigdy
 7962 III,             |                   z tego powodu Konstantyn i Metody nie cofali się wobec
 7963 III,             |                dążenia do niesienia pomocy i służenia dobru ludów słowiańskich
 7964 III,             |                 szukanie nowych form życia i skutecznych dróg niesienia
 7965 III,             |                    w sąsiedztwie ich kraju i rodzinnego miasta. W wypełnianiu
 7966 III,             |                 znajomość języka greckiego i własnej kultury, równocześnie
 7967 III,             |                  dogłębnie język, obyczaje i tradycje ludów słowiańskich,
 7968 III,             |             zawarte w nich ludzkie dążenia i wartości. ~
 7969 III,             |        zrozumiałymi dla nich wyobrażeniami i pojęciami. Poprawne zaszczepienie
 7970 III,             |         zaszczepienie pojęć Pisma Świętego i teologii greckiej na gruncie
 7971 III,             |                doświadczenia historycznego i odmiennego myślenia uznali
 7972 III,             |                    bronić jej prawowitości i ukazać jej zalety, Metody
 7973 III,             |                  wezwanie Papieża Mikołaja I, czy w roku 879 na wezwanie
 7974 III,             |                   święci Apostołowie Piotr i Paweł pierwszej biskupiej
 7975 III,             |                   Już wcześniej Konstantyn i jego współpracownicy zadali
 7976 III,             |                 prawdy, które mieli głosić i wyjaśniać, mogły być spisane
 7977 III,             |               spisane w języku słowiańskim i przez to stać się w pełni
 7978 III,             |                stać się w pełni zrozumiałe i łatwiejsze do przyswojenia
 7979 III,             |                 słuchaczy. Poznanie języka i umysłowości nowych ludów
 7980 III,             |                  była gotowość do poznania i wyjścia naprzeciw wszystkim
 7981 III,             |              naprzeciw wszystkim potrzebom i oczekiwaniom ludów słowiańskich.
 7982 III,             |              utożsamienia się z ich życiem i tradycją, które oczyścili
 7983 III,             |                  tradycją, które oczyścili i oświecili prawdą Objawienia,
 7984 III,             |                 Objawienia, czyni z Cyryla i Metodego prawdziwe wzory
 7985 III,             |                   kontynentach – pracowali i pracują nad przekładem Pisma
 7986 III,             |                  przekładem Pisma Świętego i tekstów liturgicznych na
 7987 III,             |                właściwej dla danej kultury i dzięki temu dostępne dla
 7988 III,             |                    wspólnota musi podnosić i uszlachetniać wszelkie uprawnione,
 7989  IV,             |                     jako jednego, świętego i powszechnego. ~Chociaż słowiańscy
 7990  IV,             |                    kultury hellenistycznej i wykształcenia bizantyjskiego,
 7991  IV,             |               Wschodu, tak państwowej, jak i kościelnej. ~Już w ich czasach
 7992  IV,             |                jeszcze daleki. Apostołowie i nauczyciele Słowian wyruszyli
 7993  IV,             |                   w całe bogactwo tradycji i religijnego doświadczenia
 7994  IV,             |                   w nauczaniu teologicznym i sprawowaniu świętej liturgii. ~
 7995  IV,             |                     świadomi starożytności i prawowitości tych świętych
 7996  IV,             |              ujednolicenia język, liturgię i kulturę łacińską, przekazywane
 7997  IV,             |        społeczeństwach stosunkowo młodych, i w pełnym rozwoju, poczucie
 7998  IV,             |              pełnym rozwoju, poczucie siły i zwartości, co przyczyniało
 7999  IV,             |                    umocnienia ich jedności i pozycji w Europie. Można
 8000  IV,             |                    owej jedności in fieri, i jak wielka mogła być pokusa