1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10500 | 10501-10934
(...) Centesimus annus
Rozdzial, Numer
501 IV, | świadoma swych obowiązków i zadań, jakie w tej dziedzinie
502 IV, | darem otrzymanym od Boga i dlatego musi respektować
503 IV, | musi respektować naturalną i moralną strukturę, w jaką
504 IV, | społeczny w dążeniu do prawdy i dobra. Jest on jednak również
505 IV, | otrzymanym wychowaniem i środowiskiem. Elementy te
506 IV, | Burzenie takich struktur i zastępowanie ich bardziej
507 IV, | zadaniem wymagającym odwagi i cierpliwości77.~
508 IV, | 39. Pierwszą i podstawową komórką „ekologii
509 IV, | człowiek otrzymuje pierwsze i decydujące wyobrażenia związane
510 IV, | wyobrażenia związane z prawdą i dobrem, uczy się, co znaczy
511 IV, | uczy się, co znaczy kochać i być kochanym, a więc co
512 IV, | samego siebie, mężczyzny i kobiety, stwarza takie środowisko
513 IV, | dziecko może się urodzić i rozwijać swe możliwości,
514 IV, | świadomość własnej godności i przygotować się do podjęcia
515 IV, | podjęcia swego jedynego i niepowtarzalnego przeznaczenia.
516 IV, | traktowania siebie samego i własnego życia raczej jako
517 IV, | stały związek z inną osobą i rodzenie dzieci, lub skłonność
518 IV, | według własnych upodobań, i które współzawodniczą z
519 IV, | sposób właściwy być przyjęte i chronione przed licznymi
520 IV, | aniżeli na obronę życia i otwieranie przed nim możliwości.
521 IV, | problemu demograficznego i w atmosferze „zupełnego
522 IV, | jest tylko pewnym aspektem i wymiarem złożonej działalności
523 IV, | jednak się ją absolutyzuje i produkcja oraz konsumpcja
524 IV, | szukać należy nie tylko i nie tyle w samym systemie
525 IV, | zapoznając wymiar etyczny i religijny, został osłabiony
526 IV, | religijny, został osłabiony i ogranicza się już tylko
527 IV, | tylko do wytwarzania dóbr i świadczenia usług79.~Wszystko
528 IV, | podmiot, który produkuje i konsumuje po to, aby żyć,
529 IV, | odniesienie do osoby ludzkiej i ostatecznie wyobcowuje ją
530 IV, | ostatecznie wyobcowuje ją i przytłacza80.~
531 IV, | Państwa należy troska o obronę i zabezpieczenie takich dóbr
532 IV, | jak środowisko naturalne i środowisko ludzkie, których
533 IV, | kapitalizmu na Państwie i całym społeczeństwie spoczywa
534 IV, | istnieją potrzeby zbiorowe i jakościowe, których nie
535 IV, | na ich naturę nie można i nie należy sprzedawać i
536 IV, | i nie należy sprzedawać i kupować. Niewątpliwie mechanizmy
537 IV, | zainteresowania umieszczają wolę i upodobania osoby ludzkiej,
538 IV, | kontraktu spotykanie z wolą i upodobaniami innej osoby.
539 IV, | sprowadzenie do roli towaru i alienację ludzkiej egzystencji.
540 IV, | niewątpliwie opiera się na błędnej i nieadekwatnej koncepcji
541 IV, | sfery stosunków produkcji i własności, czyli przyznając
542 IV, | fundament materialistyczny i, co więcej, negując prawomocność
543 IV, | więcej, negując prawomocność i pozytywność relacji rynkowych
544 IV, | brak rzeczy koniecznych i gospodarczą niewydajność.~
545 IV, | jeśli marksistowska analiza i rozumienie podstaw alienacji
546 IV, | wikła się w sieć fałszywych i powierzchownych satysfakcji,
547 IV, | z pomocą w autentycznej i konkretnej realizacji swojej
548 IV, | maksymalizację produkcji i zysku, pomija zaś to, w
549 IV, | jego udział w autentycznej i solidarnej wspólnocie, czy
550 IV, | bezwzględną rywalizację i wyobcowanie, w którym jest
551 IV, | odwróceniu relacji środków i celów: człowiek, nie uznając
552 IV, | człowiek, nie uznając wartości i wielkości osoby w samym
553 IV, | wielkości osoby w samym sobie i w bliźnim, pozbawia się
554 IV, | własnego człowieczeństwa i nawiązania tej relacji solidarności
555 IV, | tej relacji solidarności i wspólnoty z innymi ludźmi,
556 IV, | jest sprawcą jego istnienia i tylko On może w pełni ten
557 IV, | społecznej organizacji, produkcji i konsumpcji utrudnia zarówno
558 IV, | realizację tego daru, jak i budowanie tej międzyludzkiej
559 IV, | formach, które analizował i opisał Marks. Nie została
560 IV, | posługują się sobą nawzajem i w sposób coraz bardziej
561 IV, | zaspokajając swoje partykularne i drugorzędne potrzeby, stają
562 IV, | głusi na potrzeby podstawowe i autentyczne, które również
563 IV, | albo głównie o to, by mieć i używać, niezdolny już do
564 IV, | opanowywania własnych instynktów i namiętności oraz do podporządkowania
565 IV, | posłuszeństwo prawdzie o Bogu i człowieku jest pierwszym
566 IV, | potrzeby, własne pragnienia i sposoby ich zaspokajania
567 IV, | przekazu, gdy natarczywie i w sposób zorganizowany narzucają
568 IV, | zorganizowany narzucają nowe mody i opinie, przy czym trudno
569 IV, | jako systemu społecznego i że ku niemu winny zmierzać
570 IV, | przebudowy gospodarczej i społecznej? Czy to jest
571 IV, | drogi rozwoju gospodarczego i politycznego?~Odpowiedź
572 IV, | który uznaje zasadniczą i pozytywną rolę przedsiębiorstwa,
573 IV, | rynku, własności prywatnej i wynikającej z niej odpowiedzialności
574 IV, | integralnej wolności ludzkiej i traktującego jako szczególny
575 IV, | wszystkim charakter etyczny i religijny, to wówczas odpowiedź
576 IV, | zjawiska marginalizacji i wyzysku, zwłaszcza w Trzecim
577 IV, | skrajnej nędzy materialnej i moralnej. Upadek systemu
578 IV, | nie pozwalały skutecznie i w sposób realistyczny stawić
579 IV, | proponuje żadnych modeli. Realne i naprawdę skuteczne modele
580 IV, | gospodarczych, politycznych i kulturalnych, zazębiających
581 IV, | pozytywny charakter rynku i przedsiębiorstwa, ale jednocześnie
582 IV, | pracując razem z innymi i pod kierunkiem innych, mogli
583 IV, | używając swej inteligencji i wolności.~Integralny rozwój
584 IV, | większej jej wydajności i skuteczności, choć może
585 IV, | którego wchodzą w różny sposób i w różnych zakresach odpowiedzialności
586 IV, | działalności kapitał, jak i ci, którzy w tę działalność
587 IV, | poprzez swoją inteligencję i swoją wolność, i dokonując
588 IV, | inteligencję i swoją wolność, i dokonując tego, traktuje
589 IV, | traktuje jako przedmiot i narzędzie rzeczy tego świata
590 IV, | narzędzie rzeczy tego świata i sobie je przywłaszcza. W
591 IV, | podstawa prawa do inicjatywy i do własności indywidualnej.
592 IV, | siebie, ale także dla drugich i z drugimi: każdy współdziałając
593 IV, | współdziałając uczestniczy w pracy i dobru drugiego. Człowiek
594 IV, | zaspokojenia potrzeb swojej rodziny i wspólnoty, do której należy,
595 IV, | do której należy, Narodu i w końcu całej ludzkości86.
596 IV, (85) | exercens, 15, s. 616-618.i~
597 IV, | także w pracy dostawców i konsumpcji klientów włączonych
598 IV, | produkcji tak w przemyśle, jak i w rolnictwie, jest słuszna
599 IV, | nie globalny rozwój pracy i społecznego majątku, lecz
600 IV, | wykorzystywanie, spekulacja i rozbicie solidarności świata
601 IV, | żadnego usprawiedliwienia i w obliczu Boga i ludzi jest
602 IV, | usprawiedliwienia i w obliczu Boga i ludzi jest nadużyciem.~Obowiązek
603 IV, | tworzeniu, w odpowiedni sposób i w stosownym czasie, możliwości
604 IV, | czasie, możliwości pracy i ludzkiego rozwoju dla wszystkich.~
605 V | V. Państwo i kultura~
606 V, | zarówno duchowych, jak i materialnych, jedne i drugie
607 V, | jak i materialnych, jedne i drugie bowiem są niezbędne,
608 V, | prawodawczej, wykonawczej i sądowniczej — co w tamtych
609 V, | równoważona przez inne władze i inne zakresy kompetencji,
610 V, | Istotnie, ich klasowe, grupowe i narodowe korzyści nieuchronnie
611 V, | transcendentnej, triumfuje siła władzy i każdy ciąży do maksymalnego
612 V, | obrazem Boga niewidzialnego i właśnie dlatego z samej
613 V, | 45. Kultura i praktyka totalitaryzmu niosą
614 V, | historii dobro absolutne i które siebie stawiają ponad
615 V, | obiektywnego kryterium dobra i zła, innego aniżeli wola
616 V, | podporządkować go sobie i uczynić z niego narzędzie
617 V, | rodziny, wspólnot religijnych i poszczególnych osób. Broniąc
618 V, | społecznych organizacji i narodów, bowiem im wszystkim
619 V, | własny zakres autonomii i suwerenności.~
620 V, | w decyzjach politycznych i rządzonym gwarantuje możliwość
621 V, | tylko w Państwie prawnym i w oparciu o poprawną koncepcję
622 V, | poszczególnych osób, przez wychowanie i formację w duchu prawdziwych
623 V, | prawdziwych ideałów, jak i „podmiotowości” społeczeństwa,
624 V, | twierdzić, że filozofią i postawą odpowiadającą demokratycznym
625 V, | polityki są agnostycyzm i sceptyczny relatywizm, ci
626 V, | przekonanie, że znają prawdę, i zdecydowanie za nią idą,
627 V, | działalności politycznej i nadająca jej kierunek, łatwo
628 V, | instrumentalizację idei i przekonań dla celów, jakie
629 V, | własnej koncepcji prawdy i dobra. Prawda chrześcijańska
630 V, | rzeczywistość społeczno-polityczną i uznaje, że życie ludzkie
631 V, | wystawiony na pastwę namiętności i uwarunkowań jawnych lub
632 V, | wolnością (por. J 8, 31-32) i służy jej zgodnie z misyjną
633 V, | obecny w konkretnym życiu i w kulturze poszczególnych
634 V, | co poznał dzięki wierze i właściwemu używaniu rozumu95.~
635 V, | totalitaryzmu komunistycznego i wielu innych ustrojów totalitarnych
636 V, | innych ustrojów totalitarnych i tak zwanych systemów „bezpieczeństwa
637 V, | łączy się z zainteresowaniem i troską o prawa człowieka.
638 V, | demokracji zapewnić autentyczne i mocne fundamenty poprzez
639 V, | zjednoczonej wewnętrznie rodzinie i w środowisku moralnym sprzyjającym
640 V, | rozwijania własnej inteligencji i wolności w poszukiwaniu
641 V, | wolności w poszukiwaniu i poznawaniu prawdy; prawo
642 V, | doskonalenia dóbr ziemi i zdobycia środków utrzymania
643 V, | środków utrzymania dla siebie i swych bliskich; prawo do
644 V, | założenia rodziny oraz przyjęcia i wychowania dzieci, dzięki
645 V, | własnej płciowości. Źródłem i syntezą tych praw jest w
646 V, | w prawdzie własnej wiary i zgodnie z transcendentną
647 V, | kryteriów sprawiedliwości i moralności, ale raczej biorąc
648 V, | z czasem do zniechęcenia i apatii, a w konsekwencji
649 V, | zaangażowania politycznego i ducha obywatelskiego ludności,
650 V, | która czuje się poszkodowana i zawiedziona. Wynika stąd
651 V, | partykularnych, ale wymaga ich oceny i pogodzenia w oparciu o sprawiedliwą
652 V, | sprawiedliwą hierarchię wartości i w ostatecznym rozrachunku,
653 V, | właściwe zrozumienie godności i praw osoby98.~Kościół respektuje
654 V, | porządku demokratycznego i nie ma tytułu do opowiadania
655 V, | instytucjonalnej, prawnej i politycznej. Przeciwnie,
656 V, | gwarancji indywidualnej wolności i własności, a ponadto stabilność
657 V, | człowiek, który pracuje i wytwarza, mógł korzystać
658 V, | wykonywania jej skutecznie i uczciwie. Brak tego poczucia
659 V, | korupcja władz publicznych i mnożenie się niewłaściwych
660 V, | niewłaściwych źródeł wzbogacenia i łatwych zysków opartych
661 V, | spekulacji, jest dla rozwoju i dla porządku gospodarczego
662 V, | dziedzinie gospodarczej i kierowanie nim; tu jednak
663 V, | oraz na różnych grupach i zrzeszeniach, z których
664 V, | całemu życiu gospodarczemu i stłumienia wolnej inicjatywy
665 V, | funkcji harmonizowania rozwoju i kierowania nim, Państwo,
666 V, | stałe wspomnianym sektorom i organizacjom przedsiębiorstw
667 V, | wolności, tak gospodarczej, jak i obywatelskiej.~Byliśmy w
668 V, | sprostanie licznym koniecznościom i potrzebom i zaradził ubóstwu
669 V, | koniecznościom i potrzebom i zaradził ubóstwu i brakom
670 V, | potrzebom i zaradził ubóstwu i brakom niegodnym osoby ludzkiej.
671 V, | się jednak bez przesady i nadużyć, które, zwłaszcza
672 V, | opiekuńcze”. Niesprawności i niedostatki w Państwie opiekuńczym
673 V, | ją w razie konieczności i pomóc w koordynacji jej
674 V, | Interweniując bezpośrednio i pozbawiając społeczeństwo
675 V, | utratę ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych
676 V, | wydaje się, że lepiej zna i może zaspokoić potrzeby
677 V, | styka się z nimi z bliska i kto czuje się bliźnim człowieka
678 V, | osób starych lub chorych i o tylu innych osobach wymagających
679 V, (100) | Enc. Quadragesimo anno, I, s. 184-186.~
680 V, | upokarzając go przy tym i nie sprowadzając do roli
681 V, | co więcej, wzrasta dziś i przejawia się w budzących
682 V, | Kościół mu sprzyja, rozwija je i wszystkich zachęca do udziału
683 V, | konkretny wysiłek solidarności i miłości; zaczyna się on
684 V, | staje się wspólnotą pracy i solidarności. Zdarza się
685 V, | oparcia ze strony Państwa i brak jej dostatecznych środków.
686 V, | wszystkim samej rodziny i pomagają jej, przeznaczając
687 V, | na to odpowiednie zasoby i skuteczne środki w celu
688 V, | w wychowaniu dzieci, jak i opieki nad ludźmi w podeszłym
689 V, | oddzielania ich od rodziny i umacniając więzi międzypokoleniowe101.~
690 V, | spełniają pierwszorzędną rolę i uruchamiają swojego rodzaju
691 V, | prawdziwe wspólnoty osób i umacniają tkankę społeczną,
692 V, | degradacji, jaką jest anonimowość i bezosobowe umasowienie,
693 V, | społeczeństwie. Osoba ludzka żyje i „podmiotowość społeczeństwa”
694 V, | dwoma biegunami: Państwem i rynkiem. Niekiedy wydaje
695 V, | ona jedynie jako wytwórca i nabywca towarów, czy też
696 V, | administracji państwowej i zapomina się, że ani rynek,
697 V, | wartość, której Państwo i rynek mają służyć. Człowiek
698 V, | prawdy, usiłuje nią żyć i pogłębiać ją w dialogu,
699 V, | dialogu, który obejmuje dawne i przyszłe pokolenia102~
700 V, | 50. To otwarte i odnawiające się w każdym
701 V, | próbie we własnym życiu i przez tego rodzaju egzystencjalną
702 V, | wartości, nadaje im aktualność i charakter personalny, rozróżniając
703 V, | jest wartościowe, od fałszu i błędów oraz przestarzałych
704 V, | ją w dążeniu ku prawdzie i pomagając w dziele oczyszczania
705 V, | pomagając w dziele oczyszczania i ubogacania103. Jeżeli jednak
706 V, | kultura zamyka się w sobie i przejawia tendencję de utrwalania
707 V, | odrzucając jakąkolwiek wymianę i konfrontację dotyczącą prawdy
708 V, | człowieku, to grozi jej jałowość i upadek.~
709 V, | obrębie określonej kultury i obie wzajemnie na siebie
710 V, | inteligencję, znajomość świata i ludzi. Angażuje w nią także
711 V, | poświęcenia, solidarności i pracy dla rozwoju dobra
712 V, | wspólnego. Dlatego pierwsza i najważniejsza jest ta praca,
713 V, | od jego pojmowania siebie i swojego przeznaczenia. Tej
714 V, | płaszczyzny dotyczy specyficzny i istotny wkład Kościoła na
715 V, | sprzyjają kulturze pokoju i sprzeciwiają się wzorcom,
716 V, | uznają roli jego inicjatywy i wolności, a podstawę jego
717 V, | w zdolnościach do walki i prowadzenia wojny. Kościół
718 V, | aby czynili go urodzajnym i doskonalili swą pracą, oraz
719 V, | poprzez które Syn Boży zbawił i równocześnie zjednoczył
720 V, | zaangażowaniu na rzecz brata i wymaga współodpowiedzialności,
721 V, | ludzi do siebie zbliżyły, i dzisiaj szczególnie ważna,
722 V, | dostępnych nawet średnim i małym mocarstwom, oraz coraz
723 V, | 52. Papież Benedykt XV i jego następcy dobrze zrozumieli
724 V, | niewinnych, która uczy zabijać i burzy również życie tych,
725 V, | pozostawia w konsekwencji urazy i nienawiść, bardziej jeszcze
726 V, | czas, gdy osobista zemsta i odwet zostały zastąpione
727 V, | się na ogół rzeczywiste i poważne powody: doznane
728 V, | słusznych dążeniach, nędza i wyzysk zrozpaczonych rzesz
729 V, (104) | do wszystkich katolików i do całego świata (29 września
730 V, | poszczególnych Państw można i należy tworzyć ekonomię
731 V, | wzajemnego zrozumienia, poznania i uwrażliwienia sumień. Należy
732 V, | zakresie posiadanych dochodów i władzy, będących przywilejem
733 V, | marnotrawstwa zasobów środowiskowych i ludzkich, dzięki czemu wszystkie
734 V, | dzięki czemu wszystkie Narody i wszyscy ludzie na ziemi
735 V, | nowych dóbr materialnych i duchowych, owocu pracy i
736 V, | i duchowych, owocu pracy i kultury ludów dziś upośledzonych,
737 VI, | zagadnienie z pełną ufnością i świadomością, że do zabrania
738 VI, | rozwój kwestii społecznej i nie czynił tego bynajmniej
739 VI, | Kierowała nim wyłącznie troska i odpowiedzialność za człowieka,
740 VI, | stworzenie — dla niego samego, i wobec którego ma swój plan:
741 VI, | rzeczywistego, „konkretnego” i „historycznego”: chodzi
742 VI, | objęty Tajemnicą Odkupienia i z każdym Chrystus zjednoczył
743 VI, | nie może opuścić człowieka i że „ten człowiek jest pierwszą
744 VI, | przez Tajemnicę Wcielenia i Odkupienia”109.~Jest to
745 VI, | wypracował ją stopniowo i nadawał jej systematyczną
746 VI, | rzeczywistości grzesznika i sprawiedliwego.~
747 VI, | społeczeństw. Nauki humanistyczne i filozofia pomagają wyjaśnić,
748 VI, | człowieka w społeczeństwie, i uzdalniają go do lepszego
749 VI, | jego prawdziwą tożsamość i właśnie z niej wyrasta nauka
750 VI, | dorobek nauk przyrodniczych i filozofii pragnie towarzyszyć
751 VI, | jako taka głosi ona Boga i tajemnicę zbawienia w Chrystusie
752 VI, | Chrystusie każdemu człowiekowi i z tej samej racji objawia
753 VI, | samemu sobie. W tym świetle — i wyłącznie w tym — podejmuje
754 VI, | proletariatu”, rodzina i wychowanie, powinności Państwa,
755 VI, | ustrój społeczności narodowej i międzynarodowej, życie gospodarcze,
756 VI, | gospodarcze, kultura, wojna i pokój, szacunek dla życia
757 VI, | interesując się nim samym i jego sposobem postępowania
758 VI, | zarówno interpretacja, jak i rozwiązanie aktualnych problemów
759 VI, | do rozwiązań permisywnych i konsumistycznych, które
760 VI, | niezależności od wszelkiego prawa i od Boga, zamykając go w
761 VI, | ostatecznie jemu samemu i innym.~Głosząc człowiekowi
762 VI, | zbawienie, ofiarowując mu i przekazując Boże życie za
763 VI, | przykazaniami miłości Boga i bliźniego, Kościół przyczynia
764 VI, | spełniania swojej religijnej i transcendentnej misji dla
765 VI, | dziś szczególne trudności i przeszkody. Oto dlaczego
766 VI, | podejmuje wciąż nowymi siłami i nowymi metodami ewangelizację,
767 VI, | Kościół pozostaje „znakiem i zabezpieczeniem transcendentnego
768 VI, | studiowania, pogłębiania i rozpowszechniania chrześcijańskiej
769 VI, | do studiowania, szerzenia i stosowania nauki społecznej
770 VI, | zwłaszcza, by upowszechniano ją i realizowano w krajach, które
771 VI, | XIII, wyłożywszy te zasady i wskazania dotyczące rozwiązania
772 VI, | na właściwym stanowisku i to jak najprędzej, aby odwlekanie
773 VI, | jako podstawa działania i zachęta do niego. Pod wpływem
774 VI, | społecznego możliwe jest pokojowe i solidarne współżycie. Czerpiąc
775 VI, | uprawiali ziemię, zakonnicy i zakonnice zakładali szpitale
776 VI, | zakonnice zakładali szpitale i przytułki dla ubogich, członkowie
777 VI, | religijnych oraz mężczyźni i kobiety wszelkiego stanu
778 VI, | pomoc ludziom potrzebującym i upośledzonym społecznie,
779 VI, | swej wewnętrznej spójności i logice. Również z tej świadomości
780 VI, | ale również kulturowego i religijnego. Miłość Kościoła
781 VI, | kierująca jego działaniem i należąca do jego stałej
782 VI, | margines, ludzi starych i chorych, ofiar konsumizmu
783 VI, | chorych, ofiar konsumizmu i — w jeszcze większym stopniu —
784 VI, | bardzo licznych uchodźców i emigrantów; w krajach rozwijających
785 VI, | zapobiec tylko podjęte na czas i skoordynowane działania
786 VI, | można odważnie podjąć ryzyko i dokonać przemiany, która
787 VI, | proces rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego całym narodom,
788 VI, | życia, modele produkcji i konsumpcji, utrwalone struktury
789 VI, | gospodarki powstawały odpowiednie i skutecznie działające międzynarodowe
790 VI, | międzynarodowe organy kontrolne i kierownicze, dzięki którym
791 VI, | mierze pod uwagę te narody i kraje, które nie mają dużego
792 VI, | cierpią z powodu niedostatku i które najbardziej potrzebują
793 VI, | aby nastała sprawiedliwość i osiągnęły swój cel wysiłki
794 VI, | przez Boga. Dzięki niej i współpracy ludzkiej wolności
795 VI, | trudności, zmagań, problemów i wyzwań, aby światło wiary
796 VI, | światło wiary oświetliło je i uczyniło bardziej ludzkimi.
797 VI, | tak, aby się nie zagubił i nie zapominał o swej godności
798 VI, | zapominał o swej godności i powołaniu.~Ważną cechą doktryny
799 VI, | lepiej wcielać w rozmaite i stale się zmieniające konteksty
800 VI, | konteksty społeczne, gospodarcze i polityczne jedyną prawdę
801 VI, | przyswaja sobie ich dorobek i ukazuje im szerszą perspektywę
802 VI, | osobie ludzkiej, poznanej i miłowanej w pełni jej powołania.~
803 VI, | jej wymiarze praktycznym i w pewnym sensie doświadczalnym.
804 VI, | miejscu spotkania życia i sumienia chrześcijańskiego
805 VI, | chrześcijańskiego z życiem świata i znajduje wyraz w wysiłkach
806 VI, | rodziny, ludzi kultury i działaczy społecznych, polityków
807 VI, | działaczy społecznych, polityków i mężów stanu, którzy starają
808 VI, | dla niej historyczną formę i zastosowanie.~
809 VI, | Wielka ta sprawa wymaga trudu i współpracy innych także
810 VI, | ideologie, zwłaszcza liberalizm i marksizm, odrzucały taką
811 VI, | poważnych problemów narodowych i międzynarodowych nie jest
812 VI, | mentalności, postępowania i struktur. Kościół czuje
813 VI, | za tę ostatnią dziedzinę, i, jak napisałem w encyklice
814 VI, | Kościołów chrześcijańskich i do wyznawców wielkich religii
815 VI, | pewien, że zarówno dziś, jak i w przyszłości religie odegrają
816 VI, | rolę w utrwaleniu pokoju i budowaniu społeczeństwa
817 VI, | strony, gotowości do dialogu i do współpracy należy oczekiwać
818 VI, | woli, a szczególnie osób i grup, które ponoszą konkretną
819 VI, | polityczne, gospodarcze i społeczne, zarówno na szczeblu
820 VI, | na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym.~
821 VI, | przed wyzyskiem ekonomicznym i tyranią systemów totalitarnych.
822 VI, | w którym nie ma ucisku i w którym panuje duch współpracy
823 VI, | którym panuje duch współpracy i solidarności. Podkreślał
824 VI, | też nieustannie, że osoba i społeczeństwo potrzebują
825 VI, | również wartości duchowych i religijnych. Ponadto, zdając
826 VI, | krajów rozwijających się, i dziś jeszcze dźwiga „jarzmo
827 VI, | zobowiązany do jednoznacznego i otwartego piętnowania tej
828 VI, | jego wołanie nie zawsze i nie przez wszystkich przyjęte
829 VI, | nadal wobec „rzeczy nowych” i nowych wyzwań. Stulecie
830 VI, | niejako na progu nowego wieku i pragnie z Bożą pomocą przygotować
831 VI, | nadejście.~Źródłem prawdziwej i odwiecznej „nowości rzeczy”
832 VI, | przekaże królowanie Bogu i Ojcu (...), aby Bóg był
833 VI, | człowiekiem w Jezusie Chrystusie i z Nim i przez Niego dokonał „
834 VI, | Jezusie Chrystusie i z Nim i przez Niego dokonał „nowego
835 VI, | swemu Kościołowi światło i moc, by mógł towarzyszyć
836 VI, | swoją własną drogą człowieka i prowadzi go nawet wówczas,
837 VI, | w Jego drodze ku ludziom i z ludźmi i poprzedza Kościół
838 VI, | drodze ku ludziom i z ludźmi i poprzedza Kościół w pielgrzymce
839 VI, | wierności Temu, który wczoraj i dziś jest ten sam i będzie
840 VI, | wczoraj i dziś jest ten sam i będzie także na wieki (por.
Dives in misericordia
Rozdzial, Numer
841 Bless | Bracia, Umiłowani Synowie i Córki,~Pozdrowienie i Apostolskie
842 Bless | Synowie i Córki,~Pozdrowienie i Apostolskie Błogosławieństwo! ~
843 I | I~KTO MNIE WIDZI, WIDZI I
844 I | I~KTO MNIE WIDZI, WIDZI I OJCA (Por. J 14, 9)~ ~
845 I, | Ojca. Objawił nam Go zaś i ukazał w sobie — Jego Synu (
846 I, | zobaczył, zobaczył także i Ojca” (J 14, 8 n.). Słowa
847 I, | miłość, jaką nas umiłował, i to nas, umarłych na skutek
848 I, | Soboru Watykańskiego II i odpowiadając na szczególną
849 I, | człowieku, która w pełni i do końca odsłania się w
850 I, | potrzeba tych przełomowych i trudnych czasów przemawia
851 I, | człowieka samemu człowiekowi i okazuje mu najwyższe jego
852 I, | objawieniu tajemnicy Ojca i Jego miłości”1. Słowa powyższe
853 I, | ludzkiej egzystencji. Człowiek i jego najwyższe powołanie
854 I, | objawienie tajemnicy Ojca i Jego miłości. ~I dlatego
855 I, | tajemnicy Ojca i Jego miłości. ~I dlatego też ku tej tajemnicy
856 I, | wielorakie doświadczenia Kościoła i człowieka współczesnego.
857 I, | ludzkich serc, ich cierpienia i nadzieje, ich zwątpienia
858 I, | nadzieje, ich zwątpienia i oczekiwania. Jeśli prawdą
859 I, | to równocześnie Ewangelia i cała Tradycja wskazują niezmiennie
860 I, | objawiając w sobie samym „Ojca i Jego miłość” 2. W Jezusie
861 I, | wyjściem na spotkanie Ojca i Jego miłości. Sobór Watykański
862 I, | bardziej musi potwierdzać się i urzeczywistniać teocentrycznie,
863 I, | różne kierunki dziejowe i współczesne prądy ludzkiej
864 I, | prądy ludzkiej myśli były i są skłonne rozdzielać, a
865 I, | przeciwstawiać sobie teocentryzm i antropocentryzm, to natomiast
866 I, | dzieje człowieka organiczne i dogłębne zespolenie obojga.
867 I, | wiarą, otwartym umysłem i sercem, sięgnąć do tej podstawy.
868 I, | wskazać na to, że pogłębienie i wielorakie rozbudowanie
869 I, | musi otworzyć nasze umysły i serca pełniej na samego
870 I, | dojrzalsze odniesienie do Ojca i Jego miłości. ~ ~
871 I, | Rz 1, 20). To pośrednie i niedoskonałe poznanie jako
872 I, | tajemnicy Jego istoty — jednej i trynitarnej — otoczonej „
873 I, | filantropia” (por. Tt 3, 4). I tutaj właśnie „niewidzialne
874 I, | się widzialne w Chrystusie i przez Chrystusa, przez Jego
875 I, | Chrystusa, przez Jego czyny i słowa, w ostateczności przez
876 I, | przez Jego krzyżową śmierć i zmartwychwstanie. ~W ten
877 I, | sposób staje się w Chrystusie i przez Chrystusa szczególnie „
878 I, | przy pomocy różnych pojęć i słów) określał jako miłosierdzie.
879 I, | znaczenie. Nie tylko mówi o nim i tłumaczy je poprzez porównania
880 I, | tłumaczy je poprzez porównania i przypowieści, ale nade wszystko
881 I, | nade wszystko sam ją wciela i uosabia. Poniekąd On sam
882 I, | odsunąć ma margines życia i odciąć od serca ludzkiego.
883 I, | serca ludzkiego. Samo słowo i pojęcie „miłosierdzie” jakby
884 I, | nieznany przedtem rozwój nauki i techniki bardziej niż kiedykolwiek
885 I, | rozumiane nieraz jednostronnie i powierzchownie, jakby nie
886 I, | okazuje się zarazem mocny i słaby, zdolny do najlepszego
887 I, | słaby, zdolny do najlepszego i do najgorszego; stoi bowiem
888 I, | otworem droga do wolności i do niewolnictwa, do postępu
889 I, | niewolnictwa, do postępu i cofania się, do braterstwa
890 I, | cofania się, do braterstwa i nienawiści. Poza tym człowiek
891 I, | równocześnie wielorakie zagrożenia, i to zagrożenia sięgające
892 I, | wystąpienia w ONZ, UNESCO, FAO i inne), Kościół musi rozważać
893 I, | rdzeniu swej egzystencji i ludzkiej godności. I dlatego
894 I, | egzystencji i ludzkiej godności. I dlatego też wielu ludzi
895 I, | dlatego też wielu ludzi i wiele środowisk, kierując
896 I, | dzisiejszej sytuacji Kościoła i świata. Przynagla ich do
897 I, | niezrównanego w swej prostocie i głębi języka objawienia
898 I, | głębi języka objawienia i wiary, ażeby w tym właśnie
899 I, | wyrazić raz jeszcze wobec Boga i ludzi wielkie troski naszych
900 I, | czasów. Objawienie bowiem i wiara uczą nas nie tyle,
901 I, | odwoływali się w imię Chrystusa i w zjednoczeniu z Nim. Czyż
902 I, | tajemnicę: „tajemnicę Ojca i Jego miłości”? (por. Ef
903 I, | bardzo potrzebuje człowiek i świat współczesny Potrzebuje,
904 II | Chrystus rozpoczął czynić i nauczać ~
905 II, | ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim
906 II, | ślad za którą idą czyny i słowa znane z Ewangelii.
907 II, | Ewangelii. Poprzez te czyny i słowa Chrystus uobecnia
908 II, | nauczanie w Nazarecie: „Idźcie i donieście Janowi to, coście
909 II, | Janowi to, coście widzieli i słyszeli: niewidomi wzrok
910 II, | trędowaci doznają oczyszczenia i głusi słyszą; umarli zmartwychwstają,
911 II, | ubogim głosi się Ewangelię”, i zakończył: „A błogosławiony
912 II, | sposoby ujawnia ograniczoność i słabość człowieka, zarówno
913 II, | człowieka, zarówno fizyczną, jak i moralną. Właśnie ten sposób
914 II, | moralną. Właśnie ten sposób i zakres przejawiania się
915 II, | uobecnianie Ojca: miłości i miłosierdzia, jest w świadomości
916 II, | nazaretańskiej, a później do uczniów i wysłanników Jana Chrzciciela. ~
917 II, | który jest Ojcem: miłością i miłosierdziem, Jezus czyni
918 II, | swojego nauczania. Jak zwykle, i tutaj naucza nade wszystko „
919 II, | znaczenia odnośnych wyrazów i treści pojęć, a nade wszystko
920 II, | ustaleniu znaczenia wyrazów i właściwej treści pojęcia „
921 II, | swoim kierowali się miłością i miłosierdziem. Wymaganie
922 II, | cierpiących, pokrzywdzonych i grzesznych, uobecnia i w
923 II, | pokrzywdzonych i grzesznych, uobecnia i w ten sposób najpełniej
924 III, | miłosierdzie” ma swoją długą i bogatą historię w Starym
925 III, | doświadczenie zarówno społeczne i wspólnotowe, jak też indywidualne
926 III, | wspólnotowe, jak też indywidualne i wewnętrzne. ~Izrael był
927 III, | Izraela nie brakło proroków i mężów, którzy świadomość
928 III, | Z ważniejszych wydarzeń i tekstów biblijnych można
929 III, | Oz 2, 21-25; Iz 54, 6-8) i dlatego przebaczy mu winy,
930 III, | przebaczy nawet zdrady i niewierności. Jeśli spotka
931 III, | jest większa niż, grzech i niewierność ludu wybranego. ~
932 III, | przekonania wspólnotowego i indywidualnego potwierdzonego
933 III, | wołanie, poznał jego udrękę i postanowił go uwolnić (por.
934 III, | umiał dostrzec Jego miłość i współczucie (por. Iz 63,
935 III, | współczucie (por. Iz 63, 9). I tu właśnie zakorzenia się
936 III, | zakorzenia się ufność całego ludu i każdego spośród jego członków
937 III, | cierpliwy, bogaty w łaskę i wierność” (Wj 34, 6). W
938 III, | objawieniu cały lud wybrany i każdy człowiek, który go
939 III, | po każdej przewinie siłę i motywy zwrócenia się do
940 III, | 1; Syr 2, 11; Job 2, 13) i aby prosić Go o przebaczenie. ~
941 III, | swoje miłosierdzie w czynach i słowach już od zarania istnienia
942 III, | zarówno w nieszczęściach, jak i w akcie uświadomienia sobie
943 III, | ostatecznie zerwać, wtedy litość i wspaniałomyślna miłość do
944 III, | łagodności, miłosierdzia i wierności (por. Ps 103 [
945 III, | treścią życia całego Izraela i poszczególnych jego synów
946 III, | poszczególnych jego synów i córek, jest treścią obcowania
947 III, | pamięć w czasach upadku i zwątpienia. Z kolei zaś
948 III, | kolei zaś dziękuje za nie i sławi je wówczas, gdy objawiło
949 III, | wówczas, gdy objawiło się i dopełniło bądź to w życiu
950 III, | znaczeniu, że jest pierwsza i bardziej podstawowa. Miłość
951 III, | oczywiste dla Psalmistów i Proroków, że sam termin
952 III, | zbawienie dokonane przez Boga i Jego miłosierdzie (por.
953 III, | nie może ona nienawidzić i pragnąć zła tego, kogo raz
954 III, | Jego stosunku do człowieka i do świata. One mówią, iż
955 III, | moja nie odstąpi od ciebie i nie zachwieje się moje przymierze
956 III, | człowieka, perspektywę doczesną i eschatologiczną zarazem (
957 III, | zobaczył, zobaczył także i Ojca” (J 14, 9). ~
958 III, (4) | charakter nie tylko moralny, ale i prawny. Kiedy wyrażenie
959 III, (4) | od strony Boga było darem i łaską dla Izraela. Jednakże
960 III, (4) | potężniejszą niż zdrada i łaską mocniejszą niż grzech. ~
961 III, (4) | hesed we' emet (= łaska i wierność), które można by
962 III, (4) | Mojego...” (Ez 36, 22). I dlatego też Izrael, choć
963 III, (4) | sprawiedliwości (prawnej), może jednak i powinien nadal ufać i spodziewać
964 III, (4) | jednak i powinien nadal ufać i spodziewać się go, gdyż
965 III, (4) | miłości jest przebaczenie i przywrócenie do łaski, odbudowanie
966 III, (4) | cechy wierności samemu sobie i „odpowiedzialności za własna
967 III, (4) | pierwotnej bliskości, łączności i więzi, jaka łączy matkę
968 III, (4) | uczuć, a wśród nich dobroć i tkliwość, cierpliwość i
969 III, (4) | i tkliwość, cierpliwość i wyrozumiałość, czyli gotowość
970 III, (4) | 15). Ta miłość, wierna i niepokonalna dzięki tajemniczej
971 III, (4) | przebaczaniu grzechów - i to zarówno poszczególnych
972 III, (4) | gotowości spełniania obietnicy i nadziei (eschatologicznych),
973 III, (4) | nadziei (eschatologicznych), i to pomimo ludzkiej niewierności.
974 III, (4) | uleczę ich niewierność i umiłuję z serca” (Oz 14,
975 III, (4) | odpowiadają świadomości i doświadczeniom współczesnego
976 III, (4) | buduje na tym bogactwie i głębi, jaką odznaczał się
977 III, (4) | szczególności z grzechem człowieka i ludu, objawia się jako miłosierdzie.
978 III, (4) | zawiera się w treści „hesed” i rahamim. Hanan jest tu pojęciem
979 III, (4) | usposobienie wielkoduszne, życzliwe i łaskawe. ~Oprócz tych zasadniczych
980 III, (4) | Testamencie składa się: jeszcze i to, o czym mówi słowo hamal -
981 III, (4) | również okazywanie litości i współczucia, a w konsekwencji
982 III, (4) | konsekwencji przebaczanie i darowanie winy. Również
983 III, (4) | darowanie winy. Również i słowo hus wyraża litość
984 III, (4) | słowo hus wyraża litość i współczucie w sensie nade
985 III, (4) | naprzód oznacza „stałość” i „pewność” (w Septuagincie: „
986 III, (4) | a z kolei „wierność”, i w ten sposób wydaje się
987 IV, | jakie On „okaże ojcom naszym i wspomni na swoje święte
988 IV, (5) | I w jednym, i w drugim przypadku
989 IV, (5) | I w jednym, i w drugim przypadku chodzi
990 IV, | obraz doznaje uproszczenia i pogłębienia zarazem. Widać
991 IV, | miłością ojca a marnotrawstwem i grzechem syna. ~Ten syn,
992 IV, | przypadającą mu część majątku i z tą częścią opuszcza dom,
993 IV, | utracił dziedzictwo łaski i sprawiedliwości pierwotnej.
994 IV, | prorockiej, ale również i tam sięga analogia marnotrawnego
995 IV, | opuszczając dom ojcowski. I w tym stanie rzeczy pragnął
996 IV, | ażeby pójść z nią w świat. I zdaje się nie uświadamiać
997 IV, | uświadamiać sobie tego nawet i teraz, kiedy mówi do siebie: „
998 IV, | zmarnowanego synostwa. ~I wtedy przychodzi decyzja: „
999 IV, | przychodzi decyzja: „Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem
1000 IV, | się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10500 | 10501-10934 |