1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10397
Centesimus annus
Rozdzial, Numer
1 Wprow, | Podejmując tę tradycję w stulecie ogłoszenia encykliki,
2 Wprow, | towarzyszą jej i będą realizowane w przyszłości — inicjatywy
3 Wprow, | innych instytucji i osób w wielu krajach całego świata.~
4 Wprow, | 2. W ramach tych obchodów, niniejsza
5 Wprow, | przez Stolicę Piotrową, aby w Kościele i w świecie dokonać
6 Wprow, | Piotrową, aby w Kościele i w świecie dokonać tak wiele
7 Wprow, | encykliki, które ogłosiłem w poprzednich latach mojego
8 Wprow, | bogactwo sformułowanych w niej fundamentalnych zasad,
9 Wprow, | nowe”, które nas otaczają i w których jesteśmy — by tak
10 Wprow, | wreszcie do „spojrzenia w przyszłość”, w której już
11 Wprow, | spojrzenia w przyszłość”, w której już dostrzegamy trzecie
12 Wprow, | On jest (por. J 14, 6).~W ten sposób nie tylko zostanie
13 Wprow, | położonym przez naszych ojców w wierze, a w szczególności
14 Wprow, | naszych ojców w wierze, a w szczególności na tym, co
15 Wprow, | Apostołowie przekazali Kościołowi5 w imię Jezusa Chrystusa, fundamentu, „
16 Wprow, | ewangeliczny obraz „uczonego w Piśmie, który stał się uczniem
17 Wprow, | rzeczy, które włączając się w nurt Tradycji, stają się „
18 Wprow, | dla swego zaangażowania w świecie. Działając indywidualnie
19 Wprow, | łącząc się na różne sposoby w grupy, stowarzyszenia i
20 I, | właśnie wówczas wchodził w fazę szczególnie delikatną.
21 I, | fazę szczególnie delikatną. W procesie tym czynnikiem
22 I, | całokształt radykalnych przemian w dziedzinie politycznej,
23 I, | Rezultatem tych przemian była — w dziedzinie polityki — nowa
24 I, | społeczeństwa i Państwa, a w konsekwencji władzy. Społeczeństwo
25 I, | niesprawiedliwości i zniewolenia.~W dziedzinie gospodarki, w
26 I, | W dziedzinie gospodarki, w której wykorzystywano odkrycia
27 I, | zatrudnionych.~Praca stawała się w ten sposób towarem, który
28 I, | bardzo wyraźnie przemiany w dziedzinie polityki. W ten
29 I, | przemiany w dziedzinie polityki. W ten sposób zgodnie z dominującą
30 I, | Równocześnie zaczynała wyłaniać się w formie zorganizowanej i
31 I, | formie zorganizowanej i w sposób niejednokrotnie gwałtowny
32 I, | politycznego i społecznego.~W kulminacyjnym momencie tego
33 I, | niesprawiedliwość sytuacji społecznej w wielu krajach oraz niebezpieczeństwo
34 I, | ogłosił Dokument, podejmujący w sposób organiczny „kwestię
35 I, | zostały opublikowane później7. W tym kontekście wspomnieć
36 I, | z prawdą, zmieniłaby się w samowolę, a w końcu podporządkowała
37 I, | zmieniłaby się w samowolę, a w końcu podporządkowała najniższym
38 I, | jeśli nie z wolności, która w dziedzinie działalności
39 I, | i z konkretnych dokonań w dziedzinie społecznej, znamionujących
40 I, | znamionujących życie Kościoła w drugiej połowie XIX wieku.~
41 I, | zawdzięcza ona swój tytuł, w bardzo ciemnych barwach: „
42 I, | społeczeństwami, musiała w końcu swą chęć zmian przenieść
43 I, | społecznego. A nowe postępy w przemyśle i nowe metody
44 I, | pracowników we własne siły i — w konsekwencji — ściślejsza
45 I, | temat tego sporu widzianego w całej jego ostrości tak,
46 I, | Papieża10. Papież był jednak w pełni świadomy, że pokój
47 I, | wymogów sprawiedliwości w ówczesnej sytuacji gospodarczej
48 I, | gospodarczej i społecznej11.~W ten sposób Leon XIII, idąc
49 I, | międzynarodowych, i formułuje w ten sposób swoje nauczanie,
50 I, | które z nich wynikają.~W czasach Leona XIII taka
51 I, | Stanowiska Papieża, wyrażone w encyklice Rerum novarum
52 I, | uprawnienia obywatelskie” w zmiennych rzeczywistościach
53 I, | rzeczywistościach życia społecznego; w późniejszym okresie prawa
54 I, | nauki społecznej wchodzi w zakres misji ewangelizacyjnej
55 I, | które nieuchronnie powstają w dziedzinie gospodarczo-społecznej.
56 I, | godności osoby ludzkiej w sobie samym i w przeciwnikach
57 I, | ludzkiej w sobie samym i w przeciwnikach oraz wybór
58 I, | stu latach, wnieść wkład w proces kształtowania „chrześcijańskiej
59 I, | i że „rzeczy nowe” mogą w niej odnaleźć swoją przestrzeń
60 I, | Dlatego kluczowym pojęciem w tekście Papieża Leona XIII
61 I, | ponieważ siła pracy tkwi w osobie i jest właściwością
62 I, | rozumiana praca wchodzi w zakres powołania każdej
63 I, | każdej osoby; co więcej, w swojej pracy człowiek wyraża
64 I, | mnie podjęty i rozwinięty w encyklice Laborem exercens15.~
65 I, | mu poświęca. Papież jest w pełni świadom, że własność
66 I, | dokonują na naszych oczach w systemach, zdominowanych
67 I, | prywatnej, które występują w różnych częściach świata,
68 I, | ulegając sposobowi myślenia w kategoriach klasowych, lecz
69 I, | wyprzedza jej integrację w społeczność polityczną.
70 I, | stosunkom pracy”, stwierdza w sposób jeszcze bardziej
71 I, | jeszcze bardziej precyzyjny: „W każdej umowie o pracę między
72 I, | pracownikiem mieści się w sposób mniej lub bardziej
73 I, | zapewniać wypełnienie zawartych w nich wyraźnie warunków.
74 I, | ścisłym indywidualizmem, jest w encyklice poddana surowej
75 I, | by tych słów napisanych w czasach rozkwitu tzw. „dzikiego
76 I, | pracodawcami i robotnikami, w których nie bierze się pod
77 I, | międzynarodowych Deklaracji i Konwencji w tym zakresie26 i wewnętrznych
78 I, | religijnych. Papież mówi o nim w kontekście innych praw i
79 I, | pomimo powszechnej także w jego czasach tendencji do
80 I, | on konieczność odpoczynku w dni świąteczne, aby człowiek
81 I, | Tego prawa, zakorzenionego w przykazaniu, nikt nie może
82 I, | tej wolności29.~Słusznie w tym jasnym stwierdzeniu
83 I, | powtarzanego nauczania31. W związku z tym musimy zadać
84 I, | także praktyka panująca w społeczeństwach uprzemysłowionych
85 I, | poświęca część pierwszą, w której zostaje potwierdzone
86 I, | którzy są bogaci i żyją w dobrobycie, a „zaniedbywać
87 I, | większość społeczeństwa; w przeciwnym razie zostaje
88 I, | osób, Państwo winno mieć w sposób szczególny na względzie
89 I, | swoją wartość, zwłaszcza w obliczu nowych form ubóstwa
90 I, | form ubóstwa istniejących w świecie, także dlatego,
91 I, | politycznej, to znaczy takiej, w której jednostki, im bardziej
92 I, | im bardziej są bezbronne w danym społeczeństwie, tym
93 I, | której aktualność zarówno w porządku wewnętrznym każdego
94 I, | wewnętrznym każdego Narodu, jak i w porządku międzynarodowym
95 I, | międzynarodowym przypomniałem w encyklice Sollicitudo rei
96 I, | Ponowne odczytanie encykliki w świetle współczesnej rzeczywistości
97 I, | kategoriom osób, które zostały w sposób szczególny umiłowane
98 I, | świadectwem ciągłości istnienia w Kościele tak zwanej „opcji
99 I, | specjalna forma pierwszeństwa w praktykowaniu miłości chrześcijańskiej” 36.
100 I, | przerażających warunkach, w jakich na skutek nowego
101 I, | rzesze ludzi. Także dzisiaj w różnych częściach świata
102 I, | ludzi ubogich, czyni to w słusznym przekonaniu, że
103 I, | rodzina i społeczeństwo są w stosunku do niego wcześniejsze,
104 I, | zresztą wiele innych zawartych w encyklice wskazań, są ściśle
105 I, | tematy zostaną omówione w dalszym ciągu tego Dokumentu
106 I, | tym, co stanowi wątek i w pewnym sensie myśl przewodnią
107 I, | myśl przewodnią encykliki i w ogóle całej nauki społecznej
108 I, (38) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
109 II, | tym kątem, jako że zawarty w nim opis sytuacji historycznej
110 II, | przewidywania okazały się w świetle tego, co nastąpiło
111 II, | trafne.~Potwierdziły to w szczególności wydarzenia
112 II, | jak to nastąpiło później, w kształcie silnego mocarstwa,
113 II, | wówczas rzesze proletariackie w krajach od niedawna uprzemysłowionych.~
114 II, | sytuacji ubogich i bogatych w rzeczywistości działało
115 II, | pomoc. Lekarstwo miało się w ten sposób okazać gorsze
116 II, | współczesnego sobie socjalizmu w zniesieniu własności prywatnej,
117 II, | klasie robotników przyniesie w rezultacie szkodę. Pogląd
118 II, | co zostało powiedziane w encyklikach Laborem exercens
119 II, | niezależnie od przyjęcia przez nią w sposób indywidualny i wyłączny
120 II, | czy zło. Człowiek zostaje w ten sposób utożsamiony z
121 II, | osoby wypływa natomiast w sposób konieczny właściwa
122 II, | natury posiadają — zawsze w ramach dobra wspólnego —
123 II, | na wezwanie Boga, zawarte w samym istnieniu rzeczy,
124 II, | osobę jej fundamentu, a w konsekwencji prowadzi do
125 II, | ukształtowania porządku społecznego, w którym ignorowana jest godność
126 II, | rzeczywistość ludzką i społeczną w sposób mechanistyczny. Zostaje
127 II, | mechanistyczny. Zostaje w ten sposób zanegowana najgłębsza
128 II, | napięcie, jakie odczuwa on w swoim sercu pomiędzy pragnieniem
129 II, | który zostaje potępiony w Rerum novarum. Mamy tu na
130 II, | Kościół dobrze wie, że w historii nieuchronnie powstają
131 II, | sprawiedliwość społeczną” 41; już w encyklice Quadragesimo anno
132 II, | wykluczy gwałty i nienawiść w stosunku do drugiej strony,
133 II, | strony, przemienia się powoli w szlachetne współzawodnictwo,
134 II, | Tym, co zostaje potępione w walce klas, jest raczej
135 II, | poszanowanie godności osoby w drugim człowieku, a w następstwie
136 II, | osoby w drugim człowieku, a w następstwie i w sobie samym;
137 II, | człowieku, a w następstwie i w sobie samym; taki konflikt
138 II, | imperializm owej epoki narzucały w dziedzinie stosunków międzynarodowych.
139 II, | zniszczenia (którą właśnie w tamtych latach zaczynano
140 II, | projektować). Walka klas w znaczeniu marksistowskim
141 II, | uzasadnionej autonomii gospodarki, w którą Państwo nie powinno
142 II, | się relacje gospodarcze, i w ten sposób stworzenia podstawowych
143 II, | praktycznie zniewolić43.~W tej dziedzinie encyklika
144 II, | państwo, przede wszystkim w celu obrony pracownika przed
145 II, | uzdolnienia pracowników i w ten sposób czynić ich pracę
146 II, | społecznym. Niezmiernie ważna w tej dziedzinie jest rola
147 II, | wyrażania własnej osobowości w miejscu pracy, przy czym
148 II, | miejscu pracy, przy czym w żaden sposób nie może być
149 II, | pracownikom uczestniczyć w sposób w pełni ludzki w
150 II, | pracownikom uczestniczyć w sposób w pełni ludzki w życiu przedsiębiorstwa44~
151 II, | w sposób w pełni ludzki w życiu przedsiębiorstwa44~
152 II, | solidarności, ustalając w obronie słabszego pewne
153 II, | ustalają warunki pracy; a w każdym przypadku zapewniając
154 II, (44) | Organizacji Pracy (OIT) w Genewie (15 czerwca 1982):
155 II, | liczne reformy wprowadzone w dziedzinie opieki społecznej,
156 II, | i zapobiegania wypadkom w ramach większego poszanowania
157 II, | 16. Reformy te zostały w części zrealizowane przez
158 II, | zrealizowane przez Państwa, ale w walce o ich przeprowadzenie
159 II, | codziennym potrzebom ludzi pracy; w tej sferze jego wysiłki
160 II, | Później ruch ten został w pewnej mierze zdominowany
161 II, | stał się wzrost gospodarczy w większym stopniu respektujący
162 II, | eksperymentalnych form udziału w życiu przedsiębiorstwa i
163 II, | społeczeństwa.~Spojrzenie w przeszłość każe nam więc
164 II, | pozostała bez oddźwięku w sercach ludzkich i skłoniła
165 II, | trzeba uznać, że zawarte w niej profetyczne orędzie
166 II, | profetyczne orędzie nie zostało w całości przyjęte przez ludzi
167 II, | 17. Czytając encyklikę w kontekście całego bogatego
168 II, | zauważamy, że ukazuje ona w istocie rzeczy konsekwencje
169 II, | istocie rzeczy konsekwencje w dziedzinie gospodarczo-społecznej
170 II, | powiedzieliśmy — kryje się w koncepcji ludzkiej wolności
171 II, | do skrajnych konsekwencji w serii tragicznych wojen,
172 II, | licznych niesprawiedliwości w stosunkach międzynarodowych
173 II, | społecznych. Przypomnijmy tu w szczególności Naród żydowski,
174 II, | działaniami wszystkich ludzi, a w szczególności rządzących
175 II, | szczególności rządzących Narodami w naszych czasach, w których
176 II, | Narodami w naszych czasach, w których inne niesprawiedliwości
177 II, | istniejąca przez wiele lat w Europie i w świecie sytuacja
178 II, | przez wiele lat w Europie i w świecie sytuacja była raczej
179 II, | sobie, zostają zamknięte w dławiących granicach imperium,
180 II, | wiekowych korzeni ich kultury. W konsekwencji tych przemocą
181 II, | zostaje przekształcony w narzędzie wojny: nauka i
182 II, | oczekiwana i przygotowywana, ale w wielu częściach świata rzeczywiście
183 II, | bloków i imperiów, piętnowana w Dokumentach Kościoła, a
184 II, | Dokumentach Kościoła, a ostatnio w encyklice Sollicitudo rei
185 II, | konflikty, pojawiające się w krajach Trzeciego Świata,
186 II, | celów militarnych, oddaje w ręce nienawiści, podsycanej
187 II, | 19. W chwili jednak zakończenia
188 II, | pozostaje z owymi celami w sprzeczności. Można powiedzieć,
189 II, | się z różnymi reakcjami.~W niektórych krajach i w pewnych
190 II, | W niektórych krajach i w pewnych dziedzinach podjęto
191 II, | rewolucyjnego potencjału w postaci wyzyskiwanych i
192 II, | zawodowych, zabezpieczenie w przypadku bezrobocia, środki
193 II, | zapewniające demokratyczny udział w życiu społecznym w tym kontekście
194 II, | udział w życiu społecznym w tym kontekście sprawiają,
195 II, | wartości osoby ludzkiej, w imię których należy mu się
196 II, | wartości duchowe.~Jeżeli w rzeczywistości prawdą jest,
197 II, | niepowodzenie marksizmu w swoich zamiarach zbudowania
198 II, | spotyka się z marksizmem w dążeniu do całkowitego sprowadzenia
199 II, | 20. W tym samym okresie dokonuje
200 II, | proces „dekolonizacji”, w wyniku którego liczne kraje
201 II, | samostanowienia. Jednakże w chwili formalnego odzyskania
202 II, | autentycznej niepodległości. W rzeczywistości bowiem decydujące
203 II, | gospodarki pozostają jeszcze w rękach wielkich przedsiębiorstw
204 II, | zagranicznych, które nie chcą w trwały sposób wiązać się
205 II, | obcych sił, podczas gdy w granicach Państwa żyją obok
206 II, | nie połączyły się jeszcze w jedną autentyczną wspólnotę
207 II, | zdolnych do kierowania w sposób profesjonalny, uczciwy
208 II, | odpowiedzialnie kierować gospodarką. W tej sytuacji wielu uważa,
209 II, | specyficznym charakterze narodowym. W ten sposób w wielu różnorodnych
210 II, | narodowym. W ten sposób w wielu różnorodnych ideologiach
211 II, | człowieka, co znalazło wyraz w różnych Dokumentach międzynarodowych52
212 II, | i — można powiedzieć — w wypracowaniu nowego „prawa
213 II, | nowego „prawa Narodów”, w co Stolica Apostolska wniosła
214 II, | geograficznymi świata, co w pewnym sensie przeniosło
215 II, (52) | Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) Helsinki
216 II, | skutecznych środków, które w miejsce wojny byłyby w stanie
217 II, | które w miejsce wojny byłyby w stanie rozwiązywać konflikty
218 III, | tle opisanej tu sytuacji w świecie, która została już
219 III, | obszernie przedstawiona w encyklice Sollicitudo rei
220 III, | niewątpliwie wydarzenia roku 1989 w krajach Europy środkowej
221 III, | szerszy horyzont geograficzny. W ciągu lat osiemdziesiątych
222 III, | osiemdziesiątych stopniowo upadają w niektórych krajach Ameryki
223 III, | obywatelom pełniejszy udział w życiu kraju. Ważnym, a nawet
224 III, | była działalność Kościoła w obronie i dla umocnienia
225 III, | umocnienia praw człowieka: w środowiskach, które znalazły
226 III, | osobistych przekonań — nosi w sobie obraz Boga, a zatem
227 III, | ludzie dobrej woli składali w tych trudnych warunkach,
228 III, | akcją protestu, podjętą w Polsce w imię solidarności.
229 III, | protestu, podjętą w Polsce w imię solidarności. Rzesze
230 III, | ideologię, która chce przemawiać w ich imieniu, a czerpiąc
231 III, | przeciwnika i usiłuje rozbudzić w nim poczucie wspólnej ludzkiej
232 III, | że wsparł ludzkie serca w czasie tej trudnej próby
233 III, | przykład był naśladowany w innych miejscach i w innych
234 III, | naśladowany w innych miejscach i w innych okolicznościach;
235 III, | wyrzekając się walki klas w sporach wewnętrznych i wojny
236 III, | sporach wewnętrznych i wojny w konfliktach międzynarodowych.~
237 III, | ale raczej należy widzieć w tym następstwo pogwałcenia
238 III, | własności i do wolności w dziedzinie ekonomicznej.
239 III, | wyczerpujące, gdy widzi się go w kontekście kultury, poprzez
240 III, | poszczególnych narodów są w istocie rzeczy różnymi odpowiedziami
241 III, | rozkładowi. Dlatego walka w obronie pracy została spontanicznie
242 III, | doprowadzał do tego, iż w nieustannym poszukiwaniu
243 III, | prawdy i życia, obecne w sercu każdego człowieka.
244 III, | świadectwa ludzi, którzy w trudnych warunkach i pośród
245 III, | dialogu i ducha ewangelicznego w zmaganiach z przeciwnikiem,
246 III, | przestrogą dla tych, którzy w imię realizmu politycznego
247 III, | umiarkowania, cierpień i ofiar. W pewnym sensie zrodziła się
248 III, | która chce je zwalczać, a w rzeczywistości je pomnaża.~
249 III, | niezliczonych uwarunkowań, w których urzeczywistnia się
250 III, | stworzony do wolności nosi w sobie ranę grzechu pierworodnego,
251 III, | będzie tym trwalszy, im w większej mierze będzie uwzględniał
252 III, | ich owocnej koordynacji. W istocie, tam gdzie indywidualny
253 III, | która łudzi się, że buduje w ten sposób raj na ziemi.
254 III, | Żadnego jednak wyposażonego w organizację polityczną społeczeństwa,
255 III, | końcu dziejów Pan powróci w chwale na sąd ostateczny (
256 III, | dopóki jednak trwa czas, w sercu ludzkim wciąż toczy
257 III, | tym określeniem — istnieją w czasie i w konsekwencji
258 III, | określeniem — istnieją w czasie i w konsekwencji znamionuje
259 III, | przemijalność. Królestwo Boże obecne w świecie, nie będąc ze świata,
260 III, | przenikają go i ożywiają. W ten sposób można lepiej
261 III, | zachęcać do odważnego działania w służbie dobra. Do tego dzieła
262 III, | dobrej woli, chrześcijanie, a w szczególny sposób świeccy56.~
263 III, (55) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
264 III, | które rozgrywały się głównie w krajach wschodniej i środkowej
265 III, | stanowią raczej okazje, w których ludzka wolność może
266 III, | planem Boga działającego w historii.~Pierwszą z owych
267 III, | owych konsekwencji było w niektórych krajach spotkanie
268 III, | Gdy marksizm znalazł się w kryzysie, zaczęły wyłaniać
269 III, | Ruch robotniczy włącza się w szerszy ruch ludzi pracy
270 III, | swą doktrynę społeczną i w ogóle naukę o osobie ludzkiej,
271 III, | konkretne zaangażowanie i pomoc w zwalczaniu upośledzenia
272 III, | społecznego i cierpienia.~W niedawnej przeszłości szczere
273 III, | przezwyciężając wszystko to, co w owych próbach było skazane
274 III, | narody, popełnione zostały w latach, kiedy panował komunizm,
275 III, | prawdzie, jak to miało miejsce w czasach minionych. Należy
276 III, | przemoc nie zatriumfowały w sercach tych zwłaszcza,
277 III, | międzynarodowych struktur, które w przypadku konfliktów między
278 III, | konfliktów między narodami są w stanie interweniować i proponować
279 III, | sobą daleko idące skutki w tym, co wiąże się z podziałem
280 III, | nie można korzystać z nich w sposób właściwy i trwały,
281 III, | krajów Europy rozpoczyna się w pewnym sensie dopiero teraz
282 III, | dokonania własnej odbudowy. W obecnej trudnej sytuacji
283 III, | rozwoju; trzeba jednak im to w sposób racjonalny umożliwić,
284 III, | skutkiem historycznego procesu, w którym kraje te były często
285 III, | europejskich, które uczestniczyły w tej samej historii i ponoszą
286 III, | Leży to jednak również w interesie Europy i służy
287 III, | bowiem nie będzie mogła żyć w pokoju, jeśli pojawiające
288 III, | osłabienia wysiłków podejmowanych w celu niesienia pomocy i
289 III, | znajdującym się często w jeszcze większym niedostatku
290 III, | skuteczne, alternatywne w stosunku do wojny sposoby
291 III, | redukcji zbrojeń również w krajach Trzeciego Świata,
292 III, (59) | Por. Przemówienie w siedzibie Rady Konferencji
293 III, (59) | okazji X rocznicy „Apelu w sprawie Sahelu” (Ouagadougou,
294 III, | się prawa do uczestnictwa w użytkowaniu dóbr materialnych
295 III, | wykorzystano ich zdolność do pracy w budowaniu świata sprawiedliwszego
296 III, | należy ponadto pojmować w znaczeniu wyłącznie gospodarczym,
297 III, | wyłącznie gospodarczym, ale w sensie integralnie ludzkim61.
298 III, | powołanie, a więc na zawarte w nim Boże wezwanie. Szczytem
299 III, | zgodnie z tym poznaniem62. W ustrojach totalitarnych
300 III, | zasadę odwrócić i uznać w całości prawa ludzkiego
301 III, | dlatego, że występujące w różnych formach totalitaryzm
302 III, | wszystkich krajów; dlatego, że w krajach rozwiniętych prowadzi
303 III, | egzystencji; dlatego, że w niektórych krajach pojawiają
304 III, | fundamentalizmu religijnego, który w sposób zawoalowany czy nawet
305 III, | religijnych, utrudniając im udział w życiu kulturalnym, ograniczając
306 III, | prawdy i kierowania się nią w życiu. Z prawem tym wiąże
307 III, | do odkrycia i przyjęcia w sposób wolny Jezusa Chrystusa,
308 IV, | 30. W encyklice Rerum novarum
309 IV, | przytaczając różne argumenty, w opozycji do socjalizmu jego
310 IV, | Jezusa Chrystusa, objawioną w Ewangelii. Pisał bowiem: „
311 IV, | Ewangelii. Pisał bowiem: „W ten sposób bogaci otrzymują
312 IV, | jeszcze tę tradycyjną naukę w następujących słowach: „
313 IV, | za własne, ale za wspólne w tym znaczeniu, by nie tylko
314 IV, | doktryny nawiązałem najpierw w przemówieniu na otwarcie
315 IV, | Episkopatu Ameryki Łacińskiej w Puebla, a następnie w encyklikach
316 IV, | Łacińskiej w Puebla, a następnie w encyklikach Laborem exercens
317 IV, (68) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
318 IV, (69) | biskupów latynoamerykańskich w Puebla (28 stycznia 1979),
319 IV, | powszechnym przeznaczeniu dóbr w perspektywie naszych czasów,
320 IV, | czyni z niej swe mieszkanie. W ten sposób przywłaszcza
321 IV, | Oczywiście nie może przeszkadzać w tym, aby i inni ludzie posiedli
322 IV, | wspólnie opanowywać ziemię.~W przeszłości, u początków
323 IV, | zawsze jednak pozostają one w tej samej relacji do siebie.
324 IV, | uzupełnieniem dla tej urodzajności. W naszych czasach wzrasta
325 IV, | jednego człowieka splata się w sposób naturalny z pracą
326 IV, | własności, która szczególnie w naszych czasach nabiera
327 IV, | innymi ludźmi, uczestnicząc w „pracy społecznej”, która
328 IV, | ustalonej za wspólną zgodą w drodze wolnej umowy. Otóż
329 IV, | właśnie zdolność rozpoznawania w porę potrzeb innych ludzi
330 IV, | dóbr, których nie można w odpowiedni sposób wytworzyć
331 IV, | wysiłku, rozplanowanie go w czasie, zatroszczenie się,
332 IV, | bogactwa społeczeństwa. W ten sposób staje się coraz
333 IV, | przedsiębiorczości70.~Ten proces, który w sposób konkretny i jasny
334 IV, | pracowitość, roztropność w podejmowaniu uzasadnionego
335 IV, | wiarygodność i wierność w relacjach międzyosobowych,
336 IV, | męstwo we wprowadzaniu w życie decyzji trudnych i
337 IV, | wolność osoby, wyrażająca się w wielu dziedzinach, między
338 IV, | dziedzinach, między innymi w dziedzinie gospodarczej.
339 IV, | działalności i podobnie jak w każdej z nich obowiązuje
340 IV, | każdej z nich obowiązuje w niej prawo do wolności oraz
341 IV, | tendencjami występującymi w społeczeństwie przeszłości
342 IV, | rozumiany jako wyposażenie w maszyny i dobra służące
343 IV, | zaś czynnikiem decydującym w coraz większym stopniu jest
344 IV, | poznawcze, wyrażające się w przygotowaniu naukowym,
345 IV, | zdolności do uczestniczenia w solidarnej organizacji,
346 IV, | pozwoliłyby im rzeczywiście i w sposób godny przeniknąć
347 IV, | systemu przedsiębiorstwa, w którym praca zajmuje miejsce
348 IV, | mają oni możliwości wejścia w układ znajomości i wzajemnych
349 IV, | jeśli nie wyzyskiwani, to w znacznej mierze pozostawieni
350 IV, | historii przez stosowaną w różnych formach przymusową
351 IV, | ludzi nie żyje co prawda w warunkach upośledzenia społecznego,
352 IV, | upośledzenia społecznego, ale w warunkach zmuszających ich
353 IV, | podstawowych potrzeb, a więc w sytuacji, która rządzi się
354 IV, | bezlitosnego” kapitalizmu i w której występują najbardziej
355 IV, | pierwszej fazy industrializacji. W innych przypadkach centralnym
356 IV, | jej właścicielami i żyją w warunkach na poły feudalnych71.
357 IV, | warunkach na poły feudalnych71. W podobnych sytuacjach można
358 IV, | można dziś jeszcze, jak w czasach encykliki Rerum
359 IV, | przeobrażeń, które dokonały się w najbardziej rozwiniętych
360 IV, | niedostatki kapitalizmu w dziedzinie humanitarnej,
361 IV, | podporządkowania.~Niestety w takich warunkach żyje jeszcze
362 IV, | rozumienie pojęcia „Trzeci Świat” w znaczeniu czysto geograficznym.
363 IV, | znaczeniu czysto geograficznym. W niektórych jego rejonach
364 IV, | niektórych jego rejonach i w niektórych kręgach społecznych
365 IV, | zatrzymały się lub cofnęły w rozwoju, natomiast posunęły
366 IV, | które umiały się włączyć w ogólny system wzajemnych
367 IV, | występują jednak również w krajach rozwiniętych, gdzie
368 IV, | nie umiejąca włączyć się w pełni w życie społeczeństwa
369 IV, | umiejąca włączyć się w pełni w życie społeczeństwa i w
370 IV, | w życie społeczeństwa i w ogóle jednostki najsłabsze
371 IV, | Również sytuacja kobiety w tych warunkach nie jest
372 IV, | poszczególnych narodów, jak i w relacjach międzynarodowych
373 IV, | nie mają dostępu do rynku. W imię sprawiedliwości i prawdy
374 IV, | ludziom potrzebującym pomocy w zdobywaniu wiedzy, we włączaniu
375 IV, | wiedzy, we włączaniu się w system wzajemnych powiązań,
376 IV, | system wzajemnych powiązań, w rozwinięciu odpowiednich
377 IV, | wniesienia czynnego wkładu w dobro wspólne ludzkości.~
378 IV, | dobro wspólne ludzkości.~W warunkach Trzeciego Świata
379 IV, | Świata zachowują swą wagę, a w niektórych wypadkach muszą
380 IV, | zaangażowania oraz walki w imię sprawiedliwości dla
381 IV, | pracownikom uczestniczenie w sposób bardziej pełny i
382 IV, | sposób bardziej pełny i godny w życiu Narodu i wspierać
383 IV, | życiu Narodu i wspierać ich w procesie rozwoju.~W tym
384 IV, | ich w procesie rozwoju.~W tym sensie słusznie można
385 IV, | wolnością pracy człowieka73. W walce z tym systemem, modelem
386 IV, | system socjalistyczny, który w rzeczywistości okazuje się
387 IV, | państwowym, lecz społeczeństwo, w którym istnieją: wolność
388 IV, | pozwalają na włączenie się w ogólny proces rozwoju i
389 IV, | podstawowe warunki uczestnictwa w nim. Osiągnięcie tego celu
390 IV, | słabszym szansę włączenia się w życie międzynarodowe, a
391 IV, | odpowiedzialności74.~Podejmowane obecnie w tym zakresie wysiłki utrudnia
392 IV, | wysiłki utrudnia poważny, w znacznej mierze jeszcze
393 IV, | spłaty, gdy to narzucałoby w istocie decyzje polityczne
394 IV, | zbyt dotkliwych wyrzeczeń. W takich sytuacjach należy
395 IV, | poszukiwać sposobów — i to w niektórych przypadkach już
396 IV, | zagrożenia, które powstają w najbardziej rozwiniętych
397 IV, | charakterystycznymi cechami. W poprzednich fazach rozwoju
398 IV, | rozwoju człowiek żył zawsze w obliczu konieczności: jego
399 IV, | środowiska naturalnego i życia w ogóle.~Dążenie do coraz
400 IV, | większej zamożności jest samo w sobie uzasadnione; trudno
401 IV, | obowiązków i niebezpieczeństw. W sposobie powstawania i określania
402 IV, | fizycznego i duchowego zdrowia. W samym systemie gospodarczym
403 IV, | wszystkim u specjalistów w dziedzinie społecznego przekazu;
404 IV, | wskaźnikiem poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu systemu społecznego
405 IV, | gospodarki urzeczywistniają się w sposób jednostronny i niewłaściwy.
406 IV, | duchową pustkę, jaka powstaje w człowieku.~Pragnienie, by
407 IV, | bardziej być, lecz by doznać w życiu jak najwięcej przyjemności75.
408 IV, | tworzyć takie style życia, w których szukanie prawdy,
409 IV, | oszczędności i inwestycji. W tym kontekście nie mogę
410 IV, | a nie innej inwestycji, w danej dziedzinie produkcji,
411 IV, | dziedzinie produkcji, a nie w innej, jest zawsze wyborem
412 IV, | zaufania do Opatrzności, w czym ujawniają się ludzkie
413 IV, (75) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
414 IV, | bycia i wzrastania, zużywa w nadmiarze i w sposób nie
415 IV, | wzrastania, zużywa w nadmiarze i w sposób nie uporządkowany
416 IV, | niestety rozpowszechniony w naszych czasach. Człowiek,
417 IV, | zdolność przekształcania i w pewnym sensie stwarzania
418 IV, | że zawsze dzieje się to w oparciu o pierwszy dar,
419 IV, | otrzymany od Boga na początku w postaci rzeczy przezeń stworzonych.
420 IV, | rolę współpracownika Boga w dziele stworzenia, człowiek
421 IV, | człowiek zajmuje Jego miejsce i w końcu prowokuje bunt natury,
422 IV, | niż rządzonej76.~Widać w tym przede wszystkim ubóstwo
423 IV, | oraz pozwala odczytywać w rzeczach widzialnych przesłanie
424 IV, | obowiązków i zadań, jakie w tej dziedzinie spoczywają
425 IV, | słusznie, choć jeszcze nie w dostatecznej mierze okazuje
426 IV, | z nich wnosi swój wkład w ogólną równowagę ziemi,
427 IV, | naturalną i moralną strukturę, w jaką został wyposażony.
428 IV, | jaką został wyposażony. W tym kontekście należy wspomnieć
429 IV, | wszelki porządek społeczny w dążeniu do prawdy i dobra.
430 IV, | uwarunkowany strukturą społeczną, w której żyje, otrzymanym
431 IV, | grzechu, przeszkadzając w pełnej ludzkiej realizacji
432 IV, | którzy są przez te struktury w rozmaity sposób uciskani.
433 IV, | ludzkiej” jest rodzina, w której człowiek otrzymuje
434 IV, | takie środowisko życia, w którym dziecko może się
435 IV, | wywodzi brak wolności, a w konsekwencji rezygnacja
436 IV, | rezygnacja z angażowania się w stały związek z inną osobą
437 IV, | ona święta: jest miejscem, w którym życie, dar Boga,
438 IV, | którym życie, dar Boga, może w sposób właściwy być przyjęte
439 IV, | że ludzka inteligencja w tej dziedzinie jest nastawiona
440 IV, | niestety rozpowszechnionego w świecie, pozbawiania życia
441 IV, | otwieranie przed nim możliwości. W encyklice Sollicitudo rei
442 IV, | przyrostowi naturalnemu, które w oparciu o wypaczone rozumienie
443 IV, | problemu demograficznego i w atmosferze „zupełnego braku
444 IV, | znajdują się ostatecznie w centrum życia społecznego,
445 IV, | należy nie tylko i nie tyle w samym systemie gospodarczym,
446 IV, | systemie gospodarczym, co w fakcie, że cały system społeczno-kulturalny,
447 IV, | mechanizmów rynkowych. Jak w czasach dawnego kapitalizmu
448 IV, | wyznaczające jedyną przestrzeń, w której człowiek może w uprawniony
449 IV, | w której człowiek może w uprawniony sposób realizować
450 IV, | wymianę produktów, a zwłaszcza w centrum zainteresowania
451 IV, | ludzkiej, umożliwiając jej w chwili zawierania kontraktu
452 IV, | relacji rynkowych również w dziedzinie, która jest im
453 IV, | alienacji możliwe jest tylko w społeczeństwie typu kolektywistycznego.
454 IV, | zjawiskiem obecnym również w rzeczywistości społeczeństw
455 IV, | zachodnich. Występuje ona w sferze konsumpcji, gdy człowiek
456 IV, | gdy człowiek wikła się w sieć fałszywych i powierzchownych
457 IV, | powinien spotkać się z pomocą w autentycznej i konkretnej
458 IV, | Alienacja występuje również w sferze pracy, kiedy jej
459 IV, | i zysku, pomija zaś to, w jakim stopniu pracownik
460 IV, | czy wzrasta jego udział w autentycznej i solidarnej
461 IV, | też się pogłębia izolacja w złożonym układzie stosunków
462 IV, | rywalizację i wyobcowanie, w którym jest on traktowany
463 IV, | wartości i wielkości osoby w samym sobie i w bliźnim,
464 IV, | wielkości osoby w samym sobie i w bliźnim, pozbawia się możliwości
465 IV, | się możliwości przeżycia w pełni własnego człowieczeństwa
466 IV, | osoby czy innych osób, a w końcu dla Boga, bo Bóg jest
467 IV, | istnienia i tylko On może w pełni ten dar przyjąć82.
468 IV, (81) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
469 IV, | międzyludzkiej solidarności.~W społeczeństwie zachodnim
470 IV, | zjawisko wyzysku, przynajmniej w tych formach, które analizował
471 IV, | alienacja przejawiająca się w różnych formach wyzysku,
472 IV, | posługują się sobą nawzajem i w sposób coraz bardziej wyrafinowany
473 IV, | przekazu, gdy natarczywie i w sposób zorganizowany narzucają
474 IV, | wolnej ludzkiej inicjatywy w dziedzinie gospodarczej,
475 IV, | kapitalizm” rozumie się system, w którym wolność gospodarcza
476 IV, | gospodarcza nie jest ujęta w ramy systemu prawnego, wprzęgającego
477 IV, | prawnego, wprzęgającego ją w służbę integralnej wolności
478 IV, | marginalizacji i wyzysku, zwłaszcza w Trzecim Świecie, a także
479 IV, | alienacji człowieka, zwłaszcza w krajach najbardziej rozwiniętych,
480 IV, | rzesze ludzkie żyją nadal w warunkach skrajnej nędzy
481 IV, | systemu komunistycznego w wielu krajach usuwa niewątpliwie
482 IV, | nie pozwalały skutecznie i w sposób realistyczny stawić
483 IV, | mogą się zrodzić jedynie w ramach różnych historycznych
484 IV, | tych wszystkich, którzy w sposób odpowiedzialny podejmują
485 IV, | o szerszy zakres udziału w życiu przedsiębiorstwa,
486 IV, | kierunkiem innych, mogli w pewnym sensie „pracować
487 IV, (84) | Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
488 IV, | Integralny rozwój osoby ludzkiej w pracy nie stoi w sprzeczności,
489 IV, | ludzkiej w pracy nie stoi w sprzeczności, lecz raczej
490 IV, | równocześnie „zrzeszeniem osób”, w skład którego wchodzą w
491 IV, | w skład którego wchodzą w różny sposób i w różnych
492 IV, | wchodzą w różny sposób i w różnych zakresach odpowiedzialności
493 IV, | kapitał, jak i ci, którzy w tę działalność wnoszą swą
494 IV, | promocji osoby ludzkiej.~W świetle „rzeczy nowych”
495 IV, | i sobie je przywłaszcza. W działaniu tym tkwi podstawa
496 IV, | współdziałając uczestniczy w pracy i dobru drugiego.
497 IV, | której należy, Narodu i w końcu całej ludzkości86.
498 IV, | ludzkości86. Uczestniczy ponadto w pracy innych pracowników
499 IV, | przedsiębiorstwa, a także w pracy dostawców i konsumpcji
500 IV, | konsumpcji klientów włączonych w łańcuch solidarności, który
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10397 |