1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10397
(...) Fides et ratio
Rozdzial, Paragraf, Numer
4501 VI, 1, | tradycji, kryją w sobie choćby w sposób pośredni, co nie
4502 VI, 1, | do znaków obecności Boga w przyrodzie, co widzieliśmy
4503 VI, 1, (94) | Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
4504 VI, 1, | 71. Pozostając w ścisłym związku z ludźmi
4505 VI, 1, | dynamice, jaka występuje w dziejach człowieka. Tak
4506 VI, 1, | człowieka. Tak więc można w nich dostrzec przekształcenia
4507 VI, 1, | rozwojowe dokonujące się w wyniku kontaktów między
4508 VI, 1, | Każdy człowiek jest włączony w jakąś kulturę, zależy od
4509 VI, 1, | dzieckiem i ojcem kultury, w której żyje. We wszystkie
4510 VI, 1, | nieugaszone pragnienie wiedzy. W konsekwencji każda kultura
4511 VI, 1, | konsekwencji każda kultura kryje w sobie i wyraża dążenie do
4512 VI, 1, | Można zatem powiedzieć, że w samej kulturze zawarta jest
4513 VI, 1, | Objawienia. ~Również sposób, w jaki chrześcijanie przeżywają
4514 VI, 1, | kształtują cechy tej kultury. W każdą kulturę chrześcijanie
4515 VI, 1, | Boga, którą On sam objawił w dziejach i w kulturze określonego
4516 VI, 1, | sam objawił w dziejach i w kulturze określonego narodu.
4517 VI, 1, | kulturze określonego narodu. W ten sposób w kolejnych stuleciach
4518 VI, 1, | określonego narodu. W ten sposób w kolejnych stuleciach wciąż
4519 VI, 1, | pielgrzymi przebywający w Jerozolimie w dniu Pięćdziesiątnicy.
4520 VI, 1, | przebywający w Jerozolimie w dniu Pięćdziesiątnicy. Słuchając
4521 VI, 1, | słyszymy ich głoszących w naszych językach wielkie
4522 VI, 1, | 11). Ewangelia głoszona w różnych kulturach domaga
4523 VI, 1, | do pełnego wyrażenia się w prawdzie. ~Wynika stąd,
4524 VI, 1, | ostatecznym kryterium prawdy w odniesieniu do Objawienia
4525 VI, 1, | danej kulturze, to znaczy w spotkaniu z nią nie chce
4526 VI, 1, | głoszone przez chrześcijanina w świecie i w różnorodności
4527 VI, 1, | chrześcijanina w świecie i w różnorodności kultur stanowi
4528 VI, 1, | szkołami myślenia. Dzisiaj, w miarę jak Ewangelia dociera
4529 VI, 1, | Wschodu, niezwykle bogatych w bardzo dawne tradycje religijne
4530 VI, 1, | miałoby wartość absolutną. W dynamice tych dążeń do wyzwolenia
4531 VI, 1, | dzisiejszych chrześcijan, zwłaszcza w Indiach, jest wydobycie
4532 VI, 1, | wzbogacić myśl chrześcijańską. W tym procesie rozeznania,
4533 VI, 1, | podstawowe dążenia można odnaleźć w niezmienionej postaci w
4534 VI, 1, | w niezmienionej postaci w najbardziej różnorodnych
4535 VI, 1, | zyskał dzięki inkulturacji w myśli grecko-łacińskiej.
4536 VI, 1, | zdoła wytworzyć i rozwinąć w swojej wędrówce ku przyszłości.
4537 VI, 1, | powinna pozostać zamknięta w swojej odrębności i umacniać
4538 VI, 1, | filozofią należy rozpatrywać w dwukierunkowym odniesieniu:
4539 VI, 1, | zawsze słowo Boże objawione w dziejach, a ostatecznym
4540 VI, 1, | jej zasadami. Rzecz nie w tym, aby w wywodzie teologicznym
4541 VI, 1, | zasadami. Rzecz nie w tym, aby w wywodzie teologicznym posłużyć
4542 VI, 1, | swoją zdolność do refleksji w poszukiwaniu prawdy, w ramach
4543 VI, 1, | refleksji w poszukiwaniu prawdy, w ramach procesu, który wychodząc
4544 VI, 1, | jest jak gdyby chroniony i w pewnej mierze prowadzony,
4545 VI, 1, | ostatecznie poza obszar prawdy w najprostszym sensie tego
4546 VI, 1, | myślicieli bliższych nam w czasie, spośród których
4547 VI, 1, | Étienne Gilson i Edyta Stein w świecie zachodnim, a w kręgu
4548 VI, 1, | Stein w świecie zachodnim, a w kręgu kultury wschodniej
4549 VI, 1, | przyczyni się do postępu w poszukiwaniu prawdy i pozwoli
4550 VI, 1, | wykorzystać osiągnięte rezultaty w służbie człowiekowi. Wypada
4551 VI, 1, | filozoficzno-teologiczna znalazła dzisiaj i w przyszłości kontynuatorów
4552 VI, 2, | zaistniała historycznie w epokach poprzedzających
4553 VI, 2, | później zaś występowała także w regionach, dokąd Ewangelia
4554 VI, 2, | Ewangelia jeszcze nie dotarła. W takiej sytuacji filozofia
4555 VI, 2, | jako poszukiwanie prawdy w sferze przyrodzonej, jest
4556 VI, 2, | samowystarczalności myślenia, co jest w oczywisty sposób nieuzasadnione:
4557 VI, 2, | Określenie to jest samo w sobie uzasadnione, nie należy
4558 VI, 2, | spekulację filozoficzną powstałą w żywotnym związku z wiarą.
4559 VI, 2, | chrześcijańskich, którzy w swoich poszukiwaniach nie
4560 VI, 2, | chrześcijańskiej. ~Tak więc w filozofii chrześcijańskiej
4561 VI, 2, | Paweł i Ojcowie Kościoła, a w czasach nam bliższych filozofowie
4562 VI, 2, | odegrało tak znaczną rolę w rozwoju myśli filozoficznej,
4563 VI, 2, | zwłaszcza filozofii bytu. W tej sferze mieści się także
4564 VI, 2, | grzechu, tak jak jawi się ona w świetle wiary, która pomaga
4565 VI, 2, | która pomaga poprawnie ująć w kategoriach filozoficznych
4566 VI, 2, | refleksję filozoficzną. W czasach nam bliższych można
4567 VI, 2, | która stanowi nowy rozdział w ludzkich poszukiwaniach
4568 VI, 2, | pewnych prawd zawartych w Piśmie Świętym, takich jak
4569 VI, 2, | poza ciasnymi granicami, w których on sam byłby skłonny
4570 VI, 2, | rodzaju problematyka rozszerza w istocie dziedzinę racjonalnej
4571 VI, 2, | wyjaśnienia prawd wiary w świetle Objawienia. Kontynuowali
4572 VI, 2, | Objawienia. Kontynuowali pracę w swojej własnej dziedzinie,
4573 VI, 2, | całe swoje znaczenie nawet w obliczu smutnej konstatacji,
4574 VI, 2, | odwołuje się do filozofii. W rzeczywistości teologia
4575 VI, 2, | krytycznego, prowadzonym w świetle wiary, to podstawą
4576 VI, 2, | wykształconego i uformowanego w sferze pojęć i argumentów.
4577 VI, 2, | aby prowadzić z nią dialog w celu sprawdzenia, czy jej
4578 VI, 2, | jakie musi ona przejść. ~W tym właśnie wymiarze niezbędnego
4579 VI, 2, | filozofia była nazywana już w epoce patrystycznej ancilla
4580 VI, 2, | funkcjonalną. Rozumiano je raczej w takim sensie, w jakim Arystoteles
4581 VI, 2, | je raczej w takim sensie, w jakim Arystoteles nazywał
4582 VI, 2, | wyżej zasady autonomii, ale w ciągu dziejów posługiwano
4583 VI, 2, | nieświadomie i zamknie się w strukturach myślowych mało
4584 VI, 2, | niektórzy filozofowie nowożytni. W jednym i w drugim przypadku
4585 VI, 2, | filozofowie nowożytni. W jednym i w drugim przypadku powstałoby
4586 VI, 2, | na rozumienie Objawienia, w sposób bardziej bezpośredni
4587 VI, 2, | 78. W świetle tych rozważań łatwo
4588 VI, 2, | dla teologów. Nie chciało w ten sposób zajmować stanowiska
4589 VI, 2, | sposób zajmować stanowiska w kwestiach ściśle filozoficznych
4590 VI, 2, | wszystkich poszukujących prawdy. W jego refleksji bowiem wymogi
4591 VI, 2, | moc wiary połączyły się w najbardziej wzniosłej syntezie,
4592 VI, 2, | Magisterium Kościoła, zamierzam w ostatniej części tej Encykliki
4593 VI, 2, | ukazując tajemnicę bytu w pełnym świetle, które promieniuje
4594 VI, 2, | filozoficzną a teologiczną w ich wzajemnych odniesieniach.
4595 VI, 2, | jedynym autorytetem prawdy w celu wypracowania filozofii
4596 VI, 2, | autentyczności, jeżeli idzie w parze z refleksją i nie
4597 VI, 2, | przekonania znajdujemy także w nauce Ojcó pewne «Sama wiara
4598 VI, 2, | jest myśi — wierząc»95. A w innym miejscu: «Jeśli usuwamy
4599 VII, 1, | 80. W Piśmie Świętym znaleźć można
4600 VII, 1, | zależność każdego stworzenia w tym także człowieka od Boga,
4601 VII, 1, | udaremniają dego stworzenia — w tym także człowieka ~Także
4602 VII, 1, | formy zła zostaje podjęty w Biblii, która mówi nam,
4603 VII, 1, | źródeł nie można znaleźć w jakiejś niedoskonałości
4604 VII, 1, | przez człowieka wyrażającego w sposób nieuporządkowany
4605 VII, 1, | Wcielonemu Słowu Bożemu, które w pełni urzeczywistnia ludzką
4606 VII, 1, | tej «filozofii» zawartej w Biblii jest przekonanie,
4607 VII, 1, | która urzeczywistnia się w Chrystusie Jezusie. Wcielenie
4608 VII, 1, | logikę zdolną obalić mury, w których on sam mógłby się
4609 VII, 1, | istota Boga i człowieka: w tajemnicy Wcielonego Słowa
4610 VII, 1, | je ze sobą, oraz jedyna w swoim rodzaju więź, która
4611 VII, 1, | na życie i świat, że mamy w rzeczywistości do czynienia
4612 VII, 1, | jeszcze bardziej dramatyczne w tym gąszczu informacji i
4613 VII, 1, | teorii, które prześcigają się w próbach rozwiązania tego
4614 VII, 1, | obojętności albo też różcej — i ~W konsekwencji duch ludzki
4615 VII, 1, | większego zamknięcia się w sobie, w granicach własnej
4616 VII, 1, | zamknięcia się w sobie, w granicach własnej immanencji,
4617 VII, 1, | Ten podstawowy wymóg jest w istocie bardzo potrzebnym
4618 VII, 1, | nawet przekształcić się w potencjalne narzędzia zniszczenia
4619 VII, 1, | całościowy sens jego działaniu w świecie. Właśnie dlatego
4620 VII, 1, | jest religijność wpisana w naturę każdego człowieka.
4621 VII, 1, | rzeczywistość poznawalną, mimo że w następstwie grzechu jest
4622 VII, 1, | relatywistycznym nie byłaby w stanie dopomóc w poznawaniu
4623 VII, 1, | byłaby w stanie dopomóc w poznawaniu bogactw zawartych
4624 VII, 1, | poznawaniu bogactw zawartych w słowie Bożym. Pismo Święte
4625 VII, 1, | nieuczciwością i kłamstwem, jest w stanie pojąć czystą i prostą
4626 VII, 1, | czystą i prostą prawdę. W świętych księgach, a zwłaszcza
4627 VII, 1, | świętych księgach, a zwłaszcza w Nowym Testamencie znaleźć
4628 VII, 1, | stwierdzenia dotyczące kwestii w ścisłym sensie ontologicznych.
4629 VII, 1, | pragnęli bowiem zawrzeć w nich twierdzenia prawdziwe,
4630 VII, 1, (100) | Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
4631 VII, 1, | dane doświadczalne, aby w swoim poszukiwaniu prawdy
4632 VII, 1, | ten wpisany jest zarówno w poznanie o charakterze mądrościowym,
4633 VII, 1, | mądrościowym, jak i analitycznym; w szczególności zaś jest to
4634 VII, 1, | określonym nurcie powstałym w przeszłości. Pragnę jedynie
4635 VII, 1, | empiryczne; chcę też wystąpić w obronie ludzkiej zdolności
4636 VII, 1, | transcendentnego i metafizycznego w sposób prawdziwy i pewny,
4637 VII, 1, | niedoskonały i analogiczny. W tym sensie nie należy uważać
4638 VII, 1, | wymiaru rzeczywistości: w prawdzie, w pięknie, w wartościach
4639 VII, 1, | rzeczywistości: w prawdzie, w pięknie, w wartościach moralnych,
4640 VII, 1, | w prawdzie, w pięknie, w wartościach moralnych, w
4641 VII, 1, | w wartościach moralnych, w drugim człowieku, w samym
4642 VII, 1, | moralnych, w drugim człowieku, w samym bycie, w Bogu. Wielkie
4643 VII, 1, | człowieku, w samym bycie, w Bogu. Wielkie wyzwanie,
4644 VII, 1, | pełnienia funkcji pośredniczącej w zrozumieniu Objawienia. ~
4645 VII, 1, | nie mogłaby uczynić jej w pewien sposób zrozumiałą102,
4646 VII, 1, | odgrywa szczególnie ważną rolę w poszukiwaniach teologicznych.
4647 VII, 1, | wielkie obszary filozofii, a w ten sposób skorygować pewne
4648 VII, 1, | postawy rozpowszechnione w naszym społeczeństwie. ~
4649 VII, 1, | i mowy oraz sens zawarty w języku. Jednakże niektórzy
4650 VII, 1, | poszukiwania jedynie do pytania, w jaki sposób człowiek rozumie
4651 VII, 1, | ustalić, czy rozum jest w stanie odkryć jej istotę.
4652 VII, 1, | Czyż nie należy dostrzec w tej postawie jeszcze jednego
4653 VII, 1, | ludzki język potrafi wyrazić w sposób uniwersalny choć
4654 VII, 1, | sposób uniwersalny choć w kategoriach analogicznych,
4655 VII, 1, | przecież słowem Boga wyrażonym w ludzkim języku nie mogłoby
4656 VII, 1, | prawdziwego stwierdzenia; w przeciwnym razie nie byłoby
4657 VII, 1, | bezpośrednio zaangażowane są w prace badawcze w dziedzinie
4658 VII, 1, | zaangażowane są w prace badawcze w dziedzinie filozofii współczesnej.
4659 VII, 1, | Watykańbokie II że człowiek jest w stanie wypracować sobie
4660 VII, 1, | będzie musiała podejmować w nadchodzącym trzecim tysiącleciu
4661 VII, 1, | tej tradycji i znajdować w niej inspirację, z pewnością
4662 VII, 1, | też jest szczególnie ważne w obecnej sytuacji, aby niektórzy
4663 VII, 1, | decydującej roli tradycji w kształtowaniu poprawnej
4664 VII, 1, | Właśnie to zakorzenienie w tradycji pozwala nam dziś
4665 VII, 1, | Zasada więzi z tradycją w jeszcze większym stopniu
4666 VII, 1, | odegrała tak doniosłą rolę w poprzednich epokach, jak
4667 VII, 1, | niebezpieczeństwo, jakie kryje się w niektórych nurtach myślowych,
4668 VII, 1, | zwrócić uwagę na zawarte w nich błędy i wynikające
4669 VII, 1, | oznacza postawę kogoś, kto w swoich poszukiwaniach, w
4670 VII, 1, | w swoich poszukiwaniach, w nauczaniu i w argumentacji,
4671 VII, 1, | poszukiwaniach, w nauczaniu i w argumentacji, także w sferze
4672 VII, 1, | i w argumentacji, także w sferze teologii, ma zwyczaj
4673 VII, 1, | ich kontekst historyczny. W ten sposób pozbawia się
4674 VII, 1, | cząstki prawdy zawartej w danej myśli od tego, co
4675 VII, 1, | danej myśli od tego, co może w niej być błędne lub chybione.
4676 VII, 1, | eklektyzmu można dostrzec także w retorycznym nadużywaniu
4677 VII, 1, | rodzaju praktyka nie pomaga w poszukiwaniu prawdy i nie
4678 VII, 1, | im języka oraz kontekstu, w jakim powstały, pomaga uniknąć
4679 VII, 1, | ale może także zawierać w sobie ukryte tezy historyzmu.
4680 VII, 1, | jakąś doktrynę powstałą w przeszłości, trzeba ją osadzić
4681 VII, 1, | historyczne. Podważa się w ten sposób przynajmniej
4682 VII, 1, | prawdy. To co jest prawdziwe w jednej epoce twierdzi historysta
4683 VII, 1, | historysta może nie być prawdziwe w innej. W konsekwencji historia
4684 VII, 1, | nie być prawdziwe w innej. W konsekwencji historia myśli
4685 VII, 1, | dawnych poglądów, dzisiaj już w znacznej mierze przestarzałych
4686 VII, 1, | znaczenia dla teraźniejszości. W rzeczywistości należy przyjąć,
4687 VII, 1, | jeśli sama formuła jest w pewien sposób związana z
4688 VII, 1, | rozpoznać prawdę lub błąd w niej zawarte, niezależb —
4689 VII, 1, | przynajmniej pośrednio — trwałą ~W refleksji teologicznej historyzm
4690 VII, 1, | historyzm przejawia się zwykle w postaci swego rodzaju «modernizmu».
4691 VII, 1, | krytycznej postawy, jaką w świetle tradycji należałoby
4692 VII, 1, | prawdą i dlatego nie jest w stanie spełnić wymogów prawdy,
4693 VII, 1, | dziedziny etyki i estetyki. W przeszłości tę samą ideę
4694 VII, 1, | teraz jednak odrodził się on w nowej postaci scjentyzmu.
4695 VII, 1, | należy do sfery faktów. W tym ujęciu nauka, korzystając
4696 VII, 1, | różnych kultur, wywołując w nich radykalne przemiany. ~
4697 VII, 1, | sobie zadawał. Uporawszy się w ten sposób z krytyką opartą
4698 VII, 1, | konsekwencje praktyczne. W szczególności doprowadził
4699 VII, 1, | pewnej koncepcji demokracji, w której nie ma miejsca na
4700 VII, 1, | moralne człowieka zostają w rzeczywistości uzależnione
4701 VII, 1, | nawet sama antropologia jest w dużej mierze uwarunkowana
4702 VII, 1, | jednowymiarową wizję człowieka, w której nie mieszczą się
4703 VII, 1, | Nihilizm nie tylko pozostaje w sprzeczności z wymogami
4704 VII, 1, | zapominać, że usunięcie w cień zagadnień bytu prowadzi
4705 VII, 1, | kontaktu z obiektywną prawdą, a w konsekwencji z fundamentem,
4706 VII, 1, | opiera się ludzka godność. W ten sposób stwarza się możliwość
4707 VII, 1, | aby stopniowo wzbudzić w nim destrukcyjną wolę mocy
4708 VII, 1, | wolę mocy albo pogrążyć go w rozpaczy osamotnienia. Gdy
4709 VII, 1, (106) | W ten sposób pisałem w mojej
4710 VII, 1, (106) | W ten sposób pisałem w mojej pierwszej Encyklice,
4711 VII, 1, (106) | wyzwoli' (8, 32) (...). W słowach tych zawiera się
4712 VII, 1, (106) | jednostronnie, bez wniknięcia w całą prawdę o człowieku
4713 VII, 1, (106) | samego niejako korzenia, w duszy człowieka, w jego
4714 VII, 1, (106) | korzenia, w duszy człowieka, w jego sercu, w jego sumieniu".
4715 VII, 1, (106) | człowieka, w jego sercu, w jego sumieniu". Redemptor
4716 VII, 1, | trudno zresztą byłoby ująć ją w ramy jakiejś jednolitej
4717 VII, 1, | wizji. Muszę podkreślić, że w rzeczywistości w wielu dziedzinach
4718 VII, 1, | podkreślić, że w rzeczywistości w wielu dziedzinach zasoby
4719 VII, 1, | racjonalistycznych, wzbudziła już w ubiegłym stuleciu falę reakcji,
4720 VII, 1, | nienaruszalne. Powstały w ten sposób nurty irracjonalistyczne,
4721 VII, 1, | Termin ten, stosowany często w bardzo różnych kontekstach,
4722 VII, 1, | posługiwano się tym określeniem w odniesieniu do zjawisk natury
4723 VII, 1, | znalazło ono zastosowanie w sferze filozofii, zachowując
4724 VII, 1, | powinien teraz nauczyć się żyć w sytuacji całkowitego braku
4725 VII, 1, | swego rodzaju potwierdzenie w straszliwym doświadczeniu
4726 VII, 1, | jakie dotknęło naszą epokę. W obliczu tragizmu tego doświadczenia
4727 VII, 1, | źródła szczęścia i wolności; w konsekwencji jednym z największych
4728 VII, 2, | 92. W różnych epokach dziejów
4729 VII, 2, | realizować zadanie, jakie w swoim czasie powierzył jej
4730 VII, 2, | ewangelizacji. Trudno nie przytoczyć w tym kontekście słów, które
4731 VII, 2, | wykształcenie i formację w tej dziedzinie; konieczne
4732 VII, 2, | pogłębiana oraz przedstawiana w sposób odpowiadający wymogom
4733 VII, 2, | Teolog winien pamiętać, że w jego pracy wyraża się «dynamika
4734 VII, 2, | wyraża się «dynamika wpisana w samą wiarę» oraz że właściwym
4735 VII, 2, | zamysł zbawienia objawiony w Jezusie Chrystusie»108.
4736 VII, 2, | Zadanie to, choć dotyczy w pierwszej kolejności teologii,
4737 VII, 2, | por. Ef 4, 15). ~Wiara w możliwość poznania prawdy
4738 VII, 2, (108) | Instr. o powołaniu teologa w Kościele Donum veritatis (
4739 VII, 2, (109) | Napisałem w Encyklice Dominum et Vivificantem,
4740 VII, 2, (109) | ewangelisty św. Jana 16, 12-13: "W poprzednich słowach Chrystusa,
4741 VII, 2, (109) | doprowadzenie do całej prawdy' w związku z tym, czego Apostołowie '
4742 VII, 2, (109) | była już tak bardzo bliska. W dalszym ciągu jednakże owo '
4743 VII, 2, (109) | się nieodzowne nie tylko w związku z samym scandalum
4744 VII, 2, (109) | scandalum Crucis, ale także w związku ze wszystkim, co
4745 VII, 2, (109) | właściwie wprowadza człowieka w rzeczywistość objawionej
4746 VII, 2, (109) | prawdy' dokonuje się więc w wierze i poprzez wiarę,
4747 VII, 2, (109) | i owocem Jego działania w człowieku. Duch Święty ma
4748 VII, 2, | kontemplacja samej tajemnicy Boga w Trójcy Jedynego. Dostęp
4749 VII, 2, | stał się On człowiekiem i w konsekwencji przyjął mękę
4750 VII, 2, | zadaniem teologii staje się w tym kontekście zrozumienie
4751 VII, 2, | miłość, która składa siebie w darze niczego nie żądając
4752 VII, 2, | darze niczego nie żądając w zamian. W tej perspektywie
4753 VII, 2, | niczego nie żądając w zamian. W tej perspektywie fundamentalną
4754 VII, 2, | biblijnych, a z kolei tych, w których wyraża się żywa
4755 VII, 2, | żywa Tradycja Kościoła. W związku z tym wyłaniają
4756 VII, 2, | historyczności, ale zawiera się w znaczeniu, jakie mają one
4757 VII, 2, | znaczeniu, jakie mają one w historii zbawienia i dla
4758 VII, 2, | niej. Prawda ta zostaje w pełni wyjaśniona przez Kościół,
4759 VII, 2, | wyjaśniona przez Kościół, który w ciągu wieków nieustannie
4760 VII, 2, | dogmatyczne, choć czasem można w nich dostrzec wpływy kultury
4761 VII, 2, | wpływy kultury danej epoki, w jakiej zostały sformułowane,
4762 VII, 2, | się tu oczywiście pytanie, w jaki sposób można pogodzić
4763 VII, 2, | że ujmujące ją formuły są w sposób nieunikniony uzależnione
4764 VII, 2, | metafizyczny można ukazać, w jaki sposób dokonuje się
4765 VII, 2, | zewnętrznych okoliczności, w których powstały dane teksty,
4766 VII, 2, | powstały dane teksty, do prawdy w nich wyrażonej, która wykracza
4767 VII, 2, | nigdy nie może być zamknięta w granicach czasu i kultury;
4768 VII, 2, | kultury; daje się poznać w historii, ale przerasta
4769 VII, 2, | wartości pojęć stosowanych w definicjach soborowych.
4770 VII, 2, | XII podjął to zagadnienie w Encyklice Humani generis112. ~
4771 VII, 2, | poszczególne słowa zyskują w różnych kulturach i epokach.
4772 VII, 2, | uniwersalną wartość poznawczą w różnych kulturach i na kolejnych
4773 VII, 2, (112) | powszechnym uznaniem, wypracowali w ciągu wielu stuleci, aby
4774 VII, 2, (112) | ciągu wielu stuleci, aby w jakiejś mierze poznać i
4775 VII, 2, (112) | Znajdują natomiast oparcie w zasadach i pojęciach ukształtowanych
4776 VII, 2, | przez kultury inne od tych, w których się zrodziły i rozwinęły.
4777 VII, 2, | stać się bardzo pomocna w tej dziedzinie. Jest zatem
4778 VII, 2, (113) | dogmatycznych zawsze pozostaje w Kościele prawdziwe i stałe,
4779 VII, 2, (113) | wyrażać prawdy, lecz tylko w jej zamiennych przybliżeniach,
4780 VII, 2, (113) | przybliżeniach, które są w jakiś sposób jej zniekształceniami
4781 VII, 2, | pokusa rozumienia tych prawd w sposób wyłącznie funkcjonalny.
4782 VII, 2, | Filozofia ta winna być w stanie sformułować na nowo
4783 VII, 2, | schematów. Filozofia bytu jest w ramach chrześcijańskiej
4784 VII, 2, | postrzega rzeczywistość w jej strukturach ontologicznych,
4785 VII, 2, | obdarza spełnieniem115. W teologii, która bierze początek
4786 VII, 2, | można przeprowadzić również w odniesieniu do teologii
4787 VII, 2, | filozofii jest konieczny także w sferze rozumienia prawd
4788 VII, 2, | postępowania wierzących. W obliczu współczesnych wyzwań
4789 VII, 2, | człowieka traci orientację. W Encyklice Veritatis splendor
4790 VII, 2, | poznawczo dla ludzkiego rozumu, w nieunikniony sposób doprowadził
4791 VII, 2, | jest już ono postrzegane w swojej rzeczywistości pierwotnej,
4792 VII, 2, | dokonywany przez osobę, która w określonej sytuacji ma zastosować
4793 VII, 2, | różnej od prawdy innych»116. ~W całej Encyklice podkreśliłem
4794 VII, 2, | wyraźnie podstawową rolę prawdy w dziedzinie moralności. W
4795 VII, 2, | w dziedzinie moralności. W kontekście większości najpilniejszych
4796 VII, 2, | teologię moralną, która będzie w stanie wyraźnie ukazać jej
4797 VII, 2, | ukazać jej korzenie tkwiące w słowie Bożym. Aby wypełnić
4798 VII, 2, | jednolitej wizji, która jest w sposób oczywisty związana
4799 VII, 2, | 99. Refleksja teologiczna w Kościele ma służyć przede
4800 VII, 2, | Misterium paschalne: tylko w Chrystusie bowiem możliwe
4801 VII, 2, | Dz 4, 12; 1 Tm 2, 4-6). ~W tym kontekście staje się
4802 VII, 2, | które należy głębiej poznać w świetle wiary. Nauczanie
4803 VII, 2, | wiary. Nauczanie zawarte w katechezie ma formacyjny
4804 VII, 2, (117) | Instr. o powołaniu teologa w Kościele Donum veritatis (
4805 VII, 2, | z życiem wierzących119. W ten sposób urzeczywistnia
4806 VII, 2, | sposób osiągnąć inaczej. W katechezie bowiem przedmiotem
4807 VII, 2, | okazać się naprawdę przydatna w dążeniu do przekazania wiary
4808 Zak, 0, | należy podjąć na nowo i w sposób bardziej systematyczny
4809 Zak, 0, | Rola myśli filozoficznej w rozwoju kultur oraz w kształtowaniu
4810 Zak, 0, | filozoficznej w rozwoju kultur oraz w kształtowaniu zachowań indywidualnych
4811 Zak, 0, | Zachodzie, łatwo możemy dostrzec w niej bogactwo służące postępowi
4812 Zak, 0, | dorobku. Teologia, otrzymawszy w darze otwartość i oryginalność,
4813 Zak, 0, | radykalną nowość, jaką zawiera w sobie Boże Objawienie. Przyniosło
4814 Zak, 0, | głębiej poznawać. ~Właśnie w świetle tego stwierdzenia
4815 Zak, 0, | więź z teologią. Znajdzie w niej nie przemyślenia jednego
4816 Zak, 0, | bogate, pozostają osadzone w ograniczonej perspektywie,
4817 Zak, 0, (123) | być świadom, że pozostaje w szczególnej łączności z
4818 Zak, 0, | 102. Podkreślając w ten sposób znaczenie myśli
4819 Zak, 0, | ostatecznym sensem istnienia. W perspektywie tych głębokich
4820 Zak, 0, | dążeń, wpisanych przez Boga w ludzką naturę, jaśniejsze
4821 Zak, 0, | tysiąclecie: są one skierowane w szczególny sposób do regionów
4822 Zak, 0, | ważny i oryginalny wkład w dzieło nowej ewangelizacji. ~
4823 Zak, 0, | dokonujące się współcześnie w filozofii wymagają uważnego
4824 Zak, 0, | buduje swoją argumentację w świetle rozumu i zgodnie
4825 Zak, 0, | jeszcze pełnej prawdy zawartej w Bożym Objawieniu. Ten teren
4826 Zak, 0, | Kościołowi i prześladują go w różny sposób»126. Filozofia,
4827 Zak, 0, | różny sposób»126. Filozofia, w której jaśnieje choćby tylko
4828 Zak, 0, (126) | Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium
4829 Zak, 0, | podjęli refleksję, która w pełni ukaże wartość teoretyczną
4830 Zak, 0, | podziękować za ich posługę w Kościele. Głęboka więź między
4831 Zak, 0, | metafizyczny wymiar prawdy, a w ten sposób nawiązali krytyczny
4832 Zak, 0, | z tymi, które pozostają w zgodzie ze słowem Bożym,
4833 Zak, 0, | się wykonywać swoją pracę w świetle zaleceń Soboru Watykańskiego
4834 Zak, 0, | mamy wnosić nasz wkład w dzieło autentycznego i głębokiego
4835 Zak, 0, | mających nauczać filozofii w seminariach i na fakultetach
4836 Zak, 0, | naukowym, przedstawiało w sposób systematyczny wielkie
4837 Zak, 0, | a zarazem uwzględniało w należytej mierze aktualne
4838 Zak, 0, | i będą wrażliwi na dobro w niej zawarte. Dzięki temu
4839 Zak, 0, | pilnie potrzebuje, zwłaszcza w obecnym czasie. Kościół
4840 Zak, 0, | oparciu, jakie znajduje w wierze. ~Na koniec pragnę
4841 Zak, 0, | osiągnęli oni zwłaszcza w obecnym stuleciu wyniki,
4842 Zak, 0, | pionierów nauki, którym ludzkość w tak wielkiej mierze zawdzięcza
4843 Zak, 0, | tracąli oni — zwłaszcza w mądrościowego, w którym
4844 Zak, 0, | zwłaszcza w mądrościowego, w którym do zdobyczy naukowych
4845 Zak, 0, | Przedstawiciele nauk przyrodniczych są w pełni świadomi tego, że «
4846 Zak, 0, | nigdy nie urzeczywistni się w ten sposób. Stanie się to
4847 Zak, 0, | postanowi zakorzenić się w prawdzie, budując swój dom
4848 Zak, 0, | prawdzie, budując swój dom w cieniu Mądrości i w nim
4849 Zak, 0, | dom w cieniu Mądrości i w nim zamieszkując. Tylko
4850 Zak, 0, | nim zamieszkując. Tylko w tym horyzoncie prawdy będzie
4851 Zak, 0, | horyzoncie prawdy będzie mógł w pełni zrozumieć sens swojej
4852 Zak, 0, | Tej, którą Kościół wzywa w modlitwie jako Stolicę Mądrości.
4853 Zak, 0, | rozumienia wiary»132. Widzieli w Niej wierny wizerunek prawdziwej
4854 Zak, 0, | rodząc Prawdę i zachowując ją w swoim sercu, na zawsze obdarzyła
4855 Zak, 0, | obdarzyła nią całą ludzkość. ~ ~W Rzymie, u Św. Piotra , dnia
4856 Zak, 0, | dnia 14 września 1998, w święto Podwyższenia Krzyża
4857 Zak, 0, | Podwyższenia Krzyża Świętego, w dwudziestym roku mego Pontyfikatu. ~ ~ ~~~
Laborem exercens
Rozdzial, Numer
4858 Bless | moralnego społeczeństwa, w którym żyje jako członek
4859 I | O pracy ludzkiej w 90 lat po encyklice „Rerum
4860 I, | 1. W dniu 15 maja br. upłynęło
4861 I, | go poświęcić człowiekowi w szerokim kontekście tej
4862 I, | bowiem, jak wyraziłem się w encyklice Redemptor hominis,
4863 I, | Kościoła”1, i to właśnie w oparciu o niezgłębioną tajemnicę
4864 I, | niezgłębioną tajemnicę Odkupienia w Chrystusie, wypada przeto
4865 I, | wedle różnych aspektów, w których odsłania nam ona
4866 I, | właściwą sobie godność — ale w którym zawiera się zarazem
4867 I, | niesprawiedliwości, sięgających głęboko w życie społeczne w obrębie
4868 I, | głęboko w życie społeczne w obrębie poszczególnych narodów
4869 I, | poszczególnych narodów i w zakresie międzynarodowym.
4870 I, | jest, że chleb ten pożywa „w pocie czoła” (por. Rdz 3,
4871 I, | konfliktów i kryzysów, jakie w związku z rzeczywistością
4872 I, | encykliki Rerum novarum w przeddzień nowych przemian
4873 I, | przeddzień nowych przemian w układach technologicznych,
4874 I, | miała rewolucja przemysłowa w ubiegłym wieku. Wielorakie
4875 I, | zanieczyszczenia tegoż środowiska. W parze z tym idzie pojawienie
4876 I, | wśród narodów i udziału w decyzjach międzynarodowych.
4877 I, | ludzi, którzy dziś żyją w warunkach nędzy uwłaczającej
4878 I, | piętnowanie takich sytuacji, w których bywają one gwałcone,
4879 I | W organicznym rozwoju działania
4880 I, | człowieka znajduje się na pewno w samym centrum owej „kwestii
4881 I, | Rerum novarum zwraca się w sposób szczególny nauczanie
4882 I, | to nie inaczej, jak tylko w organicznym związku z całą
4883 I, | ogólna sytuacja człowieka w świecie współczesnym, rozpoznawana
4884 I, | rozpoznawana i analizowana w różnych aspektach geograficznych,
4885 I, | formułować nowe zadania, jakie w tej dziedzinie stoją przez
4886 I, | inicjatyw apostolskich, bądź to w wymiarze międzynarodowym,
4887 I, | się Kościoła i chrześcijan w kwestii społecznej wymieniać
4888 I, | ich bowiem bardzo wiele. W wyniku Soboru centralnym
4889 I, | ośrodkiem koordynacyjnym w tej dziedzinie stała się
4890 I, | znajduje swe odpowiedniki w poszczególnych Konferencjach
4891 I, | społeczną należy ujmować w jej wymiarze integralnym
4892 I, | zaangażowaniem na rzecz pokoju w świecie współczesnym. Przemówiło
4893 I, | wojen światowych, które w ciągu minionych 90 lat wstrząsnęły
4894 I, | Kościoła, to znajdujemy w nich wyraźne potwierdzenie
4895 I, | gdy chodzi o sprawę pokoju w świecie, encyklika Pacem
4896 I, | należy zauważyć, że o ile w okresie od Rerum novarum
4897 I, | zwanej sprawy robotniczej w obrębie poszczególnych narodów,
4898 I, | rozwoju dla wszystkich. W tym kierunku idzie nauczanie
4899 I, | idzie nauczanie zawarte w encyklice Mater et Magistra
4900 I, | et Magistra Jana XXIII, w Konstytucji pastoralnej
4901 I, | Soboru Watykańskiego II oraz w Encyklice Populorum progressio
4902 I, | kierunek rozwoju nauczania, a w ślad za tym także zaangażowanie
4903 I, | także zaangażowanie Kościoła w kwestii społecznej, odpowiada
4904 I, | obiektywnego stanu rzeczy. Jeśli w przeszłości w centrum tej
4905 I, | rzeczy. Jeśli w przeszłości w centrum tej kwestii ujawniał
4906 I, | wszystkim problem „klasowy”, to w ostatnim okresie na plan
4907 I, | i niesprawiedliwości, a w konsekwencji nie tylko klasowy,
4908 I, | realizacji sprawiedliwości w świecie współczesnym. Wszechstronna
4909 I, | rozpatrywanie ich i przeobrażanie w bardziej uniwersalnym wymiarze. ~ ~
4910 I, | jak też nauczania Kościoła w zakresie złożonej i wieloaspektowej
4911 I, | tego jest to problem, który w nauczaniu tym jest o wiele
4912 I, | Kościoła ma swoje źródło w całym Piśmie Świętym, poczynając
4913 I, | poczynając od Księgi Rodzaju, a w szczególności w Ewangelii
4914 I, | Rodzaju, a w szczególności w Ewangelii i pismach Apostolskich.
4915 I, | człowieku, o życiu społecznym, a w szczególności nauki o moralności
4916 I, | kwestią społeczną”, zwłaszcza w encyklice Rerum novarum.
4917 I, | encyklice Rerum novarum. W kontekście tej „kwestii”
4918 I, | nazwać odwiecznym. ~Jeśli w obecnym dokumencie sięgamy
4919 I, | wszystkiego na ten temat, to nie w tym celu, aby tylko powtórzyć
4920 I, | powtórzyć i zestawić to, co w nauczaniu Kościoła dotąd
4921 I, | kwestii społecznej ma iść w tym kierunku, ażeby „życie
4922 II | W Księdze Rodzaju ~
4923 II, | bytowania człowieka na ziemi. W przekonaniu tym umacnia
4924 II, | zdają się świadczyć o tym w sposób niezbity. Kościół
4925 II, | zauważyć już tutaj — wierzy w człowieka: nie tylko w świetle
4926 II, | wierzy w człowieka: nie tylko w świetle doświadczenia historycznego,
4927 II, | myśli o nim przede wszystkim w świetle objawionego Słowa
4928 II, | uświadamia nam, że zostały w nich — przy całym nieraz
4929 II, | zostały one wypowiedziane już w kontekście tajemnicy Stworzenia.
4930 II, | bytowania na ziemi, zarówno w stanie pierwotnej sprawiedliwości,
4931 II, | Stwórcy ze swoim stworzeniem w człowieku. Kiedy człowiek,
4932 II, | poddaną, by panował nad nią. W wypełnianiu tego polecenia
4933 II, | taka, która biorąc początek w ludzkim podmiocie, skierowana
4934 II, | ile może on znaleźć się w zasięgu wpływu człowieka
4935 II, | człowieka i jego poszukiwań w celu zaspokojenia własnych
4936 II, | pośrednio świat widzialny) kryje w sobie, a które przy pomocy
4937 II, | już się zarysowują, ale w znacznej mierze pozostają
4938 II, | okresach „przyśpieszeń” w życiu ekonomiczno-cywilizacyjnym
4939 II, | co zostało powiedziane w owym prastarym tekście biblijnym.
4940 II, | nad widzialnym światem, w każdym wypadku i na każdym
4941 II, | Stwórcy, które pozostaje w koniecznym i nierozerwalnym
4942 II, | to proces przebiegający w każdym człowieku, w każdym
4943 II, | przebiegający w każdym człowieku, w każdym świadomym ludzkim
4944 II, | objęci. Wszyscy i każdy w odpowiedniej mierze, i na
4945 II, | ilość sposobów, biorą udział w tym gigantycznym procesie,
4946 II, | czyni sobie ziemie poddaną”: w procesie pracy. ~ ~
4947 II | Praca w znaczeniu przedmiotowym.
4948 II, | nad ziemią dokonuje się w niej i poprzez nią. W ten
4949 II, | się w niej i poprzez nią. W ten sposób wyłania się znaczenie
4950 II, | wyłania się znaczenie pracy w sensie przedmiotowym, co
4951 II, | przedmiotowym, co znajduje wyraz w kolejnych epokach kultury
4952 II, | przystosowując je do swego użytku. W ten sposób rolnictwo stanowi
4953 II, | intelektualną. To samo odnosi się w pewnym sensie także do dziedziny
4954 II, | Działalność człowieka w przemyśle i w rolnictwie
4955 II, | człowieka w przemyśle i w rolnictwie w wielu wypadkach
4956 II, | przemyśle i w rolnictwie w wielu wypadkach przestała
4957 II, | i mechanizmów. Nie tylko w przemyśle, ale także w rolnictwie
4958 II, | tylko w przemyśle, ale także w rolnictwie jesteśmy świadkami
4959 II, | do kolejnych faz postępu w tej dziedzinie, poprzez
4960 II, | takie jak elektronika czy w ostatnich latach mikroprocesory. ~
4961 II, | Jeśli zdawać się może, iż w produkcji przemysłowej „
4962 II, | podstawę do postawienia w nowy sposób problemu pracy
4963 II, | przemiany przemysłowe ukazują w sposób wymowny, że także
4964 II, | sposób wymowny, że także w epoce „pracy” coraz bardziej
4965 II, | podmiotem a przedmiotem pracy (w najszerszym tego słowa znaczeniu)
4966 II, | technika. Technika rozumiana w tym wypadku nie jako podmiotowa
4967 II, | i zwielokrotnia. Pomnaża w przyspieszonym postępie
4968 II, | nich udoskonala. Technika, w pewnych wypadkach, ze sprzymierzeńca
4969 II, | przekształcić się jakby w przeciwnika człowieka, jak
4970 II, | przeciwnika człowieka, jak w wypadku, gdy mechanizacja
4971 II, | początku, mają być rozumiane w kontekście całej epoki nowożytnej,
4972 II, | to niewątpliwie kryją one w sobie także stosunek do
4973 II, | człowieka. Pytania te zawierają w sobie szczególny ładunek
4974 II | Praca w znaczeniu podmiotowym. Człowiek —
4975 II, | skoncentrowali naszą uwagę na pracy w znaczeniu podmiotowym, i
4976 II, | jeszcze, niż uczyniliśmy to w odniesieniu do znaczenia
4977 II, | Księgi Rodzaju, do których w tej naszej analizie nawiązujemy —
4978 II, | nawiązujemy — skoro o pracy w znaczeniu przedmiotowym
4979 II, | znaczeniu przedmiotowym mówią w sposób pośredni — to w taki
4980 II, | mówią w sposób pośredni — to w taki też sposób mówią o
4981 II, | przez Sobór Watykański II w Konstytucji Gaudium et spes,
4982 II, | Gaudium et spes, zwłaszcza w rozdziale I poświęconym
4983 II, | wprowadza nas równocześnie w zrozumienie jej wymiaru
4984 II, | Biblii, gdy równocześnie w tym całym procesie człowiek
4985 II, | doniosłych problemów społecznych w wymiarze całych epok. ~Okres
4986 II, | szukać nie nade wszystko w jej przedmiotowym wymiarze,
4987 II, | przedmiotowym wymiarze, ale w wymiarze podmiotowym. ~W
4988 II, | w wymiarze podmiotowym. ~W takim ujęciu znika jakby
4989 II, | nie może i nie powinna być w ogóle wartościowana i kwalifikowana.
4990 II, | pracy przed przedmiotowym. W tym sposobie rozumienia,
4991 II, | najbardziej „służebna”, monotonna, w skali potocznego wartościowania
4992 II, | wartościowania i postępowania ludzi. W epoce nowożytnej, od samego
4993 II, | towar”, który pracownik — w szczególności robotnik w
4994 II, | w szczególności robotnik w przemyśle — „sprzedaje”
4995 II, | dawniej, zwłaszcza chyba w pierwszej połowie XIX stulecia,
4996 II, | elementy społeczno-polityczne w następstwie: nowych konkretnych
4997 II, | jednostronnie materialnej, w której przywiązuje się wagę
4998 II, | to wszystko, co pozostaje w bezpośrednim lub pośrednim
4999 II, | pozostaje na dalszym planie. W każdym takim wypadku, w
5000 II, | W każdym takim wypadku, w każdej tego typu sytuacji
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5500 | 5501-6000 | 6001-6500 | 6501-7000 | 7001-7500 | 7501-8000 | 8001-8500 | 8501-9000 | 9001-9500 | 9501-10000 | 10001-10397 |