1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5186
Centesimus annus
Rozdzial, Numer
1 Wprow, | Leona XIII, zaczynającej się od słów Rerum novarum1,
2 Wprow, | ludzi pracy, którzy zwracali się do mnie we własnym imieniu
3 Wprow, | korzenia, nie wyczerpały się z biegiem lat, ale wręcz
4 Wprow, | wręcz przeciwnie, stały się jeszcze bardziej owocne.
5 Wprow, | 17), za to, że posłużył się Dokumentem wydanym przed
6 Wprow, | oddziaływania, i które złożyły się na to, co zostało nazwane „
7 Wprow, | a które znacznie różnią się od „rzeczy nowych”, charakteryzujących
8 Wprow, | encykliki, ale także ujawni się prawdziwe znaczenie Tradycji
9 Wprow, | żywa i dynamiczna — wznosi się na fundamencie położonym
10 Wprow, | uczonego w Piśmie, który stał się uczniem Królestwa niebieskiego”,
11 Wprow, | rzeczy, które włączając się w nurt Tradycji, stają się „
12 Wprow, | się w nurt Tradycji, stają się „stare” i dostarczają sposobności
13 Wprow, | społecznej Kościoła starali się czerpać z niej natchnienie
14 Wprow, | indywidualnie czy łącząc się na różne sposoby w grupy,
15 Wprow, | godności, przez co przyczyniali się pośród zmiennych wydarzeń
16 Wprow, | przynajmniej przeciwstawiali się niesprawiedliwości i próbowali
17 Wprow, | uważna analiza dokonujących się przemian dla rozpoznania
18 I, | procesu historycznego, który się rozpoczął już wcześniej,
19 I, | Społeczeństwo tradycyjne się rozpadało i zaczynało się
20 I, | się rozpadało i zaczynało się kształtować inne, ożywione
21 I, | nauk ścisłych, kształtowała się stopniowo nowa struktura
22 I, | konsumpcyjnych. Pojawiła się nowa forma własności — kapitał —
23 I, | zatrudnionych.~Praca stawała się w ten sposób towarem, który
24 I, | miał nawet pewności, czy mu się uda sprzedać swój „towar”;
25 I, | Na tę sytuację nakładały się bardzo wyraźnie przemiany
26 I, | teorią polityczną starano się popierać przy pomocy odpowiednich
27 I, | poprzez celowe powstrzymywanie się od jakiejkolwiek interwencji —
28 I, | Równocześnie zaczynała wyłaniać się w formie zorganizowanej
29 I, | całą wyrazistością ujawniła się głęboka niesprawiedliwość
30 I, | więź z prawdą, zmieniłaby się w samowolę, a w końcu podporządkowała
31 I, | samounicestwieniu. Skąd bowiem wywodzą się wszystkie przejawy zła,
32 I, | encyklika Rerum novarum pragnie się przeciwstawić, jeśli nie
33 I, | gospodarczej i społecznej odrywa się od prawdy o człowieku?~Papież
34 I, | wszystko zaś pogorszenie się obyczajów, sprawiły, że
35 I, | całej jego ostrości tak, jak się on wówczas przedstawiał,
36 I, | nie omieszkał wypowiedzieć się Papież.~Przychodzi tu na
37 I, | świadomy, że pokój buduje się na fundamencie sprawiedliwości:
38 I, | Kościół mianowicie wypowiada się na temat określonych sytuacji
39 I, | zjawiska społeczne, wypowiadać się na ich temat i wskazywać
40 I, | gospodarczo-społecznej. Dzięki niej staje się możliwe przeżywanie nowych
41 I, | konfliktu, który wytworzył się między kapitałem a pracą,
42 I, | swojej pracy człowiek wyraża się i realizuje. Jednocześnie
43 I, | zarówno wobec przemian, jakie się dokonują na naszych oczach
44 I, | przemiany i utrzymujące się ubóstwo wymagają głębszej
45 I, | pierwsze miejsce wysuwa się tak ze względu na ilość
46 I, | Papieża sformułowań staje się zrozumiała. „Ani sprawiedliwość,
47 I, | pracodawcą a pracownikiem mieści się w sposób mniej lub bardziej
48 I, | tego to obowiązku wywodzi się — kończy Papież — prawo
49 I, | sytuacją jeszcze gorszą zgadza się na niekorzystne dla siebie
50 I, | robotnikami, w których nie bierze się pod uwagę najbardziej elementarnych
51 I, | słusznego wynagrodzenia. Dzieje się to zaś mimo międzynarodowych
52 I, | a co więcej, nie wahał się tu mówić o „sprawiedliwości
53 I, | godności ludzkiej, do której się sam Bóg z wielkim szacunkiem
54 I, | religijnej, które później stało się przedmiotem licznych uroczystych
55 I, | obowiązków Państwa32. Nie może się ono ograniczać do „starania
56 I, | oddać każdemu to, co mu się należy. „Chroniąc zaś prawa
57 I, | Sollicitudo rei socialis34, jawi się jako jedna z fundamentalnych
58 I, | uprzemysłowienia znalazły się ogromne rzesze ludzi. Także
59 I, | gospodarki, przyczyniały się do urzeczywistniania go,
60 I, | przezeń dziełem, lecz wywodzą się z jego zasadniczej godności
61 II, | oraz przewidywania okazały się w świetle tego, co nastąpiło
62 II, | zorganizowany. Można by się dziwić, że Papież rozpoczął
63 II, | szczególnie wyraźnie, gdy się rozważy, jak straszliwej
64 II, | obiecywało pomoc. Lekarstwo miało się w ten sposób okazać gorsze
65 II, | przemianę (...) spodziewają się uleczyć obecne zło (niesprawiedliwy
66 II, | rodzaju socjalizm, stając się systemem państwowym, znanym
67 II, | przedsiębiorczości, staje się zależny od machiny społecznej
68 II, | zapytamy dalej, skąd bierze się ta błędna koncepcja natury
69 II, | Walka klas bowiem, jeśli się z niej wykluczy gwałty i
70 II, | drugiej strony, przemienia się powoli w szlachetne współzawodnictwo,
71 II, | zniszczenia wszystkiego, co jej się przeciwstawia. Jest to,
72 II, | Rerum novarum przeciwstawia się upaństwowieniu środków produkcji,
73 II, | wewnątrz których rozwijają się relacje gospodarcze, i w
74 II, | do innych, rozwijających się pomyślnie.~Społeczeństwo
75 II, | tych celów Państwo winno się przyczyniać zarówno bezpośrednio,
76 II, | przemiany, jakie dokonały się na przełomie XIX i XX wieku.
77 II, | sferze jego wysiłki łączyły się często z wysiłkami chrześcijan,
78 II, | procesu samoorganizowania się społeczeństwa; wytworzył
79 II, | dzięki którym możliwy stał się wzrost gospodarczy w większym
80 II, | czasów i to właśnie stało się przyczyną wielkich nieszczęść.~
81 II, | już powiedzieliśmy — kryje się w koncepcji ludzkiej wolności
82 II, | Treścią wolności staje się wówczas miłość samego siebie
83 II, | własnej korzyści i nie daje się ograniczyć żadnymi nakazami
84 II, | podczas których nie cofnięto się przed pogwałceniem najświętszych
85 II, | którego straszliwy los stał się symbolem aberracji, do jakiej
86 II, | dojść człowiek, gdy zwróci się przeciwko Bogu.~Jednakże
87 II, | ideologie, które opierają się na nich, zamiast na prawdzie
88 II, | Rerum novarum przeciwstawiła się ideologiom nienawiści i
89 II, | nowe nienawiści i gdy rodzą się już nowe ideologie sławiące
90 II, | Połowa kontynentu znalazła się pod rządami dyktatury komunistycznej,
91 II, | który powinien przyczynić się do dobrobytu człowieka,
92 II, | autentycznej filozofii, żąda się doktrynalnych usprawiedliwień
93 II, | i konflikty, pojawiające się w krajach Trzeciego Świata,
94 II, | Trzeciego Świata, toczących się tam bratobójczych walk,
95 II, | bratobójczych walk, szerzenia się terroryzmu i coraz bardziej
96 II, | niezawodnie prowadzi do załamania się zarówno logiki „wojny totalnej”,
97 II, | sytuacji dopiero zaczyna się kształtować, a tym, co absorbuje
98 II, | jest rozprzestrzenienie się komunistycznego totalitaryzmu
99 II, | prawa narodów, zakończyła się nie osiągnąwszy tych celów;
100 II, | że sytuacja ta spotkała się z różnymi reakcjami.~W niektórych
101 II, | demokratycznego, rządzącego się sprawiedliwością społeczną,
102 II, | Równocześnie kraje te starają się o to, by mechanizmy rynkowe
103 II, | mechanizmy rynkowe nie stały się jedynym punktem odniesienia
104 II, | zawodowego, wolność zrzeszania się oraz skuteczna działalność
105 II, | ideowe, które przeciwstawiają się marksizmowi, tworząc systemy „
106 II, | jednak czyniąc tak, narażają się na poważne ryzyko zniszczenia
107 II, | w imię których należy mu się przeciwstawiać.~Inną jeszcze
108 II, | istnienia i wartości, spotyka się z marksizmem w dążeniu do
109 II, | tym samym okresie dokonuje się rozległy proces „dekolonizacji”,
110 II, | chcą w trwały sposób wiązać się z rozwojem goszczącego je
111 II, | nawet polityka znajduje się pod kontrolą obcych sił,
112 II, | plemienne, które nie połączyły się jeszcze w jedną autentyczną
113 II, | i państwa, i stąd rodzą się różne odmiany socjalizmu
114 II, | różnorodnych ideologiach mieszają się słuszne wymogi narodowego
115 II, | okrucieństwa upowszechniła się żywsza świadomość praw człowieka,
116 II, | oparcia dla tego procesu stała się Organizacja Narodów Zjednoczonych.
117 II, | Narodów Zjednoczonych dotąd się nie udało wypracować skutecznych
118 II, | konflikty międzynarodowe. Wydaje się, iż jest to najpilniejszy
119 III, | środowiskach, które znalazły się pod silnym wpływem ideologii,
120 III, | stanowiskiem identyfikowała się często znaczna większość
121 III, | procesu historycznego wyłoniły się nowe formy demokracji, których
122 III, | trudnych warunkach, modlę się, aby wspierał On wszystkie
123 III, | dyktaturę robotników, rozpoczął się wielką akcją protestu, podjętą
124 III, | pokojowa, która posługuje się jedynie bronią prawdy i
125 III, | świadectwo prawdzie, odwołuje się do sumienia przeciwnika
126 III, | ludzkiej godności.~Wydawało się, że porządkiem europejskim,
127 III, | europejskim, który wyłonił się z drugiej wojny światowej
128 III, | ludzi, którzy nie uciekali się do przemocy, zaś odmawiając
129 III, | przeciwnika, gdyż przemoc musi się zawsze usprawiedliwiać kłamstwem,
130 III, | okolicznościach; by ludzie nauczyli się walczyć o sprawiedliwość
131 III, | sprawiedliwość bez uciekania się do przemocy, wyrzekając
132 III, | do przemocy, wyrzekając się walki klas w sporach wewnętrznych
133 III, | wyczerpujące, gdy widzi się go w kontekście kultury,
134 III, | rzeczywistość dowiodła, że nie da się tego dokonać, nie zadając
135 III, | przeciwnikiem, który nie czuje się związany zasadami moralnymi:
136 III, | W pewnym sensie zrodziła się ona z modlitwy i z pewnością
137 III, | dokonać cudu pokoju i uczy się dostrzegać wąska nieraz
138 III, | w których urzeczywistnia się wolność pojedynczego człowieka:
139 III, | do zła; potrafi wznieść się ponad swoją doraźną korzyść,
140 III, | przemocą zniesiony, zastępuje się go ciężkim systemem biurokratycznej
141 III, | urzeczywistnić. Polityka staje się wówczas „świecką religią”,
142 III, | świecką religią”, która łudzi się, że buduje w ten sposób
143 III, | miejscu Boga i sprzeciwia się Jego cierpliwości.~Dzięki
144 III, | Królestwa Bożego dokonało się raz na zawsze, niemniej
145 III, | sercu ludzkim wciąż toczy się walka pomiędzy dobrem a
146 III, | roku 1989, które rozgrywały się głównie w krajach wschodniej
147 III, | robotniczy częściowo znalazł się pod przemożnym wpływem marksizmu.~
148 III, | marksizmu.~Gdy marksizm znalazł się w kryzysie, zaczęły wyłaniać
149 III, | kryzysie, zaczęły wyłaniać się spontaniczne formy świadomości
150 III, | Ruch robotniczy włącza się w szerszy ruch ludzi pracy
151 III, | pragnienie, by opowiedzieć się po stronie uciśnionych i
152 III, | uciśnionych i by nie znaleźć się poza biegiem historii, doprowadziło
153 III, | wcześniej; nagromadziło się wiele nienawiści i uraz.
154 III, | wyrzeczeniami Narody domagają się od rządzących natychmiastowych
155 III, | idące skutki w tym, co wiąże się z podziałem globu ziemskiego
156 III, | krajów Europy rozpoczyna się w pewnym sensie dopiero
157 III, | Oczywiście, one same muszą się stać pierwszymi twórcami
158 III, | pokoju, jeśli pojawiające się, jako następstwo przeszłości,
159 III, | rodzaju konflikty zaostrzą się na skutek gospodarczego
160 III, | Trzeciego Świata, znajdującym się często w jeszcze większym
161 III, | priorytetów, na których opierają się decyzje gospodarcze i polityczne.
162 III, | Olbrzymie zasoby staną się dostępne dzięki rozwiązaniu
163 III, | Wschodem i Zachodem. Mogą się one okazać jeszcze większe,
164 III, | okazać jeszcze większe, jeśli się uda wprowadzić skuteczne,
165 III, | wytworzyli inni. Ubodzy domagają się prawa do uczestnictwa w
166 III, | konkretne przyczynianie się do umocnienia godności i
167 III, | Zmuszono człowieka do poddania się światopoglądowi narzuconemu
168 III, | krajach rozwiniętych prowadzi się niekiedy przesadną propagandę
169 III, | niektórych krajach pojawiają się nowe formy fundamentalizmu
170 III, | przyjęcia go i nawrócenia się do Chrystusa. Żaden autentyczny
171 III, | poznania prawdy i kierowania się nią w życiu. Z prawem tym
172 III, | życiu. Z prawem tym wiąże się inne, będące jego zastosowaniem
173 IV, | Akwinu dodał: „Jeśli zaś się pytamy, jak należy używać
174 IV, | prawa i sądy ludzkie wznosi się prawo i sąd Chrystusa” 66.~
175 IV, | sobie poddaną i cieszył się jej owocami (por. Rdz 1,
176 IV, | ten dar Boży nie spotyka się z właściwą odpowiedzią człowieka,
177 IV, | urodzajność ziemi jawiła się i rzeczywiście była głównym
178 IV, | jednego człowieka splata się w sposób naturalny z pracą
179 IV, | w czasie, zatroszczenie się, by rzeczywiście odpowiadał
180 IV, | społeczeństwa. W ten sposób staje się coraz bardziej oczywista
181 IV, | wolność osoby, wyrażająca się w wielu dziedzinach, między
182 IV, | zdolności poznawcze, wyrażające się w przygotowaniu naukowym,
183 IV, | by im pozwoliły cieszyć się uznaniem i wykorzystać posiadane
184 IV, | rozwój gospodarczy dokonuje się, rzec można, ponad ich głowami,
185 IV, | integracji. Nie przyznaje się im żadnej godności czy realnych
186 IV, | w sytuacji, która rządzi się zasadami pierwotnego, „bezlitosnego”
187 IV, | przeobrażeń, które dokonały się w najbardziej rozwiniętych
188 IV, | tezę, że kraje uboższe, aby się rozwijać, muszą się odizolować
189 IV, | aby się rozwijać, muszą się odizolować od rynków światowych
190 IV, | wybrały izolację, zatrzymały się lub cofnęły w rozwoju, natomiast
191 IV, | rozwoju, natomiast posunęły się naprzód te, które umiały
192 IV, | naprzód te, które umiały się włączyć w ogólny system
193 IV, | międzynarodowym. Wydaje się zatem, że największym problemem
194 IV, | kwalifikacji i przystosowywania się do zmian. Ci, którzy nie
195 IV, | czasu, łatwo mogą znaleźć się na marginesie, a wraz z
196 IV, | młodzież nie umiejąca włączyć się w pełni w życie społeczeństwa
197 IV, | 34. Wydaje się, że zarówno wewnątrz poszczególnych
198 IV, | tych zasobów, które „nadają się do sprzedania”, czyli mogą
199 IV, | zdobywaniu wiedzy, we włączaniu się w system wzajemnych powiązań,
200 IV, | formy sprawiedliwości, które się z tym wiążą, jest to, co
201 IV, | wiążą, jest to, co należy się człowiekowi, ponieważ jest
202 IV, | wzniosłą godność. To, co należy się człowiekowi, musi gwarantować
203 IV, | 35. Otwierają się tu wielkie i bogate możliwości
204 IV, | w rzeczywistości okazuje się kapitalizmem państwowym,
205 IV, | społeczeństwo nie przeciwstawia się wolnemu rynkowi, ale domaga
206 IV, | wolnemu rynkowi, ale domaga się, by poprzez odpowiednią
207 IV, | funkcjonowania przedsiębiorstwa. Może się zdarzyć, że mimo poprawnego
208 IV, | przedsiębiorstwa, są poniżani i obraża się ich godność. Jest to nie
209 IV, | musi też negatywnie odbić się na gospodarczej skuteczności
210 IV, | dłuższego czasu okazują się przynajmniej równie istotne
211 IV, | przedsiębiorstwa.~Przekonaliśmy się, że nie do przyjęcia jest
212 IV, | nie pozwalają na włączenie się w ogólny proces rozwoju
213 IV, | silniejsze muszą nauczyć się dawać słabszym szansę włączenia
214 IV, | słabszym szansę włączenia się w życie międzynarodowe,
215 IV, | niektórych przypadkach już się czyni — zmniejszenia, odroczenia
216 IV, | strukturach gospodarczych i wiążą się z ich charakterystycznymi
217 IV, | jakość usług, z których się korzysta, jakość środowiska
218 IV, | określania nowych potrzeb zawsze się wyraża mniej lub bardziej
219 IV, | produkcji i konsumpcji ujawnia się określona kultura jako ogólna
220 IV, | zaspokajania, koniecznie należy się kierować integralną wizją
221 IV, | duchowym. Natomiast odwoływanie się bezpośrednio do jego instynktów
222 IV, | przeszkadzających kształtowaniu się dojrzałej osobowości. Dlatego
223 IV, | człowieka, oraz wymykającej się spod kontroli, jest używanie
224 IV, | używanie narkotyków. Szerzenie się narkomanii jest wskaźnikiem
225 IV, | gospodarki urzeczywistniają się w sposób jednostronny i
226 IV, | kontekście nie mogę ograniczyć się tylko do przypomnienia obowiązku
227 IV, | Opatrzności, w czym ujawniają się ludzkie przymioty tego,
228 IV, | zapomina, że zawsze dzieje się to w oparciu o pierwszy
229 IV, | rozwijać, lecz któremu nie może się sprzeniewierzać. Zamiast
230 IV, | wartości estetyczne, która się rodzi z zachwytu dla istnienia
231 IV, | bynajmniej nie poświęca się koniecznej uwagi. Podczas
232 IV, | dostatecznej mierze okazuje się troskę o zachowanie naturalnego „
233 IV, | zbyt mało wagi przywiązuje się do ochrony warunków moralnych
234 IV, | urbanistyki troszczącej się o życie osoby, jak również
235 IV, | nią zdolność wznoszenia się ponad wszelki porządek społeczny
236 IV, | z prawdą i dobrem, uczy się, co znaczy kochać i być
237 IV, | życia, w którym dziecko może się urodzić i rozwijać swe możliwości,
238 IV, | własnej godności i przygotować się do podjęcia swego jedynego
239 IV, | niepowtarzalnego przeznaczenia. Często się jednak zdarza, że zniechęcony
240 IV, | prokreacji człowiek skłania się do traktowania siebie samego
241 IV, | które ma wypełnić. Stąd się wywodzi brak wolności, a
242 IV, | rezygnacja z angażowania się w stały związek z inną osobą
243 IV, | wystawione, może też rozwijać się zgodnie z wymogami prawdziwego
244 IV, | ośrodek kultury życia.~Wydaje się, że ludzka inteligencja
245 IV, | źródeł życia, aż po uciekanie się do tak niestety rozpowszechnionego
246 IV, | ludzkiej. Jeżeli jednak się ją absolutyzuje i produkcja
247 IV, | konsumpcja towarów znajdują się ostatecznie w centrum życia
248 IV, | życia społecznego, stając się dlań jedyną, nie podporządkowaną
249 IV, | został osłabiony i ogranicza się już tylko do wytwarzania
250 IV, | ludzkiej wolności. Kiedy staje się niezależna, to znaczy kiedy
251 IV, | kiedy człowieka traktuje się bardziej jako producenta
252 IV, | których ochrony nie da się zapewnić przy pomocy zwykłych
253 IV, | jakościowe, których nie da się zaspokoić za pośrednictwem
254 IV, | ludzkie, które wymykają się jego logice. Istnieją dobra,
255 IV, | upodobaniami innej osoby. Wiąże się z nimi jednak niebezpieczeństwo
256 IV, | ten niewątpliwie opiera się na błędnej i nieadekwatnej
257 IV, | konsumpcji, gdy człowiek wikła się w sieć fałszywych i powierzchownych
258 IV, | podczas gdy powinien spotkać się z pomocą w autentycznej
259 IV, | przez własną pracę realizuje się jako człowiek. To zaś zależy
260 IV, | solidarnej wspólnocie, czy też się pogłębia izolacja w złożonym
261 IV, | sobie i w bliźnim, pozbawia się możliwości przeżycia w pełni
262 IV, | Boga. Człowiek bowiem staje się naprawdę sobą poprzez wolny
263 IV, | Człowiek nie może oddać się czemuś, co stanowi projekcję
264 IV, | alienacja przejawiająca się w różnych formach wyzysku,
265 IV, | tym, że ludzie posługują się sobą nawzajem i w sposób
266 IV, | drugorzędne potrzeby, stają się głusi na potrzeby podstawowe
267 IV, | Człowiek, który troszczy się wyłącznie albo głównie o
268 IV, | manipulacja, jakiej dopuszczają się środki społecznego przekazu,
269 IV, | analizie przesłanki, na których się opierają.~
270 IV, | mianem „kapitalizmu” określa się system ekonomiczny, który
271 IV, | przez „kapitalizm” rozumie się system, w którym wolność
272 IV, | niebezpieczeństwo rozpowszechnienia się radykalnej ideologii kapitalizmu,
273 IV, | naprawdę skuteczne modele mogą się zrodzić jedynie w ramach
274 IV, | kulturalnych, zazębiających się ze sobą84. Temu wysiłkowi
275 IV, | pracę człowiek angażuje się nie tylko dla samego siebie,
276 IV, | jak osoba ludzka w pełni się realizuje w bezinteresownym
277 V, | współczesnych przeciwstawił się totalitaryzm, który, w formie
278 V, | kolektywnej świadomości nie mylą się, a zatem mogą sobie rościć
279 V, | dodać, że totalitaryzm rodzi się z negacji obiektywnej prawdy:
280 V, | przeciwstawiają jednych drugim. Jeśli się nie uznaje prawdy transcendentnej,
281 V, | tylko na tyle, na ile można się nim posłużyć do własnych
282 V, | społeczeństwa, zwracając się przeciwko mniejszości, spychając
283 V, | okolicznościach może stać się podstawą osądu ich zachowań.
284 V, | dlatego totalitaryzm stara się zniszczyć Kościół, a przynajmniej
285 V, | współodpowiedzialności. Dziś zwykło się twierdzić, że filozofią
286 V, | godni zaufania, nie godzą się bowiem z tym, że o prawdzie
287 V, | większość, czy też, że prawda się zmienia w zależności od
288 V, | demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany
289 V, | imię ideologii uważającej się za naukową albo religijną
290 V, | naukową albo religijną czują się uprawnieni do narzucania
291 V, | ludzkie w historii realizuje się na różne sposoby, które
292 V, | bezpieczeństwa narodowego”, obserwuje się dzisiaj dominację — co prawda
293 V, | demokratycznego, który łączy się z zainteresowaniem i troską
294 V, | są respektowane. Odnosi się to nie tylko do gorszącej
295 V, | demokratycznych, które niekiedy, jak się wydaje, zatraciły zdolność
296 V, | społeczeństwa rozpatruje się nie przy użyciu kryteriów
297 V, | obywatelskiego ludności, która czuje się poszkodowana i zawiedziona.
298 V, | ma tytułu do opowiadania się za takim albo innym rozwiązaniem
299 V, | władz publicznych i mnożenie się niewłaściwych źródeł wzbogacenia
300 V, | zrzeszeniach, z których się składa społeczeństwo. Państwo
301 V, | gdy zbyt słabe lub dopiero się tworzące sektory społeczne
302 V, | pilnymi potrzebami wiążącymi się z dobrem wspólnym, powinny
303 V, | osoby ludzkiej. Nie obeszło się jednak bez przesady i nadużyć,
304 V, | ludziom. Istotnie, wydaje się, że lepiej zna i może zaspokoić
305 V, | potrzeby ten, kto styka się z nimi z bliska i kto czuje
306 V, | nimi z bliska i kto czuje się bliźnim człowieka potrzebującego.
307 V, | wzrasta dziś i przejawia się w budzących nadzieję wielorakich
308 V, | solidarności i miłości; zaczyna się on w rodzinie poprzez wzajemne
309 V, | poprzez wzajemne wspieranie się małżonków, a także przez
310 V, | ten sposób rodzina staje się wspólnotą pracy i solidarności.
311 V, | pracy i solidarności. Zdarza się jednak, że kiedy rodzina
312 V, | różnych relacji wzajemnie się ze sobą splata. Często jednostka
313 V, | splata. Często jednostka dusi się dziś pomiędzy dwoma biegunami:
314 V, | rynkiem. Niekiedy wydaje się, jakoby istniała ona jedynie
315 V, | administracji państwowej i zapomina się, że ani rynek, ani Państwo
316 V, | To otwarte i odnawiające się w każdym pokoleniu poszukiwanie
317 V, | również ewangelizacja włącza się w kulturę Narodów, wspierając
318 V, | jednak jakaś kultura zamyka się w sobie i przejawia tendencję
319 V, | ludzka działalność dokonuje się w obrębie określonej kultury
320 V, | Rzeczywiste kształtowanie się kultury wymaga włączenia
321 V, | kultury wymaga włączenia się całego człowieka, który
322 V, | najważniejsza jest ta praca, która się dokonuje w ludzkim sercu,
323 V, | w jaki sposób angażuje się on w budowanie własnej przyszłości,
324 V, | kulturze pokoju i sprzeciwiają się wzorcom, które gubiąc człowieka
325 V, | Wymaganie to nie ogranicza się do własnej rodziny, ani
326 V, | bliźniego wtedy, kiedy znajduje się on w potrzebie, jest dziś
327 V, | by podobny postęp dokonał się we wspólnocie międzynarodowej.
328 V, | u korzeni wojny znajdują się na ogół rzeczywiste i poważne
329 VI, | stu lat Kościół wypowiadał się wielokrotnie, śledząc z
330 VI, | każdym Chrystus zjednoczył się na zawsze poprzez tę tajemnicę108.
331 VI, | Nauka społeczna interesuje się dziś szczególnie człowiekiem
332 VI, | społeczna Kościoła, zajmując się człowiekiem, interesując
333 VI, | człowiekiem, interesując się nim samym i jego sposobem
334 VI, | tu podkreślić, że odnosi się to w równej mierze do rozwiązania „
335 VI, | bliźniego, Kościół przyczynia się do ubogacenia godności człowieka.
336 VI, | ludzkiej”112, którym starał się być zawsze od początku swego
337 VI, | krajach, które po załamaniu się socjalizmu realnego napotykają
338 VI, | Trzeciego Świata znajdują się w dramatyczniejszej niż
339 VI, | niedorozwoju, pogarszającej się z dnia na dzień.~Leon XIII,
340 VI, | nieuleczalnym”. Dodaje również: „Co się zaś Kościoła tyczy, to nigdy
341 VI, | współczesnym społeczeństwie spotyka się liczne formy ubóstwa nie
342 VI, | tradycji, każe mu zwracać się ku światu, w którym pomimo
343 VI, | w krajach rozwijających się może dojść do dramatycznych
344 VI, | Pełna sprawiedliwość stanie się możliwa dopiero wówczas,
345 VI, | dokonać przemiany, która wiąże się z każdą autentyczną próbą
346 VI, | ale o pomoc do włączenia się w proces rozwoju gospodarczego
347 VI, | pozostawione na uboczu. Stanie się to możliwe nie tylko dzięki
348 VI, | władzy, na których opierają się dziś społeczeństwa. Nie
349 VI, | ludzkiej. Współcześnie dokonuje się proces powstawania współzależności
350 VI, | bardziej jednak odczuwa się potrzebę, by w miarę narastającego
351 VI, | najbardziej potrzebują pomocy, aby się rozwijać. Niewątpliwie w
352 VI, | nowości, które przeżywa się naśladując Chrystusa, trzeba
353 VI, | przeżywania cierpienia tak, aby się nie zagubił i nie zapominał
354 VI, | wcielać w rozmaite i stale się zmieniające konteksty społeczne,
355 VI, | dyscyplinami, które zajmują się człowiekiem, przyswaja sobie
356 VI, | doświadczalnym. Sytuuje się ona w miejscu spotkania
357 VI, | mężów stanu, którzy starają się znaleźć dla niej historyczną
358 VI, | sił. Stwierdzenie to stało się trwałym elementem nauki
359 VI, | Od tamtych czasów wiele się zmieniło, zwłaszcza w ostatnich
360 VI, | społecznej, ale wymaga odwołania się do określonych wartości
361 VI, | struktur. Kościół czuje się szczególnie odpowiedzialny
362 VI, | żadnej religii, będzie mogła się przyczynić do ukształtowania
363 VI, | samym Dokumencie zwróciłem się również z apelem do Kościołów
364 VI, | materialnych, domagając się ustanowienia porządku społecznego,
365 VI, | nędzy krajów rozwijających się, i dziś jeszcze dźwiga „
366 VI, | niewolnicze”, Kościół czuje się niezmiennie zobowiązany
367 VI, | 21, 5). Słowa te odnoszą się do końca czasów, gdy Chrystus „
368 VI, | zwłaszcza odkąd Bóg stał się człowiekiem w Jezusie Chrystusie
Dives in misericordia
Rozdzial, Numer
369 I, | dwunastu Apostołów, zwracając się do Chrystusa, mówi: „Panie,
370 I, | paschalnej, z którą rozpoczynały się wydarzenia owych świętych
371 I, | pełni i do końca odsłania się w Chrystusie. Nie mniejsza
372 I, | człowieczeństwa nie może się dokonać inaczej niż przez
373 I, | najwyższe powołanie odsłania się w Chrystusie poprzez objawienie
374 I, | tajemnicy wypada nam zwrócić się obecnie. Przemawiają za
375 I, | współczesnego. Domagają się tego wołania tylu ludzkich
376 I, | w coraz to zmieniającym się kontekście czasów raz na
377 I, | bardziej musi potwierdzać się i urzeczywistniać teocentrycznie,
378 I, | idąc za Chrystusem, stara się wnosić w dzieje człowieka
379 I, | Redemptor hominis starałem się wskazać na to, że pogłębienie
380 I, | człowiekowi, nie może dokonać się inaczej, jak tyko poprzez
381 I, | potęga oraz Bóstwo — stają się widzialne dla umysłu przez
382 I, | niewidzialne Jego przymioty” stają się w sposób szczególny „widzialne”,
383 I, | inne „Jego dzieła”. Stają się widzialne w Chrystusie i
384 I, | W ten też sposób staje się w Chrystusie i przez Chrystusa
385 I, | miłosierdziu, uwydatnia się ten przymiot Bóstwa, który
386 I, | szczególny „widzialnym” staje się Bóg jako Ojciec „bogaty
387 I, | człowiek przeszłości, zdaje się sprzeciwiać Bogu miłosierdzia,
388 I, | kiedykolwiek w dziejach stał się panem: uczynił sobie ziemi
389 I, | tutaj jednakże odwoływać się z pożytkiem do tego obrazu „
390 I, | świat dzisiejszy okazuje się zarazem mocny i słaby, zdolny
391 I, | niewolnictwa, do postępu i cofania się, do braterstwa i nienawiści.
392 I, | Poza tym człowiek staje się świadomy tego, że jego zadaniem
393 I, | wiele środowisk, kierując się żywym zmysłem wiary, zwraca
394 I, | żywym zmysłem wiary, zwraca się niejako spontanicznie do
395 I, | Ojcem miłosierdzia”, staje się w kontekście zagrożeń człowieka
396 I, | miłosierdzia odwoływali się w imię Chrystusa i w zjednoczeniu
397 I, | czeka na to, byśmy odwołując się do Niego we wszelkich potrzebach,
398 I, | wszystkim tę tajemnicę, stając się równocześnie żarliwym powołaniem
399 II, | Nazaretu, Chrystus powołuje się na słowa proroka Izajasza: „
400 II, | wszystko ludzi Mesjasz staje się szczególnie przejrzystym
401 II, | który jest miłością, staje się znakiem Ojca. W tym widzialnym
402 II, | odpowiedział im, powołując się na to samo świadectwo, od
403 II, | zmartwychwstają, ubogim głosi się Ewangelię”, i zakończył: „
404 II, | czynna, miłość, która zwraca się do człowieka, ogarnia wszystko,
405 II, | ogarnia wszystko, co składa się na jego człowieczeństwo.
406 II, | sposób i zakres przejawiania się miłości nazywa się w języku
407 II, | przejawiania się miłości nazywa się w języku biblijnym „miłosierdziem”. ~
408 II, | mowa o nauczaniu, otwiera się bardzo doniosły problem
409 II, | w życiu swoim kierowali się miłością i miłosierdziem.
410 II, | wymiar. Chrystus, stając się — jako spełnienie proroctw
411 II, | owej miłości, która wyraża się ze szczególną siłą wobec
412 II, | Równocześnie zaś, stając się dla ludzi wzorem miłosiernej
413 II, | warunku, ażeby Bóg mógł się objawiać w swym miłosierdziu
414 III, | aby tym pełniej ujawniło się owo miłosierdzie, które
415 III, | jak nauczaniem, zwracał się do ludzi, którzy nie tylko
416 III, | niewierny. Kiedy budziła się świadomość tej niewierności —
417 III, | budzili — wówczas odwoływano się do miłosierdzia. Znajdujemy
418 III, | miłosierdzie, do którego odwołują się ze względu na grzechy ludu,
419 III, | niewierności. Jeśli spotka się z pokutą, z prawdziwym nawróceniem,
420 III, | kontekście „społecznym” pojawia się miłosierdzie jako korelat
421 III, | osób, które bądź znajdują się w stanic winy, bądź toż
422 III, | czy córkom Izraela zwracać się do Boga, apelując do Jego
423 III, | miłosierdzia. Tak zwraca się do Niego Dawid w poczuciu
424 III, | 10), ale podobnie zwraca się do Boga zbuntowany Job świadom
425 III, | nieszczęścia (Job, passim). Zwraca się do Niego również Estera
426 III, | I tu właśnie zakorzenia się ufność całego ludu i każdego
427 III, | dramatycznych okolicznościach. Łączy się z tym fakt, że nędzą człowieka
428 III, | sposób uroczysty przedstawił się Mojżeszowi jako „Bóg miłosierny,
429 III, | siłę i motywy zwrócenia się do Boga, aby przypomnieć
430 III, | historii nieustannie zawierzał się swemu Bogu miłosierdzia
431 III, | dla swego ludu ujawniają się wszystkie odcienie miłości:
432 III, | treści ale zbliżających się jak gdyby od różnych stron
433 III, | bogiem — każe odwoływać się do tego miłosierdzia, pozwala
434 III, | je wówczas, gdy objawiło się i dopełniło bądź to w życiu
435 III, | sprawiedliwości Bożej, okazuje się zaś nie tylko w tylu wypadkach
436 III, | całego Objawienia), ujawnia się właśnie poprzez miłosierdzie.
437 III, | 1). Miłosierdzie różni się od sprawiedliwości, a jednak
438 III, | sprawiedliwości, a jednak jej się nie sprzeciwia, skoro założymy
439 III, | obecność Boga, który związał się już jako Stwórca szczególną
440 III, | eorum que fecisti — „niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś” (
441 III, | tajemnicą stworzenia łączy się tajemnica wybrania Ukształtowana
442 III, | którego duchowym ojcem stał się przez swoją wiarę Abraham,
443 III, | tajemnica wybrania odnosi się do każdego człowieka, do
444 III, | od ciebie i nie zachwieje się moje przymierze pokoju” (
445 III, (4) | one nie tylko obdarzają się życzliwością, ale są sobie
446 III, (4) | Przymierza Bóg zobowiązywał się do jego wypełniania: w ten
447 III, (4) | głębsze oblicze: okazywał się tym, czym był od początku,
448 III, (4) | nadal ufać i spodziewać się go, gdyż Bóg Przymierza
449 III, (4) | mówiąc o Nim, posługuje się tym wyrażeniem rahamim.
450 III, (4) | mocy macierzyństwa, wyraża się w pismach starotestamentalnych
451 III, (4) | szczególną uwagę. Jasno uwydatnia się ich pierwotny rys antropomorficzny:
452 III, (4) | miłosierdzie Boże posługują się takimi wyrażeniami, które
453 III, (4) | pierwotnego tekstu. Należy liczyć się jednak z tym, że Nowy Testament
454 III, (4) | i głębi, jaką odznaczał się Stary. ~Tak więc po Starym
455 III, (4) | człowieka i ludu, objawia się jako miłosierdzie. Na ten
456 III, (4) | obraz miłosierdzia „składają się” obok tego, co zawiera w
457 III, (4) | ogólniejsze - to co zawiera się w treści „hesed” i rahamim.
458 III, (4) | Starym Testamencie składa się: jeszcze i to, o czym mówi
459 III, (4) | i w ten sposób wydaje się łączyć z treścią znaczeniową
460 IV, | Nowego Testamentu odzywa się w Ewangelii św. Łukasza
461 IV, | znaczeniowe, które związały się ze zróżnicowanym słownictwem
462 IV, | pokolenia na pokolenie” staje się udziałem ludzi żyjących
463 IV, | głęboki dramat rozgrywający się pomiędzy miłością ojca a
464 IV, | grzechu. Mniej uwydatnia się w tej analogii niewierność
465 IV, | krainie”, do której udał się, opuszczając dom ojcowski.
466 IV, | stanie rzeczy pragnął pożywić się czymkolwiek, bodaj tym,
467 IV, | bodaj tym, czym „żywiły się świnie”, które podjął się
468 IV, | się świnie”, które podjął się pasać u „jednego z obywateli
469 IV, | Analogia wyraźnie przesuwa się ku wnętrzu człowieka. Dziedzictwo,
470 IV, | ojca. Sytuacja, w jakiej się znalazł wraz z utrata owych
471 IV, | przeszłości, wówczas kiedy domagał się od ojca swojej część majątku,
472 IV, | pójść z nią w świat. I zdaje się nie uświadamiać sobie tego
473 IV, | powierzchnią tych słów kryje się cały dramat utraconej godności,
474 IV, | przychodzi decyzja: „Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i
475 IV, | nie jestem godzien nazywać się twoim synem, uczyń mnie
476 IV, | materialnej”, w jakiej się znalazł na skutek swojej
477 IV, | godności. Kiedy decyduje się pójść z powrotem do domu
478 IV, | zewnętrznie biorąc zdaje się działać ze względu na głód
479 IV, | syna marnotrawnego znalazło się poczucie utraconej godności,
480 IV, | tej miłości, która objawia się jako miłosierdzie, zostaje
481 IV, | jaśniej widać, iż miłość staje się miłosierdziem wówczas, gdy
482 IV, | ewentualnie stopniowo dopracował się jakiegoś zasobu dóbr materialnych,
483 IV, | roztrwonione. Tego domagałby się porządek sprawiedliwości.
484 IV, | cały sposób zachowania się, który uzewnętrznia wewnętrzną
485 IV, | syna. Ta wierność wyraża się w przypowieści nie tylko
486 IV, | roztrwoniwszy majątek. Wyraża się ona jeszcze pełniej ową
487 IV, | marnotrawnego syna, „wzruszył się głęboko, wybiegł naprzeciw
488 IV, | naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go” (
489 IV, | głębokiego uczucia i tym się również tłumaczy jego szczodrość
490 IV, | starszego syna: „trzeba się weselić i cieszyć z tego,
491 IV, | ożył; zaginął, a odnalazł się” (Łk 15, 32). W tym samym
492 IV, | do domu tym nade wszystko się tłumaczy. ~Można przeto —
493 IV, | nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego”,
494 IV, | złego”, że „współweseli się z prawdą (...) we wszystkim
495 IV, | zdolna jest do pochylenia się nad każdym synem marnotrawnym,
496 IV, | miłosierdzia, nie czuje się poniżony, ale odnaleziony
497 IV, | wszystko radość z tego, że „się odnalazł”, z tego, że „ożył”.
498 IV, | o sobie samym. ~Tego, co się dokonało pomiędzy ojcem
499 IV, | relacja miłosierdzia opiera się na wspólnym przeżyciu tego
500 IV, | właśnie z tego powodu staje się on dobrem szczególnym: tak
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5186 |