1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5186
(...) Evangelium vitae
Rozdzial, Paragraf, Numer
2001 Zak, 3, | ubogich, którzy zmagają się z trudnościami życia,~mężczyzn
Fides et ratio
Rozdzial, Paragraf, Numer
2002 Bless | których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy.
2003 Wprow, 0, | z prawdą i do zmierzenia się z nią. Proces ten dokonał
2004 Wprow, 0, | nią. Proces ten dokonał się nie mogło bowiem być inaczej
2005 Wprow, 0, | coraz bardziej naglące staje się dla niego pytanie o sens
2006 Wprow, 0, | istnienia. Wszystko co jawi się jako przedmiot naszego poznania,
2007 Wprow, 0, | naszego poznania, staje się tym samym częścią naszego
2008 Wprow, 0, | każdy człowiek, określając się pośród całego stworzenia
2009 Wprow, 0, | Wystarczy zresztą przyjrzeć się choćby pobieżnie dziejom
2010 Wprow, 0, | świata, gdzie rozwijały się różne kultury, ludzie równocześnie
2011 Wprow, 0, (1) | Redemptor hominis: "staliśmy się uczestnikami owego posłannictwa
2012 Wprow, 0, | bardziej ludzkim. Wyróżnia się wśród nich filozofia, która
2013 Wprow, 0, | odpowiedzi na nie: jawi się ona zatem jako jedno z najwznioślejszych
2014 Wprow, 0, | Istotnie, filozofia narodziła się i rozwinęła w epoce, gdy
2015 Wprow, 0, | skłonność do zastanawiania się nad przyczyną zjawisk, chociaż
2016 Wprow, 0, | która dąży do wyrażenia się w sposób dojrzały także
2017 Wprow, 0, | postulatach, którymi inspiruje się prawodawstwo różnych krajów
2018 Wprow, 0, | że za jednym słowem kryją się tu różne znaczenia. Na wstępie
2019 Wprow, 0, | istnienia, człowiek stara się zdobyć pewne elementy uniwersalnej
2020 Wprow, 0, | samego siebie i coraz pełniej się realizować. Ta podstawowa
2021 Wprow, 0, | popadłby w rutynę, przestałby się rozwijać i stopniowo stałby
2022 Wprow, 0, | rozwijać i stopniowo stałby się niezdolny do życia naprawdę
2023 Wprow, 0, | systematyczną, odznaczającą się logiczną spójnością twierdzeń
2024 Wprow, 0, | również pragnę przyjrzeć się tej szczególnej formie aktywności
2025 Wprow, 0, | człowieku jako podmiocie, wydaje się zapominać, iż powołaniem
2026 Wprow, 0, | dążenie do prawdy rozum chyli się ku samemu sobie pod brzemieniem
2027 Wprow, 0, | co z dnia na dzień staje się coraz bardziej niezdolny
2028 Wprow, 0, | przedmiot jej badań, i skupiła się na poznaniu ludzkim. Zamiast
2029 Wprow, 0, | z założenia, że objawia się ona w równej mierze w różnych
2030 Wprow, 0, | egzystencji i do form, w których się ona wyraża, z drugiej zaś
2031 Wprow, 0, | drugiej zaś woli zajmować się raczej zagadnieniami egzystencjalnymi,
2032 Wprow, 0, | wyniku tego ukształtowała się w ludziach współczesnych,
2033 Wprow, 0, | skromności człowiek zadowala się prawdami cząstkowymi i tymczasowymi
2034 Wprow, 0, | Dlatego postanowiłem zwrócić się do Was, Czcigodni Współbracia
2035 Wprow, 0, | poszukujących, i podzielić się pewnymi refleksjami na temat
2036 Wprow, 0, | nam, biskupom; nie możemy się od niego uchylać, gdyż byłoby
2037 Wprow, 0, | kontynuować tę myśl, skupiając się na zagadnieniu samej prawdy
2038 Wprow, 0, | złożonych przemian mogą czuć się pozbawione autentycznych
2039 Wprow, 0, | osobiste i społeczne, daje się szczególnie mocno odczuć
2040 Wprow, 0, | gdy człowiek przekonuje się, jak niepełne są propozycje,
2041 Wprow, 0, | obowiązek wypowiedzenia się na ten temat, aby u progu
2042 I, 1, | początków naszej wiary znajduje się spotkanie, jedyne w swoim
2043 I, 1, | jednak objawionej: «Spodobało się Bogu w swej dobroci i mądrości
2044 I, 1, | w Duchu Świętym i stają się uczestnikami Boskiej natury»5.
2045 I, 1, | tamtym okresie zwracała się przeciwko wierze, opierając
2046 I, 1, | przeciwko wierze, opierając się na błędnych, ale bardzo
2047 I, 1, | rzeczywistości samego Boga, który się objawia, a więc prawdy niezawodnej,
2048 I, 1, | niezawodnej, ponieważ Bóg się nie myli ani nie zamierza
2049 I, 1, | porządek poznania, różniący się nie tylko źródłem, ale i
2050 I, 1, | ale i przedmiotem. Różni się źródłem, bo w pierwszym
2051 I, 1, | przy pomocy wiary. Różni się przedmiotem, bo oprócz prawdy,
2052 I, 1, | Bożego»7. Wiara, która opiera się na świadectwie Boga i korzysta
2053 I, 1, | filozoficzne. To ostatnie opiera się bowiem na postrzeganiu zmysłowym
2054 I, 1, | dyscypliny naukowe znajdują się na płaszczyźnie rozumu przyrodzonego,
2055 I, 1, | nadmiarze swej miłości zwraca się do ludzi jak do przyjaciół (
2056 I, 1, | objawienia urzeczywistnia się przez czyny i słowa wewnętrznie
2057 I, 1, | Objawienie Boże wpisuje się w czas i historię. Wcielenie
2058 I, 1, | od tego wydarzenia czuję się zobowiązany, aby stanowczo
2059 I, 1, | To w nim bowiem ukazuje się w pełnym świetle całe dzieło
2060 I, 1, | nade wszystko zaś objawia się fakt, że dzięki wcieleniu
2061 I, 1, | przeczuwać to, co dokona się w pełni czasów (por. Hbr
2062 I, 1, | swoją obecność i okazanie się przez słowa i czyny, przez
2063 I, 1, | działaniu Ducha Świętego ukazała się w pełni treść objawionej
2064 I, 1, | prawdy Bożej, aż wypełnią się w nim słowa Boże»11. ~
2065 I, 1, | 12. Historia staje się zatem dziedziną, w której
2066 I, 1, | bez której nie umielibyśmy się porozumieć. Wcielenie Syna
2067 I, 1, | w czas, wszystko ukrywa się w małej cząstce, Bóg przybiera
2068 I, 1, | kulturowych, ale otwiera się dla każdego człowieka, który
2069 I, 1, | Tajemnica człowieka wyjaśnia się naprawdę dopiero w tajemnicy
2070 I, 2, | posłuszeństwo Bogu. Wiąże się z tym uznanie Jego boskości,
2071 I, 2, | wolności. Bóg, który pozwala się poznać, autorytetem swojej
2072 I, 2, | darze i której sam nie może się domagać, wpisuje się w kontekst
2073 I, 2, | może się domagać, wpisuje się w kontekst relacji międzyosobowych,
2074 I, 2, | nakłaniając rozum, aby otworzył się na jej przyjęcie i uznał
2075 I, 2, | aktu, w którym realizuje się w pełni jego osobowa wolność15.
2076 I, 2, | słowy, wolność nie wyraża się w dokonywaniu wyborów przeciw
2077 I, 2, | prawda, ku której umysł ma się zwrócić i której nie może
2078 I, 2, | Gdzie zmysł darmo dojść się stara, serca żywa krzepi
2079 I, 2, | różny, nie naturą, kryje się tajemnic dziw!» 16. Pascal
2080 I, 2, (15) | Wat. I, na który powołuje się przytoczone wyżej zdanie,
2081 I, 2, (15) | zobowiązani Bogu objawiającemu się okazać przez wiarę zupełne
2082 I, 2, | pobudza ludzki umysł, by nigdy się nie zatrzymywał; przynagla
2083 I, 2, | przestrzeń swojej wiedzy, dopóki się nie upewni, że dokonał wszystkiego,
2084 I, 2, | którego słusznie odwołuje się zarówno filozofia, jak i
2085 I, 2, | pisze: «Często starałem się skupić umysł na tym problemie
2086 I, 2, | problemie i czasem zdawało mi się, że potrafię już uchwycić
2087 I, 2, | indziej znów, że wymyka się to całkowicie moim myślom;
2088 I, 2, | jakiś pożytek, zaczęła mi się narzucać z coraz większą
2089 I, 2, | natarczywością. (...) Czegóż się jednak podjąłem, ja nieszczęsny,
2090 I, 2, | zobowiązuje tę istotę do otwarcia się na transcendencję. Relacja
2091 I, 2, | powiedzieć: Któż dla nas uda się za morze i przyniesie je
2092 I, 2, | Z tych rozważań wyłania się pierwszy wniosek: prawda,
2093 I, 2, | wypracowanej przez rozum. Jawi się raczej jako bezinteresowny
2094 I, 2, | pobudza do myślenia i domaga się, by przyjąć ją jako wyraz
2095 II, 1, | istniejących już kultur. Wydaje się, że na mocy jakiegoś szczególnego
2096 II, 1, | Szczęśliwy mąż, który się ćwiczy w mądrości i który
2097 II, 1, | ćwiczy w mądrości i który się radzi swego rozumu, który
2098 II, 1, | swym sercu i zastanawia się nad jej ukrytymi sprawami.
2099 II, 1, | jego zjawisk nie dokonywało się poprzez abstrakcję, w której
2100 II, 1, | tych wydarzeniach objawia się i działa Bóg Izraela. Dogłębne
2101 II, 1, | rzeczywistości te wzajemnie się przenikają, każda zaś ma
2102 II, 1, | własną przestrzeń, w której się realizuje. W tym kierunku
2103 II, 1, | wzajemności. W Bogu znajduje się początek wszystkich rzeczy,
2104 II, 1, | dotrzeć rozumem. Opierając się na tej głębszej formie poznania,
2105 II, 1, | osiągnięciom; trzecia zasada opiera się na «bojaźni Bożej», która
2106 II, 1, | przestrzega tych zasad, naraża się na niepowodzenie i może
2107 II, 1, | może ostatecznie znaleźć się w sytuacji «głupca». Według
2108 II, 1, | życia. Głupiec bowiem łudzi się, że posiada rozległą wiedzę,
2109 II, 1, | otoczenia. Gdy wreszcie posuwa się do stwierdzenia, że «Boga
2110 II, 1, | nich o Bogu, który pozwala się poznać także poprzez przyrodę.
2111 II, 1, | greckiej, do której zdaje się nawiązywać w tym kontekście,
2112 II, 1, | piękna stworzeń poznaje się przez podobieństwo ich Stwórcę» (
2113 II, 2, | Testamentu poznanie nie opiera się wyłącznie na uważnej obserwacji
2114 II, 2, | Objawienia. Tutaj kryją się wyzwania, które naród wybrany
2115 II, 2, | odpowiedział. Zastanawiając się nad swoją kondycją, ukazywany
2116 II, 2, | i z Bogiem. To otwarcie się na tajemnicę, ukazaną mu
2117 II, 2, | przez Objawienie, stało się dlań ostatecznie źródłem
2118 II, 2, | zaznał także trudu zmagania się z ograniczeniami rozumu.
2119 II, 2, | zmęczenia wierzący nie poddaje się. Siłę do dalszego dążenia
2120 II, 2, | mądrościowych. Posługując się językiem potocznym, Apostoł
2121 II, 2, | por. Rz 1, 20). Wyraża się w tym uznanie, że rozum
2122 II, 2, | posiada zdolność, która zdaje się nieledwie przekraczać jego
2123 II, 2, | co złe, ale miał kierować się wyższą zasadą. Ślepa pycha
2124 II, 2, | niezależni i samodzielni, mogą się zatem obyć bez wiedzy pochodzącej
2125 II, 2, | które od tamtej chwili miały się stać przeszkodą na jego
2126 II, 2, | zaćmiona na skutek odwrócenia się od Tego, który jest źródłem
2127 II, 2, | bardzo myśli człowieka stały się na skutek grzechu «nikczemne»,
2128 II, 2, | wyraźnie: stopniowo rozum stał się więźniem samego siebie.
2129 II, 2, | rozrywając kajdany, w które sam się zakuł. ~
2130 II, 2, | Listów Pawłowych wyłania się bardzo wyraźnie jedna prawda:
2131 II, 2, | historycznym, o które rozbijają się wszelkie podejmowane przez
2132 II, 2, | czysto ludzkiej logiki musi się skończyć by «Gdzie jest
2133 II, 2, | naciskiem Apostoł. Aby mogło się dokonać to, czego pragnie
2134 II, 2, | jest zdecydowane otwarcie się na przyjęcie rzeczywistoś(
2135 II, 2, | ale św. Paweł nie waha się powiedzieć: «ilekroć niedomagam,
2136 II, 2, | planu zbawienia. Posługując się językiem współczesnych sobie
2137 II, 2, | Chrystusa, Apostoł nie boi się posłużyć najbardziej radykalnymi
2138 II, 2, | narzucić, i każe otworzyć się na powszechność zawartej
2139 II, 2, | pomocą wiary może otworzyć się na «szaleństwo» Krzyża i
2140 II, 2, | jest rafą, o którą może się rozbić powiązanie wiary
2141 II, 2, | ale poza którą otwiera się nieskończony ocean prawdy.
2142 II, 2, | prawdy. Wyraźnie ujawnia się tutaj granica między rozumem
2143 III, 1, | rozumu do tego, by wzniósł się ponad to, co przygodne i
2144 III, 1, | twórczej inteligencji stały się środkami wyrażania niepokoju,
2145 III, 1, | bardzo każdy człowiek stara się poznać obiektywny stan rzeczy,
2146 III, 1, | rzeczy, nie zadowalając się informacjami z drugiej ręki.
2147 III, 1, | ją; jeśli natomiast może się upewnić o jej prawdziwości,
2148 III, 1, | spotkałem»24. Słusznie uważa się, że człowiek osiągnął wiek
2149 III, 1, | rzeczy. Tu właśnie znajduje się motywacja wielorakich poszukiwań,
2150 III, 1, | rezultaty, przyczyniając się do autentycznego postępu
2151 III, 1, | poszukiwanie prawdy odnoszącej się do dobra, które należy spełnić.
2152 III, 1, | i trwania przy niej, gdy się ją odnajdzie»25. ~Jest zatem
2153 III, 1, | prawdziwym wartościom może stawać się lepszy, rozwijając w pełni
2154 III, 1, | prawdziwych wartości zamykając się w sobie, ale otwierając
2155 III, 1, | w sobie, ale otwierając się i poszukując ich także w
2156 III, 1, | każdy musi spełnić, aby stać się sobą i wzrastać jako osoba
2157 III, 1, | 26. Prawda jawi się człowiekowi najpierw pod
2158 III, 1, | istnienie osobowe mogłoby się wydawać całkowicie pozbawione
2159 III, 1, | Nie trzeba nawet odwoływać się do filozofów absurdu ani
2160 III, 1, | liczne wydarzenia dokonujące się na naszych oczach, które
2161 III, 1, | w świetle rozumu wydają się niewytłumaczalne wszystko
2162 III, 1, | dwóch tysiącleci, stała się śmierć Sokratesa. Nieprzypadkowo
2163 III, 1, | rzeczywiście prawdą, jawi się jako uniwersalna. To co
2164 III, 1, | kiedy bez względu na to, czy się do tego przyznaje, czy też
2165 III, 1, | stuleci filozofowie starali się odkryć i wyrazić tego rodzaju
2166 III, 2, | Różne inne dążenia mogą się okazać silniejsze niż prawda.
2167 III, 2, | silniejsze niż prawda. Zdarza się też, że człowiek ucieka
2168 III, 2, | dostrzeże ją z oddali, gdyż lęka się jej konsekwencji. Nawet
2169 III, 2, | Istotnie, tak właśnie dzieje się zazwyczaj w procesie badań
2170 III, 2, | Jeśli naukowiec kierujący się jakąś intuicją zaczyna szukać
2171 III, 2, | odpowiedź; stąd też nie zraża się niepowodzeniami. Nie uważa
2172 III, 2, | raczej, że nie udało mu się dotąd znaleźć właściwego
2173 III, 2, | człowieka, że gdyby musiał się go wyrzec, prowadziłoby
2174 III, 2, | Wystarczy przecież przyjrzeć się codziennemu życiu, by dostrzec,
2175 III, 2, | spostrzeżenie, że nie różnią się one istotnie od odpowiedzi,
2176 III, 2, | Warto może teraz przyjrzeć się pokrótce tym różnym formom
2177 III, 2, | Najliczniejsze są te, które opierają się na dowodach bezpośrednio
2178 III, 2, | które często zresztą okazują się krótkotrwałe. Jak już powiedziałem,
2179 III, 2, | filozoficzne, którymi kieruje się w życiu. W taki czy inny
2180 III, 2, | odpowiemy, wypada zastanowić się nad jeszcze jednym zjawiskiem,
2181 III, 2, | by żyć samotnie. Rodzi się i dorasta w rodzinie, aby
2182 III, 2, | rodzinie, aby później włączyć się swoją pracą w życie społeczne.
2183 III, 2, | myślowej. Gdy jednak dokona się ten proces, zdarza się,
2184 III, 2, | dokona się ten proces, zdarza się, że człowiek ponownie przyjmuje
2185 III, 2, | te same prawdy, opierając się na własnym doświadczeniu
2186 III, 2, | naukowych, na których opiera się współczesne życie? Któż
2187 III, 2, | tym, którego życie opiera się na wierze. ~
2188 III, 2, | z jednej strony wydaje się, że wiedza oparta na wierze
2189 III, 2, | oczywistych dowodach jawi się często jako rzeczywistość
2190 III, 2, | pewien ludzki wymiar, wiąże się bowiem z relacją międzyosobową
2191 III, 2, | prawdy filozoficzne. Szuka się tu raczej prawdy o samej
2192 III, 2, | wnętrza. Człowiek udoskonala się bowiem nie tylko przez zdobywanie
2193 III, 2, | człowiekiem, która wyraża się przez dar z siebie i przez
2194 III, 2, | problem stopniowo ukazuje się nam we wszystkich swoich
2195 III, 2, | rozum potrzebuje oprzeć się w swoich poszukiwaniach
2196 III, 2, | wynika, że człowiek znajduje się na drodze poszukiwania,
2197 III, 2, (28) | rozumowanie, którym zajmuję się od dawna i o którym mówiłem
2198 III, 2, (28) | Pytania te znajdują się w sercu każdego człowieka,
2199 III, 2, (28) | swego szczytu i otwiera się przed religią. Religijność
2200 III, 2, | którym z ufnością opierają się ludzie nauki29, oraz objawia
2201 III, 2, | ludzie nauki29, oraz objawia się jako Ojciec naszego Pana
2202 III, 2, (29) | naucza inaczej, ale posługuje się podobnymi słowami, kiedy
2203 III, 2, (29) | naukowych, jeżeli tylko prowadzi się je (...) z poszanowaniem
2204 III, 2, (29) | naprawdę nigdy nie będzie się sprzeciwiać wierze, sprawy
2205 III, 2, | Chrystusa: to bowiem, co w Nim się objawia, jest «pełnią prawdy» (
2206 III, 2, | filozoficzną. Przyjrzyjmy się więc najpierw relacjom między
2207 IV, 1, | samego początku musiało się zmierzyć z różnymi współczesnymi
2208 IV, 1, | wówczas poglądów, wywodzących się głównie z myśli stoickiej.
2209 IV, 1, | rozumiani przez pogan, nie mogli się powoływać wyłącznie na «
2210 IV, 1, | uświadomienie sobie tego, w co się wierzy. Przedsięwzięcie
2211 IV, 1, | Przedsięwzięcie to okazało się korzystne przede wszystkim
2212 IV, 1, | o tym zjawisku zbliżania się chrześcijan do filozofii,
2213 IV, 1, | ezoteryzmu, jakie szerzą się także dzisiaj w niektórych
2214 IV, 1, | i Tertulian, wypowiadają się krytycznie na temat pewnej
2215 IV, 1, | filozoficznych wydawało się pierwszym chrześcijanom
2216 IV, 1, | jednak, że nie troszczyli się o głębsze zrozumienie wiary
2217 IV, 1, | szkół filozofów wydawało im się praktyką jakby oderwaną
2218 IV, 1, | względami przestarzałą. ~Staje się to jeszcze bardziej oczywiste,
2219 IV, 1, | rasowe, społeczne i odnoszące się do płci, chrześcijaństwo
2220 IV, 1, | konsekwencja takiej wizji odnosiła się do zagadnienia prawdy. Poszukiwanie
2221 IV, 1, | Celsusa, Orygenes posługuje się filozofią platońską, aby
2222 IV, 1, | kulturą grecką, z której się wywodziła. W filozofii arystotelesowskiej
2223 IV, 1, | doktryny o Bogu. Ta rozwijająca się stopniowo nowa myśl chrześcijańska
2224 IV, 1, | chrześcijańska posługiwała się filozofią, zarazem jednak
2225 IV, 1, | zarazem jednak starała się wyraźnie od niej odróżniać.
2226 IV, 1, | Kościoła zachodniego zetknął się z wieloma szkołami filozoficznymi,
2227 IV, 1, | większa rzetelność, gdy domaga się, aby w niektóre rzeczy wierzono
2228 IV, 1, | teologicznej, w której zbiegały się różne nurty myśli greckiej
2229 IV, 1, | z systemami, do których się odwoływali. Pytanie postawione
2230 IV, 1, | zaułka mitów, aby otworzyć się pełniej na transcendencję.
2231 IV, 1, | był zatem w stanie wznieść się na wyższe poziomy refleksji,
2232 IV, 1, | Objawienia. To spotkanie odbyło się nie tylko na płaszczyźnie
2233 IV, 1, | filozofiami Ojcowie nie wahali się jednak wskazać w nich zarówno
2234 IV, 1, | w szkole filozofii staje się jeszcze znaczniejsza, a
2235 IV, 1, | pierwszeństwa wiary nie sprzeciwia się niezależnym poszukiwaniom
2236 IV, 1, | coraz dalej; rozum zdumiewa się wręcz swoją wzrastającą
2237 IV, 1, | dostrzec, gdzie znajduje się kres jego drogi: «Sądzę
2238 IV, 1, | fundament, na którym opiera się pewność jej istnienia. Jeśli
2239 IV, 1, | poznania wiary: wiara domaga się, aby jej przedmiot został
2240 IV, 2, | przedmiot badań filozofii może się przyczynić do zrozumienia
2241 IV, 2, | Objawienia. Wiara zatem nie lęka się rozumu, ale szuka jego pomocy
2242 IV, 2, | ufność. Jak łaska opiera się na naturze i pozwala jej
2243 IV, 2, | pełnie45, tak wiara opiera się na rozumie i go doskonali.
2244 IV, 2, | potrzebną moc, by wznieść się ku poznaniu tajemnicy Boga
2245 IV, 2, | zaprzeczyć samemu sobie ani się upokorzyć, aby przyjąć treści
2246 IV, 2, | wątpienia Tomasz odznaczał się w najwyższym stopniu odwagą
2247 IV, 2, | jakie wskazał kierując się geniuszem swej proroczej
2248 IV, 2, | wspólnocie natury, opiera się na wierze i formułuje prawidłowy
2249 IV, 2, | różna od tej, którą zalicza się do cnót rozumowych. Tę ostatnią
2250 IV, 2, | ostatnią bowiem zdobywa się przez naukę, tamta natomiast
2251 IV, 2, | filozoficznej, która opiera się na zdolności rozumu do badania
2252 IV, 2, | teologicznej, która opiera się na Objawieniu i bada treści
2253 IV, 2, | jej wszędzie, gdziekolwiek się objawiała, starając się
2254 IV, 2, | się objawiała, starając się jak najmocniej uwypuklić
2255 IV, 3, | obszarami wiedzy przekształciło się w szkodliwy rozdział. Przesadny
2256 IV, 3, | systemy, które opowiedziały się po stronie poznania racjonalnego,
2257 IV, 3, | filozoficznej dokonywał się przy stopniowym oddalaniu
2258 IV, 3, | przy stopniowym oddalaniu się od chrześcijańskiego Objawienia,
2259 IV, 3, | przedstawiciele idealizmu starali się na różne sposoby przekształcić
2260 IV, 3, | struktury dialektyczne poddające się pojmowaniu racjonalnemu.
2261 IV, 3, | nurtowi przeciwstawiały się różne formy humanizmu ateistycznego,
2262 IV, 3, | racjonalności. Nie wahały się przy tym nadać sobie statusu
2263 IV, 3, | statusu nowych religii i stały się podstawą programów społecznych
2264 IV, 3, | przyrodniczych rozpowszechniła się stopniowo mentalność pozytywistyczna,
2265 IV, 3, | rozwój techniki, wydaje się ulegać nie tylko logice
2266 IV, 3, | na pierwszy plan wysuwa się to, co przemijające. Nihilizm
2267 IV, 3, | współczesnej kulturze zmieniła się rola samej filozofii. Straciła
2268 IV, 3, | mądrości i wiedzy, aby stać się stopniowo tylko jedną z
2269 IV, 3, | Człowiek dzisiejszy zdaje się być stale zagrożony przez
2270 IV, 3, | zakresie skutków skierowują się przeciw człowiekowi. Zostają
2271 IV, 3, | przeciwko niemu. Na tym zdaje się polegać główny rozdział
2272 IV, 3, | rozumu, któremu nie pozwala się już poznawać prawdy i szukać
2273 IV, 3, | stopniowego pogłębiania się rozdziału między wiarą a
2274 IV, 3, | prawdą, że przyglądając się bliżej nawet refleksji filozoficznej
2275 IV, 3, | tych, którzy przyczynili się do zwiększenia dystansu
2276 IV, 3, | Takie zalążki myśli znajdują się na przykład w głębokich
2277 IV, 3, | zagadnienie śmierci może się stać dla każdego myśliciela
2278 IV, 3, | między wiarą a rozumem domaga się wysiłku wnikliwego rozeznania,
2279 IV, 3, | oparcia w rozumie, skupiła się bardziej na uczuciach i
2280 IV, 3, | bytu. ~Niech zatem nie wyda się niestosowne moje głośne
2281 V, 1, | filozofii ani nie opowiada się oficjalnie po stronie jakiegoś
2282 V, 1, | teologią musi posługiwać się własnymi metodami i przestrzegać
2283 V, 1, | w sposób, który poddaje się kontroli rozumu. Filozofia,
2284 V, 1, | fundament autonomii, jaką cieszy się filozofia, należy dostrzec
2285 V, 1, | objawionych oraz gdy szerzy się fałszywe i jednostronne
2286 V, 1, | poglądy, które sprzeciwiają się doktrynie chrześcijań—55.
2287 V, 1, | filozoficznej ukształtowały się różne szkoły myślenia, także
2288 V, 1, | koncepcji, którymi kierują się te szkoły, z wymogami stawianymi
2289 V, 1, | jedna prawda, choć wyraża się ona w formach, które noszą
2290 V, 1, | kiedy trwa dziś mnożenie się systemów, metod, pojęć i
2291 V, 1, | bardzo szczegółowych, narzuca się wielka potrzeba ich krytycznego
2292 V, 1, | Kol 2, 3); dlatego stara się przez swoje wypowiedzi pobudzić
2293 V, 1, | ciągu stuleci wypowiadało się na temat teorii głoszących
2294 V, 1, | wypowiedzi Magisterium stały się częstsze od połowy ubiegłego
2295 V, 1, | Watykański I wypowiedziało się oficjalnie odnośnie do relacji
2296 V, 1, | wypowiedziach Magisterium zajmowało się nie tyle poszczególnymi
2297 V, 1, | drugiej strony należało się przeciwstawić pokusom fideizmu
2298 V, 1, | zatem tenże Bóg wyprzeć się samego siebie ani też prawda
2299 V, 1, | wskazywał, że modernizm opiera się na tezach filozoficznych
2300 V, 1, | papież Pius XII wypowiedział się w Encyklice Humani generis,
2301 V, 1, | można leczyć chorób, jeśli się ich najpierw dobrze nie
2302 V, 1, | fałszywych twierdzeniach kryje się czasem ziarno prawdy, a
2303 V, 1, | metodologii wywodzących się z marksizmu71. ~Tak więc
2304 V, 1, | 55. Przyglądając się sytuacji współczesnej dostrzegamy,
2305 V, 1, | filozoficznej. W tym kontekście mówi się w wielu środowiskach o «
2306 V, 1, | końcu metafizyki»: postuluje się, aby filozofia poprzestawała
2307 V, 1, | badań teologicznych. Zdarza się to przede wszystkim w przypadkach,
2308 V, 1, | Dochodzi do tego, że utożsamia się słowo Boże wyłącznie z Pismem
2309 V, 1, (72) | objawia, a który nie może się mylić ani wprowadzać w błąd":
2310 V, 1, | sens tekstów. Kto zajmuje się badaniem Pism Świętych,
2311 V, 1, | hermeneutyczne również opierają się na określonych koncepcjach
2312 V, 1, | dziedzin trudniejsze staje się dostrzeżenie owego pełnego
2313 V, 1, | tysiąclecia, które zbliża się ku końcowi, poucza nas,
2314 V, 1, | właśnie drogą: nie wyzbywać się tęsknoty za prawdą ostateczną,
2315 V, 1, | bariery izolacji i nie wahał się ponosić ryzyka w poszukiwaniu
2316 V, 1, | prawdziwe. Wiara zatem staje się zdecydowanym i przekonującym
2317 V, 2, | Magisterium nie ograniczało się jednak do wskazywania błędów
2318 V, 2, | Równie konsekwentnie starało się przypominać podstawowe zasady,
2319 V, 2, | zasady, na których winna się opierać autentyczna odnowa
2320 V, 2, | Encykliki Aeterni Patris stało się wydarzeniem naprawdę przełomowym
2321 V, 2, | nowym rozmachem. Ożywiły się znacznie badania historyczne,
2322 V, 2, | dziele św. Tomasza znacznie się poszerzyła, a liczni naukowcy
2323 V, 2, | przemyślenia i poszukiwania stały się ważną inspiracją dla Soboru
2324 V, 2, | jedynym przejawem odrodzenia się myśli filozoficznej w kulturze
2325 V, 2, | przez papieża Leona pojawili się liczni teolodzy katoliccy,
2326 V, 2, | nurtów myślowych i posługując się własną metodologią, stworzyli
2327 V, 2, | Tajemnica człowieka wyjaśnia się naprawdę dopiero w tajemnicy
2328 V, 2, | powołanie»82. ~Sobór zajął się także kwestią studiów filozoficznych,
2329 V, 2, | tym, którzy przygotowują się do studiów teologicznych.
2330 V, 2, | duszpasterskiej będą musieli się zmagać z problemami współczesnego
2331 V, 2, | pytaniami człowieka i skupia się na problemach szczegółowych
2332 V, 2, | zarzucenie tej metody stało się przyczyną poważnych zaniedbań
2333 VI, 1, | świetle wiary, nie może się zatem obyć bez relacji z
2334 VI, 1, | realizacja wymaga odwołania się do myśli filozoficznej ze
2335 VI, 1, | drugą zasadę, teologia stara się spełnić specyficzne wymogi
2336 VI, 1, | poznania oraz porozumiewania się osób, a zwłaszcza różne
2337 VI, 1, | jakimi Kościół posługuje się w swojej refleksji i nauczaniu,
2338 VI, 1, | sobie zrozumiała, odznacza się bowiem taką logiczną spójnością,
2339 VI, 1, | logiczną spójnością, że jawi się jako autentyczna dziedzina
2340 VI, 1, | twierdzeń, z których składa się nauczanie Kościoła, ale
2341 VI, 1, | tajemnicę chrześcijanin włącza się wyrażając przyzwolenie wiary. ~
2342 VI, 1, | zatem uczynić posługując się ukształtowanymi w sposób
2343 VI, 1, | których definicje określa się na płaszczyźteologicznych,
2344 VI, 1, | P 3, 15), powinna starać się usprawiedliwić i wyjaśnić
2345 VI, 1, | fundamentalną potrzebą wyrażania się za pośrednictwem rozumu
2346 VI, 1, | dar Boży, choć nie opiera się na rozumie, nie może bynajmniej
2347 VI, 1, | nie może bynajmniej obyć się bez niego; jednocześnie
2348 VI, 1, | dostrzega, że musi oprzeć się na wierze, aby odkryć horyzonty,
2349 VI, 1, | chrześcijanin musi umieć posługiwać się w pełni swoim sumieniem
2350 VI, 1, | teologia moralna musi odwoływać się do właściwie uformowanej
2351 VI, 1, | teolog powinien odwoływać się nie tyle do filozofii, co
2352 VI, 1, | część prawdy. Odwołanie się do nauk przyrodniczych może
2353 VI, 1, | krytycznej i zdolnej wznieść się na odpowiedni poziom ogólności.
2354 VI, 1, | że nie wolno zatrzymywać się na pojedynczym, konkretnym
2355 VI, 1, | konfrontacji z kulturami stało się udziałem Kościoła od samego
2356 VI, 1, | chrześcijańskiej wspólnocie przekonać się o powszechności głoszonego
2357 VI, 1, | głoszonego orędzia i zetknąć się z przeszkodami, jakie wynikały
2358 VI, 1, | pierwotna wspólnota starała się rozwiązać ten problem. Pisze
2359 VI, 1, | byliście daleko, staliście się bliscy przez krew Chrystusa.
2360 VI, 1, | naszej refleksji rozszerza się i ogarnia także przemianę,
2361 VI, 1, | przemianę, jaka dokonywała się w poganach po przyjęciu
2362 VI, 1, | Wszyscy ludzie, wywodzący się z różnych krajów i tradycji,
2363 VI, 1, | pozwala dwóm narodom stać się «jednym». Ci, którzy byli «
2364 VI, 1, | którzy byli «dalecy», stali się «bliscy» dzięki nowej rzeczywistości,
2365 VI, 1, | różnymi kulturami zrodziła się w praktyce nowa rzeczywistość.
2366 VI, 1, | ludzkiej naturze, odznaczają się typową dla człowieka otwartością
2367 VI, 1, | którym jego życie staje się coraz bardziej ludzkie94.
2368 VI, 1, | kultury, jeśli odwołują się do wartości dawnych tradycji,
2369 VI, 1, | procesy rozwojowe dokonujące się w wyniku kontaktów między
2370 VI, 1, | stuleciach wciąż na nowo dokonuje się wydarzenie, którego świadkami
2371 VI, 1, | różnych kulturach domaga się wiary od tych, którzy ją
2372 VI, 1, | ją do pełnego wyrażenia się w prawdzie. ~Wynika stąd,
2373 VI, 1, | określona kultura nigdy nie może się stać kryterium oceny, a
2374 VI, 1, | Ewangelia nie przeciwstawia się danej kulturze, to znaczy
2375 VI, 1, | przeciwnie pobudza je do otwarcia się na nowość ewangelicznej
2376 VI, 1, | nowe zadania otwierają się przed inkulturacją. Nasze
2377 VI, 1, | Nostra aetate, winni kierować się określonymi kryteriami.
2378 VI, 1, | następujące: kiedy Kościół styka się po raz pierwszy z wielkimi
2379 VI, 1, | kulturami, nie może wyrzec się tego, co zyskał dzięki inkulturacji
2380 VI, 1, | dziedzictwo sprzeciwiłby się opatrznościowemu zamysłowi
2381 VI, 1, | swojej odrębności i umacniać się przez opozycję wobec innych
2382 VI, 1, | zrozumienia go przyczynia się z pewnością ludzkie poszukiwanie
2383 VI, 1, | wywodzie teologicznym posłużyć się po prostu jednym czy drugim
2384 VI, 1, | oczywiste, że poruszając się między tymi dwoma biegunami
2385 VI, 1, | których istnienia sam nigdy by się nie domyślił. Dzięki takiej
2386 VI, 1, | teologów, którzy wyróżnili się także jako wybitni filozofowie,
2387 VI, 1, | Łosskiego. Oczywiście, powołując się na tych autorów, obok których
2388 VI, 1, | Jedno jest pewne: zapoznanie się z drogą duchowego rozwoju
2389 VI, 1, | tych myślicieli przyczyni się do postępu w poszukiwaniu
2390 VI, 2, | autonomicznym, to znaczy kierującym się własnymi prawami, opierając
2391 VI, 2, | własnymi prawami, opierając się wyłącznie na zdolnościach
2392 VI, 2, | prawdziwe. Także tutaj sprawdza się zasada, że łaska nie niszczy
2393 VI, 2, | filozoficznej, ale domaga się raczej uznania samowystarczalności
2394 VI, 2, | pokorze filozof zdobywa się na odwagę podjęcia także
2395 VI, 2, | bytu. W tej sferze mieści się także rzeczywistość grzechu,
2396 VI, 2, | rzeczywistość grzechu, tak jak jawi się ona w świetle wiary, która
2397 VI, 2, | Objawienia. Nieprzypadkowo stało się ono kluczowym pojęciem filozofii
2398 VI, 2, | których on sam byłby skłonny się zamknąć. Tego rodzaju problematyka
2399 VI, 2, | zagadnienia, filozofowie nie stali się teologami, nie dążyli bowiem
2400 VI, 2, | gdy sama teologia odwołuje się do filozofii. W rzeczywistości
2401 VI, 2, | filozofia podporządkowuje się bezwolnie teologii ani że
2402 VI, 2, | ciągu dziejów posługiwano się nim, aby wskazać na potrzebę
2403 VI, 2, | teolog nie chce posługiwać się filozofią, powstaje niebezpieczeństwo,
2404 VI, 2, | filozofię nieświadomie i zamknie się w strukturach myślowych
2405 VI, 2, | więź z teologią, poczułby się zobowiązany do przywłaszczenia
2406 VI, 2, | rozumu i moc wiary połączyły się w najbardziej wzniosłej
2407 VI, 2, | nigdy zasad, jakimi kieruje się o ~
2408 VI, 2, | podkreślałem, filozof musi kierować się własnymi regułami i opierać
2409 VI, 2, | Chrześcijańskie Objawienie staje się zatem prawdziwym łącznikiem
2410 VI, 2, | Bożym. Ta filozofia stanie się terenem spotkania między
2411 VI, 2, | ponieważ wierzący przekonają się bliżej, że wiara zyskuje
2412 VII, 1, | sobie, jakie bogactwo kryje się na tych świętych stronicach.
2413 VII, 1, | niestworzona i nie zrodziła się sama. Tylko Bóg jest Absolutem.
2414 VII, 1, | Ze stronic Biblii wyłania się ponadto wizja człowieka
2415 VII, 1, | na pierwszy plan wysuwa się a moralnego — najtragiczniejszej
2416 VII, 1, | pełni, która urzeczywistnia się w Chrystusie Jezusie. Wcielenie
2417 VII, 1, | tajemnicą, do której należy się odwoływać, aby zrozumieć
2418 VII, 1, | w których on sam mógłby się uwięzić. Tylko tutaj jednak
2419 VII, 1, | szczyt. Zrozumiała staje się bowiem najgłębsza istota
2420 VII, 1, | nich, a zarazem ujawnia się relacja miłości, która jednoczy
2421 VII, 1, | których żyjemy i które zdają się stanowić samą treść życia,
2422 VII, 1, | życia, wielu zastanawia się, czy ma jeszcze sens samo
2423 VII, 1, | teorii, które prześcigają się w próbach rozwiązania tego
2424 VII, 1, | wątpliwość, która łatwo może stać się źródłem sceptycyzmu i obojętności
2425 VII, 1, | jeszcze większego zamknięcia się w sobie, w granicach własnej
2426 VII, 1, | gdyż każe jej przystosować się do własnej natury. Idąc
2427 VII, 1, | drogą, filozofia stanie się bowiem nie tylko decydującym
2428 VII, 1, | antyludzki, a nawet przekształcić się w potencjalne narzędzia
2429 VII, 1, | wzywa filozofię, by starała się znaleźć naturalny fundament
2430 VII, 1, | znaczy taką, która interesuje się nie tylko szczegółowymi
2431 VII, 1, | że człowiek, choć splamił się nieuczciwością i kłamstwem,
2432 VII, 1, | teren, na którym dokonuje się spotkanie z bytem, a tym
2433 VII, 1, | transcendencji, otwiera się przed nim droga do metafizycznego
2434 VII, 1, | fundamentu. Nie można zatrzymać się na samym doświadczeniu;
2435 VII, 1, | Boże nieustannie odwołuje się do tego, co wykracza poza
2436 VII, 1, | autorytetu metafizyki staje się jeszcze bardziej oczywista,
2437 VII, 1, | filozofii przez słowo Boże, mogą się wydawać trudne dla wielu
2438 VII, 1, | głębokie przekonanie opierając się na tym, czego nauczali konsekwentnie
2439 VII, 1, | Wycinkowość wiedzy wiąże się z częściową wizją prawdy
2440 VII, 1, | dlatego nie mogą oni uchylić się od tego obowią— ~Jestem
2441 VII, 1, | inspirację, z pewnością okaże się wierny wymogom autonomii
2442 VII, 1, | niektórzy filozofowie stali się promotorami ponownego odkrycia
2443 VII, 1, | niebezpieczeństwo, jakie kryje się w niektórych nurtach myślowych,
2444 VII, 1, | teologii, ma zwyczaj posługiwać się izolowanymi ideami zaczerpniętymi
2445 VII, 1, | historyczny. W ten sposób pozbawia się możliwości odróżnienia cząstki
2446 VII, 1, | filozoficznych, do jakiego uciekają się czasem niektórzy teolodzy.
2447 VII, 1, | zadanie historyczne. Podważa się w ten sposób przynajmniej
2448 VII, 1, | konsekwencji historia myśli staje się dla niego jedynie zbiorem
2449 VII, 1, | teologicznej historyzm przejawia się zwykle w postaci swego rodzaju «
2450 VII, 1, | teolodzy skłonni są posługiwać się wyłącznie najnowszymi formułami
2451 VII, 1, | poglądu, teraz jednak odrodził się on w nowej postaci scjentyzmu.
2452 VII, 1, | postępu techniki, przygotowuje się do zdominowania wszystkich
2453 VII, 1, | współczesnej techniki przyczyniły się do rozpowszechnienia mentalności
2454 VII, 1, | Jej oddziaływanie wydaje się niczym nie ograniczone,
2455 VII, 1, | wyobraźni. Trudno też pogodzić się ze stosunkiem tego nurtu
2456 VII, 1, | sobie zadawał. Uporawszy się w ten sposób z krytyką opartą
2457 VII, 1, | technicznie wykonalne, staje się tym samym także dopuszczalne
2458 VII, 1, | widzą potrzeby odwołania się do refleksji teoretycznej
2459 VII, 1, | doprowadził do ukształtowania się pewnej koncepcji demokracji,
2460 VII, 1, | człowieka, w której nie mieszczą się ani wielkie dylematy etyczne,
2461 VII, 1, | wyznaczającej dziś jak się zdaje wspólny horyzont wielu
2462 VII, 1, | fundamentów i negacją — jak się Nihilizm nie tylko pozostaje
2463 VII, 1, | fundamentem, na którym opiera się ludzka godność. W ten sposób
2464 VII, 1, | godność. W ten sposób stwarza się możliwość wymazania z oblicza
2465 VII, 1, | Gdy człowiekowi odbierze się prawdę, wszelkie próby wyzwolenia
2466 VII, 1, | próby wyzwolenia go stają się całkowicie nierealne, ponieważ
2467 VII, 1, (106) | W słowach tych zawiera się podstawowe wymaganie i przestroga
2468 VII, 1, | wiedzy i mądrości znacznie się wzbogaciły. Wystarczy tu
2469 VII, 1, | wskazuje na pojawienie się całego zespołu nowych czynników,
2470 VII, 1, | Pierwotnie posługiwano się tym określeniem w odniesieniu
2471 VII, 1, | nurty myślowe odwołujące się do postmodernizmu zasługują
2472 VII, 1, | człowiek powinien teraz nauczyć się żyć w sytuacji całkowitego
2473 VII, 1, | tego doświadczenia załamał się racjonalistyczny optymizm,
2474 VII, 1, | pozytywistyczna, która nie wyzbyła się złudzenia, iż dzięki zdobyczom
2475 VII, 2, | Objawienie, nie zatrzymując się na etapach pośrednich. Teolog
2476 VII, 2, | że w jego pracy wyraża się «dynamika wpisana w samą
2477 VII, 2, | którą jest Chrystus, domaga się, by ją przyjąć jako uniwersalny
2478 VII, 2, (109) | znieść nie mogą', wydaje się przede wszystkim nieodzowne
2479 VII, 2, (109) | do całej prawdy' wydaje się nieodzowne nie tylko w związku
2480 VII, 2, (109) | mysterium Christi domaga się wiary, ona bowiem właściwie
2481 VII, 2, (109) | do całej prawdy' dokonuje się więc w wierze i poprzez
2482 VII, 2, | a więc nad tym, że stał się On człowiekiem i w konsekwencji
2483 VII, 2, | zadaniem teologii staje się w tym kontekście zrozumienie
2484 VII, 2, | fundamentalną i pilną potrzebą staje się wnikliwa analiza tekstów:
2485 VII, 2, | kolei tych, w których wyraża się żywa Tradycja Kościoła.
2486 VII, 2, | związku z tym wyłaniają się dziś pewne problemy, częściowo
2487 VII, 2, | więc język ludzki staje się ucieleśnieniem języka Boga,
2488 VII, 2, | objawia swoją prawdę «zniżając się» przedziwnie do naszego
2489 VII, 2, | historyczności, ale zawiera się w znaczeniu, jakie mają
2490 VII, 2, | trwałą i ostateczną. Nasuwa się tu oczywiście pytanie, w
2491 VII, 2, | w jaki sposób dokonuje się przejście od historycznych
2492 VII, 2, | granicach czasu i kultury; daje się poznać w historii, ale przerasta
2493 VII, 2, (112) | katoliccy doktorzy, cieszący się powszechnym uznaniem, wypracowali
2494 VII, 2, (112) | z pewnością nie opierają się na tak nietrwałym fundamencie.
2495 VII, 2, | dyscypliny naukowe nie mogłyby się wzajemnie porozumiewać,
2496 VII, 2, | inne od tych, w których się zrodziły i rozwinęły. Tak
2497 VII, 2, | ich treść często okazuje się niewyraźna. Refleksja filozoficzna
2498 VII, 2, | filozoficzna mogłaby stać się bardzo pomocna w tej dziedzinie.
2499 VII, 2, | szczególnie ważnych zadań stało się głębsze poznanie relacji
2500 VII, 2, | perspektywę «oddolną» jak się dzisiaj mówi albo eklezjologia
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3500 | 3501-4000 | 4001-4500 | 4501-5000 | 5001-5186 |