1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3494
(...) Fides et ratio
Rozdzial, Paragraf, Numer
1501 II, 1, | bowiem, że w nim zawarta jest wyczerpująca odpowiedź na
1502 II, 1, | faktu, że ludzkie poznanie jest nieustanną wędrówką; druga
1503 II, 1, | całkowitą jasnością, jak znikoma jest jego wiedza i jak daleko
1504 II, 1, | dzięki rozumowi człowiek jest w stanie «poznać budowę
1505 II, 1, | 17. 19-20) jednym słowem jest zdolny do myślenia filozoficznego
1506 II, 1, | wszystkiego, to przyczyną jest nie tyle brak właściwych
1507 II, 1, | Bożej: «Podstawą wiedzy jest bojaźń Pańska» (Prz 1, 7;
1508 II, 2, | wyraźniej dostrzec, jak wnikliwa jest refleksja podjęta w Księgach
1509 II, 2, | ograniczenia: nie tylko nie jest zamknięta w sferze poznania
1510 II, 2, | Znaczenie tego symbolu jest jasne: człowiek nie był
1511 II, 2, | rozeznać i rozsądzić, co jest dobre, a co złe, ale miał
1512 II, 2, | odwrócenia się od Tego, który jest źródłem i początkiem prawdy.
1513 II, 2, | Ukrzyżowanie Syna Bożego jest wydarzeniem historycznym,
1514 II, 2, | wyzwanie dla każdej filozofii, jest śmierć Jezusa Chrystusa
1515 II, 2, | musi się skończyć by «Gdzie jest mędrzec? Gdzie uczony? Gdzie
1516 II, 2, | ludzkich mędrców, ale konieczne jest zdecydowane otwarcie się
1517 II, 2, | mędrców (...); i to, co nie jest szlachetnie urodzone według
1518 II, 2, | wzgardzone, i to, co nie jest, wyróżnił Bóg, by to, co
1519 II, 2, | wyróżnił Bóg, by to, co jest, unicestwić» (1 Kor 1, 27-
1520 II, 2, | właśnie to, co według świata jest niczym, by to, co jest,
1521 II, 2, | świata jest niczym, by to, co jest, unicestwić». Aby wyrazić
1522 II, 2, | miłości, której symbolem jest Krzyż, natomiast Krzyż może
1523 II, 2, | słów, ale Słowo Mądrości jest tym, co św. Paweł wskazuje
1524 II, 2, | nawet o własnych siłach jest w stanie dostrzec, że człowiek
1525 II, 2, | ukrzyżowanego i zmartwychwstałego jest rafą, o którą może się rozbić
1526 III, 1, | przerasta całą rzeczywistość i jest źródłem wszelkiego życia.
1527 III, 1, | omacku. Bo w rzeczywistości jest On niedaleko od każdego
1528 III, 1, | przedmiotem tego pragnienia jest prawda. Nawet w życiu codziennym
1529 III, 1, | która nie tylko zdolna jest wiedzieć, ale także zdaje
1530 III, 1, | obojętne, czy jego wiedza jest prawdziwa. Jeśli człowiek
1531 III, 1, | Jeśli człowiek odkryje, że jest fałszywa, odrzuca ją; jeśli
1532 III, 1, | tym przypadku jego celem jest prawda. To przekonanie wyraziłem
1533 III, 1, | podstawowy w stosunku do niego jest ciążący na każdym człowieku
1534 III, 1, | gdy się ją odnajdzie»25. ~Jest zatem konieczne, aby wartości,
1535 III, 1, | transcendentnych wobec niego samego. Jest to konieczny warunek, który
1536 III, 1, | samym faktem, że istniejemy jest nieunikniona konieczność
1537 III, 1, | jego istnienia, czy też jest coś, co wykracza poza śmierć;
1538 III, 1, | też nie. Nie bez znaczenia jest fakt, że szczególną inspiracją
1539 III, 1, | poszukiwań: czy możliwe jest osiągnięcie prawdy uniwersalnej
1540 III, 1, | choćby cząstkowa, jeśli jest rzeczywiście prawdą, jawi
1541 III, 1, | jako uniwersalna. To co jest prawdziwe, musi być prawdziwe
1542 III, 2, | 29. Jest nie do pomyślenia, aby poszukiwanie
1543 III, 2, | zjawiska, od samego początku jest przekonany, że znajdzie
1544 III, 2, | ostatecznych. Pragnienie prawdy jest tak głęboko zakorzenione
1545 III, 2, | potwierdza, że człowiek jest zasadniczo zdolny dotrzeć
1546 III, 2, | potwierdzić eksperymentalnie. Jest to rząd prawd występujących
1547 III, 2, | powiedziałem, każdy człowiek jest w pewien sposób filozofem
1548 III, 2, | 31. Człowiek nie jest stworzony, by żyć samotnie.
1549 III, 2, | społeczne. Od dnia narodzin jest zatem włączony w różne tradycje,
1550 III, 2, | krytycznej ocenie, która jest szczególną formą aktywności
1551 III, 2, | człowieka nadal o wiele więcej jest prawd, w które po prostu
1552 III, 2, | istota szukająca prawdy, jest więc także tym, którego
1553 III, 2, | wiedza oparta na wierze jest niedoskonałą formą wiedzy,
1554 III, 2, | samej osobie: tego, kim jest i co ujawnia z własnego
1555 III, 2, | wierze, którego podstawą jest zaufanie między osobami,
1556 III, 2, | zaufanie między osobami, nie jest pozbawione odniesienia do
1557 III, 2, | męczenników. Męczennik bowiem jest najbardziej autentycznym
1558 III, 2, | którego ufamy ich słowu, jest zaś taki, że dostrzegamy
1559 III, 2, | Celem tego poszukiwania nie jest tylko poznanie prawd cząstkowych,
1560 III, 2, | rozpoznać taką prawdę. Ponieważ jest to prawda o doniosłym i
1561 III, 2, | poszukiwaniom spekulatywnym, jest niezgodny z nauczaniem starożytnych
1562 III, 2, | Jezusie Chrystusie, który jest Prawdą, wiara dostrzega
1563 III, 2, (28) | Jest to rozumowanie, którym zajmuję
1564 III, 2, (28) | różnych okazjach. "'Kimże jest człowiek i jakież jest jego
1565 III, 2, (28) | Kimże jest człowiek i jakież jest jego znaczenie? Cóż jest
1566 III, 2, (28) | jest jego znaczenie? Cóż jest jego dobrem i cóż złem jego?' (
1567 III, 2, (28) | sprawiające, że człowiek jest rzeczywiście człowiekiem.
1568 III, 2, (28) | idzie, odpowiedź na nie jest miarą głębi jego zaangażowania
1569 III, 2, (28) | przyczyna rzeczy' poddawana jest całościowym badaniom, poszukującym
1570 III, 2, (28) | wyraz osoby ludzkiej, gdyż jest szczytem jego rozumnej natury.
1571 III, 2, | Jezusie Chrystusie, nie jest sprzeczna z prawdami, do
1572 III, 2, | pełni prawdy. Jedność prawdy jest podstawowym postulatem ludzkiego
1573 III, 2, | ukazując, że Bóg Stwórca jest także Bogiem historii zbawienia.
1574 III, 2, | zbawienia. Ten sam jedyny Bóg jest fundamentem oraz rękojmią
1575 III, 2, | przypomina Apostoł: «Prawda jest w Jezusie» (por. Ef 4, 21;
1576 III, 2, | por. Kol 1, 15-20). On jest Słowem odwiecznym, w którym
1577 III, 2, | bowiem, co w Nim się objawia, jest «pełnią prawdy» (por. J
1578 III, 2, | ukazana nam przez Objawienie jest zarazem prawdą, którą mamy
1579 IV, 1, | ponieważ dostęp do prawdy jest dobrem, które pozwala dotrzeć
1580 IV, 1, | słowa oraz czystości życia, jest życzliwa mądrości i czyni
1581 IV, 1, | miłujących mądrość, która jest stwórczym źródłem wszystkich
1582 IV, 1, | wszystkim poucza, to znaczy jest poznaniem Syna Bożego»36.
1583 IV, 1, | celem filozofii greckiej nie jest uzupełnianie lub umacnianie
1584 IV, 1, | wiary: «Nauka Zbawiciela jest sama w sobie doskonała i
1585 IV, 1, | nie potrzebuje oparcia, jest bowiem mocą i mądrością
1586 IV, 1, | można napotkać, znamienna jest z pewnością postać Orygenesa.
1587 IV, 1, | Akademia i Kościół?» 40, jest wyraźnym świadectwem krytycznej
1588 IV, 1, | Niesłuszny i jednostronny jest zatem pogląd, że ich dzieło
1589 IV, 1, | rozumu. Zadaniem rozumu nie jest bowiem wydawanie opinii
1590 IV, 1, | mógłby podjąć, gdyż nie jest do tego przystosowany. Jego
1591 IV, 1, | tym momencie jednak rozum jest też w stanie dostrzec, gdzie
1592 IV, 1, | istnienia. (...) Czy zresztą jest coś równie niepojętego i
1593 IV, 1, | niewysłowionego jak to, co jest ponad wszystkim? Skoro zatem
1594 IV, 1, | w sposób racjonalny, że jest niepojęty (rationabiliter
1595 IV, 1, | poszukiwań, uznaje, jak konieczne jest to, co ukazuje mu wiara. ~ ~
1596 IV, 2, | ograniczeń, których źródłem jest nieposłuszeństwo grzechu,
1597 IV, 2, | zapominał też o wartości, jaką jest rozumność wiary; przeciwnie,
1598 IV, 2, | jej sens. Wiara mianowicie jest w pewien sposób «czynnością
1599 IV, 2, | pierwszeństwo tej mądrości, która jest darem Ducha Świętego i wprowadza
1600 IV, 2, | wśród darów Ducha Świętego jest różna od tej, którą zalicza
1601 IV, 2, | św. Jakub. Podobnie też jest ona różna od wiary, jako
1602 IV, 2, | przyjmuje Bożą prawdę taką, jaka jest, natomiast cechą daru mądrości
1603 IV, 2, | natomiast cechą daru mądrości jest to, że osądza wedle Boż,
1604 IV, 2, | obiektywność. Jego filozofia jest rzeczywiście filozofią bytu,
1605 IV, 3, | osiągnięcia celu, jakim jest prawda. W interpretacji
1606 IV, 3, | interpretacji nihilistycznej życie jest jedynie sposobnością do
1607 IV, 3, | co przemijające. Nihilizm jest źródłem rozpowszechnionego
1608 IV, 3, | zobowiązań, ponieważ wszystko jest ulotne i tymczasowe. ~
1609 IV, 3, | stale zagrożony przez to, co jest jego własnym wytworem, co
1610 IV, 3, | jego własnym wytworem, co jest wynikiem pracy jego rąk,
1611 IV, 3, | a rozumem filozoficznym. Jest oczywiście prawdą, że przyglądając
1612 IV, 3, | propozycją uniwersalną. Złudne jest mniemanie, że wiara może
1613 IV, 3, | słaby rozum; przeciwnie, jest wówczas narażona na poważne
1614 V, 1, | dostrzec w tym, że rozum jest ze swej natury zwrócony
1615 V, 1, | środki, aby do niej dotrzeć. Jest oczywiste, że filozofia
1616 V, 1, | popełnia błędy. Magisterium nie jest zobowiązane ani uprawnione
1617 V, 1, | Zadaniem Magisterium jest przede wszystkim wskazywanie,
1618 V, 1, | teologiczną. ~Kościół zobowiązany jest wskazywać, co w danym systemie
1619 V, 1, | docenić każdy filozof, gdyż jest ona oparciem dla recta ratio,
1620 V, 1, | wiary. Przedsięwzięcie to jest niełatwe, skoro bowiem już
1621 V, 1, | filozoficznych tego, co jest w nich cenne i owocne z
1622 V, 1, | wiary: «Chociaż jednak wiara jest ponad rozumem, nigdy nie
1623 V, 1, | których ważkim zadaniem jest obrona prawdy Boskiej i
1624 V, 1, | fideistycznej tendencji jest «biblicyzm», który chciałby
1625 V, 1, | przypomina, że słowo Boże jest obecne zarówno w świętych
1626 V, 1, (72) | Kościół katolicki wyznaje, iż jest ona cnotą nadprzyrodzoną,
1627 V, 1, (72) | stwierdzał, że rozum nigdy "nie jest zdolny do wnikania w [te
1628 V, 1, | najwyższego prawidła jego wiary»75 jest bowiem jedność, jaką Duch
1629 V, 1, | zwolenników poglądu, że prawda jest wynikiem umowy, a nie uznania
1630 V, 1, | rzeczywistości obiektywnej. Jest oczywiście zrozumiałe, że
1631 V, 2, | antropologii biblijnej, która jest źródłem natchnienia także
1632 V, 2, | potwierdzić, że studium filozofii jest podstawowym i nieodzownym
1633 V, 2, | Znamiennym tego przykładem jest wpływ dzieła Disputationes
1634 V, 2, | niniejszej Encyklice, że Kościół jest żywo zainteresowany filozofią.
1635 V, 2, | obowiązkiem Magisterium Kościoła jest rozeznawanie i pobudzanie
1636 V, 2, | filozoficznej, która nie jest sprzeczna z wiarą. Moje
1637 VI, 1, | 64. Słowo Boże skierowane jest do każdego człowieka, w
1638 VI, 1, | częściach ziemi, człowiek zaś jest z natury filozofem. Teologia,
1639 VI, 1, | nauki wiary ukształtowana jest przez podwójną zasadę metodologiczną:
1640 VI, 1, | funkcje języka. Równie ważny jest wkład filozofii we właściwe
1641 VI, 1, | przez nauczanie Kościoła»89, jest sama w sobie zrozumiała,
1642 VI, 1, | zbawienia, której ukoronowaniem jest osoba Jezusa Chrystusa i
1643 VI, 1, | tożsamość Chrystusa, który jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym
1644 VI, 1, | płaszczyźteologicznych, jak — ~Jest zatem konieczne, aby rozum
1645 VI, 1, | świecie i o człowieku, która jest także przedmiotem Bożego
1646 VI, 1, | dyscyplina, której zadaniem jest uzasadnienie wiary (por.
1647 VI, 1, | Przymierzu bowiem życie ludzkie jest regulowane przepisami w
1648 VI, 1, | nauczaniu soborowym92, zawarta jest pewna część prawdy. Odwołanie
1649 VI, 1, | zapominać, że niezbędne jest tu pośrednictwo refleksji
1650 VI, 1, | podstawowe zadanie, jakim jest ukazywanie uniwersalnego
1651 VI, 1, | co ludzie myślą, ale jaka jest obiektywna prawda»93. Tym,
1652 VI, 1, | krew Chrystusa. On bowiem jest naszym pokojem. On, który
1653 VI, 1, | wymiar uniwersalny: nie jest już zamknięta w granicach
1654 VI, 1, | Jego tajemnicy. Ta jedność jest tak głęboka, że Kościół
1655 VI, 1, | prostym stwierdzeniu zawarta jest wielka prawda: ze spotkania
1656 VI, 1, | rozwoju? Każdy człowiek jest włączony w jakąś kulturę,
1657 VI, 1, | nią oddziałuje. Człowiek jest jednocześnie dzieckiem i
1658 VI, 1, | w samej kulturze zawarta jest możliwość przyjęcia Bożego
1659 VI, 1, | przeżywają swoją wiarę, jest przeniknięty przez kulturę
1660 VI, 1, | społeczność ochrzczonych jest powszechność, która potrafi
1661 VI, 1, | chrześcijan, zwłaszcza w Indiach, jest wydobycie z tego bogatego
1662 VI, 1, | wynikające z pierwszego, jest następujące: kiedy Kościół
1663 VI, 1, | strony, skoro słowo Boże jest Prawdą (por. J 17, 17),
1664 VI, 1, | filozoficznego; istotne jest, aby rozum osoby wierzącej
1665 VI, 1, | zrozumienia tego słowa. Jest przy tym oczywiste, że poruszając
1666 VI, 1, | lepszym rozumieniem rozum jest jak gdyby chroniony i w
1667 VI, 1, | sensie tego słowa; co więcej, jest pobudzany do wejścia na
1668 VI, 1, | relacji ze słowem Bożym, które jest punktem wyjścia i celem,
1669 VI, 1, | owocności tego rodzaju więzi jest osobiste doświadczenie wielkich
1670 VI, 1, | z prawdami wiary. Jedno jest pewne: zapoznanie się z
1671 VI, 2, | prawdy w sferze przyrodzonej, jest zawsze przynajmniej pośrednio
1672 VI, 2, | kryteriami racjonalnymi jest bowiem gwarancją osiągnięcia
1673 VI, 2, | tego słusznego postulatu jest teoria tak zwanej filozofii «
1674 VI, 2, | samowystarczalności myślenia, co jest w oczywisty sposób nieuzasadnione:
1675 VI, 2, | refleksji filozoficznej jest ta, którą wielu określa
1676 VI, 2, | chrześcijańskiej. Określenie to jest samo w sobie uzasadnione,
1677 VI, 2, | gdyż wiara jako taka nie jest filozofią. Ma ono raczej
1678 VI, 2, | osoby jako istoty duchowej jest szczególnie oryginalnym
1679 VI, 2, | filozofii chrześcijańskiej jest też konieczność badania
1680 VI, 2, | filozofii. Skoro teologia jest dziełem rozumu krytycznego,
1681 VI, 2, | wszelkich jej poszukiwań jest istnienie rozumu odpowiednio
1682 VI, 2, | bezpośredni podporządkowana jest wraz z teologią autorytetowi
1683 VI, 2, | świetle tych rozważań łatwo jest zrozumieć, dlaczego Magisterium
1684 VI, 2, | Magisterium było i nadal jest ukazanie św. Tomasza jako
1685 VI, 2, | Ojcó pewne «Sama wiara nie jest niczym innym jak przyzwoleniem
1686 VI, 2, | Wiara, jeśli nie jest myśi — wierząc»95. A w innym
1687 VII, 1, | którą postrzegamy, nie jest absolutem: nie jest niestworzona
1688 VII, 1, | nie jest absolutem: nie jest niestworzona i nie zrodziła
1689 VII, 1, | zrodziła się sama. Tylko Bóg jest Absolutem. Ze stronic Biblii
1690 VII, 1, | Skoro świat stworzony nie jest samowystarczalny, to wszelkie
1691 VII, 1, | związanej z materią, ale że jest ono raną zadaną przez człowieka
1692 VII, 1, | filozofii» zawartej w Biblii jest przekonanie, że życie ludzkie
1693 VII, 1, | naszej obecnej kondycji jest «kryzys sensu». Powstało
1694 VII, 1, | trudne, a często daremne jest poszukiwanie sensu. Co więcej
1695 VII, 1, | poszukiwanie sensu. Co więcej i jest to zjawisko jeszcze bardziej
1696 VII, 1, | niebezpieczeństwo, jakim jest sprowadzenie rozumu do funkcji
1697 VII, 1, | życia. Ten podstawowy wymóg jest w istocie bardzo potrzebnym
1698 VII, 1, | Ten wymiar mądrościowy jest dzisiaj tym bardziej nieodzowny,
1699 VII, 1, | fundament tegoż sensu, którym jest religijność wpisana w naturę
1700 VII, 1, | należy wykazać, że człowiek jest zdolny dojść ci poznania
1701 VII, 1, | Watykański II: «Umysł bowiem nie jest zacieśniony do samych zjawisk,
1702 VII, 1, | że w następstwie grzechu jest częściowo przyciemniony
1703 VII, 1, | nieuczciwością i kłamstwem, jest w stanie pojąć czystą i
1704 VII, 1, | nie zaprzecza, że możliwe jest poznanie obiektywnie prawdziwe,
1705 VII, 1, | wynika trzeci: potrzebna jest filozofia o zasięgu prawdziwie
1706 VII, 1, | fundamentalnego. Wymóg ten wpisany jest zarówno w poznanie o charakterze
1707 VII, 1, | analitycznym; w szczególności zaś jest to wymóg typowy dla poznania
1708 VII, 1, | ostatecznym fundamentem jest najwyższe Dobro, sam Bóg.
1709 VII, 1, | duchowej i do fundamentu, który jest jej podłożem. A zatem refleksja
1710 VII, 1, | natomiast ustalić, czy rozum jest w stanie odkryć jej istotę.
1711 VII, 1, | nie było, słowo Boże które jest przecież słowem Boga wyrażonym
1712 VII, 1, | Watykańbokie II że człowiek jest w stanie wypracować sobie
1713 VII, 1, | organiczną koncepcję poznania. Jest to jedno z zadań, jakie
1714 VII, 1, | filozoficznej. ~Dlatego też jest szczególnie ważne w obecnej
1715 VII, 1, | Nawiązywanie do tradycji nie jest bowiem tylko wspominaniem
1716 VII, 1, | że jej pierwotnym źródłem jest żywa Tradycja Kościoła104,
1717 VII, 1, | z tych nurtów określany jest mianem eklektyzmu, który
1718 VII, 1, | 87. Eklektyzm jest błędem metodologicznym,
1719 VII, 1, | zasadniczą cechą historyzmu jest to, że uznaje on wybraną
1720 VII, 1, | trwałą wartość prawdy. To co jest prawdziwe w jednej epoce
1721 VII, 1, | nawet jeśli sama formuła jest w pewien sposób związana
1722 VII, 1, | aktualność z prawdą i dlatego nie jest w stanie spełnić wymogów
1723 VII, 1, | jakie należy rozważyć, jest scjentyzm. Ta koncepcja
1724 VII, 1, | nie mniejszych zagrożeń jest pragmatyzm sposób myślenia
1725 VII, 1, | nawet sama antropologia jest w dużej mierze uwarunkowana
1726 VII, 1, | wizję nihilistyczną, która jest jednocześnie odrzuceniem
1727 VII, 1, | Bożego, ale przede wszystkim jest zaprzeczeniem człowieczeństwa
1728 VII, 1, (106)| wymaganie i przestroga zarazem. Jest to wymaganie rzetelnego
1729 VII, 1, (106)| warunek prawdziwej wolności. Jest to równocześnie przestroga
1730 VII, 1, | czynników, których oddziaływanie jest tak rozległe i silne, że
1731 VII, 1, | co «postmodernistyczne» jest czasem pozytywna, a czasem
1732 VII, 1, | z największych zagrożeń jest dzisiaj, u kresu stulecia,
1733 VII, 2, | tej dziedzinie; konieczne jest, aby ta pewna i niezmienna
1734 VII, 2, | przedmiotem jego poszukiwań jest «Prawda, Bóg żywy i Jego
1735 VII, 2, | wyrażona. Prawda, którą jest Chrystus, domaga się, by
1736 VII, 2, | wartość uniwersalną nie jest bynajmniej źródłem nietolerancji;
1737 VII, 2, (109)| Pocieszyciel - Duch Prawdy jest zapowiedziany jako Ten,
1738 VII, 2, (109)| wierze i poprzez wiarę, co jest dziełem Ducha Prawdy i owocem
1739 VII, 2, | Zasadniczym celem teologii jest zrozumienie Objawienia i
1740 VII, 2, | zrozumienie kenozy Boga, która jest naprawdę wielką tajemnicą
1741 VII, 2, | zgodnie z logiką Wcielenia110. Jest zatem konieczne, aby teolog
1742 VII, 2, | 95. Słowo Boże nie jest skierowane do jednego tylko
1743 VII, 2, | nad tym zagadnieniem nie jest łatwa, zmusza bowiem do
1744 VII, 2, (112)| Jest oczywiste, że Kościół nie
1745 VII, 2, | hermeneutyczny istnieje, ale jest rozwiązywalny. Z drugiej
1746 VII, 2, | pomocna w tej dziedzinie. Jest zatem pożądane, aby jednym
1747 VII, 2, (113)| stałe, nawet wtedy, gdy jest głębiej wyjaśniane i pełniej
1748 VII, 2, | Choć ważną misją teologii jest interpretacja źródeł, jej
1749 VII, 2, | bardziej wymagającym zadaniem jest zrozumienie prawdy objawionej,
1750 VII, 2, | schematów. Filozofia bytu jest w ramach chrześcijańskiej
1751 VII, 2, | faktu, że punktem wyjścia jest dla niej sam akt istnienia,
1752 VII, 2, | przyjęcie tej perspektywy jest uzasadnione ze względu na
1753 VII, 2, | moralnej. Powrót do filozofii jest konieczny także w sferze
1754 VII, 2, | współczesnym świecie związanych jest z «kryzysem wokół zagadnienia
1755 VII, 2, | koncepcji sumienia: nie jest już ono postrzegane w swojej
1756 VII, 2, | prawdy o dobru, a więc nie jest ani subiektywistyczna, ani
1757 VII, 2, | jednolitej wizji, która jest w sposób oczywisty związana
1758 VII, 2, | Chrystusie bowiem możliwe jest poznanie pełni prawdy, która
1759 VII, 2, | człowieka. Katecheza, która jest także formą przekazu językowego,
1760 VII, 2, | przedmiotem przekazu nie jest pewien zespół prawd pojęciowych,
1761 Zak, 0, | indywidualnych i społecznych jest oczywista. Myśl ta wywiera
1762 Zak, 0, (123)| za którą odpowiedzialny jest Kościół": Jan Paweł II,
1763 Zak, 0, | warunkiem realizacji tych zadań jest dziś doprowadzenie ludzi
1764 Zak, 0, | przekonać, że tym bardziej jest człowiekiem, im bardziej
1765 Zak, 0, | 103. Filozofia jest też niejako zwierciadłem
1766 Zak, 0, | 104. Myśl filozoficzna jest często jedynym terenem porozumienia
1767 Zak, 0, | teren porozumienia i dialogu jest dziś szczególnie potrzebny
1768 Zak, 0, | fakultetach kościelnych130. Jest konieczne, aby to nauczanie
1769 Zak, 0, | zawsze odsyła ku czemuś, co jest ponad bezpośrednim przedmiotem
1770 Zak, 0, | mu złudne przekonanie, że jest absolutnym panem samego
1771 Zak, 0, | Mądrości. Samo Jej życie jest niczym przypowieść, zdolna
Laborem exercens
Rozdzial, Numer
1772 Bless | bogactwa czynności, do jakich jest zdolny i dysponowany poprzez
1773 Bless | poddaną (por. Rdz 1, 28), jest człowiek przez to samo od
1774 Bless | nazywać pracą — tylko człowiek jest do niej zdolny i tylko człowiek
1775 I, | tej rzeczywistości, jaką jest praca. Jeśli bowiem, jak
1776 I, | stolicy św. Piotra, człowiek „jest pierwszą i podstawową drogą
1777 I, | bytowania na ziemi. ~Praca jest jednym z tych aspektów,
1778 I, | którego życie człowieka jest zbudowane na co dzień, z
1779 I, | międzynarodowym. Jeśli więc prawdą jest, że z pracy rąk swoich pożywa
1780 I, | równocześnie prawdą odwieczną jest, że chleb ten pożywa „w
1781 I, | godności człowieka. ~Nie jest zadaniem Kościoła przeprowadzenie
1782 I, | 52). Z pewnością praca jest „rzeczą starą” — tak starą
1783 I, | społecznej wymieniać szczegółowo, jest ich bowiem bardzo wiele.
1784 I, | Episkopatów. Nazwa tej instytucji jest bardzo wymowna. Wskazuje
1785 I, | oczywiście wielokrotnie. Jest on stałym poniekąd elementem
1786 I, | nauczania Kościoła. Prócz tego jest to problem, który w nauczaniu
1787 I, | problem, który w nauczaniu tym jest o wiele starszy niż ostatnie
1788 II, | 4. Kościół jest przekonany, że praca stanowi
1789 II, | Bożego i dlatego to, co jest przeświadczeniem rozumu,
1790 II, | samą jej istotę. Człowiek jest obrazem Boga między innymi
1791 II, | ludzkim podmiocie, skierowana jest ku zewnętrznemu przedmiotowi,
1792 II, | wszechświata, którego człowiek jest mieszkańcem, pośrednio jednak
1793 II, | obraz Boga”. Ów proces zaś jest równocześnie uniwersalny:
1794 II, | kulturalnego, a równocześnie jest to proces przebiegający
1795 II, | rąk i mięśni wspomagany jest działaniem coraz bardziej
1796 II, | posługuje się przy pracy, jest niewątpliwie sprzymierzeńcem
1797 II, | doskonale i szczegółowo znana jest specjalistom z wielu dziedzin,
1798 II, | niemniej to, co mówią, jest bardzo wymowne i obarczone
1799 II, | ponieważ jako „obraz Boga” jest osobą, czyli bytem podmiotowym
1800 II, | spełnienia siebie. Jako osoba jest tedy człowiek podmiotem
1801 II, | osobowego powołania, które jest mu właściwe z racji samegoż
1802 II, | iż ten, kto ją spełnia, jest osobą, jest świadomym i
1803 II, | ją spełnia, jest osobą, jest świadomym i wolnym, czyli
1804 II, | wartości pracy ludzkiej nie jest przede wszystkim rodzaj
1805 II, | że ten, kto ją wykonuje, jest osobą. Źródeł godności pracy
1806 II, | podstawą wartości pracy jest sam człowiek — jej podmiot.
1807 II, | natury etycznej: o ile prawdą jest, że człowiek jest przeznaczony
1808 II, | prawdą jest, że człowiek jest przeznaczony i powołany
1809 II, | jednak nade wszystko praca jest „dla człowieka”, a nie człowiek „
1810 II, | ekonomicznej nacechowane jest przesłankami ekonomizmu
1811 II, | struktur produkcji, jaką jest właśnie praca, wypada przyjąć,
1812 II, | ile bowiem podmiot pracy jest zawsze ten sam — to znaczy
1813 II, | można powiedzieć, że praca jest jedna (jedna i za każdym
1814 II, | Przyjmując, że w zasadzie jest to zjawisko prawidłowe,
1815 II, | utrzymując, że praca ludzka jest tylko narzędziem produkcji,
1816 II, | czynnikiem sprawczym oraz celem jest sam kapitał. ~Od tego czasu
1817 II, | dostępne wykształcenie nie jest skierowane ku takim rodzajom
1818 II, | praca, do której wymagane jest wykształcenie (bodaj zawodowe),
1819 II, | nawet wręcz głodu. Kościół jest w tej sprawie żywo zaangażowany,
1820 II, | nie zmieniają faktu, że jest ona drogą, na której człowiek
1821 II, | sobie poddaną”. Ów trud zaś jest faktem powszechnie znanym,
1822 II, | pracy — a ponieważ praca jest powołaniem powszechnym:
1823 II, | poniekąd z jego powodu — praca jest dobrem człowieka. Jeśli
1824 II, | to niemniej jako takie jest ono dobrem człowieka. I
1825 II, | wszystkim prawdę. Praca jest dobrem człowieka — dobrem
1826 II, | fizyczne (co do pewnego stopnia jest nieuniknione), ale nade
1827 II, | życia rodzinnego, które jest naturalnym prawem i powołaniem
1828 II, | wzajemnie się przenikać. Praca jest poniekąd warunkiem zakładania
1829 II, | do tego powrócić. Rodzina jest bowiem równocześnie wspólnotą,
1830 II, | może istnieć dzięki pracy i jest zarazem pierwszą wewnętrzną
1831 II, | dojrzałej formy narodu — jest nie tylko wielkim, chociaż
1832 II, | kultury danego narodu); jest ono także wielkim historycznym
1833 II, | którego człowiek wezwany jest od początku wedle znanych
1834 II, | ogromnym rozwojem środków, to jest to zjawisko korzystne i
1835 III, | człowiekowi przez Stwórcę — jest rzeczywistością ściśle przy
1836 III, | datą poniekąd symboliczną jest rok ukazania się encykliki
1837 III, | Historia tego konfliktu jest znana, podobnie jak znane
1838 III, | owego programu działania jest dokonanie rewolucji społecznej
1839 III, | w niniejszym dokumencie. Jest bowiem równocześnie rzeczą
1840 III, | której Kościół stale nauczał. Jest to zasada pierwszeństwa „
1841 III, | stosunku do której praca jest zawsze przyczyną sprawczą,
1842 III, | przyczyną nadrzędną. Zasada ta jest oczywistą prawdą całego
1843 III, | stwierdzić, że ów zespół środków jest owocem historycznego dorobku
1844 III, | komputery. Tak więc owocem pracy jest wszystko to, co ma służyć
1845 III, | techniki, człowiek, który jest podmiotem pracy, chcąc posługiwać
1846 III, | wykształcenia. Oczywiście, jest rzeczą jasną, że każdy człowiek,
1847 III, | i osobnych kwalifikacji, jest jednak w tymże procesie
1848 III, | w sobie najdoskonalszy, jest tylko i wyłącznie narzędziem
1849 III, | w znaczeniu zawężonym — jest tylko zespołem rzeczy. Człowiek
1850 III, | pracę — człowiek sam jeden jest osobą. Prawda ta posiada
1851 III, | mianowicie w dziedzictwo tego, co jest dane wszystkim ludziom w
1852 III, | światło ze Słowa Boga Żywego. Jest to obraz spójny, ideologiczny
1853 III, | humanistyczny. Człowiek jest w nim „panem” stworzeń oddanych
1854 III, | się jakąś zależność — tu jest to zależność od Dawcy wszystkich
1855 III, | spójnego obrazu, w którym jest ściśle zachowana zasada
1856 III, | rzeczywistości materialnej. Nie jest to jeszcze materializm teoretyczny
1857 III, | tego słowa znaczeniu, ale jest to już z pewnością materializm
1858 III, | tego, co jako materialne, jest oceniane jako zdolne do
1859 III, | system materializmu. Niemniej jest rzeczą jasną, że materializm —
1860 III, | postaci dialektycznej — nie jest zdolny dostarczyć myśleniu
1861 III, | dialektycznym człowiek nie jest przede wszystkim podmiotom
1862 III, | z innej jeszcze strony. Jest jasne, że gdy mowa o antynomii
1863 III, | dokonywać wyzysku pracy, jest przeciwne samej naturze
1864 III, | publicznej czy kolektywnej — jest, ażeby służyły pracy. Dalej
1865 III, | zasady w tym porządku, jaką jest uniwersalne przeznaczenie
1866 III, | przeznaczonych dla człowieka, nie jest wykluczone również — pod
1867 III, | praktyce. Jeśli bowiem prawdą jest, że kapitał jako zespół
1868 III, | zespół środków produkcji jest zarazem dziełem pracy pokoleń,
1869 III, | pracy pokoleń, to prawdą jest również, że tworzy się on
1870 III, | prywatnych właścicieli nie jest wystarczające do ich uspołecznienia
1871 III, | ustroju kolektywistycznym nie jest jeszcze równoznaczne z „
1872 III, | droga połączenia, o ile to jest możliwe, pracy z własnością
1873 III, | pierwszeństwa pracy przed kapitałem jest postulatem należącym do
1874 III, | ograniczona. Praca w jakimś sensie jest nierozłączna od kapitału
1875 IV, | wielorakim tego słowa znaczeniu — jest powinnością, czyli obowiązkiem,
1876 IV, | powinnością, czyli obowiązkiem, to jest ona równocześnie źródłem
1877 IV, | wypada na nie spojrzeć. Praca jest, jak powiedziano, powinnością,
1878 IV, | należy, na naród, którego jest synem czy córką, ze względu
1879 IV, | całą rodzinę ludzką, której jest członkiem, będąc dziedzicem
1880 IV, | pracodawcą bezpośrednim jest ta osoba lub też instytucja,
1881 IV, | termin: odpowiedzialność jest mniej bezpośrednia — ale
1882 IV, | przed oczyma. Prawidłowa zaś jest ona wówczas, gdy są w niej
1883 IV, | układ wzajemnych zależności jest w zasadzie normalny, może
1884 IV, | końcu człowieka pracy, który jest właściwym jej podmiotem.
1885 IV, | pośredniego pracodawcy, jest — jak łatwo wnosić — ogromnie
1886 IV, | uwagę na sprawę podstawową. Jest to sprawa posiadania pracy,
1887 IV, | sytuacji w tej dziedzinie jest bezrobocie, czyli brak zatrudnienia
1888 IV, | pośredniego pracodawcy, jest przeciwdziałać bezrobociu,
1889 IV, | przeciwdziałać bezrobociu, które jest w każdym wypadku jakimś
1890 IV, | pracowników oraz ich rodzin, jest powinnością wynikającą z
1891 IV, | wszystkich ludzi i ludów — jest właśnie stałe dowartościowywanie
1892 IV, | podmiotu każdej pracy, którym jest człowiek. Postęp, o który
1893 IV, | li tylko opisowego, nie jest skróconym traktatem z ekonomii
1894 IV, | kluczowym etyki społecznej jest w tym wypadku sprawa sprawiedliwej
1895 IV, | wedle tego, czy praca ludzka jest w tym ustroju prawidłowo
1896 IV, | porządku społeczno-etycznego, a jest to zasada powszechnego używania
1897 IV, | funkcjonowania tego ustroju. Nie jest to sprawdzian jedyny, ale
1898 IV, | macierzyńskich, trudu, jaki jest z nimi związany, troski,
1899 IV, | pracy zarobkowej poza domem jest niewłaściwe z punktu widzenia
1900 IV, | uwzględnieniem wieku i płci. Faktem jest, że w wielu społeczeństwach
1901 IV, | Inną dziedziną świadczeń jest ta, która wiąże się z prawem
1902 IV, | jeszcze jednego uprawnienia. Jest to mianowicie uprawnienie
1903 IV, | zrzeszonych wedle zawodów — nie jest to natomiast walka „przeciwko”
1904 IV, | naprawić i to wszystko, co jest wadliwe w systemie posiadania
1905 IV, | i ekonomiczno-społeczne jest z pewnością rodzajem „naczyń
1906 IV, | jednak zadaniem związków nie jest uprawianie „polityki” w
1907 IV, | tracą łączność z tym, co jest ich właściwym zadaniem,
1908 IV, | samowychowawczym. Zasłużona jest praca uczelni w rodzaju
1909 IV, | wszystko do pracodawców. Jest to metoda, którą katolicka
1910 IV, | uczestnictwo w nim. Przyznając, że jest to środek uprawniony, trzeba
1911 IV, | społeczno-ekonomicznego, co jest sprzeczne z wymogami wspólnego
1912 IV, | wszędzie jednakowe, różna też jest pozycja społeczna rolników
1913 IV, | możliwości. Osoba upośledzona jest jednym z nas i w pełni uczestniczy
1914 IV, | osiągnąć ów cel nieodzowny: jest nim udostępnienie pracy
1915 IV, | zwanej emigracji za pracą. Jest to zjawisko stare, które
1916 IV, | Fakt taki z pewnością nie jest pozbawiony trudności wielorakiej
1917 IV, | jeśli nawet emigracja jest pewnym złem — jest to w
1918 IV, | emigracja jest pewnym złem — jest to w określonych okolicznościach
1919 IV, | wartości pracy, która związana jest z godnością ludzkiej osoby.
1920 V, | swym podmiotowym wymiarze jest zawsze działaniem osoby,
1921 V, | bez względu na to, czy jest to praca fizyczna czy umysłowa.
1922 V, | całego też człowieka zwrócone jest Słowo Boga Żywego, ewangeliczne
1923 V, | pracy ludzkiej. Potrzebna jest odpowiednia asymilacja tych
1924 V, | asymilacja tych treści, potrzebny jest wewnętrzny wysiłek ducha
1925 V, | uczy Sobór Watykański II — jest pewne, że aktywność ludzka
1926 V, | ze wszystkim, co w niej jest, oraz żeby, uznając Boga
1927 V, | Bardzo głęboko wpisana jest w Słowo Bożego Objawienia
1928 V, | stworzenia przedstawione jest na podobieństwo „pracy”,
1929 V, | rozdziale Księgi Rodzaju, jest równocześnie jakby pierwszą „
1930 V, | Świadomość, że praca ludzka jest uczestnictwem w dziele Boga,
1931 V, | to za mądrość, która Mu jest dana...? Czy nie jest to
1932 V, | Mu jest dana...? Czy nie jest to cieśla...?»” (Km 6, 2
1933 V, | równocześnie wymowa życia Chrystusa jest jednoznaczna: należy On
1934 V, | Czyż nie mówi: Ojciec mój jest rolnikiem (por. J 15, 1),
1935 V, | dobrze pojmuje ten wzrost, jest on wart więcej aniżeli zewnętrzne
1936 V, | normą aktywności ludzkiej jest to, żeby zgodnie z planem
1937 V, | znaczenia postępu: „Więcej wart jest człowiek z racji tego, czym
1938 V, | człowiek z racji tego, czym jest, niż ze względu na to, co
1939 V, | posiada. Podobnie warte jest więcej to wszystko, co ludzie
1940 V, | urzeczywistniany i wprowadzany w życie. Jest to pogląd i program, który
1941 V, | 27. Jest jeszcze jeden aspekt ludzkiej
1942 V, | warunkach ludzkości związany jest nieodzownie z pracą, dają
1943 V, | każdemu człowiekowi, który jest wezwany do naśladowania
1944 V, | ustanowiony Panem, któremu dana jest wszelka władza na niebie
1945 V, | owoc ludzkiej pracy — jest już cząstką owej nowej ziemi,
1946 V, | Zmartwychwstania, jeśli prawdą jest, iż wieloraki trud pracy
1947 V, | wieloraki trud pracy człowieka jest cząstką Chrystusowego Krzyża?
1948 V, | dla Królestwa Bożego nie jest obojętne, jak dalece postęp
Redemptor hominis
Rozdzial, Paragraf
1949 I, 1 | CZŁOWIEKA Jezus Chrystus jest ośrodkiem wszechświata i
1950 I, 2 | szczególnym obowiązkiem, jest związana z tą właśnie pierwszą
1951 I, 2 | swojej męki: „pożyteczne jest dla was moje odejście, bo
1952 I, 3 | współczesnych nam pontyfikatów. Jest to zaś dziedzictwo głęboko
1953 I, 3 | wszystkich ludzkich słabości, jest i musi pozostać pierwszym
1954 I, 3 | który — jak głosi Sobór — jest „niejako sakramentem, czyli
1955 I, 4 | powiedział Chrystus: „nie jest moja, ale Tego, który Mnie
1956 I, 4 | jak zasadniczo potrzebny jest jej Kościół Chrystusowy,
1957 I, 4 | czasie Soboru. Jeśli jednak jest rzeczą słuszną, ażeby Kościół
1958 I, 4 | niejako został mi powierzony, jest Kościołem zapewne nie wolnym
1959 I, 5 | 5. Jest to Kościół — wbrew pozorom —
1960 I, 5 | nowej fali życia Kościoła. Jest ona potężniejsza od symptomów
1961 I, 6 | szczerze zobowiązani. Pewne jest także i to, że nie widzimy
1962 I, 6 | permisywizmu”? Szlachetna jest gotowość rozumienia każdego
1963 II, 1 | futuri saeculi? (Iz 9, 6). Jest to podstawowe pytanie, które
1964 II, 1 | tylko w Nim, Synu Bożym, jest nasze zbawienie (J 6, 68;
1965 II, 1 | musimy dążyć do Tego, który jest Głową (por. Ef 1, 10. 22;
1966 II, 1 | 17), który równocześnie jest „drogą i prawdą” (J 14,
1967 II, 1 | wiedzy” (Kol 2, 3), Kościół jest Jego Ciałem (por. Rz 12,
1968 II, 1 | 4; Kol 1, 24; 3, 15), „jest w Chrystusie niejako sakramentem,
1969 II, 1 | ludzkiego” 6, którego źródłem jest On! On Sam! Redemptor! ~
1970 II, 2 | stworzeniu, które „poddane jest marności”? Czyż olbrzymi,
1971 II, 2 | zdobyczy nauki i techniki, nie jest równocześnie tym światem,
1972 II, 2 | stworzeniu punktu, którym jest człowiek, zstępując — tak
1973 II, 2 | Chrystus-Odkupiciel świata jest Tym, który dotknął w sposób
1974 II, 2 | powołanie”, I dalej: „Ten, który jest «obrazem Boga niewidzialnego» (
1975 II, 2 | niewidzialnego» (Kol 1, 15), jest człowiekiem doskonałym,
1976 II, 3 | tajemnica stworzenia9 — jest w swoim najgłębszym rdzeniu „
1977 II, 3 | odchodzi” z tego świata, jest równocześnie nowym otwarciem
1978 II, 3 | odkupienia, jako Bóg, który jest wierny Sobie Samemu (por.
1979 II, 3 | objawić miłość, która zawsze jest większa od całego stworzenia,
1980 II, 3 | całego stworzenia, które jest Nim Samym, gdyż „Bóg jest
1981 II, 3 | jest Nim Samym, gdyż „Bóg jest miłością” (1 J 4, 8. 16).
1982 II, 3 | 8. 16). A nade wszystko jest Ona większa od grzechu,
1983 II, 4 | niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli
1984 II, 4 | samemu człowiekowi”. To jest ów — jeśli tak wolno się
1985 II, 4 | w swym głębokim korzeniu jest pewnością wiary, ale która
1986 II, 4 | śmierć do zmartwychwstania. ~Jest to podstawowe zadanie Kościoła
1987 II, 4 | głębią Odkupienia, która jest w Jezusie Chrystusie. Przez
1988 II, 5 | ludzkości, który pokryty jest „mapą” różnych religii.
1989 II, 5 | ateizmu programowego, który jest cechą pewnych systemów politycznych. ~
1990 II, 5 | religiom pozachrześcijańskim, jest przede wszystkim pełen głębokiego
1991 II, 5 | świadomość tajemnicy Chrystusa Jest to „tajemnica (...) ukryta
1992 II, 5 | osiąga w Chrystusie, która jest godnością Łaski Bożego przybrania,
1993 II, 5 | tej Rzeczywistości, jaką jest On: Jezus Chrystus. ~Jezus
1994 II, 5 | Chrystus. ~Jezus Chrystus jest stałym początkiem i nieustającym
1995 II, 5 | niej wszystkie nasze siły, jest ona bowiem jakby bardziej
1996 II, 5 | również świadczy o tym, że jest ona w tej epoce bardziej
1997 II, 5 | Chrystusa” (Ef 3, 8), bo ono jest dla każdego człowieka. Ono
1998 II, 5 | dla każdego człowieka. Ono jest dobrem każdego człowieka. ~
1999 II, 6 | pełne ich zjednoczenie. Jest to jedność apostolska i
2000 II, 6 | por. J 3, 8). Misja nie jest nigdy burzeniem, ale nawiązywaniem
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3494 |