Centesimus annus
Rozdzial, Numer
1 II, | może być naruszona wolność sumienia pracownika czy jego godność.
2 III, | prawdzie, odwołuje się do sumienia przeciwnika i usiłuje rozbudzić
3 III, | całości prawa ludzkiego sumienia, związanego tylko prawdą,
4 VI, | miejscu spotkania życia i sumienia chrześcijańskiego z życiem
Dives in misericordia
Rozdzial, Numer
5 VI, | możliwości słuchania głosu sumienia, który wskazuje prawą drogę
Dominum et vivificantem
Rozdzial, Numer
6 2, | zawiera w sobie wewnętrzny sąd sumienia — a sąd ten, będąc sprawdzianem
7 2, | obdarowanie: obdarowanie prawdą sumienia i obdarowanie pewnością
8 2, | przekonać świata”: człowieka, sumienia ludzkiego — nikt inny, tylko
9 2, | równocześnie jest światłem dla sumienia człowieka i źródłem ładu
10 2, | nieskalaną ofiarę, oczyści wasze sumienia z martwych uczynków, abyście
11 2 | 5. Krew, która oczyszcza sumienia ~
12 2, | że „krew (...) oczyszcza sumienia” (por. Hbr 9, 14). Ona więc
13 2, | Równocześnie zaś „w głębi sumienia człowiek odkrywa prawo,
14 2, | drodze, jak tylko na drodze sumienia. Jeśli sumienie jest prawe,
15 2, | moralności”28. ~Owocem prawego sumienia jest przede wszystkim nazywanie
16 2, | pogłębionej pracy ludzkiego sumienia, prowadzi równocześnie do
17 2, | oparciu o głos własnego sumienia, „wciąż musi się trudzić,
18 2, | spotyka się z owym trudem sumienia ldzkiego, o którym tak sugestywnie
19 2, | teksty soborowe. Ów trud sumienia wyznacza zarazem drogi ludzkich
20 2, | Trud ludzkiego serca, trud sumienia, pośród którego dokonuje
21 2, | przepastnej głębi” człowieka, sumienia ludzkiego, wypełnia się
22 2, | krew Chrystusa oczyszcza sumienia z martwych uczynków”, abyśmy „
23 2, | Krwi, która „oczyszcza sumienia z martwych uczynków”. ~Wiemy,
24 2, | jakby nieprzenikliwością sumienia, ze stanem duszy, która
25 3, | czyli wedle nakazów zdrowego sumienia, i równocześnie też wyznanie
26 3, | w nim — poprzez serca i sumienia ludzi — to królestwo, w
27 3, | ludzkiego, do owego sanktuarium sumienia, gdzie Duch Święty nieustannie
Ecclesia de Eucharistia
Rozdzial, Paragraf
28 IV, 37 | on sam, gdyż dotyczy ona sumienia. Jednak wprzypadkach zachowania,
Evangelium vitae
Rozdzial, Paragraf, Numer
29 Wprow, 2, | odczucia każdego prawego sumienia: „Wszystko, co godzi w samo
30 Wprow, 3, | blask prawdy rozjaśniający sumienia, czyste światło uzdrawiające
31 I, 4, | życia, dokonuje się w głębi sumienia. Chodzi tu przede wszystkim
32 I, 4, | tym ukrytym sanktuarium sumienia człowiek może się zawsze
33 II, 1, | przykazaniem, które ma uwrażliwiać sumienia i wywołać głębokie przemiany
34 II, 6, | przemawiający w głębi jego sumienia przypomina mu zawsze o nienaruszalności
35 III, 3, | objawem niepokoju nurtującego sumienia. Jednak żadne słowo nie
36 III, 5, | prawnym uznanie autonomii sumienia jednostki, to znaczy, że
37 III, 5, | oddzielać sferę osobistego sumienia od sfery aktywności publicznej. ~
38 III, 5, | oznacza rezygnację z własnego sumienia przynajmniej w sferze działalności
39 III, 5, | tragicznego zagłuszenia sumienia zbiorowego sceptycyzm podał
40 III, 5, | cywilne nie może zastąpić sumienia ani narzucać norm, które
41 III, 5, | powoływać się na szacunek dla sumienia innych właśnie dlatego,
42 III, 5, | nadużyciami dokonywanymi w imię sumienia i pod pretekstem wolności93. ~
43 III, 5, | żaden sposób wiążące dla sumienia, ale stawiają wręcz człowieka
44 III, 5, | się im poprzez sprzeciw sumienia. Od samych początków Kościoła
45 III, 5, | Szczególny problem sumienia mógłby powstać w przypadku,
46 III, 5, | przed trudnymi problemami sumienia dotyczącymi kwestii współpracy,
47 III, 5, | czynach. Stanowczy nakaz sumienia zabrania chrześcijanom,
48 III, 5, | powołuje się na sprzeciw sumienia, nie może być narażony nie
49 III, 10, | skorzystać z prawa do sprzeciwu sumienia wobec aborcji i eutanazji. „
50 III, 10, | rozbrzmiewa w głębi każdego sumienia, i dlatego zachęca polityków,
51 III, 12, | kształtowanie i uwrażliwianie sumienia na niewymierną i nienaruszalną
52 III, 12, | decydujące znaczenie dla formacji sumienia ma ponowne odkrycie konstytutywnej
53 III, 12, | 97. Z formacją sumienia łączy się ściśle praca wychowawcza,
54 III, 13, | należy do każdego ludzkiego sumienia, które dąży do prawdy i
Fides et ratio
Rozdzial, Paragraf, Numer
55 IV, 1, | naturalne poznanie Boga i głos sumienia każdego człowieka (por.
56 V, 2, | świetle odnowionej koncepcji sumienia; inni znów stworzyli filozofię,
57 VII, 1, | powiedzieliśmy, dotyczy także osądów sumienia, co do których Pismo Święte
58 VII, 2, | także do zmiany koncepcji sumienia: nie jest już ono postrzegane
Redemptor hominis
Rozdzial, Paragraf
59 II, 6 | rozumu i woli, dla jego sumienia i wolności16. W ten sposób
60 III, 2 | działania, świadomości i woli, sumienia i „serca”. Człowiek, który —
61 III, 2 | prawdzie jego życia, jego sumienia, w jego nieustannie się
62 III, 4 | kwestionariuszem w rachunku sumienia każdego i wszystkich. „Byłem
63 III, 5 | religijnej obok prawa wolności sumienia. Sobór Watykański uznał
64 IV, 1 | tęsknota za pięknem, głos sumienia. Kościół, starając się patrzeć
65 IV, 3 | człowiek sam całą głębią swego sumienia, całym poczuciem swej grzeszności
Redemptoris missio
Rozdzial, Paragraf, Numer
66 I, 0, | postęp? Czy poszanowanie sumienia i wolności nie wyklucza
67 I, 2, | się o zachowanie wolności sumienia, Sobór Watykański II odpowiada: „
68 I, 2, | w działaniu według swego sumienia prywatnym i publicznym,
69 IV, 5, | zatrzymuje się przed sanktuarium sumienia. Tym, którzy opierają się
70 V, 1, | umiejętności dokonywania rachunku sumienia na płaszczyźnie osobistej
71 V, 8 | Popierać rozwój wychowując sumienia ~
72 V, 8, | rozbudzając Ewangelią sumienia. „Prawdziwy rozwój ludzki
73 V, 8, | technika. Kościół wychowuje sumienia, objawiając narodom tego
Sollicitudo rei socialis
Rozdzial, Numer
74 II, | że dotyka on bezpośrednia sumienia, źródła decyzji moralnych
75 V, | ludzi. Stąd ważność budzenia sumienia religijnego w poszczególnych
Ut unum sint
Rozdzial, Paragraf, Numer
76 I, 2, | imperatyw chrześcijańskiego sumienia oświeconego wiarą i kierowanego
77 I, 3, | imperatywu chrześcijańskiego sumienia, do urzeczywistniania ekumenicznej
78 I, 8 | Dialog jako rachunek sumienia~
79 I, 8, | Prawda bowiem kształtuje sumienia, nadając kierunek postępowaniu
80 I, 8, | Prawda ta zarazem poddaje sumienia i czyny chrześcijan — rozdzielonych
81 I, 8, | zarazem funkcję rachunku sumienia. W tym miejscu wypada przypomnieć
82 I, 8, | staje się on rachunkiem sumienia, poniekąd „dialogiem sumień”,
83 I, 9, | poszanowania nakazów własnego sumienia i sumienia bliźniego, z
84 I, 9, | nakazów własnego sumienia i sumienia bliźniego, z głęboką pokorą
85 II, 11, | i wymagają szacunku dla sumienia własnego i drugiej strony,
86 III, 3, | ich do poważnego rachunku sumienia. Kościół katolicki powinien
Veritatis splendor
Rozdzial, Paragraf, Numer
87 Wprow, 1, | i wolę Jego przez nakaz sumienia poznaną starają się pod
88 Wprow, 2, | tylko po to, by „zachęcać sumienia” i „proponować wartości”,
89 Wprow, 2, | indywidualnego osądu subiektywnego sumienia lub od złożoności uwarunkowań
90 II, 2, | religijnej oraz szacunek dla sumienia poszukującego prawdy uważane
91 II, 2, | należny respekt dla decyzji sumienia stanowi niewątpliwie pozytywny
92 II, 2, | samego faktu, że pochodzi z sumienia. Wskutek tego zanikł jednak
93 II, 2, | także do zmiany koncepcji sumienia: nie jest już ono postrzegane
94 II, 2, | Newman, wybitny obrońca praw sumienia, gdy głosił z naciskiem,
95 II, 7, | konkretnych czynów poprzez osąd sumienia. Podmiot działający przyswaja
96 II, 8, | w jej sumieniu. „W głębi sumienia — pisze Sobór Watykański
97 II, 8, | ściśle związany z koncepcją sumienia. W tym znaczeniu wspomniane
98 II, 8, | kreatywnej” interpretacji sumienia, koncepcji oddalającej się
99 II, 8, | niektórych teologów rola sumienia została sprowadzona, przynajmniej
100 II, 8, | i wiążące kryteria sądu sumienia, ile raczej tworzą ogólną
101 II, 8, | uwagę na złożoność zjawiska sumienia: jest ono głęboko powiązane
102 II, 8, | naciskiem podkreśla się wartość sumienia, które sam Sobór nazwał „
103 II, 8, | uwypuklić „kreatywny” charakter sumienia, niektórzy autorzy określają
104 II, 8, | wiernych niepotrzebne konflikty sumienia. ~
105 II, 8, | ogólnym a normą indywidualnego sumienia, które w praktyce miałoby
106 II, 8, | przypadkach jest wiążąca dla sumienia. ~Trudno nie zauważyć, że
107 II, 8, | podważają samą tożsamość sumienia w jego relacji do wolności
108 II, 8, | tej „kreatywnej” koncepcji sumienia. ~ ~
109 II, 9 | Osąd sumienia ~
110 II, 9, | ukazuje także biblijny sens sumienia, zwłaszcza w jego specyficznym
111 II, 9, | własną odpowiedź na głos sumienia. ~
112 II, 9, | się tajemnica i godność sumienia, że jest ono miejscem, świętą
113 II, 9, | na rzeczywisty charakter sumienia jako instancji moralnego
114 II, 9, | Ewangelii” (Rz 2, 16). ~Osąd sumienia jest osądem praktycznym,
115 II, 9, | co człowiek poprzez akt sumienia poznaje jako dobro powierzone
116 II, 9, | konkretnej sytuacji. Osąd sumienia jest „ostateczną” instancją,
117 II, 9, | wiedza praktyczna, także sąd sumienia ma charakter imperatywny:
118 II, 9, | obiektywna norma moralności. Sąd sumienia nie ustanawia prawa, ale
119 II, 9, | rozpoznawana przez osąd sumienia, co prowadzi do przyjęcia
120 II, 9, | się zła, prawidłowy osąd sumienia trwa w nim jako świadek
121 II, 9, | przezeń wyboru. Ale wyrok sumienia pozostaje w człowieku także
122 II, 9, | Tak więc praktyczny osąd sumienia, który nakłada na człowieka
123 II, 9, | podmiotu — nie jest wyzwolenie sumienia od obiektywnej prawdy, prowadzące
124 II, 10, | przestrzega, że w osądach naszego sumienia kryje się zawsze niebezpieczeństwo
125 II, 10, | nieomylnym: może zbłądzić. Błąd sumienia bywa skutkiem niewiedzy
126 II, 10, | Jednakże źródłem godności sumienia jest zawsze prawda: w przypadku
127 II, 10, | zawsze prawda: w przypadku sumienia prawego mamy do czynienia
128 II, 10, | obiektywną, natomiast w przypadku sumienia błędnego — z tym, co człowiek
129 II, 10, | dokonany pod wpływem prawego sumienia ma taką samą wartość jak
130 II, 10, | popełnia, idąc za osądem sumienia błędnego108. Zło dokonane
131 II, 10, | lub niezawinionego błędu sumienia może nie obciążać człowieka,
132 II, 10, | niebezpieczeństwo zniekształceń sumienia, zwraca uwagę Jezus, gdy
133 II, 10, | także wezwanie do formacji sumienia, tak by stało się ono przedmiotem
134 II, 10, | źródłem prawdziwych osądów sumienia. Istotnie, aby umieć „rozpoznać,
135 II, 10, | 3, 21). ~W kształtowaniu sumienia bardzo pomaga chrześcijanom
136 II, 10, | zaś w kształtowaniu swego sumienia powinni pilnie baczyć na
137 II, 10, | w żaden sposób wolności sumienia chrześcijan: nie tylko dlatego,
138 II, 10, | tylko dlatego, że wolność sumienia nie jest nigdy wolnością „
139 II, 10, | wprowadza do chrześcijańskiego sumienia prawd mu obcych, a tylko
140 III, 1, | pomagać wiernym w formacji sumienia, tak by wydając sądy i kształtując
141 III, 3, | żyć” 147. Stanowczy głos sumienia zawsze przypomina człowiekowi,
142 III, 6, | dwóch odmiennych postaw sumienia spotykanych u ludzi wszystkich
143 III, 6, | Celnik stanowi przykład sumienia „skruszonego”, które jest
144 III, 6, | Faryzeusz natomiast, to przykład sumienia „zadowolonego z samego siebie”,
145 III, 6, | która stara się usunąć z sumienia świadomość własnych ograniczeń
146 III, 8, | rozstrzyganie, poprzez wiążące sumienia wiernych sądy normatywne,
147 III, 8, | pytaniem nurtującym ich sumienia, Chrystus odpowiada słowami
148 III, 8, | Kościołowi pytania nurtujące ich sumienia, gdy w Kościele wierni zwracają
|