1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2366
Centesimus annus
Rozdzial, Numer
1 Wprow, | Pragnę również ukazać, że życiodajne soki, obficie
2 Wprow, | doskonały” (Jk 1, 17), za to, że posłużył się Dokumentem
3 Wprow, | jednocześnie uświadamiają nam, że jako uczniowie „jedynego
4 Wprow, | o którym Chrystus mówi, że „podobny jest do ojca rodziny,
5 Wprow, | jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy
6 Wprow, | dziedzictwa Kościoła i stąd — ze względu na powagę Urzędu
7 Wprow, | Nie trzeba podkreślać, że uważna analiza dokonujących
8 Wprow, | sądów definitywnych, bowiem ze swej natury wykracza poza
9 I, | cechą znamienną było to, że uciążliwy rytm produkcji
10 I, | prawdą: jest ono tak ważne, że wolność, która by odrzucała
11 I, | się obyczajów, sprawiły, że walka (społeczna) zawrzała” 8.~
12 I, | bezwzględny i nieludzki, że nie uznawał reguł ani norm.
13 I, | Papież nie miał wątpliwości, że wobec konfliktu, który przeciwstawiał
14 I, | jednak w pełni świadomy, że pokój buduje się na fundamencie
15 I, | potwierdzone. Tak bowiem jest, że nauczanie i upowszechnianie
16 I, | podkreślałem, musi uczynić jednym ze swych istotnych elementów
17 I, | trzeba dziś powtórzyć, że nie ma prawdziwego rozwiązania „
18 I, | społecznej” poza Ewangelią i że „rzeczy nowe” mogą w niej
19 I, | Papież jest w pełni świadom, że własność prywatna nie jest
20 I, | drugiej strony jest prawdą, że mówiąc o własności prywatnej,
21 I, | Nie oznacza to jednak, że przytoczone racje przemawiające
22 I, | pierwsze miejsce wysuwa się tak ze względu na ilość poświęconego
23 I, | nie czyni tego bynajmniej ze względów ideologicznych
24 I, | klasowych, lecz właśnie dlatego, że chodzi tu o naturalne prawo
25 I, | robotnikom, czy, zgodnie ze swoim językiem, „proletariuszom”,
26 I, | wolna umowa” stron, „tak, że pracodawca wypłaciwszy umówioną
27 I, | z położeniem robotników. Ze względu na jego znaczenie
28 I, (30) | nietolerancji i dyskryminacji ze względu na religię czy przekonania.~
29 I, | świecie, także dlatego, że zawierają stwierdzenia niezależne
30 I, | w słusznym przekonaniu, że zadaniem Państwa jest czuwanie
31 I, | Jednakże nie znaczy to, że zdaniem Papieża wszystkie
32 I, | charakter instrumentalny, jako że jednostka, rodzina i społeczeństwo
33 I, | nauczaniem społecznym, a także ze zdrową koncepcją własności
34 I, | wyraźnie sobie uświadomić, że tym, co stanowi wątek i
35 I, | wartości, płynącej stąd, że człowiek jest „jedynym na
36 II, | rozważenia go pod tym kątem, jako że zawarty w nim opis sytuacji
37 II, | zorganizowany. Można by się dziwić, że Papież rozpoczął krytykę
38 II, | wznieciwszy zazdrość mniemają, że dla usunięcia przepaści
39 II, | socialis, musimy dodać, że podstawowy błąd socjalizmu
40 II, | organizmu społecznego, tak że dobro jednostki zostaje
41 II, | drugiej strony utrzymuje on, że dobro jednostki można urzeczywistnić
42 II, | społeczeństwa, musimy odpowiedzieć, że pierwszym jej źródłem jest
43 II, | społecznej: Kościół dobrze wie, że w historii nieuchronnie
44 II, | różnymi grupami społecznymi i że wobec nich chrześcijanin
45 II, | równość pomiędzy stronami, tak że jedna z nich nie może być
46 II, | więc dziękować Bogu za to, że wielka encyklika nie pozostała
47 II, | Tym niemniej trzeba uznać, że zawarte w niej profetyczne
48 II, | Leona XIII47 zauważamy, że ukazuje ona w istocie rzeczy
49 II, | jednak trzeba pamiętać, że prawdziwy pokój nigdy nie
50 II, | rei socialis50, sprawia, że spory i konflikty, pojawiające
51 II, | sprzeczności. Można powiedzieć, że sytuacja ta spotkała się
52 II, | tym kontekście sprawiają, że praca przestaje być „towarem”,
53 II, | materializmu, poprzez ukazanie, że społeczeństwo wolnorynkowe
54 II, | rzeczywistości prawdą jest, że ten model społeczny uwydatnia
55 II, | tej sytuacji wielu uważa, że marksizm mógłby być jakby
56 II, | militaryzmu, zasady zaczerpnięte ze starych tradycji ludowych,
57 II, | Trzeba wreszcie przypomnieć, że po drugiej wojnie światowej
58 II, | jednak przemilczeć faktu, że całościowy bilans różnego
59 III, | głosił z prostotą i mocą, że każdy człowiek — niezależnie
60 III, | Chodzi o to, by ukazać, że złożone problemy tych narodów
61 III, | pracy. Nie można zapominać, że zasadniczy kryzys ustrojów,
62 III, | dalej na podkreślenie fakt, że do upadku tego „bloku”,
63 III, | Podczas gdy marksizm uważał, że jedynie zaostrzając sprzeczności
64 III, | godności.~Wydawało się, że porządkiem europejskim,
65 III, | przestaję dziękować Bogu, że wsparł ludzkie serca w czasie
66 III, | Poszukiwanie to czerpało energię ze świadectwa ludzi, którzy
67 III, | Bogu. Marksizm zapowiadał, że wykorzeni potrzebę Boga
68 III, | rzeczywistość dowiodła, że nie da się tego dokonać,
69 III, | Nie ulega wątpliwości, że walka, która doprowadziła
70 III, | pojedynczego człowieka: to prawda, że wpływają one na wolność,
71 III, | pociąga go ku złu i sprawia, że potrzebuje on odkupienia.
72 III, | twórczej. Gdy ludzie sądzą, że posiedli tajemnice doskonałej
73 III, | religią”, która łudzi się, że buduje w ten sposób raj
74 III, | 24-30. 36-43) uczy nas, że jedynie Bóg może oddzielać
75 III, | którzy należą do Złego, i że tego rodzaju sąd będzie
76 III, | obecne w świecie, nie będąc ze świata, oświeca porządek
77 III, | ludzkich powołani są, razem ze wszystkimi ludźmi dobrej
78 III, | lat, z powodu przekonania, że aby skutecznie walczyć z
79 III, | realne niebezpieczeństwo, że po upadku dyktatury wybuchną
80 III, | dla narodów europejskich, ze sobą złączonych więzią wspólnej
81 III, | współzależność narodów oraz to, że ludzka praca ze swej natury
82 III, | oraz to, że ludzka praca ze swej natury powinna narody
83 III, | obywatelskiego rozwoju.~Pomoc ze strony innych krajów, zwłaszcza
84 III, | wielu powodów:~ dlatego, że występujące w różnych formach
85 III, | istnieje niebezpieczeństwo, że odżyją na nowo: wymaga to
86 III, | wszystkich krajów; dlatego, że w krajach rozwiniętych prowadzi
87 III, | ludzkiej egzystencji; dlatego, że w niektórych krajach pojawiają
88 IV, | socjalizmu jego czasów, że prawo do własności prywatnej
89 IV, | dzisiejszy. Kościół naucza też, że posiadanie dóbr nie jest
90 IV, | ale jako prawo ludzkie ze swej natury jest ograniczone.~
91 IV, | stwierdzał równie jasno, że „używanie” dóbr, należące
92 IV, | groźby Jezusa Chrystusa, że wreszcie kiedyś będą musieli
93 IV, | pracę człowiek, korzystając ze swej inteligencji i wolności,
94 IV, | społeczności, współdziałały ze sobą zawsze te dwa czynniki:
95 IV, | naturalnych.~Powiedzieliśmy wyżej, że człowiek pracuje z innymi
96 IV, | co nie pozwala im wyjść ze stanu upokarzającego podporządkowania.~
97 IV, | niedawno głoszono tezę, że kraje uboższe, aby się rozwijać,
98 IV, | ostatnich lat wykazały, że kraje, które wybrały izolację,
99 IV, | międzynarodowym. Wydaje się zatem, że największym problemem jest
100 IV, | 34. Wydaje się, że zarówno wewnątrz poszczególnych
101 IV, | ponieważ jest człowiekiem, ze względu na jego wzniosłą
102 IV, | poprzez odpowiednią kontrolę ze strony sił społecznych i
103 IV, | wytwarza zysk, oznacza to, że czynniki produkcyjne zostały
104 IV, | przedsiębiorstwa. Może się zdarzyć, że mimo poprawnego rachunku
105 IV, | przedsiębiorstwa.~Przekonaliśmy się, że nie do przyjęcia jest twierdzenie,
106 IV, | najuboższych. Niewątpliwie zasada, że długi winny być spłacane,
107 IV, | Jest jednak oczywiste, że dziś problem polega nie
108 IV, | potrzeb. Dochodzi do tego, że twórcze możliwości wolnej
109 IV, | niezbędne. Mam na myśli fakt, że również decyzja o takiej
110 IV, | własną pracą, zapomina, że zawsze dzieje się to w oparciu
111 IV, | stworzonych. Człowiek mniema, że samowolnie może rozporządzać
112 IV, | zagrożonych wymarciem, wiedząc, że każdy z nich wnosi swój
113 IV, | Często się jednak zdarza, że zniechęcony do tworzenia
114 IV, | Trzeba odkryć na nowo, że rodzina jest sanktuarium
115 IV, | kultury życia.~Wydaje się, że ludzka inteligencja w tej
116 IV, | zasięg swego oddziaływania, że podobnie jak „wojna chemiczna”
117 IV, | gospodarczym, co w fakcie, że cały system społeczno-kulturalny,
118 IV, | raz jeszcze stwierdzając, że wolność gospodarcza jest
119 IV, | Istnieją dobra, których ze względu na ich naturę nie
120 IV, | uwagę istnienia dóbr, które ze swej natury nie mogą być
121 IV, | alienacji, wywodząc ją jedynie ze sfery stosunków produkcji
122 IV, | dochodzi do stwierdzenia, że wyeliminowanie alienacji
123 IV, | socjalistycznych wykazało, że kolektywizm nie likwiduje
124 IV, | Zachodu natomiast wykazuje, że nawet jeśli marksistowska
125 IV, | chrześcijańskiej, dostrzegając, że alienacja polega na odwróceniu
126 IV, | wyzysku, polegającego na tym, że ludzie posługują się sobą
127 IV, | pytania: czy można powiedzieć, że klęska komunizmu oznacza
128 IV, | jako systemu społecznego i że ku niemu winny zmierzać
129 IV, | im czoła, pozostawiając ze ślepą wiarą ich rozwiązanie
130 IV, | kulturalnych, zazębiających się ze sobą84. Temu wysiłkowi Kościół
131 IV, | ale jednocześnie wskazuje, że muszą być one nastawione
132 IV, | dobro wspólne. Uznaje też, że ludzie pracy mają prawo
133 V, | 44. Leon XIII wiedział, że do zapewnienia normalnego
134 V, | marksistowsko-leninowskiej, utrzymuje, że niektórzy ludzie z racji
135 V, | absolutnej. Trzeba dodać, że totalitaryzm rodzi się z
136 V, | partia, które utrzymują, że mogą realizować w historii
137 V, | Dziś zwykło się twierdzić, że filozofią i postawą odpowiadającą
138 V, | którzy żywią przekonanie, że znają prawdę, i zdecydowanie
139 V, | godzą się bowiem z tym, że o prawdzie decyduje większość,
140 V, | decyduje większość, czy też, że prawda się zmienia w zależności
141 V, | związku z tym należy zauważyć, że w sytuacji, w której nie
142 V, | sobie władza. Historia uczy, że demokracja bez wartości
143 V, | społeczno-polityczną i uznaje, że życie ludzkie w historii
144 V, | co jednak nie oznacza, że nie ma ono żadnej kompetencji
145 V, | zakresu interwencji Państwa ze szkodą dla wolności, tak
146 V, | pomocniczości, która głosi, że społeczność wyższego rzędu
147 V, | ludziom. Istotnie, wydaje się, że lepiej zna i może zaspokoić
148 V, | osoby. Należy tu zaznaczyć, że dzięki Bogu, czynna miłość
149 V, | solidarności. Zdarza się jednak, że kiedy rodzina postanawia
150 V, | znajduje koniecznego oparcia ze strony Państwa i brak jej
151 V, | różnych relacji wzajemnie się ze sobą splata. Często jednostka
152 V, | państwowej i zapomina się, że ani rynek, ani Państwo nie
153 V, | kulturę narodu. Prawdą jest, że młodzież kontestuje dziedzictwo
154 V, | to niekoniecznie znaczy, że niszczy je czy z góry odrzuca,
155 V, | kontekście należy przypomnieć, że również ewangelizacja włącza
156 V, | porządku całą ludzkość, tak że dla nikogo los innych członków
157 V, | człowiek nie może twierdzić, że nie jest odpowiedzialny
158 V, | konfliktów. Łatwo dostrzec, że przerażająca siła narzędzi
159 V, | należy zresztą zapominać, że u korzeni wojny znajdują
160 VI, | ufnością i świadomością, że do zabrania głosu mamy prawo (...).
161 VI, | tajemnicę108. Wynika stąd, że Kościół nie może opuścić
162 VI, | może opuścić człowieka i że „ten człowiek jest pierwszą
163 VI, | obchodzimy, to dlatego, że centrum całego dziedzictwa
164 VI, | człowiekiem w jego powiązaniu ze złożoną siecią relacji,
165 VI, | wartość wynika z faktu, że jest ona Dokumentem Urzędu
166 VI, | tego rodzaju. Wynika stąd, że nauka społeczna ma sama
167 VI, | słowa świętej Katarzyny ze Sieny, która wyrażała w
168 VI, | teologicznego. Trzeba tu podkreślić, że odnosi się to w równej mierze
169 VI, | chociaż zdaje sobie sprawę, że jego dzieło napotyka dziś
170 VI, | grozi niebezpieczeństwo, że uznawszy upadek socjalizmu
171 VI, | 57. Kościół uważa, że orędzie społeczne Ewangelii
172 VI, | ubogim, dając świadectwo, że nawet między ludźmi różnego
173 VI, | społecznie, przekonani, że słowa Chrystusa: „Wszystko,
174 VI, | kiedykolwiek Kościół jest świadom, że jego orędzie społeczne zyska
175 VI, | materialnego, wiadomo bowiem, że zwłaszcza we współczesnym
176 VI, | istnieje niebezpieczeństwo, że ubóstwo przybierze gigantyczne
177 VI, | Był on przekonany, że poważne problemy powstałe
178 VI, | stwierdził jednak z bólem, że ówczesne ideologie, zwłaszcza
179 VI, | coraz bardziej świadomy, że rozwiązanie poważnych problemów
180 VI, | istnieje uzasadniona nadzieja, że również liczna grupa ludzi,
181 VI, | Jestem bowiem pewien, że zarówno dziś, jak i w przyszłości
182 VI, | Podkreślał też nieustannie, że osoba i społeczeństwo potrzebują
183 VI, | coraz lepiej sprawę z tego, że zbyt wielu ludzi żyje nie
184 VI, | tej sytuacji, choć wie, że to jego wołanie nie zawsze
185 VI, | Chrześcijanin wie jednak dobrze, że „nowość”, której pełni oczekujemy
186 VI, | własną drogą, świadomy, że nie postępuje naprzód sam,
Dives in misericordia
Rozdzial, Numer
187 I, | świadczą wyraźnie o tym, że ukazanie człowieka w pełnej
188 I, | wskazują niezmiennie na to, że musimy przebywać tę drogę
189 I, | starałem się wskazać na to, że pogłębienie i wielorakie
190 I, | Dziś pragnę powiedzieć, że otwarcie na Chrystusa, który
191 I, | pełniej uwydatnić prawdę, że „Jednorodzony Bóg, który
192 I, | staje się świadomy tego, że jego zadaniem jest pokierować
193 I, | Chrystus nie powiedział, że Ojciec nasz, „który widzi
194 II, | wśród ludzi. Znamienne, że tymi ludźmi są nade wszystko
195 II, | Ojca. ~Rzecz znamienna, że gdy od Jana Chrzciciela
196 II, | działalnością objawiał, że w świecie, w którym żyjemy,
197 II, | trzeba jeszcze stwierdzić, że Chrystus, objawiając: miłość-miłosierdzie
198 II, | przykazania, o którym mówi, że jest „największe” (Mt 22,
199 II, | miłości, która wyraża się ze szczególną siłą wobec cierpiących,
200 III, | miłosierdzia, ale którzy ponadto ze swej wielowiekowej historii,
201 III, | Ne 9). Znamienne jest, że mowy prorockie owo miłosierdzie,
202 III, | do którego odwołują się ze względu na grzechy ludu,
203 III, | wyrazistym obrazem miłości ze strony Boga. Bóg miłuje
204 III, | okolicznościach. Łączy się z tym fakt, że nędzą człowieka jest także
205 III, | gdy uczynił posąg cielca ze złota. Nad tym aktem zerwania
206 III, | Już Stary Testament uczy, że aczkolwiek sprawiedliwość
207 III, | większa w tym znaczeniu, że jest pierwsza i bardziej
208 III, | dla Psalmistów i Proroków, że sam termin sprawiedliwość
209 III, | Stwórca szczególną miłością ze swoim stworzeniem. Do natury
210 III, | zaś miłości należy, to, że nie może ona nienawidzić
211 III, (4) | prawnej. Obowiązek prawny ze strony Boga ustawał wówczas,
212 III, (4) | 3. 6) jest ostatecznie ze strony Boga wiernością sobie
213 III, (4) | Można o niej powiedzieć, że jest całkowicie darmo dana,
214 III, (4) | darmo dana, nie zasłużona, że w tej postaci stanowi ona
215 III, (4) | liczyć się jednak z tym, że Nowy Testament buduje na
216 III, (4) | miłości, która w spotkaniu ze złem, a w szczególności
217 IV, | znaczeniowe, które związały się ze zróżnicowanym słownictwem
218 IV, | Chrystusa ten odziedziczony ze Starego Testamentu obraz
219 IV, | niedostatek” tym bardziej, że „nastał ciężki głód w owej
220 IV, | biorąc zdaje się działać ze względu na głód i nędzę,
221 IV, | wstyd. Uświadamia sobie, że nie ma prawa do niczego
222 IV, | godności, tej, która wynikała ze stosunku syna do ojca. I
223 IV, | sprawiedliwości. Tym bardziej, że ów syn nie tylko roztrwonił
224 IV, | marnotrawcy po powrocie, że to aż budzi sprzeciw i zazdrość
225 IV, | Ta wierność samemu sobie ze strony ojca — znany już
226 IV, | wyraz uczuciowy. Czytamy, że skoro tylko ojciec ujrzał
227 IV, | Oto ojciec jest świadom, że ocalone zostało zasadnicze
228 IV, | weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły,
229 IV, | idąc dalej — powiedzieć, że miłość do syna, która wynika
230 IV, | później napisze św. Paweł, że „cierpliwa jest, łaskawa
231 IV, | gniewem, nie pamięta złego”, że „współweseli się z prawdą (...)
232 IV, | wszystko przetrzyma” i że „nigdy nie ustaje” (1 Kor
233 IV, | wszystko radość z tego, że „się odnalazł”, z tego,
234 IV, | się odnalazł”, z tego, że „ożył”. A ta radość wskazuje
235 IV, | jesteśmy wyciągnąć wniosek, że miłosierdzie uwłacza temu,
236 IV, | uwłacza temu, kto go doznaje, że uwłacza godności człowieka.
237 IV, | marnotrawnym uświadamia nam, że jest inaczej: relacja miłosierdzia
238 IV, | wspólne doświadczenie sprawia, że syn marnotrawny zaczyna
239 IV, | promieniowania prawdy i miłości, że jak gdyby zapomina o całym
240 V, | posłannictwie Chrystusa, że Ten, który „przeszedł dobrze
241 V, | sprawiedliwości i miłości przez to, że sprawiedliwość ugruntowana
242 V, | śmierci Chrystusa, w tym, że Ojciec własnego Syna nie
243 V, | krzyża doznaje Chrystus ze względu na grzechy ludzkości.
244 V, | Chrystusa jest „na miarę Boga”, że rodzi się z miłości i w
245 V, | tylko w stałej łączności ze światem jako Stwórca, ostateczne
246 V, | Bóg z Boga i światłość ze światłości” 7 przyszedł
247 V, | więc człowieka w świecie — „że Syna swojego Jednorodzonego
248 V, | 9), to znaczy uwierzyć, że w świecie jest obecna miłość
249 V, | świecie jest obecna miłość i że ta miłość jest potężniejsza
250 V, | wobec Tego, który jeden ze wszystkich synów ludzkich,
251 V, | wszystkich synów ludzkich, ze swej natury był niewinny
252 V, | będę z nim wieczerzał, a on ze mną” (Ap 3, 20). Bóg objawia
253 V, | szczególny również i przez to, że pobudza człowieka do „miłosierdzia”
254 V, | nie oszczędził” (Rz 8, 32) ze względu na człowieka, Chrystus,
255 V, | miłosiernej właśnie przez to, że jako drogę do zmartwychwstania
256 V, | nade wszystko w zetknięciu ze złem moralnym i fizycznym,
257 V, | miłość najłatwiej przyjmują ze strony Matki. Jest to jedna
258 VI, | 10. Mamy prawo wierzyć, że nasze pokolenie zostało
259 VI, | młodzież jest świadoma, że postęp wiedzy i techniki
260 VI, | istoty. A jeśli prawdą jest, że postęp ten zbyt często jest
261 VI, | można jednak zaprzeczyć, że perspektywa dostępu do niego
262 VI, | i człowiek jest świadom, że powinien ją znaleźć. Obraz
263 VI, | niepokojący? Wydaje się, że nie. Wręcz przeciwnie, napięcia
264 VI, | współczesny słusznie się lęka, że przy pomocy środków, zrodzonych
265 VI, | Człowiek słusznie się lęka, że może paść ofiarą nacisku,
266 VI, | Trzeba także pamiętać, że istnieją wciąż jeszcze na
267 VI, | i użyciu, musi być fakt, że w tej samej rodzinie ludzkiej
268 VI, | Trudno nie stwierdzić, że w świecie współczesnym zostało
269 VI, | uwydatnia to wszystko, co ze sprawiedliwością jest sprzeczne,
270 VI, | doświadczenie wskazuje na to, że nad sprawiedliwością wzięły
271 VI, | przedłużeniu. Wiadomo przecież, że w imię motywów rzekomej
272 VI, | współczesności wskazuje na to, że sprawiedliwość sama nie
273 VI, | sprawiedliwość sama nie wystarcza, że — co więcej — może doprowadzić
274 VII, | niektórzy teologowie twierdzą, że miłosierdzie jest największym
275 VII, | tematu. ~Właśnie dlatego, że w świecie, który Bóg tak
276 VII, | który Bóg tak umiłował, „że Syna swego Jednorodzonego
277 VII, | głęboką świadomość tego, że tylko w oparciu o miłosierdzie
278 VII, | Kościół wyznaje z całą pokorą, że tylko ta miłość, która jest
279 VII, | Jezus Chrystus ukazał, że człowiek nie tylko doświadcza
280 VII, | miłosiernej, która jest ze swojej istoty miłością twórczą.
281 VII, | zdawałoby się wskazywać na to, że jedna strona tylko obdarowuje,
282 VII, | miłosierdzie drugim wiedząc, że on przyjmuje je jako okazane
283 VII, | równocześnie go doznajemy ze strony tych, którzy je od
284 VII, | iż ludzie spotykają się ze sobą w samym tym dobru,
285 VII, | ten zaś, kto umie przyjąć ze świadomością, że i on również
286 VII, | przyjąć ze świadomością, że i on również przyjmując,
287 VII, | przyjmując, świadczy dobro, ze swej strony służy wielkiej
288 VII, | jakby dogłębnej „korekty” ze strony owej miłości, która —
289 VII, | chrześcijaństwa. Przypomnijmy jeszcze, że owa miłosierna miłość oznacza
290 VII, | wyraziście przemawia do nas ze słów przypowieści o synu
291 VII, | wypada z kolei powiedzieć, że osiągnięcie tego celu nigdy
292 VII, | stosunków społecznych, wraz ze sprawiedliwością, owej „
293 VII, | Przebaczenie świadczy o tym, że w świecie jest obecna miłość
294 VII, | o nim samym! Świadomość, że jesteśmy zwykle wzajemnie
295 VII, | konieczność przebaczania drugiemu, że Piotrowi pytającemu, do
296 VII, | chcąc przez to powiedzieć, że powinien umieć przebaczać
297 VII, | każdym razem. Oczywiście, że to tak szczodrze wymagane
298 VII, | jak tylko owo czerpanie ze zdrojów zbawienia (por.
299 VIII, | głosząc na różne sposoby, że jest mu „niepotrzebny”.
300 VIII, | zło. ~I jeśli ktokolwiek ze współczesnych nie podziela
Dominum et vivificantem
Rozdzial, Numer
301 Wstep, | ogłoszenie. Tam. również dodano, że Duch Święty „mówił przez
302 Wstep, | Stąd też można powiedzieć, że jednym z doniosłych wydarzeń
303 Wstep, | aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest Panem —
304 Wstep, | Oczywistą jest rzeczą, że rozważania te: nie zamierzają
305 Wstep, | wzrostu świadomości Kościoła, że „Duch Święty (...) przynagla
306 1, | ewangelista, obecny tam, pisze, że podczas wieczerzy paschalnej,
307 1, | Równocześnie zaś są one wewnętrznie ze sobą powiązane, nie tylko
308 1, | to znaczy nie tylko, że w sobie właściwy sposób
309 1, | treści Chrystusowego Orędzia, że zapewni mu ciągłość i tożsamość
310 1, | Duch Święty sprawi więc, że w Kościele trwać będzie
311 1, | świadczycie, bo jesteście ze Mną od początku” (J 15,
312 1, | świadectwo o Chrystusie łączy się ze świadectwem samego Ducha
313 1, | Crucis, ale także w związku ze wszystkim, co Chrystus „
314 1, | moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi” (
315 1, | tekstu Janowego jest to, że Ojciec, Syn i Duch Święty
316 1, | 16) — ale też, w związku ze swoim odejściem przez Krzyż,
317 1, | Należy tutaj zwrócić uwagę, że — o ile wszystkie inne obietnice
318 1, | pomiędzy Osobami Boskimi, i że przez Ducha Świętego Bóg
319 1, | stworzonym), z którego jakby ze źródła (fons vivus) wypływa
320 1, | Janowego zapisu wskazują, że zgodnie z zamysłem Bożym „
321 1, | czy można uważać, że liczba mnoga, której tutaj
322 1, | 13. Zdaje się więc, że słowa Chrystusa, wypowiedziane
323 1, | przede wszystkim dlatego, że pomiędzy pierwszym początkiem
324 1, | człowiekowi. Napisze św. Paweł, że właśnie na skutek grzechu „
325 1, | Świętym. Na dowód tego, że jesteście synami, Bóg wysłał
326 1, | Jego Osobę i posłannictwo ze szczególnym działaniem Ducha
327 1, | Duch Pański. Oczywiście, że nie można w tym wypadku
328 1, | teraz Pan Bóg,~posłał mnie ze swoim Duchem” (Iz 48, 16). ~
329 1, | mam upodobanie.~Sprawiłem, że Duch mój na Nim spoczął” (
330 1, | spoczął” (Iz 42, 1). ~Wiadomo, że Sługa Jahwe jest objawiony
331 1, | Wypada tutaj podkreślić, że ów „Duch Pański”, jaki „
332 1, | wyznał i zarazem obwieścił, że On jest tym „Namaszczonym
333 1, | Namaszczonym przez Ojca, że jest Mesjaszem, czyli Chrystusem,
334 1, | Izajasza — z tym jednak, że u Proroka słowa te odnosiły
335 1, | por. Łk 4, 1), mówi nam, że po powrocie siedemdziesięciu
336 1, | Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed
337 1, | ojcostwem Bożym. Raduje się tym, że dane Mu jest objawić to
338 1, | moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi” (
339 1, | bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego
340 1, | Można więc powiedzieć, że mesjańskie „wyniesienie”
341 1, | przede wszystkim w tym, że Chrystus zmartwychwstały
342 1, | świadczycie, bo jesteście ze Mną od początku” (J 15,
343 1, | Apostolskie. Wynika z nich, że według świadomości pierwszej
344 1, | Równocześnie świadczą one o tym, że ten czas: czas Kościoła —
345 1, | naszego stulecia. Wiadomo, że był to sobór w szczególnej
346 1, | Kościoła. Można powiedzieć, że w swoim bogatym nauczaniu
347 1, | Kościół naprawdę wie, że sam Bóg, któremu służy,
348 2, | zapowiedź Ducha Świętego ze słowami, które wskazują
349 2, | jak też ta okoliczność, że, zostały one w wypowiedzi
350 2, | wypowiedzi Chrystusa połączone ze sobą. ~„Grzech” oznacza
351 2, | z kolei „sąd” oznacza, że Duch Prawdy będzie wykazywał
352 2, | uwydatniać stwierdzenie, że „sąd” odnosi się tylko do „
353 2, | wyraźnie wskazuje na to, że Sobór, poddając się światłu
354 2, | jednakże, kiedy Jezus wyjaśnia, że grzech ów polega na tym,
355 2, | Trudno jednak nie dostrzec, że ów „wąski”, historycznie
356 2, | niewzruszoną pewnością, że tego Jezusa, którego wyście
357 2, | grzech. Temu bowiem, co ze strony ludzi było największym
358 2, | świetle tej prawdy rozumiemy, że „nieposłuszeństwo” zakłada
359 2, | ma ukształtować się wraz ze zbawczym udzielaniem się
360 2, | otwarte dla uczestnictwa ze strony człowieka. Uczy Sobór
361 2, | kontekstu staje się jawne, że korzenie tego nieposłuszeństwa
362 2, | Równocześnie objawił człowiekowi, że jako „obraz i podobieństwo”
363 2, | pomiędzy „tchnieniem zła” ze strony tego, który „grzeszy (
364 2, | a złem nieposłuszeństwa ze strony samego człowieka. ~
365 2, | na ziemi: „(...) wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego
366 2, | przeciw-Prawda” jest możliwa dlatego, że równocześnie zostaje dogłębnie „
367 2, | wykorzystania religii utrzymując, że stanowi ona o podstawowej „
368 2, | Objawienia, wierzy i wyznaje, że grzech jest obrazą Boga
369 2, | Kiedy (...) Pan widział, że wielka jest niegodziwość
370 2, | na ziemi (...) żałował, że stworzył ludzi na ziemi,
371 2, | Pan rzekł: «(...) żal mi, że ich stworzyłem»” (Rdz 6,
372 2, | 32; Mk 8, 2). Tak więc ze strony Ducha Świętego „przekonywać
373 2, | J 20, 22 n.). ~Wiemy, że „Bóg namaścił Duchem Świętym
374 2, | wiecznego” — co znaczy, że Duch Święty w szczególny
375 2, | analogię można powiedzieć, że Duch Święty jest „ogniem
376 2, | pośrednio — z głębi grzechu, że „nie uwierzyli” — Duch wyprowadza
377 2, | Otrzymuje Go w taki sposób, że może On — i tylko On razem
378 2, | 42. Powiedzieliśmy, że u szczytu tajemnicy paschalnej
379 2, | List do Hebrajczyków mówi, że „krew (...) oczyszcza sumienia” (
380 2, | do Tego, który świadczy, że w dziejach ludzkości trwa
381 2, | nie kończy się na tym, że zostanie on nazwany po imieniu,
382 2, | zostanie on nazwany po imieniu, że zostanie zidentyfikowany
383 2, | sercu człowieka. Wiadomo, że uznanie zła w sobie samym
384 2, | nieraz kosztuje. Wiadomo, że sumienie nie tylko nakazuje
385 2, (37) | to czyż utrzymujemy może, że serce człowieka nie jest
386 2, | Synoptyków, pozostają w związku ze szczególnym grzechem, który
387 2, | Odpowiada św. Tomasz z Akwinu, że chodzi tu o grzech „nieodpuszczalny
388 2, | martwych uczynków”. ~Wiemy, że owocem takiego właśnie oczyszczenia
389 2, | sumieniu. Jeśli Chrystus mówi, że bluźnierstwo przeciw Duchowi
390 2, | grzechu, uniemożliwiając ze swej strony nawrócenie —
391 2, | nieprzenikliwością sumienia, ze stanem duszy, która jakby
392 2, | można zatem spodziewać się, że umocni się poczucie grzechu
393 2, | równocześnie też sprawia, że poznają prawdę tej sprawiedliwości,
394 3, | bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego
395 3, | Bóg z Boga, Światłość ze światłości, Bóg prawdziwy
396 3, | świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi.
397 3, | rozlegle „wszerz”, wiedząc, że „wiatr tchnie, kędy chce”,
398 3, | Boskie, to musimy uznać, że Duch Święty wszystkim ofiarowuje
399 3, | zbawienia mówią nam jednak, że owo przybliżanie się i obecność
400 3, | ma między nimi zgody, tak że nie czynicie tego, co chcecie” (
401 3, | kontekstu staje się jasne, że nie chodzi Apostołowi o
402 3, | bowiem „podlega śmierci ze względu na [skutki] grzechu,
403 3, | tej podstawowej przyczyny, że nie przyjmuje Jego istnienia,
404 3, | odmiany i można by powiedzieć, że często używa się tego słowa
405 3, | postacią bytu. Stąd wynika, że przy takiej interpretacji
406 3, | historycznym, aby wyeliminować ją ze społeczeństwa i z serca
407 3, | ludziom współczesnym. Wie on, że to spotkanie i zderzenie
408 3, | Niemniej Kościół mocno wierzy, że ze strony Boga jest to zawsze
409 3, | Kościół mocno wierzy, że ze strony Boga jest to zawsze
410 3, | należy od razu stwierdzić, że materializm jako system
411 3, | rozumiemy stwierdzenie, że życie ludzkie jest wyłącznie „
412 3, | śmierci”. ~Trzeba dodać, że na horyzoncie współczesnej
413 3, | zamachach na życie ludzkie ze strony terroryzmu, zorganizowanego
414 3, | chrześcijańska pewność, że Duch tchnie, kędy chce.
415 3, | bowiem „ciało podlega śmierci ze względu na skutki grzechu,
416 3, | w Duchu Świętym sprawia, że człowiek w nowy sposób pojmuje
417 3, | z innymi ludźmi: właśnie ze względu na to podobieństwo
418 3, | Watykański II, „ukazuje, że człowiek (...) [jest] jedynym
419 3, | wewnętrznego”, sprawia, że człowiek coraz lepiej „odnajduje
420 3, | siebie”. Można powiedzieć, że w tym zdaniu Konstytucji
421 3, | więc prawdziwie powtórzyć, że „chwałą Boga jest człowiek
422 3, | społecznych. Można powiedzieć, że w wielu wypadkach te czynniki
423 3, | wspólnotom do uwolnienia się ze starych i nowych determinizmów,
424 3, | J 16, 7). Widzieliśmy, że zapowiedź ta doczekała się
425 3, | przyjścia”. Rzecz znamienna, że w tej samej mowie pożegnalnej
426 3, | Świętego. Duch Święty sprawia, że Chrystus, który odszedł,
427 3, | wewnętrzny i zespolony, że czyni Kościół swoim Ciałem.
428 3, | Apostołów. Tak „poznawali”, że ich zmartwychwstały Pan,
429 3, | musimy jednak stwierdzić, że to kończące się tysiąclecie
430 3, | się tak również dlatego, że — z ustanowienia swego Pana —
431 3, | Kościoła, winniśmy pamiętać, że tekst soborowy odróżnia
432 3, | ludzkiego”. Kościół wie, że jest nim dzięki mocy Ducha
433 3, | uświadamiamy sobie coraz lepiej, że w posłudze, jaką Kościół
434 3, | Piękna i zbawienna jest myśl, że gdziekolwiek ktoś modli
435 3, | Piękna i zbawienna jest myśl, że jak szeroko rozprzestrzenia
436 3, | Święty nie tylko sprawia, że się modlimy, ale prowadzi
437 3, | zna zamiar Ducha, [wie], że przyczynia się za świętymi
438 3, | wspólnotach dojrzewa świadomość, że przy całym zawrotnym postępie
439 3, | modlitwy. Mam nadzieję, że w nauczaniu tej Encykliki
440 3, | jest faktem historycznym, że Kościół wyszedł z Wieczernika
441 3, | równocześnie można powiedzieć, że nigdy go nie opuścił. W
Ecclesia de Eucharistia
Rozdzial, Paragraf
442 Wpr, 1 | Kościół doświadcza zradością, że nieustannie urzeczywistnia
443 Wpr, 1 | Watykański II określił, że Ofiara eucharystyczna jest «
444 Wpr, 2 | wdzięczny Panu Jezusowi, że w posłuszeństwie Jego zaleceniu: «
445 Wpr, 4 | naszego Odkupienia. Pomimo, że doznaje niezmiernej trwogi,
446 Wpr, 4 | godziny nie mogliście czuwać ze Mną? Czuwajcie i módlcie
447 Wpr, 4 | celebruje Mszę św., razem ze wspólnotą chrześcijan, która
448 Wpr, 10 | dwuznaczności i umniejszenia.~Ufam, że ta Encyklika przyczyni się
449 I, 11 | zbawienia rodzaju ludzkiego, że Jezus złożył ją i wrócił
450 I, 12 | Nie potwierdził jedynie, że to, co im dawał do jedzenia
451 I, 12 | Krwią, lecz jasno wyraził, że ma to wartość ofiarniczą,
452 I, 14 | Aleksandryjski podkreślał natomiast, że uczestnictwo w świętych
453 I, 15 | sam wyraźnie powiedział, że są Jego Ciałem i Jego Krwią:
454 I, 15 | katolicką, musi przyjąć, że po przeistoczeniu, w obiektywnej
455 I, 15 | wino przestały istnieć tak, że od tego momentu stały się
456 I, 16 | 57). Sam Jezus zapewnia, że owo zjednoczenie, związane
457 I, 16 | przez Niego przez analogię ze zjednoczeniem, jakie ma
458 I, 18 | zmartwychwstania wypływa z faktu, że Ciało Syna Bożego, pozostawione
459 I, 20 | zadania i obowiązki. To, że chrześcijańska koncepcja
460 I, 20 | najuboższym może się wydawać, że niewiele mają powodów do
461 I, 20 | miłością. Znaczący jest fakt, że Ewangelia według św. Jana,
462 II, 21 | Watykański II przypomniał, że Ofiara eucharystyczna tkwi
463 II, 21 | Kościoła. Stwierdziwszy bowiem, że « Kościół, czyli królestwo
464 II, 22 | sakramentalnej. Możemy powiedzieć, że nie tylko każdy z nas przyjmuje
465 II, 23 | w nim się znajdują, tak że ich różnorodność zanika
466 II, 23 | również my jesteśmy wzajemnie ze sobą zjednoczeni, a wszyscy
467 II, 23 | łaską dla każdego, sprawia, że jesteśmy włączeni w jedność
468 II, 25 | Jest on ściśle związany ze sprawowaniem Ofiary eucharystycznej.
469 II, 25 | chleba i wina45 – wywodzi się ze sprawowania Ofiary i służy
470 III, 27 | Eucharystii, nie w takim sensie, że sakrament ten nie miałby
471 III, 27 | Chrystusa, ale dlatego, że został powierzony Apostołom
472 III, 27 | Katechizm wynika z faktu, że Kościół « zachowuje i przekazuje,
473 III, 28 | apostolski w tym znaczeniu, że « aż do powrotu Chrystusa
474 III, 28 | Rzymskim jest przepisane, że wyłącznie kapłan wymawia
475 III, 29 | przez Chrystusa ukazuje, że Eucharystia przez nich sprawowana
476 III, 30 | temu możemy się spodziewać, że wprzyszłości będziemy w
477 III, 30 | kościelnym brakuje wypływającej ze chrztu pełnej jedności z
478 III, 30 | zmartwychwstania Pańskiego, wyznają, że oznacza ona życie w łączności
479 III, 31 | raz jeszcze powtarzam, że Eucharystia « jest główną
480 III, 31 | świata, łatwo zrozumieć, że prezbiterom może zagrażać
481 III, 31 | Przede wszystkim dlatego, że prośba o powołania znajduje
482 III, 31 | Kapłana; ale także dlatego, że gorliwa troska kapłanów
483 III, 32 | chrześcijańskiej, która ze względu na liczbę i różnorodność
484 III, 33 | 33.Skoro ze względu na brak kapłanów
485 III, 33 | zatem mają oni na uwadze, że jak naucza Sobór Watykański
486 III, 33 | obecności kapłana, który ze strony prawa kościelnego
487 IV, 36 | Komunia niewidzialna, która ze swej natury ciągle wzrasta,
488 IV, 36 | Pragnę zatem przypomnieć, że obowiązuje i zawsze będzie
489 IV, 36 | apostoła Pawła, potwierdzając, że w celu godnego przyjęcia
490 IV, 36 | grzechu, jakkolwiek sądziliby, że za niego żałują, o ile mogą
491 IV, 37 | Eucharystii i Pojednania są ze sobą ściśle związane. Jeśli
492 IV, 39 | 39. Ponadto, ze względu na sam charakter
493 IV, 39 | Eucharystii, trzeba przypomnieć, że « Ofiara eucharystyczna,
494 IV, 39 | Kościoła ».79 Wynika z tego, że wspólnota prawdziwie eucharystyczna
495 IV, 41 | powodach, które sprawiają, że ma ona fundamentalne znaczenie
496 IV, 41 | przypominając między innymi, że dla wiernych uczestnictwo
497 IV, 41 | obowiązkiem, pod warunkiem, że nie mają jakiejś poważnej
498 IV, 43 | Trójcy Przenajświętszej, że wostatnich dziesięcioleciach
499 IV, 43 | Pragnienie jedności sprawia, że kierujemy wzrok ku Eucharystii,
500 IV, 46 | z radością przypomnieć, że w pewnych szczególnych przypadkach
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2366 |