1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2200
(...) Ecclesia de Eucharistia
Rozdzial, Paragraf
501 I, 12 | To, co się powtarza, to sprawowanie memoriale, «
502 I, 13 | jest darem dla Ojca: jest to tajemnica « ofiary, którą
503 I, 13 | Ojcowskim oddaniem – a był to dar nowego Życia nieśmiertelnego
504 I, 15 | i Jego Krwią: potwierdza to wiara, chociaż zmysły sugerują
505 I, 15 | zmierzających ku jej zrozumieniu.~Są to wysiłki zasługujące na uznanie,
506 I, 16 | się realizuje. Eucharystia to prawdziwa uczta, na której
507 I, 16 | pokarm. Kiedy Jezus zapowiada to po raz pierwszy, Jego słuchacze
508 I, 17 | Świętego. Prawdziwie bowiem to jest moje Ciało, i kto je
509 I, 20 | codzienne zadania i obowiązki. To, że chrześcijańska koncepcja
510 I, 20 | z całą mocą przypomnieć to na początku nowego tysiąclecia,
511 I, 20 | chrześcijańska nadzieja! Również po to Pan chciał pozostać z nami
512 I, 20(34) | Ten, który powiedział: “To jest Ciało moje”, jest tym
513 II, 21 | 14, 17; Łk 22, 14). Jest to szczegół o dużym znaczeniu,
514 II, 21 | który się za nas wydał: « To czyńcie na moją pamiątkę...
515 II, 21 | moją pamiątkę... Czyńcie to, ile razy pić będziecie,
516 II, 22 | przede wszystkim gdy jest to uczestnictwo pełne przez
517 II, 23 | W Eucharystii ma miejsce to wspólne i nierozłączne działanie
518 II, 25 | postawie pełnej miłości? Ileż to razy, moi drodzy Bracia
519 II, 25 | Bracia i Siostry, przeżywałem to doświadczenie i otrzymałem
520 III, 26 | 26. Jeżeli, jak to przypomniałem powyżej, Eucharystia
521 III, 26 | Kościół sprawuje Eucharystię, to w konsekwencji zachodzi
522 III, 26 | bardzo ścisły związek. Jest to prawda, która pozwala nam
523 III, 28 | następcami w misji pasterskiej, to znaczy Kolegium Biskupów;
524 III, 29 | zastępstwie Chrystusa. In persona to znaczy: w swoistym sakramentalnym
525 III, 29 | pochodzącej od Apostołów. To biskup, za sprawą sakramentu
526 III, 30 | brak sakramentu Kapłaństwa, to jednak sprawując w świętej
527 III, 30 | prawdzie. Spowodowałoby to opóźnienie zapoczątkowanego
528 III, 32 | 32. To wszystko ukazuje, jak bardzo
529 III, 32 | eucharystycznej. Wymaga to jednak obecności prezbitera,
530 IV, 34 | szczytu wszelkich dóbr: to tu znajduje swój kres wszelkie
531 IV, 37 | odkupieńczą Ofiarę Krzyża, oznacza to, iż wynika z niej nieustanna
532 IV, 37 | brzemię grzechu ciężkiego, to, aby mógł mieć pełny udział
533 IV, 38 | Komunia kościelna, jak to już przypomniałem, jest
534 IV, 39 | tego, któremu powierzył on to zadanie ».81 Podobnie, ponieważ «
535 IV, 40 | Chrystusa zostało złożone to, co jest waszą tajemnicą;
536 IV, 40 | tajemnicą; tak, otrzymujecie to, co jest waszą tajemnicą ».84
537 IV, 42 | Bardziej konkretnie zadanie to spoczywa na pasterzach Kościoła,
538 IV, 43 | szczególnego daru Bożego. 89 Była to skuteczna łaska, która skierowała
539 IV, 44 | Chciałbym jednak przypomnieć to, co w Encyklice Ut unum
540 IV, 44 | sprawowania Eucharystii: « Mimo to gorąco pragniemy odprawiać
541 IV, 44 | Eucharystię Chrystusa i to pragnienie już staje się
542 IV, 44 | zwracamy się do Ojca i czynimy to coraz bardziej “jednym sercem” ».94~
543 IV, 45 | pełnej jedności, nie dotyczy to jednak w szczególnych przypadkach
544 V, 48 | Oblubieńcem i nie zapominał, iż to On jest także jego Panem,
545 V, 49 | sytuacja historyczna na to pozwalała, dokonało się
546 V, 50 | i w celebracji. Zakłada to i wymaga, aby Kościół był
547 V, 50 | potwierdza historia i jak sam to podkreśliłem w Liście do
548 V, 50 | władze kościelne. Odnosi się to zarówno do sztuk plastycznych,
549 V, 51 | 51. To, co dokonało się na terenach
550 V, 51 | stosunkowo młodsze. Jest to zgodne ze wskazaniem Soboru
551 V, 51 | chrześcijaństwem.~Potrzeba jednak, aby to ważne dzieło przystosowania
552 VI, 54 | przewyższa nasz intelekt, a przez to zmusza nas do jak najpełniejszej
553 VI, 54 | wypełnianiem Jego nakazu: « To czyńcie na moją pamiątkę! »,
554 VI, 55 | krwi, antycypując w sobie to, co w jakiejś mierze realizuje
555 VI, 56 | zapowiedź starego Symeona, że to Dziecko będzie « znakiem
556 VI, 56 | z Ostatniej Wieczerzy: « To jest Ciało moje, które za
557 VI, 56 | będzie wydane » (Łk 22, 19)? To Ciało, wydane na ofiarę
558 VI, 57 | 57. « To czyńcie na moją pamiątkę » (
559 VI, 57 | pamiątce » Kalwarii jest obecne to wszystko, czego Chrystus
560 VI, 57 | Matki ku naszemu pożytkowi. To Jej właśnie powierza umiłowanego
561 VI, 57 | przyjmowanie tego daru. Oznacza to, że –na wzór Jana– przyjmiemy
562 VI, 57 | szkole Matki i zgodę na to, aby nam towarzyszyła. Z
563 VI, 57 | nierozerwalnie związane, to samo dotyczy Maryi i Kościoła.
564 VI, 58 | się zduchem Maryi. Jest to prawda, którą można zgłębić
565 VI, 58 | Jezusie i « z » Jezusem.~To jest właśnie prawdziwa «
566 Zak, 59 | posługi Piotrowej. Czynię to z sercem pełnym wdzięczności.
567 Zak, 59 | umocnieniu przekażę Wam to moje świadectwo wiary w
568 Zak, 59 | gustus in te fallitur, jak to jest powiedziane w hymnie
569 Zak, 61 | swej integralności, czy to w wydarzeniu liturgicznym,
570 Zak, 61 | unum sint (J17, 11). Jest to długa droga, z wieloma przeszkodami,
571 Zak, 62 | doświadcza własnych ograniczeń, to serce oświecone łaską Ducha
Evangelium vitae
Rozdzial, Paragraf, Numer
572 Wprow, 0, | mówi: „Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie
573 Wprow, 1, | J 3, 1-2). Równocześnie to nadprzyrodzone powołanie
574 Wprow, 1, | niepodzielną Ewangelię. ~To dlatego właśnie człowiek,
575 Wprow, 2, | Mk 16, 15). ~Głoszenie to staje się szczególnie naglące
576 Wprow, 2, | służby zdrowia. ~Wszystko to prowadzi do głębokich przemian
577 Wprow, 2, | osób i narodów. ~Prowadzi to do dramatycznych konsekwencji:
578 I, 1, | Stworzył bowiem wszystko po to, aby było (...). Bo dla
579 I, 1, | i zabił go” (Rdz 4, 8).~To pierwsze zabójstwo jest
580 I, 1, | chciał patrzeć.~Smuciło to Kaina bardzo i chodził z
581 I, 1, | przeznaczeniem człowieka. To prawda, że podobnie jak
582 I, 1, | rodzicami a dziećmi, jak to się dzieje w przypadku przerywania
583 I, 1, | na rzecz „logiki” Złego, to znaczy tego, który „od początku
584 I, 1, | chcieliby go zabić, choćby po to, by pomścić śmierć Abla.
585 I, 2, | na pokolenie, i wołanie to przybiera wciąż nowe brzmienia
586 I, 2, | wręcz heroizmu. ~Wszystko to tłumaczy, przynajmniej częściowo,
587 I, 2, | środki antykoncepcyjne po to, aby nie narażać się później
588 I, 2, | moralnego punktu widzenia, to dwa zasadniczo różne rodzaje
589 I, 2, | niczym owoce jednej rośliny. To prawda, że nie brak przypadków,
590 I, 2, | procent niepowodzeń: dotyczy to nie tyle samego momentu
591 I, 2, | większą liczbę embrionów, niż to jest konieczne dla przeniesienia
592 I, 2, | wykonywania przerwania ciąży. Jest to wówczas aborcja eugeniczna,
593 I, 2, | dzieciobójstwo. Oznaczałoby to powrót do epoki barbarzyństwa,
594 I, 2, | przedłużającego się bólu. Wystawia to na ciężką próbę poczucie
595 I, 2, | pojęta — litość. Wszystko to zaostrza się pod wpływem
596 I, 2, | życia i zamach na życie, to przemiany demograficzne.
597 I, 2, | ogromne rozmiary. I nie są to tylko zagrożenia zewnętrzne,
598 I, 2, | zabijają «Ablów»; nie — są to zagrożenia zaprogramowane
599 I, 2, | praw człowieka. Zagrożenie to może ostatecznie podważyć
600 I, 3, | społecznego staje się siła. Jest to jednak dokładne zaprzeczenie
601 I, 3, | jest prawo do życia. ~Otóż to właśnie ma dziś miejsce
602 I, 3, | liczebnie przeważającej. Jest to zgubny rezultat nieograniczonego
603 I, 3, | demokratyczny — który zasługuje na to miano tylko wówczas, gdy
604 I, 3, | innymi i przeciw innym. To jednak oznacza śmierć prawdziwej
605 I, 4, | wina jest „zbyt wielka”, to dlatego, że uświadamia sobie,
606 I, 4, | który trzeba uszanować. Jest to również prawdziwe w przypadku,
607 I, 4, | niezdatnego rozumu, tak że czynili to, co się nie godzi” (Rz 1,
608 I, 4, | miejscem i językiem miłości, to znaczy daru z siebie i przyjęcia
609 I, 4, | jeżeli zostaje przyjęta, to tylko dlatego, że wyraża
610 I, 4, | uznaniu godności osoby — to znaczy kryterium szacunku,
611 I, 4, | człowiek jest ceniony nie za to, kim „jest”, ale za to,
612 I, 4, | za to, kim „jest”, ale za to, co „posiada, czego dokonuje
613 I, 4, | przynosi korzyści”. Oznacza to panowanie silniejszego nad
614 I, 4, | por. Iz 5, 20), znaczy to, że weszło już na drogę
615 I, 5, | Abla” (12, 22. 24). ~Jest to krew pokropienia. Jej symbolem
616 I, 5, | Kpł 17, 11). Otóż wszystko to spełnia się i urzeczywistnia
617 I, 5, | oczyszcza i zbawia; jest to krew Pośrednika Nowego Przymierza, „
618 I, 5, | zwycięstwa nad śmiercią, kiedy to „sprawdzą się słowa, które
619 I, 5, | brak znaków zapowiadających to zwycięstwo w naszych społeczeństwach
620 I, 5, | potomstwo” (Pwt 30, 15. 19). To wezwanie dobrze odpowiada
621 I, 5, | w obfitości” (J 10, 10): to wiara w Zmartwychwstałego
622 II, 1, | darze: „Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie
623 II, 1, | tej prawdy (por. J 3, 21), to znaczy przyjęcia i pełnej
624 II, 1, | sumieniu „od początku”, to znaczy od chwili stworzenia,
625 II, 1, | swego Pierwszego Listu: „[To wam oznajmiamy], co było
626 II, 1, | Ewangelia życia zawiera w sobie to wszystko, co ludzkie doświadczenie
627 II, 1, | życia człowieka, przejmuje to, wywyższa i dopełnia. ~ ~
628 II, 3 | temu człowiekowi (...) imię to przywróciło siły” (Dz 3,
629 II, 3, | ubóstwa ludzkiego życia. To orędzie ogłasza Piotr, gdy
630 II, 3, | powiedział Piotr — ale co mam, to ci daję: W imię Jezusa Chrystusa
631 II, 3, | ciebie, komu więc przypadnie to, coś przygotował? ” (Łk
632 II, 3, | i betlejemskiej stajni: to rodzące się życie jest zbawieniem
633 II, 3, | posłusznym aż do śmierci — i to śmierci krzyżowej. Dlatego
634 II, 3, | ducha mojego” (Łk 23, 46) — to znaczy moje życie. Prawdziwie
635 II, 4, | Dlaczego życie jest dobrem? To pytanie pojawia się w całej
636 II, 4, | Rdz 1, 26-27; Ps 8, 6). Na to właśnie pragnął zwrócić
637 II, 4, | samego Boga. ~Stwierdza to Księga Rodzaju w pierwszym
638 II, 4, | pojawienie się kobiety, to znaczy istoty, która jest
639 II, 4, | Dziękuję Panu Bogu naszemu za to, że stworzył tak cudowne
640 II, 5, | Sam Jezus nazywa niekiedy to życie, które przyniósł w
641 II, 5, | ją w jego egzystencję; są to „słowa życia wiecznego”,
642 II, 5, | modlitwie arcykapłańskiej: „A to jest życie wieczne: aby
643 II, 5, | Bożą”, ale „życie człowieka to oglądanie Boga” 27 ~Wynikają
644 II, 5, | życie, bo jest ono dobrem, to miłość taka znajduje ostateczne
645 II, 6, | człowieka”, woła Hiob (12, 10). „To Pan daje śmierć i życie,
646 II, 6, | otacza On swoje stworzenia. To prawda, że życie człowieka
647 II, 6, | ale prawdą jest też, że są to ręce miłujące, podobne dłoniom
648 II, 6, | Stworzył bowiem wszystko po to, aby było” (Mdr 1, 13-14). ~
649 II, 6, | ale zabrania także — jak to precyzuje późniejsze prawodawstwo
650 II, 6, | nawet karę śmierci. Lecz to ogólne przesłanie, które
651 II, 7, | odpowiedzialny za środowisko życia, to znaczy za rzeczywistość
652 II, 7, | rozwiązania, szanującego to wielkie dobro, jakim jest
653 II, 7, | Watykański II: „Bóg sam to powiedział: «Nie jest dobrze
654 II, 7, | rodzi się nowy człowiek, to przynosi on z sobą na świat
655 II, 7, | zrodzeniu nowego człowieka, to sformułowaniem tym nie wskazujemy
656 II, 7, | na prawa biologii, ale na to, że w ludzkim rodzicielstwie
657 II, 7, | inny jeszcze sposób niż to ma miejsce w każdym innym
658 II, 7, | chorych, uwięzionych... To, co czynimy jednemu z nich,
659 II, 8, | bliskiego już kresu, można to łatwo wyjaśnić faktem, że
660 II, 8, | por. Ps 128 [127], 3-4). To przekonanie wynika między
661 II, 8, | policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić; (...) Tak liczne
662 II, 8, | swego ciała w łonie matki, i to pozwala mu zachować ufność
663 II, 8, | łonie matki35. ~Czyż jest to do pomyślenia, by choćby
664 II, 8, | ukrytych w łonie matek. To właśnie one — dzieci — obwieszczają
665 II, 8, | napełniona Duchem Świętym. To nie matka była pierwsza
666 II, 9, | ciało: i po co odrzucać to, co się podoba Najwyższemu?” (
667 II, 10, | istnienie całej ludzkości. Jest to bowiem absolutnie niemożliwe,
668 II, 10, | przytłaczający je ciężar, ale to ono właśnie stanowi istotną
669 II, 10, | życie człowieka. Tłumaczy to, dlaczego tak trudno jest
670 II, 10, | z którymi jest związane to przykazanie. Wyrwane z tej
671 II, 10, | biednych” (Am 2, 7); „napełnili to miejsce krwią niewinnych” (
672 II, 10, | wielokrotnie piętnuje za to Jerozolimę, nazywając ją „
673 II, 10, | Ewangelii życia. Stanie się to możliwe wyłącznie dzięki
674 II, 10, | 26; por. Jr 31, 31-34). To „serce nowe” pozwala zrozumieć
675 II, 10, | spełnia w dawaniu siebie. To wzniosłe orędzie o wartości
676 II, 10, | pierwotnych perspektyw. Jest to Nowe Prawo, „prawo Ducha,
677 II, 10, | braci” (1 J 3, 14). Jest to prawo wolności, radości
678 II, 11, | środek” (Łk 23, 44-45). Jest to obraz wielkiego kosmicznego
679 II, 11, | ludzi zbawieniem także przez to, że ich uzdrawiał i dobrze
680 II, 11, | wypływające z boku Chrystusa — to życie jest nieustannie przekazywane
681 II, 11, | moc Twego Ducha. Zdołamy to uczynić, jeżeli każdego
682 III, 1, | Nauczyciel mówi o życiu wiecznym, to znaczy o uczestnictwie w
683 III, 1, | przykazania „nie zabijaj”. Jest to pierwszy z zakazów Dekalogu,
684 III, 1, | życie, Bóg żąda, by człowiek to życie kochał, szanował i
685 III, 1, | wszechświatem. Wszystko to wskazuje, że od samego początku
686 III, 1, | zamysłu Bożego. Nie jest to jednak panowanie absolutne,
687 III, 1, | miłości Boga. Dokonuje się to przez posłuszeństwo Jego
688 III, 2, | współżycia społecznego. To On jest „goelem”, czyli
689 III, 2, | świat (por. Mdr 2, 24). On to, który jest „zabójcą od
690 III, 2, | 55. Nie powinno to dziwić, ponieważ zabójstwo
691 III, 2, | absolutnej konieczności, to znaczy gdy nie ma innych
692 III, 2, | niesprawiedliwego napastnika, to przykazanie „nie zabijaj”
693 III, 2, | odniesieniu do osoby niewinnej, i to tym bardziej wówczas, gdy
694 III, 2, | bardziej wówczas, gdy jest to człowiek słaby i bezbronny,
695 III, 2, | środek do dobrego celu. Jest to bowiem akt poważnego nieposłuszeństwa
696 III, 2, | twórcy i gwaranta; jest to akt sprzeczny z fundamentalnymi
697 III, 2, | niewinnej istoty ludzkiej, czy to jest embrion czy płód, dziecko
698 III, 2, | ani pośrednio wyrazić na to zgody. Żadna władza nie
699 III, 2, | prawa do tego zmuszać ani na to przyzwalać” 52. ~Pod względem
700 III, 2, | rzeczywiście zasługują na to miano tylko wówczas, gdy
701 III, 3, | publicznej. Być może, samo to zjawisko językowe jest już
702 III, 3, | nosi ją w łonie. Ale czasem to właśnie ona, matka, podejmuje
703 III, 3, | nawet sama je powoduje. ~To prawda, że często przerwanie
704 III, 3, | umiejętności zdobyte po to, by bronić życia. ~Ale odpowiedzialność
705 III, 3, | żaden sposób doświadczalnie, to jednak sama wiedza naukowa
706 III, 3, | wszelką aborcję bezpośrednią, to znaczy każdy akt, który
707 III, 3, | wiążącej mocą samego prawa” 70, to znaczy przez sam fakt popełnienia
708 III, 3, | współsprawców, bez których udziału to przestępstwo nie zostałoby
709 III, 3, | kary Kościół wskazuje na to przestępstwo jako na jedno
710 III, 3, | ekskomuniki wymierzana jest po to, aby w pełni uświadomić
711 III, 3, | bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamierzone jako cel
712 III, 3, | zabicia embrionów. Odnosi się to do eksperymentów na embrionach,
713 III, 3, | zapłodnienia” w probówce — już to jako „materiału biologicznego”
714 III, 3, | do wykorzystania , już to jako źródła organów albo
715 III, 3, | matki i gdy stosowane są po to, by umożliwić wczesne leczenie
716 III, 4, | cudzego. W rzeczywistości to, co mogłoby się wydawać
717 III, 4, | zwanej „uporczywej terapii”, to znaczy z pewnych zabiegów
718 III, 4, | cierpieniom chorego, gdy wiąże się to z ryzykiem skrócenia mu
719 III, 4, | wierzący — w męce Chrystusa, to nie sposób utrzymywać, że
720 III, 4, | w konsekwencji prowadzi to do ograniczenia świadomości
721 III, 4, | okolicznościach nie przeszkadza to wypełnieniu innych powinności
722 III, 4, | tego chciał, gdyby wręcz o to prosił i stojąc na granicy
723 III, 4, | jakby unicestwia się w niej, to przede wszystkim prośba
724 III, 4, | wsparcie w godzinie próby. Jest to prośba o pomoc w zachowaniu
725 III, 4, | zmartwychwstałego Chrystusa: jest to zwycięstwo Tego, który przez
726 III, 5, | rzeczywistości niedostępna, to szacunek dla wolności obywateli —
727 III, 5, | autonomii sumienia jednostki, to znaczy, że ustanawiając
728 III, 5, | wypełnianiu swoich funkcji to, co zostało określone w
729 III, 5, | kryją się za tym poglądem. ~To prawda, że historia zna
730 III, 5, | nawet pod pewnymi warunkami, to czyż nie podejmuje tym samym
731 III, 5, | prawie powszechnie uznawana, to należy w tym widzieć pozytywny „
732 III, 5, | prawa moralnego, zachwiałoby to samymi podstawami ładu demokratycznego,
733 III, 5, | wzrost, z drugiej zaś strony to, aby każdy mógł łatwiej
734 III, 5, | praw człowieka i dbać o to, by każdy mógł z większą
735 III, 5, | człowieka, albo je gwałcą, to nie tylko sprzeniewierzają
736 III, 5, | cywilnego z prawem moralnym, jak to przedstawia cytowana Encyklika
737 III, 5, | samym wbrew woli Bożej, to ani ustanowione w ten sposób
738 III, 5, | wypaczeniem prawa” 97 ~Otóż to nauczanie odnosi się przede
739 III, 5, | zastrzeżenie, że nie dotyczy to eutanazji, gdy zostaje ona
740 III, 5, | społeczeństwo ma służyć, gdyż to stanowi rację jego istnienia,
741 III, 5, | dopuszczalne. Ustawy, które to czynią, nie tylko nie są
742 III, 5, | rozporządzenia władz — i to właśnie takiego, które było
743 III, 5, | niesprawiedliwym ludzkim prawom. Jest to moc i odwaga tego, kto gotów
744 III, 5, | bardziej restryktywnego, to znaczy zmierzającego do
745 III, 5, | gdy dokonany czyn — już to z samej swej natury, już
746 III, 5, | z samej swej natury, już to ze względu na określony
747 III, 5, | współudziału w niesprawiedliwości to nie tylko obowiązek moralny,
748 III, 5, | przez nie chronione. Oznacza to, że lekarze, personel medyczny
749 III, 6, | Negatywne nakazy moralne, to znaczy te, które uznają
750 III, 6, | głowę ku wolności, ale jest to dopiero początek wolności,
751 III, 6, | odpowiedzialnej trosce nie po to, by nim samowolnie dysponował,
752 III, 6, | wyżyny i głębie może osiągnąć to prawo wzajemności. Przez
753 III, 6, | 77. To nowe prawo ożywia i kształtuje
754 III, 6, | chrześcijanina przykazanie to zawiera najwyższy nakaz
755 III, 6, | miłości. ~Rozdział IV~Mnieście to uczynili~O nową kulturę
756 III, 7, | charakteru i posługi. ~Dotyczy to także głoszenia Ewangelii
757 III, 7, | i na każdym z nas. Jest to zadanie w ścisłym sensie „
758 III, 8, | 80. „To (...), co było od początku,
759 III, 8, | objawione” (por. tamże). To samo życie dzięki darowi
760 III, 8, | nowość103 i przezwycięża to, co „stare”, a co bierze
761 III, 8, | bezinteresowny dar z siebie” to zadanie i miejsce pełnej
762 III, 8, | winniśmy poświęcić trosce o to, aby na uczelniach teologicznych,
763 III, 9, | znaczeniu. Więcej — właśnie to wysławianie, dzięki sugestywnej
764 III, 9, | Ps 139 [138], 14). Jest to postawa tego, kto widzi
765 III, 9, | odpowiedzialności. Jest to postawa tego, kto nie próbuje
766 III, 9, | sposób ma udział w życiu. To Boskie Życie, które jest
767 III, 9, | i wszelką zasadę życia. To jemu zawdzięczają dusze
768 III, 9, | Nie dość powiedzieć, że to Życie żyje: ono jest Początkiem
769 III, 9, | 139 [138], 14). Doprawdy, „to śmiertelne życie — mimo
770 III, 9, | obyczajach ludowych. Są to przejawy i formy porozumiewania
771 III, 9, | podobnie jak dzieje się to już z inicjatywy niektórych
772 III, 9, | który ofiarował nam ten dar. To właśnie dokonuje się w tak
773 III, 10, | zaangażowania politycznego. Jest to potrzeba szczególnie nagląca
774 III, 10, | Przede wszystkim jednak jest to potrzeba zrodzona z wiary, „
775 III, 10, | koniecznie potrzebują dla ciała — to na co się to przyda? Tak
776 III, 10, | dla ciała — to na co się to przyda? Tak też i wiara,
777 III, 10, | 88. Wszystko to stwarza konieczność podjęcia
778 III, 10, | społecznej, a kiedy jest to konieczne w leczeniu paliatywnym,
779 III, 10, | spełnienie żądania pacjenta: jest to raczej sprzeniewierzenie
780 III, 10, | ludzi i wytyczać — jeśli to konieczne — nowe drogi tam,
781 III, 10, | życia wszystkich. ~Jest to zadanie, które spoczywa
782 III, 10, | jak i krajowym” 115. Jest to jedyna droga szanująca godność
783 III, 11, | ojcowskim zamysłem118. Jest to zatem miłość, która staje
784 III, 11, | służenia Ewangelii życia. Jest to zadanie przede wszystkim
785 III, 11, | darem, który przyjmujemy po to, aby go ponownie ofiarować.
786 III, 11, | cierpienia i śmierci: zdołają to uczynić, jeśli sami będą
787 III, 11, | 20, 12; Kpł 19, 3). Ale to nie wszystko. Człowiek stary
788 III, 12, | nową kulturę życia: nową, to znaczy zdolną podejmować
789 III, 12, | z ludzkim życiem; nową, to znaczy bardziej zdecydowanie
790 III, 12, | wszystkich chrześcijan; nową, to znaczy zdolną pobudzić do
791 III, 12, | między życiem a wolnością. Są to dobra nierozdzielne: naruszenie
792 III, 12, | szacunek dla wartości życia, i to poczynając od samych jego
793 III, 12, | wyraziciele Jego zamysłu: ma to miejsce wówczas, gdy decydują
794 III, 12, | mają oni troszczyć się o to, aby treści przekazywane
795 III, 12, | w wielu przypadkach była to decyzja bolesna, może nawet
796 III, 12, | zabliźniła. W istocie bowiem to, co się stało, było i jest
797 III, 12, | Starajcie się raczej zrozumieć to doświadczenie i zinterpretować
798 III, 12, | powtarzam dziś wobec wszystkich to, co powiedziałem do rodzin
799 III, 12, | nam, że modlitwa i post to najważniejsza i najskuteczniejsza
800 III, 13 | Piszemy to w tym celu, aby nasza radość
801 III, 13, | 101. „Piszemy to w tym celu, aby nasza radość
802 Zak, 1, | Kościół odnajduje w Maryi. To Ona jest ową niewiastą pełną
803 Zak, 1, | żyjących” (por. Rdz 3, 20). ~To duchowe macierzyństwo Kościoła
804 Zak, 1, | męki rodzenia” (Ap 12, 2), to znaczy w nieustannym zmaganiu
805 Zak, 3, | swą troskliwą dobrocią. To samo można powiedzieć o
806 Zak, 3, | śmiercią. W „nowym Jeruzalem”, to znaczy w nowym świecie,
Fides et ratio
Rozdzial, Paragraf, Numer
807 Wprow, 0, | całkiem szczególną: jest to diakonia prawdy1. Misja
808 Wprow, 0, | poznania prawdy, a przez to czynić swoje życie coraz
809 Wprow, 0, | zmierzał do odkrycia coraz to nowych horyzontów wiedzy.
810 Wprow, 0, | myślowych. W praktyce rodziło to często pokusę utożsamiania
811 Wprow, 0, | swej strony wysoko ceni to dążenie rozumu do osiągnięcia
812 Wprow, 0, | filozofia zapomniała, że to byt winien stanowić przedmiot
813 Wprow, 0, | sposób cały ~Doprowadziło to do powstania różnych form
814 Wprow, 0, | mają równą wartość: jest to jeden z najbardziej rozpowszechnionych
815 Wprow, 0, | niego uchylać, gdyż byłoby to niewiernością wobec posługi,
816 I, 1, | poznanie właściwe wierze. Jest to poznanie prawdy opartej
817 I, 1, | niż poznanie filozoficzne. To ostatnie opiera się bowiem
818 I, 1, | następujących słowach: «Przez to zatem objawienie Bóg niewidzialny (
819 I, 1, | człowieka jaśnieje nam przez to objawienie w osobie Chrystusa,
820 I, 1, | podstawowe znaczenie»9. To w nim bowiem ukazuje się
821 I, 1, | jest przeżywać i przeczuwać to, co dokona się w pełni czasów (
822 I, 1, | Jezusa z Nazaretu. Stwierdza to w bardzo wymownych słowach
823 I, 1, | On przemawia do nas przez to, co jest nam najlepiej znane
824 I, 2, | pozostaje pełne tajemnic. To prawda, że Jezus całym swoim
825 I, 2, | bo przyszedł przecież po to, aby opowiedzieć tajemnice
826 I, 2, | opowiedzieć tajemnice Boże13; mimo to jednak nasze poznanie tego
827 I, 2, | posłuszeństwo wiary’»14. To zwięzłe, ale bogate w treść
828 I, 2, | Bożego świadectwa. Oznacza to, że w sposób pełny i w całości
829 I, 2, | nieodzownym warunkiem. Więcej, to właśnie wiara pozwala każdemu
830 I, 2, | wyborem w życiu człowieka; to w nim bowiem wolność dochodzi
831 I, 2, | najwyższe jego powołanie»18, to znaczy powołanie do udziału
832 I, 2, | z drugiej strony jednak to poznanie odsyła nieustannie
833 I, 2, | że potrafię już uchwycić to, czego szukałem, kiedy indziej
834 I, 2, | indziej znów, że wymyka się to całkowicie moim myślom;
835 I, 2, | koniec nadzieję, że mogę to znaleźć, postanowiłem zaniechać
836 I, 2, | czymś większym od Ciebie, to jednak jest niemożliwe»20. ~
837 I, 2, | Chrześcijańskie Objawienie to prawdziwy drogowskaz dla
838 I, 2, | Powtórzonego Prawa: «Polecenie to bowiem, które ja ci dzisiaj
839 I, 2, | słuchać i wypełnimy je. Słowo to bowiem jest bardzo blisko
840 II, 1, | rozumowym. Potwierdzają to przede wszystkim Księgi
841 II, 1, | wiedzy na dyscypliny. Mimo to świat biblijny wniósł do
842 II, 1, | poznaniem wiary. Świat i to, co w nim zachodzi, a także
843 II, 1, | doświadczenia w życiu narodu to rzeczywistości, które należy
844 II, 1, | procesu. Wiara wkracza nie po to, by pozbawić rozum autonomii
845 II, 1, | jego działania, lecz po to tylko, by uzmysłowić człowiekowi,
846 II, 1, | utwierdza kroki» (16, 9). Znaczy to, że człowiek dzięki światłu
847 II, 1, | mieszka pełnia tajemnicy i to stanowi Jego chwałę; człowiek
848 II, 1, | istotnych. Nie pozwala mu to zaprowadzić ładu we własnym
849 II, 1, | rzucające dodatkowe światło na to zagadnienie, znajdujemy
850 II, 1, | jako Stwórcy wszystkiego, to przyczyną jest nie tyle
851 II, 2, | ze światem i z Bogiem. To otwarcie się na tajemnicę,
852 II, 2, | ograniczeniami rozumu. Dostrzegamy to na przykład w słowach, którymi
853 II, 2, | wszędzie ukierunkowany na to co piękne, dobre i prawdziwe. ~
854 II, 2, | Apostoł. Aby mogło się dokonać to, czego pragnie Bóg, nie
855 II, 2, | Kor 1, «Bóg wybrał właśnie to, co głupie w oczach świata,
856 II, 2, | zawstydzić mędrców (...); i to, co nie jest szlachetnie
857 II, 2, | według świata i wzgardzone, i to, co nie jest, wyróżnił Bóg,
858 II, 2, | nie jest, wyróżnił Bóg, by to, co jest, unicestwić» (1
859 II, 2, | Bóg jednak wybrał właśnie to, co rozum uznaje za «szaleństwo»
860 II, 2, | ukazać: «Bóg wybrał właśnie to, co według świata jest niczym,
861 II, 2, | według świata jest niczym, by to, co jest, unicestwić». Aby
862 III, 1, | Nieznanemu Bogu. Ja wam głoszę to, co czcicie, nie znająscy» (
863 III, 1, | tego, by wzniósł się ponad to, co przygodne i poszybował
864 III, 1, | że potrafi wypowiedzieć to wewnętrzne pragnienie. Literatura,
865 III, 1, | nieustannych poszukiwań. To dążenie znalazło szczególne
866 III, 1, | z drugiej ręki. Człowiek to jedyna istota w całym widzialnym
867 III, 1, | jego celem jest prawda. To przekonanie wyraziłem w
868 III, 1, | prawdy na własnej drodze, to bardziej podstawowy w stosunku
869 III, 1, | wobec niego samego. Jest to konieczny warunek, który
870 III, 1, | niewytłumaczalne wszystko to wystarcza, aby zmusić umaczalne —
871 III, 1, | zmusić umaczalne — wszystko to wystarcza, aby zmusić nas26.
872 III, 1, | jawi się jako uniwersalna. To co jest prawdziwe, musi
873 III, 1, | chwila, kiedy bez względu na to, czy się do tego przyznaje,
874 III, 1, | jakąś swoją «filozofię»: są to jego osobiste przekonania
875 III, 2, | go wyrzec, prowadziłoby to do kryzysu egzystencjalnego.
876 III, 2, | potwierdzić eksperymentalnie. Jest to rząd prawd występujących
877 III, 2, | które przeprowadził. Mimo to w życiu człowieka nadal
878 III, 2, | można by przytoczyć, aby to zobrazować! Od razu jednak
879 III, 2, | zaufanie, ponieważ mówi to, co my już przeczuwamy,
880 III, 2, | przeczuwamy, i wypowiada otwarcie to, co my również chcielibyśmy
881 III, 2, | sens życia; poszukiwanie to zatem może osiągnąć cel
882 III, 2, | taką prawdę. Ponieważ jest to prawda o doniosłym i istotnym
883 III, 2, | własnego życia innej osobie to z pewnością jeden z aktów
884 III, 2, | według których przyjaźń to jedna z relacji najbardziej
885 III, 2, | ludzkości, aby mogła spełnić to, czego pragnie i za czym
886 III, 2, (28) | Jest to rozumowanie, którym zajmuję
887 III, 2, | Ojca (por. J 1, 14. 18). To, czego ludzki rozum szuka «
888 III, 2, | można tylko przez Chrystusa: to bowiem, co w Nim się objawia,
889 IV, 1, | myśli stoickiej. Nie był to z pewnością przypadek. Pierwsi
890 IV, 1, | jednak w religii pogańskiej to naturalne poznanie zostało
891 IV, 1, | wierzy. Przedsięwzięcie to okazało się korzystne przede
892 IV, 1, | prośby o Chrzest. Nie znaczy to jednak, że nie troszczyli
893 IV, 1, | przestarzałą. ~Staje się to jeszcze bardziej oczywiste,
894 IV, 1, | ona do ostatecznego celu, to znaczy do objawienia Jezusa
895 IV, 1, | rzeczy i o wszystkim poucza, to znaczy jest poznaniem Syna
896 IV, 1, | chrześcijańskiego Objawienia to, co uprzednio oznaczało
897 IV, 1, | wierzono bez powodu czy to dlatego, że wprawdzie można
898 IV, 1, | udowodnić, ale nie wszyscy by to zrozumieli, czy też dlatego,
899 IV, 1, | filozoficznymi. Nie znaczy to, że utożsamiali oni treść
900 IV, 1, | i jej granice. Nie byli to myśliciele naiwni. Właśnie
901 IV, 1, | ukazać w pełnym świetle to, co zawarte było tylko pośrednio
902 IV, 1, | zaczerpnięte z Objawienia. To spotkanie odbyło się nie
903 IV, 1, | jeszcze znaczniejsza, a to pod wpływem anzelmiańskiej
904 IV, 1, | niepojętego i niewysłowionego jak to, co jest ponad wszystkim?
905 IV, 1, | ponad wszystkim? Skoro zatem to, co dotychczas zostało powiedziane
906 IV, 1, | niezbędne uzasadnienie, to nawet jeśli nie można jej
907 IV, 1, | najwyższa mądrość poznaje to, czego dokonała (...), to
908 IV, 1, | to, czego dokonała (...), to któż zdoła wyjaśnić, jak
909 IV, 1, | uznaje, jak konieczne jest to, co ukazuje mu wiara. ~ ~
910 IV, 2, | procesie odegrał św. Tomasz i to nie tylko ze względu na
911 IV, 2, | pochodzą od Boga dowodził to nie mogą sobie wzajemnie
912 IV, 2, | cechą daru mądrości jest to, że osądza wedle Boż, tamta»49. ~
913 IV, 2, | dostrzega i wysoko ceni to jego umiłowanie prawdy;
914 IV, 3, | od późnego średniowiecza to słuszne rozgraniczenie między
915 IV, 3, | sceptycyzmu i agnostycyzmu, bądź to aby rozszerzyć przestrzeń
916 IV, 3, | racjonalnych odniesień. ~Tak więc to, co myśl patrystyczna i
917 IV, 3, | pierwszy plan wysuwa się to, co przemijające. Nihilizm
918 IV, 3, | być stale zagrożony przez to, co jest jego własnym wytworem,
919 IV, 3, | większość, ale niektóre, i to właśnie te, które zawierają
920 IV, 3, | sensu swojego życia. Mimo to jednak obecna relacja między
921 V, 1, | oparciem dla recta ratio, to znaczy dla rozumu rozmyślającego
922 V, 1, | świetle wiary. Przedsięwzięcie to jest niełatwe, skoro bowiem
923 V, 1, | nastręcza znaczne trudności, to tym bardziej problematyczne
924 V, 1, | i niebezpiecznych. Mimo to jednak Kościół wie, że «
925 V, 1, | połowy ubiegłego stulecia, to dlatego że w tamtym okresie
926 V, 1, | teologicznych. Zdarza się to przede wszystkim w przypadkach,
927 V, 1, | przejawy ukrytego fideizmu to lekceważąca postawa wobec
928 V, 1, | śmiało odkrywać nowe szlaki. To wiara przynagla rozum, aby
929 V, 2, | pedagogicznego; dotyczy to przede wszystkim tezy o
930 V, 2, | myśli Doktora Anielskiego to najlepsza droga do tego,
931 V, 2, | materii, między innymi po to, by potwierdzać wartość
932 V, 2, | studiowanie jego myśli, to dlatego, że zalecenia te
933 V, 2, | zgromadzonych w średniowieczu, kiedy to dostrzeżono potrzebę łączenia
934 VI, 1, | wypracowanymi w ciągu wieków, a to ze względu na pewne procedury,
935 VI, 1, | metodologii, nie należy to bowiem do kompetencji Magisterium,
936 VI, 1, | sobie wkład w teologię przez to, że rozpatruje strukturę
937 VI, 1, | tę prawdę nie tylko przez to, że ukazuje struktury logiczne
938 VI, 1, | i przede wszystkim przez to, że podkreśla zawartą w
939 VI, 1, | formie argumentów. Musi to zatem uczynić posługując
940 VI, 1, | prawdziwym człowiekiem. To samo można powiedzieć o
941 VI, 1, (90) | jaki pragnie mu nadać i o to, co go czeka po śmierci,
942 VI, 1, | zdolność rozumowania. Oznacza to, innymi słowy, że teologia
943 VI, 1, | uwagę przede wszystkim na to, że nie wolno zatrzymywać
944 VI, 1, | różnych koncepcjach «nie to, co ludzie myślą, ale jaka
945 VI, 1, | wyczerpujące omówienie, a to ze względu na jego implikacje
946 VI, 1, | jedności rodziny dzieci Bożych. To Chrystus pozwala dwóm narodom
947 VI, 1, | i na transcendencję. Są to zatem różne drogi wiodące
948 VI, 1, | kulturowej. Nie prowadzi to do żadnych podziałów, ponieważ
949 VI, 1, | przeciwstawia się danej kulturze, to znaczy w spotkaniu z nią
950 VI, 1, | powołania do pełni prawdy. To spotkanie niczego kulturom
951 VI, 1, | niej inspirację ni prawdy. To ~
952 VI, 1, | kryteriami. Pierwsze z nich to kryterium uniwersalizmu
953 VI, 1, | grecko-łacińskiej. Odrzucając to dziedzictwo sprzeciwiłby
954 VI, 1, | drogach czasu i historii. To kryterium zresztą obowiązuje
955 VI, 1, | który będzie bogatszy o to, co zyska dzięki dzisiejszym
956 VI, 1, | Prawdą (por. J 17, 17), to do lepszego zrozumienia
957 VI, 1, | filozofii starożytnej. Dotyczy to zarówno Ojców Kościoła,
958 VI, 2, | chrześcijańskiej. Pierwsza z nich to filozofia całkowicie niezależna
959 VI, 2, | przedsięwzięciem autonomicznym, to znaczy kierującym się własnymi
960 VI, 2, | na zdolnościach rozumu. To dążenie należy popierać
961 VI, 2, | chrześcijańskiej. Określenie to jest samo w sobie uzasadnione,
962 VI, 2, | prowadzonym w świetle wiary, to podstawą i nieodzownym warunkiem
963 VI, 2, | ancilla theologiae. Określenie to nie miało oznaczać, że filozofia
964 VI, 2, | Dzisiaj trudno byłoby stosować to określenie ze względu na
965 VI, 2, | wiary chrześcijańskiej, jak to uczynili niektórzy filozofowie
966 VI, 2, | przedmiot jego rozeznania, jak to już wyjaśniałem poprzednio.
967 VII, 1, | nie jest samowystarczalny, to wszelkie złudne poczucie
968 VII, 1, | fragmentaryzacji wiedzy. Właśnie to sprawia, że tak trudne,
969 VII, 1, | sensu. Co więcej i jest to zjawisko jeszcze bardziej
970 VII, 1, | wiedzę i działanie przez to, że pod jej wpływem zmierzają
971 VII, 1, | autentyczną i prawdziwą wiedzą, to znaczy taką, która interesuje
972 VII, 1, | całkowitą i ostateczną, to znaczy samym bytem przedmiotu
973 VII, 1, | nich twierdzenia prawdziwe, to znaczy takie, które wyrażają
974 VII, 1, | prawdziwie metafizycznym, to znaczy umiejąca wyjść poza
975 VII, 1, | w szczególności zaś jest to wymóg typowy dla poznania
976 VII, 1, | alternatywę antropologii, jako że to właśnie metafizyka pozwala
977 VII, 1, | analogicznych, ale przez to nie mniej doniosłych rzeczywistość
978 VII, 1, | koncepcję poznania. Jest to jedno z zadań, jakie myśl
979 VII, 1, | fragmentaryzacji sensu, a przez to uniemożliwia współczesnemu
980 VII, 1, | Kościół mógłby pozostać na to obojętny? Sama Ewangelia
981 VII, 1, | by wręcz powiedzieć, że to my należymy do tradycji
982 VII, 1, | nią rozporządzać. Właśnie to zakorzenienie w tradycji
983 VII, 1, | mianem eklektyzmu, który to termin oznacza postawę kogoś,
984 VII, 1, | zasadniczą cechą historyzmu jest to, że uznaje on wybraną filozofię
985 VII, 1, | pośrednio trwałą wartość prawdy. To co jest prawdziwe w jednej
986 VII, 1, | racjonalnych podstaw. Prowadzi to do zubożenia ludzkiej refleksji
987 VII, 1, | ludziom pogląd, iż wszystko to, co technicznie wykonalne,
988 VII, 1, (106)| przestroga zarazem. Jest to wymaganie rzetelnego stosunku
989 VII, 1, (106)| prawdziwej wolności. Jest to równocześnie przestroga
990 VII, 2, | powierzył jej Sobór Watykańw II, to znaczy odnowić swą metodologię,
991 VII, 2, | Chrystusie»108. Zadanie to, choć dotyczy w pierwszej
992 VII, 2, | 96. To rozumowanie pozwala dostrzec
993 VII, 2, | Poprzednik Pius XII podjął to zagadnienie w Encyklice
994 VII, 2, | zdyskwalifikowany i odrzucony114; mimo to nadal istnieje pokusa rozumienia
995 VII, 2, | funkcjonalny. Oznaczałoby to jednak przyjęcie nieodpowiedniego
996 Zak, 0, | Boże Objawienie. Przyniosło to niewątpliwą korzyść filozofii,
997 Zak, 0, | otwiera przed nami słowo Boże. To zadanie staje się jeszcze
998 Zak, 0, | odnowy ludzkości. Stwierdził to już Sobór Watykańci II: «
999 Zak, 0, | teologiczną a wiedzą filozoficzną to jeden z najbardziej oryginalnych
1000 Zak, 0, | Jest konieczne, aby to nauczanie opierało się na
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2200 |