Czesc, Dzial, Rozdzial, Numer

4501 III,  1,1,1873|                     sprzeczności z prawem Bożym i celem ostatecznym człowieka,
4502 III,  1,2,1876|                     jest ukazywanie obrazu Boga i przekształcanie się na obraz
4503 III,  1,2     |                          Artykuł pierwszy~OSOBA I SPOŁECZNOŚĆ~
4504 III,  1,2     |                                                 I. Wspólnotowy charakter powołania
4505 III,  1,2,1877|                         między sobą, w prawdzie i miłości1. Miłość bliźniego
4506 III,  1,2,1878|                         innymi, wzajemną służbę i dialog z braćmi człowiek
4507 III,  1,2,1879|                          zgromadzenie widzialne i zarazem duchowe, trwa w
4508 III,  1,2,1879|                   czasie; dziedziczy przeszłość i przygotowuje przyszłość.
4509 III,  1,2,1879|                       wzbogacają jego tożsamość i których owoce powinien pomnażać3.
4510 III,  1,2,1879|                    wspólnot, do których należy, i do szacunku wobec władz
4511 III,  1,2,1880|                       Jednak "osoba ludzka jest i powinna być zasadą, podmiotem
4512 III,  1,2,1880|                   powinna być zasadą, podmiotem i celem wszystkich urządzeń
4513 III,  1,2,1881|                 społeczności, takie jak rodzina i państwo, odpowiadają bardziej
4514 III,  1,2,1881|                  zachęcać do tworzenia zrzeszeń i instytucji wybieralnych "
4515 III,  1,2,1881|                         dla celów gospodarczych i społecznych, kulturalnych
4516 III,  1,2,1881|                       społecznych, kulturalnych i rozrywkowych, sportowych,
4517 III,  1,2,1881|                          sportowych, zawodowych i politycznych. Są to społeczności
4518 III,  1,2,1881|                      zwłaszcza zmysł inicjatywy i odpowiedzialności. Pomaga
4519 III,  1,2,1882|                     zagrażać osobistej wolności i inicjatywie. Nauczanie Kościoła
4520 III,  1,2,1882|                         ją w razie konieczności i pomóc w koordynacji jej
4521 III,  1,2,1884|                      relacji między jednostkami i społecznościami. Dąży do
4522 III,  1,2     |                                  II. Nawrócenie i społeczność~
4523 III,  1,2,1885|                       która "wymiary materialne i instynktowne podporządkowuje
4524 III,  1,2,1885|                     podporządkowuje wewnętrznym i duchowym"8:~Społeczność
4525 III,  1,2,1885|                         mogą bronić swoich praw i wypełniać obowiązki, otrzymują
4526 III,  1,2,1885|                       te oddziałują pobudzająco i kierowniczo zarazem na wszelkie
4527 III,  1,2,1885|                 instytucji społecznych, rozwoju i ustroju państwa, prawodawstwa
4528 III,  1,2,1885|                     innych elementów składowych i rozwojowych doczesnej wspólnoty
4529 III,  1,2,1886|                            1887 Zamiana środków i celów10, która prowadzi
4530 III,  1,2,1887|                      odwoływać się do duchowych i moralnych zdolności osoby
4531 III,  1,2,1887|                obowiązek uzdrawiania instytucji i warunków życia - jeśli skłaniają
4532 III,  1,2,1887|                         normami sprawiedliwości i sprzyjały dobru, a nie stawały
4533 III,  1,2,1888|                    droga miłości - miłości Boga i bliźniego. Miłość stanowi
4534 III,  1,2,1888|                     społeczne. Szanuje drugiego i jego prawa. Wymaga praktykowania
4535 III,  1,2,1890|                       społeczności, jak rodzina i państwo, odpowiadają bardziej
4536 III,  1,2,1891|                         1892 "Osoba ludzka jest i powinna być zasadą, podmiotem
4537 III,  1,2,1891|                   powinna być zasadą, podmiotem i celem wszystkich urządzeń
4538 III,  1,2,1892|                     uczestnictwa w zrzeszeniach i instytucjach wybieralnych.~
4539 III,  1,2,1893|                   powinny zastępować inicjatywy i odpowiedzialności osób oraz
4540 III,  1,2,1895|                odwoływać się do nawrócenia serc i łaski Bożej. Miłość pobudza
4541 III,  1,2     |                                                 I. Władza~
4542 III,  1,2,1896|                     którzy stoją na straży praw i w miarę potrzeby nie szczędzą
4543 III,  1,2,1896|                         nie szczędzą swej pracy i starań dla dobra wspólnego"
4544 III,  1,2,1896|                         instytucje nadają prawa i wydają polecenia ludziom
4545 III,  1,2,1899|                       jej uznania oraz szacunku i - stosownie do zasług -
4546 III,  1,2,1899|                        do zasług - wdzięczności i życzliwości osobom, które
4547 III,  1,2,1899|                    Panie, zdrowie, pokój, zgodę i stałość, aby sprawowali
4548 III,  1,2,1899|                     dajesz synom ludzkim chwałę i godność,~i władzę nad tym,
4549 III,  1,2,1899|                       ludzkim chwałę i godność,~i władzę nad tym, co jest
4550 III,  1,2,1899|                      według tego,~co jest dobre i miłe w Twoich oczach,~aby
4551 III,  1,2,1899|                     sprawując zbożnie, w pokoju i z łagodnością~daną im przez
4552 III,  1,2,1900|                      forma ustroju politycznego i wybór władz pozostawione
4553 III,  1,2,1900|               naturalnym, porządkiem publicznym i podstawowymi prawami osób,
4554 III,  1,2,1901|                     moralna, oparta na wolności i świadoma ciężaru przyjętego
4555 III,  1,2,1902|                      wspólne danej społeczności i jeśli do jego osiągnięcia
4556 III,  1,2,1903|                   równoważona przez inne władze i inne zakresy kompetencji,
4557 III,  1,2,1905|                      pozwalają osiągnąć pełniej i łatwiej własną doskonałość"
4558 III,  1,2,1906|                       poszanowania podstawowych i niezbywalnych praw osoby
4559 III,  1,2,1907|                       się dobrobytu społecznego i rozwoju społeczności. Rozwój
4560 III,  1,2,1907|                    zdrowotną, pracę, wychowanie i kulturę, odpowiednią informację,
4561 III,  1,2,1908|                  wreszcie pokój, czyli trwałość i bezpieczeństwo sprawiedliwego
4562 III,  1,2,1908|                     bezpieczeństwo społeczności i jej członkom. Stanowi podstawę
4563 III,  1,2,1908|                       słusznej obrony osobistej i zbiorowej.~
4564 III,  1,2,1909|                        Do państwa należy obrona i popieranie dobra wspólnego
4565 III,  1,2,1909|                społeczności cywilnej, obywateli i instytucji pośrednich.~
4566 III,  1,2,1910|                          wychowanie, praca, jak i w pewnych specjalnych sytuacjach
4567 III,  1,2,1910|              specjalnych sytuacjach mogących tu i ówdzie występować... zaradzenia
4568 III,  1,2,1911|                      budowany w sprawiedliwości i ożywiany miłością.~
4569 III,  1,2     |                           III. Odpowiedzialność i uczestnictwo~
4570 III,  1,2,1912|                   Uczestnictwo jest dobrowolnym i szlachetnym zaangażowaniem
4571 III,  1,2,1912|                stosownie do zajmowanego miejsca i odgrywanej przez siebie
4572 III,  1,2,1913|               uczestniczy w dobru drugiej osoby i społeczności przez troskę
4573 III,  1,2,1913|                    wychowanie w swojej rodzinie i przez sumienność w pracy32.~
4574 III,  1,2,1915|                     życia społecznego. Oszustwo i różne wykręty, przez które
4575 III,  1,2,1915|                         od przestrzegania prawa i przepisów odnoszących się
4576 III,  1,2,1916|                  zaufanie członków społeczności i skłaniają ich do służby
4577 III,  1,2,1916|                       zaczyna się od wychowania i kultury. "Słusznie możemy
4578 III,  1,2,1916|                         pokoleniom motywy życia i nadziei"35.~W skrócie~
4579 III,  1,2,1918|                     potrzebuje władzy, by trwać i rozwijać się.~
4580 III,  1,2,1919|                      1920 "Wspólnota polityczna i władza publiczna opierają
4581 III,  1,2,1919|                         się na naturze ludzkiej i należą do porządku określonego
4582 III,  1,2,1922|                    granicach porządku moralnego i zapewniać warunki korzystania
4583 III,  1,2,1923|                      pozwalają osiągnąć pełniej i łatwiej własną doskonałość"
4584 III,  1,2,1924|                        elementach: poszanowaniu i popieraniu podstawowych
4585 III,  1,2,1924|                    czyli rozwoju dóbr duchowych i ziemskich społeczności;
4586 III,  1,2,1924|                  ziemskich społeczności; pokoju i bezpieczeństwie społeczności
4587 III,  1,2,1924|                    bezpieczeństwie społeczności i jej członków.~
4588 III,  1,2,1925|                       troszczyć się o budowanie i wspieranie instytucji, które
4589 III,  1,2,1926|                        Do państwa należy obrona i popieranie dobra wspólnego
4590 III,  1,2,1927|                       odpowiednio do ich natury i powołania. Sprawiedliwość
4591 III,  1,2,1927|                     łączy się z dobrem wspólnym i ze sprawowaniem władzy.~
4592 III,  1,2     |                                                 I. Poszanowanie osoby ludzkiej~
4593 III,  1,2,1928|                         ludzkiej, której obrona i rozwój zostały nam powierzone
4594 III,  1,2,1928|                        powierzone przez Stwórcę i której dłużnikami w sposób
4595 III,  1,2,1928|                      dłużnikami w sposób ścisły i odpowiedzialny są mężczyźni
4596 III,  1,2,1928|                     odpowiedzialny są mężczyźni i kobiety w każdym układzie
4597 III,  1,2,1929|                        stosunku do społeczności i powinny być przez społeczność
4598 III,  1,2,1929|                        praw ludziom dobrej woli i odróżnianie ich od nieuzasadnionych
4599 III,  1,2,1929|                         ich od nieuzasadnionych i fałszywych roszczeń.~
4600 III,  1,2,1930|                        na zachowanie jego życia i środki do godnego jego prowadzenia"
4601 III,  1,2,1930|                   uprzedzeń oraz postaw egoizmu i pychy, stojących na przeszkodzie
4602 III,  1,2,1931|                        człowieka jako bliźniego i czynnego służenia mu jest
4603 III,  1,2     |                                     II. Równość i różnice między ludźmi~
4604 III,  1,2,1933|                      duszą, mają tę samą naturę i to samo pochodzenie. Wszyscy,
4605 III,  1,2,1934|                  dotyczy ich godności osobistej i praw z niej wypływających: ~
4606 III,  1,2,1935|                        rozwoju życia cielesnego i duchowego. Potrzebuje innych.
4607 III,  1,2,1936|                  drugiego to, czego potrzebuje, i by ci, którzy posiadają
4608 III,  1,2,1936|                   potrzebują. Różnice zachęcają i często zobowiązują osoby
4609 III,  1,2,1936|                    wielkoduszności, życzliwości i dzielenia się; pobudzają
4610 III,  1,2,1936|                  ubogacania się:~Są różne cnoty i nie daję wszystkich każdemu;
4611 III,  1,2,1936|                      jedni potrzebowali drugich i by byli mymi sługami w udzielaniu
4612 III,  1,2,1936|                       sługami w udzielaniu łask i darów, które otrzymali ode
4613 III,  1,2,1937|                        godzą w miliony mężczyzn i kobiet. Pozostają one w
4614 III,  1,2,1937|                    wprowadzone bardziej ludzkie i sprawiedliwe warunki życia.
4615 III,  1,2,1937|                         nierówności gospodarcze i społeczne wśród członków
4616 III,  1,2,1937|                    ludzkiej wywołują zgorszenie i sprzeciwiają się sprawiedliwości
4617 III,  1,2,1937|                       oraz pokojowi społecznemu i międzynarodowemu46.~
4618 III,  1,2,1938|                 wymaganiem braterstwa ludzkiego i chrześcijańskiego47:~Pierwszy
4619 III,  1,2,1938|                        przynoszący dziś wielkie i powszechne szkody, polega
4620 III,  1,2,1938|                   węzłów wzajemnej solidarności i miłości między ludźmi, na
4621 III,  1,2,1938|                  wspólne pochodzenie wszystkich i równość duchowej natury
4622 III,  1,2,1939|                       wszystkim w podziale dóbr i w wynagrodzeniu za pracę.
4623 III,  1,2,1939|                         być łatwiej likwidowane i gdzie łatwiej będzie można
4624 III,  1,2,1940|                    solidarności między bogatymi i biednymi, solidarności pracujących,
4625 III,  1,2,1940|                    solidarności między narodami i ludami. Solidarność międzynarodowa
4626 III,  1,2,1941|                        naprzód o Królestwo Boga i o Jego sprawiedliwość, a
4627 III,  1,2,1941|                       dwóch tysięcy lat... żyje i... trwa w duszy Kościoła (
4628 III,  1,2,1941|                  poczucie... z którego czerpały i czerpią dusze zachętę, aż
4629 III,  1,2,1941|                   kultury we wszystkich epokach i wśród wszystkich ludów,
4630 III,  1,2,1941|                   zdolne są umożliwić wszystkim i ułatwić życie godne człowieka
4631 III,  1,2,1941|                   ułatwić życie godne człowieka i chrześcijanina49.~W skrócie~
4632 III,  1,2,1944|                  dotyczy ich godności osobistej i praw z niej wypływających.~
4633 III,  1,2,1946|                         nierówności społecznych i gospodarczych. Prowadzi
4634 III,  1,3     |                    trzeci~ZBAWIENIE BOŻE: PRAWO I ŁASKA~
4635 III,  1,3,1948|                       prawo, które nim kieruje, i przez łaskę, która go umacnia:~
4636 III,  1,3,1948|                     własne zbawienie z bojaźnią i drżeniem... Albowiem to
4637 III,  1,3,1948|                       to Bóg jest w was sprawcą i chcenia, i działania zgodnie
4638 III,  1,3,1948|                        w was sprawcą i chcenia, i działania zgodnie z [Jego]
4639 III,  1,3,1949|                      zła, które odwraca od Boga i Jego miłości. Jest stałe
4640 III,  1,3,1949|                    stałe w swoich przykazaniach i zarazem godne miłości w
4641 III,  1,3,1950|                   Stwórca swoją mocą, mądrością i dobrocią dla ich dobra i
4642 III,  1,3,1950|                        i dobrocią dla ich dobra i ze względu na ich cel. Każde
4643 III,  1,3,1950|                         wiecznym swoją pierwszą i ostateczną prawdę. Prawo
4644 III,  1,3,1950|                    prawdę. Prawo jest ogłaszane i ustanawiane przez rozum
4645 III,  1,3,1950|                Opatrzności Boga żywego, Stwórcy i Odkupiciela wszystkich. "
4646 III,  1,3,1950|                        rozumem, zdolna pojmować i rozeznawać, będzie kierował
4647 III,  1,3,1950|                    korzystając ze swej wolności i rozumu, poddany tylko Temu,
4648 III,  1,3,1951|                objawione obejmujące Stare Prawo i Nowe Prawo, czyli Prawo
4649 III,  1,3,1951|                          wreszcie prawa cywilne i kościelne.~
4650 III,  1,3,1952|                         Chrystusie swoją pełnię i jedność. Osoba Jezusa Chrystusa
4651 III,  1,3,1952|                         o Bożej sprawiedliwości i jej udziela: "A przecież
4652 III,  1,3     |                                                 I. Naturalne prawo moralne~
4653 III,  1,3,1953|                 Człowiek uczestniczy w mądrości i dobroci Stwórcy, który przyznaje
4654 III,  1,3,1953|                      panowanie nad jego czynami i zdolność kierowania sobą
4655 III,  1,3,1953|                       sobą ze względu na prawdę i dobro. Prawo naturalne wyraża
4656 III,  1,3,1953|                        rozumem, czym jest dobro i zło, prawda i kłamstwo:~
4657 III,  1,3,1953|                        jest dobro i zło, prawda i kłamstwo:~Prawo naturalne
4658 III,  1,3,1953|                         naturalne jest zapisane i wyryte w duszy każdego człowieka,
4659 III,  1,3,1953|                   prawnej, gdyby nie był głosem i wykładnią wyższego rozumu,
4660 III,  1,3,1953|                      rozumu, któremu nasz rozum i nasza wolność powinny być
4661 III,  1,3,1954|                                1955 Prawo "Boże i naturalne"4 wyznacza człowiekowi
4662 III,  1,3,1954|                       drogę praktykowania dobra i osiągania jego celu. Prawo
4663 III,  1,3,1954|                       naturalne wyraża pierwsze i istotne zasady kierujące
4664 III,  1,3,1954|                        Boga, który jest źródłem i sędzią wszelkiego dobra,
4665 III,  1,3,1955|                         sercu każdego człowieka i ustanowione przez rozum,
4666 III,  1,3,1955|                 uniwersalne w swoich przepisach i jego władza rozciąga się
4667 III,  1,3,1955|                        Wyraża ono godność osoby i określa podstawę jej fundamentalnych
4668 III,  1,3,1955|                        jej fundamentalnych praw i obowiązków:~Istnieje oczywiście
4669 III,  1,3,1955|                       ludziach. Jest niezmienne i wieczne; nakazując, wzywa
4670 III,  1,3,1956|                      zależnie od miejsca, czasu i okoliczności. Niemniej jednak
4671 III,  1,3,1956|                       łączącą ludzi między sobą i nakładającą na nich, mimo
4672 III,  1,3,1957|                      naturalne jest niezmienne8 i trwałe pośród zmian historycznych;
4673 III,  1,3,1957|                      zmieniających się poglądów i obyczajów oraz wspiera ich
4674 III,  1,3,1957|                        zawsze w życiu jednostek i społeczności:~Panie, za
4675 III,  1,3,1957|                        zapisane w sercach ludzi i którego nie może usunąć
4676 III,  1,3,1958|                        o charakterze pozytywnym i prawnym.~
4677 III,  1,3,1959|                       wszystkich w sposób jasny i bezpośredni. W obecnej sytuacji
4678 III,  1,3,1959|                     koniecznie potrzebuje łaski i objawienia, by prawdy religijne
4679 III,  1,3,1959|                 objawienia, by prawdy religijne i moralne mogły być poznane "
4680 III,  1,3,1959|                       łatwo, ze stałą pewnością i bez domieszki błędu"10.
4681 III,  1,3,1959|                     dostarcza prawu objawionemu i łasce podstaw przygotowanych
4682 III,  1,3,1959|                       przygotowanych przez Boga i pozostających w harmonii
4683 III,  1,3,1960|                          1961 Bóg, nasz Stwórca i Odkupiciel, wybrał Izrael
4684 III,  1,3,1960|                       wybrał Izrael na swój lud i objawił mu swoje Prawo,
4685 III,  1,3,1960|                      rozumowi. Są one ogłoszone i autentycznie poświadczone
4686 III,  1,3,1961|                     sprzeciwia się miłości Boga i bliźniego, a nakazują to,
4687 III,  1,3,1961|                         by objawić mu powołanie i drogi Boże oraz chronić
4688 III,  1,3,1962|                       Prawo święte12, duchowe13 i dobre14 jest jeszcze niedoskonałe.
4689 III,  1,3,1962|                        zadaniem jest oskarżanie i ukazywanie grzechu, który
4690 III,  1,3,1962|                     Królestwa. Przygotowuje ono i uzdalnia naród wybrany i
4691 III,  1,3,1962|                        i uzdalnia naród wybrany i każdego chrześcijanina do
4692 III,  1,3,1962|                    chrześcijanina do nawrócenia i do wiary w Boga Zbawiciela.
4693 III,  1,3,1963|                           Prawo jest proroctwem i wychowawcą rzeczywistości,
4694 III,  1,3,1963|                     przyjść"17. Jest proroctwem i zapowiedzią dzieła wyzwolenia
4695 III,  1,3,1963|                   Testamentowi obrazów, "typów" i symboli do wyrażenia życia
4696 III,  1,3,1963|                   pouczenia ksiąg mądrościowych i prorockich, które ukierunkowają
4697 III,  1,3,1963|             ukierunkowają je na Nowe Przymierze i Królestwo niebieskie.~Jednak
4698 III,  1,3,1963|                    Królestwo niebieskie.~Jednak i pod panowaniem Starego Przymierza
4699 III,  1,3,1963|                     mieli miłość nadprzyrodzoną i łaskę Ducha Świętego i oczekiwali
4700 III,  1,3,1963|           nadprzyrodzoną i łaskę Ducha Świętego i oczekiwali przede wszystkim
4701 III,  1,3,1963|                    wszystkim obietnic duchowych i wiecznych oraz ze względu
4702 III,  1,3,1963|                     Nowego Prawa, których także i w Nowym Przymierzu trzeba
4703 III,  1,3,1964|                       prawa Bożego, naturalnego i objawionego. Jest ono dziełem
4704 III,  1,3,1964|                      Jest ono dziełem Chrystusa i zostało wyrażone w sposób
4705 III,  1,3,1964|                    także dziełem Ducha Świętego i przez Niego staje się wewnętrznym
4706 III,  1,3,1964|                         sercach ich wypiszę je, i będę im Bogiem, a oni będą
4707 III,  1,3,1965|                  pouczyć nas, co należy czynić, i z sakramentów, by udzielić
4708 III,  1,3,1965|                        chciał rozważać pobożnie i wyraźnie Kazanie, które
4709 III,  1,3,1966|                       21, oczyszcza, przekracza i udoskonala Stare Prawo.
4710 III,  1,3,1966|                    obietnice Boże, podnosząc je i kierując do "Królestwa niebieskiego".
4711 III,  1,3,1967|                         moralnych Starego Prawa i nie pomniejsza ich znaczenia,
4712 III,  1,3,1967|                 wydobywa jego ukryte możliwości i odsłania nowe wymagania;
4713 III,  1,3,1967|                         objawia całą jego Boską i ludzką prawdę. Nie dodaje
4714 III,  1,3,1967|                   wybiera między tym, co czyste i nieczyste22, gdzie kształtuje
4715 III,  1,3,1967|                  kształtuje się wiara, nadzieja i miłość, a wraz z nimi inne
4716 III,  1,3,1967|                    przebaczanie nieprzyjaciołom i modlitwę za prześladowców
4717 III,  1,3,1968|                   religijne: jałmużnę, modlitwę i post; kieruje je do Ojca, "
4718 III,  1,3,1969|                        żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie! Albowiem
4719 III,  1,3,1969|                    Albowiem na tym polega Prawo i Prorocy" (Mt 7,12)29. ~Całe
4720 III,  1,3,1970|               wypływających z wiary w Chrystusa i ożywianych przez miłość -
4721 III,  1,3,1970|                    naszego związku z Chrystusem i z Kościołem31. ~
4722 III,  1,3,1971|                działania za pośrednictwem wiary i sakramentów, oraz prawem
4723 III,  1,3,1971|                      wyzwala nas od obrzędowych i prawnych przepisów Starego
4724 III,  1,3,1973|                       Są świadectwem jej porywu i pobudzają naszą gotowość
4725 III,  1,3,1973|                        przykazanie miłości Boga i bliźniego. Rady wskazują
4726 III,  1,3,1973|                     bardziej bezpośrednie drogi i bardziej odpowiednie środki,
4727 III,  1,3,1973|                       które są dlań odpowiednie i których wymaga miłość, w
4728 III,  1,3,1973|                       osób, czasu, okoliczności i sił. Miłość bowiem jako
4729 III,  1,3,1973|                        słowem - wszystkich praw i wszystkich uczynków chrześcijańskich,
4730 III,  1,3,1973|                       znaczenie, porządek, czas i wartość35.~W skrócie~
4731 III,  1,3,1974|                        do obiecanego szczęścia, i zakazującym dróg do zła.~
4732 III,  1,3,1976|                         o Bożej sprawiedliwości i jej udziela.~
4733 III,  1,3,1977|                       swego Stwórcy, w mądrości i dobroci Boga. Wyraża ono
4734 III,  1,3,1977|                      ono godność osoby ludzkiej i stanowi podstawą jej fundamentalnych
4735 III,  1,3,1977|                        jej fundamentalnych praw i obowiązków.~
4736 III,  1,3,1978|                       naturalne jest niezmienne i trwale pośród zmian historycznych.
4737 III,  1,3,1982|                   szczególny w Kazaniu na Górze i korzysta z sakramentów,
4738 III,  1,3,1983|               ewangeliczne wypełnia, przekracza i udoskonala Stare Prawo:
4739 III,  1,3     |                             Artykuł drugi~ŁASKA I USPRAWIEDLIWIENIE~
4740 III,  1,3     |                                                 I. Usprawiedliwienie~
4741 III,  1,3,1986|                    obmyć nas z naszych grzechów i udzielić nam "sprawiedliwości
4742 III,  1,3,1986|                    Jezusa Chrystusa" (Rz 3, 22) i przez chrzest39:~Jeżeli
4743 III,  1,3,1986|                        żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście
4744 III,  1,3,1986|                   Chrystusie Jezusie (Rz 6, 8-1 I).~
4745 III,  1,3,1987|                          umierając dla grzechu, i w Jego Zmartwychwstaniu,
4746 III,  1,3,1988|                        łaskę zwraca się do Boga i odwraca od grzechu, przyjmując
4747 III,  1,3,1988|                         ten sposób przebaczenie i sprawiedliwość z wysoka. "
4748 III,  1,3,1988|                          lecz także uświęceniem i odnowieniem wewnętrznego
4749 III,  1,3,1989|              sprzeciwiającego się miłości Bożej i oczyszcza jego serce. Usprawiedliwienie
4750 III,  1,3,1989|                       Wyzwala z niewoli grzechu i uzdrawia.~
4751 III,  1,3,1990|                         sercach wiara, nadzieja i miłość; zostaje nam udzielone
4752 III,  1,3,1991|                        krzyżu jako żywa, święta i miła Bogu ofiara i którego
4753 III,  1,3,1991|                       święta i miła Bogu ofiara i którego krew stała się narzędziem
4754 III,  1,3,1991|                     Jego celem jest chwała Boga i Chrystusa oraz dar życia
4755 III,  1,3,1991|                        poświadczona przez Prawo i Proroków. Jest to sprawiedliwość
4756 III,  1,3,1991|                       wszyscy bowiem zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej,
4757 III,  1,3,1991|                      czasie Jego sprawiedliwość i [aby pokazać], że On sam
4758 III,  1,3,1991|                        On sam jest sprawiedliwy i usprawiedliwia każdego,
4759 III,  1,3,1992|                    współpracę między łaską Bożą i wolnością człowieka. Jej
4760 III,  1,3,1992|                     Świętego, który go uprzedza i strzeże:~Gdy Bóg dotknie
4761 III,  1,3,1993|                 objawionej w Jezusie Chrystusie i udzielonej przez Ducha Świętego.
4762 III,  1,3,1993|                        aniżeli stworzenie nieba i ziemi", ponieważ "<<niebo
4763 III,  1,3,1993|                       ziemi", ponieważ "<<niebo i ziemia przeminą>>, zbawienie
4764 III,  1,3,1993|                       przeminą>>, zbawienie zaś i sprawiedliwość wybranych,
4765 III,  1,3,1994|                    wasze na służbę nieczystości i nieprawości, pogrążając
4766 III,  1,3,1994|                         po wyzwoleniu z grzechu i oddaniu się na służbę Bogu,
4767 III,  1,3,1995|                     uczestnikami natury Bożej49 i życia wiecznego50.~
4768 III,  1,3,1996|                     który tchnie w niego miłość i buduje Kościół.~
4769 III,  1,3,1997|                         On sam może się objawić i udzielić siebie. Przerasta
4770 III,  1,3,1997|                  Przerasta ono zdolności rozumu i siły ludzkiej woli oraz
4771 III,  1,3,1998|                         by ją uleczyć z grzechu i uświęcić. Jest to łaska
4772 III,  1,3,1999|                        darem habitualnym, stałą i nadprzyrodzoną dyspozycją
4773 III,  1,3,1999|                   uzdolnić ją do życia z Bogiem i do działania mocą Jego miłości.
4774 III,  1,3,1999|                     trwałe uzdolnienie do życia i działania zgodnego z Bożym
4775 III,  1,3,2000|                      ona konieczna, by pobudzać i podtrzymywać naszą współpracę
4776 III,  1,3,2000|                   usprawiedliwianiu przez wiarę i w uświęcaniu przez miłość.
4777 III,  1,3,2000|                      abyśmy zostali uzdrowieni, i wciąż podąża za nami, abyśmy
4778 III,  1,3,2001|                 wolnością zdolności poznania Go i miłowania. Dusza tylko w
4779 III,  1,3,2001|                    bezpośrednio serca człowieka i wprost je porusza. Złożył
4780 III,  1,3,2001|                     człowieku pragnienie prawdy i dobra, które jedynie On
4781 III,  1,3,2001|                      dokonałeś wszystkich dzieł i ujrzałeś, że są one bardzo
4782 III,  1,3,2001|                      Księdze jako zapowiedź, że i my po naszych dziełach,
4783 III,  1,3,2002|                        2003 Łaska jest najpierw i przede wszystkim darem Ducha,
4784 III,  1,3,2002|                        który usprawiedliwia nas i uświęca. Jednak łaska obejmuje
4785 III,  1,3,2002|                   współpracy w zbawianiu innych i we wzroście Ciała Chrystusa,
4786 III,  1,3,2002|              ukierunkowane na łaskę uświęcającą i mają na celu dobro wspólne
4787 III,  1,3,2003|                         życia chrześcijańskiego i posług wewnątrz Kościoła:~
4788 III,  1,3,2004|                       się naszemu doświadczeniu i może być poznana jedynie
4789 III,  1,3,2004|                       jesteśmy usprawiedliwieni i zbawieni58. Jednak, zgodnie
4790 III,  1,3,2004|               dobrodziejstw Boga w naszym życiu i w życiu świętych daje nam
4791 III,  1,3,2004|                  pewność, że łaska działa w nas i pobudza nas do coraz większej
4792 III,  1,3,2007|                        w Chrystusie z natchnień i pomocy Ducha Świętego.~
4793 III,  1,3,2008|                     współdziedzicami" Chrystusa i godnymi otrzymania "obiecanego
4794 III,  1,3,2009|                        nawrócenia, przebaczenia i usprawiedliwienia. Poruszeni
4795 III,  1,3,2009|                  Poruszeni przez Ducha Świętego i miłość możemy później wysłużyć
4796 III,  1,3,2009|                   możemy później wysłużyć sobie i innym łaski potrzebne zarówno
4797 III,  1,3,2009|                       uświęcenia, wzrostu łaski i miłości, jak i do otrzymania
4798 III,  1,3,2009|                    wzrostu łaski i miłości, jak i do otrzymania życia wiecznego.
4799 III,  1,3,2009|                        mądrością Bożą. Te łaski i dobra są przedmiotem modlitwy
4800 III,  1,3,2010|                         własną Sprawiedliwością i jako dar Twojej Miłości
4801 III,  1,3,2012|              chrześcijanie jakiegokolwiek stanu i zawodu powołani są do pełni
4802 III,  1,3,2012|                         życia chrześcijańskiego i do doskonałości miłości"
4803 III,  1,3,2012|                     poświęcali się chwale Bożej i służbie bliźniemu. W ten
4804 III,  1,3,2014|                       świętości bez wyrzeczenia i bez walki duchowej67. Postęp
4805 III,  1,3,2014|                   Postęp duchowy zakłada ascezę i umartwienie, które prowadzą
4806 III,  1,3,2014|                     stopniowo do życia w pokoju i radości błogosławieństw:~
4807 III,  1,3,2015|                    łaskę ostatecznego wytrwania i na nagrodę Boga - ich Ojca
4808 III,  1,3,2016|                       jednocząc nas przez wiarę i chrzest z Męką i Zmartwychwstaniem
4809 III,  1,3,2016|                    przez wiarę i chrzest z Męką i Zmartwychwstaniem Chrystusa,
4810 III,  1,3,2017|                         łaskę zwraca Si do Boga i odwraca od grzechu, przyjmując
4811 III,  1,3,2017|                         ten sposób przebaczenie i sprawiedliwość z wysoka.~
4812 III,  1,3,2018|               odpuszczenie grzechów, uświęcenie i odnowienie człowieka wewnętrznego.~
4813 III,  1,3,2019|                     Jego celem jest chwała Boga i Chrystusa oraz dar życia
4814 III,  1,3,2020|                odpowiedzieli na nasze powołanie i stali się Jego przybranymi
4815 III,  1,3,2021|                    łaski uprzedza, przygotowuje i wzbudza wolną odpowiedź
4816 III,  1,3,2021|                      wzywa ją do współdziałania i udoskonala ją.~
4817 III,  1,3,2022|                         by ją uleczyć z grzechu i uświęcić.~
4818 III,  1,3,2023|              ukierunkowane na łaskę uświęcającą i mają na celu dobro wspólne
4819 III,  1,3,2026|                 Świętego, możemy wysłużyć sobie i innym wszystkie łaski potrzebne
4820 III,  1,3,2027|                         życia chrześcijańskiego i do doskonałości miłości"
4821 III,  1,3,2028|                         niech weźmie swój krzyż i niech Mnie naśladuje" (Mt
4822 III,  1,3     |                  Artykuł trzeci~KOŚCIÓŁ - MATKA I WYCHOWAWCZYNI~
4823 III,  1,3,2029|                  świętości; rozpoznaje jej wzór i źródło w Najświętszej Maryi
4824 III,  1,3,2029|                  odkrywa ją w duchowej tradycji i długiej historii świętych,
4825 III,  1,3,2030|                      Chrystusa, które tworzymy, i w komunii z Ofiarą eucharystyczną.
4826 III,  1,3,2030|                celebracji sakramentów, modlitwa i nauczanie łączą się z łaską
4827 III,  1,3,2030|                    łaską Chrystusa, by oświecać i umacniać działanie chrześcijańskie.
4828 III,  1,3,2030|              chrześcijańskiego, ma swoje źródło i swój szczyt w Ofierze eucharystycznej.~
4829 III,  1,3     |                                                 I. Życie moralne i Urząd Nauczycielski
4830 III,  1,3     |                                I. Życie moralne i Urząd Nauczycielski Kościoła~
4831 III,  1,3,2031|                            2032 Kościół, "filar i podpora prawdy" (1 Tm 3,
4832 III,  1,3,2031|              przysługuje prawo głoszenia zawsze i wszędzie zasad moralnych
4833 III,  1,3,2031|              fundamentalne prawa osoby ludzkiej i zbawienie człowieka"73.~
4834 III,  1,3,2032|               wypełniany zazwyczaj w katechezie i w przepowiadaniu za pomocą
4835 III,  1,3,2032|                        za pomocą dzieł teologów i autorów duchowych. W ten
4836 III,  1,3,2032|                   pokolenie, pod przewodnictwem i czujnością pasterzy, "depozyt"
4837 III,  1,3,2032|                        całości zasad, przykazań i cnót wynikających z wiary
4838 III,  1,3,2032|                  podstawę - obok Wyznania wiary i modlitwy "Ojcze nasz" -
4839 III,  1,3,2033|                        w którą powinien wierzyć i którą powinien stosować
4840 III,  1,3,2033|                  stosować w życiu"74. Zwyczajny i powszechny Urząd Nauczycielski
4841 III,  1,3,2033|                     Urząd Nauczycielski papieża i biskupów pozostających w
4842 III,  1,3,2035|                       ludziom, kim naprawdę są, i przypominania im, kim powinni
4843 III,  1,3,2036|                        wiernym jako droga życia i prawdy. Wierni mają więc
4844 III,  1,3,2036|                          które oczyszczają sąd, i z pomocą łaski uzdrawiają
4845 III,  1,3,2036|                     obowiązek zachowywania norm i decyzji wydawanych przez
4846 III,  1,3,2037|                         2038 W dziele nauczania i stosowania moralności chrześcijańskiej
4847 III,  1,3,2037|                   wkładu wszystkich chrześcijan i ludzi dobrej woli. Wiara
4848 III,  1,3,2037|                        ludzi dobrej woli. Wiara i praktykowanie Ewangelii
4849 III,  1,3,2037|                      Chrystusie", który oświeca i uzdalnia do oceniania rzeczywistości
4850 III,  1,3,2037|                oceniania rzeczywistości Boskich i ludzkich według Ducha Bożego79.
4851 III,  1,3,2037|                  pokornymi, by oświecać mędrców i wyniesionych do najwyższych
4852 III,  1,3,2038|                        duchu służby braterskiej i oddania Kościołowi, w imię
4853 III,  1,3,2038|                    prawie moralnym - naturalnym i objawionym, a w konsekwencji
4854 III,  1,3,2038|                konsekwencji w prawie kościelnym i w autorytatywnym nauczaniu
4855 III,  1,3,2038|              przeciwstawiać osobistego sumienia i rozumu prawu moralnemu czy
4856 III,  1,3,2039|                        włączyła nas do Kościoła i uczyniła członkami Ciała
4857 III,  1,3,2039|                         wszystkie nasze grzechy i działa w sposób szczególny
4858 III,  1,3,2039|                       po dniu karmić nas słowem i Eucharystią Pana.~
4859 III,  1,3,2040|                  związane z życiem liturgicznym i czerpie z niego moc. Obowiązujący
4860 III,  1,3,2040|              niezbędnego minimum ducha modlitwy i wysiłku moralnego we wzrastaniu
4861 III,  1,3,2040|                         wzrastaniu miłości Boga i bliźniego:~
4862 III,  1,3,2041|                         kościelne ("W niedziele i święta we Mszy świętej nabożnie
4863 III,  1,3,2041|                    uczestniczyć we Mszy świętej i powstrzymać się od prac
4864 III,  1,3,2041|                        Najświętszej Maryi Panny i Świętych, przede wszystkim
4865 III,  1,3,2041|                         od tych wszystkich prac i spraw, które ze swej natury
4866 III,  1,3,2041|                   kontynuacją dzieła nawrócenia i przebaczenia, zapoczątkowanego
4867 III,  1,3,2041|                    minimum w przyjmowaniu Ciała i Krwi Pańskiej w związku
4868 III,  1,3,2041|                 świętami wielkanocnymi, źródłem i ośrodkiem centrum liturgii
4869 III,  1,3,2042|                         się od spożywania mięsa i zachować post") uzupełnia
4870 III,  1,3,2042|                        Najświętszej Maryi Panny i świętych84. zabezpiecza
4871 III,  1,3,2042|                       zabezpiecza okresy ascezy i pokuty, przygotowujące nas
4872 III,  1,3,2042|                 zdobycia panowania nad popędami i do wolności serca.~Piąte
4873 III,  1,3,2042|                          wyznacza okresy ascezy i pokuty, które przygotowują
4874 III,  1,3,2042|                    opanowywania naszych popędów i do wolności serca85. mówi,
4875 III,  1,3     |                              III. Życie moralne i świadectwo misyjne~
4876 III,  1,3,2043|                   warunkiem głoszenia Ewangelii i misji Kościoła w świecie.
4877 III,  1,3,2043|                        ludziom mocy jego prawdy i oddziaływania. "Sam przykład
4878 III,  1,3,2043|                         chrześcijańskiego życia i dobre uczynki spełniane
4879 III,  1,3,2043|                       pociągania ludzi do wiary i do Boga"87.~
4880 III,  1,3,2044|                      stałością swoich przekonań i obyczajów do budowania Kościoła.
4881 III,  1,3,2044|                    Kościół wzrasta, umacnia się i rozwija przez świętość swoich
4882 III,  1,3,2045|                         sprawiedliwości, prawdy i pokoju"90. Nie zaniedbują
4883 III,  1,3,2045|                         je uczciwie, cierpliwie i z miłością.~W skrócie~
4884 III,  1,3,2047|                  odnoszą się do życia moralnego i chrześcijańskiego, które
4885 III,  1,3,2047|                        jest związane z liturgią i karmi się nią.~
4886 III,  1,3,2048|                      się zazwyczaj w katechezie i przepowiadaniu na podstawie
4887 III,  1,3,2049|                                     2050 Papież i biskupi jako autentyczni
4888 III,  1,3,2049|                        w które powinien wierzyć i które powinien stosować
4889 III,  1,3,2049|                        zakres prawa naturalnego i rozumu.~
4890 III,  1,3,2050|                   będziesz oddawał ~im pokłonu ~i nie będziesz im służył, ~
4891 III,  1,3,2050|                        na synach ~do trzeciego ~i czwartego pokolenia ~względem
4892 III,  1,3,2050|                        tym, którzy Mnie miłują ~i przestrzegają ~moich przykazań.~~~~
4893 III,  1,3,2050|                         dni ~będziesz pracować ~i wykonywać wszystkie ~twe
4894 III,  1,3,2050|               pobłogosławił Pan ~dzień szabatu ~i uznał go za święty.~~~~Będziesz
4895 III,  1,3,2050|                               Czcij ojca twego ~i matkę twoją, ~abyś długo
4896 III,  1,3,2050|                     tobie.~~~~Czcij swego ojca ~i swoją matkę.~~~~4. Czcij
4897 III,  1,3,2050|                            4. Czcij ojca swego ~i matkę swoją ~~~~~~Nie będziesz ~
4898 III,  2,0,2051|                         za najdoskonalsze Dobro i za źródło wszelkiego dobra.
4899 III,  2,0,2051|                          zachowaj przykazania". I przytacza swojemu rozmówcy
4900 III,  2,0,2051|                  zeznawaj fałszywie, czcij ojca i matkę". W końcu Jezus streszcza
4901 III,  2,0,2052|                         sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz
4902 III,  2,0,2052|                         w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!" (Mt 19, 21).
4903 III,  2,0,2052|                      się z wezwaniem do ubóstwa i czystości2. Rad ewangelicznych
4904 III,  2,0,2053|                   większą niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów" (Mt 5, 20),
4905 III,  2,0,2054|                        sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To
4906 III,  2,0,2054|                     umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie
4907 III,  2,0,2054|             przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy" (Mt 22, 37-40)4.
4908 III,  2,0,2054|                         świetle tego podwójnego i jedynego przykazania miłości,
4909 III,  2,0,2054|                       nie kradnij, nie pożądaj, i wszystkie inne - streszczają
4910 III,  2,0,2055|                   przekazane w Księdze Wyjścia6 i w Księdze Powtórzonego Prawa7.
4911 III,  2,0,2056|                          jak: "Czcij ojca twego i matkę twoją"), wskazują
4912 III,  2,0,2056|                       miłować Pana, Boga twego, i chodzić Jego drogami, pełniąc
4913 III,  2,0,2056|                   pełniąc Jego polecenia, prawa i nakazy, abyś żył i mnożył
4914 III,  2,0,2056|                        prawa i nakazy, abyś żył i mnożył się (Pwt 30, 16).~
4915 III,  2,0,2056|                         również do cudzoziemców i niewolników:~Pamiętaj, że
4916 III,  2,0,2056|                  niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd
4917 III,  2,0,2056|                       Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem (
4918 III,  2,0,2057|                        Dziesięć słów" streszcza i ogłasza prawo Boże: "Te
4919 III,  2,0,2057|                     górze spośród ognia, obłoku i ciemności donośnym głosem,
4920 III,  2,0,2057|                        dwu tablicach kamiennych i dał mi je" (Pwt 5, 22).
4921 III,  2,0,2058|                         samoobjawienia się Boga i objawienia Jego chwały.
4922 III,  2,0,2058|                przykazań jest darem samego Boga i Jego świętej woli. Bóg,
4923 III,  2,0,2059|                              2060 Dar przykazań i Prawa stanowi część zawartego
4924 III,  2,0,2059|                    wszystko, co Pan powiedział, i "być posłusznym" (Wj 24,
4925 III,  2,0,2060|                         pełny sens w Przymierzu i przez Przymierze. Pierwsze
4926 III,  2,0,2061|             wdzięczności, hołdem składanym Bogu i dziękczynieniem. Jest współdziałaniem
4927 III,  2,0,2062|                               2063 O przymierzu i dialogu między Bogiem a
4928 III,  2,0,2062|                     osobie ("Ja jestem Pan...") i skierowane do pojedynczej
4929 III,  2,0,2062|                  nakazywał miłość względem Boga i uczył sprawiedliwości w
4930 III,  2,0,2062|                       człowiek był sprawiedliwy i godny Boga. Przez Dekalog
4931 III,  2,0,2062|                  człowieka do przyjaźni ze sobą i do zgody z bliźnim... Prawdy
4932 III,  2,0,2062|                      trwają niezmiennie również i w naszych czasach, bo przyjście
4933 III,  2,0,2062|                        ciele wypełniło je tylko i rozwinęło, nic w nich nie
4934 III,  2,0,2063|                     będąc wierna Pismu świętemu i idąc za przykładem Jezusa,
4935 III,  2,0,2063|                  Dekalogowi pierwszorzędną rolę i znaczenie.~
4936 III,  2,0,2064|                         przyszłych ochrzczonych i wiernych. W XV wieku ustalił
4937 III,  2,0,2064|                         łatwych do zapamiętania i o pozytywnym charakterze.
4938 III,  2,0,2065|                                    2066 Podział i numeracja przykazań ulegały
4939 III,  2,0,2065|                        Kościołach prawosławnych i we wspólnotach reformowanych.~
4940 III,  2,0,2066|                   wyraża wymagania miłości Boga i bliźniego. Trzy pierwsze
4941 III,  2,0,2066|                         nich zawisło całe Prawo i Prorocy... tak te dziesięć
4942 III,  2,0,2067|                przykazań obowiązuje chrześcijan i że człowiek usprawiedliwiony
4943 III,  2,0,2067|                    nauczania wszystkich narodów i głoszenia Ewangelii wszelkiemu
4944 III,  2,0,2067|                     ludzie przez wiarę, chrzest i wypełnianie przykazań dostąpili
4945 III,  2,0,2068|                        do każdego z pozostałych i do wszystkich razem; wszystkie
4946 III,  2,0,2068|                       czci drugiemu człowiekowi i zarazem nie czcić Boga,
4947 III,  2,0,2068|                  Dekalog łączy życie teologalne i społeczne człowieka.~Dekalog
4948 III,  2,0,2068|                    społeczne człowieka.~Dekalog i prawo naturalne~
4949 III,  2,0,2070|                  objawienia, aby osiągnąć pełne i pewne poznanie wymagań prawa
4950 III,  2,0,2070|                     zaciemnienia światła rozumu i wypaczenia woli18.~Przykazania
4951 III,  2,0,2071|                         człowieka względem Boga i względem bliźniego, objawia
4952 III,  2,0,2071|                        swojej natury niezmienne i obowiązują zawsze i wszędzie.
4953 III,  2,0,2071|                  niezmienne i obowiązują zawsze i wszędzie. Nikt nie może
4954 III,  2,0,2073|                        udział w Jego misteriach i zachowujemy Jego przykazania;
4955 III,  2,0,2073|                      miłować w nas swojego Ojca i swoich braci, naszego Ojca
4956 III,  2,0,2073|                      swoich braci, naszego Ojca i naszych braci. Dzięki Duchowi
4957 III,  2,0,2073|                       Jego Osoba staje się żywą i wewnętrzną normą naszego
4958 III,  2,0,2075|                         2076 Jezus swoim życiem i przepowiadaniem zaświadczył
4959 III,  2,0,2076|                      znaczenie w tym Przymierzu i za jego pośrednictwem.~
4960 III,  2,0,2077|                     będąc wierna Pismu świętemu i idąc za przykładem Jezusa,
4961 III,  2,0,2077|                      Dekalogowi podstawową rolę i znaczenie.~
4962 III,  2,0,2079|                 pośrednictwem Objawienia Bożego i rozumu ludzkiego.~
4963 III,  2,1     |                        SERCEM,~CAŁĄ SWOJĄ DUSZĄ~I CAŁYM SWOIM UMYSŁEM"~
4964 III,  2,1,2082|                        sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem" (Mt
4965 III,  2,1     |                     będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył (
4966 III,  2,1     |                         będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz" (
4967 III,  2,1     |                                                 I. "Panu, Bogu swemu, będziesz
4968 III,  2,1     |                         będziesz oddawał pokłon i będziesz Mu służył"~
4969 III,  2,1,2083|                         wszechmocnym, życzliwym i wyzwalającym działaniu w
4970 III,  2,1,2083|                        14). Pierwszym wezwaniem i słusznym żądaniem Boga jest
4971 III,  2,1,2083|                          by człowiek przyjął Go i adorował.~
4972 III,  2,1,2084|                                     2085 Jedyny i prawdziwy Bóg objawia Izraelowi
4973 III,  2,1,2084|                  Objawienie powołania człowieka i prawdy o nim wiąże się z
4974 III,  2,1,2084|                      został stworzony "na obraz i podobieństwo Boże":~Nigdy,
4975 III,  2,1,2084|                   oprócz tego... który stworzył i urządził wszechświat. Nie
4976 III,  2,1,2084|                    wywiódł z Egiptu "ręką mocną i wyciągniętym ramieniem",
4977 III,  2,1,2084|                       wy "Bogu Abrahama, Izaaka i Jakuba" pokładamy nadzieję,
4978 III,  2,1,2085|                        obejmuje wiarę, nadzieję i miłość. Kto mówi Bogu, mówi
4979 III,  2,1,2085|                    słowa, całkowicie Mu wierzyć i ufać. Jest On wszechmocny,
4980 III,  2,1,2085|                         On wszechmocny, łaskawy i czyniący dobro. Któż mógłby
4981 III,  2,1,2085|                       rozważając skarby dobroci i miłości, których nam udzielił?
4982 III,  2,1,2086|              nieuznawaniu Boga" widzi on źródło i wyjaśnienie wszystkich wypaczeń
4983 III,  2,1,2086|                       Boga jest wierzyć w Niego i świadczyć o Nim.~
4984 III,  2,1,2087|                  strzeżenia jej z roztropnością i czujnością oraz odrzucania
4985 III,  2,1,2087|                    lekceważy to, co Bóg objawił i co Kościół podaje do wierzenia,
4986 III,  2,1,2088|                      należy wierzyć wiarą Boską i katolicką, albo uporczywe
4987 III,  2,1,2089|                        2090 Gdy Bóg objawia się i wzywa człowieka, nie może
4988 III,  2,1,2089|                       odwzajemnienia Mu miłości i do działania zgodnie z przykazaniami
4989 III,  2,1,2089|                         błogosławieństwa Bożego i uszczęśliwiającego oglądania
4990 III,  2,1,2089|                        obrażeniem miłości Bożej i spowodowaniem kary.~
4991 III,  2,1,2090|                     nadziei, którymi są rozpacz i zuchwała ufność. Wskutek
4992 III,  2,1,2090|                     Sprzeciwia się dobroci Boga i Jego sprawiedliwości - gdyż
4993 III,  2,1,2092|                   miłość Boga obejmuje wezwanie i zobowiązanie do odpowiedzi
4994 III,  2,1,2092|                wszystkie stworzenia - dla Niego i ze względu na Niego7.~
4995 III,  2,1,2093|                       nie uznaje jej inicjatywy i neguje jej moc. Niewdzięczność
4996 III,  2,1,2093|                     radości pochodzącej od Boga i do odrazy wobec dobra Bożego.
4997 III,  2,1,2093|                          zaprzecza Jego dobroci i usiłuje Mu złorzeczyć jako
4998 III,  2,1,2093|                      Temu, który potępia grzech i wymierza kary.~
4999 III,  2,1,2094|                 Teologalne cnoty wiary, nadziei i miłości kształtują i ożywiają
5000 III,  2,1,2094|                    nadziei i miłości kształtują i ożywiają cnoty moralne.