VI. Prawda, piękno i sztuka
sakralna
2500
Spełnianie dobra łączy się z przyjemnością
duchową i pięknem moralnym. Podobnie prawda łączy się
z radością i blaskiem piękna duchowego. Prawda jest piękna
sama z siebie. Prawda słowa, czyli racjonalne wyrażanie poznania
rzeczywistości stworzonej i nie stworzonej, jest konieczna w życiu
człowieka obdarzonego rozumem. Prawda może jednak znaleźć
inne, uzupełniające formy ekspresji ludzkiej, zwłaszcza gdy
chodzi o wywołanie tego, co w niej niewyrażalne, jak głębia
ludzkiego serca, uniesienia duszy, tajemnica Boga. Bóg, zanim
objawił się człowiekowi w słowach prawdy, objawia mu
się w uniwersalnym języku stworzenia, dziele swojego Słowa,
swojej Mądrości, w porządku i harmonii kosmosu. Odkrywają
je zarówno dziecko, jak i uczony: "z wielkości i piękna
stworzeń poznaje się przez podobieństwo ich
Stwórcę" (Mdr 13, 5), "stworzył je bowiem
Twórca piękności" (Mdr 13, 3).
Mądrość
jest bowiem tchnieniem mocy Bożej i przeczystym wypływem chwały
Wszechmocnego, dlatego nic skażonego do niej nie przylgnie. Jest
odblaskiem wieczystej światłości, zwierciadłem bez skazy
działania Boga, obrazem Jego dobroci (Mdr 7, 25-26). Bo ona
piękniejsza niż słońce i wszelki gwiazdozbiór.
Porównana ze światłością - uzyska
pierwszeństwo, po tamtej bowiem nastaje noc, a Mądrości zło
nie przemożne (Mdr 7, 29-30). Stałem się miłośnikiem
jej piękna (Mdr 8, 2).
2501
Człowiek "stworzony na obraz Boży" (Rdz 1, 26) wyraża
również prawdę swojego związku z Bogiem
Stwórcą przez piękno swoich dzieł artystycznych. Sztuka
jest bowiem typowo ludzką formą wyrazu. Poza wspólnym dla
wszystkich żywych stworzeń dążeniem do zaspokojenia potrzeb
życiowych, jest ona darmową obfitością wewnętrznego
bogactwa człowieka. Sztuka, będąc owocem talentu danego przez
Stwórcę i wysiłku człowieka, jest formą
mądrości praktycznej, łączącą wiedzę i
umiejętność praktyczną232 by prawdę o
rzeczywistości wyrazić w języku dostępnym dla wzroku i
słuchu. Sztuka zawiera w ten sposób pewne podobieństwo do
działania Boga w tym, co stworzone, w takim stopniu, w jakim czerpie
natchnienie z prawdy i umiłowania stworzeń. Podobnie jak każde
inne działanie ludzkie, sztuka nie ma sama w sobie absolutnego celu, lecz
jest podporządkowana ostatecznemu celowi człowieka i przezeń
uszlachetniana233.
2502
Sztuka sakralna jest prawdziwa i piękna, gdy przez formę
odpowiada swojemu właściwemu powołaniu, jakim jest ukazywanie i
uwielbienie, w wierze
i adoracji, transcendentnej tajemnicy Boga, niewidzialnego, najwyższego piękna
Prawdy i Miłości, objawionego w Chrystusie, "który jest
odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego istoty" (Hbr 1, 3), w
którym "mieszka cała Pełnia: Bóstwo, na
sposób ciała" (Kol 2, 9). To duchowe piękno odzwierciedla
się także w Najświętszej Maryi Dziewicy, Matce Boga, w
Aniołach i Świętych. Prawdziwa sztuka sakralna skłania
człowieka do adoracji, modlitwy i miłowania Boga Stwórcy i
Zbawiciela, Świętego i Uświęcającego.
2503
Biskupi
powinni więc - sami lub upoważniając innych - czuwać nad
popieraniem dawnej i nowej sztuki sakralnej we wszystkich jej formach i z
taką samą religijną troską usuwać z liturgii i
budownictwa sakralnego to wszystko, co nie jest zgodne z prawdą wiary i z
autentycznym pięknem sztuki sakralnej234.
W skrócie
2504
"Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu
kłamstwa jako świadek" (Wj 20, 16). Uczniowie Chrystusa
"przyoblekli człowieka nowego, stworzonego według Boga, w
sprawiedliwości i prawdziwej świętości" (Ef 4, 24).
2505
Prawda lub prawdomówność jest cnotą, która polega
na tym, by się okazywać prawdziwym w swoich czynach i
mówić to, co prawdziwe w swoich słowach, wystrzegając
się dwulicowości, udawania i obłudy.
2506
Chrześcijanin nie powinien "wstydzić się...
świadectwa Pana" (2 Tm 1, 8) w czynie i w słowie.
Męczeństwo jest najwyższym świadectwem złożonym
prawdzie wiary.
2507
Poszanowanie dobrego imienia i czci osób zabrania czynów i
słów obmowy lub oszczerstwa.
2508 Kłamstwo polega na
mówieniu nieprawdy z intencją oszukania bliźniego, który ma prawo do prawdy.
2509
Wykroczenie przeciw prawdzie domaga się wynagrodzenia krzywd.
2510
"Złota zasada" pomaga rozpoznać w konkretnych sytuacjach,
czy należy ujawnić prawdę temu, kto jej żąda, czy jej
nie ujawniać.
2511
"Tajemnica sakramentalna [spowiedzi] jest nienaruszalna"235.
Tajemnice zawodowe powinny być strzeżone. Informacje przynoszące
szkodę drugiemu człowiekowi nie powinny być ujawniane.
2512
Społeczeństwo ma prawo do informacji opartej na prawdzie,
wolności i sprawiedliwości. Należy kierować się
umiarem i dyscypliną w korzystaniu ze środków społecznego
przekazu.
2513
Sztuki piękne, a zwłaszcza sztuka sakralna, "z natury swej
dążą... do wyrażenia w jakiś sposób w
dziełach ludzkich nieskończonego piękna Boga. Są one tym
bardziej poświęcone Bogu i pomnażaniu Jego czci i chwały,
im bardziej wyłącznie zmierzają tylko do tego, aby... dusze
ludzkie... zwracać ku Bogu"236.
|