Tom,  Rozdzial

   1   1,Wst|            spoleczna, rolnictwo, rzemiosla i literature. Nade wszystko
   2   1,Wst|               olbrzymie prace inzynierskie i wznosil kolosalne budowle,
   3   1,Wst|                   miedzy Pustynia Libijska i Arabska. Glebokosc jego
   4   1,Wst|               libijskie, od wschodu strome i popekane skaly arabskie
   5   1,Wst|          Srodziemnego nagle rozchodza sie, i Nil zamiast plynac ciasnym
   6   1,Wst|                   o dwadziescia mil w gore i stamtad spojrzec na Egipt,
   7   1,Wst|              zobaczylby dziwna forme kraju i osobliwe zmiany jego koloru.
   8   1,Wst|                  wysokosci, na tle bialych i pomaranczowych piaskow,
   9   1,Wst|             pustynie do Morza Srodziemnego i - juz zanurzyl w nim trojkatna
  10   1,Wst|                blekitna prega wzdluz ciala i mnostwem blekitnych zylek
  11   1,Wst|          przysloniete krepa skutkiem suszy i pylu.~Zasadnicza wlasciwoscia
  12   1,Wst|               konca wrzesnia Nil przybiera i zalewa prawie caly Egipt;
  13   1,Wst|                 maja roku nastepnego opada i stopniowo odslania coraz
  14   1,Wst|                 tak przesycone mineralnymi i organicznymi szczatkami,
  15   1,Wst|                  najlepsze nawozy. Ten mul i goracy klimat sprawia, ze
  16   1,Wst|                   trzy zbiory w ciagu roku i okolo trzystu ziarn z jednego
  17   1,Wst|              upalow, ziemia predko wysycha i trzeba ja zlewac jak w doniczkach.~
  18   1,Wst|                 obserwacji astronomicznych i mierzenia czasu.~Aby zachowac
  19   1,Wst|             wylewow, wznosili potezne tamy i kopali zbiorniki, spomiedzy
  20   1,Wst|          glebokosci. Nareszcie wzdluz Nilu i kanalow pobudowali mnostwo
  21   1,Wst|                    mozna bylo czerpac wode i wylewac ja na pola polozone
  22   1,Wst|                jedno lub dwa pietra wyzej. I jeszcze, jako dopelnienie
  23   1,Wst|            zamulone kanaly, poprawiac tamy i budowac wysoko polozone
  24   1,Wst|          astronomii, miernictwa, mechaniki i budownictwa - jeszcze doskonalej
  25   1,Wst|                kanalow musialo byc robione i zrobione w pewnym czasie
  26   1,Wst|              dzialajacej w oznaczonym celu i pod jednym kierunkiem. Armii,
  27   1,Wst|                musiala miec mnostwo malych i wielkich dowodcow, mnostwo
  28   1,Wst|                    wiele zywnosci, srodkow i sil pomocniczych.~Egipt
  29   1,Wst|                  na taka armie pracownikow i jej zawdziecza swoje wiekopomne
  30   1,Wst|           domagajaca sie wielkiej, ciaglej i porzadnej roboty, stworzyla
  31   1,Wst|                    kaplani ukladali plany. I jak dlugo te trzy czynniki
  32   1,Wst|                  spolecznosc mogla kwitnac i dokonywac swoich dziel wiecznotrwalych.~
  33   1,Wst|                   wiecznotrwalych.~Lagodny i wesoly, a bynajmniej nie
  34   1,Wst|                    na dwie klasy: rolnikow i rzemieslnikow. Miedzy rolnikami
  35   1,Wst|            nalezacych do faraona, kaplanow i arystokracji. Rzemieslnicy
  36   1,Wst|                  odziez, sprzety, naczynia i narzedzia byli samodzielnymi;
  37   1,Wst|                   wymagalo sil pociagowych i motorow: ktos musial czerpac
  38   1,Wst|                 Etiopami, zoltymi Semitami i bialymi Europejczykami.
  39   1,Wst|          spoleczenstwo, a nareszcie zalaly i rozpuscily w sobie pierwotnych
  40   1,Wst|                   przy pomocy armii stalej i milicji czy policji tudziez
  41   1,Wst|              kaplanem, a nawet synem bozym i bogiem. Czesc boska odbieral
  42   1,Wst|                 odbieral nie tylko od ludu i urzednikow, ale niekiedy
  43   1,Wst|                  sam sobie stawial oltarze i przed swymi wlasnymi wizerunkami
  44   1,Wst|                  zmarlych, ktorym ich wola i wiedza gwarantowala niesmiertelnosc.
  45   1,Wst|             obrzadki religijne przy bogach i faraonach, ale jeszcze leczyli
  46   1,Wst|                      znawcy wlasnego kraju i jego sasiadow.~W historii
  47   1,Wst|                 skladal bogom hojne ofiary i wznosil swiatynie. Wowczas
  48   1,Wst|             Wowczas zyl dlugo, a jego imie i wizerunki, ryte na pomnikach,
  49   1,Wst|                 narod, energiczni krolowie i madrzy kaplani wspoldzialali
  50   1,Wst|                    sie liczebnie, w ucisku i zdzierstwie utracil sily,
  51   1,Wst|                   utonela energia faraonow i madrosc kaplanow, i dwie
  52   1,Wst|               faraonow i madrosc kaplanow, i dwie te potegi rozpoczely
  53   1,Wst|                   pod wladze cudzoziemcow, i swiatlo cywilizacji przez
  54   1,Wst|                    XIII, wdarl sie na tron i czolo swoje ozdobil ureusem
  55   1,1  |                 mieszkancow napelnily duma i slodycza.~W miesiacu Mechir,
  56   1,1  |              Chonsu, ktory przez trzy lata i dziewiec miesiecy podrozowal
  57   1,1  |                krolewska imieniem Bent-res i wypedzil zlego ducha nie
  58   1,1  |              Farmuti, w lutym, pan Gornego i Dolnego Egiptu, wladca Fenicji
  59   1,1  |             Dolnego Egiptu, wladca Fenicji i dziewieciu narodow, Mer-amen-Ramzes
  60   1,1  |                 waleczna armie, wierny lud i wszelkie zyjace na ziemi
  61   1,1  |                  drugi przecial sobie zyly i umarl, a trzeci przez zatrute
  62   1,1  |                 wyrzec, wpadl w szalenstwo i mniemajac, ze jest malpa,
  63   1,1  |                  wol Apis, odwazny jak lew i madry jak kaplani. Od dziecinstwa
  64   1,1  |         dziecinstwa otaczal sie wojskowymi i, jeszcze bedac zwyczajnym
  65   1,1  |                  boju, zaopatrzonym w oboz i machiny wojenne, nastepca
  66   1,1  |                     na granicy ziemi Gosen i pustyni egipskiej.~W tym
  67   1,1  |               tronu.~Obie armie: azjatycka i zachodnia, zetkna sie w
  68   1,1  |                  zgromadzi wszystkie pulki i zdazy ustawic je w szyku
  69   1,1  |                    Herhor, minister wojny, i o biegu wypadkow zlozy raport
  70   1,1  |             faraonowi. Granice ziemi Gosen i pustyni stanowily dwie drogi
  71   1,1  |                  skladaly wapienne wzgorza i doliny piaszczyste. Ziemia
  72   1,1  |                szachownica, ktorej zielone i zolte poletka odgraniczaly
  73   1,1  |                odgraniczaly sie barwa zboz i palmami rosnacymi na miedzach;
  74   1,1  |                    na rudym piasku pustyni i jej bialych wzgorzach plat
  75   1,1  |                 zielonosci albo kepa drzew i krzakow wygladaly jak zablakany
  76   1,1  |               ciemny gaj akacji, sykomorow i tamaryndusow, z daleka przypominajacych
  77   1,1  |                 druga strone kanalu zielen i kwiaty, lecz wiecznie glodna
  78   1,1  |                 pozera je w nastepnym roku i przerabia na popiol.~Odrobina
  79   1,1  |             roslinnosci, wygnanej na skaly i piaski, trzymala sie miejsc
  80   1,1  |                  oazy, gdzie rosl jeczmien i pszenica, winny krzew, palmy
  81   1,1  |               pszenica, winny krzew, palmy i tamaryndusy. W takich miejscach
  82   1,1  |                    W takich miejscach zyli i ludzie - pojedynczymi rodzinami,
  83   1,1  |                 miasta Pi-Bailos, z obozem i czescia wojennych machin.~
  84   1,1  |                    w okolicy pelnej wzgorz i wawozow. On, Ramzes, w ciagu
  85   1,1  |                ciagu tygodnia sam objechal i obejrzal maszerujace roznymi
  86   1,1  |               zolnierze maja porzadna bron i cieple plaszcze na noc,
  87   1,1  |          dostateczna ilosc sucharow, miesa i suszonych ryb? On wreszcie
  88   1,1  |                 rozkazal, aby zony, dzieci i niewolnikow wojsk, idacych
  89   1,1  |            wplynelo na zmniejszenie obozow i ulatwilo ruchy wlasciwej
  90   1,1  |                   podziwiali wiedze, zapal i ostroznosc nastepcy tronu,
  91   1,1  |                   nade wszystko jego prace i prostote. Swoj liczny dwor,
  92   1,1  |                dwor, ksiazecy namiot, wozy i lektyki zostawil on w Memfis;
  93   1,1  |               korpusu poszla bardzo szybko i wojska w oznaczonym czasie
  94   1,1  |             pulkiem, ktory mu towarzyszyl, i kilkoma wojennymi machinami.~
  95   1,1  |                 woz wojenny, bogaty namiot i mnostwo skrzynek z odzieza
  96   1,1  |                 mnostwo skrzynek z odzieza i jedzeniem tudziez dzbanow
  97   1,1  |               tudziez dzbanow pelnych piwa i wina.~Procz tego za oficerami
  98   1,1  |                    liczna trupa spiewaczek i tancerek z muzyka; kazda
  99   1,1  |                 jedna lub dwie pary wolow, i lektyke. Gdy cizba ta wylala
 100   1,1  |                   domiar zlego, spiewaczki i tancerki zobaczywszy pustynie,
 101   1,1  |                   miejscu, zaczely bac sie i plakac. Wiec, dla uspokojenia
 102   1,1  |        przyspieszyc nocleg, rozbic namioty i urzadzic widowisko, a potem
 103   1,1  |                 tak podobala sie tancerkom i spiewaczkom, ze oswiadczyly,
 104   1,1  |                zawrocono kobiety do miasta i przyspieszono pochod.~Przy
 105   1,1  |                   soba spiewaczek, ale tez i nie robil zadnych uwag sztabowcom.
 106   1,1  |                   lektyke na czolo kolumny i stosujac sie do jej ruchow
 107   1,1  |                  sobie. Rzadko odzywal sie i rownie rzadko spogladal
 108   1,1  |              Egipcjanin mial obnazone rece i nogi, odkryta piers, sandaly
 109   1,1  |                fartuszek w pasy niebieskie i biale. Jako kaplan golil
 110   1,1  |                   Jako kaplan golil zarost i wlosy i nosil skore pantery
 111   1,1  |                kaplan golil zarost i wlosy i nosil skore pantery zawieszona
 112   1,1  |                chusteczka, rowniez w biale i niebieskie pasy.~Na szyi
 113   1,1  |                     Byl to Pentuer, kaplan i pisarz ministra, chudy asceta,
 114   1,1  |                    czele sztabowej kolumny i nie mieszal sie do jej ruchow,
 115   1,1  |                 swiatynie, palace magnatow i lepianki chlopow wygladaly
 116   1,1  |                chlopow wygladaly jak iskry i plomienie, w jednej chwili
 117   1,1  |               horyzont oblala barwa zlota. I zdawalo sie, ze zielonosc
 118   1,1  |                    dlugie cienie na piaski i czarnosc na rosliny.~Straze
 119   1,1  |              krotka spodniczke na biodrach i czepek na glowie. Jedni
 120   1,1  |                   z mulu albo czerpac wode i wylewac na pola za pomoca
 121   1,1  |            drzewami zbierali dojrzale figi i winogrona. Snulo sie tam
 122   1,1  |                    tam sporo nagich dzieci i kobiet w bialych, zoltych
 123   1,1  |          czerwonych koszulach bez rekawow.~I byl wielki ruch w tej okolicy.
 124   1,1  |                  uganialo sie za golebiami i kawkami ziemi Gosen. Wzdluz
 125   1,1  |              zbierali owoce, ukazywali sie i znikali miedzy zielonoscia
 126   1,1  |                   juz zamrowilo sie wojsko i jego sluzba. Przelecial
 127   1,1  |          pomaszerowali lucznicy w czepkach i spodniczkach; mieli oni
 128   1,1  |                 garsci, sajdaki na plecach i szerokie tasaki u prawego
 129   1,1  |                  niosacy torby z pociskami i uzbrojeni w krotkie miecze.~
 130   1,1  |               wlocznie, drugi w topory. Ci i tamci niesli w rekach prostokatne
 131   1,1  |       zaslaniajacymi kark od upalu. Czepki i kaftany byly w pasy: niebieskie
 132   1,1  |                 nia, w miedzianych helmach i pancerzach, greckie roty,
 133   1,1  |               skrzypienie wozow, ryk bydla i krzyki woznicow, a z boku
 134   1,1  |              unosil sie tuman zlotego pylu i goraco.~Nagle od strazy
 135   1,1  |                przycwalowal konny zolnierz i zawiadomil ministra, ze
 136   1,1  |                   Po czym jeden z jezdzcow i minister zaczeli isc ku
 137   1,1  |               kilka krokow zatrzymujac sie i klaniajac.~- Badz pozdrowiony,
 138   1,1  |               minister.~- Badz pozdrowiony i zyj dlugo, ojcze swiety -
 139   1,1  |                    wojenne.~- A moj krewny i adiutant Tutmozis?~- Podobno
 140   1,1  |        niecierpliwie uderzyl noga w ziemie i umilkl. Byl to piekny mlodzieniec,
 141   1,1  |               prawie kobieca, ktorej gniew i opalenizna dodawaly wdzieku.
 142   1,1  |                   kaftan w pasy niebieskie i biale, tegoz koloru chustke
 143   1,1  |              helmem, zloty lancuch na szyi i kosztowny miecz pod lewym
 144   1,1  |                    aby odgadnac twoja wole i spelnic ja.~- Wiem, ze jestes
 145   1,1  |                   odparl Ramzes. - Juz idz i uwazaj na wszystko.~- Ojcze
 146   1,1  |                 bogato haftowany fartuszek i zlota szarfe przez ramie.
 147   1,1  |                 sie z mnostwa warkoczykow, i sztuczna brodka, podobna
 148   1,1  |                  podczas marszu stroil sie i oblewal perfumami.~- Witaj,
 149   1,1  |                     przygotowuje ci kapiel i perfumy...~- A tymczasem
 150   1,1  |                  dostojnosc minister wojny i taki wodz jak Patrokles?~
 151   1,1  |                     Nie masz peruki, wlosy i odzienie pelne kurzu, skora
 152   1,1  |                  pelne kurzu, skora czarna i popekana jak ziemia w lecie?...
 153   1,1  |               wience roz, pieczone ptaszki i dzban wina z Cypru. Ukrylem
 154   1,1  |               jezdziec. Zsunal sie z konia i biegl tak predko, az dzwonily
 155   1,1  |                 jak nakazuje poboznosc, ja i moi ludzie, zlozywszy hold
 156   1,1  |                 Wawoz ten ma mile dlugosci i wychodzi znowu na szose,
 157   1,1  |                 Grekow, general Patrokles, i rzekl do nastepcy:~- Jezeli
 158   1,1  |               kuzynie - rzekl do Tutmozisa i skierowal sie w strone lysych
 159   1,2  |               trudnych. Wszystkie zas wozy i lektyki oficerow swity mialy
 160   1,2  |                zdarzyc nieszczescie.~- Juz i tak jest nieszczescie. Albo
 161   1,2  |                 pan na ksiecia obrazil sie i zgromil go - odrzekl Pentuer. -
 162   1,2  |                    go - odrzekl Pentuer. - I dobrze zrobil. Bo mlodemu
 163   1,2  |                   byl burzycielem porzadku i tylko ojcowskiej lagodnosci
 164   1,2  |                   gory zlota: dla kaplanow i dla faraona - odpowiedzial
 165   1,2  |             faraona - odpowiedzial Pentuer i oczy mu blysnely.~- Rozmyslasz
 166   1,2  |                 sie zbytkami dworu faraona i nomarchow?... - spytal zdziwiony
 167   1,2  |                  szedl Eunana, zaklopotany i rozmyslajacy nad tym: dlaczego
 168   1,2  |                jego sercem, pochwycil drag i gdzie byl glebszy piasek,
 169   1,2  |                  wawozem o scianach nagich i spadzistych, gdyz straz
 170   1,2  |             zolnierzy greckich z oskardami i lopatami rzucilo sie do
 171   1,2  |                 drudzy wrzucali je do rowu i przysypywali piaskiem.~Wtem
 172   1,2  |               Widze, ze musisz byc wielkim i Egipcjaninem - odparl chlop -
 173   1,2  |                ciosem chlop stracil odwage i zaczal blagac:~- Panie -
 174   1,2  |                  przez dziesiec lat nocami i w swieta! Nasz pan obiecal,
 175   1,2  |                odstapi piata czesc zbiorow i da wolnosc... Slyszycie?...
 176   1,2  |                 Slyszycie?... Wolnosc mnie i trojgu dzieciom, o bogowie...~
 177   1,2  |                    bogowie...~Wzniosl rece i znowu zwrocil sie do Eunany:~-
 178   1,2  |            potomstwo psow, bracia Fenicjan i Zydow. Ale ty, panie, wysluchasz
 179   1,2  |              zmarlych, azeby moim dzieciom i sobie choc na jeden dzien
 180   1,2  |                 przed smiercia dac wolnosc i ziemie...~Wy badzcie moimi
 181   1,2  |             slyszalem placzliwe glosy hien i widzialem zielone oczy wilkow.
 182   1,2  |                    Wiec uklaklem przed nim i rzeklem te slowa, jak mnie
 183   1,2  |              Pobiegl wiec ku niemu, uklakl i uderzyl glowa o piasek.~-
 184   1,2  |                    jekow w twojej komnacie i nieszczescie nie szlo za
 185   1,2  |               twoje czyny nie zalamaly sie i oby cie prad nie porwal,
 186   1,2  |                 slowa ust moich... Sluchaj i zrob sprawiedliwosc, najszlachetniejszy
 187   1,2  |                Minister wzruszyl ramionami i posunal sie w strone kanalu,
 188   1,2  |                 szara. Ale Eunana schwycil i scisnal chlopa za kark,
 189   1,2  |           odliczyli mu kilkadziesiat kijow i nareszcie - rzucili u wejscia
 190   1,2  |                   na piasku, przetarl oczy i nagle zerwawszy sie poczal
 191   1,2  |                   ktorym ujrzalem swiatlo, i noc, w ktorej powiedziano: "
 192   1,2  |                 skrawka dla niewolnikow... I sami bogowie nie spojrza
 193   1,2  |                  na popiol, azebym jeszcze i tam, na polach Ozirisa,
 194   1,3  |           dolatywal ich zgielk zolnierstwa i loskot toczacych sie balist;
 195   1,3  |                     srebra, rubinow, perel i topazow. Nastepca wyciagnal
 196   1,3  |                ziemia, a tu moje wojsko... I otoz tam - najwyzszymi budowlami
 197   1,3  |                przed wami. Dowodcami wojsk i panami urzednikow byli tylko
 198   1,3  |                 schodzily dnie na ofiarach i modlitwach, lecz na rzadzeniu
 199   1,3  |                    rownego krolowi krolow. I nie moze byc wola mego ojca,
 200   1,3  |              zwloczy ze skladaniem haraczu i placi coraz mniej. Chytry
 201   1,3  |              wielka armie, a kolo Babilonu i Niniwy kipi ruch, ktory
 202   1,3  |                  czuc w calej Mezopotamii.~I jakiz jest ostateczny skutek
 203   1,3  |                  talentow rocznego dochodu i sto szescdziesiat tysiecy
 204   1,3  |              piecdziesiat tysiecy talentow i sto dwadziescia tysiecy
 205   1,3  |                  Wielkiego zaczely puchnac i dzisiaj sa tak wydete zlotem,
 206   1,3  |               skarbu faraona.~- Biada mnie i tobie! - westchnal Tutmozis. -
 207   1,3  |                 ten pagorek, gdyby slyszal i rozumial. A gdzie twoje
 208   1,3  |                    za toba?~Ksiaze sluchal i zamyslil sie. Wreszcie odparl:~-
 209   1,3  |                   smutnie potrzasnal glowa i umilkl.~Ze szczytu nagim
 210   1,3  |                   umilkl.~Ze szczytu nagim i kamienistym spadkiem zeszli
 211   1,3  |                 bylo kilka chat dla sluzby i ladny domek wlasciciela
 212   1,3  |                   mnie, choc sama poje cie i karmie czystym ziarnem,
 213   1,3  |              Pamietaj, ze cie noc zaskoczy i nie trafisz do domu, w ktorym
 214   1,3  |                    z pustyni rudy jastrzab i poszarpie ci serce. Wtedy
 215   1,3  |           Odezwijze sie, bo rozgniewam sie i odejde, a ty bedziesz musiala
 216   1,3  |                  patrzec, wpadl na sciezke i zabiegl droge spiewajacej.
 217   1,3  |                   z greckimi rysami twarzy i cera sloniowej kosci. Spod
 218   1,3  |                    A moj ojciec widzial go i padal przed nim na twarz.~-
 219   1,3  |                 Zydowka?... - rzekl Ramzes i cien przesunal mu sie po
 220   1,3  |                      Sa tylko skromniejsze i trudniejsze, co ich milosci
 221   1,3  |                   narwijcie sobie winogron i odejdzcie z Bogiem. Nasza
 222   1,3  |                   Stoj... Podobalas mi sie i nie mozesz tak nas opuszczac.~-
 223   1,3  |                    kaplanskiego pulku Ptah i pisarzem u pisarza takiego
 224   1,3  |                Ramzes sciskajac rece Sarze i patrzac jej w oczy.~- I
 225   1,3  |                    i patrzac jej w oczy.~- I to bajka... podla bajka!... -
 226   1,3  |                 podrozni, ktorzy chca wody i chleba... Ale mowicie do
 227   1,3  |                 Ramzes, sciskajac jej reke i tkliwie patrzac w oczy.~-
 228   1,3  |                        Ty mozesz byc nawet i tak wielkim...~Gdzies na
 229   1,3  |                 zdjal lancuch ze swej szyi i zarzucil go na Sare.~- Oddaj
 230   1,3  |                  pare krokow, znowu wrocil i znowu piekna jej twarz i
 231   1,3  |                   i znowu piekna jej twarz i krucze wlosy piescil pocalunkami
 232   1,3  |                          krzyknal Tutmozis i schwycil ksiecia za reke.~
 233   1,3  |                    zataczal sie jak pijany i odwracal glowe. Wreszcie
 234   1,3  |                   naprzeciwlegly pagorek.~"I ten czlowiek - myslal Tutmozis -
 235   1,4  |            ROZDZIAL CZWARTY~Nastepca tronu i jego towarzysz biegli z
 236   1,4  |                    ktore wciaz gwaltowniej i gwaltowniej wygrywaly alarm.
 237   1,4  |                   nim pulki nastepcy tronu i ogromny tuman pylu, ktory
 238   1,4  |              wyszly z orbit. Wydobyl miecz i pobieglszy do Grekow krzyknal
 239   1,4  |              naprzod, wzbil sie tuman pylu i krzyk na czesc Ramzesa.~
 240   1,4  |                 sie wobec pulkow egipskich i - zawahali sie.~- Naprzod!... -
 241   1,4  |               jakis ruch, przelecial szmer i - rowniez znizyly sie wlocznie.~-
 242   1,4  |                 jak ciezkie podwojne wrota i - grecki oddzial przeszedl.~
 243   1,4  |                wojownik w zlocistym helmie i zbroi i nisko skloniwszy
 244   1,4  |                   zlocistym helmie i zbroi i nisko skloniwszy sie rzekl:~-
 245   1,4  |                     ktory slyszal rozmowe, i rzekl cierpko:~- A gdyby
 246   1,4  |                    pulki pod Pi-Bailos. No i dla smiechu chcialem przylapac
 247   1,4  |                    znalazl sie tu nastepca i popsul mi plany. Tak zawsze
 248   1,4  |                    w towarzystwie ministra i wodzow pojechal do wojsk
 249   1,4  |               przywital weteranow Nitagera i pozegnal swoje pulki rozkazujac
 250   1,4  |                rozkazujac im isc na wschod i zyczac powodzenia. Nastepnie
 251   1,4  |                ktore z zielonymi galazkami i w swiatecznych szatach pozdrawialy
 252   1,4  |                 Ramzes skinal na Tutmozisa i wskazujac mu lysy pagorek
 253   1,4  |                   do Sary...~- Rozumiem.~- I powiesz jej ojcu, ze oddaje
 254   1,4  |              maszerujacym za swita wojskom i zniknal.~Prawie naprzeciw
 255   1,4  |               Pobiegli do drzewa adiutanci i przekonali sie, ze wisielcem
 256   1,4  |                    konia. Nastepnie zsiadl i zblizyl sie do zlowrogiego
 257   1,4  |              zastanawiac sie nawet on, syn i nastepca faraona.~Goraco
 258   1,4  |             nieznosne, kurz wysuszal wargi i klul oczy ludziom i zwierzetom.
 259   1,4  |                  wargi i klul oczy ludziom i zwierzetom. Zatrzymano oddzial
 260   1,4  |                  nogi, tylko przed siebie. I moze dlatego nigdy nie zaskoczyl
 261   1,4  |                pewne dlugi - odparl Herhor i kazal zgromadzic sie oficerom
 262   1,4  |                    zgromadzic sie oficerom i zolnierzom, jacy byli pod
 263   1,4  |                    wartkiej wymowie Eunany i mysleli w sobie :~"Ten bedzie
 264   1,4  |                jestes nie tylko pilny, ale i pobozny; nie tylko pobozny,
 265   1,4  |                     nie tylko pobozny, ale i czujny jak ibis nad woda.
 266   1,4  |                 dali ci wezowa przezornosc i wzrok jastrzebia...~- Czysta
 267   1,4  |                  Tak - przerwal minister - i nie uratowalbys naszego
 268   1,4  |                   bogini Mut, ktorej laska i roztropnosc beda ci towarzyszyly
 269   1,4  |                    okrzyk na czesc faraona i zaszczekali orezem.~Poniewaz
 270   1,4  |              minister nie ruszyl sie, wiec i Eunana stal i bystro patrzyl
 271   1,4  |                    sie, wiec i Eunana stal i bystro patrzyl mu w oczy,
 272   1,4  |                kasek, jeszcze kreci ogonem i czeka.~- A teraz - zaczal
 273   1,4  |              Eunano - mowil dostojny pan - i pamietajac na wielka usluge,
 274   1,4  |             szczesliwym, badz teraz meznym i przyjmij to drobne upomnienie,
 275   1,4  |                  Wiec padl twarza w piasek i musiano go odwiezc do Memfisu
 276   1,4  |           dwukolnym wozie, na ktorym lezac i usmiechajac sie do zolnierzy
 277   1,4  |           dostojnosc Herhor siadl na konia i jadac obok jego dostojnosci
 278   1,4  |                  adiutant niosacy wachlarz i pisarz Pentuer, zaczeli
 279   1,4  |                   przywiazal sie do ziemi. I co powiesz: nie tylko jemu
 280   1,4  |              odebrano majatek, ale jeszcze i na mnie ciazy plama pochodzenia!...
 281   1,4  |                    obiecujac w dodatku, ze i na tamtym swiecie rowniez
 282   1,4  |                     ze nie jestes faraonem i ze twoim grobem nie bedzie
 283   1,4  |          dostojnosc, ty za niego pamietasz i myslisz, a chlop uprawia
 284   1,4  |                     a chlop uprawia ziemie i placi podatki. Coz wiec
 285   1,4  |                  Ale za to zbili Eunane, a i nam moze sie dostac. Trzeba
 286   1,4  |                     Trzeba wiec byc meznym i cieszyc sie ze stanowiska,
 287   1,4  |                   razem z duszami faraonow i niewolnikow, nawet razem
 288   1,4  |                  Ktoz ci kaze?~- Oczy moje i serce. Jest ono jak dolina
 289   1,4  |                 gdzie kraza lwy zglodniale i zrywa sie wsciekly chamsin.~
 290   1,4  |                   meznym, zazadal jedzenia i picia. A gdy spozyl suchy
 291   1,4  |                 placek, natarty czosnkiem, i wypil kwasne piwo z wysmuklego
 292   1,4  |                ciala.~Tak lezac na workach i pakach, na skrzypiacym wozie,
 293   1,4  |                  anizeli pisarzem? Przyjdz i patrz na moje sine pregi
 294   1,4  |                   patrz na moje sine pregi i popekane cialo, a ja ci
 295   1,4  |                    juz glowe okryta ranami i prawie rozszczepiona.~Chodz,
 296   1,4  |                  podroz do Syrii. Jedzenie i picie musialem dzwigac w
 297   1,4  |                    co klada mnie na ziemie i bija jak w ksiazke, tak
 298   1,4  |              prawie polamany. Jestem chory i musze sie klasc, musza mnie
 299   1,4  |                 sluzacy kradnie mi plaszcz i ucieka... Dlatego, o pisarzu!
 300   1,5  |                   od niezliczonych kanalow i dalekiego morza zrywal sie
 301   1,5  |                zyznych okolic, a na polach i w zaroslach bylo widac nieprzerwane
 302   1,5  |                  Wtem Ramzes zatrzymal sie i zawrocil konia. Natychmiast
 303   1,5  |                   podjechali wyzsi dowodcy i z wolna, rownym krokiem
 304   1,5  |                   patrzyli na niego z duma i miloscia, dowodcy z podziwem.~
 305   1,5  |                   wy, wodzowie, oficerowie i zolnierze, zawsze dzielili
 306   1,5  |                   ktorzy poszli na wschod, i tych, ktorzy wracaja z nami
 307   1,5  |            otworzyli nam wyjscie z wawozu, i - po jednej drachmie zolnierzom
 308   1,5  |              nizszych oficerow armii mojej i dostojnego Nitagera przeznaczam
 309   1,5  |                   jego dostojnosc ministra i naczelnych wodzow przeznaczam
 310   1,5  |                          wolali oficerowie i zolnierze.~Czerwony krag
 311   1,5  |                     Ramzes pozegnal wojsko i galopem pocwalowal do Memfis,
 312   1,5  |                okrzykow, wsiadl do lektyki i rowniez kazal wyprzedzic
 313   1,5  |                 Nil, ktory wszystko zalewa i uzyznia - mowil minister. -
 314   1,5  |                inni mozesz ocenic postepki i rozum nastepcy tronu, ktory
 315   1,5  |               Powiedz mi zatem, Pentuerze, i zapisz to: czy godzi sie,
 316   1,5  |              bezbozne slowa.~Slonce zaszlo i w chwile pozniej zapadla
 317   1,5  |             chlodzil strudzonych zolnierzy i nasycal rosliny, juz konajace
 318   1,5  |             Pentuerze - ciagnal minister - i zbadaj: skad nastepca wezmie
 319   1,5  |                   wydaje mi sie, a zapewne i tobie, rzecza niebezpieczna,
 320   1,5  |                    rzeczy, bo je znam, jak i ty znasz moje najtajniejsze
 321   1,5  |              chlopca, bo ma duze zdolnosci i energie poludniowego wichru.
 322   1,5  |                zacznie klasc jego pszenice i wyrywac palmy!...~Minister
 323   1,5  |                   z poludnia, cedry, sosny i deby z polnocy. Dzieki sztuce
 324   1,5  |                   one po kilkadziesiat lat i dosiegaly znacznej wysokosci.
 325   1,5  |                   gmachy mialy na parterze i pietrach kwadratowe okienka,
 326   1,5  |                patrzyl w gwiazdy.~Na prawo i na lewo od wiez, zwanych
 327   1,5  |                   budynki z waskimi oknami i plaskim dachem, po ktorym
 328   1,5  |                  spodnice, ciemna narzutke i peruke, z wielkosci podobna
 329   1,5  |                  nastepnie przyjmie kapiel i odprawi modlitwy wieczorne.~-
 330   1,5  |                dary od kobiet z Tyru.~- Sa i dziewczeta?~- Podobno jest
 331   1,5  |                  tam siedzi od poludnia.~- I nie chce zejsc?~- Owszem,
 332   1,5  |                  blazen pierwszej krolowej i obiecal, ze zaprowadzi go
 333   1,5  |               zostal odciety od korpusu.~- I jeszcze co?~Urzednik wahal
 334   1,5  |                       Mow, co slyszales.~- I jeszcze slyszelismy, ze
 335   1,5  |                     Nastepca zwrocil konia i pojechal do dolnej czesci
 336   1,5  |                   z dwoma werendami: dolna i gorna, ktore wkolo otaczaly
 337   1,5  |               ktore wkolo otaczaly budynek i wspieraly sie na mnostwie
 338   1,5  |                    rzezbionych jak koronka i ze sa zabezpieczone od wiatru
 339   1,5  |             wykapal sie w kamiennej wannie i narzucil na siebie biala
 340   1,5  |                   placka, garstki daktylow i kielicha lekkiego piwa.
 341   1,5  |                    wszedl na taras budowli i polozywszy sie na kanapie
 342   1,5  |                 skora kazal sluzbie odejsc i natychmiast przyslac na
 343   1,5  |                stanela przed domem lektyka i wysiadl z niej adiutant
 344   1,5  |                 sie z kanapy.~- Jestes?... I coz?... - zawolal Ramzes.~-
 345   1,5  |                  To jakis uczciwy czlowiek i rozumny. Nazywa sie Gedeon.
 346   1,5  |                jego corke, upadl na ziemie i zaczal wydzierac sobie wlosy.
 347   1,5  |               troche zjadlem, wypilem wina i - przystapilismy nareszcie
 348   1,5  |                   talenty rocznego dochodu i nie placi podatkow. Oburzyl
 349   1,5  |               dostac co roku talent zlotem i srebrem. Westchnal i wspomnial,
 350   1,5  |                zlotem i srebrem. Westchnal i wspomnial, ze jego corka
 351   1,5  |              posady rzucac nie potrzebuje, i dorzucilem mu dziesiec krow
 352   1,5  |                     mniejszy lancuch zloty i wieksza bransolete. Tym
 353   1,5  |                    cie kosztowala: folwark i dwa talenty rocznie gotowizna,
 354   1,5  |             dziesiec krow, byczka, lancuch i bransolete zlota jednorazowo.
 355   1,5  |                   gdysmy zakonczyli sprawe i zapili dobrym winem zydowskim,
 356   1,5  |                   tobie, weszlaby na skale i rzucilaby sie glowa na dol.
 357   1,5  |                 opierajac sie o balustrade i patrzac w najpustsza strone
 358   1,5  |                  twardo... Wiec chyba pora i nam...~- Ten czlowiek byl
 359   1,5  |               znalezc jego dzieci, wykupic i dac im kawalek ziemi w dzierzawe.~-
 360   1,5  |                  chlopa, nie zasnalbys jak i ja...~Wtem z dolu, spomiedzy
 361   1,5  |           blogoslawi cie, Ramzesie, jedyny i wszechmocny Bog, ktory nie
 362   1,5  |           skrzywdzony lud egipski - powoli i spokojnie odpowiedzial glos.~
 363   1,5  |                pochodniami, spuszczono psy i przeszukano wszystkie zarosla
 364   1,5  |           trzymalem straz przy swiatyniach i grobach. Predzej przypuszczalbym,
 365   1,5  |                  po tarasie, usluchaj mnie i legnij. Widzisz, sen - to
 366   1,5  |                    sen - to powazne bostwo i nie wypada mu gonic za tymi,
 367   1,5  |                 wygode, siadzie przy tobie i okryje cie swoim wielkim
 368   1,5  |                ludziom nie tylko oczy, ale i pamiec.~To mowiac Tutmozis
 369   1,5  |                   formie ksiezyca na nowiu i polozywszy ksiecia umiescil
 370   1,5  |                    polozyl sie na podlodze i - w kilka minut zasneli
 371   1,6  |                   przed ktora stalo wojsko i tlum drobnych urzednikow,
 372   1,6  |                 palmy, drzewa pomaranczowe i cedry w wazonach, wszystko
 373   1,6  |             wszystko wyciagniete w szeregi i dobrane wedlug wzrostu.
 374   1,6  |                  drobne okienka w scianach i duzy prostokatny otwor w
 375   1,6  |                  suficie. Panowal tu chlod i cien, prawie zmrok, ktory
 376   1,6  |         przeszkadzal widziec zoltych scian i slupow pokrytych kondygnacjami
 377   1,6  |                  malowidel. W gorze liscie i kwiaty, nizej bogowie, jeszcze
 378   1,6  |              kolorami: zielonym, czerwonym i niebieskim. ~W tej sali,
 379   1,6  |                   w ciszy, bialych szatach i boso - kaplani, najwyzsi
 380   1,6  |                tudziez wo- dzowie: Nitager i Patrokles, wezwani do faraona.~
 381   1,6  |          dostojenstw, malowal sie niepokoj i zgnebienie. Tylko Herhor
 382   1,6  |                odezwal sie dzwiek dzwonkow i chrzest broni. Do sali weszlo
 383   1,6  |              gwardzistow w zlotych helmach i napiersnikach, z obnazonymi
 384   1,6  |                   z niebieskimi skrzydlami i zielonymi wezami.~Na prawo
 385   1,6  |                   do faraona:~- Panie nasz i wladco potezny! Twoj sluga
 386   1,6  |           przyjechal, aby zlozyc ci holdy, i przywiozl haracz od pobitych
 387   1,6  |                    trzysta wolow, sto koni i wonne drzewo teszep.~- Nedzny
 388   1,6  |          wojskowych zdolnosciach syna mego i nastepcy, z ktorym wczoraj
 389   1,6  |              obecnym: kaplanom, urzednikom i gwardii, ze moga wyjsc na
 390   1,6  |                 moga wyjsc na dziedziniec, i sam wraz z pisarzem, skloniwszy
 391   1,6  |                  niej tylko faraon, Herhor i dwaj wodzowie.~- Naklon
 392   1,6  |                 Naklon uszy swoje, wladco, i wysluchaj skargi - zaczal
 393   1,6  |                    jest nie tylko w Gornym i Dolnym Egipcie, ale u Chetow,
 394   1,6  |                   Chetow, w Libii, Fenicji i w kraju Punt, ze dwadziescia
 395   1,6  |                    jeden przyniosl sandaly i obul Nitagera, inni naprzeciw
 396   1,6  |            kosztowne taborety dla ministra i wodzow.~Gdy trzej dostojnicy
 397   1,6  |                   zebral pulki, zaopatrzyl i marsz im ulatwil. Najwiecej
 398   1,6  |                    ataku. On bedzie wodzem i zwyciezy Asyryjczykow, ktorych
 399   1,6  |                  chorzy po dawnych wojnach i musimy pierwej dobrze sie
 400   1,6  |                     jest przezorny jak lis i gwaltowny jak lew. Mimo
 401   1,6  |                   maszerowalismy tak wolno i nieporzadnie, ze Nitager
 402   1,6  |                spytal Nitager.~- W rzadzie i wojnie na nikogo nie liczy
 403   1,6  |                    dostojnosc cudzoziemcem i poganinem - odparl Herhor -
 404   1,6  |          Egipcjanie, rozumiemy, ze gdy lud i zolnierze przestana szanowac
 405   1,6  |            namascic, daj mu wielki lancuch i dziesiec talentow, ale wodzem
 406   1,6  |                    bitwach zdeptal Etiopow i Libijczykow? A czy mozemy
 407   1,6  |                  naszych wrogow ze wschodu i polnocy?~Faraon oparl glowe
 408   1,6  |                    glowe na reku, pomyslal i rzekl:~- Odejdzcie w spokoju
 409   1,6  |               rzekl:~- Odejdzcie w spokoju i lasce mojej. Uczynie, jak
 410   1,6  |              Uczynie, jak nakazuje madrosc i sprawiedliwosc.~Dostojnicy
 411   1,6  |                  nim przyszlismy do slowa, i nie da korpusu nastepcy...~-
 412   1,6  |              spiewaczkami jezdza na wojne, i oni zajeliby najwyzsze posady.
 413   1,6  |             musieliby proznowac dla zabaw, i - korpus popekalby, nawet
 414   1,6  |               szereg komnat pelnych kolumn i ozdobionych malowidlami,
 415   1,6  |                   kazdych drzwiach kaplani i palacowi urzednicy skladali
 416   1,6  |               alabastru, na ktorych zlotem i jaskrawymi farbami odmalowano
 417   1,6  |                poselstwo od krola Buchtenu i triumfalna podroz bozka
 418   1,6  |                    glowa, ozdobiony zlotem i klejnotami, przed nim oltarz
 419   1,6  |                krolewska, kosztowne fotele i lawki tudziez stoliki zapelnione
 420   1,6  |               tronu, ktory niebawem wszedl i nisko uklonil sie ojcu.
 421   1,6  |                 swiatobliwosc zyl wiecznie i dzielami swoimi napelnil
 422   1,6  |               opowiadali mi o twojej pracy i roztropnosci.~Twarz nastepcy
 423   1,6  |        roztropnosci.~Twarz nastepcy drzala i mienila sie. Wpil wielkie
 424   1,6  |                Wpil wielkie oczy w faraona i sluchal.~- Czyny twoje nie
 425   1,6  |                   talentow, wielki lancuch i dwa greckie pulki, z ktorymi
 426   1,6  |                 gniewu.~Obejrzal sie wkolo i dodal:~- Nigdy nie moge
 427   1,6  |                   z lekka poruszyl brwiami i jego swita znikla jak gromada
 428   1,6  |                   oskarzyl mnie przed toba i narazil na taki wstyd!...~
 429   1,6  |                 postawy ksiaze gryzl wargi i zaciskal piesci.~- Herhor
 430   1,6  |              zniszczono budujacy sie kanal i zabito czlowieka.~- Ten
 431   1,6  |                 ktory dba o calosc kanalow i zycie robotnikow, ale czlowiek
 432   1,6  |                   niechec dla mnie Herhora i kaplanow...~- Przeciez sam
 433   1,6  |              Poznalem ich nienasycona dume i chec wladzy. A ze ukroce
 434   1,6  |                  na niego jasne spojrzenie i odparl spokojnie:~- Armia
 435   1,6  |                  odparl spokojnie:~- Armia i panstwem rzadze ja. Ze mnie
 436   1,6  |                mnie plyna wszelkie rozkazy i wyroki. Na tym swiecie jestem
 437   1,6  |                swiecie jestem waga Ozirisa i sam waze sprawy moich slug:
 438   1,6  |                sprawy moich slug: nastepcy i ministra czy ludu. Nieroztropnym
 439   1,6  |             stanowczej chwili rzuca wojsko i ugania sie po krzakach za
 440   1,6  |              Tutmozis jest dzieciakiem jak i ty. On juz robi dlugi, jako
 441   1,6  |                   sztabu w korpusie Menfi, i mysli w swym sercu, ze oko
 442   1,7  |                   osoba wysoka, dosc pelna i pomimo czterdziestu lat
 443   1,7  |                  wszystko w oczach, twarzy i calej postaci jej byl taki
 444   1,7  |                    sie, piesek obwachal go i znowu polozyl sie, a pani
 445   1,7  |                   Ale dzis oboje mamy czas i moge cie wysluchac.~- Tak
 446   1,7  |                  mnie nocny wiatr pustyni, i juz nie mam odwagi przedstawic
 447   1,7  |                   obiecalem nagrode wojsku i... nie moge jej wyplacic!...~
 448   1,7  |                    Zydzi jedza wieprzowine i zabijaja koty...~Dostojna
 449   1,7  |                    zolty jest liczniejszym i bogatszym od nas; dzialajmyz
 450   1,7  |                   nam nie tylko zloto, ale i wiare w Jedyne- go i nasze
 451   1,7  |                   ale i wiare w Jedyne- go i nasze swiete prawa, ktore
 452   1,7  |                    podniosla sie z krzesla i zalozywszy rece na piersiach
 453   1,7  |                Amenhotep, byl arcykaplanem i posiadal rozlegla wladze
 454   1,7  |                    ze moj dziad byl wladca i ojciec jest nim, ja nie
 455   1,7  |               Matka wzruszyla ramionami.~- I to ty - odezwala sie ze
 456   1,7  |          rozpieszczona dziewczyna, nie maz i wodz...~- Jak to?... - przerwal
 457   1,7  |                bedzie twoim okiem w Dolnym i Gornym Kraju, kto za granica?...
 458   1,7  |                panuje trzydziesci trzy lat i unika wojen, ktore moglyby
 459   1,7  |                zajmij sie greckimi pulkami i jak najpredzej pozbadz sie
 460   1,7  |               zawiklania w panstwie, ktore i tak ma dosc klopotow. Na
 461   1,7  |               wszystko, na chwale dynastii i pozytek panstwu.~Ksiaze
 462   1,7  |                   ktore mi Tyr przyslal.~- I co ja zrobie z wojskiem!... -
 463   1,7  |                trac czolo.~- Oddal Zydowke i popros kaplanow... Moze
 464   1,7  |                 tych czasach ja mysle...~- I co?...~- Jeszcze nic okreslonego.
 465   1,7  |                 dopiero lat czternascie.~- I zgodzilaby sie zajac przy
 466   1,7  |                 Caluje stopy twoje, matko, i odchodze - rzekl Ramzes
 467   1,7  |                 kilkumiesiecznym panowaniu i upadki dynastii, ktore rzadzily
 468   1,7  |                 odparl ksiaze.~Uklonil sie i wyszedl.~W miare jak kroki
 469   1,7  |                    majestatu zajely bolesc i trwoga, a w wielkich oczach
 470   1,7  |                przed posag bogini, uklekla i nasypawszy indyjskiego kadzidla
 471   1,7  |                    rodzisz weze, krokodyle i strusie, po trzykroc niech
 472   1,7  |                  czasu, o Izis, ulituj sie i chron mojego syna... Po
 473   1,7  |                bedzie wymawiane imie twoje i tu... tam... i tam... I
 474   1,7  |                  imie twoje i tu... tam... i tam... I dzis, i zawsze,
 475   1,7  |                    i tu... tam... i tam... I dzis, i zawsze, i na wieki
 476   1,7  |                    tam... i tam... I dzis, i zawsze, i na wieki wiekow,
 477   1,7  |                   tam... I dzis, i zawsze, i na wieki wiekow, dopoki
 478   1,7  |                wodzie Nilu.~Modlac sie tak i lkajac monarchini pochylila
 479   1,7  |                   monarchini pochylila sie i dotknela czolem ziemi. A
 480   1,7  |                  Dostojna pani zerwala sie i pelna zdumienia zaczela
 481   1,8  |                  do swojej willi stroskany i wezwal Tutmozisa.~- Musisz
 482   1,8  |                albo calkiem unikaja kobiet i - nie wiedza: co to jest
 483   1,8  |                 przy dzbanie mocnego wina, i to na krotko. Bo ledwie
 484   1,8  |                 twoim niespokojnym chodzie i bezladnym wyrzucaniu rekoma,
 485   1,8  |               swoich poprzednich klopotach i terazniejszych wierzycielach,
 486   1,8  |                    wsiadl do malej lektyki i otoczony sluzba tudziez
 487   1,8  |                  scisniete zlota obraczka, i duza czarna brode, rowniez
 488   1,8  |             imponujaco wygladal obok peruk i przyprawnych brodek egipskich
 489   1,8  |                   Jedni na dole kapali sie i namaszczali, inni grali
 490   1,8  |           namaszczali, inni grali w szachy i arcaby na pietrze, inni,
 491   1,8  |                Dagon, przykleknal na progu i zawolal:~- Pozdrawiam cie,
 492   1,8  |                rozkaz ksiecia podniosl sie i mowil z gwaltowna gestykulacja:~-
 493   1,8  |                 pieniedzmi, bo ich nie ma, i nie przyszedl po pieniadze,
 494   1,8  |                    sie wobec wlasnej matki i faraona!~- Kiedysmy - prawil
 495   1,8  |               Fenicjanin - zastanowili sie i zrozumieli, ze ty, panie,
 496   1,8  |              dostojny Herhor dal Eunanie!) i podarowalem ten zloty pierscien
 497   1,8  |                  sie za glowe, zaczal pluc i jeczyc:~- O Baal Tammuz!...
 498   1,8  |                    za co cierpisz taki bol i naigrawanie?... Najdostojniejszy
 499   1,8  |              dlaczego, gniew zawrzal, lecz i wnet uspokoil sie, co wydalo
 500   1,8  |                    ktorego zloto, klejnoty i wszystkie dzierzawy nie