Tom,  Rozdzial

 501   1,8  |                  gdy obejde naszych kupcow i powiem, kto mnie wyslal,
 502   1,8  |                stanal przed uschnieta figa i powiedzial: "Dawaj pieniedzy!... -
 503   1,8  |                 czuje bol w dolku sercowym i miesza mi sie umysl" - mowil
 504   1,8  |               Dagon podniosl sie z podlogi i jeszcze wygodniej rozparl
 505   1,8  |            przyjmowac wesolych szlachcicow i piekne kobiety... Ach, te
 506   1,8  |                wielki dwor, wielki majatek i placi tylko wielkie procenta.
 507   1,8  |                 mniej od nastepcy tronu; a i sam ksiaze moglby kazac
 508   1,8  |              moglby kazac mnie zbic kijami i wypedzic, gdybym osmielil
 509   1,8  |                   nasi batikierzy w Chetem i Migdolu. Trzy talenty dostojnemu
 510   1,8  |              talenty dostojnemu Nitagerowi i trzy dostojnemu Patroklesowi,
 511   1,8  |                  sie na miejscu... A Sarze i jej ojcu Gedeonowi ja moge
 512   1,8  |             Kazdego roku jest inny urodzaj i inny do- chod... Ja moge
 513   1,8  |               Astoreth! ja bym stracil sen i apetyt, gdyby jaki dozorca,
 514   1,8  |                gdyby jaki dozorca, poddany i niewolnik, smial poprawiac
 515   1,8  |                   lata folwarki w tym, tym i tym nomesie. I potrzeba
 516   1,8  |                    tym, tym i tym nomesie. I potrzeba szesnastu swiadkow,
 517   1,8  |                 rzekl - przynies pieniadze i sprowadz sobie pisarza i
 518   1,8  |                   i sprowadz sobie pisarza i swiadkow. Ja o tym myslec
 519   1,9  |                 folwarku lezaly na wzgorzu i dzielily sie na cztery kondygnacje.
 520   1,9  |                kondygnacje. Dwie najnizsze i najobszerniejsze, ktore
 521   1,9  |               przeznaczone pod uprawe zboz i jarzyn. Na trzeciej kondygnacji,
 522   1,9  |                 wylewom, rosly palmy, figi i inne drzewa owocowe. Na
 523   1,9  |                  oliwnymi winem, orzechami i kasztanami slodkimi, wsrod
 524   1,9  |                 gorze Sara ze swoja krewna i sluzaca Tafet. Dom byl otoczony
 525   1,9  |                budynki dla bydla, parobkow i dozorcow.~Pokoje Sary nie
 526   1,9  |                 lezaly dywany, we drzwiach i oknach zwieszaly sie zaslony
 527   1,9  |                    Byly tu rzezbione lozka i krzesla, inkrustowane skrzynie
 528   1,9  |              skrzynie na odziez, trojnozne i jednonozne stoliki, na ktorych
 529   1,9  |                 flaszeczkami perfum, zlote i srebrne czarki i kielichy,
 530   1,9  |                     zlote i srebrne czarki i kielichy, fajansowe wazy
 531   1,9  |                   kielichy, fajansowe wazy i misy, brazowe kagance. Kazdy
 532   1,9  |                    sztuka odziezy - haftem i fredzlami.~Juz dziesiec
 533   1,9  |                 tym ustroniu Sara, z obawy i wstydu kryjac sie przed
 534   1,9  |             Niekiedy wymykala sie na taras i ostroznie rozchyliwszy sciany
 535   1,9  |         krolewskiego zamku, ktory milczacy i posepny gorowal nad drugim
 536   1,9  |                   uciekala do swoich robot i wolala Tafet.~- Siedz tu,
 537   1,9  |              miasta przyslali chleby, wino i ptaszki; musialam to odebrac.~-
 538   1,9  |            musialam to odebrac.~- Siedz tu i rozmawiaj, bo mnie strach
 539   1,9  |               tesknoty, azeby cie zobaczyc i przewiezc po Nilu...~- Boje
 540   1,9  |                    jestem w naszej dolince i ze zaraz przyjdzie ojciec.
 541   1,9  |                  wiatr uchyli zaslone okna i spojrze z gory na ten wielki...
 542   1,9  |                  co?... Ze mnie porwal sep i zaniosl do swego gniazda
 543   1,9  |                   na ognisko, jakie garnki i rozny!... A gdybys wiedziala,
 544   1,9  |                  dzis dwie kury posadzilam i niedlugo bedziemy mieli
 545   1,9  |                Wowczas wychodzila na taras i patrzyla na rzeke. A gdy
 546   1,9  |             czarnej wodzie rzezbily krwawe i ogniste smugi, Sara obu
 547   1,9  |                   zobaczy wielkiego wladce i pana, ktory ja oniesmielal.~
 548   1,9  |                  kapy spadajacej na piersi i plecy. Glowe nakrywal niewielka
 549   1,9  |                      jestes! - wolala Sara i znowu zaczela calowac jego
 550   1,9  |                  zaczela calowac jego rece i glowe.~- Ja sam dziwie sie,
 551   1,9  |                    zdaje, ze mnie pokazuja i opluwaja. Z Egipcjan, kto
 552   1,9  |                pytac: czy ty jestes zdrowa i czy ja nie zostalbym u niego
 553   1,9  |                    nam owoce, wina, chleby i mieso, czego dusza zapragnie.
 554   1,9  |                    nogi, zausznice z perel i szkatulke wonnosci z kraju
 555   1,9  |                azebym o nim dobrze myslala i niekiedy powiedziala mojemu
 556   1,9  |           zbierzesz cala skrzynie zausznic i bransolet - odparl z usmiechem
 557   1,9  |               zbierz predko wielki majatek i uciekajmy do naszej ziemi,
 558   1,9  |              doskonale ryby, mieso, placki i wino koszerne - szybko wtracila
 559   1,9  |                  siedmioramienny swiecznik i swiece woskowe... Bedzie
 560   1,9  |                Zobaczyli mnie jacys ludzie i zaczeli mowic miedzy soba: "
 561   1,9  |                Wtedy jedna z nich, mlodsza i nizsza, schwycila mnie za
 562   1,9  |           przypatrzyc..." A druga, starsza i wyzsza, stanela o kilka
 563   1,9  |                    kilka krokow przede mna i spojrzala mi w oczy... Ach,
 564   1,9  |                   wygladala na kaplanke.~- I nic do ciebie nie mowila?~-
 565   1,9  |                 dwu dni wial wiatr z morza i rzeka pozieleniala; juz
 566   1,9  |                    przysunela trzy krzesla i oswiadczyla, ze zaraz poda
 567   1,9  |                  Wtedy Gedeon nakryl glowe i wznioslszy nad stolem obie
 568   1,9  |               egipskiej, ktory niewolnikom i wygnancom dales ojczyzne,
 569   1,9  |                     wydobadz nas ze smutku i strachu, w jakim jestesmy
 570   1,9  |                  jakim jestesmy pograzeni, i powroc nad brzegi Jordanu,
 571   1,9  |                  sluga jego swiatobliwosci i nastepcy tronu...~- Oby
 572   1,9  |                    rozlegl sie dzwiek arfy i fletu.~- To muzyka!... -
 573   1,9  |                 szabas przy muzyce...~Sara i jej ojciec, z poczatku przerazeni,
 574   1,9  |              przerazeni, zaczeli sie smiac i zasiedli do stolu.~- Niech
 575   1,9  |                   apetytu ich muzyka.~Flet i arfa odegraly zwrotke, po
 576   1,9  |                     Znowu odezwal sie flet i arfa, a po nich piesn:~- "
 577   1,9  |                  po nich piesn:~- "Przyjdz i spocznij w ogrodzie. Sluzba,
 578   1,9  |                 przyniesie liczne naczynia i piwa wszelkich gatunkow.
 579   1,9  |                   uswiecimy noc dzisiejsza i swit, ktory po niej nastapi.
 580   1,9  |                    prawicy; a ty go upoisz i powolna bedziesz wszelkim
 581   1,9  |            wszelkim jego zadaniom..."~Flet i arfa - po nich znow spiew:~- "
 582   1,9  |                 nigdy nie mowie, co widze, i slodyczy moich owocow nie
 583   1,10 |                   umilkl zagluszony wrzawa i szelestem jakby wielu biegnacych.~-
 584   1,10 |                  nurzamy sie w strapieniu, i chwalicie Zydowke, ktora
 585   1,10 |                      Smierc spadnie na was i dzieci wasze!...~- Ustapimy,
 586   1,10 |                 ludzie padaja na twarz?...~I zanim ojciec i sluzaca opamietali
 587   1,10 |                   twarz?...~I zanim ojciec i sluzaca opamietali sie,
 588   1,10 |                   Gedeon porwal ja na rece i zniosl z tarasu. Wsrod nocy
 589   1,10 |                   ludzi w bialych czepkach i fartuszkach, ktorzy przelazili
 590   1,10 |                Nilu... Biada nam!... nedza i glod wisi nad Dolnym Egiptem.~-
 591   1,10 |                     Nil zaczyna przybierac i do miesiaca Choiak rosnie.
 592   1,10 |                   niekiedy obcych kaplanow i ksiazat, ktorzy, jeczac
 593   1,10 |                   ktorzy, jeczac w niewoli i ciezkiej pracy, z zalu i
 594   1,10 |                   i ciezkiej pracy, z zalu i gniewu mogli rzucac najstraszliwsze
 595   1,10 |                przybral w poczatkach roku. I co z ich modlitw?... Albo
 596   1,10 |                  zydowski, zrobil ciemnosc i pomor w Egipcie!... - zaoponowal
 597   1,10 |            zniszczenia domu nastepcy tronu i buntu przeciw faraonowi.
 598   1,10 |                    posluszenstwo faraonowi i nastepcy, za czesc, jaka
 599   1,10 |                    Im wieksza bedzie wiara i poboznosc wasza, tym predzej
 600   1,10 |                    a przed chwila zdumiony i przejety wdziecznoscia,
 601   1,10 |                   wdziecznoscia, zapomnial i o swoim gniewie, i o kaplanie
 602   1,10 |               zapomnial i o swoim gniewie, i o kaplanie cudotworcy. Opanowala
 603   1,10 |               Opanowala ich szalona radosc i zaczeli biec pedem ku brzegowi
 604   1,10 |                   zaplonely liczne ogniska i rozlegal sie wielki spiew
 605   1,10 |                     Ty jestes tworca zboza i rodzicielem jeczmienia;
 606   1,10 |                   milionow nieszczesliwych i na wieki utrwalasz swiatynie." * ~
 607   1,10 |             tamtego brzegu, wsrod okrzykow i spiewow. Ci sami, ktorzy
 608   1,10 |                   wode, aby calowac wiosla i boki statku, ktory przywiozl
 609   1,10 |                   panem...~Przeskoczyl mur i wsrod ciemnosci, przez ogrod
 610   1,10 |               wsrod ciemnosci, przez ogrod i pola, poszedl w strone Memfisu.~
 611   1,10 |                 glowa, wsparta na Murzynie i sluzebnicy.~- Co to znaczy? -
 612   1,10 |               wszystkich ludzi na folwarku i dalej na te zgraje!..~Murzyn
 613   1,10 |                 uderza... Tutmozis pobladl i krecil glowa.~- Sluchaj,
 614   1,10 |              odezwal sie - a jakze po nocy i w tlumie poznasz ludzi,
 615   1,10 |                 jedno... Motloch to zrobil i motloch bedzie odpowiadal...~-
 616   1,10 |                 wrogami Egiptu, ze wschodu i zachodu, gdyby uslyszeli,
 617   1,10 |                  Ksiaze wzial Sare za reke i wszedl z nia na pierwsze
 618   1,10 |                    nie dokonczona kolacja, i zblizywszy swiecznik zerwal
 619   1,10 |                    Potem zawolal Tutmozisa i Murzyna i kazal opowiedziec
 620   1,10 |                zawolal Tutmozisa i Murzyna i kazal opowiedziec wypadki
 621   1,10 |                   dostaniesz wynagrodzenie i mozesz wracac do swoich.~
 622   1,10 |                swoich.~Murzyn zachwial sie i przetarl oczy, ktorych bialka
 623   1,10 |         polyskiwaly. Nagle upadl na kolana i uderzajac czolem w posadzke
 624   1,10 |                ksiag, ale gotow walczyc...~I znowu zaczal wypytywac o
 625   1,10 |                    o zjawieniu sie kaplana i jego cudzie, ksiaze schwycil
 626   1,10 |                bardzo zyczliwe dla ksiecia i dla Sary; ze napadem kierowali
 627   1,10 |               kaplan nazwal wrogami Egiptu i bezskutecznie wzywal ich,
 628   1,10 |                   jest dzielnym zolnierzem i pelnym rozsadku czlowiekiem...
 629   1,11 |                   Skonczyl sie miesiac Tot i zaczynal miesiac Paofi,
 630   1,11 |                    biala, a potem czerwona i wciaz przybierala. Krolewski
 631   1,11 |                    zbierano len, winogrona i pewien rodzaj bawelny. Gdzie
 632   1,11 |                 gory wody, nowe smugi pian i wciaz podnosi szeleszczaca
 633   1,11 |             okamgnieniu wlewa sie w nizine i tworzy blyszczace jeziorko
 634   1,11 |                   stopniowo rozszerzal sie i coraz bardziej odcinal domostwo
 635   1,11 |            piechota, wracal czolnem.~Lodek i tratew ukazywalo sie na
 636   1,11 |             znajomych, azeby wsrod smiechu i krzyku zawiadomic ich (na
 637   1,11 |                  krzyk sploszonego ptactwa i wesole spiewy ludzkie. Nil
 638   1,11 |                   ranka lodz z urzednikami i milicja przybijala do jakiegos
 639   1,11 |                   Byl on gwaltowny jak lew i uparty jak wol. Obok tego
 640   1,11 |                Obok tego mial wielki rozum i glebokie poczucie sprawiedliwosci.~
 641   1,11 |                    sam poplynal do Memfisu i kazal sobie otworzyc wiezienie.
 642   1,11 |                     otoczone wysokim murem i skladalo sie z wielkiej
 643   1,11 |             budynkow kamiennych, ceglanych i drewnianych. Budowle te
 644   1,11 |                gromadke kobiet, ktore myly i karmily jakiegos wieznia.
 645   1,11 |                    na ziemi trzymajac rece i nogi w czterech otworach
 646   1,11 |               podatki.~Ksiaze odwrocil sie i ujrzal druga gromade, zlozona
 647   1,11 |                  gromade, zlozona z kobiet i dzieci. Miedzy nimi byl
 648   1,11 |               przybiera!...~Ksiaze pobladl i zatrzymal sie.~- Wiesz -
 649   1,11 |                     Nadzorca rozlozyl rece i pochylil sie w milczeniu.~
 650   1,11 |               milczeniu.~Ruszyli z miejsca i przeszli kilka dziedzincow.
 651   1,11 |                    waszym, najwinniejszych i wypytajcie ich w mojej obecnosci.
 652   1,11 |              chudzi; porosly im duze wlosy i brody, a oczy mialy wyraz
 653   1,11 |                 zblizyl sie jakis zolnierz i mowi: "Pojdz ze mna w ten
 654   1,11 |                   znajdziemy winogron albo i co jeszcze." Wiec moja zona
 655   1,11 |                  ja wpadlem w wielki gniew i zagladalem do nich przez
 656   1,11 |                  moge, gdyz z powodu drzew i ciemnosci nic nie widzialem.~-
 657   1,11 |                 tylko chlop, a on wojownik i zolnierz jego swiatobliwosci...~-
 658   1,11 |                    wyszedl z pnia figowego i mial barania glowe.~- A
 659   1,11 |                    bym rzucal, panie zycia i smierci? Gdybym trafil zone,
 660   1,11 |                   przyszedl do mnie sasiad i mowi: "Anupa, chodz na gore,
 661   1,11 |                    czego cieszyc sie, grac i spiewac." Wiec poszlismy,
 662   1,11 |                  tam juz muzyke rozpedzili i ciskaja w ogrod kamienie...~-
 663   1,11 |                     Moze wlazil na pagorek i zlazil z niego?~- Bez zawodu
 664   1,11 |                   Bez zawodu musial wlazic i zlazic, ale moze wydluzal
 665   1,11 |              zlazic, ale moze wydluzal sie i skracal, gdyz byl to wielki
 666   1,11 |                    Zaraz Nil przybierze" - i wnet Nil zaczal przybierac.~-
 667   1,11 |                    Przecie ja prosty chlop i reka uschlaby mi po lokiec
 668   1,11 |                    raporty o jej przebiegu i donosi jego swiatobliwosci.
 669   1,11 |                praca tylu uczonych pisarzy i wielkich mezow, gdyby oskarzonych
 670   1,11 |                   dostal sie w rece wladzy i jest opisany w aktach, nie
 671   1,11 |                     W szynku czlowiek pije i placi; na jarmarku cos sprzedaje
 672   1,11 |                  na jarmarku cos sprzedaje i otrzymuje; w polu sieje
 673   1,11 |                    otrzymuje; w polu sieje i zbiera; w grobach dostaje
 674   1,11 |                   sie w polowie swej drogi i zwraca stopy do domu nie
 675   1,11 |                     Powiedz mi jednak, czy i jego swiatobliwosc nie mialby
 676   1,11 |              Urzednik zlozyl rece na krzyz i schylil glowe.~- On, rowny
 677   1,11 |                  Ksiaze pozegnal urzednika i polecil nadzorcy, azeby
 678   1,11 |                 duzo ceremonii religijnych i narade z ministrami, wiec
 679   1,11 |               niewinnosci rozstrzyga prawo i sad. Jedno dla mnie jest
 680   1,11 |                   wrocil do siebie zbolaly i zdumiony. Czul, ze kilkuset
 681   1,11 |                ludziom dzieje sie krzywda, i widzial, ze ratowac ich
 682   1,11 |                  sluzbie nikogo przyjmowac i samotny chodzil po tarasie
 683   1,11 |                wiezienia, urzednik sledczy i wielki pisarz zabiegaja
 684   1,11 |               stracic do rzedu niewolnikow i zeslac w kamieniolomy. Ale
 685   1,11 |                       Panstwo tak chce!... I coz to jest panstwo?...
 686   1,11 |               gdzie sypia, gdzie jego rece i miecz, ktorego sie wszyscy
 687   1,11 |                 boja?..." Spojrzal w ogrod i miedzy drzewami, na szczycie
 688   1,11 |                  ze ta straz nigdy nie spi i ze pylony nigdy nie jedza,
 689   1,11 |                 Wielki.~Poruszyc te gmachy i setki im podobnych; zmylic
 690   1,11 |                 podobnych; zmylic ta straz i tysiace innych, ktore czuwaja
 691   1,11 |                   pozostawil Ramzes Wielki i inni, jeszcze wieksi przed
 692   1,11 |               osadzic jeden glaz w scianie i juz odchodzi. A sciany rosna
 693   1,11 |                  od pokolenia do pokolenia i budowa trwa dalej.~Jeszcze
 694   1,11 |              miedzy pylonami zamku faraona i niewyraznymi, lecz przepoteznymi
 695   1,11 |                 glos: ~- Znam twoja troske i blogoslawie cie. Sad nie
 696   1,11 |                  Ale sprawa ich moze upasc i wroca w pokoju do swych
 697   1,11 |                pietrze, mignela naga glowa i skora pantery.~- Kaplan?... -
 698   1,12 |                 wydobycia sie z labiryntu. I otoz najniespodziewaniej
 699   1,12 |                   choc byl nastepca tronu, i - kaplanstwo, ktore chcial
 700   1,12 |           kaplanstwo, ktore chcial zetrzec i uczynic swoim sluga.~Byla
 701   1,12 |              Ksiaze przewracal sie na lozu i zadawal sobie pytanie: czy
 702   1,12 |             pytanie: czy on nie byl slepym i czy dopiero dzisiaj nie
 703   1,12 |                    sie o swoim nierozsadku i nicestwie? Jakze inaczej
 704   1,12 |                 ministra Herhora?~"Panstwo i kaplanstwo!..." - w polsnie
 705   1,12 |                    mialy czas rozwinac sie i dojrzec mysli, jakie tej
 706   1,12 |             nalezalby do najszczesliwszych i najdluzej panujacych wladcow?
 707   1,12 |                   jego, ryte w podziemnych i nadziemnych swiatyniach,
 708   1,12 |                  najwyzsza chwala? Moze on i jego dynastia nie straciliby
 709   1,12 |                   zbadal kilku obwinionych i w ciagu paru dni uwolnil
 710   1,12 |                wywolywan go w sali sadowej i na rynku, sprawa o napad
 711   1,12 |               rynku, sprawa o napad upadla i reszte oskarzonych wypuszczono.~
 712   1,12 |                   proces o falszywa skarge i w razie dowiedzenia mu poniesc
 713   1,12 |               poszedl do wielkiego pisarza i z usmiechem zapytal:~- Coz
 714   1,12 |            swietokradzki sposob zniszczone i mimo to powaga wladzy nie
 715   1,12 |                     Tak, panstwo to faraon i... jego najwierniejsi sludzy -
 716   1,12 |                panstwo nie jest odwiecznym i niewzruszonym gmachem, do
 717   1,12 |                 gmachu sa rozmaite wejscia i wyjscia: waskie dla malych
 718   1,12 |                 wyjscia: waskie dla malych i slabych, bardzo obszerne,
 719   1,12 |                 zycie za wlasnosc ksiecia, i nieznajomego kaplana.~"Gdybym
 720   1,12 |                  moja znaczylaby w Egipcie i za Egiptem!..." - rzekl
 721   1,12 |             Egiptem!..." - rzekl do siebie i poczul niepokonana chec
 722   1,12 |                  folwarku. Ubrany w tunike i wielka peruke, z kijem w
 723   1,12 |                  na folwark nastepcy tronu i o tym, ze nie znaja ludzi,
 724   1,12 |                     jest taki, co goi rany i sklada zlamane rece i nogi.
 725   1,12 |                 rany i sklada zlamane rece i nogi. Jest paru kaplanow,
 726   1,12 |                kaplanow, ktorzy ucza pisac i czytac; jest, co gra na
 727   1,12 |                   gra na podwojnym flecie, i nawet ladnie gra. Ale tamten,
 728   1,12 |                    nie jest zadnym z nich, i oni sami nic o nim nie wiedza.
 729   1,12 |                     ktory oby zyl wiecznie i zawsze mial apetyt.~"A moze
 730   1,12 |        nadbrzeznych tamach otworzono sluzy i woda gwaltownie zaczela
 731   1,12 |                pagorkami, na nich ogrodami i domami. Komunikacja ladowa
 732   1,12 |               bialych, zoltych, czerwonych i ciemnych, ze wygladaly jak
 733   1,12 |              zbierac pewien rodzaj bawelny i po raz drugi kosic koniczyne,
 734   1,12 |                   zrywac owoce tamaryndowe i oliwki.~Pewnego dnia plynac
 735   1,12 |          czolenkach odplywaly zapasy zboza i kilka sztuk bydla, a ludzie
 736   1,12 |            gospodarskimi budynkami grozili i zlorzeczyli ludziom w lodkach.~"
 737   1,12 |                    Musieli skonczyc robote i odpoczywaja."~Za to od innej
 738   1,12 |                Ksiaze przyslonil reka oczy i zobaczyl lezacego na ziemi
 739   1,12 |                     Ja jestem wolny rybak. I bylem oddal, co nalezy,
 740   1,12 |                 karmi panow swoimi owocami i nigdzie nie moze uciec,
 741   1,12 |                   za nogi innego czlowieka i nurzalo mu w wodzie glowe
 742   1,12 |                 ubrany w poplamiona tunike i peruke z baraniej skory.
 743   1,12 |             panstwie faraonow jak jedzenie i spanie. Bito dzieci i doroslych,
 744   1,12 |             jedzenie i spanie. Bito dzieci i doroslych, chlopow, rzemieslnikow,
 745   1,12 |         rzemieslnikow, zolnierzy, oficerow i urzednikow. Kto zyl, dostawal
 746   1,12 |                 kije, z wyjatkiem kaplanow i najwyzszych dostojnikow,
 747   1,12 |                pozwolono mu wykaszlac wode i znowu schwycono go za nogi,
 748   1,12 |                 ziemi, a obmacawszy peruke i glowe, spojrzal na napastnika
 749   1,12 |                 dzierzawca, pelnomocnikiem i przyjacielem nastepcy tronu (
 750   1,12 |                  tronu (oby zyl wiecznie!) i ze ty dopusciles sie gwaltu,
 751   1,12 |                     wypuscili swoje ofiary i stali bezradni niby czlonki
 752   1,12 |                    chlop znowu zaczal pluc i wytrzasac wode z uszu, ale
 753   1,12 |                  tronu (oby zyl wiecznie!) i zaplacilismy wszystkie podatki:
 754   1,12 |                 prosie, pszenicy, kwiatach i skorach bydlecych. Tymczasem
 755   1,12 |                    do nas ten oto czlowiek i kaze sobie znowu dac siedm
 756   1,12 |                    na ziemie, kopie nogami i mowi: "Takim prawem, ze
 757   1,12 |               kiedy nie mamy zadnego zboza i juz z miesiac karmimy sie
 758   1,12 |            kwiatami lotosu."~Zatchnela sie i zaczela plakac. Ksiaze czekal
 759   1,12 |                   wielki pan: dobrze placi i tego wali.~- Ja zaraz poznalem -
 760   1,12 |                    pisarz ze swoimi ludzmi i mowi do mego chlopa: "Kiedy
 761   1,12 |          zainteresowanej, wystapil naprzod i zaczal znowu przez nos:~-
 762   1,12 |                    kochom zjawiska cudowne i dzuma spadla na Egipt. Za
 763   1,12 |                    sie ziemia pod Bubastis i pochlonela wielu ludzi...
 764   1,12 |              slodkie jak miod. To widziano i wiele innych rzeczy, o ktorych
 765   1,12 |                    jakis nieznany czlowiek i w majatkach najdostojniejszego
 766   1,12 |                 Milcz! - krzyknal Ramzes - i wynos sie stad. Nikt wam
 767   1,12 |              poborca - bo mam lotne czolno i pieciu wioslarzy. Ale dajze
 768   1,12 |                Dagona?...~- Zdejmij peruke i pokaz mu znak na swoim lbie -
 769   1,12 |                  gdy jego pomocnicy odbili i odsuneli sie na kilkadziesiat
 770   1,12 |              prosto jade do nastepcy tronu i opowiem mu, co sie dzieje
 771   1,12 |                 dobrach...~Potem wzial kij i zaczal okladac swoich ludzi
 772   1,12 |                 Ksiaze dopadl swego czolna i wsciekly kazal wioslarzowi
 773   1,12 |                 baraniej peruce rzucil kij i sam wzial sie do wiosel;
 774   1,12 |                walilem w leb albo w brzuch i nie najgorzej dzialo mi
 775   1,12 |                       Phy! jak mam kobiete i miejsce na poltorej osoby,
 776   1,12 |                     Bylem przecie w wojsku i wiem, ze kobieta jest dobra
 777   1,12 |                   jest dobra raz na dzien, i to nie zawsze. Zawadza.~-
 778   1,12 |                    to smiech bierze. Chlop i Hyksos, mowie waszej dostojnosci,
 779   1,12 |                   dostojnosci, to niby wol i byk. Chlop moze chodzic
 780   1,12 |               wcale nie wiedzial, gdzie sa i jak wygladaja jego folwarki.
 781   1,12 |                 ktora po pas weszla w wode i klela, to ich matka...~"
 782   1,12 |                   lubia duzo gadac, plakac i wrzeszczec..."~Przyszedl
 783   1,12 |                 swojej zony. Jego topili - i nie gniewal sie; jej nic
 784   1,12 |                    sie; jej nic nie robili i pomimo to wrzeszczala.~"
 785   1,12 |                  za roznica pomiedzy ojcem i matka! Jego swiatobliwosc
 786   1,12 |                   Za to Tafet gada, placze i wrzeszczy za cztery..."~
 787   1,12 |                   edza zboza, tylko ziarna i korzonki lotosu. Ziarno
 788   1,12 |                    No a kon, krowa?... Kon i krowa lubia siano, a jeczmienne
 789   1,12 |               pchac w gardlo. Zapewne wiec i chlopi wola karmic sie ziarnami
 790   1,12 |                    jeczmienne placki, ryby i mieso jedza bez smaku. Zreszta
 791   1,12 |                 ani ryb. Widocznie magnaci i synowie krolewscy potrzebuja
 792   1,12 |                   potrzebuja miesa jak lwy i orly, a chlopi - trawy jak
 793   1,12 |                 stworzenia. Bity pies wyje i gryzie; bity wol nawet nie
 794   1,12 |               wszyscy krzycza, a zolnierze i oficerowie spiewaja pod
 795   1,12 |               chlopi nie dostawaliby kijow i nie byliby nurzani w wodzie,
 796   1,12 |                   jakie leza w swiatyniach i pasa chciwe oczy golych
 797   1,12 |                     ze - miedzy chlopstwem i kaplanami istnieje jakis
 798   1,12 |                     Na utrzymanie kaplanow i swiatyn ciezko pracuje ze
 799   1,12 |                pozyczac pietnastu talentow i moi chlopi nie byliby tak
 800   1,12 |                   zrodlo nieszczesc Egiptu i slabosci jego krolow!..."~
 801   1,12 |                    jego sad moze byc mylny i niesprawiedliwy.~Zreszta
 802   1,12 |                 ciala, lecz, krecac ogonem i tulac uszy, dokola siebie
 803   1,13 |                  do wsi w drobnym czolenku i opowiadal chlopom, ze nastepca
 804   1,13 |                przyplywal nie wiadomo skad i znikal.~Ksiaze Ramzes wcale
 805   1,13 |                    ktorego wzial pieniadze i jeszcze nieraz mogl ich
 806   1,13 |                    rozwiazal biala chustke i wyjal z niej przesliczny
 807   1,13 |                 roznokolorowymi kamieniami i pokryty plaskorzezba, ktora
 808   1,13 |                    przedstawiala zbieranie i tloczenie winogron, a na
 809   1,13 |                    twego - mowil bankier - i uzywaj go sto... tysiac
 810   1,13 |               nastepca tronu.~Odwrocil sie i wyszedl do dalszych pokojow.~-
 811   1,13 |                    w Nilu.~My, Fenicjanie, i wy, Zydzi, jestesmy przecie
 812   1,13 |                 jestesmy przecie sasiadami i bracmi. Ja zas takim zarem
 813   1,13 |                    byl!) dziesiec talentow i pojalbym cie za prawa malzonke.
 814   1,13 |                 duzy posag, jest juz stara i niewarta zdejmowac ci sandalow.~-
 815   1,13 |                   wiecznie!), ma lwie usta i sepia przebieglosc. Raczyl
 816   1,13 |                 nie sypiam, tylko wzdycham i lzami oblewam loze moje,
 817   1,13 |                  czasu, gdym ujrzal ciebie i gdy nasz pan, sledzac moje
 818   1,13 |                    folwarkach, pobil kijem i odebral zdrowie mojemu pisarzowi,
 819   1,13 |              Przecie nie ja bede jadl figi i pszenne chleby z tych dobr,
 820   1,13 |                 tych dobr, tylko ty, Saro, i nasz pan... Przecie ja dalem
 821   1,13 |                    ma zubozac naszego pana i ciebie, Saro?.. Azebys zas
 822   1,13 |            wzburzasz moja krew dla siebie, i azebys dowiedziala sie,
 823   1,13 |         szczerozloty, wysadzany kamieniami i okryty rzezba, ktorej dziwiliby
 824   1,13 |                 zloty kielich miala w domu i dawala z niego pic naszemu
 825   1,13 |                  ktorego kocham jak brata. I ty, Saro, powiedz ojcu twemu
 826   1,13 |                 moj ojcze, z tego kielicha i mysl o twoim blizniaczym
 827   1,13 |                blizniaczym bracie Dagonie, i pros Jehowy, azeby nasz
 828   1,13 |                 nie rozbijal jemu pisarzow i nie buntowal chlopow, ktorzy
 829   1,13 |               buntowal chlopow, ktorzy juz i tak nie chca placic podatku."
 830   1,13 |                     a twojemu ojcu talent. I jeszcze wstydzilbym sie,
 831   1,13 |               azeby piescil cie sam faraon i nastepca tronu, i dostojny
 832   1,13 |                   faraon i nastepca tronu, i dostojny minister Herhor,
 833   1,13 |                  dostojny minister Herhor, i najwaleczniejszy Nitager,
 834   1,13 |                  najwaleczniejszy Nitager, i najbogatsi bankierowie feniccy.
 835   1,13 |                    nie widze, zamykam oczy i oblizuje sie. Ty jestes
 836   1,13 |           przyjmowac darow.~Dagon oslupial i patrzyl na nia zdziwionymi
 837   1,13 |                kobieta musi posiadac zloto i klejnoty i powinna miec
 838   1,13 |                  posiadac zloto i klejnoty i powinna miec swego bankiera,
 839   1,13 |                    okamgnieniu zmienil ton i rzekl smiejac sie:~- Bardzo
 840   1,13 |                jestes wierna naszemu panu. I widze, ze jestes wierna,
 841   1,13 |                szkoda, ze tego nie slyszal i nie widzial nasz pan...
 842   1,13 |               skusilby niejedna kobiete... I niemala kobiete...~Dagon
 843   1,13 |                   chwile podziwiajac cnote i posluszenstwo Sary, wreszcie
 844   1,13 |                    w swoja lodz z namiotem i odplynal do Memfis. Im czolno
 845   1,13 |                    drzewami, Dagon powstal i podnioslszy rece do gory
 846   1,13 |                  metnej wody...~Potem plul i mruczal niezrozumiale a
 847   1,13 |                    lodzi poczela macic sie i wydymac w duze fale. Gdy
 848   1,13 |                Wioslarze Dagona zlekli sie i przestali spiewac, lecz
 849   1,13 |               miala zlota obrecz na glowie i delikatny jak pajeczyna
 850   1,13 |                  ksiaze.~- Jestem kaplanka i twoja sluzebnica, a przyslal
 851   1,13 |                 wyzsza anizeli twoj gniew, i tym szalem, ktory jest poswiecony,
 852   1,13 |              zmeczona siadla u nog ksiecia i, oparlszy glowe na jego
 853   1,13 |                   zerwala sie z jego kolan i uciekla wolajac:~- O nie,
 854   1,13 |                Dlaczego?~- Jestem dziewica i kaplanka wielkiej bogini
 855   1,13 |                    Musialbys bardzo kochac i czcic moja opiekunke, zanim
 856   1,13 |               wolno, bo ja jestem kaplanka i przysieglam zachowac czystosc.~-
 857   1,13 |                    gniew twoj. Zrobilam to i odchodze. Badz zdrow i zawsze
 858   1,13 |                  to i odchodze. Badz zdrow i zawsze dobry!... - dodala
 859   1,13 |          przyjdziesz do mnie.~Skinela reka i znikla, a ksiaze, jak odurzony,
 860   1,13 |           spokojniejsza od niej - myslal - i ladniejsza. Zreszta... zdaje
 861   1,13 |                   przyszli do niego chlopi i dziekujac za opieke oswiadczyli,
 862   1,14 |                 wody Nilu stanely najwyzej i zaczal sie nieznaczny opad.
 863   1,14 |                 owoce tamaryndowe, daktyle i oliwki, a drzewa zakwitly
 864   1,14 |               sloneczny palac pod Memfisem i z wielka swita, na kilkudziesieciu
 865   1,14 |               laskawie pozegnal syna swego i nastepce; ale kierunek spraw
 866   1,14 |                  wychodzil ze swojej willi i nie przyjmowal pokarmow,
 867   1,14 |                 Pozniej przestal sie golic i przeniosl sie na folwark
 868   1,14 |                    stykania sie z Herhorem i dokuczyc matce, ktora uwazal
 869   1,14 |                   soba dwie lodzie muzykow i tancerek, a trzecia napelniona
 870   1,14 |                   napelniona koszami jadla i kwiatow tudziez dzbanami
 871   1,14 |                kazal odjechac precz muzyce i tancerkom, a wziawszy do
 872   1,14 |                zycie z kobieta innej ziemi i wiary? Prawda, ze nie podoba
 873   1,14 |                  kocha cie jak wlasne oczy i serce. Juzci i jej nie podoba
 874   1,14 |                 wlasne oczy i serce. Juzci i jej nie podoba sie Sara,
 875   1,14 |             darowal mi sfore gonczych psow i dwa konie syryjskie, gdy
 876   1,14 |                   moze wiec kiedys odda mi i swoja kochanke, ktora bede
 877   1,14 |                Egipcie... Jakie zmiany?... I kto, za zycia faraona, osmieli
 878   1,14 |                    To jedno, ale powiem ci i drugie - prawil Tutmozis -
 879   1,14 |                 gadac o niesprawiedliwosci i podatkach, zawsze nastepowaly
 880   1,14 |               zawsze nastepowaly rozruchy. I albo zewnetrzny nieprzyjaciel
 881   1,14 |              wymawzane anizeli faraona?... I azeby ktokolwiek stawal
 882   1,14 |              ksiezyc, mamy jasnosc we dnie i jasnosc w nocy. Gdy ksiezyc
 883   1,14 |                  slonca, wowczas znika sam i noce sa ciemne. Ale jezeli
 884   1,14 |               wielki poploch dla swiata.~- I wszystkie te paplaniny -
 885   1,14 |              jednak widze nowa nikczemnosc i oblude kaplanow - dodal
 886   1,14 |                     Tutmozis zaslonil uszy i tupiac nogami zawolal:~-
 887   1,14 |                  tylko jego swiatobliwosc, i cokolwiek dzieje sie na
 888   1,14 |              Herhor zas jest sluga faraona i robi to, co mu pan kaze...
 889   1,14 |                  Tutmozis przerwal rozmowe i czym predzej pozegnal przyjaciela.
 890   1,14 |               lodki opatrzonej baldachimem i firankami, gleboko odetchnal
 891   1,14 |               firankami, gleboko odetchnal i wypiwszy spory kielich wina,
 892   1,14 |              wszystkim cnotliwym dziewicom i wiernym zonom, ktore usychaja
 893   1,14 |                    nedzne piwo zolnierskie i suchy placek natarty czosnkiem.
 894   1,14 |                 panowie, ich zony, siostry i corki. Lecz on nie tylko
 895   1,14 |                 dniach lapie ptaki w sidla i marnuje zdolnosci. O Ramzesie!
 896   1,14 |                przybylo czy ubylo Egiptowi i jakie mozna wybrac podatki?
 897   1,14 |                   placi, ile ja potrzebuje i wydaje, lecz - na ile pozwala
 898   1,14 |               rozmyslal wykwintny Tutmozis i zlotym winem krzepil stroskanego
 899   1,14 |              najwyzszych szkol kaplanskich i czlonek najwyzszej arystokracji.
 900   1,14 |                przez wielomiesieczne posty i umartwienia sposobia sie
 901   1,14 |                   ktorzy mu podawali pasze i podstawiali krowy.~Rozumial
 902   1,14 |                    wiecznie zyjacym bogiem i wszechwladnym panem swiata,
 903   1,14 |                schorowanym niz inni starcy i bardzo ograniczonym przez
 904   1,14 |                Wszystko to wiedzial ksiaze i z wielu rzeczy drwil w duchu,
 905   1,14 |                  znal historia swego kraju i pamietal, ze w Egipcie wiele
 906   1,14 |                zdrada kaplanskich tajemnic i zdrada faraona. Czlowiek,
 907   1,14 |                 uplywie roku, sposrod slug i przyjaciol. Ale gdzie sie
 908   1,14 |                    Ale gdzie sie podziewal i co sie z nim dzialo?...
 909   1,14 |            pochylosci, od czasu gdy wojsko i chlopi zaczeli wymawiac
 910   1,14 |                 zaczeli wymawiac jego imie i rozprawiac o jakowychs jego
 911   1,14 |               planach, zmianach w panstwie i przyszlych wojnach. Myslac
 912   1,14 |                   bezimienny tlum nedzarzy i buntownikow gwaltem pcha
 913   1,14 |                   skad mozna tylko zleciec i rozbic sie na miazge.~Pozniej,
 914   1,14 |                faraonem, bedzie mial prawo i srodki dokonac wielu takich
 915   1,14 |                   go nie uznano za zdrajce i buntownika przeciw zasadniczym
 916   1,14 |                   on myslal za wszystkich, i biada temu, kto osmielilby
 917   1,14 |                  czlonkow rady przybocznej i wypowiadal jej swoje opinie.
 918   1,14 |                  oswietlal caly Egipt. Ale i o tym bezpieczniej bylo
 919   1,14 |                ogrodu Sary, pod kasztanem, i patrzyl na otaczajacy go
 920   1,14 |                   Nilu juz odrobine opadla i poczela robic sie przezroczysta
 921   1,14 |                   budynki, ogrody warzywne i owocowe, a gdzieniegdzie
 922   1,14 |                     w brudnych przepaskach i czepkach, czerpali~wode
 923   1,14 |             czepkach, czerpali~wode z Nilu i kolejno wlewali ja do coraz
 924   1,14 |                 drugi czerpal z najnizszej i podnosil o pare lokci wyzej,
 925   1,14 |               ludzi czerpalo wode konwiami i polewalo zagony jarzyn albo
 926   1,14 |                    zurawi, znizajacych sie i podnoszacych, nachylenia
 927   1,14 |                    sie, tylko pochylal sie i wyprostowywal zawsze w ten
 928   1,14 |                   dziecinstwa do smierci.~"I to takie twory - myslal
 929   1,14 |              miedzy drzewami cichy szelest i - delikatne rece oparly
 930   1,14 |                    nawet sen ucieka od nas i dopiero wtedy robi sie lzej,
 931   1,14 |                    stroza.~Ramzes objal ja i posadzil przy sobie na lawce.~-
 932   1,14 |                   kobieta, nawet tak madra i wladna jak moja matka...~-
 933   1,14 |                   sie, po chwili zaczal:~- I nasi medrcy ucza, ze niejeden
 934   1,14 |                corke wraz z duzym posagiem i urzedem. Ale pomoc do wydzwigniecia
 935   1,14 |                  lagodniejsza od jagniecia i cicha jak noc nad Nilem;
 936   1,14 |                jego swiatobliwosci mysleli i czuli jak ja, jego najwierniejszy?...~
 937   1,14 |                    spuscila rece na kolana i smutnie szeptala:~- To prawda,
 938   1,14 |                     ze uczylas sie tanczyc i grac. Zdejm wiec te powloczyste
 939   1,14 |                kaplankom pilnujacym ognia, i ubierz sie w przejrzysty
 940   1,14 |                       tancerki fenickie... i tak tancz, i tak mnie piesc
 941   1,14 |                   fenickie... i tak tancz, i tak mnie piesc jak one...~
 942   1,14 |                  Sara schwycila go za rece i z plomieniami w oczach krzyknela:~-
 943   1,14 |                       Tancza nasze kobiety i dziewczeta same ze soba,
 944   1,14 |           zaspiewam.~Podniosla sie z lawki i odeszla w strone domu. Wkrotce
 945   1,14 |                krzakow...~- To moja krewna i sluzebnica, Ester - odparla
 946   1,14 |                     Alez tak. To juz chyba i dozorca parobkow jest Zydem,
 947   1,14 |                    Zydem, bo ma zolta cere i rowniez patrzy tak pokornie,
 948   1,14 |                  na murawie u stop ksiecia i wziawszy na arfie pare akordow
 949   1,14 |                  moje uplynelo bez bolesci i trwogi jak pogodny wieczor
 950   1,14 |                    w jego mocy jest deszcz i nie on wskazuje droge szaranczy?
 951   1,14 |                   ktora wszystko pochlania i nic nie zwraca?~Gdzie jest
 952   1,14 |              znajduje las ostrych wloczni, i miecze ze spizu, krwi laknace?
 953   1,14 |                  ludzkie na kazdym miejscu i o kazdej porze jest przepelnione
 954   1,14 |                     W pustyni grozi mu lew i skorpion, w jaskiniach smok,
 955   1,14 |                 rece do Twego milosierdzia i wydobywa sie z niepewnosci.~
 956   1,14 |               umilkla, ksiaze zamyslil sie i rzekl po chwili:~- Wy, Zydzi,
 957   1,14 |               pracowac, ucieklby do jaskin i stamtad wygladal zmilowania,
 958   1,14 |             wszystko trzeba zrobic samemu. I nasi bogowie nie pomagaja
 959   1,14 |                  ojciec Amon podal mu reke i dokonczyl pogromu. Lecz
 960   1,14 |                   chodzilby tylko z kublem i cegla, a nedzni Chetowie
 961   1,14 |               nedzni Chetowie z papirusami i kijmi!~Dlatego, Saro, predzej
 962   1,14 |                  jak ucza zydowscy medrcy, i czekal na pomoc z nieba,
 963   1,15 |            zolnierstwem w wysokich helmach i polyskliwych pancerzach.~
 964   1,15 |                 ludzi uzbrojonych w tarcze i krotkie wlocznie wysiadlo
 965   1,15 |                 wlocznie wysiadlo na brzeg i uszykowalo sie we dwa szeregi.
 966   1,15 |                    nastepcy tronu.~Staneli i stali bez ruchu, jak dwa
 967   1,15 |              Patrokles, w helmie z piorami i purpurowej tunice, na ktorej
 968   1,15 |                  jego swiatobliwosc faraon i czlonkowie najwyzszej rady.
 969   1,15 |                    rady. My zas, zolnierze i slugi pana naszego, jakiekolwiek
 970   1,15 |                    najmilosciwszego wladcy i - zawsze milczec. Prosze,
 971   1,15 |                 zakomunikowal moim pulkom, i zycze waszej dostojnosci
 972   1,15 |                Grek. Obrocil sie na piecie i wyprostowany poszedl z chrzestem
 973   1,15 |            przybral mine bardzo zagniewana i wsciekle machajac rekoma
 974   1,15 |                  skorupy wpakuje do gardla i - won z pulku!...~Bedziesz
 975   1,15 |                    lewo - w tyl - zwrot! - i marsz na czolno bodaj was
 976   1,15 |           wszystkim pic za zdrowie faraona i pomyslnosc dostojnego ministra
 977   1,15 |              rozpogodzil zmarszczone czolo i kazal zaspiewac piesn o
 978   1,15 |                  najlepiej maszerowalo sie i najrazniej uderzaly wiosla.~
 979   1,15 |                rzadca dobr Ramzesa. Ksiaze i tego dostojnika przyjal
 980   1,15 |          wchodzenia w dom swojej naloznicy i Zydowki.~- Chcialem - rzekl
 981   1,15 |             nastepca - zobaczyc sie z toba i powiedziec, ze miedzy moim
 982   1,15 |                  uprze sie w swej glupocie i bedzie rozprawial o podatkach,
 983   1,15 |              buntownicze gawedy trzeba bic i sciagac kary pieniezne,
 984   1,15 |                Obie te mowy: do Patroklesa i do rzadcy, obiegly Egipt.
 985   1,15 |                   urzednika ksiaze ziewnal i ogladajac sie dokola znudzonym
 986   1,15 |                 dolecial ksiecia cichy jek i geste uderzenia. Ramzes
 987   1,15 |           uderzenia. Ramzes odwrocil glowe i zobaczyl, ze dozorca parobkow,
 988   1,15 |                  krewnym...~Przygryzl usta i skryl sie miedzy drzewami,
 989   1,15 |                   Czy oni wszyscy tacy?.."~I pierwszy raz zbudzilo sie
 990   1,15 |                    Ramzesa podejrzenie, ze i Sara pod pozorami dobroci
 991   1,15 |                chlopiec jest synem faraona i nastepca tronu. Gdy zas
 992   1,15 |                  Milosc potrzebuje swobody i czasu do wydania najpiekniejszych
 993   1,15 |               prawie nie pytajac o zdanie, i przeniesiono do willi za
 994   1,15 |                  ze Ramzes ujal sie za nia i chcial rzucic sie na napastnikow,
 995   1,15 |                 sie w reku tak gwaltownego i poteznego czlowieka, ktory,
 996   1,15 |              slowko, ktore otrzezwilo Sare i nowy kierunek nadalo jej
 997   1,15 |              slowka Sara zapomniala o bolu i trwodze. Ogarnal ja nowy
 998   1,15 |                 ale w duszy Sary pozostaly i rozrosly sie nie znane dotychczas
 999   1,15 |                    byc zazdrosna o Ramzesa i bac sie, aby jej nie porzucil.
1000   1,15 |                 sie, aby jej nie porzucil. I jeszcze jedna dreczyla ja