ROZDZIAL DWUNASTY

Przez ten czas, kiedy Pentuer objezdzal panstwo wybierajac delegatow, Ramzes XIII mieszkal w Tebach i zenil swego ulubienca Tutmozisa.

Przede wszystkim wladca dwu swiatow, otoczony wspanialym orszakiem, pojechal na zlocistym wozie do palacu najdostojniejszego Antefa, nomarchy Teb. Magnat wybiegl naprzeciw pana az przed brame i, zdjawszy z nog kosztowne sandaly, na kleczkach pomogl Ramzesowi wysiasc.

W zamian za ten hold faraon podal mu do ucalowania reke i oswiadczyl, ze od tej pory Antef staje sie jego przyjacielem i ma prawo wchodzic w obuwiu nawet do sali tronowej.

Gdy zas znalezli sie w ogromnej komnacie palacu Antefa, pan wobec calego orszaku odezwal sie:

- Wiem, dostojny Antefie, ze jak czcigodni przodkowie twoi mieszkaja w najpiekniejszych grobach, tak ty, potomek ich, jestes najprzedniejszym miedzy nomarchami Egiptu. Tobie zas zapewne wiadomo, ze na moim dworze i w wojsku, jak rowniez w moim krolewskim sercu, pierwsze miejsce zajmuje ulubieniec moj i dowodca gwardii - Tutmozis.

Wedlug zdania medrcow: zle czyni bogacz, ktory najdrozszego klejnotu nie osadza w najpiekniejszy pierscien. A ze twoj rod, Antefie, jest mi najdrozszy, a Tutmozis najmilszy, wiec umyslilem - polaczyc was ze soba. Co latwo moze sie stac, jezeli corka twoja, piekna i madra Hebron, przyjmie za malzonka Tutmozisa.

Na co dostojny Antef odparl:

- Wasza swiatobliwosc, wladco zywego i zachodniego swiata! Jak caly Egipt i wszystko, co w nim jest, nalezy do ciebie, tak ten dom i wszyscy jego mieszkancy sa twoja wlasnoscia. Skoro zas pragniesz w swym sercu, aby moja corka, Hebron, zostala zona ulubienca twego, Tutmozisa, wiec niech tak bedzie...

Teraz faraon opowiedzial Antefowi, ze Tutmozis ma dwadziescia talentow rocznej placy ze skarbu i znaczne dobra wlasne w roznych nomesach. Zas dostojny Antef oswiadczyl, ze jego jedyna corka Hebron bedzie miala piecdziesiat talentow rocznie tudziez prawo korzystania z dobr ojca w tych nomesach, w ktorych na dluzszy czas zatrzyma sie dwor krolewski.

A poniewaz Antef nie mial syna, wiec caly jego ogromny i nie zadluzony majatek musial kiedys przejsc na Tutmozisa wraz z urzedem nomarchy Teb, o ile zgadzaloby sie to z wola jego swiatobliwosci.

Po ukonczeniu ukladow wszedl z dziedzinca Tutmozis i podziekowal Antefowi naprzod za to, ze takiemu jak on nedzarzowi oddaje swoja corke, a po wtore - ze ja tak pieknie wychowal. Zarazem umowiono sie, ze ceremonia zaslubin odbedzie sie w ciagu kilku dni. Tutmozis bowiem, jako dowodca gwardii, nie ma czasu na zbyt dlugie uroczystosci wstepne.

- Zycze ci szczescia, moj synu - zakonczyl z usmiechem Antef - tudziez wielkiej cierpliwosci. Albowiem ukochana corka moja, Hebron, ma juz dwadziescia lat, jest pierwsza elegantka w Tebach i przywykla posiadac swoja wole...

Na bogi!... mowie ci, ze moja wladza nad Tebami zawsze konczyla sie przy furcie ogrodow mojej corki. I lekam sie, ze twoje jeneralstwo nie wieksze zrobi na niej wrazenie.

Z kolei szlachetny Antef zaprosil swoich gosci na wspaniala uczte, w czasie ktorej ukazala sie piekna Hebron z wielkim orszakiem towarzyszek.

W sali jadalnej stalo mnostwo stolikow na dwie i cztery osoby tudziez jeden wiekszy stol na wzniesieniu dla faraona. Aby uczcic Antefa i swego ulubienca, jego swiatobliwosc zblizyl sie do Hebron i zaprosil ja do swego stolu.

Panna Hebron byla rzeczywiscie piekna, a robila wrazenie osoby doswiadczonej, co w Egipcie nie stanowilo osobliwosci. Ramzes predko spostrzegl, ze narzeczona wcale nie zwraca uwagi na przyszlego malzonka, ale za to posyla wymowne spojrzenia w strone jego, faraona.

I to takze nie bylo dziwem w Egipcie.

Gdy goscie zasiedli przy stolikach, gdy odezwala sie muzyka, a tancerki zaczely roznosic miedzy biesiadnikami wino i kwiaty, Ramzes odezwal sie:

- Im dluzej patrze na ciebie, Hebron, tym wiecej zdumiewam sie. Gdyby tu wszedl kto obcy, uwazalby cie za boginie albo arcykaplanke, ale nigdy za szczesliwa narzeczona.

- Mylisz sie, panie - odparla. - W tej chwili jestem szczesliwa, ale nie z mego narzeczenstwa...

- Jak to moze byc?... - przerwal faraon.

- Malzenstwo nie neci mnie i z pewnoscia wolalabym zostac arcykaplanka Izydy anizeli zona...

- Wiec dlaczego wychodzisz za maz?

- Robie to dla ojca, ktory koniecznie chce miec spadkobierce swej slawy... Glownie zas dlatego, ze ty tak chcesz, panie...

- Moglzeby ci sie nie podobac Tutmozis?

- Tego nie mowie. Tutmozis jest piekny, jest pierwszym elegantem w Egipcie, ladnie spiewa i bierze nagrody na igrzyskach. Jego zas stanowisko dowodcy gwardii waszej swiatobliwosci nalezy do najpierwszych w kraju.

Mimo to, gdyby nie prosby ojca i twoj rozkaz, panie, nie zostalabym jego zona... Choc i tak nie bede nia!... Tutmozisowi wystarczy moj majatek i tytuly po moim ojcu, a reszte znajdzie u tancerek.

- I on wie o swoim nieszczesciu?

Hebron usmiechnela sie.

- On od dawna wie, ze chocbym nie byla corka Antefa, ale ostatniego paraszyty, jeszcze nie oddalabym sie czlowiekowi, ktorego nie kocham. A pokochac moglabym tylko wyzszego od siebie.

- Mowisz to naprawde?.. - dziwil sie Ramzes.

- Mam przeciez dwadziescia lat, wiec juz od szesciu lat otaczaja mnie wielbiciele. Predko jednak poznalam ich wartosc... A dzis wole sluchac rozmowy uczonych kaplanow anizeli spiewow i oswiadczyn eleganckiej mlodziezy.

- W takim razie nie powinienem siedziec przy tobie, Hebron, bo nawet nie jestem elegantem, a juz wcale nie posiadam madrosci kaplanskiej...

- O, ty, panie, jestes czyms wiekszym... - odparla mocno rumieniac sie. - Ty jestes wodz, ktory odniosl zwyciestwo... Ty jestes porywczy jak lew, bystry jak sep... Przed toba miliony upadaja na twarz, a panstwa drza... Alboz nie wiemy, jaka trwoge budzi w Tyrze i Niniwie twoje imie? Bogowie mogliby zazdroscic twojej potegi...

Ramzes zmieszal sie.

- O Hebron, Hebron... Gdybys wiedziala, jaki niepokoj zasiewasz w moim sercu!...

- Dlatego - mowila - godze sie na malzenstwo z Tutmozisem... Bede blizsza waszej swiatobliwosci i choc co kilka dni bede widywala ciebie, panie...

To powiedziawszy - wstala od stolika i odeszla.

Postepek jej spostrzegl Antef i wylekniony przybiegl do Ramzesa.

- O panie! - zawolal - czy moja corka nie powiedziala czego niestosownego?... To niepohamowana lwica...

- Uspokoj sie - odparl faraon. - Twoja corka jest pelna madrosci i powagi. Wyszla zas, bo spostrzegla, ze wino waszej dostojnosci zbyt silnie rozwesela biesiadnikow.

Rzeczywiscie w sali jadalnej panowal wielki halas, tym bardziej ze Tutmozis porzuciwszy role wicegospodarza zrobil sie najbardziej ozywionym biesiadnikiem.

- Poufnie rzekne waszej swiatobliwosci - szepnal Antef - ze biedny Tutmozis bardzo bedzie musial pilnowac sie wobec Hebron...

Ta pierwsza uczta przeciagnela sie do rana. Wprawdzie faraon zaraz wyjechal, lecz inni zostali - z poczatku na krzeslach, pozniej na posadzkach... Az wreszcie musial Antef wozami rozeslac ich do domow, niby rzeczy martwe.

W kilka dni odbyla sie uroczystosc zaslubin.

Do palacu Antefa zeszli sie arcykaplani Herhor i Mefres, nomarchowie sasiednich nomesow i najwyzsi dostojnicy miasta Tebow. Pozniej przyjechal na dwukolnym wozie Tutmozis otoczony oficerami gwardii, a na koncu - jego swiatobliwosc Ramzes XIII.

Towarzyszyli panu: wielki pisarz, naczelnik lucznikow, naczelnik konnicy, wielki sedzia, wielki skarbnik, arcykaplan Sem i generalowie-adiutanci.

Gdy wspaniale to zgromadzenie znalazlo sie w sali przodkow najdostojniejszego Antefa, ukazala sie Hebron w bialych szatach, z licznym orszakiem przyjaciolek i sluzebnic. Wowczas ojciec jej, spaliwszy kadzilo przed Amonem, posagiem swego ojca i - siedzacym na wzniesieniu Ramzesem XIII, oswiadczyl, ze corke swoja Hebron uwalnia spod opieki i ofiaruje jej posag. Przy czym podal jej w zlotej puszce odnosny akt spisany na papirusie wobec sadu.

Po krotkiej przekasce panna mloda wsiadla do kosztownej lektyki niesionej przez osmiu urzednikow nomesu. Przed nia szla muzyka i spiewacy, dokola lektyki dostojnicy, a za nimi wielki tlum ludu. Caly ten orszak posuwal sie ku swiatyni Amona, przez najpiekniejsze ulice Tebow, wsrod tlumu tak licznego jak na pogrzebie faraona.

W swiatyni lud zostal za murem, a panstwo mlodzi, faraon i dygnitarze weszli do sali kolumnowej. Tu Herhor spalil kadzidla przed zaslonietym posagiem Amona, kaplanki wykonaly swiety taniec, a Tutmozis przeczytal z papirusa akt nastepujacy:

- "Ja, Tutmozis, dowodca gwardii jego swiatobliwosci Ramzesa XIII, biore ciebie, Hebron, corke nomarchy tebanskiego, Antefa, za zone. Daje ci zaraz sume dziesieciu talentow za to, zes zona moja byc zechciala. Na ubranie twoje przeznaczam ci trzy talenty rocznie, a na wydatki domowe po talencie co miesiac. Z dzieci, ktore miec bedziemy, syn najstarszy bedzie spadkobierca majatku, jaki dzis posiadam i w przyszlosci nabyc moge. Jezelibym nie zyl z toba, rozwiodl sie i inna pojal zone, bede obowiazanym do wyplacenia ci czterdziestu talentow, jakowa sume opieram na majatku moim. Syn nasz, gdy obejmie majatek, bedzie obowiazany placic ci pietnascie talentow rocznie. Dzieci zas splodzone z inna zona nie beda mialy prawa do majatku pierworodnego syna naszego." *

Teraz wystapil wielki sedzia i w imieniu Hebron przeczytal akt, w ktorym mloda pani obiecuje: dobrze karmic i odziewac malzonka swego, dbac o jego dom, rodzine, sluzbe, inwentarz i niewolnikow, i powierza temuz malzonkowi zarzad majatkiem, jaki otrzymala i otrzyma od ojca.

Po odczytaniu aktow Herhor podal Tutmozisowi puchar wina.

Pan mlody wypil polowe, panna Hebron umoczyla usta, po czym oboje spalili kadzidla przed purpurowa zaslona.

Opusciwszy swiatynie Amona tebanskiego panstwo mlodzi i ich wspanialy orszak udali sie przez aleje sfinksowa do krolewskiego palacu. Gromady ludu i zolnierzy witaly ich okrzykami rzucajac na droge kwiaty.

Tutmozis dotychczas mieszkal w komnatach faraona. Lecz w dniu wesela pan darowal mu piekny palacyk, w glebi ogrodow, otoczony lasem fig, mirtow i baobabow, gdzie mlodzi malzonkowie mogli przepedzac dni szczescia, ukryci przed ludzkim okiem, jakby odcieci od swiata. W spokojnym tym zakatku tak rzadko pokazywali sie ludzie, ze nawet ptaki nie uciekaly przed nimi.

Gdy nowozency i goscie znalezli sie w nowym mieszkaniu, nastapila ceremonia slubu ostateczna.

Tutmozis ujal za reke Hebron i podprowadzil ja do ognia plonacego przed posagiem Izydy. Wtedy Mefres wylal na glowe panny lyzke swietej wody, Hebron dotknela reka ognia, a Tutmozis podzielil sie z nia kawalkiem chleba i na palec wlozyl jej swoj pierscien na znak, ze od tej pory zostaje pania majatku, slug, trzod i niewolnikow pana mlodego.

Przez ten czas kaplani spiewali hymny weselne i obniesli posag boskiej Izydy po calym domu. Kaplanki zas wykonaly swiete tance.

Dzien ten zakonczyl sie widowiskami i wielka uczta, podczas ktorej wszyscy spostrzegli, ze Hebron ciagle towarzyszyla faraonowi, a Tutmozis trzymal sie od niej z daleka i tylko czestowal gosci.

Gdy zeszly gwiazdy, swiety Herhor opuscil uczte, a wkrotce po nim wymknelo sie kilku najwyzszych dostojnikow. Zas okolo polnocy w podziemiach swiatyni Amona zebraly sie nastepujace czcigodne osoby: arcykaplani Herhor, Mefres i Mentezufis, najwyzszy sedzia Tebow tudziez naczelnicy nomesow Abs, Horti i Emsuch.

Mentezufis obejrzal grube kolumny, zamknal drzwi, pogasil swiatla, i zostala w niskiej komnacie tylko jedna lampa plonaca przed posazkiem Horusa. Dostojnicy zasiedli na trzech kamiennych lawach, a nomarcha Absu rzekl:

- Gdyby mi kazano okreslic charakter jego swiatobliwosci Ramzesa XIII, zaiste! nie potrafilbym tego uczynic...

- Wariat! - wtracil Mefres.

- Czy wariat, nie wiem - odparl Herhor. - W kazdym razie czlowiek bardzo niebezpieczny. Asyria juz dwa razy przypominala nam o ostatecznym traktacie, a dzis, jak slysze, zaczyna niepokoic sie zbrojeniem Egiptu...

- O to mniejsza - rzekl Mefres. - Gorsze bowiem jest, ze ten bezboznik naprawde mysli naruszyc skarby Labiryntu...

- A ja bym sadzil - odezwal sie nomarcha Emsuchu - ze gorsze sa obietnice porobione chlopom. Dochody panstwa i nasze stanowczo zachwieja sie, jezeli pospolstwo zacznie swietowac co siodmy dzien... A gdyby jeszcze faraon nadal im grunta.

- On gotow to zrobic - szepnal najwyzszy sedzia.

- Czy aby gotow?... - spytal nomarcha Horti. - Mnie sie zdaje, ze on tylko chce pieniedzy. Gdyby mu wiec ustapic cos ze skarbow Labiryntu...

- Nie mozna - przerwal Herhor. - Panstwu nie grozi zadne niebezpieczenstwo, tylko faraonowi, a to - nie wszystko jedno. Po wtore - jak grobla poty jest mocna, dopoki nie przeniknie jej chocby strumyk wody, tak

Labirynt dopoty jest pelen, dopoki nie ruszymy z niego pierwszej sztaby zlota. Po niej wszystko pojdzie...

Wreszcie - kogoz zasilimy skarbami bogow i panstwa?... Oto mlodzienca, ktory pogardza wiara, upokarza kaplanow i buntuje lud. Nie jestze on gorszym od Assara?... Bo ten jest wprawdzie barbarzynca, ale szkody nam nie robi.

- Nieprzystojna jest rzecza, aby faraon tak jawnie zalecal sie do zony swego ulubienca juz w dniu slubu... - odezwal sie zamyslony sedzia.

- Hebron sama go ciagnie! - rzekl nomarcha Horti.

- Kazda kobieta wabi wszystkich mezczyzn - odpowiedzial nomarcha Emsuchu. - Lecz na to dany jest rozum czlowiekowi, aby nie popelnial grzechu...

- Alboz faraon nie jest mezem wszystkich kobiet w Egipcie? - szepnal nomarcha Abs. - Grzechy wreszcie naleza do sadu bogow, a nas obchodzi tylko panstwo...

- Niebezpieczny!... niebezpieczny!... - mowil nomarcha Emsuchu, trzesac rekoma i glowa. - Nie ma zadnej watpliwosci, ze pospolstwo jest juz rozzuchwalone i lada chwile podniesie bunt. A wowczas zaden arcykaplan ani nomarcha nie bedzie pewny nie tylko wladzy i majatku, ale nawet zycia...

- Na bunt mam sposob - wtracil Herhor.

- Jaki?

- Przede wszystkim - odezwal sie Mefres - buntowi mozna zapobiec, jezeli medrszych spomiedzy pospolstwa oswiecimy, ze ten, ktory obiecuje im wielkie ulgi, jest wariatem.

- Najzdrowszy czlowiek pod sloncem! - szepnal nomarcha Horti. - Trzeba tylko wyrozumiec: o co mu chodzi?

- Wariat! wariat... - powtarzal Mefres. - Jego przyrodni brat starszy juz udaje malpe i pije z paraszytami, a on zacznie to robic lada dzien.

- Jest to zly i niedorzeczny sposob oglaszac za wariata czlowieka przytomnego - zabral glos nomarcha Horti. - Bo gdy lud zmiarkuje klamstwo, przestanie nam wierzyc we wszystkim, a wowczas nic nie powstrzyma buntu.

- Jezeli ja mowie, ze Ramzes jest wariatem, musze miec na to dowody rzekl Mefres. - A teraz posluchajcie.

Dostojnicy poruszyli sie na lawach.

- Powiedzcie mi - ciagnal Mefres - czy czlowiek zdrowego rozumu osmieli sie bedac nastepca tronu walczyc publicznie z bykiem wobec kilku tysiecy Azjatow? Czy rozsadny ksiaze, Egipcjanin, bedzie po nocy wloczyl sie do swiatyni fenickiej?... Czy bez powodu zepchnie do rzedu niewolnic pierwsza swoja kobiete, co nawet bylo przyczyna smierci jej i dziecka?...

Obecni zaszemrali ze zgrozy.

- Wszystko to - mowil arcykaplan - widzielismy w Pi-Bast, jak rowniez ja i Mentezufis bylismy swiadkami pijackich uczt, na ktorych juz poloblakany nastepca bluznil bogom i zniewazal kaplanow...

- Tak bylo - wtracil Mentezufis.

- A jak mniemacie - prawil zapalajac sie Mefres - czy czlowiek zdrowy na umysle bedac naczelnym wodzem opusci armie, azeby uganiac sie po pustyni za kilkoma libijskimi bandytami?

Pomijam mnostwo rzeczy drobniejszych, chocby pomysl nadania chlopom swiat i ziemi, lecz pytam was: czy moge nazywac przytomnym czlowieka, ktory popelnil tyle wystepnych niedorzecznosci, bez powodu, oto tak sobie!...

Obecni milczeli, nomarcha Horti byl zafrasowany.

- Nad tym trzeba zastanowic sie - wtracil najwyzszy sedzia - azeby nie stala sie krzywda czlowiekowi...

Tu odezwal sie Herhor:

- Swiety Mefres wyrzadza mu laske - rzekl stanowczym tonem - poczytujac go za wariata. W przeciwnym bowiem razie musielibysmy uwazac Ramzesa za zdrajce...

Obecni poruszyli sie z niepokojem.

- Tak, czlowiek nazywany Ramzesem XIII jest zdrajca, bo nie tylko wybiera sobie szpiegow i zlodziei, azeby odkryli droge do skarbow Labiryntu, nie tylko odmawia traktatu z Asyria, ktorego Egipt koniecznie potrzebuje...

- Ciezkie oskarzenia! - rzekl sedzia.

- Ale jeszcze, sluchajcie mnie, uklada sie z podlymi Fenicjanami o przekopanie kanalu miedzy Morzem Czerwonym i Srodziemnym. Otoz kanal ten jest najwieksza grozba dla Egiptu, albowiem kraj nasz w jednej chwili moze byc zalany przez wode!...

Tu juz nie chodzi o skarby Labiryntu, ale o nasze swiatynie, domy, pola, o szesc milionow, wprawdzie glupich, ale niewinnych ludzi, a w koncu o zycie nasze i naszych dzieci...

- Jezeli tak jest... - westchnal nomarcha Horti.

- Ja i dostojny Mefres zareczamy, ze tak jest i ze ten jeden czlowiek takie w swych rekach nagromadzil niebezpieczenstwa, jakie jeszcze nigdy nie grozily Egiptowi... Dlatego zebralismy was, czcigodni mezowie, azeby obmyslec srodki ratunku... Ale musimy dzialac spiesznie, bo zamiary tego czlowieka pedza naprzod jak wicher pustyni i - bodajby nie zasypaly nas!...

Na chwile w mrocznej komnacie zalegla cisza.

- Coz tu radzic? - odezwal sie nomarcha Emsuch. - My siedzimy w nomesach, daleko od dworu, i wreszcie nie tylko nie znamy zamiarow tego szalenca, ale nawet nie domyslalismy sie ich, prawie nie wierzymy...

Dlatego sadze, ze najlepiej pozostawic te sprawe tobie, dostojny Herhorze, i Mefresowi. Odkryliscie chorobe, obmyslcie teraz lekarstwo i zastosujcie... A jezeli niepokoi was ogrom odpowiedzialnosci, dobierzcie sobie do pomocy najwyzszego sedziego...

- Tak! tak!... prawde mowi!... - potwierdzili wzburzeni dostojnicy.

Mentezufis zapalil pochodnia i polozyl na stole przed posagiem boga papirus, na ktorym spisano akt tej tresci, ze: wobec niebezpieczenstw grozacych panstwu wladza rady tajnej przechodzi w rece Herhora, ktoremu do pomocy dodani sa: Mefres i najwyzszy sedzia.

Akt ten, stwierdzony podpisami obecnych dostojnikow, zamknieto w puszke i schowano w skrytce pod

oltarzem...

Nadto - kazdy z siedmiu uczestnikow zobowiazal sie pod przysiega spelniac wszystkie rozkazy Herhora i wciagnac do spisku po dziesieciu dygnitarzy. Herhor zas obiecal im zlozyc dowody, ze Asyria nalega o traktat, ze faraon nie chce go podpisac, ze uklada sie z Fenicjanami o budowe kanalu i ze w zdradziecki sposob chce dostac sie do Labiryntu.

- Zycie moje i czesc jest w waszych rekach - zakonczyl Herhor. - Jezeli to, co powiedzialem, jest nieprawda, skazecie mnie na smierc, a cialo moje na spalenie.

Teraz juz nikt nie watpil, ze arcykaplan mowi szczera prawde. Zaden bowiem Egipcjanin nie narazilby ciala

swego na spalenie, czyli - duszy na zgube.

Kilka dni po weselu Tutmozis przepedzil w towarzystwie Hebron w palacyku darowanym mu przez jego swiatobliwosc. Ale kazdego wieczora przychodzil do koszar gwardii, gdzie w towarzystwie oficerow i tancerek bardzo wesolo przepedzal noce.

Z tego zachowania koledzy domyslili sie, ze Tutmozis poslubil Hebron tylko dla posagu, co wreszcie nikogo nie dziwilo.

Po pieciu dniach Tutmozis przyszedl do faraona i oswiadczyl, ze moze na powrot objac sluzbe. Skutkiem

czego odwiedzal swoja malzonke tylko przy swietle slonecznym, a w nocy czuwal przy komnacie pana.

Jednego wieczora rzekl mu faraon:

- Palac ten ma tyle katow do podgladania i podsluchiwania, ze kazda moja czynnosc jest sledzona. Nawet do czcigodnej matki mojej znowu odzywaja sie tajemnicze glosy, ktore juz umilkly byly w Memfis, gdym

rozpedzil kaplanow...

Tym sposobem - ciagnal pan - nie moge nikogo przyjmowac u siebie, ale musze opuszczac palac i w miejscu bezpiecznym naradzac sie ze slugami moimi...

- Mam isc za wasza swiatobliwoscia? - spytal Tutmozis widzac, ze faraon oglada sie za plaszczem.

- Nie. Musisz zostac tutaj i pilnowac, aby nikt nie wchodzil do mojej komnaty. Nikogo tez nie wpuszczaj, chocby to byla matka moja, a nawet cien wiecznie zyjacego ojca... Powiesz, ze spie i ze nie chce widziec sie z nikim.

- Stanie sie, jak rzekles - odparl Tutmozis wkladajac na pana plaszcz z kapturem.

Potem zgasil swiatlo w sypialni, a faraon wyszedl bocznymi korytarzami.

Znalazlszy sie w ogrodzie Ramzes przystanal i z uwaga rozejrzal sie w okolicy. Nastepnie widac zorientowawszy sie, poczal szybko isc w strone palacyku ofiarowanego Tutmozisowi.

Po kilku minutach drogi w cienistej alei ktos przed nim stanal i zapytal:

- Kto idzie?...

- Nubia - odpowiedzial faraon.

- Libia - rzekl pytajacy i nagle cofnal sie, jakby przestraszony.

Byl to oficer gwardii. Wladca przypatrzyl mu sie i zawolal:

- Ach, to Eunana!... Co tu robisz?

- Obchodze ogrody. Robie to kazdej nocy po pare razy, gdyz zakradaja sie niekiedy zlodzieje.

Faraon pomyslal i rzekl:

- Roztropnie czynisz. Lecz zapamietaj sobie, ze pierwszym obowiazkiem gwardzisty jest milczec... Zlodzieja

wypedz, ale gdybys spotkal jaka dostojna osobe, nie zaczepiaj jej i milcz, zawsze milcz:.. Chocby to... byl sam arcykaplan Herhor...

- O panie! - zawolal Eunana - tylko nie rozkazuj mi skladac w nocy holdu Herhorowi albo Mefresowi... Nie wiem, czy na ich widok miecz sam nie wydarlby mi sie z pochwy...

Ramzes usmiechnal sie.

- Twoj miecz jest moim - odparl - i tylko wtedy moze wyjsc z pochwy, kiedy ja rozkaze...

Skinal glowa Eunanie i poszedl dalej.

Po kwadransie bladzenia mylnymi sciezkami faraon

znalazl sie w poblizu altany ukrytej w gaszczach. Zdawalo mu sie, ze uslyszal szelest, i cicho zapytal:

- Hebron?...

Naprzeciw niemu wybiegla figura odziana rowniez w ciemny plaszcz. Przypadla do Ramzesa i zawisla mu na szyi szepczac:

- To ty, panie?... to ty?... Jakze dlugo czekalam...

Faraon poczul, ze wysuwa mu sie z objec; wzial ja na rece i zaniosl do altany. W tej chwili spadl z niego plaszcz. Ramzes przez chwile ciagnal go, lecz w koncu zostawil.

Na drugi dzien czcigodna pani Nikotris wezwala do siebie Tutmozisa. Ulubieniec faraona az zlakl sie spojrzawszy na nia. Krolowa byla strasznie blada; oczy miala zapadniete, prawie bledne.

- Siadz - rzekla wskazujac mu stoleczek obok swego fotelu.

Tutmozis zawahal sie.

- Siadz... i... - przysiegnij, ze nikomu nie powtorzysz tego, co ci powiem...

- Na cienie mego ojca... - rzekl.

- Sluchaj - mowila krolowa cicho - bylam dla ciebie prawie matka... Gdybys wiec zdradzil tajemnice, bogowie skaraliby... Nie... Oni tylko zwaliliby na twoja glowe czesc tych klesk, jakie wisza nad moim rodem...

Tutmozis sluchal zdumiony.

"Oblakana?.." - pomyslal z trwoga.

- Spojrzyj na to okno - ciagnela - na to drzewo... Czy wiesz, kogo dzis w nocy widzialam na tym drzewie, za oknem?..

- Mialzeby przyjechac do Tebow przyrodni brat jego swiatobliwosci?...

- To nie byl tamten - szeptala lkajac. - To byl on sam.... moj syn... moj Ramzes!...

- Na drzewie?... dzis w nocy?...

- Tak!... swiatlo pochodni doskonale padalo na jego twarz i postac... Mial kaftan w biale i niebieskie pasy... oblakane spojrzenie... smial sie dziko jak tamten nieszczesny jego brat i mowil: "Patrz, matko, ja juz umiem latac, czego nie potrafil ani Seti, ani Ramzes Wielki, ani Cheops... Patrz, jakie wyrastaja mi skrzydla!..."

Wyciagnal do mnie reke, i ja, nieprzytomna z zalu, dotykalam przez okno jego rak, jego twarzy oblanej zimnym potem... Wreszcie zsunal sie z drzewa i uciekl.

Tutmozis sluchal przerazony. Nagle uderzyl sie w czolo.

- To nie byl Ramzes! - odparl stanowczo. - To byl czlowiek bardzo podobny do niego, podly Grek, Lykon, ktory zabil mu syna, a dzis znajduje sie w mocy arcykaplanow... To nie Ramzes!... To wystepek tych nikczemnikow, Herhora i Mefresa...

Na twarzy krolowej blysnela nadzieja, lecz tylko na chwile.

- Czylizbym nie poznala mego syna?...

- Lykon ma byc nadzwyczajnie podobny - rzekl Tutmozis. -To sprawa kaplanow... Nikczemni!... Smierci za malo dla nich...

- Wiec faraon spal dzisiejsza noc w domu? - nagle zapytala pani.

Tutmozis zmieszal sie i spuscil oczy.

- Wiec nie spal?...

- Spal... - orzekl niepewnym glosem ulubieniec.

- Klamiesz!... Ale powiedz mi przynajmniej, czy nie mial kaftana w biale i niebieskie pasy?...

- Nie pamietam... - szepnal Tutmozis.

- Znowu klamiesz... A ten plaszcz... powiedz, ze to nie jest plaszcz mego syna... Moj niewolnik znalazl go na tym samym drzewie...

Pani zerwala sie i wydobyla ze skrzyni brunatny plaszcz z kapturem. Jednoczesnie Tutmozis przypomnial sobie, ze faraon wrocil po polnocy bez plaszcza, a nawet tlomaczyl sie przed nim, ze plaszcz zginal mu gdzies w ogrodzie...

Wahal sie, myslal, w koncu odparl stanowczo:

- Nie, krolowo. To nie byl faraon... To byl Lykon i zbrodnia kaplanow, o ktorej natychmiast trzeba powiedziec jego swiatobliwosci...

- A jezeli to Ramzes?... - znowu spytala pani, choc w jej oczach juz bylo widac iskre nadziei.

Tutmozis stropil sie. Domysl jego co do Lykona byl madry i mogl byc sluszny; lecz nie braklo poszlak, ze krolowa widziala Ramzesa. Wszak wrocil do swego mieszkania po polnocy, mial kaftan w biale i niebieskie pasy, zgubil plaszcz... Wszakze jego brat juz byl oblakany, a wreszcie - czy w tym wypadku mogloby omylic sie serce matki?..

I oto naraz w duszy Tutmozisa zbudzily sie watpliwosci sklebione i zmotane jak gniazdo jadowitych wezow.

Szczesciem, w miare jak on wahal sie, w serce krolowej wstepowala otucha.

- Dobrze, ze przypomniales mi tego Lykona... Pamietam!... Przez niego Mefres posadzil Ramzesa o dzieciobojstwo, a dzis - moze posluguje sie nedznikiem do znieslawienia pana...

W kazdym razie ani slowa nikomu o tym, co ci powierzylam... Gdyby Ramzes... gdyby naprawde ulegl takiemu nieszczesciu, moze to byc chwilowe... Niepodobna upakarzac go rozglaszaniem podobnych wiesci, a nawet niepodobna zawiadamiac go o tym!... Jezeli zas jest to zbrodnia kaplanow, musimy byc rowniez ostrozni. Chociaz ludzie, ktorzy uciekaja sie do takich oszustw, nie moga byc silni.

- Wysledze ja to - przerwal Tutmozis - ale gdy sie przekonam...

- Tylko nie mow Ramzesowi, zaklinam cie na cienie ojcow!... - zawolala pani skladajac rece. - Faraon nie przebaczylby im, oddalby ich pod sad, a wowczas musialoby nastapic jedno z dwu nieszczesc. Albo skazano by na smierc najwyzszych kaplanow panstwa, albo sad uwolnilby ich... A co potem?...

Natomiast Lykona scigaj i zabij bez milosierdzia jak drapiezne zwierze... jak zmije...

Tutmozis pozegnal krolowe znacznie uspokojona, choc jego obawy wzrosly.

"Jezeli ten podly Grek Lykon zyje pomimo kaplanskiego wiezienia - myslal - to przede wszystkim, zamiast lazic po drzewach i pokazywac sie krolowej - wolalby uciec... Ja sam ulatwilbym mu ucieczke i obsypalbym bogactwami, gdyby wyznal mi prawde i szukal opieki przeciw tym lotrom... Ale skad kaftan, plaszcz?... Dlaczego mylilaby sie matka?.. "

Od tej pory Tutmozis unikal faraona i nie smial patrzec mu w oczy. A ze i Ramzes byl jakis nieswoj, wiec zdawalo sie na pozor, ze serdeczne ich stosunki ochlodly.

Lecz pewnego wieczora pan znowu wezwal ulubienca.

- Musze - rzekl - pogadac z Hiramem o waznych sprawach, wiec wychodze. Czuwaj tu, przy mojej sypialni, a gdyby kto chcial mnie widziec, nie dopusc...

Gdy Ramzes zniknal w tajemnych korytarzach palacu, Tutmozisa ogarnal niepokoj.

"Moze - myslal - kaplani otruli go jakim szalejem, a on czujac, ze zbliza sie wybuch choroby, ucieka ze swego domu?... Ha, zobaczymy."

Jakoz zobaczyl. Faraon wrocil dobrze po polnocy do swych komnat i wprawdzie mial na sobie plaszcz, ale... nie swoj, tylko zolnierski.

Tutmozis zatrwozyl sie i nie spal do rana oczekujac, rychlo znowu wezwie go krolowa. Krolowa jednak nie wezwala go. Natomiast, w czasie rannego przegladu gwardii, oficer Eunana poprosil swego naczelnika o chwile rozmowy...

Gdy znalezli sie we dwu w osobnej komnacie, Eunana upadl Tutmozisowi do nog blagajac, aby nikomu nie powtorzyl tego, co on mu powie.

- Coz sie stalo?... - zapytal Tutmozis czujac chlod w sercu.

- Wodzu - mowil Eunana - wczoraj, okolo polnocy, dwaj moi zolnierze schwycili w ogrodzie czlowieka, ktory biegal nagi i krzyczal nieludzkim glosem.

Przyprowadzili go do mnie i wodzu... zabij mnie!...

Eunana upadl znowu do nog Tutmozisowi.

- ...Ten czlowiek nagi... ten... Nie moge powiedziec...

- Kto byl?... - zapytal przerazony Tutmozis.

- Juz nic nie powiem... -jeknal Eunana. - Zdjalem moj plaszcz i okrylem swieta nagosc. Chcialem odprowadzic do palacu, ale... ale pan kazal mi zostac i milczec... milczec...

- I gdzie poszedl?...

- Nie wiem... nie patrzylem i nie pozwolilem patrzec zolnierzom... Zniknal gdzies w gaszczach ogrodu... Zapowiedzialem moim ludziom, ze... nic nie widzieli... nic nie slyszeli... A gdyby ktory widzial lub slyszal cokolwiek, bedzie natychmiast uduszony.

Tutmozis tymczasem zdolal zapanowac nad soba.

- Nie wiem - rzekl chlodno - nie wiem i nie rozumiem nic z tego, cos mi opowiedzial. Ale pamietaj o jednym, ze - ja sam biegalem nagi, gdym raz wypil za duzo wina, i... hojnie nagrodzilem tych, ktorzy mnie nie spostrzegli.

Chlopi, Eunano, chlopi i robotnicy zawsze chodza nago. Wielcy zas tylko wowczas, gdy im sie tak podoba. I gdyby mnie czy ktoremu z dostojnikow przyszla ochota stanac na glowie, madry i pobozny oficer nie powinien sie temu dziwic.

- Rozumiem - odparl Eunana bystro patrzac w oczy wodzowi. - I nie tylko powtorze to moim zolnierzom, ale nawet zaraz dzisiejszej nocy bede chodzil nago po ogrodach, aby wiedzieli, ze starsi maja prawo robic to, co

chca...

Bez wzgledu jednak na mala liczbe osob, ktore widzialy faraona czy jego sobowtora w stanie obledu, wiesc o tych dziwnych wypadkach rozeszla sie bardzo predko. W kilka dni wszyscy mieszkancy Teb, od paraszytow i nosiwodow do kupcow i pisarzy, szeptali, ze Ramzes XIII dotkniety jest nieszczesciem, ktore jego starszych braci usunelo od tronu.

Obawa i czesc dla faraona byly tak wielkie, ze lekano sie mowic glosno, osobliwie miedzy ludzmi obcymi. Niemniej jednak wszyscy o tym wiedzieli - z wyjatkiem samego Ramzesa.

Najszczegolniejsze jednak bylo to, ze pogloska bardzo predko obiegla cale panstwo, co bylo dowodem, ze rozchodzila sie za posrednictwem swiatyn. Tylko bowiem kaplani posiadali tajemnice porozumiewania sie w ciagu kilkunastu godzin z jednego kranca Egiptu na drugi.

Tutmozisowi nikt bezposrednio nie wspomnial o szkaradnych wiesciach. Lecz dowodca faraonowej gwardii na kazdym kroku czul ich istnienie. Z zachowania sie ludzi, z ktorymi laczyly go stosunki, odgadywal, ze sluzba, niewolnicy, zolnierze, dostawcy dworu mowia o szalenstwie pana, milknac tylko na te chwile, kiedy moglby uslyszec ktos starszy.

Nareszcie zniecierpliwiony i zatrwozony Tutmozis zdecydowal sie na rozmowe z nomarcha tebanskim.

Przyszedlszy do jego palacu, zastal Antefa lezacego na kanapie w pokoju, ktorego polowa byla jakby ogrodkiem zapelnionym osobliwymi roslinami. Na srodku tryskala fontanna rozanej wody; w katach staly posagi bogow, na scianach byla wymalowana historia czynow znakomitego nomarchy. Stojacy w glowach czarny niewolnik chlodzil pana wachlarzem ze strusich pior; na posadzce siedzial pisarz nomesu i czytal raport.

Tutmozis mial mine tak zafrasowana, ze nomarcha natychmiast wyprawil pisarza i niewolnika, a podnioslszy sie z kanapy przejrzal wszystkie katy pokoju, aby sprawdzic, czy kto nie podsluchuje.

- Dostojny ojcze pani Hebron, mojej czcigodnej malzonki - odezwal sie Tutmozis - z twego zachowania sie widze, ze odgadujesz: o czym chce mowic...

- Nomarcha Teb zawsze musi byc przezornym - odparl Antef. - Domyslam sie rowniez, ze naczelnik gwardii jego swiatobliwosci nie mogl zaszczycic mnie odwiedzinami w blahym interesie.

Przez chwile obaj patrzyli sobie w oczy. Wreszcie Tutmozis usiadl obok swego tescia i szepnal:

- Czy slyszales nikczemne wiesci, ktore wrogowie panstwa rozglaszaja o naszym wladcy?

- Jezeli chodzi o moja corke Hebron - spiesznie odezwal sie nomarcha - oswiadczam ci, ze dzis ty jestes jej panem i nie mozesz miec do mnie zalu...

Tutmozis niedbale machnal reka.

- Jacys niegodni ludzie - mowil ziec - rozglaszaja, ze faraon jest oblakany... Slyszales o tym, moj ojcze?..

Antef kiwal i krecil glowa, co moglo rownie dobrze oznaczac potwierdzenie, jak i zaprzeczenie. Wreszcie rzekl:

- Glupstwo jest wielkie jak morze, wszystko w sobie pomiesci.

- To nie glupstwo, ale wystepek kaplanow, ktorzy posiadaja czlowieka podobnego do jego swiatobliwosci i posluguja sie nim do podlych czynow.

I opowiedzial nomarsze historie Greka Lykona tudziez jego zbrodnie w Pi-Bast.

- O tym Lykonie, ktory zabil dziecko ksiecia nastepcy, slyszalem - odparl Antef. - Ale gdzie masz dowody, ze Mefres uwiezil Lykona w Pi-Bast, ze przywiozl go do Teb i ze wypuszcza go do ogrodow krolewskich, aby tam udawal oblakanego faraona?...

- Wlasnie dlatego pytam wasza dostojnosc: co robic?... Jestem przecie naczelnikiem gwardii i musze czuwac nad czcia i bezpieczenstwem naszego pana.

- Co robic?... co robic? - powtarzal Antef. - Ha! przede wszystkim pilnowac, azeby te wiesci bezbozne nie dosiegnely uszu faraona...

- Dlaczego?...

- Bo stanie sie wielkie nieszczescie. Gdy nasz pan uslyszy, ze Lykon w jego imieniu udaje wariata, wpadnie w gniew... straszny gniew!... Naturalnie zwroci sie przeciw Herhorowi i Mefresowi. Moze ich tylko zelzy, moze uwiezi, moze nawet zabije... Cokolwiek zas zrobi, zrobi bez zadnego dowodu, a wtedy co?... Dzisiejszy Egipt juz nie lubi skladac ofiar bogom, ale jeszcze ujmie sie za niewinnie pokrzywdzonymi kaplanami... A wtedy co?... Bo ja mysle - dodal zblizywszy usta do ucha Tutmozisowi - bo ja mysle, ze bylby to koniec dynastii.

- Wiec coz robic?...

- Ciagle jedno! - zawolal Antef. - Znajdz owego Lykona, dowiedz, ze Mefres i Herhor ukrywali go i kazali mu udawac oblakanego faraona... To mozesz zrobic, jezeli chcesz utrzymac laske pana. Dowodow, jak najwiecej dowodow!... U nas nie Asyria, arcykaplanow bez najwyzszego sadu krzywdzic nie mozna, a zaden sad nie skaze ich bez namacalnych dowodow...

Gdzie masz zreszta pewnosc, ze faraonowi nie podsunieto jakiejs odurzajacej trucizny?... Przecie to byloby prostsze anizeli wysylanie po nocy czlowieka, ktory nie zna ani hasel, ani palacu, ani ogrodu... Mowie ci: O Lykonie slyszalem z pewnych ust, bo od Hirama. Ale nie rozumiem, w jaki sposob Lykon moglby w Tebach wyprawiac takie dziwy.

- Ale, ale!... - przerwal Tutmozis. - A gdzie jest Hiram?

- Zaraz po waszym weselu pojechal ku Memfisowi, a w tych dniach byl juz w Hiten.

Tutmozis znowu zaklopotal sie.

"Tej nocy - myslal - kiedy do Eunany przyprowadzono nagiego czlowieka, faraon mowil, ze idzie zobaczyc sie z Hiramem. A poniewaz Hirama nie bylo w Tebach, wiec co?... Wiec jego swiatobliwosc juz o tej godzinie sam nie wiedzial, co mowi!"

Tutmozis wrocil do siebie oszolomiony. Juz nie tylko nie pojmowal: co robic w tym nieslychanym polozeniu, ale nawet - co o nim myslec? O ile bowiem w rozmowie z krolowa Nikotris byl pewny, ze w ogrodach ukazywal sie Lykon, wyslany przez arcykaplanow, o tyle dzis jego watpliwosci rosly.

A jezeli tak bylo z Tutmozisem, ulubiencem, ktory ciagle widywal Ramzesa, coz musialo dziac sie w sercach ludzi obcych?... Najgorliwsi stronnicy faraona i jego zamiarow mogli zachwiac sie slyszac ze wszystkich stron, ze wladca jest oblakanym!

Byl to pierwszy cios zadany Ramzesowi XIII przez kaplanow. Drobny sam w sobie, pociagal nieobrachowane skutki.

Tutmozis nie tylko wahal sie, ale i cierpial. Pod lekkomyslnymi pozorami mial on charakter szlachetny i energiczny. Wiec dzis, kiedy godzono na czesc i wladze jego pana, Tutmozisa gryzla bezczynnosc. Zdawalo mu sie, ze jest komendantem twierdzy, ktora podkopuje nieprzyjaciel, a on patrzy na to bezczynny!...

Mysl ta tak dreczyla Tutmozisa, ze pod wplywem jej wpadl na smialy pomysl. Mianowicie spotkawszy raz arcykaplana Sema rzekl mu:

- Wasza dostojnosc slyszales pogloski, jakie kraza o naszym panu?..

- Faraon jest mlody, wiec moga o nim krazyc bardzo rozmaite plotki - odparl Sem, dziwnie patrzac na Tutmozisa. - Ale sprawy takie nie do mnie naleza, zastepuje jego swiatobliwosc w sluzbie bogow, spelniam to, jak umiem najlepiej, o reszte nie dbam.

- Wiem, ze wasza dostojnosc jestes wiernym sluga faraona - mowil Tutmozis - i nie mam zamiaru mieszac sie do kaplanskich tajemnic. Musze jednak zwrocic wasza uwage na jeden drobiazg.

Oto dowiedzialem sie z pewnoscia, ze swiety Mefres przechowuje niejakiego Lykona Greka, na ktorym ciaza dwa wystepki, jest on morderca faraonowego syna i -jest zanadto podobny do jego swiatobliwosci...

Niech wiec dostojny Mefres nie sciaga hanby na czcigodny stan kaplanski i czym predzej wyda morderce sadom. Jezeli bowiem my znajdziemy Lykona, przysiegam, ze Mefres utraci nie tylko swoj urzad, ale i glowe. W naszym panstwie nie mozna bezkarnie opiekowac sie zbojami i ukrywac ludzi podobnych do najwyzszego wladcy!...

Sem, w ktorego obecnosci Mefres odebral policji Lykona, zmieszal sie, moze z obawy, aby go nie posadzono o wspolnictwo. Niemniej jednak odparl:

- Postaram sie ostrzec swietego Mefresa o tych uwlaczajacych mu podejrzeniach. Czy jednak wasza dostojnosc wie: jak odpowiadaja ludzie oskarzajacy kogos o zbrodnie?

- Wiem i przyjmuje odpowiedzialnosc. Tak przecie jestem pewny swego, ze o nastepstwa moich podejrzen wcale sie nie troszcze. Niepokoj zostawiam czcigodnemu Mefresowi i zycze mu, abym nie potrzebowal od przestrog - przejsc do czynow.

Rozmowa wywolala skutek: od tej pory ani razu nikt nie widzial faraonowego sobowtora.

Ale pogloski nie ucichly, a Ramzes XIII nie wiedzial o nich. Nawet bowiem Tutmozis lekajac sie ze strony pana gwaltownych wystapien przeciw kaplanom nie zawiadomil go o niczym.

* Autentyczne.