bold = Main text
     Tom,  Rozdzial                                    grey = Comment text

6001 II,15|                    że wagon zaczyna skakać i lada moment nastąpi wykolejenie.~-
6002 II,15|               patrzył w przeciwległą szybę i słuchał.~- Oświadczam ci -
6003 II,15|                   cię ten ubóstwiający mąż i zapragniesz weselszego towarzystwa.
6004 II,15|             niekiedy bezczelnie śmiałym... I pożałujesz tego, który zawsze
6005 II,15|               miałabyś mi czego przebaczać i mogłabyś lękać się wymówek
6006 II,15|                   od zdrady, rozczarowania i upokorzeń jest coś gorszego.~
6007 II,15|             ogromnym sklepieniem nieba!... I on musi jechać, nie wiadomo
6008 II,15|                        Co tam Starski albo i panna Izabela... Jedno warte
6009 II,15|                   krzyczeć, że wybije okno i wyskoczy z wagonu... Gorzej.
6010 II,15|            obecnych, ażeby na nim usiedli, i tak dojechać do stacji...~
6011 II,15|                   pot wystąpił mu na czoło i spływał po twarzy, a pociąg
6012 II,15|                  po twarzy, a pociąg drżał i pędził... Nareszcie rozległ
6013 II,15|                   się świst jeden... drugi i pociąg zatrzymał się na
6014 II,15|                     potknął się na stopniu i wbiegł do bufetu.~- Wódki!... -
6015 II,15|                   uczuł ściskanie w gardle i nudności i postawił kieliszek
6016 II,15|              ściskanie w gardle i nudności i postawił kieliszek nietknięty.~
6017 II,15|                  stała jakaś uboga kobieta i paru Żydków. Powoli oprzytomniał,
6018 II,15|                   pan z biura jakiś papier i przed naszym wagonem powiedz,
6019 II,15|                 parę minut wyszedł z biura i zbliżywszy się do wagonu,
6020 II,15|              papier, spokojnie otworzył go i choć w tym miejscu było
6021 II,15|                    nim coś zupełnie nowego i - zainteresował ją.~"Jaka
6022 II,15|                    Starski wydał się małym i zabawnym.~"Ale dlaczego
6023 II,15|             telegram?.. " - mówiła w sobie i po nieokreślonym niepokoju
6024 II,15|                   który wyjąłby mu rzeczy, i zetknął się ze Starskim.~-
6025 II,15|                Wokulski wziął go pod ramię i pociągnął za sobą wzdłuż
6026 II,15|                  ile trucizny w zapałce... I wcale pan nie posiada szampańskich
6027 II,15|            wybiegli z bufetu do wagonów.~- I jeszcze dam panu radę, panie
6028 II,15|                    co byłoby nieszczęściem i dla pana, i dla pańskich
6029 II,15|                  nieszczęściem i dla pana, i dla pańskich pupilek.~Starski
6030 II,15|               Patrzył na odchodzący pociąg i śmiał się.~Został na peronie
6031 II,15|                 się.~Został na peronie sam i przysłuchiwał się szumowi
6032 II,15|                   milknął, znowu potężniał i nareszcie ucichł.~Potem
6033 II,15|             bufecie zaczęły gasnąć światła i ziewający kelner zamknął
6034 II,15|                    Ja jestem sentymentalny i nudny... Ona oprócz powszedniego
6035 II,15|               powszedniego chleba szacunku i pierniczków uwielbień jeszcze
6036 II,15|                 nie wiedział: dokąd iść? - i nagle doznał halucynacji.
6037 II,15|                  wyjścia!...~Otrząsnął się i widzenie znikło.~"Oczywiście,
6038 II,15|                 walczyła o piękność, hołdy i toalety... Co robiła?...
6039 II,15|                  Starski? taki pasożyt jak i ona... Był zaledwie epizodem
6040 II,15|                  imaginację!... Ściskał ją i szukał medalionu, kto chciał,
6041 II,15|                  Pan Molinari, pan Starski i Bóg wie ilu jeszcze... Oto
6042 II,15|          dziesiątej części prostytutką; no i jeżeli spotkałoby cię rozczarowanie,
6043 II,15|                  się, że w tym przeciągłym i melancholijnym dźwięku słyszy
6044 II,15|                  że słyszy taką orkiestrę, i znowu uległ halucynacji.
6045 II,15|               panna Izabela wabiąc go ręką i spojrzeniem...~Ogarnęła
6046 II,15|                 trwoga, że przeżegnał się, i widma znikły.~"Basta! -
6047 II,15|                     ja tu rozum stracę..."~I postanowił zapomnieć o pannie
6048 II,15|                  lampa z zielonym daszkiem i słychać było pukanie aparatu.
6049 II,15|               Odwrócił się od nieznajomego i wzdłuż plantu poszedł w
6050 II,15|               patrzył za nim, kręcił głową i zniknął w ciemnościach.~"
6051 II,15|                     aby ją stracić... Albo i Geist. Po to zrobił wielki
6052 II,15|                  Nie umiałbym odpowiedzieć i już sam nie wiem, czy to
6053 II,15|                 potknął się o spory kamień i w jednej chwili stanęły
6054 II,15|                   siedziała panna Izabela, i jej łzy. Ale tym razem poza
6055 II,15|                 wschodzie zamajaczył blask i ukazał się wąski sierp księżyca
6056 II,15|              niewymownie ponurym światłem. I nagle ukazało się Wokulskiemu
6057 II,15|                nowe widzenie. Był w cichym i pustym lesie; pnie sosen
6058 II,15|            Wokulski czuł, że ten mrok, żal i smutek wypływał z jego serca
6059 II,15|               smutek wypływał z jego serca i że to wszystko zakończy
6060 II,15|                    mu wolę, skrzywiły myśl i zatruły serce. Duch jego
6061 II,15|                 Znowu potknął się o kamień i ten nie znaczący fakt obudził
6062 II,15|                 człowiek" - odpowiedziano.~I stał się człowiek. Żył kilkadziesiąt
6063 II,15|                    ciągu nich tyle pragnął i tyle cierpiał, że martwy
6064 II,15|         cierpieniem wpadł w morze cierpień i tyle odczuł, tyle przemyślał,
6065 II,15|                  drzewa, powietrze, ziemia i niebo. - Ustąp innym!...
6066 II,15|                      Ustąp innym!... niech i oni poznają ten nowy byt..."~
6067 II,15|                    znowu ma zostać niczym, i to w chwili, kiedy ów wyższy
6068 II,15|                rozpacz po tym, co stracił, i żal za tym, czego nie dosięgnął!...~"
6069 II,15|                    do jakiejkolwiek roboty i skończę z tymi głupstwami,
6070 II,15|                       pomyślał. Otarł usta i przy świetle zapałki zobaczył~
6071 II,15|                           rzekł do siebie, i przywidziało mu się, że
6072 II,15|                 tak kocham... - szepnął. - I nie mogę zapomnieć!..."
6073 II,15|                    wola, całe istnienie... I nagle uczuł już nie pragnienie,
6074 II,15|                   nie pragnienie, ale głód i żądzę śmierci.~Pociąg z
6075 II,15|                    miłościwy..." - szepnął i zamknął oczy.~Nagle uczuł
6076 II,15|                   oczy.~Nagle uczuł ciepło i gwałtowne szarpnięcie, które
6077 II,15|                   głowy obryzgując go parą i gorącym popiołem. Na chwilę
6078 II,15|                   siedział mu na piersiach i trzymał za ręce.~- Co wielmożny
6079 II,15|              siebie, pochwycił za kołnierz i jednym szarpnięciem rzucił
6080 II,15|           przeszłym roku, po Wielkanocy... I gdzieżbym ja mógł patrzeć
6081 II,15|                      Wokulski zamyślił się i puścił go. ~"Wszystko zwraca
6082 II,15|                    W tym czasie wiał wiatr i poruszał listkami drzewa
6083 II,15|                 mógł; myślał, że się dusi, i objął rękoma drzewko które
6084 II,15|              pękają piersi, wił się z bólu i nagle zaniósł się od płaczu.~"
6085 II,15|               Dróżnik przypełznął do niego i ostrożnie wsunął mu rękę
6086 II,15|                    Płacz, wielmożny panie, i wzywaj boskiego imienia...
6087 II,15|               serca jakiś ból, jakiś zawód i rozpacz. Wykolejona myśl
6088 II,15|                   sprawę z tego, co robił, i już zrozumiał, że w chwili
6089 II,15|                    ziemia, prosty człowiek i Bóg...~Powoli uspokajał
6090 II,15|                 uczuł niemoc w całym ciele i twardo zasnął.~Świtało,
6091 II,15|            zobaczył obok siebie Wysockiego i wszystko sobie przypomniał.~-
6092 II,15|                  wydobył kilka sturublówek i podając je Wysockiemu rzekł :~-
6093 II,15|                    pijany... Nie mówże nic i nikomu, co się tu stało.
6094 II,15|                jaśnie pan stracił wszystko i dlatego...~- Masz rację! -
6095 II,15|             Zrobiła to złość ludzka... Ale i na nią przyjdzie koniec.
6096 II,15|              Wokulski podniósł się z ziemi i zaczął iść do stacji. Nagle
6097 II,15|                    powiem - odparł Wysocki i zdjął czapkę.~- A na drugi
6098 II,16|                    drugiej Niemcy, Austria i Anglia. A jeżeli tak jest,
6099 II,16|                    roku zapowiadałem wojnę i nigdy się nie sprawdziło.
6100 II,16|              spodziewa się wielkiej wojny. I nie na tym koniec, gdyż
6101 II,16|               Włosi, nie ruszajcie się, bo i bez tego Austria da wam
6102 II,16|                agitacje Józia Garibaldiego i uspakajania Türra. Józio
6103 II,16|                     ale ja widzę, że jest, i jeszcze bardzo prosty. O,
6104 II,16|                   niego przekonywać!...~Bo i po co Niemcy i Austria wciągnęły
6105 II,16|          przekonywać!...~Bo i po co Niemcy i Austria wciągnęły do związku
6106 II,16|                    mieć plaster na Francję i ją namówić do przymierza.
6107 II,16|                    młody Napoleonek, Lulu, i bije się z Zulusami w Afryce
6108 II,16|               mianują Napoleonka jenerałem i powiedzą do Francuzów te
6109 II,16|                     który wojował w Afryce i okrył się tam nieśmiertelną
6110 II,16|           wypolitykujemy u Niemców Alzację i Lotaryngię. Zapłacicie im
6111 II,16|            kosztowała z dziesięć miliardów i jest dla was wątpliwa...~
6112 II,16|                     O, Bismarck mądra ryba i jeżeli kto, to tylko on
6113 II,16|                   frant szpakami karmiony, i miałem do niego słabość,
6114 II,16|                  nie tylko odzyska Alzację i Lotaryngię darmo; ale jeszcze
6115 II,16|                 spostrzegł się za wcześnie i nie zmiarkował, że posługiwać
6116 II,16|                  Bismarck przerachuje się. I powiem prawdę, że nie będę
6117 II,16|               warto żyć... Gdyby nie Stach i nie Napoleonek, to czasem
6118 II,16|                   żadnych nadziei, ale też i nie boisz się zawodów...
6119 II,16|                   wtedy była zielona trawa i jak świeciło nam słońce?...~
6120 II,16|                   podróż, spojrzeć na góry i lasy, wykąpać się w słońcu
6121 II,16|                 lasy, wykąpać się w słońcu i w powietrzu szerokich równin
6122 II,16|                 powietrzu szerokich równin i zacząć nowe życie. Może
6123 II,16|              sąsiedztwo pani Stawskiej, bo i cóż więcej pozostaje emerytowi?...~
6124 II,16|                  jest bardzo grzeczny, ale i bardzo z daleka.~I kiedy
6125 II,16|                     ale i bardzo z daleka.~I kiedy tak Szlangbaum zadziera
6126 II,16|                    zawsze ktoś napada mnie i wymyśla, że Stach sprzedał
6127 II,16|                  Jana, a Klejn milczy.~Już i w gazetach zaczynają pisać
6128 II,16|               sobie, że Szlangbaumy, stary i młody, mnie chcieli okpić,
6129 II,16|                 połaskotali za kieszeń..."~I mówiąc prawdę, do reszty
6130 II,16|                 dobrze ich znamy, choć się i do n a s umizgają... - odpowiedział
6131 II,16|                znaczą owe: m y - n a s?...~I to ma być wiek, który nastąpił
6132 II,16|                cesarz Napoleon IV.~Wówczas i Szlangbaum przestanie być
6133 II,16|                  przestanie być arogantem, i Szuman przestanie chełpić
6134 II,16|               chełpić się swoim żydostwem, i Klejn nie będzie im groził.~
6135 II,16|                    rybę, choćby najmłodszą i najzdrowszą, musi zdychać,
6136 II,16|                 rozpanoszył się Szlangbaum i ażeby zamanifestować swoją
6137 II,16|                 władzę, wypędził szwajcara i inkasenta za to tylko, że
6138 II,16|                   poszli w ogień...~- Więc i pan, panie Szlangbaumie,
6139 II,16|                 ucho. Pohamował się jednak i tylko spytał:~- A czy wiesz
6140 II,16|                  ma to, czego pan nie masz i mieć nie będziesz - rzekł
6141 II,16|             Schwyciłem Lisieckiego za rękę i odciągnąłem za szafy. Śmieli
6142 II,16|                 przy sklepie) zaperzył się i zawołał:~- Pryncypał ma
6143 II,16|                    że zgromiłem Klejna, bo i co on ma za prawo straszyć
6144 II,16|                  był potulny, dziś arogant i pogardliwy; dawniej milczał,
6145 II,16|               nawet wierzył w szlachetność i bezinteresowność, a teraz
6146 II,16|                 tylko o swoich pieniądzach i stosunkach. Może być źle!...~
6147 II,16|                   hipopotam: ciągle parska i depcze ludzi po nogach.
6148 II,16|                 drogą radca, Szprot, Klejn i Lisiecki nie mają racji
6149 II,16|                   wziął się do tego Wirski i paf!... traf!... wyrobił
6150 II,16|                    dnia spakował mi rzeczy i mówi: "Jedź!..."~Ażem się
6151 II,16|                    złość rozpakować rzeczy i kufer nakryć dywanem, bo
6152 II,16|         Wokulskiego wziął już tysiąc rubli i wydał w ciągu jednego dnia.
6153 II,16|               Niech go tam Pan Bóg oświeca i chroni.~Zabawną historię
6154 II,16|                   chroni.~Zabawną historię i pouczającą opowiedział mi
6155 II,16|                   zdanie to sprawdziło się i na baronowej, i na Maruszewiczu.~
6156 II,16|             sprawdziło się i na baronowej, i na Maruszewiczu.~Wiadomo,
6157 II,16|                   pozbywszy się Maleskiego i Patkiewicza zapowiedziała
6158 II,16|                 wrócił do niej mąż, baron, i naturalnie objął zarząd
6159 II,16|            pieniędzy, więc mocno korcił go i ów pusty pokój, i zakaz
6160 II,16|                korcił go i ów pusty pokój, i zakaz baronowej, który zmniejszał
6161 II,16|                  miesiąc zapłaci, to brać, i kwita.~Baron mocno wziął
6162 II,16|                    ufasz mi na słowo, więc i ja nie będę żądał bliższych
6163 II,16|              przerwał baron. Wziął zadatek i wydał kwit.~Po wyjściu młodzieńca
6164 II,16|           chłopaków wychyla się przez okno i wrzeszczy :~- Stróżu! stróżu!...
6165 II,16|                  trzymał pustego lokalu...~I baronowa spokorniała, bo
6166 II,16|                    baronowa za swoją złość i mściwość, a Maruszewicz
6167 II,16|           Maruszewicz za intrygi, z jednej i tej samej ręki ponoszą karę;
6168 II,16|          Maruszewicz z kolei wpadł na mnie i znowu opowiedział historię
6169 II,16|                   drogą, ostrzegłem Klejna i dodałem, że byłby to bardzo
6170 II,16|                  awantury.~Klejn wysłuchał i wzruszył ramionami.~- Co
6171 II,16|                   w okna grochu nie rzucam i nie nazywam go szulerem.
6172 II,16|            pojechał Wokulski z panną Łęcką i z panem Łęckim do Krakowa
6173 II,16|                    panem Łęckim do Krakowa i wyraźnie mi zapowiedział,
6174 II,16|                otrzymał telegram od Suzina i że pojedzie do Moskwy. Lecz
6175 II,16|                 upływie doby rozmyślił się i oświadczył, że do Moskwy
6176 II,16|                 diabli interesa! - mruknął i machnął ręką.~Teraz po całych
6177 II,16|                 dniach nie wychodzi z domu i po większej części leży.
6178 II,16|             Posłałem mu Szumana, ale Stach i z Szumanem nie chciał gadać,
6179 II,16|                    śledztwo na własną rękę i dowiedział się dziwacznych
6180 II,16|                potem zniknął sprzed stacji i wrócił dopiero nad ranem,
6181 II,16|                 nad ranem, powalany ziemią i jakby pijany. Na stacji
6182 II,16|                 naprawdę podchmielił sobie i zasnął gdzieś w polu.~Wyjaśnienie
6183 II,16|                musiał zerwać z panną Łęcką i może nawet próbował jakiej
6184 II,16|               Jeszcze nie jestem inwalidem i dla chwilowego osłabienia
6185 II,16|            przyszłości.~Jest tu Mraczewski i mieszka u mnie. Wygląda
6186 II,16|              Częstochowę do pani Stawskiej i z nią przyjechał do Warszawy.
6187 II,16|            Częstochowę, siedział z tydzień i podobno pomógł jej do urządzenia
6188 II,16|               znowu u niej siedział trochę i obecnie jest u mnie.~Mraczewski
6189 II,16|           Warszawie raczyła mnie odwiedzić i mocno wypytywała się o Stacha.~"
6190 II,16|                     a czy bardzo zmieniony i smutny?... a czy już nigdy
6191 II,16|               dzięki Bogu, nie brak kobiet i jeżeli Stach zechce, może
6192 II,16|             kobiecisko, jak ona go kochała i kto wie, czy teraz nie kocha?...
6193 II,16|                 krzesło, aż zatrzeszczało, i mówił:~- Kiedy ją spotkałem
6194 II,16|                  się podobała...~- No, ona i dawniej robiła na tobie
6195 II,16|             pomyślałem: nuż mi się uda?... i dalejże w umizgi. Tymczasem
6196 II,16|                  upadł przed nią na kolana i przysiągłem, że ją kocham...
6197 II,16|                   ręce, a jeżeli można, to i... A czy ten głaz potrafiłby
6198 II,16|                    stosunki z arystokracją i że panna ma posag. Ale gdy
6199 II,16|                    jedźmy!...~Brr!... Otóż i pojechałem... Kupiłem bilet
6200 II,16|    Warszawsko-Wiedeńskim siadłem do wagonu i kiedy już było po trzecim
6201 II,16|              chwilę rozstać się z Warszawą i ze sklepem..., Żyć bym bez
6202 II,17|                   przedziału drugiej klasy i zastał tam księdza, który
6203 II,17|                Niemca, który zdjął kamasze i oparłszy nogi w brudnych
6204 II,17|                 osób jadących w przedziale i z wielkim trudem zmiarkował,
6205 II,17|             rozmyślać: dlaczego trzy osoby i jedna osoba stanowią razem
6206 II,17|              stanowią razem cztery osoby - i zasnął.~W Warszawie opamiętał
6207 II,17|                dorożce? o tym nie wiedział i nawet nic go to nie obchodziło.~
6208 II,17|                  Służący, otrzeźwiony, ale i zakłopotany, szybko zmienił
6209 II,17|               szybko zmienił prześcieradła i poszewki, Wokulski zaś zobaczywszy
6210 II,17|                  herbaty, ale rozebrał się i legł spać.~Spał do piątej
6211 II,17|             południu, a potem, umywszy się i ubrawszy jak do wyjścia,
6212 II,17|                 usiadł na fotelu w salonie i drzemał do wieczora. Gdy
6213 II,17|              latarnie, kazał podać światło i przynieść befsztyk z restauracji.
6214 II,17|                    z apetytem, popił winem i około północy znowu poszedł
6215 II,17|                     ale jak długo siedział i o czym rozmawiali, nie pamięta.
6216 II,17|          spostrzegał różnic pomiędzy dniem i nocą, nie uważał, ażeby
6217 II,17|                  Czuł tylko pustkę w sobie i naokoło siebie i nie był
6218 II,17|                   w sobie i naokoło siebie i nie był pewny, czy nie powiększyło
6219 II,17|                 leży na wysokim katafalku, i zaczął myśleć o śmierci.
6220 II,17|                   myślał, że idzie śmierć, i z obojętną ciekawością uważał,
6221 II,17|               jakby cień przyjemności, ale i one rozpływały się w apatii.~
6222 II,17|                   wizycie wziął go za puls i kazał pokazać język.~- Może
6223 II,17|                    lecz wnet opamiętał się i wyrwał rękę.~Szuman bystro
6224 II,17|              patrzeć na świat... Uważaj no i po kolei zamykaj oczy. Kiedy
6225 II,17|             Wokulski.~- Badam cię.~- O!... I masz nadzieję zbadać?~-
6226 II,17|                    Wokulski uśmiechnął się i rzekł po chwili:~- Czy możesz
6227 II,17|                wyjąć człowiekowi jego mózg i włożyć na to miejsce inny?~-
6228 II,17|              studnia w zasławskim zamku... I jeszcze chciałbym, ażeby
6229 II,17|                  mnie zasypały gruzy, mnie i mój majątek, i nawet ślad
6230 II,17|                 gruzy, mnie i mój majątek, i nawet ślad tego, że kiedykolwiek
6231 II,17|                klepiąc go po ramieniu. Ale i to przejdzie.~Wokulski już
6232 II,17|                   za swoje ostatnie wyrazy i dziwił się: skąd nagle przyszła
6233 II,17|                który szybko powiększył się i stanął w mierze. W pierwszej
6234 II,17|               płodną walkę, która tworzyła i tworzy wszystko na tym świecie,
6235 II,17|              apatii zajmuje głucha boleść. I wnet odparł:~"Aha, jest
6236 II,17|             ciekawie wpatrywał się w niego i dostrzegł - sylwetkę kobiety
6237 II,17|               Potem zniknął na kilka chwil i znowu zaczął ukazywać się
6238 II,17|                 całą istotę, cały świat... I w chwili kiedy już przekroczył
6239 II,17|              miejsca absolutnemu spokojowi i zdziwieniu.~Z wolna zaczęło
6240 II,17|                    pragnienie pozbycia się i tych bólów, i tych obrazów.
6241 II,17|                 pozbycia się i tych bólów, i tych obrazów. Było to podobne
6242 II,17|              dwucyfrowe przez jednocyfrowe i dwucyfrowe przez dwucyfrowe.
6243 II,17|                zgadzały się z pamięciowymi i Wokulski odetchnął.~"Jeszcze
6244 II,17|                   spacerować po mieszkaniu i oczy jego przypadkowo zatrzymały
6245 II,17|               kopie z galerii drezdeńskiej i monachijskiej, Don Quichot
6246 II,17|                  czas oglądając rysunki... I odtąd całe dnie schodziły
6247 II,17|                    do drugiej, trzeciej... i znowu powracał do pierwszej.~
6248 II,17|                  ideałem kobiety - jak on, i zamiast królewny znalazł
6249 II,17|                 don Quichota, Sancho Pansy i mulników Dorégo, spoza Walki
6250 II,17|                Dorégo, spoza Walki kogutów i Ulicy pijackiej Hogarta
6251 II,17|                niewyraźny obraz Starskiego i panny Izabeli...~Wtedy odrzucił
6252 II,17|                  Wtedy odrzucił ilustracje i zaczął czytać książki znane
6253 II,17|               Kruzoe, a nareszcie - Tysiąc i jedną nocy. Znowu zdawało
6254 II,17|            istnieje czas ani rzeczywistość i że jego raniona dusza uciekłszy
6255 II,17|                 sprawiedliwość kojąca bóle i nagradzająca krzywdy...~
6256 II,17|                    nagradzająca krzywdy...~I tu uderzył go jeden dziwny
6257 II,17|            rozkładem jego duszy - ukojenie i spokój znajdował tylko w
6258 II,17|                jesteśmy narodem marzycieli i czy już nigdy nie zejdzie
6259 II,17|                  zachęcić go do otworzenia i przeczytania listu. ~"Taki
6260 II,17|                    Rzucił pakiet na biurko i w dalszym ciągu wziął się
6261 II,17|                    się do czytania Tysiąca i jednej nocy.~Co za rozkosz
6262 II,17|            dostawała się ludziom złośliwym i nikczemnym!...~Odkładał
6263 II,17|            nikczemnym!...~Odkładał książkę i śmiejąc się sam z siebie
6264 II,17|                   władzę nad siłami natury i zdolność stawania się niewidzialnym...~"
6265 II,17|               zmieniliby się na Sokratesów i Platonów."~Wtem spojrzał
6266 II,17|                   spojrzał na list paryski i przypomniał sobie Geista
6267 II,17|                   przypomniał sobie Geista i jego słowa:~"Ludzkość składa
6268 II,17|                Ludzkość składa się z gadów i tygrysów, między którymi
6269 II,17|                    się bez różnicy ludziom i potworom... Ja nie popełnię
6270 II,17|                    nie popełnię tego błędu i jeżeli ostatecznie znajdę
6271 II,17|                 niechaj ich rasa mnoży się i rośnie w potęgę..."~"Niezawodnie
6272 II,17|               mruknął - gdyby tacy Ochoccy i Rzeccy mieli siłę, a nie
6273 II,17|                  mieli siłę, a nie Starscy i Maruszewicze..."~"To jest
6274 II,17|                   młodszy... Chociaż... No i tutaj bywają ludzie, i tu
6275 II,17|                  No i tutaj bywają ludzie, i tu jest niemało do zrobienia..."~
6276 II,17|                  nocy, lecz spostrzegł, że i ona już nie absorbuje go.
6277 II,17|                 się sylwetka panny Izabeli i Starskiego.~Przypomniał
6278 II,17|               dziwny dom otoczony murem... I nagle przywidziało mu się,
6279 II,17|              czerni się napis: "Niezmienna i czysta." Nie rozumiał, co
6280 II,17|                    wielkość pełna spokoju. I dziwił się, że on, który
6281 II,17|                 tylko człowiekiem zbolałym i słabym, ale w jego duszy
6282 II,17|            grzmotami zapowiadającej wiosnę i zmartwychwstanie.~Pierwszego
6283 II,17|                  bo wiem, żeś był niezdrów i nie chciałeś nikogo widywać.
6284 II,17|                      Kręcił się na krześle i spod oka rzucał spojrzenia
6285 II,17|                  jaki dają papiery. Aaa... i tego za dużo.~- Więc chcesz
6286 II,17|                  Bo mówisz tak, jakbyś się i z niej chciał wycofać...~-
6287 II,17|              jeszcze o rzeczach obojętnych i Szlangbaum wyszedł żegnając
6288 II,17|             urzędowych aktów. Przejrzał je i przekonał się, że są to
6289 II,17|                   Rzucił papiery na biurko i przypomniał sobie ten mały,
6290 II,17|                   spokojnym.~"No - mówił - i odrzuciłem szczęście, które
6291 II,17|                    czego nie pragniemy?... I jeżeli ona choć przez jeden
6292 II,17|               chory, potrzebuję dozorczyni i dlatego ofiaruję pani kilkanaście
6293 II,17|              widział się od kilku tygodni) i jemu oddać dokumenta: Lecz
6294 II,17|                 się załatwić tego interesu i zresztą żadnego... Jest
6295 II,17|              prędzej czy później zapomnieć i o pewnych wypadkach, i o
6296 II,17|           zapomnieć i o pewnych wypadkach, i o pewnych osobach.~"A tak
6297 II,17|             zajęcie, badałem ludzkie włosy i myślałem o sławie. Nade
6298 II,17|                    karku interesów cudzych i swoich. Przecież za kilka
6299 II,17|                   mówił z ironią Szuman. - I jeszcze, ażeby cię lepiej
6300 II,17|                    ich nie tylko znam, ale i odczuwam... Dałbym gardło,
6301 II,17|                   tobą doły w owej spółce, i jestem pewny, że się tam
6302 II,17|                 Owszem, nawet podziwiam go i chciałbym naśladować, ale
6303 II,17|                    drugi milion, trzeci... i stać się młodszym bratem
6304 II,17|                   rasa: oni świat zdobędą, i nawet nie rozumem, tylko
6305 II,17|               rozumem, tylko szachrajstwem i bezczelnością...~- Więc
6306 II,17|               sklepach, nawet w gazetach...I jestem pewny, że lada rok
6307 II,17|                  mędrsi, jeszcze silniejsi i jeszcze solidarniejsi...
6308 II,17|                    muszę uznać ich geniusz i nie mogę wyprzeć się sympatii...
6309 II,17|                  raz zajrzałem do synagogi i usłyszałem śpiewy, na honor,
6310 II,17|                    jest Izrael triumfujący i miło pomyśleć, że w tym
6311 II,17|              jestem pewny, że masz bielmo, i to nie na oczach, ale na
6312 II,17|                 walczył... Jesteś złamany, i to złamany przez swoich...
6313 II,17|                    Ja, Żyd, tak pogardzony i tak skrzywdzony jak ty...
6314 II,17|                  tak skrzywdzony jak ty... I przez tych samych ludzi...
6315 II,17|                 sam: co warte są te ideały i cnoty, gdzie ich wielkość,
6316 II,17|                     niby na równej stopie, i co z ciebie zrobili?...
6317 II,17|                    z nami, których gnietli i kopali przez całe wieki?...
6318 II,17|                kopali przez całe wieki?... I dlatego radzę ci: połącz
6319 II,17|                 Żydami. Zdublujesz majątek i jak mówi Stary Testament,
6320 II,17|            podnóżka nóg twoich... Za firmę i dobre słowo oddamy ci Łęckich,
6321 II,17|              oddamy ci Łęckich, Starskiego i nawet jeszcze kogo na przykładkę...
6322 II,17|                  polityki, naszej ekonomii i z pewnością lepiej wyjdzie
6323 II,17|                   nie o zdobywaniu świata, i nie leczcie cudzych wad
6324 II,17|                 wpadnie w ręce Szlangbauma i całej zgrai parszywych Żydziaków.
6325 II,17|                 wprowadzić ludzi uczciwych i przyzwoitych, którzy mają
6326 II,17|            wszystko. Nas z nimi łączy rasa i wspólne położenie, ale dzielą
6327 II,17|                  dalej poza swoją synagogę i gminę. Gdy chodzi o wspólnych
6328 II,17|                 zaplugawić świat chałatami i cebulą, ale nie posunąć
6329 II,17|                       Uściskał Wokulskiego i wyszedł pogwizdując arię: "
6330 II,17|                  między Żydami postępowymi i zacofanymi o naszą skórę,
6331 II,17|                     Ach, jak mnie to nudzi i nuży..."~Zaczął marzyć,
6332 II,17|                    nuży..."~Zaczął marzyć, i znowu zobaczył odrapany
6333 II,17|                   odrapany mur domu Geista i nieskończoną ilość schodów,
6334 II,17|                 bogini, z głową w chmurach i z zagadkowym napisem u stóp: "
6335 II,17|                napisem u stóp: "Niezmienna i czysta..."~Przez chwilę,
6336 II,17|                sukni, śmiać mu się chciało i z panny Izabeli, i ż jej
6337 II,17|                 chciało i z panny Izabeli, i ż jej triumfującego wielbiciela,
6338 II,17|                 triumfującego wielbiciela, i z własnych cierpień.~"Czy
6339 II,17|                    zniknął, a ból powrócił i rozsiadł się w jego sercu
6340 II,17|               mizerny, podpierał się laską i tak zmęczył się wejściem
6341 II,17|                 zadyszany upadł na krzesło i z trudnością mówił.~Wokulski
6342 II,17|                  taka tęsknota za Warszawą i... za naszym sklepem - dodał
6343 II,17|               Przypędziły mnie tu interesa i ciężki kłopot...~- Kłopot?~-
6344 II,17|                    się z krzesłem.~- Klejn i ci dwaj... pamiętasz?...
6345 II,17|                  pamiętasz?... Ten Maleski i Patkiewicz...~- Za co?~-
6346 II,17|                baronowej Krzeszowskiej, no i trochę, co prawda, szykanowali
6347 II,17|                   zrobił się jakiś skandal i wszystkich trzech wzięto
6348 II,17|                   Nie mogłem już wytrzymać i odpowiedziałem mu: "Żeś
6349 II,17|                  winien, jestem pewny; ale i to pewne, że w naszych czasach
6350 II,17|               odtąd wejdzie na dobrą drogę i że jeżeli dotychczas nie
6351 II,17|            opuszczasz spółkę...~- Tak...~- I że odstępujesz ją Żydom.~-
6352 II,17|              karkach... Niech znajdą ludzi i niech sobie radzą.~- Kogo
6353 II,17|                   ręką.~- Twoimi pomysłami i pieniędzmi! - odparł. -
6354 II,17|                    a Szlangbaum do drugiej i że potrzebują sztromanów...
6355 II,17|                Jestem przecie stary kupiec i mówię ci, że u nich wszystko
6356 II,17|                  stoi na bladze, szacherce i tandecie.~- Nie bardzo im
6357 II,17|                  Konstantynopolu, w Paryżu i w Londynie, zawsze widziałem
6358 II,17|                 względzie materialnym, jak i w moralnym... Blichtr...
6359 II,17|                  subiekci, jakie towary... I ledwie zagarnęli sklep,
6360 II,17|                 był im potrzebny. Z ciebie i twoich stosunków zrobili
6361 II,17|               rękoma.~- Wieczny odpoczynek i... chwała Bogu!... - prawił
6362 II,17|                    a papiery ty sam zawieź i... oświadcz się z miejsca...
6363 II,17|                   będzie uratowana, a może i sklep... Paruset ludzi,
6364 II,17|                  dopiero znajdziesz spokój i szczęście...~Wokulski stanął
6365 II,17|                  Wokulski stanął przed nim i pokiwał głową.~- A ona ze
6366 II,17|            szczęście potrafię, ale dać!...~I jeżeli mógłbym dać coś światu,
6367 II,17|                 światu, to chyba pieniądze i pracę, ale... nie dla dzisiejszych
6368 II,17|                 nie dla dzisiejszych ludzi i jak najdalej od nich.~-
6369 II,17|                ożenić się!... Spętać dobrą i niewinną istotę, wyzyskiwać
6370 II,17|                 myślą być gdzie indziej... I może jeszcze za rok lub
6371 II,17|               polityka!... już miałem czas i okazje rozczarować się do
6372 II,17|            wszystkim. To także talent...~- I bardzo pomocny. Swoją drogą,
6373 II,17|                  Szaleje za nią, mówię ci, i już pojechał do niej trzeci
6374 II,17|                   zrobi interes na świecie i zdmuchnie ci panią Stawską...
6375 II,17|                wyjścia, ale jeszcze stanął i rzekł:~- Żeń się z nią,
6376 II,17|                   uratujesz spółkę, a może i sklep ocalisz. Co tam wynalazki!...
6377 II,17|                   latające... Chociaż może i one przydałyby się? - dodał
6378 II,17|                  Phy! czy ja wiem?... Może i to... może i to na coś się
6379 II,17|                 wiem?... Może i to... może i to na coś się przyda.~Wokulski
6380 II,17|                chwili.~Zbliżył się do okna i jakiś czas wyglądał na ulicę,
6381 II,17|                   jest uosobieniem głupoty i fałszu.~"Każda znajdzie
6382 II,17|              tolerować gatunek człowieczy, i to jeszcze w mojej osobie...
6383 II,17|                 Szlangbaum chce mnie okpić i z jednego zdziwienia wpada
6384 II,17|            nadzwyczajny spryt do interesów i że pomimo to będą mną mogli
6385 II,17|                 nimi?..~- To co innego. Ja i dziś jeszcze cię namawiam.
6386 II,17|                   rasą, więc ich podziwiam i w gromadzie kocham. A co
6387 II,17|               runie, albo złapią ją Niemcy i w każdym razie kraj straci.
6388 II,17|                   razie kraj straci. A tak i kraj zyska, i my...~- Coraz
6389 II,17|                straci. A tak i kraj zyska, i my...~- Coraz mniej rozumiem
6390 II,17|                Wokulski. - Żydzi są wielcy i Żydzi są szelmy... Szlangbauma
6391 II,17|                  trzeba wyrzucić ze spółki i trzeba go znowu przyjąć...
6392 II,17|              tworzą jakiś ruch przemysłowy i handlowy, a więc każde ich
6393 II,17|                Mnie, z moją żydowską mordą i łysiną!...~- Kto?... z kim?..~-
6394 II,17|                     Nawet z chrześcijanką, i to z pięknej familii, byłem
6395 II,17|                    jej konkury o moją rękę i serce. Bawiłbym się słysząc,
6396 II,17|                  czy nową, to jest jawnie, i może nawet żądając mego
6397 II,17|             ogłupiałych wilków czy psów... I powiadam ci, że nie ma nic
6398 II,17|                  serce, energię, a w końcu i rozum... Hańba temu, kto
6399 II,17|                Doktór pochwycił go za rękę i gwałtownie targając nią
6400 II,17|                   minęło: na własną boleść i na cudzą nikczemność...
6401 II,17|               sobie jaki cel, jakikolwiek, i zacznij nowe życie. Rób
6402 II,17|               spółkę, byłeś czegoś pragnął i coś robił. Rozumiesz? I
6403 II,17|                    i coś robił. Rozumiesz? I nigdy nie pozwól nakrywać
6404 II,17|                 Kto mając do wyboru ciebie i Starskiego wybrał Starskiego,
6405 II,17|           pojmujesz?... A teraz bądź zdrów i zostań z własnymi myślami.~
6406 II,17|             doktora Wokulski otworzył okno i rozpiął koszulę. Było mu
6407 II,17|                     Było mu duszno, gorąco i zdawało mu się, że go krew
6408 II,17|                 Przypomniał sobie Zasławek i oszukiwanego barona, przy
6409 II,17|                    Szuman...~Zaczął marzyć i obok wizerunku panny Izabeli
6410 II,17|                   go ból, a zarazem wstręt i obrzydzenie do samego siebie.~"
6411 II,17|                siebie.~"Jakim ja nikczemny i głupi!... - zawołał uderzając
6412 II,17|                 tyle widzieć, tyle słyszeć i jednakże dojść do podobnego
6413 II,17|                   ścigałem się ze Starskim i Bóg wie z kim jeszcze."~
6414 II,17|                    niebieskiej do czarnej. I zdawało mu się, że na jej
6415 II,17|                    twarzy, szyi, ramionach i piersiach widzi, jak piętna,
6416 II,17|                    miejsce znowu zajął żal i smutek.~Przez kilka następnych
6417 II,17|                   korespondencję z Suzinem i dużo rozmyślał.~Myślał,
6418 II,17|                   przestał być człowiekiem i zaczyna robić się czymś
6419 II,17|                  już nie być don Quichotem i zapragnął posiadać władzę
6420 II,17|                wpadali do niego Szlangbaum i Szuman, od których dowiedział
6421 II,17|            przebiegłością, bezwzględnością i jeszcze kazali mu wierzyć,
6422 II,17|                   wstręt do handlu, spółek i wszystkich zysków, że dziwił
6423 II,17|                   pomyślał. - Handel... ja i handel!... I to ja zgromadziłem
6424 II,17|                  Handel... ja i handel!... I to ja zgromadziłem przeszło
6425 II,17|                   stawiałem na kartę pracę i życie, no... i wygrałem...
6426 II,17|                 kartę pracę i życie, no... i wygrałem... Ja - idealista,
6427 II,17|                jest pewność, żem nie kradł i nie oszukiwał... Widocznie
6428 II,17|               Stawskiego w liście z Paryża i od tej chwili kolejno budziły
6429 II,17|                 wspomnienia pani Stawskiej i Geista.~"Mówiąc prawdę -
6430 II,17|             majątek zwrócić ogółowi. Biedy i ciemnoty u nas pełno, a
6431 II,17|                     Ona przecież zna pracę i biedę, i jest taka szlachetna!..."~
6432 II,17|                przecież zna pracę i biedę, i jest taka szlachetna!..."~
6433 II,17|              uganiających się za wilczycą. I że gdziekolwiek zwróci się,
6434 II,17|                   zwierzęce: on sam, Geist i Szuman. Ale on sądził, że
6435 II,17|                   że opanują całą ziemię - i od kilkudziesięciu lat pracował
6436 II,17|                   zwierzęciem, nie lepszym i zapewne nie gorszym od innych.~"
6437 II,17|              poglądach; kto mi zaręczy, że i Geist nie myli się w swoich
6438 II,17|               polędwicę albo ładne kobiety i popijać to dobrym winem...
6439 II,17|               wyjechać, wysłuchać koncertu i tak doczekać starości "~
6440 II,17|                   nie opuszczał stanowiska i nie narażał instytucji,
6441 II,17|                     mówił, że jest znużony i chory i że musi się wycofać.~
6442 II,17|                    że jest znużony i chory i że musi się wycofać.~Interesanci
6443 II,17|                 Wychudł, odpowiadał krótko i cierpko, a w oczach paliła
6444 II,17|             Wokulski wezwał swego adwokata i prosił go o zawiadomienie
6445 II,17|                    umowy, wycofuje kapitał i usuwa się ze spółki. Inni
6446 II,17|              niedogodności w naszej umowie i...~- I targuję się, ażeby
6447 II,17|       niedogodności w naszej umowie i...~- I targuję się, ażeby zmusić
6448 II,17|                    mną spółkę tylko na rok i sami żądaliście takiego
6449 II,17|                    na sesjach po francusku i językowi nic się nie stało,
6450 II,17|                więc chyba nie zaszkodzi mu i kilka frazesów w żargonie.~
6451 II,17|            kapitały, jak to zrobili Żydzi, i powierzyć je nie Szlangbaumowi,
6452 II,17|                  byłem?... Także subiektem i nawet restauracyjnym chłopcem;
6453 II,17|                takich wyjątków w piwnicach i za kontuarami. Poszukajcie.~-
6454 II,17|                  są zamknięte przed kupcem i przemysłowcem, że albo trzeba
6455 II,17|                  słuszne, co pan mówi, ale i bardzo gorzkie... bardzo
6456 II,17|                piętnaście procent rocznie. I nie sądzę, ażebym był gorszym
6457 II,17|                 Ludzie żyją około nas...~- I ja będę wydawał. Pojadę
6458 II,17|                   swoje należności po roku i dłużej - pochwycił Wokulski. -
6459 II,17|            zrozumiałem, na czym on polegał i jakie zapewniał mi stanowisko
6460 II,17|                  który nigdy nic nie robił i nie wiadomo skąd brał pieniądze,
6461 II,17|                   sklepowy, bo on coś robi i przynajmniej nie gnoi ogółu...~-
6462 II,17|               Rozumiem, o czym pan mówisz, i na mój honor, wstydzę się...
6463 II,17|                pogardy dla wszelkiej pracy i wszelkich obowiązków.~-
6464 II,17|                 mostem, ale podpiłowano go i zawalił się... - odpowiedział
6465 II,17|          Nieszczęsny kraj!...~Kiwnął głową i wyszedł.~Nareszcie odbyła
6466 II,17|              słuchając tego byli wzruszeni i na wniosek księcia podziękowali
6467 II,17|             księcia podziękowali zarządowi i nieobecnemu Wokulskiemu
6468 II,17|                    się adwokat Wokulskiego i oświadczył, że jego klient
6469 II,17|             przerwy książę poprosił o głos i zawiadomił obecnych, że
6470 II,17|                  usunięcia się Wokulskiego i on występuje ze spółki.
6471 II,17|                     Dziś nie ma jego, więc i ja nie mam tu co robić.~-
6472 II,17|                   wlać trochę świeżej krwi i świeższych poglądów; muszę
6473 II,17|               jednak wyznać, żem przegrał, i to nie z winy Wokulskiego...
6474 II,17|                 wystąpił jeden z adwokatów i drżącym głosem odczytał
6475 II,17|                  nie tylko kierownika, ale i pięć szóstych kapitału. "
6476 II,17|                    upaść - ciągnął mówca - i gruzami swoimi zasypać cały
6477 II,17|                  Adwokat zabrał znowu głos i wezwał obecnych, ażeby nie
6478 II,17|                  fachowy, nawet przyjaciel i wspólnik Wokulskiego, który
6479 II,17|                  którym siedział spotniały i zarumieniony Szlangbaum.~-
6480 II,17|                   Szlangbauma na wspólnika i kierownika? a otrzymawszy
6481 II,17|                    głosu Szlangbaum ojciec i wypowiedziawszy kilka pochwał
6482 II,17|       wypowiedziawszy kilka pochwał synowi i zarządowi, postawił wniosek,
6483 II,17|             kilkunastu mówców zabrało głos i po bardzo ożywionych rozprawach
6484 II,17|                 spółki między arystokracją i Żydami.~"Jest to jakby nieślubne
6485 II,17|                   miejmy więc nadzieję, że i nasza spółka wyda jakieś
6486 II,17|             następny tydzień odwiedzano go i zasypywano listami lub anonimami.~
6487 II,17|            sposobności odkrył w sobie nowy i dziwny nastrój duszy. Zdawało
6488 II,17|             zasiadł obecnie między widzami i na grę swoich kolegów patrzy
6489 II,17|                  mnie umarło!..." - myślał i odprawił interesantów z
6490 II,17|                chcieli zaspokoić ciekawość i zobaczyć, jak wygląda ten
6491 II,17|                   jego minioną działalność i mówili, że nieprędko znajdzie
6492 II,17|                 Szlangbaumie, jego energii i zdolnościach.~Z gromady
6493 II,17|                    ucałował go w obie ręce i wybiegł z pokoju.~Mniej
6494 II,17|               listach... W jednych znajomi i nieznajomi zaklinali go,
6495 II,17|                 człowiekiem bardzo zdolnym i myślącym o dobru ogółu.
6496 II,17|              zrozumiał, że jest zapomniany i nikomu niepotrzebny. Był
6497 II,17|              pierwszej chwili powstaje wir i zamęt, a później tylko rozbiegają
6498 II,17|                mniejsze, coraz mniejsze... I w końcu nad miejscem, gdzie
6499 II,17|           przedpokoju głośny spór. Wyjrzał i zobaczył Węgiełka, którego
6500 II,17|                stopniowo jednak ożywił się i nabrał otuchy.~- Mówili -