Tom,  Rozdzial

1001  I,9 |                    pomoże; musicie zbliżyć się do nas, pan i panu podobni
1002  I,9 |          prowadzeniu interesów...~Ściskali się za ręce i Wokulski coś odpowiedział,
1003  I,9 |                  myślał Wokulski, żegnając się z panem Tomaszem.~- Ale
1004  I,9 |                 efekt. Hrabina nie posiada się z radości, książę mówi tylko
1005  I,9 |               wyszedł na ulicę zatoczywszy się jak pijany.~"Cóż mi po świetnej
1006  I,9 |              Środkiem Alei z wolna toczyły się dwa szeregi dorożek i powozów
1007  I,9 |                   Wokulskiego i ukłonił mu się.~"Kolega!" - szepnął Wokulski
1008  I,9 |              szepnął Wokulski i zarumienił się.~Gdy sprowadzono mu powóz,
1009  I,9 |              chciał wsiąść, lecz rozmyślił się.~- Wracaj, bracie, do domu -
1010  I,9 |                  miastu. Wokulski zmieszał się z przechodniami i poszedł
1011  I,9 |               Szedł z wolna i przypatrywał się jadącym. Wielu spomiędzy
1012  I,9 |               spostrzegli go i kłaniali mu się; lecz byli i tacy, którzy
1013  I,9 |              spostrzegłszy go nie kłaniali się, a nawet uśmiechali się
1014  I,9 |                    się, a nawet uśmiechali się złośliwie. Z całego mnóstwa
1015  I,9 |                   co przed chwilą ocierali się o mnie, przed siedemnastu
1016  I,9 |              południowej części znajdowały się zabawy ludowe. Pomieszane
1017  I,9 |               szereg huśtawek, kolyszących się w prawo i w lewo niby ogromne
1018  I,9 |                  szereg - szybko kręcących się namiotów, z dachami w różnokolorowe
1019  I,9 |            malowidła, a na dachu ukazywali się jaskrawo odziani pajace
1020  I,9 |               które teraz właśnie wspinali się amatorowie frakowych garniturów
1021  I,9 |                   a brudnych budynków roił się rozbawiony tłum.~Wokulskiemu
1022  I,9 |                   Wokulskiemu przypomniały się lata dziecinne. Jakże mu
1023  I,9 |                   za cały rok. A z czym da się porównać ta pewność, że
1024  I,9 |                    pewność, że dziś położy się spać o dziesiątej i jutro,
1025  I,9 |                chwili potężny krzyk wydarł się z tłumu. Wokulski ocknął
1026  I,9 |                   z tłumu. Wokulski ocknął się i na szczycie słupa zobaczył
1027  I,9 |                 Wokulski, ledwie trzymając się na nogach pod naciskiem
1028  I,9 |                   o jego nazwisko. Zdawało się, że zdobywcę frakowego garnituru
1029  I,9 |                wolniej, nawet zatrzymywali się, okrzyki cichły, wreszcie
1030  I,9 |                 Chwilowy triumfator zsunął się ze szczytu i w parę minut
1031  I,9 |                Środkiem Alei wciąż toczyły się dorożki i powozy. W jednym
1032  I,9 |            oczarowana, książę nieledwie mu się narzuca, a wszyscy chórem
1033  I,9 |               Panna Florentyna uśmiechnęła się smutnie.~- Znam to. Bohater
1034  I,9 |                 kiedy nasz świat zachwycał się nawet cyrkowcami. Przejdzie
1035  I,9 |                     Przejdzie i to.~- Boję się tego człowieka - szepnęła
1036  I,10|                 skołatana Turcja uzbrajały się na łeb na szyję!~- Kochany
1037  I,10|         Wokulskiego - wszyscy kupcy śmieją się, że tak dużo wydajemy w
1038  I,10|                   mi Wokulski - a my śmiać się będziemy ze wszystkich kupców,
1039  I,10|                     Cały ten hałas uspokoi się za parę miesięcy, a my tymczasem
1040  I,10|                  więc coraz częściej pytam się: na co to wszystko?... Warum
1041  I,10|                getan?...~Prawda, że i mnie się w podobny sposób pytano.
1042  I,10|                   w roku 1846, zakotłowało się w całej Europie. Nikt nie
1043  I,10|                    rozsądni przygotowywali się do czegoś, a wuj Raczek (
1044  I,10|                  Raczek (pan Raczek ożenił się z moją ciotką) ciągle powtarzał:~-
1045  I,10|                    rozgardiaszu. Ukazywały się coraz to jakieś pisemka,
1046  I,10|                   odpowiadał wuj uderzając się pięścią w chore kolano -
1047  I,10|                    był w Paryżu, ukazał mi się jednej nocy nieboszczyk
1048  I,10|              skłonność i ciasno zrobiło mi się na Podwalu tak, żem nie
1049  I,10|              drugiego męża...~Pożegnaliśmy się płacząc. Wuj aż dźwignął
1050  I,10|                   płacząc. Wuj aż dźwignął się na łóżku i odwróciwszy mnie
1051  I,10|                świecy, szepnął:~- Niech ci się jeszcze przypatrzę... Bo
1052  I,10|                spóźnionej pory, rozmówiłem się z Janem Minclem dziękując
1053  I,10|                   Niemców, więc zdawało mi się, że mój zamiar zrobi mu
1054  I,10|            gratyfikację, obiecał opiekować się pościelą i kufrem, na wypadek
1055  I,10|                  razem, coś dziwnego stało się z Janem. Nagle zerwał się
1056  I,10|                  się z Janem. Nagle zerwał się z krzesła i rozkrzyżowawszy
1057  I,10|                 idziesz?...~A potem rzucił się na moje łóżko szlochając
1058  I,10|                   kartofli, niepotrzebnieś się tam pospieszył.~A pamiętasz
1059  I,10|                   A niby na razie wydawało się - nic.~Na półtorej doby
1060  I,10|             półtorej doby przedtem skupiła się nasza brygada pod jakąś
1061  I,10|              prawda nie osobliwszym, można się było myć, a wieprzowina
1062  I,10|                 paskudztwa, gdyby, rozumie się, miał co innego. A jaka
1063  I,10|              Węgierka istny proch. Kręciło się ich, bestyjek, wszystkiego
1064  I,10|              dwadzieścia, a jednak zrobiło się tak gorąco że nasi zakłuli
1065  I,10|                   Bóg wie czym skończyłaby się tak pięknie rozpoczęta zabawa,
1066  I,10|               kilka minut później rozeszła się po wojsku wieść, że w pobliżu
1067  I,10|               wieść, że w pobliżu znajdują się wielkie masy Austriaków.
1068  I,10|                 Tej samej nocy posunęliśmy się o milę naprzód, w ciągu
1069  I,10|             dowodem, że w pobliżu znajduje się nasz sztab korpuśny i że
1070  I,10|                 sztab korpuśny i że zanosi się na coś grubego.~Tej nocy
1071  I,10|               wszystkich twarzach malowała się trwoga; prawie każdy coś
1072  I,10|           przeleciał szmer:~- Oho! zaczyna się...~- Nie, to sygnał...~Padły
1073  I,10|                    nami szwadron zatrzymał się ; dwie armaty i dwa jaszczyki
1074  I,10|                  ziemi.~Tym razem odezwało się bliżej i dalej kilkanaście
1075  I,10|                  Macają dystans! - odezwał się stary nasz major.~- Jest
1076  I,10|                  podobnych chwilach stawał się rozmowniejszy. - A że my
1077  I,10|              będzie bal!...~Major odwrócił się do nas na koniu i uśmiechnął
1078  I,10|                  nas na koniu i uśmiechnął się pod szpakowatym wąsem. zrozumiałem,
1079  I,10|                Katza.~- Osły!... - zaśmiał się kapitan i podciął swego
1080  I,10|                 rudy obłok kurzu, ciągnący się wzdłuż gościńca ze dwie
1081  I,10|                wojsk! - szepnąłem. - Gdzie się to pomieści!...~Odezwały
1082  I,10|                   to pomieści!...~Odezwały się trąbki i nasz batalion rozłamał
1083  I,10|                   i nasz batalion rozłamał się na cztery kompanie uszykowane
1084  I,10|                  Pierwsze plutony wysunęły się naprzód, my zostaliśmy w
1085  I,10|                głównego korpusu oddzieliły się jeszcze dwa bataliony; zeszły
1086  I,10|                   W mały kwadrans zrównały się z nami, przez drugi kwadrans
1087  I,10|                 Tymczasem kanonada wzmogła się tak, że było słychać po
1088  I,10|                gorsze, spoza nich rozlegał się jakiś stłumiony odgłos,
1089  I,10|              prowadzą interes, bo odezwały się wszystkie razem.~Zepchnięto
1090  I,10|                   w szeregu poczęli żegnać się: " W imię Ojca i Syna..." -
1091  I,10|                    lewo od nas huk wzmagał się: pojedynczych strzałów już
1092  I,10|                    tuj myśląc, że pokazali się Austriacy. Ale przed nami
1093  I,10|             szeregach pomimo marszu zrobił się ruch. Częstowano się winem,
1094  I,10|                zrobił się ruch. Częstowano się winem, oglądano broń, mówiono,
1095  I,10|              Austriaków, którym nie wiodło się w tych czasach. Ktoś zaczął
1096  I,10|                powaga oficerów zamieniając się w koleżeńską zażyłość. Trzeba
1097  I,10|                     Umilkliśmy i wyrównały się nieco pogięte szeregi. Niebo
1098  I,10|                  ledwie tu i ówdzie bielił się nieruchomy obłok; na krzakach,
1099  I,10|                    mijaliśmy, nie poruszał się żaden listek; nad polem,
1100  I,10|                   młodą trawą, nie odzywał się wystraszony skowronek. Słychać
1101  I,10|               który jadąc przodem, odzywał się do oficerów. A tam, na lewo,
1102  I,10|                    tam, na lewo, wściekały się stada armat i lał deszcz
1103  I,10|                   bracie Katz, ten nie zna się na muzyce!... Pamiętasz,
1104  I,10|              Skrzydłowe bataliony oddalały się od nas coraz bardziej; wreszcie
1105  I,10|                    jego bagnetów. Podzieli się gdzieś huzarzy i armaty,
1106  I,10|                    poleceń nie zamąciło mu się we łbie!~Nareszcie, już
1107  I,10|               wzgórza, kazano nam pochylić się i zniżyć broń, a w końcu
1108  I,10|                krawędzi horyzontu ciągnęła się równina, a na niej - jakby
1109  I,10|                 białych chmur, kotłujących się przy ziemi.~- To baterie,
1110  I,10|           objaśniał podoficer.~Wpatrzywszy się zaś lepiej, można było dojrzeć
1111  I,10|                  armat.~- Phy! - odezwałeś się wtedy, Katz - i to ma być
1112  I,10|                    ma być bitwa?... Miałem się też czego bać...~- Zaczekaj
1113  I,10|              Przygotuj broń!... - rozległo się po szeregach.~Klęcząc zaczęliśmy
1114  I,10|                 odgryzać patrony. Rozległo się szczękanie stalowych stempli
1115  I,10|                    jego żółtym tle ukazują się jakieś białe znaki, które
1116  I,10|                 którzy niebawem sformowali się w granatową kolumnę. W tej
1117  I,10|               oddziałem austriackim ukazał się siwy obłoczek dymu. Parę
1118  I,10|            tornistry i wzięliśmy broń, jak się komu podobało.~- Z górki
1119  I,10|                    nas padł granat ; zarył się w ziemię, ale nie wybuchnął.~-
1120  I,10|                   nogi. Pobladł, ale śmiał się.~- Oho!... ho!... - zawołano
1121  I,10|                    kroków na lewo, zrobiło się zamieszanie; gdy zaś kolumna
1122  I,10|                   gdy zaś kolumna posunęła się dalej, zobaczyliśmy dwu
1123  I,10|                   drugi siedział trzymając się rękoma za brzuch. Poczułem
1124  I,10|                    Kolumna nasza rozwinęła się we dwie długie linie. Na
1125  I,10|                 kroków przed nami zakłębił się dym. Coś trąbiono, alem
1126  I,10|                Szum w uszach spotęgował mi się tak, żem w końcu nic nie
1127  I,10|                  armat.~Nareszcie dym stał się tak gęsty i nieznośny, że
1128  I,10|              wszelką cenę chciałem wydobyć się z niego. Cofnąłem się z
1129  I,10|              wydobyć się z niego. Cofnąłem się z początku wolno, później
1130  I,10|                koński galop. Zatrzymaliśmy się w połowie wzgórza i tu dopiero
1131  I,10|              płazując każdego, kto nawinął się im pod rękę~Majora między
1132  I,10|                odwrocie żołnierze znaleźli się w swoich plutonach, ściągnęli
1133  I,10|           czterdziestu ludzi.~- Gdzież oni się rozbiegli? - spytałem podoficera.~-
1134  I,10|               podoficera.~- Aha, rozbiegli się - odparł zachmurzony.~Nie
1135  I,10|                   w ładownicy, i zdziwiłem się: jakim sposobem mogłem je
1136  I,10|                   i łoskot karabinów zlały się w jedno ogromne warczenie,
1137  I,10|                  na pół wiorsty, bałwaniła się szeroka kolumna dymu, którą
1138  I,10|                kolumna dymu, którą budzący się wiatr niekiedy rozdzierał.
1139  I,10|                   i austriacką, odzywającą się ze wzgórz przeciwległych.~
1140  I,10|       przeciwległych.~Rzeka dymu, ciągnąca się przez równinę ku południowi,
1141  I,10|             równinę ku południowi, kłębiła się jeszcze mocniej i była bardzo
1142  I,10|                  ogóle pasmo dymu wyginało się bardziej na prawo, jakby
1143  I,10|                    Po całej równinie słała się delikatna mgła niebieskawej
1144  I,10|                 ażeby go słyszeć, musiałem się dopiero wsłuchiwać. Tymczasem
1145  I,10|                lewo i zaczęliśmy spuszczać się na równinę, usiłując dostać
1146  I,10|                   równinę, usiłując dostać się na prawy bok kolumny walczącej
1147  I,10|                  Od naszej kolumny oderwał się sznur tyralierów i pobiegł
1148  I,10|                  rozstawił ręce i zatoczył się jak pijany. Przez mgnienie
1149  I,10|                    prawym skrzydle znalazł się inny podoficer, młody blondynek.~
1150  I,10|               blondynek.~Już zrównywaliśmy się z walczącą kolumną i widzieliśmy
1151  I,10|                  kiedy spoza niej wynurzył się długi szereg białych mundurów.
1152  I,10|                  mundurów. Szereg podnosił się i zniżał co sekundę, a jego
1153  I,10|            błysnęła taśma stali, pochyliła się i - zobaczyłem ze sto wycelowanych
1154  I,10|                   papierku. Potem zadymiło się, zgrzytnęło jak łańcuch
1155  I,10|                  rychlej, pragnąc zasłonić się chociaż dymem. Pomimo huku
1156  I,10|                   bok ani pod nogi ; bałem się zobaczyć leżącego człowieka.~
1157  I,10|             leżącego człowieka.~Wtem stało się coś nieoczekiwanego. W pobliżu
1158  I,10|             zatrzeszczały bębny i rozległy się przeraźliwe piszczałki fajfrów.
1159  I,10|                   wycia. Kolumna poruszyła się z wolna, prędzej, biegiem...
1160  I,10|                  prawie ucichły i odzywały się tylko pojedyńczo... Z impetem
1161  I,10|                    o coś piersiami, pchano się na mnie ze wszystkich stron,
1162  I,10|                  wszystkich stron, pchałem się i ja...~- Kłuj Szwaba!... -
1163  I,10|                nieludzkim głosem Katz rwąc się naprzód. A że nie mógł wydobyć
1164  I,10|             naprzód. A że nie mógł wydobyć się z ciżby, więc podniósł karabin
1165  I,10|                 kolegów.~Nareszcie zrobiło się tak ciasno, że zaczęła mi
1166  I,10|                  tak ciasno, że zaczęła mi się giąć klatka piersiowa i
1167  I,10|                   wrzeszczący tłum posunął się naprzód, a ja upadłem. Lewa
1168  I,10|                   Lewa ręka poślizgnęła mi się we krwi.~Obok mnie leżał
1169  I,10|            austriackie baterie. Wdrapawszy się za innymi, zobaczyłem jedną
1170  I,10|                 Wtedy rozwścieczony rzucił się na mnie, ale stojący obok
1171  I,10|                odtrącił mu bagnet.~- Czego się tu mieszasz?... - krzyknął
1172  I,10|                   strzelając do cofających się Austriaków. Kiedy niekiedy
1173  I,10|              świsnęła nad nami albo zaryła się w ziemię wydmuchując obłoczek
1174  I,10|                 horyzontu jeszcze odzywały się pojedyncze strzały lekkiej
1175  I,10|           zdeptanej trawie. W polu kręciło się kilkanaście furmanek, a
1176  I,10|                    Reszta została.~- Mieli się też po co rodzić!... - westchnął
1177  I,10|                  na jesieni.~Dowiedziawszy się o tym Katz rzucił szpadę
1178  I,10|                   otuchy i - przekradliśmy się do Komorna.~Przez miesiąc
1179  I,10|                   że tego dnia Katz kręcił się około prochowni, a miał
1180  I,10|                     W pięciu oddzieliliśmy się od reszty wojsk, połamaliśmy
1181  I,10|           połamaliśmy szpady, przebraliśmy się za chłopów i ukrywszy pod
1182  I,10|                Stein był pewny, że odezwie się za nami Turcja, Liptak wzdychał
1183  I,10|                    trąbce; mieszkańcy bali się sprzedać nam dzbanka mleka,
1184  I,10|                 oczach blade iskry.~- Boję się, żeby nie dostał zgniłej
1185  I,10|             posunie - dodał Stein. - Ażeby się choć wygoić do tego czasu...~-
1186  I,10|                    jęczał Liptak zawijając się w grochowiny - kładźcie
1187  I,10|                    w grochowiny - kładźcie się, do diabła, spać, bo inaczej
1188  I,10|             przestaniesz wierzyć - odezwał się Szapary marszcząc brwi.~-
1189  I,10|                   będzie... Świnia wykąpie się nawet w bagnie; ale człowiek
1190  I,10|                    bardzo chory. Zbliżyłem się do niego i ciągnąc go na
1191  I,10|               Węgier wypędzili, do Szwabów się nie zaciągnę...~Mimo to
1192  I,10|              Dopiliśmy wódkę i położyliśmy się rzędem z pistoletami w garści.
1193  I,10|                  nas zmorzył sen. Śniło mi się, że jestem małym chłopcem
1194  I,10|             fałszywymi głosami kolędę:~Bóg się rodzi - moc truchleje.~Obudziłem
1195  I,10|                   moc truchleje.~Obudziłem się, łkając z żalu za moim dzieciństwem.
1196  I,10|                   no, panie wojak... Z nim się coś złego stało...~Porwał
1197  I,10|                    przed oczyma i zdaje mi się, żem zemdlał.~Ocknąłem się
1198  I,10|                 się, żem zemdlał.~Ocknąłem się na furze, którą właśnie
1199  I,10|                     Już dniało, zapowiadał się dzień pogodny ; od rzeki
1200  I,10|                 Szukałem Katza, nie mogłem się dopatrzeć Nie pytałem o
1201  I,10|                  Rakoczego, chociaż ciągle się mylił.~Ej! bracie Katz,
1202  I,10|            najlepszego?... Czasem zdaje mi się, żeś znalazł tam w niebie
1203  I,10|                   Pan Bóg węgierski, gdyby się nie poznał na tobie!~...
1204  I,10|                   poznał na tobie!~...Alem się też rozgadał, Boże odpuść!...
1205  I,10|              następne ja, już sam, tułałem się po całej Europie. Byłem
1206  I,10|                  krajem. Nieraz zdawało mi się, że stracę rozum słuchając
1207  I,10|                  chcę do kraju!..." A gdym się obudził zalany łzami, ubierałem
1208  I,10|                    zalany łzami, ubierałem się i pędem biegłem na ulicę,
1209  I,10|                    biegłem na ulicę, bo mi się przywidziało, że ta ulica
1210  I,10|                    albo Podwalem.~Może bym się zabił z desperacji, gdyby
1211  I,10|                    w świecie.~Nie udało mu się wprawdzie, aleć - zostawił
1212  I,10|                wypadku nie pamiętam.~Zdaje się jednak, że Jaś Mincel zrobił
1213  I,10|             najtrwalsze stosunki zawiązują się na placu bitwy.~Ledwiem
1214  I,10|              dwieście złotych na drogę, to się później obrachujemy. Zajedź
1215  I,10|                   ale!... Stary Raczek, co się z twoją ciotką ożenił, to
1216  I,10|                    wynagrodzeniu.~- Ja bym się wstydził brać od takie osobe,
1217  I,10|                 mnie na bok i rozejrzawszy się, czy kto nie podsłuchuje,
1218  I,10|                  on jeszcze stał i trzymał się ręką za brodę, z politowaniem
1219  I,10|              rozmawiać z furmanem. Okazało się, że jest to jego ciotka,
1220  I,10|                 Może wielmożny pan pozwoli się jej przysiąść... To jest
1221  I,10|                   punktach szosy, znalazło się jeszcze trzech kuzynów mego
1222  I,10|                Przez cztery dni zdawało mi się, że siedzę w przenośnej
1223  I,10|                    Pod Lublinem zsunęła mi się na plecy ciężka paka; istny
1224  I,10|                   mnie, sam jeden, rozumie się, zapłaciłem za całą podróż,
1225  I,10|          rozczuliło furmana, że wypytawszy się, gdzie będę mieszkał, obiecał
1226  I,10|                przez ulice, przypatrywałem się miastu, które po Paryżu
1227  I,10|                które po Paryżu wydawało mi się brudne i ciasne, a ludzie
1228  I,10|                   szyldów serce zaczęło mi się tak trząść, żem chwilę musiał
1229  I,10|                 tyć chłopak) ciężko uniósł się z fotelu i przymrużył oczy.
1230  I,10|              kontuarem i długo ściskaliśmy się milcząc.~- Aleś też walił
1231  I,10|              wielkim hałasem i odwróciwszy się do okna, mruknął:~- No,
1232  I,10|           powiedziała, że dobrze.~- Żenisz się? - rzekłem do Jasia.~- Phi!...
1233  I,10|                odparł.~- A Grossmutter jak się ma?~- Zawsze jednakowo.
1234  I,10|                   tym łajdaku - wstrząsnął się Jan Mincel. - Wczoraj przysiągłem
1235  I,10|               sklepu i spoza szaf wysunęła się staruszka w żółtej sukni,
1236  I,10|                  wie, że był na wojnie. Co się tu pytać, gdzie był? - wtrącił
1237  I,10|               Teraz główne drzwi otworzyły się z łoskotem i wbiegł Franc
1238  I,10|                czerwieńszy od brata.~- Jak się masz, Ignacy!... - zawołał
1239  I,10|                  mi w objęcia.~- Nie całuj się z tym durniem, który jest
1240  I,10|            sprawunkiem... Wicek! - zwrócił się Franc do chłopca - daj mi
1241  I,10|                  Minclowie nie pokłóciliby się i nie pogodzili przynajmniej
1242  I,10|                    Franc Mincel przyznawał się do niemieckiego pochodzenia,
1243  I,10|                    z których jeden odnosił się do jakiegoś Modzelewskiego,
1244  I,10|              braćmi: Jan bowiem zaopatrzył się na tę uroczystość w amarantowy
1245  I,10|                  do weselnej kolacji ubrał się w szaty swoich przodków
1246  I,10|                 prawie do samobójstwa upił się jego winem.~Nawet zgon Franca,
1247  I,10|                  na karbunkuł, nie obszedł się bez awantury. W ciągu trzech
1248  I,10|                 bracia po dwa razy wyklęli się i wydziedziczyli w sposób
1249  I,10|                    którymi nadto opiekował się do końca życia.~Dziwna była
1250  I,10|                  Minclach. Gdybym nie czuł się tak rześkim, jak jestem,
1251  I,10|                   jestem, mógłbym posądzić się o gadulstwo zapowiadające
1252  I,10|              prawie co wieczór zbieraliśmy się u Grossmutter na górze:
1253  I,10|              okiennej framudze i trzymając się za ręce patrzyli w niebo;
1254  I,10|              granicą.~Najczęściej, rozumie się, była mowa o tęsknotach
1255  I,10|                  piwa, Małgosia przytulała się do Jana (do mnie nikt się
1256  I,10|                  się do Jana (do mnie nikt się tak nie przytulał), a Grossmutter
1257  I,10|              wzdychał, szeroko rozsiadając się na kanapie, Małgosia całowała
1258  I,10|               kawie i o obiedzie - oburzył się Jan.~Nawet kiedy opowiedziałem
1259  I,10|             starowina wprawdzie rozpłakała się, pierwszy raz od czasu,
1260  I,10|                    otarłszy łzy i wziąwszy się znowu do swej pończochy,
1261  I,10|                  powóz i konie? Po co pnie się do arystokracji, a unika
1262  I,10|                     A w jakim celu zajmuje się furmanem Wysockim albo jego
1263  I,10|                  warsztaty? Po co opiekuje się nawet nierządnicą, która
1264  I,10|              sprytny... Kiedy dowiedziałem się na giełdzie o zamachu Hödla,
1265  I,10|                  on odpowiada - nie będzie się mnożył ród wariacki.~Żeby
1266  I,10|             początkach maja wprowadziliśmy się do nowego sklepu, który
1267  I,10|                  pokoju, na lewo, mieszczą się same ruskie tkaniny: perkale,
1268  I,10|             wzruszał ramionami i uśmiechał się, jakby mówił:~"A cóż mnie
1269  I,10|              zrobiwszy to, dziś ani miesza się do sklepu: składa wizyty
1270  I,10|                 śladu; a w sklepie ukazuje się ledwie przez parę godzin
1271  I,10|                  na coś czekał albo czegoś się obawiał.~Ale cóż to za złote
1272  I,10|                  mi trochę przykro wynosić się na nowy lokal. Jeszcze ze
1273  I,10|                 moim pokoiku, przypatrując się jego ścianom, kracie, która
1274  I,10|                około połowy maja (rozeszły się wówczas wieści mocno pokojowe),
1275  I,10|                mówi:~- Cóż, stary, czas by się przeprowadzić na nowe mieszkanie.~
1276  I,10|                      Przecież muszę umówić się o cenę z gospodarzem.~-
1277  I,10|              spostrzegł to i uśmiechnąwszy się, nagle otworzył drugie drzwi.~
1278  I,10|                   płachtę dla Ira.~Może to się wyda komu śmiesznym, ale
1279  I,10|              byłaby kobieta, z którą by on się ożenił (mam nawet dla niego
1280  I,10|                   niego partię...); ale on się chyba nie ożeni. Jakieś
1281  I,10|               Jakieś dzikie myśli snują mu się po głowie, ale nie o małżeństwie,
1282  I,10|                  zapytać :~- Cóż, nie żeni się pan Wokulski?~- Nie, pani
1283  I,10|                      wszystko to rozejdzie się... bez gospodyni. Gdyby
1284  I,10|                majętną kobietę, wzmocniłby się nawet jego kredyt.~- Święte
1285  I,10|                    jednej chwili ożeniłbym się z tą bogatą wdową. Jak ona
1286  I,10|               rachunek, mówi:~- Nie mógłby się, panie tego, taki, panie
1287  I,10|                tacy jak Wokulski nie żenią się. Bo to nawet, mój Boże,
1288  I,10|               swatów dziesiątki przewijają się przez nasz sklep. Niektóre
1289  I,10|                  po sklepie, siada, bierze się pod boki, ażeby zwrócić
1290  I,10|                  mówił:~- Taksacją zajmuje się pan Rzecki...~Wyjąwszy rodzin
1291  I,10|                    na wydaniu, które zdają się być odważniejszymi od węgierskiej
1292  I,10|                biedny mój Stach nie cieszy się sympatią. Nic dziwnego -
1293  I,10|                  przy niedzieli (rzadko mi się to zdarza), zaszedłem do
1294  I,10|                   niecałego rubla, ale moc się nałykał dymu, a moc się
1295  I,10|                    się nałykał dymu, a moc się nasłuchał!... Wystarczy
1296  I,10|                głos. - Za młodu wysługiwał się takim jak my, a ku starości
1297  I,10|                  my, a ku starości chce mu się fagasować wielkim panom.~-
1298  I,10|                 który przez ożenek dorobił się majątku... Śmiech powiedzieć!...~-
1299  I,10|                   gruby głos zakrztusiwszy się nieco - bogaty ożenek nie
1300  I,10|                Podobno nie kradł - odezwał się półgłosem ktoś trzeci.~-
1301  I,10|               zadziera nosa!... czego pnie się do arystokracji?~- Mówią -
1302  I,10|                   z tych dostaw nie obmyje się nawet szarym mydłem. Kupiec
1303  I,10|                    jeszcze dalej - odezwał się półgłos.~- Zapewne! - przerwał
1304  I,10|                      Ehe! He!... - zaśmiał się ktoś dotąd milczący - to
1305  I,10|                    Nieładnie!... - oburzał się półgłos.~- Coś go pan mocno
1306  I,10|                     Inni, panie, zbogacili się na funduszach narodowych
1307  I,10|         zakonkludował dychawiczny. - Rzuca się w prawo i w lewo, sklepu
1308  I,10|                    butelki, więc wymknąłem się po cichu. Nie wmieszałem
1309  I,10|                   po cichu. Nie wmieszałem się do tej rozmowy, gdyż znając
1310  I,10|                     kiedy wstając i kładąc się spać pytam: "Co on robi?
1311  I,10|           Wokulskiego mówił:~- Przypatrzże się, Pietrek, panu, bo to nasz
1312  I,10|                 niego, utnij, a jeszcze mu się nie wywdzięczysz...~Albo
1313  I,10|           dziecinnych czasów, ażeby modlić się za pana:.."~Oto ludzie prości,
1314  I,10|                  po całym mieście chwalący się cnotami, w które zresztą
1315  I,10|                    Ma Staś rację, że zajął się losem tych biedaków, chociaż...
1316  I,10|                biedaków, chociaż... mógłby się nimi zajmować w sposób trochę
1317  I,10|                  Wokulski nie będzie uczył się po angielsku?...~Wszystko
1318  I,10|                   Pewno nie ma, spodziewam się... Wszak mówię z panem Rzeckim?
1319  I,10|                      drzewo oliwkowe, znam się na tym. Niech pan powie
1320  I,10|                   że... w Berlinie zbierze się kongres dla zakończenia
1321  I,10|                  wpada drugi raz, zdaje mi się, pierwszego czerwca.~- Ach! -
1322  I,10|                   francuska majolika, znam się na tym... Powiedz pan panu
1323  I,10|                    do Lisieckiego:~- Załóż się pan, że pojutrze będziemy
1324  I,10|               czerwca?... - odparł śmiejąc się.~Proszę sobie jednak wyobrazić
1325  I,10|              chwili, kiedy Lisiecki zwraca się do mnie jako do "poinformowanego",
1326  I,10|                apetytu...~Cóż dopiero musi się dziać z moim biednym Stachem,
1327  I,10|                    nad nami!...~Już kiedym się tak rozgadał (dalibóg, robię
1328  I,10|                   rozgadał (dalibóg, robię się plotkarzem), więc muszę
1329  I,10|                 gumowy, znowu tylko z sobą się wdają, są sztywni i pochmurni.
1330  I,10|                    próbie godzenia krzywią się na siebie jeszcze szkaradniej.~
1331  I,10|                     otóż gdyby on rozwijał się stopniowo, gdybyśmy co rok
1332  I,10|              naturalnym, że muszą wyradzać się niesnaski. No, ale co ja
1333  I,10|               niesnaski. No, ale co ja mam się wdawać w krytykę czynności
1334  I,10|                 jednym tylko punkcie godzą się starzy i nowi panowie, a
1335  I,10|                   Chryste elejson... Kręci się jak fryga; dopiero co był
1336  I,10|               zacznie rzucać sztuki, zdaje się, że to nie człowiek, ale
1337  I,10|                  to mniej grymaszą i mniej się targują.~(Swoją drogą, niechaj
1338  I,10|                   pewnością nie zastanowił się, jakiej klęski narobi kupcom.)~
1339  I,10|               zeszłym człowiek ten nazywał się Szlangowskim, obchodził
1340  I,10|                       Nie śmiałem... Bałem się, żeby nie mówili o mnie,
1341  I,10|                 mówili o mnie, że Żyd musi się wszędzie wkręcić. I dziś
1342  I,10|                 Nowy subiekt od razu wziął się do roboty, a w pół godziny
1343  I,10|                  Jak te kanalie Żydy cisną się na Krakowskie Przedmieście!
1344  I,10|                   jeden z drugim, pilnować się Nalewek albo Świętojerskiej?~
1345  I,10|                   wówczas, kiedy działo mi się bardzo źle. Czybyś więc
1346  I,10|           kolegować ze mną dziś, kiedy mam się trochę lepiej?...~Lisiecki
1347  I,10|               lepiej?...~Lisiecki zmieszał się czując, że jego posada wisi
1348  I,10|                    wisi na włosku. Ukłonił się, coś mruknął, a wtedy Wokulski
1349  I,10|                   a wtedy Wokulski zbliżył się do Szlangbauma i uściskawszy
1350  I,10|           Stanowisko Szlangbauma wyjaśniło się od razu; dziś mnie prędzej
1351  I,10|                  wzdychając:~- Ach, gdybym się nie bał, że mi dzieci zżydzieją,
1352  I,10|                Henryku - spytałem go - raz się, do licha, nie ochrzcisz?..~-
1353  I,10|                    Był na Syberii, narażał się...~- Dla geszeftu... Dla
1354  I,10|                       Dla geszeftu nazywał się też Szlangowskim, a teraz
1355  I,10|               Kpiliście - mówię - że stroi się w cudze pióra, więc wrócił
1356  I,10|                    i umilkłem. Źle nazywać się Szlangbaumem, źle Szlangowskim;
1357  I,10|                  nie jego straszyć; zaciął się i nie ustąpi, choćby go
1358  I,10|                    go piekli w ogniu.~Czym się to wszystko skończy, Boże
1359  I,10|                 Później jednakże Stach dał się ubłagać i zaraz po Wielkiejnocy
1360  I,10|                jeden wieczór zastanawiałem się nad znaczeniem owej podróży
1361  I,10|                   młodzieniec ten niewiele się zmienił: zawsze wygadany
1362  I,10|                bledszy. Mówi, że Moskwa mu się podobała, a nade wszystko
1363  I,10|                  nas nie widział: Włóczyli się po całych dniach i przysiągłbym,
1364  I,10|                zręcznych pytań przekonałem się, iż - najlepiej znane im
1365  I,10|                     Stach tylko uśmiechnął się i odparł:~- To jeszcze nic...~
1366  I,10|              siebie na herbatę przekonałem się, że Mraczewski jest gorszym
1367  I,10|              otworzyć; tylko Klejn cieszył się po cichu, a Mraczewski rozprawiał.~
1368  I,10|                przez resztę czasu będziemy się bawili, mimo to zaś każdy
1369  I,10|               obłudy, przyznam więc, że mi się ta wspólność żon trochę
1370  I,10|                  że serdecznie chcę, ażeby się Stach ożenił. Gdyby miał
1371  I,10|                 mógłby tak często naradzać się z Colinsem i panią Meliton,
1372  I,10|           żołnierska natura, żeby kojarzył się z ludźmi, którzy bądź jak
1373  I,10|           przeciwnika. Ale czasy zmieniają się.~Otóż bardzo pragnę, ażeby
1374  I,10|                  Otóż bardzo pragnę, ażeby się Stach ożenił, i nawet myślę,
1375  I,10|                   dorożki, i powiem, że mi się gorąco zrobiło wobec tego,
1376  I,10|                    skrzydełka!...~Zdaje mi się, że jest wdową, gdyż nigdy
1377  I,10|                  cukiereczek. Stach, gdyby się z nią ożenił, od razu musiałby
1378  I,10|                    jaki by sposób zapoznać się z tą damą, a później przedstawić
1379  I,10|                wywracał oczyma, jak starał się odgadywać jej myśli... Szczęście,
1380  I,10|                  jest owa dama.~- Podobała się panu - on mówi - co?...
1381  I,10|                 kaftaniku!...~- Spodziewam się, panie Mraczewski... - odparłem
1382  I,10|                   w sposób, który wydał mi się lubieżnym. - Ja nic nie
1383  I,10|            Mraczewski nihilista... Niechże się więc pierwszy ożeni, to
1384  I,10|                sposobności zauważyłem, jak się czasy zmieniają... Za moich
1385  I,10|                poświęcali sklepy troszcząc się o to, ażeby ceremonii dopełnił
1386  I,10|                  sztukę towaru, przybijało się na progu sklepu podkowę,
1387  I,10|             zaproszeni nie o to troszczyli się: kto będzie święcił, ale
1388  I,10|                   mu szyję, czy też działo się na odwrót. Z wytartej surduciny
1389  I,10|                  naszych panów kłaniali mu się bardzo uprzejmie i zacierając
1390  I,10|             opisywał w gazetach. Ciepło mi się zrobiło około serca na myśl,
1391  I,10|                 pisał... Nareszcie odezwał się:~- Czy w tych czasach nie
1392  I,10|                  Boże uchowaj!- ośmieliłem się wtrącić.~- Szkoda - odparł. -
1393  I,10|                   dla sklepu byłoby, gdyby się tak kto w nim powiesił...~
1394  I,10|                 pan dobrodziej - odważyłem się wtrącić z ukłonem - raczy
1395  I,10|               zwyczaj - dodał - to, co nam się podoba, kupować; prezentów
1396  I,10|           uroczystość, czyli obiad, odbyła się w wielkiej sali Hotelu Europejskiego.
1397  I,10|                    szóstej wieczór zebrało się przeszło sto pięćdziesiąt
1398  I,10|               Wiednia i z Paryża. Znalazło się też dwu hrabiów, jeden książę
1399  I,10|                  obchodzą. Nie rozchmurzył się nawet, choć jeden z mówców (
1400  I,10|                   że Stach najwięcej kręci się koło pana Łęckiego, który
1401  I,10|                   swym bankructwem ocierał się podobno o europejskie dwory...
1402  I,10|                    uczty wszystko odbywało się bardzo poważnie; coraz któryś
1403  I,10|                  powaga, a w końcu- zrobił się przecie taki hałas, że wobec
1404  I,10|                   jednak od stołu zdobyłem się ledwie na te słowa :~- No,
1405  I,10|                 mówił Mraczewski opierając się na moim ramieniu, gdyż nie
1406  I,10|                  może i przez nią dostałeś się do Moskwy?..~- Rozu... rozumie
1407  I,10|                Moskwy?..~- Rozu... rozumie się... Szepnęła słówko, takie...
1408  I,10|              starym wszystko zrobi, co jej się podoba...~- No, idź pan
1409  I,10|                   numeru na górę. Domyślam się jednak, że udawał pijanego,
1410  I,10|              człowiek. Miał nawet ochrzcić się, gdyż zakochał się w chrześcijance;
1411  I,10|                ochrzcić się, gdyż zakochał się w chrześcijance; ale że
1412  I,10|               spokój. Mówią nawet, że truł się z żalu, ale go odratowano.
1413  I,10|                    majątek i tylko zajmuje się badaniem ludzi czy też ich
1414  I,10|              trudno by coś ukryć. A że zna się ze Stachem od dawna, więc
1415  I,10|                  podano samowar, odezwałem się :~- Powiedz mi, doktorze,
1416  I,10|                    Widzę, że od roku rzuca się na jakieś po prostu awantury...
1417  I,10|                  jakieś głupstwo, to także się nie cofnie i zrobi głupstwo
1418  I,10|                 przerwał doktór. - Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk
1419  I,10|          konsekwentne.~- A czy nie wplątał się w jakie nowe historie?.. -
1420  I,10|                  nią. Dotychczas wiodło mu się, ale... nie ma przecie człowieka,
1421  I,10|                chyba nie pozwoli zmarnować się Stachowi..."~
1422  I,11|                   życia, w której nauczyła się nawet lekceważyć powszechnie
1423  I,11|          podźwignąć człowieka, który nieco się upijał. Nowożeniec jednak
1424  I,11|                    cmentarz i przekonawszy się, że jest niezawodnie zakopany,
1425  I,11|             wdzięcznym, dopóki nie wściekł się i nie pokąsał służącej,
1426  I,11|             ludziom.~Z czasem jednak stała się powściągliwszą w mowie,
1427  I,11|                Pani Meliton od dawna znała się z Wokulskim. A że lubiła
1428  I,11|                  zbyt nabożnie przypatruje się pannie Izabeli. Zrobiwszy
1429  I,11|                    Meliton przypatrzyła mu się ciekawie i kiwając głową,
1430  I,11|                wiem, że kobiet nie zdobywa się ofiarami, tylko siłą.~-
1431  I,11|               nieraz miałam okazję litować się nad naiwnością męską.~-
1432  I,11|                  Izabela jest taką, jak mi się wydaje, to może mnie kiedyś
1433  I,11|                 będę miał czas rozczarować się...~- Zrób to wcześniej,
1434  I,11|               wcześnie; - rzekła podnosząc się z fotelu. - Bo wierz mi,
1435  I,11|                   serca. Szczególniej, gdy się już zagnieździ. A nie zapomnij
1436  I,11|                  wizyty pani Meliton stały się częstszymi, ku zmartwieniu
1437  I,11|            podejrzewał spisek. I nie mylił się. Był spisek, ale przeciw
1438  I,11|             których dniach hrabina wybiera się ze swoją siostrzenicą na
1439  I,11|                 Wokulskiego. Dowiedziawszy się, że jutro będą panie w Łazienkach,
1440  I,11|                   rozdrażniony; zdawało mu się, że czas stoi w miejscu
1441  I,11|                    gdy nadszedł ranek, bał się spojrzeć w okno, ażeby nie
1442  I,11|                 południa czas rozciągał mu się tak, że w jego ramach mógł
1443  I,11|               jechać. Co chwilę zdawało mu się, że spotyka wracający powóz
1444  I,11|                    to znowu, że jego rwące się z cugli konie idą zbyt wolno.~
1445  I,11|                 idą zbyt wolno.~Znalazłszy się w Łazienkach wyskakiwał
1446  I,11|            Nareszcie na końcu alei ukazały się dwie kobiece figury, czarna
1447  I,11|                   zatrzymają?.. "~Podniósł się z ławki i szedł naprzeciw
1448  I,11|             rozmawia.~Wokulski przypatruje się jej i myśli:~"No i cóż jest
1449  I,11|               Kobieta jak inne... Zdaje mi się, że bez potrzeby szaleję
1450  I,11|                   jej rachunek..."~Ukłonił się, panie się odkłoniły. Idzie
1451  I,11|            rachunek..."~Ukłonił się, panie się odkłoniły. Idzie dalej nie
1452  I,11|                    odwracając głowy, ażeby się nie zdradzić. Nareszcie
1453  I,11|                 zdradzić. Nareszcie ogląda się: obie panie znikły między
1454  I,11|                 między zielonością.~"Wrócę się - myśli - jeszcze raz spojrzę...
1455  I,11|                  miłosierdzia... Czy godzi się w nędzne ludzkie serce wlać
1456  I,11|                 Coraz bardziej przekonywam się, Belu, że pieniądze nie
1457  I,11|               pracuje w sklepie, ale nudzi się w Łazienkach. Uważałaś,
1458  I,11|                  Izabela. - Mnie on wydaje się przede wszystkim zabawnym.~-
1459  I,11|                dostrzegłam tego - zdziwiła się hrabina.~- Więc... nieprzyjemnym -
1460  I,11|                  nieprzyjemnym - poprawiła się panna Izabela.~Wokulski
1461  I,11|                    i z daleka przypatrywał się migającej między drzewami
1462  I,11|                 spostrzegł, że przypatruje się aż dwom szarym sukniom,
1463  I,11|                   nawet ostatecznie umówił się o nagrobek dla niego. W
1464  I,11|                 nie wiadomo skąd, wplątało się imię panny Izabeli tak nagle,
1465  I,11|                 ukryć wzruszenia; twarz mu się zmieniła, głos stłumił się.~
1466  I,11|                 się zmieniła, głos stłumił się.~Staruszka przyłożyła binokle
1467  I,11|              binokle do oczu i wpatrzywszy się w Wokulskiego spytała :~-
1468  I,11|             Wokulskiego spytała :~- Czy mi się tylko wydaje, czyli też
1469  I,11|                 raz w życiu... - tłumaczył się zmięszany Wokulski.~Prezesowa
1470  I,11|                    tej rozmowie dowiedział się, że prezesowa jedzie z hrabiną
1471  I,11|               Łazienek. Czyżby dowiedziała się, że panie go tam spotykają?...
1472  I,11|                    obiadu ; fantazja rwała się naprzód, ale trzeźwy rozum
1473  I,11|                Wybiegł na ulicę i błąkając się bez celu, powtarzał:~"No,
1474  I,11|                   ja też nie myślę czepiać się zębami jednej spódnicy.
1475  I,11|             pierwszym akcie. Znowu wałęsał się po mieście, a gdzie stąpił,
1476  I,11|                przeczucie, że jutro zbliży się do panny Izabeli.~Minęła
1477  I,11|                niegrzeczny, że zakwateruję się do pańskiego powozu, bo
1478  I,11|                zabieram, a raczej zabieram się z panem i - jedziemy do
1479  I,11|                  księcia, który uśmiechnął się przypisując to radości z
1480  I,11|            pojechał z księciem. Zdawało mu się, że powóz nie jedzie po
1481  I,11|                 mózgu.~"Kobiet nie zdobywa się ofiarami, tylko siłą, bodaj
1482  I,11|                     Książę przypatrywał mu się spod rzęs, a widząc, że
1483  I,11|                  myślał:~"Nie spodziewałem się, że zrobię aż taką przyjemność
1484  I,11|                  poza towarzystwem cieszył się opinią jednego z najlepszych
1485  I,11|                 każde społeczeństwo składa się z dwu materiałów: zwyczajnego
1486  I,11|                    grają w karty, umizgają się do kobiet, zaciągają długi -
1487  I,11|                 Cóż w tym dziwnego - śmiał się zarażony hrabia. - Malarze
1488  I,11|                   wyraz, o jakim nie śniło się żadnemu z oryginałów; tak
1489  I,11|                     Biegł do siebie, kładł się na szezlongu z rękoma splecionymi
1490  I,11|                 sufit widział przesuwające się na nim postacie nadludzkiego
1491  I,11|                   tylko że hrabia zapierał się ich. Czyżby istniała w nim
1492  I,11|                 życzliwość, a nawet stykał się z nimi i interesował ich
1493  I,11|               maluczkich i książę rumienił się na samą myśl, że większa
1494  I,11|              wszystko zaś - ciągle martwił się nieszczęśliwym położeniem
1495  I,11|                    użytecznego. Zdawało mu się, że ciągłe frasowanie się
1496  I,11|                  się, że ciągłe frasowanie się całym krajem ma bez miary
1497  I,11|                 przedtem hotele napełniają się i podwyższają ceny, na wielu
1498  I,11|                    na wielu domach ukazują się ogłoszenia: "Apartament
1499  I,11|                    dam, nie odznaczających się pięknością ani warszawskim
1500  I,11|                  wyścigi; ci dla spotkania się z sąsiadami, których na