bold = Main text
     Rozdzial                                        grey = Comment text

6001 62 |                     Przywitano go krzykiem i oklaskami. Bachantki, nimfy,
6002 62 |                     kapłani, fauny, satyry i żołnierze otoczyli go wraz
6003 62 |                masztem, przybranym w mirty i okręconym w powój. Czerwone
6004 62 |               lekki wiatr nocny zwiał dymy i odkrył głowę starca z siwą
6005 62 |                jeszcze. Twarz miał zbolałą i pochyloną, jakby chciał
6006 62 |                człowiekowi straszniejszych i bardziej krwawych krzywd.
6007 62 |                  bardziej krwawych krzywd. I oto ofiara płonęła teraz
6008 62 |               siebie źrenice. Podniósł się i chciał uciekać, lecz nie
6009 62 |                   że nogi jego są z ołowiu i że jakaś niewidzialna ręka
6010 62 |           nadludzką siłą przed tym słupem. I skamieniał. Czuł tylko,
6011 62 |                 się zrywa, że dosyć ma mąk i krwi, że przychodzi koniec
6012 62 |                    przychodzi koniec życia i że wszystko znika naokół
6013 62 |                   że wszystko znika naokół i cezar, i dwór, i tłumy,
6014 62 |             wszystko znika naokół i cezar, i dwór, i tłumy, a otacza
6015 62 |                    naokół i cezar, i dwór, i tłumy, a otacza go tylko
6016 62 |                   jakaś bezdenna, straszna i czarna pustka, w niej zaś
6017 62 |                  wykrzywiła ją taka trwoga i taki ból, jak gdyby owe
6018 62 |                  ciało. Nagle zachwiał się i wyciągnąwszy w górę ramiona
6019 62 |                 dreszcz przebiegł obecnych i wszystkie oczy mimo woli
6020 62 |               twarz wyjąc jak dziki zwierz i nabrawszy ziemi w obie garści,
6021 62 |            strzeliły w górę, objęły piersi i twarz Glauka, rozplotły
6022 62 |              mirtową koronę na jego głowie i zajęły wstęgi na wierzchu
6023 62 |                 zaś odwrócił się ku tłumom i wyciągnąwszy w górę prawą
6024 62 |                 nie tylko augustianie, ale i tłuszcza mogła głos jego
6025 62 |                 podpalaczem jest - ten!...~I wskazał palcem na Nerona.~
6026 62 |             wyciągniętym drżącym ramieniem i palcem zwróconym ku cezarowi.
6027 62 |                 się lepiej przypatrzeć. Tu i owdzie ozwały się krzyki: "
6028 62 |                   tłumie rozległ się świst i wrzaski: "Ahenobarbus! Matkobójca!
6029 62 |                 się, rozsypując wokół skry i powiększając zamęt. Ślepa,
6030 62 |                  fala ludu porwała Chilona i uniosła go w głąb ogrodu.~
6031 62 |                  poczęły już przepalać się i padać w poprzek ulic, napełniając
6032 62 |               dymem, skrami, swędem drzewa i swędem ludzkiego tłuszczu.
6033 62 |             tłuszczu. Gasły światła dalsze i bliższe. W ogrodach pociemniało.
6034 62 |               Tłumy zaniepokojone, posępne i trwożne cisnęły się do bram.
6035 62 |                    z ust do ust, zmieniona i powiększona. Jedni opowiadali,
6036 62 |                  jak martwego na wozie. Tu i owdzie odzywały się głosy
6037 62 |                  po co więc tyle krwi, mąk i niesprawiedliwości? Czy
6038 62 |                   się mścili za niewinnych i jakież piacula zdołają ich
6039 62 |                 tych przeklętych ogrodach! I wreszcie politowanie zmieniało
6040 62 |                    w złorzeczenia cezarowi i Tygellinowi. Lecz byli i
6041 62 |                   i Tygellinowi. Lecz byli i tacy, którzy, zatrzymując
6042 62 |                   daje taką siłę wobec mąk i śmierci?" I powracali do
6043 62 |                 siłę wobec mąk i śmierci?" I powracali do domów w zamyśleniu...~
6044 62 |                     nie wiedząc, dokąd iść i gdzie się obrócić. Teraz
6045 62 |                znów bezsilnym, niedołężnym i chorym starcem. Chwilami
6046 62 |                     leżące w poprzek słupy i zmienione w bezkształtne
6047 62 |                księżycu widzi twarz Glauka i że oczy jego patrzą nań
6048 62 |                 patrzą nań jeszcze ciągle, i chował się przed światłem.
6049 62 |                    jednak wyszedł z cienia i mimo woli, jakby party jakąś
6050 62 |             ramienia.~Starzec odwrócił się i widząc przed sobą nieznaną
6051 62 |                   Nogi chwiały się pod nim i ramiona zwisły mu wzdłuż
6052 62 |                     Widziałem boleść twoją i słyszałem, jakoś dał świadectwo
6053 62 |                  prawdzie.~- O panie!...~- I gdy sługa Chrystusów przebaczył
6054 62 |              przebaczył ci w godzinie męki i śmierci, jakżeby ci Chrystus
6055 62 |                  mnie?! - powtórzył Chilo.~I począł jęczeć jak człowiek,
6056 62 |                  sił, by mógł opanować ból i mękę. Paweł zaś rzekł:~-
6057 62 |                rzekł:~- Oprzyj się na mnie i pójdź ze mną.~I wziąwszy
6058 62 |                    na mnie i pójdź ze mną.~I wziąwszy go szedł z nim
6059 62 |                   Gdybyś stanął nad morzem i rzucał w nie kamienie, czybyś
6060 62 |                  Chrystusa jest jako morze i że grzechy i winy ludzkie
6061 62 |                    jako morze i że grzechy i winy ludzkie potoną w nim
6062 62 |                  jako kamienie w otchłani. I mówię ci, że jest jako niebo,
6063 62 |                    które pokrywa góry lądy i morza, albowiem jest wszędzie
6064 62 |                     albowiem jest wszędzie i nie masz granicy ni końca.
6065 62 |                    cierpiał u słupa Glauka i Chrystus widział twoje cierpienie.
6066 62 |                    Ten jest podpalaczem!", i Chrystus spamiętał słowa
6067 62 |                  Bowiem minęła twoja złość i kłamstwo, a w sercu został
6068 62 |               nieprzebrany... Chodź ze mną i słuchaj, co ci powiadam:
6069 62 |                    ja także nienawidził Go i prześladował Jego wybranych.
6070 62 |               wybranych. Jam Go nie chciał i nie wierzył w Niego, póki
6071 62 |                     póki mi się nie ukazał i nie powołał mnie. I odtąd
6072 62 |                 ukazał i nie powołał mnie. I odtąd On jest miłością moją.
6073 62 |                 nawiedził zgryzotą, trwogą i boleścią, aby cię powołać
6074 62 |                    a On chce ci przebaczyć i zbawić cię.~Piersią nędzarza
6075 62 |                    ogarniał go, opanowywał i wiódł, jak żołnierz wiedzie
6076 62 |                    żołnierz wiedzie jeńca.~I po chwili znów mówić począł:~-
6077 62 |                  miłość starczy mi za ojca i matkę, za bogactwa i królowanie.
6078 62 |                  ojca i matkę, za bogactwa i królowanie. W Nim jednym
6079 62 |                    zdejmie z ciebie trwogę i podniesie cię do siebie.~
6080 62 |                 świetle. Naokół była cisza i pustka, albowiem służba
6081 62 |           uprzątnęła już tu zwęglone słupy i ciała męczenników.~Chilo
6082 62 |              rzucił się z jękiem na kolana i ukrywszy twarz w dłoniach,
6083 62 |                 podniósł twarz ku gwiazdom i począł się modlić:~- Panie,
6084 62 |              nędzarza, na żal jego, na łzy i mękę! Panie Miłosierdzia,
6085 62 |                   Twoją mękę, przez śmierć i zmartwychwstanie odpuść
6086 62 |                  jeszcze patrzył w gwiazdy i modlił się.~A wtem spod
6087 62 |                    zbliżył się do fontanny i nabrawszy wody w dłonie
6088 62 |                    cię chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha! Amen!~Chilo
6089 62 |                chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha! Amen!~Chilo podniósł
6090 62 |              podniósł głowę, rozłożył ręce i pozostał tak bez ruchu.
6091 62 |               światłem jego zbielałe włosy i równie białą, nieruchomą,
6092 62 |                 Wreszcie ocknął się, wstał i zwróciwszy się do Apostoła
6093 62 |               takie duchy, jak tego Greka, i odrzekł:~- Ufaj i daj świadectwo
6094 62 |                   Greka, i odrzekł:~- Ufaj i daj świadectwo prawdzie!~
6095 62 |           pobłogosławił raz jeszcze starca i rozstali się, albowiem wymagał
6096 62 |                   po tym, co zaszło, cezar i Tygellinus każą go ścigać.~
6097 62 |             pretorianów, którzy porwali go i pod wodzą Scewinusa zawiedli
6098 62 |            spoczynek, lecz Tygellin czekał i ujrzawszy nieszczęsnego
6099 62 |              obrazy majestatu - rzekł mu - i kara cię nie minie. Lecz
6100 62 |                amfiteatrze, żeś był pijany i szalony i że sprawcami pożaru
6101 62 |                   żeś był pijany i szalony i że sprawcami pożaru są chrześcijanie,
6102 62 |                    skończy się na chłoście i wygnaniu.~- Nie mogę, panie! -
6103 62 |                  do niego krokiem powolnym i głosem również przyciszonym,
6104 62 |               grecki? Zaliś nie był pijany i zali nie rozumiesz, co cię
6105 62 |                  co cię czeka? Spójrz tam!~I to rzekłszy wskazał na kąt
6106 62 |           niewolników trackich z powrozami i obcęgami w ręku.~A Chilo
6107 62 |                  cicho, po czym odrzekł:~- I ja wierzę w Chrystusa!...~
6108 62 |                Psie, tyś oszalał naprawdę!~I nagle nagromadzona w jego
6109 62 |                    brodę, zwalił na ziemię i począł deptać powtarzając
6110 62 |                    Trakowie porwali starca i położyli go na ławę, po
6111 62 |               następnie zaś przymknął oczy i wydawał się jak umarły.~
6112 62 |              Tygellin pochylił się nad nim i raz jeszcze zapytał:. "Odwołasz?",
6113 62 |                  wargi poruszyły się lekko i wyszedł z nich zaledwie
6114 62 |               Tygellin kazał przerwać męki i jął chodzić po atrium z
6115 62 |             albowiem zwrócił się do Traków i rzekł:~- Wyrwać mu język.~
6116 63 |         urządzonych, iż mogły otwierać się i tworzyć jakby dwie odrębne
6117 63 |               powinien pokazać się ludowi, i zarazem zaręczył, że ukrzyżowany
6118 63 |                   był już nieco przesycony i zmęczony przelewem krwi,
6119 63 |           rozdawnictwo biletów loteryjnych i podarków, a zarazem ucztę
6120 63 |                    cezarowi swej wierności i porozmawiania o Chilonie,
6121 63 |                 ogrodów wpadł w wściekłość i nie mógł zasnąć, że opadały
6122 63 |              zasnąć, że opadały go strachy i dziwne widzenia, skutkiem
6123 63 |             chrześcijan. Nie brakło jednak i tchórzów, którzy przewidywali,
6124 63 |                  następstwa. Byli wreszcie i tacy, którzy przez ludzkość
6125 63 |          Chcieliście zaspokoić zemstę ludu i wpoić w niego przekonanie,
6126 63 |                    zaś zwrócił się do nich i rzekł:~- Ludzie szepczą
6127 63 |                 Serwilia, Barku Soranusie, i twoja żona, Antystiuszu,
6128 63 |                   dni, mieć piękny pogrzeb i nagrobek, tymczasem, nie!
6129 63 |               Naraz wolał stracić wszystko i zgubić się. Doprawdy, chyba
6130 63 |                  dał hekatombę ich bóstwu. I wszyscy powinni to samo
6131 63 |              lepiej wiedzieli co lud myśli i co się w mieście dzieje.~-
6132 63 |                spojrzał na niego szydersko i rzekł: - Ej! jeszcze trochę!~-
6133 63 |            Chilonem. Lud, przywykły do mąk i krwi, nudził się także,
6134 63 |             niepochlebne dla dworu okrzyki i wołał o przyśpieszenie sceny
6135 63 |                  ujrzenia skazanego starca i podarków, samo widowisko
6136 63 |                  iść nie mógł. Położono go i przybito do drzewa tak prędko,
6137 63 |                  nawet dobrze przypatrzeć, i dopiero po umocowaniu krzyża
6138 63 |                 zostało mu ani kropli krwi i tylko na białej brodzie
6139 63 |                   wiecznie pełne niepokoju i złości spojrzenia, czujne
6140 63 |            odbijało dawniej wieczną trwogę i niepewność, teraz zaś twarz
6141 63 |                    bolesną, ale tak słodką i pogodną, jak miewają ludzie
6142 63 |                 deptali po mnie, bili mnie i znęcali się nade mną. Byłem,
6143 63 |                  mną. Byłem, Panie, biedny i bardzo nieszczęśliwy, a
6144 63 |              jeszcze położono mnie na męki i przybito na krzyż, więc
6145 63 |                  mnie w godzinie śmierci!" I spokój zstąpił widocznie
6146 63 |                  pytanie, jak można męczyć i przybijać na krzyż ludzi,
6147 63 |                    krzyż ludzi, którzy już i tak konają. Tłum milczał.
6148 63 |                    pochylając się na prawo i na lewo, szeptał przestraszonym
6149 63 |              wtoczył się wreszcie na arenę i chwiejąc nisko schyloną
6150 63 |                  się znów na przednie łapy i siadłszy pod krzyżem, począł
6151 63 |             krzyżem, począł mruczeć, jakby i w jego zwierzęcym sercu
6152 63 |               podniósł wolnym ruchem głowę i czas jakiś wodził oczyma
6153 63 |              piersi poczęły mu grać żywiej i wówczas stało się coś, co
6154 63 |                  coś, co wprawiło w podziw i zdumienie widzów. Oto twarz
6155 63 |             spłynęły mu z wolna po twarzy.~I umarł.~A wtem jakiś donośny
6156 64 |                 Chwytano wprawdzie jeszcze i więziono ofiary, podejrzane
6157 64 |            okazywał coraz większe znużenie i coraz większy niepokój z
6158 64 |                   Widziano częste pogrzeby i powtarzano sobie na ucho,
6159 64 |                  składano ofiary Jowiszowi i Libitynie. Wreszcie, mimo
6160 64 |               wszelkich usiłowań Tygellina i jego popleczników, rozszerzało
6161 64 |                   spalone z rozkazu cezara i że chrześcijanie cierpią
6162 64 |            niewinnie.~Lecz właśnie dlatego i Nero, i Tygellinus nie ustawali
6163 64 |                    właśnie dlatego i Nero, i Tygellinus nie ustawali
6164 64 |                   rozdawnictwa zboża, wina i oliwy; ogłoszono przepisy
6165 64 |                  dotyczące szerokości ulic i materiałów, z jakich należy
6166 64 |                    na posiedzeniach senatu i obradował wraz z "ojcami"
6167 64 |                    ojcami" nad dobrem ludu i miasta, ale natomiast ani
6168 64 |            Oddawano tylko ludzi konających i zmarłych rodzinom, albowiem
6169 64 |                    ją w grobach rodzinnych i spocznie koło niej. Nie
6170 64 |                    ocalenia jej od śmierci i sam, oderwany na wpół od
6171 64 |                   nierównie rzeczywistszym i prawdziwszym od przejściowego
6172 64 |                    dla siebie, pragnęła go i dla drugiej kochanej duszy.
6173 64 |                    Ligią wezmą się za ręce i odejdą do nieba, gdzie Chrystus
6174 64 |                  Chrystus ich pobłogosławi i pozwoli im zamieszkać w
6175 64 |                    w świetle tak spokojnym i ogromnym, jak blask zórz.
6176 64 |              szczędził Ligii mąk cyrkowych i pozwolił jej zasnąć spokojnie
6177 64 |                    z zupełną pewnością, że i sam umrze razem z nią. Mniemał,
6178 64 |                 ocalona. Słyszał od Piotra i Pawła, że i oni także muszą
6179 64 |              Słyszał od Piotra i Pawła, że i oni także muszą umrzeć jak
6180 64 |            upragniona zmiana złej, smutnej i ciężkiej doli na lepszą.~
6181 64 |               bardziej dawną palącą gorycz i stopniowo zmieniał się w
6182 64 |                   przeciw prądowi, walczył i męczył się, teraz oddał
6183 64 |                   więzienia idą już razem, i uśmiechał się do tej myśli
6184 64 |                    myśli jak do szczęścia.~I rzeczywiście, szli tak zgodnie,
6185 64 |                   dla niej szczęście nawet i ziemskie, więc czekała jej
6186 64 |                   więc czekała jej jeszcze i tak, jak narzeczona czeka
6187 64 |                     który odrywał od życia i niósł poza grób tysiące
6188 64 |                    wyznawców, porwał także i Ursusa. I on długo nie chciał
6189 64 |                     porwał także i Ursusa. I on długo nie chciał się
6190 64 |                  dzieje się w amfiteatrach i ogrodach, gdy śmierć wydawała
6191 64 |               szczęściu, nie śmiał w końcu i on modlić się do Chrystusa,
6192 64 |                    Ligów więcej się należy i więcej się dostanie tych
6193 64 |              tłumowi prostaków, do których i sam należał, i że w chwale
6194 64 |                  do których i sam należał, i że w chwale wiekuistej ona
6195 64 |            przekonanie, że co córka wodza, i to jeszcze wodza wszystkich
6196 64 |             Chrystus pozwoli mu jej służyć i dalej. Co do siebie, miał
6197 64 |                   zębami dzikich zwierząt, i stanowiło to jego troskę
6198 64 |                  później, gdy był w Rzymie i musiał się ich wyrzec, chodził
6199 64 |                wyrzec, chodził do vivariów i do amfiteatrów, żeby choć
6200 64 |                    choć popatrzeć na znane i nie znane sobie zwierzęta.
6201 64 |                    nieprzepartą chęć walki i zabijania, teraz więc obawiał
6202 64 |                  powinien umierać pobożnie i cierpliwie. Ale polecał
6203 64 |                cierpliwie. Ale polecał się i w tym Chrystusowi, mając
6204 64 |        wypowiedział wojnę mocom piekielnym i złym duchom, do których
6205 64 |                    jednak Barankowi bardzo i potrafi mu się przysłużyć
6206 64 |                 więźniom, pomagał dozorcom i pocieszał swą królewnę,
6207 64 |                 może przeniknąć szczęście. I gdy namawiał ich, by uwierzyli
6208 64 |                   a życie życiem nędzarza, i niejeden zamyślał się nad
6209 64 |              śmierć przejmowała nową obawą i nie obiecywali sobie po
6210 64 |              tymczasem ów olbrzym ligijski i ta dziewczyna, podobna do
6211 65 |               Petroniusza senator Scewinus i począł z nim długą rozmowę
6212 65 |              czasach, w których obaj żyli, i o cezarze. Mówił zaś tak
6213 65 |            Narzekał, iż świat idzie krzywo i szalenie i że wszystko razem
6214 65 |                    idzie krzywo i szalenie i że wszystko razem wzięte
6215 65 |           przymusem ohydne rządy Tygellina i że cały ród Seneki doprowadzony
6216 65 |                    ze starym mistrzem, jak i z Lukanem. W końcu począł
6217 65 |               niezadowoleniu ludu, a nawet i pretorianów, których znaczną
6218 65 |                 zwie się Scewinus, tak jak i ja, i przez niego wiem,
6219 65 |                    Scewinus, tak jak i ja, i przez niego wiem, co dzieje
6220 65 |                   obozie... Niechęć rośnie i tam... Kaligula, widzisz,
6221 65 |                widzisz, był także szalony, i patrz, co się stało! Oto
6222 65 |                    Straszny to był uczynek i zapewne nie masz między
6223 65 |                  to był doskonały człowiek i oby bogowie dali nam takich
6224 65 |                   Scewinus zmienił rozmowę i począł niespodzianie wychwalać
6225 65 |                   a wreszcie rozum, spokój i dziwny dar jednania sobie
6226 65 |                  jest bezdzietny - rzekł - i wszyscy widzą następcę w
6227 65 |                oddany. Plaucjusz Lateranus i Tuliusz Senecjo skoczyliby
6228 65 |                  ogień. A toż samo Natalis i Subriusz Flawiusz, i Sulpicjusz
6229 65 |               Natalis i Subriusz Flawiusz, i Sulpicjusz Asper, i Afraniusz
6230 65 |              Flawiusz, i Sulpicjusz Asper, i Afraniusz Kwincjanus, i
6231 65 |                    i Afraniusz Kwincjanus, i nawet Westynus.~- Z tego
6232 65 |                      Westynus boi się snów i duchów - odrzekł Scewinus -
6233 65 |                   mu brać za złe, albowiem i tobie zależy na tym, by
6234 65 |                 znowu zbliża się do ciebie i poczyna z tobą rozmawiać?
6235 65 |                  poczyna z tobą rozmawiać? I powiem ci, dlaczego. Oto
6236 65 |               Miedzianobrody nienawidzi go i zapisał mu śmierć w duszy.
6237 65 |            przewidywałeś następstwo Pizona i powiedziałeś: "Lukan rozumie,
6238 65 |                 carissime?~Scewinus zbladł i przez chwilę patrzyli sobie
6239 65 |                 Nic nie słyszałem, ale też i nie chcę nic słyszeć...
6240 65 |                   odwiedził dziś Tygellina i rozmawiał z nim równie długo
6241 65 |                 Tego samego dnia był także i u ciebie."~Scewinus słysząc
6242 65 |              słoniowej, którą miał w ręku, i odrzekł:~- Niech zły urok
6243 65 |                    Nerwy. Wszakże będziesz i ty. W każdym razie do widzenia
6244 65 |                  będzie się liczył ze mną.~I postanowił spróbować ostatniego
6245 65 |                    rozmawiać z nim o Achai i o miastach, w których mógłby
6246 65 |               dotąd nie żył - rzekł Nero - i że narodzę się dopiero w
6247 65 |              Narodzisz się dla nowej sławy i nieśmiertelności - odrzekł
6248 65 |                    Ufam, że tak się stanie i że Apollo nie okaże się
6249 65 |                    Petroniusz podniósł się i patrząc wprost w oczy Nerona,
6250 65 |                   oblubieńcowi.~Zimna krew i spokojna pewność siebie,
6251 65 |                    oczy. - Myślałem o niej i o tym olbrzymie, który zadusił
6252 65 |                 znając historię Winicjusza i Ligii, wiedzieli doskonale,
6253 65 |              więzieniu przez twoją pomyłkę i przez twoją nieznajomość
6254 65 |                   człowiekiem, ale przecie i ty nie będziesz twierdził,
6255 65 |                     Lecz Nero ochłonął już i począł przymrużać swe oczy
6256 65 |                       pomyślał Petroniusz.~I wróciwszy do domu był już
6257 66 |                    zwyczaj rzadkie dawniej i wyjątkowo tylko dawane przedstawienia
6258 66 |                wieczorne, tak w cyrku, jak i w amfiteatrach. Augustianie
6259 66 |                  po nich następowały uczty i pijatyki trwające aż do
6260 66 |                   nadchodzi koniec igrzysk i że ostatni chrześcijanie
6261 66 |                   to zwykłe przedstawienie i że cezar postanowił wyprawić
6262 66 |                    jakie jej się podobały, i której prawo narodów nie
6263 66 |                    Niepewność, oczekiwanie i zaciekawienie opanowały
6264 66 |               przybył wcześniej niż zwykle i wraz z jego przybyciem poczęto
6265 66 |                   Neronowi prócz Tygellina i Watyniusza towarzyszył Kasjusz,
6266 66 |               centurion olbrzymiej postawy i olbrzymiej siły, którego
6267 66 |                wybuchem rozpaczy Winicjsza i ciekawość wzrosła jeszcze
6268 66 |            kroplami potu, niepewny był jak i inni widzowie, ale zaniepokojony
6269 66 |                 sam pogrążył się w śmierci i zgodził się na śmierć dla
6270 66 |                 obojga zarazem wyzwoleniem i ślubem, ale teraz poznał,
6271 66 |                 pilnowały wszystkich wejść i rozkazy były tak surowe,
6272 66 |                 Ligii nie ma w amfiteatrze i że wszystkie obawy są płonne.
6273 66 |                swoje miejsce w amfiteatrze i gdy z zaciekawionych spojrzeń,
6274 66 |                    a jego wiara w rozpacz. I zarazem przerażał się tym
6275 66 |                którego błagał o zmiłowanie i cud. Już nie prosił o jej
6276 66 |                   nim ją wywiodą na arenę, i z niezgłębionej otchłani
6277 66 |             Budziła się w nim żądza zemsty i krwi. Porywała go szalona
6278 66 |                  chęć rzucić się na Nerona i zdusić go wobec wszystkich
6279 66 |               żądzą obraża znowu Chrystusa i łamie Jego przykazania.
6280 66 |                odwróci jeszcze wszechmocna i miłosierna ręka, lecz gasły
6281 66 |                    słowem zburzyć ten cyrk i ocalić Ligię, opuścił ją
6282 66 |                   jednak, chociaż ufała Mu i umiłowała Go ze wszystkich
6283 66 |                  sił swego czystego serca. I myślał dalej, że oto ona
6284 66 |                 opuszczona, zdana na łaskę i niełaskę zezwierzęconych
6285 66 |                    obmyślono dla niej mękę i co za chwilę zobaczy. Wreszcie,
6286 66 |              rośnie nad jej krawędzią, tak i on oburącz chwycił się myśli,
6287 66 |                    jedno słowo: "Wierzę!", i czekał cudu.~Lecz równie
6288 66 |                    struna musi pęknąć, tak i jego złamało wysilenie.
6289 66 |                   bladość pokryła mu twarz i ciało poczęło tężeć. Wówczas
6290 66 |                   musiała już także umrzeć i że Chrystus bierze ich w
6291 66 |                   światło tysiącznych lamp i pochodni, wszystko razem
6292 66 |                   Każ się odnieść do domu!~I nie zważając, co powie na
6293 66 |                    by podeprzeć Winicjusza i wyjść z nim razem. Serce
6294 66 |                    w patetycznych strofach i zyskać poklask słuchaczów.~
6295 66 |             naprzeciwko cesarskiego podium i z ciemnej czeluści wyszedł
6296 66 |             spotkać. Wszystkim augustianom i większości widzów wiadomo
6297 66 |               westalki, cezar, augustianie i lud patrzyli z zachwytem
6298 66 |               patrzyli z zachwytem znawców i miłośników na jego potężne,
6299 66 |                    dwóch połączonych tarcz i na herkulesowe ramiona.
6300 66 |                 muskuły w grze, w napięciu i w walce. Szmer zmieniał
6301 66 |               Szmer zmieniał się w okrzyki i gorączkowe pytania, gdzie
6302 66 |                 smutną twarzą barbarzyńcy, i widząc pustą arenę spoglądał
6303 66 |                    niegodny jest tej łaski i że przyjdzie mu umrzeć inaczej,
6304 66 |               przyjdzie mu umrzeć inaczej, i zapewne od zwierząt. Był
6305 66 |                    zwierząt. Był bezbronny i postanowił zginąć, jak przystało
6306 66 |                wyznawcę Baranka, spokojnie i cierpliwie. Tymczasem chciał
6307 66 |          klęknąwszy na arenie, złożył ręce i podniósł wzrok ku gwiazdom,
6308 66 |                bronić, widowisko chybi. Tu i owdzie ozwały się sykania.
6309 66 |                wiedział; co czeka olbrzyma i czy nie zechce walczyć,
6310 66 |               naprzeciw cesarskiego podium i na arenę wypadł wśród wrzasków
6311 66 |                    w sobie ostrze włóczni, i chrapliwym, nieludzkim głosem
6312 66 |                  Wierzę!... Chryste! cudu!~I nie czuł nawet, że w tej
6313 66 |                nadzwyczajnego. Oto pokorny i gotowy na śmierć Lig, ujrzawszy
6314 66 |                jakby sparzony żywym ogniem i pochyliwszy grzbiet, począł
6315 66 |              mgnieniu oka rozhukanego byka i chwycił go za rogi.~- Patrz! -
6316 66 |                 swą bladą jak płótno twarz i począł patrzeć na arenę
6317 66 |                   osadził byka na miejscu. I człowiek, i zwierz trwali
6318 66 |                    na miejscu. I człowiek, i zwierz trwali w takiej nieruchomości,
6319 66 |                  los własny, niż cały Rzym i jego panowanie nad światem.
6320 66 |                teraz półbogiem godnym czci i posągów. Sam cezar wstał
6321 66 |                  urządzili takie widowisko i drwiąc mówili sobie: :Niechże
6322 66 |                syczenie płomieni w lampach i szelest węgiełków opadających
6323 66 |               walka trwa wieki.~A człowiek i zwierz stali ciągle w okropnym
6324 66 |                   piersi wyrwał się okrzyk i znów zapadła cisza. Ludzie
6325 66 |            barbarzyńcy.~A twarz Liga. kark i ramiona poczerwieniały jak
6326 66 |                Coraz głuchszy, chrapliwszy i coraz boleśniejszy ryk tura
6327 66 |            spieniony język.~Chwila jeszcze i do uszu bliżej siedzących
6328 66 |                   oka powrozy z jego rogów i wziąwszy dziewicę na ręce,
6329 66 |                polepiły się od potu, barki i ramiona zdawały się być
6330 66 |                czym jednakże podniósł oczy i począł patrzeć na widzów.~
6331 66 |                    rzędach poopuszczali je i poczęli zstępować na dół,
6332 66 |        rozmiłowanego w sile fizycznej ludu i pierwszą w Rzymie osobą.~
6333 66 |                  się, by darowano mu życie i zwrócono wolność, lecz widocznie
6334 66 |                  się do cesarskiego podium i kołysząc ciało dziewczyny
6335 66 |          wzruszenie ogarnęło tłum, rycerzy i senatorów. Jej drobna postać,
6336 66 |                    a wreszcie jej piękność i jego przywiązanie wstrząsnęły
6337 66 |                    posuwał się wokół areny i kołysząc wciąż dziewczynę
6338 66 |            dziewczynę na ramionach, ruchem i oczyma błagał, dla niej
6339 66 |                 pierwsze miejsca od areny, i przybiegłszy do Ligii nakrył
6340 66 |           otrzymanych w wojnie armeńskiej, i wyciągnął ręce do ludu.~
6341 66 |                     Tłuszcza poczęła tupać i wyć. Głosy wołające o łaskę
6342 66 |                obronie dziewicy, żołnierza i ich miłości. Tysiące widzów
6343 66 |                  połyskami gniewu w oczach i z zaciśniętymi pięściami.
6344 66 |                    Ów wszelako ociągał się i wahał: Do Winicjusza nie
6345 66 |                  miał wprawdzie nienawiści i na śmierci Ligii nie zależało
6346 66 |                jego zwyrodniała wyobraźnia i zwyrodniałe żądze znajdowały
6347 66 |                  Antystiusz, toż samo Pizo i Wetus, i Kryspinus, i Minucjusz
6348 66 |                     toż samo Pizo i Wetus, i Kryspinus, i Minucjusz Termus,
6349 66 |                 Pizo i Wetus, i Kryspinus, i Minucjusz Termus, i Poncjusz
6350 66 |             Kryspinus, i Minucjusz Termus, i Poncjusz Telezynus, i najpoważniejszy,
6351 66 |              Termus, i Poncjusz Telezynus, i najpoważniejszy, czczony
6352 66 |                   od oka z wyrazem pogardy i urazy, gdy wtem Tygellin,
6353 66 |                Petroniuszowi, pochylił się i rzekł:~- Nie ustępuj, boski,
6354 66 |                 pretorianami trzymał srogi i oddany mu dotychczas całą
6355 66 |                   duszą Subriusz Flawiusz, i ujrzał rzecz nadzwyczajną.
6356 66 |                  groźna, ale zalana łzami, i rękę trzymał wzniesioną
6357 66 |              wzbiła się spod tupiących nóg i przesłoniła amfiteatr. Wśród
6358 66 |                    Naprzód, jako komediant i śpiewak, potrzebował łaski
6359 66 |                   stronie przeciw senatowi i patrycjuszom, a wreszcie
6360 66 |              sposobami przejednać go sobie i zwrócić jego gniew na chrześcijan.
6361 66 |                   mógł ogarnąć całe miasto i mieć nieobliczalne następstwa.~
6362 66 |            krewnego senatora, na żołnierzy i widząc zmarszczone wszędzie
6363 66 |            wszędzie brwi, wzruszone twarze i utkwione w siebie oczy,
6364 66 |              wchodzili oni pod jego opiekę i nawet cezar nie ośmieliłby
6365 67 |                 Petroniusza, Winicjusz zaś i Ursus szli obok, śpiesząc
6366 67 |                skończyły się raz na zawsze i że zabiera ją do domu, by
6367 67 |                rozłączyć się z nią więcej. I zdawało mu się, że to raczej
6368 67 |             księżyca wydawała się uśpioną, i powtarzał w myśli: "To ona!
6369 67 |                  jakiś nie znany mu lekarz i zapewnił go, że dziewczyna
6370 67 |            zapewnił go, że dziewczyna żyje i żyć będzie. Na myśl o tym
6371 67 |                  piersi, że chwilami słabł i wspierał się na ramieniu
6372 67 |                   w usiane gwiazdami niebo i modlił się.~Szli śpiesznie
6373 67 |           uwieńczonych bluszczem, śpiewały i tańczyły przed portykami
6374 67 |                  korzystając z cudnej nocy i świątecznej pory, która
6375 67 |                  Ursus przestał się modlić i począł mówić cicho, jakby
6376 67 |                   duszy głos: "Broń jej!", i to był niezawodnie głos
6377 67 |                  mi je wrócił na tę chwilę i On natchnął ten srogi lud,
6378 67 |                  Chęć rzucić się na ziemię i dziękować Zbawicielowi za
6379 67 |              dziękować Zbawicielowi za cud i miłosierdzie.~Tymczasem
6380 67 |            poniosła żadnej ciężkiej obrazy i że po przejściu osłabienia,
6381 67 |                  nie wiedziała, gdzie jest i co się z nią dzieje. Pozostała
6382 67 |               nieba z powodu jej umęczenia i słabości. Nie czując jednak
6383 67 |              uśmiechnęła się do Winicjusza i chciała go spytać, gdzie
6384 67 |                     Więc klęknął przy niej i położywszy lekko rękę na
6385 67 |               rzekł:~- Chrystus cię ocalił i wrócił mi cię!~Jej usta
6386 67 |                   się lekkim westchnieniem i zapadła w sen głęboki, którego
6387 67 |                   oczekiwał lekarz Teokles i po którym przepowiadał powrót
6388 67 |                pozostał przy niej klęczący i pogrążony w modlitwie. Dusza
6389 67 |                stopy Chrystusa, nie widząc i nie słysząc, co się wokół
6390 68 |                nowego na zgubę dziewczyny. I ona, i Ursus wchodzili wprawdzie
6391 68 |                   zgubę dziewczyny. I ona, i Ursus wchodzili wprawdzie
6392 68 |                    niejako pod opiekę ludu i bez wzniecenia rozruchów
6393 68 |              siostrzeńcu.~Nero gniewny był i rozdrażniony, albowiem przedstawienie
6394 68 |                  swobodą arbitra elegancji i rzekł mu:~- Czy wiesz, boski,
6395 68 |              uwalnia z rogów dzikiego tura i oddaje kochankowi. Grecy
6396 68 |                     Grecy mają czułe serca i jestem pewny, że oczaruje
6397 68 |                    taka przypadła do smaku i przypadła podwójnie: naprzód,
6398 68 |                    Każdy w Rzymie odgadnie i tak, o co chodzi, a z Rzymu
6399 68 |             rozchodzą się na cały świat.~- I jesteś pewien, że się to
6400 68 |            Polluksa! - zawołał Petroniusz.~I odszedł zadowolony, był
6401 68 |             Winicjusz uśmiechnął się na to i odrzekł:~- Ona była na rogach
6402 68 |                    do Pomponii Grecynie.~- I uczynisz tym słuszniej,
6403 68 |                 wybadać Teoklesa o zdrowie i życie Ligii.~Lecz jej nie
6404 68 |                    dobiło zgniłe powietrze i niewygody, lecz teraz otaczała
6405 68 |             otaczała ją najtkliwsza opieka i nie tylko dostatek, ale
6406 68 |                    nie tylko dostatek, ale i przepych. Z rozkazu Teoklesa
6407 68 |                  za ręce, o dawnych bólach i dawnych trwogach. Ligia
6408 68 |                mękę, by zmienić duszę jego i podnieść ją ku sobie, on
6409 68 |                  on zaś czuł, że to prawda i że nie pozostało w nim nic
6410 68 |            przetoczyły się nad ich głowami i że ta straszna przeszłość
6411 68 |                ogromnie błogie szło ku nim i brało ich w siebie. W Rzymie
6412 68 |                    mógł sobie szaleć cezar i napełniać trwogą świat,
6413 68 |               odległych vivariów ryki lwów i innych dzikich zwierząt.
6414 68 |                   jeszcze osłabioną bardzo i nie mogąc chodzić o własnej
6415 68 |           ogrodowej, on zaś czuwał nad nią i wpatrując się w jej uśpioną
6416 68 |                   Aulusów. Jakoż więzienie i choroba zgasiły w części
6417 68 |                  gdy widywał ją u Aulosów, i później, gdy przyszedł porwać
6418 68 |                   była tak cudna jak posąg i zarazem kwiat; teraz twarz
6419 68 |               przez chorobę, usta pobladły i oczy nawet zdawały się być
6420 68 |                która przynosiła jej kwiaty i drogocenne tkaniny dla przykrywania
6421 68 |               wynaleźć w niej dawne ponęty i wzruszając ramionami myślał
6422 68 |                  tych zachodów, tych bólów i mąk, które o mało nie wyssały
6423 68 |               kochał ją tylko tym bardziej i gdy czuwał nad uśpioną,
6424 69 |                Apostoł, a za nimi ściągali i inni. Wszyscy razem, wraz
6425 69 |                  wraz z Winicjuszem, Ligią i chrześcijańskimi niewolnikami
6426 69 |                   odezwał się w jego duszy i nakazał mu walczyć z dzikim
6427 69 |              walczyć z dzikim zwierzęciem, i wszyscy odchodzili z otuchą
6428 69 |                wszyscy odchodzili z otuchą i nadzieją, że Chrystus nie
6429 69 |               przyjdzie na sąd straszliwy. I nadzieja ta podtrzymywała
6430 69 |                   ogół wyznawców schwytano i wymęczono, pozostali zaś
6431 69 |              Jednakże śledzono ich jeszcze i pomimo iż właściwe igrzyska
6432 69 |                    nieprzyjaciół ludzkości i państwa i edykt przeciw
6433 69 |          nieprzyjaciół ludzkości i państwa i edykt przeciw nim trwał
6434 69 |                  chodziła już o swej mocy, i Winicjusz wybiegli na jego
6435 69 |                 wybiegli na jego spotkanie i poczęli obejmować jego nogi,
6436 69 |            Powrócił ci ją dla wiary twojej i dlatego, by nie zamilkły
6437 69 |                które wyznawały imię Jego." I widocznie myślał wówczas
6438 69 |                 którymi nabite były areny, i o tych słupach ognistych
6439 69 |                 żałością wielką. Winicjusz i Ligia zauważyli też, że
6440 69 |                    twarzy tyle miał smutku i cierpienia, jakby przeszedł
6441 69 |                    przez wszystkie te bóle i męki, przez które przeszły
6442 69 |                przeszły ofiary wściekłości i szału Nerona. Lecz oboje
6443 69 |               Chrystus sam poddał się męce i śmierci, nie może uchylić
6444 69 |     przygniecionego brzemieniem lat, trudu i bólu. Więc Winicjusz, który
6445 69 |               gdzie mieli spotkać Pomponię i udać się dalej do Sycylii,
6446 69 |                położył rękę na jego głowie i odpowiedział:~- Słyszę oto
6447 69 |                   młodszym, opasowałeś się i chodziłeś, kędyś chciał,
6448 69 |                ręce twe, a inny cię opasze i poprowadzi, gdzie ty nie
6449 69 |                   trud mój, ale gościnność i odpocznienie znajdę dopiero
6450 69 |                    swe stare drżące dłonie i błogosławił ich, oni zaś
6451 69 |                cezara był chrześcijaninem, i znaleziono u niego listy
6452 69 |               niego listy Apostołów Piotra i Pawła z Tarsu oraz listy
6453 69 |                    oraz listy Jakuba, Judy i Jana. Przebywanie Piotra
6454 69 |                   są dotychczas przy życiu i znajdują się w stolicy,
6455 69 |             postanowiono więc odnaleźć ich i chwycić za wszelką cenę,
6456 69 |              rozkaz, by w ciągu trzech dni i Piotr, i Paweł z Tarsu byli
6457 69 |                  ciągu trzech dni i Piotr, i Paweł z Tarsu byli już w
6458 69 |                    Mamertyńskim więzieniu, i że całe oddziały pretorianów
6459 69 |                  się gromady ciekawych. Tu i owdzie centurionowie badali
6460 69 |             wypytując ich o Piotra Symeona i o Pawła z Tarsu.~Ursus i
6461 69 |                   i o Pawła z Tarsu.~Ursus i Winicjusz wyprzedziwszy
6462 69 |                    pomocnik Pawła z Tarsu, i Linus znajdowali się również
6463 69 |           podziemiu, uczuli się bezpieczni i przy świetle kaganka, który
6464 69 |              Albańskim. Tam cię odnajdziem i zabierzemy cię do Ancjum,
6465 69 |            przewieźć nas oboje do Neapolis i Sycylii. Szczęśliwy będzie
6466 69 |                    Szczęśliwy będzie dzień i godzina, w której wstąpisz
6467 69 |                  której wstąpisz w dom mój i pobłogosławisz moje ognisko.~
6468 69 |                Inni słuchali go z radością i nastawali na Apostoła, mówiąc:~-
6469 69 |                    nie zginęła wraz z nami i tobą. Wysłuchaj nas, którzy
6470 69 |                mówił, że nie opuści Rzymu, i sam wahał się, co uczynić,
6471 69 |                   jego niepewność, a nawet i trwoga. Oto trzoda jego
6472 69 |                   nic prócz wspomnień, mąk i śmierci. Siejba wydała plon
6473 69 |                  przyszły na pomoc ginącym i oto Nero rozsiada się w
6474 69 |          kiedykolwiek, pan wszystkich mórz i wszystkich lądów. Nieraz
6475 69 |                   samotności ręce ku niebu i pytał: "Panie! Co mam czynić?
6476 69 |                czynić? Jakoż mi się ostać? i jakoż, starzec bezsilny,
6477 69 |                  któremu pozwoliłeś władać i zwyciężać?"~I wołał tak
6478 69 |            pozwoliłeś władać i zwyciężać?"~I wołał tak z głębi niezmiernego
6479 69 |                masz Twego Kościoła, pustka i żałoba w Twej stolicy, więc
6480 69 |             sławili w ukryciu imię Twoje?"~I wahał się. Wierzył, że prawda
6481 69 |                  że prawda żywa nie zginie i musi przeważyć, ale chwilami
6482 69 |               ziemię w dzień sądu w chwale i potędze stokroć od Neronowej
6483 69 |                 się tam pasą wśród cząbrów i nardu. I coraz większa chęć
6484 69 |                pasą wśród cząbrów i nardu. I coraz większa chęć ciszy
6485 69 |                   coraz większa chęć ciszy i wypoczynku, coraz większa
6486 69 |               większa tęsknota za jeziorem i Galileą ogarniała rybacze
6487 69 |                   ogarniał go nagły strach i niepokój. Jakoż mu opuścić
6488 69 |               męczeńskiej wsiąkło w ziemię i gdzie tyle ust konających
6489 69 |                 jeden uchylić się od tego? I co odpowie Panu, gdy usłyszy
6490 69 |                swoją, a ty uciekłeś?"~Noce i dni upływały mu w trosce
6491 69 |                   dni upływały mu w trosce i zmartwieniu. Inni, których
6492 69 |                 Panu, on zaś spać nie mógł i czuł mękę większą od tych
6493 69 |               przecz mi tu przyjść kazałeś i w tym gnieździe Bestii założyć
6494 69 |             koszturem w ręku obiegał świat i opowiadał "dobrą nowinę".
6495 69 |                 wyczerpały się w podróżach i trudach, aż wreszcie gdy
6496 69 |                tchnienie Złości zżegło je, i widział, że walkę trzeba
6497 69 |               walkę trzeba podjąć na nowo. I jaką walkę! Z jednej strony
6498 69 |              strony on, tak zgięty wiekiem i pracą, że drżące jego ręce
6499 69 |                 mierzyć się z cezarem Romy i że dzieła tego może dokonać
6500 69 |               głosami:~- Chroń się, Rabbi, i nas wyprowadź spod mocy