bold = Main text
     Tom,    Rozdzial                              grey = Comment text

8001  2,34|       czterdziestu królestw jest panem i któren góry z głów ludzkich
8002  2,34|               naraz chcieliby wyzwać - i w tym może być obraza boska.~
8003  2,34|    niespodzianie ogarnął żal okrutny - i zakrzyknął:~- A któż mnie
8004  2,34|            Danuśka moja!... O Jezu!...~I począł drzeć włosy, a następnie
8005  2,34|             czas nie mógł się uspokoić i upamiętał się dopiero, gdy
8006  2,34|              że zachwiał się na nogach i padł na ławę w zupełnym
8007  2,34|               przysłał komtur zamkowy, i czuwał nad nim, póki stary
8008  2,34|         zbudzili się późno, rzeźwiejsi i wypoczęci.~No - rzekł Maćko -
8009  2,34|              jeszcze na mnie nie czas, i tak myślę, że byle mnie
8010  2,34|              wiater polny przewiał, to i na koniu dosiedzę.~- Posłowie
8011  2,34|            możem jechać, kiedy chcecie i kiedy poczujecie się w siłach.~
8012  2,34|                 Zwiedzają Wysoki Zamek i kościół - odrzekł Czech. -
8013  2,34|          refektarza na obiad, na który i wasze miłości ma mistrz
8014  2,34|            którą kapitanowie ćwiczyli, i przyrównywałem ją z naszą
8015  2,34|            takich rzeczy ciekawy.~- No i cóż?~- A nic! Jużci tęga
8016  2,34|                jest krzyżacka piechota i ćwiczona godnie, ale to
8017  2,34|                  odpowiedział giermek.~I na tym skończyła się rozmowa
8018  2,34|                Hlawa, dziś, jak podjem i poczuję się w mocy - to
8019  2,34|            Spychowa - rzekł Zbyszko.~- I tam już ostaniem?...~Na
8020  2,34|         Bogdaniec miłujecie.~- A ty?~- I ja go miłuję.~- Nie mówię,
8021  2,34|                jeno strapienia ciężkie i frasunki.~- Prawdę mówicie -
8022  2,34|                się tylko rozrzewnienie i smutek.~- Będzie czas uradzać -
8023  2,34|            rzekł po chwili. - W Płocku i tak musicie odpocząć.~-
8024  2,34|              sami tam przywieźli. Była i w Spychowie. Aż mi to dziwno,
8025  2,34|          księżny dostała listy za wami i przez księżnę od posłów
8026  2,34|           wejście Zyndrama z Maszkowic i Powały z Taczewa, którzy
8027  2,34|                krzyżackie: Przedzamcze i oba zamki.~- Tęgie gospodarstwo
8028  2,34|            zamki.~- Tęgie gospodarstwo i tęgie zamki! - mruknął posępnie
8029  2,34|         nigdzie nie masz. Takich murów i kula kamienna, chociażby
8030  2,34|            spojrzał na niego zdziwiony i zapytał:~- A bogactwo ich,
8031  2,34|              ich, a porządki, a wojsko i gości - widzieliście?~-
8032  2,34|               serce w nas upadło.~- No i cóż?~- Ano, da Bóg, że jak
8033  2,34|              wyżeniem ich het, za góry i morza - tam, skąd przyszli.~
8034  2,34|               Siadajcie, wasze moście, i mówcie, bo lepszej driakwi
8035  2,34|               czym siedli naokół stołu i pan z Maszkowic tak mówić
8036  2,34|                się w sercu tą pochwałą i tak dalej rzecz prowadził:~-
8037  2,34|                 więc niejeden polegnie i niejednego nasi ułapią.
8038  2,34|               Bym mógł waszemu królowi i Królestwu w czym się przysłużyć,
8039  2,34|               tylko bym majętność, ale i głowę oddał". Odprawiłem
8040  2,34|              spod Oliwy, prosi o brata i tak powiada: "Prawda-li
8041  2,34|              była różnych ludzi kupa - i wszyscy gadali to samo.~
8042  2,34|         drzwiami nikt nie podsłuchuje, i wróciwszy, kończył przyciszonym
8043  2,34|              całych Prusiech Krzyżaków i księża, i szlachta, i mieszczanie,
8044  2,34|           Prusiech Krzyżaków i księża, i szlachta, i mieszczanie,
8045  2,34|        Krzyżaków i księża, i szlachta, i mieszczanie, i kmiecie.
8046  2,34|               szlachta, i mieszczanie, i kmiecie. I nienawidzi ich
8047  2,34|                mieszczanie, i kmiecie. I nienawidzi ich nie tylko
8048  2,34|            pruską mową mówi, ale nawet i Niemcy. Kto musi służyć,
8049  2,34|                wreszcie uśmiechnął się i zapytał:~- Potykaliście
8050  2,34|             kiedy w szrankach?~- Jużci i nieraz - odrzekł Maćko.~-
8051  2,34|            poderżnięty poprąg u siodła i strzemiona?~- Jako żywo!~-
8052  2,34|              zawołał Zbyszko. - Pewnie i w książce nic lepszego nie
8053  2,34|                A Maćko aż wzruszył się i rzekł nieco drżącym głosem:~-
8054  2,35|            XXXV~Obiecywali sobie Maćko i Zbyszko wyjechać zaraz z
8055  2,35|              wieczerza na cześć posłów i gości, na którą Zbyszko
8056  2,35|        królewski rycerz, a dla Zbyszka i Maćko. Obiad odbywał się
8057  2,35|              tylko jeden graf szwabski i jeden burgundzki, który,
8058  2,35|              komtur, jałmużnik, szatny i podskarbi. Piąty filar,
8059  2,35|             ubóstwo, jedzono na złocie i srebrze, a popijano małmazją,
8060  2,35|             Lecz pomimo mnóstwa potraw i obfitego poczęstunku przykrzyła
8061  2,35|               powodu trudności rozmowy i powagi, jaką wszyscy musieli
8062  2,35|                się na nią cały konwent i wszyscy ci goście, którzy
8063  2,35|                się zachować spokojnie, i prosili ich o to bardzo
8064  2,35|           osobach posłów obrazić króla i całe Królestwo. Ale nawet
8065  2,35|              całe Królestwo. Ale nawet i w tym wypadku okazała się
8066  2,35|             byli potem dobrodusznością i Powały z Taczewa, i Zyndrama
8067  2,35|    dobrodusznością i Powały z Taczewa, i Zyndrama z Maszkowic, a
8068  2,35|             języki krzyżackie złośliwe i jadowite.~Niektórzy, przywykli
8069  2,35|         trefnisiów, pląsy niedźwiedzie i pląsy bosych dziewek. A
8070  2,35|             zakaz łamano już od dawna, i że sam wielki Winrych Kniprode
8071  2,35|     przychodzić do refektarza na uczty i że zeszłego roku księżna
8072  2,35|             wieczora darowywano.~Grano i tego wieczora nie tylko
8073  2,35|            wieczora nie tylko w arcaby i w szachy, lecz i w kości;
8074  2,35|                arcaby i w szachy, lecz i w kości; więcej tego nawet
8075  2,35|         rozmowy, którą głuszyły pieśni i owa zbyt wrzaskliwa kapela.
8076  2,35|              zdarzały się chwile ciszy i raz, korzystając z takiej
8077  2,35|                  Kto miłuje Krzyż, ten i Zakon powinien miłować.
8078  2,35|              Odpowiedź ta podobała się i zakonnikom, i gościom, więc
8079  2,35|             podobała się i zakonnikom, i gościom, więc poczęli go
8080  2,35|              więc zastanowił się nieco i odpowiedział:~- Niegdyś -
8081  2,35|               się Skarbek, taką komorę i rzekł: "Mam ja twojego pana
8082  2,35|              ci mu pierścień kosztowny i powiada: "Idź złoto do złota,
8083  2,35|                żelezie się kochamy..." I wiecie, wasze czeście, co
8084  2,35|            mógł nadążyć grześć Niemców i grzebli ich w końcu psi.~
8085  2,35|               Więc stropili się bardzo i rycerze, i bracia zakonni,
8086  2,35|         stropili się bardzo i rycerze, i bracia zakonni, usłyszawszy
8087  2,35|            usłyszawszy taką odpowiedź, i nie wiedzieli, co mają mówić,
8088  2,35|         majsternie. Kują tam młoty noc i dzień, i takich pancerzy,
8089  2,35|            Kują tam młoty noc i dzień, i takich pancerzy, równie
8090  2,35|           stołu, wziął długi na łokieć i szeroki więcej niż na pół
8091  2,35|               mistrzowi.~- Jeśli takie i w mieczach żelazo - rzekł -
8092  2,35|               niewiela nimi dokażecie.~I uśmiechnął się, rad z siebie,
8093  2,35|               rad z siebie, a duchowni i świeccy aż popod-nosili
8094  2,35|       popod-nosili się ze swych miejsc i hurmem zbiegli się do wielkiego
8095  2,35|                grafburgundzki dodał:~- I z lepszego niż to żelaza.
8096  2,35|                  Nawet się nie spłonił i żyły mu nie nabrały! - zawołał
8097  2,35|               znajęcy takich dostatków i wygód, jakie tu widzę, ale
8098  2,35|                ku niemu rycerze włoscy i francuscy i poczęli odzywać
8099  2,35|             rycerze włoscy i francuscy i poczęli odzywać się do niego
8100  2,35|            trącał się z nimi kielichem i odpowiadał:~- Często u nas
8101  2,35|                że mniejszy tasak to ci i poniektóra dziewka zwinie.~
8102  2,35|         chełpić między obcymi wzrostem i mocą, wstyd było - i brała
8103  2,35|          wzrostem i mocą, wstyd było - i brała ich złość, więc stary
8104  2,35|         Arnoldzie von Baden, pokaż, że i nasze kości nie ze świec
8105  2,35|           Służba przyniosła wnet tasak i położyła go przed Arnoldem,
8106  2,35|           Jagiełłą, zamyślił się mocno i przypomniał sobie w tej
8107  2,35|             kraju okrutnie bywa ciężka i że lepiej by może wrócić
8108  2,35|            lipcu, czasu pięknej pogody i upałów.~ ~
8109  2,36|        Rozdział XXXVI~W Płocku Zbyszko i Maćko nie zastali nikogo
8110  2,36|      Wiadomości te były im na rękę, bo i sami chcieli jechać do Spychowa.
8111  2,36|            czerskie, na których pląsów i wszelakiej ochoty nie mogło
8112  2,36|                   Może też uczyniła to i dlatego, aby się z nami
8113  2,36|                widziałem jej już dawno i rad ją oba-czę, gdyż wiem,
8114  2,36|              ją oba-czę, gdyż wiem, że i ona dla mnie życzliwa. Musiała
8115  2,36|          Musiała mi dziewka wyrosnąć - i pewno jeszcze gładsza, niż
8116  2,36|              się odmieniła? Ba! ale to i stary ród tych Jastrzębców
8117  2,36|            zechce do Zgorzelic.~- Mnie i to dziwno było, że z nich
8118  2,36|               Bała się przy tym Cztana i Wilka, a ja sam jej rzekłem,
8119  2,36|        pomścili za to, żem ją wywiózł, i czy z Bogdańca choć jedno
8120  2,36|              się obronić. Chłopy młode i krzepkie, a ja stary.~-
8121  2,36|              tym w Spychowie pogadamy.~I nazajutrz po noclegu w Płocku
8122  2,36|              takich podróżnych, którym i dla zbója lepiej się z dala
8123  2,36|                więc podróż szła wartko i piątego dnia po wyjeździe
8124  2,36|     życzliwością kochanej dziewczyny - i gdy w chwilę później Zbyszko,
8125  2,36|              Juranda, poszedł do niego i do swojej "truchełki" -
8126  2,36|         odetchnął stary rycerz głęboko i rzekł:~- Ano, kogo Bóg chciał
8127  2,36|         skończone już te nasze mitręgi i te nasze wędrowania po różnych
8128  2,36|       wędrowania po różnych mierzejach i wertepach.~Po chwili zaś
8129  2,36|                z nim?~- Patrzy do góry i śmieje się; widać już raj
8130  2,36|               ksiądz Kaleb powiada, że i anieli go pilnują. Wczoraj
8131  2,36|                tak jak Jurand kona, to i na łożu dobrze.~- Nie je
8132  2,36|            który nikogo nie poznawał - i poszedł następnie do Danusinej
8133  2,36|               było wianuszków z chabru i z nagietków, a naokół wymieciona
8134  2,36|             była tatarakiem, kaczeńcem i kwiatem lipowym, który roznosił
8135  2,36|          młodzianku na ten widok serce i zapytał:~- Któż to tak zdobi
8136  2,36|        pochylił się nagle do jej kolan i objąwszy je, zawołał:~-
8137  2,36|             zapłać za twoją poczciwość i za one kwiecie dla Danuśki.~
8138  2,36|               one kwiecie dla Danuśki.~I to rzekłszy, rozpłakał się
8139  2,36|                kwilącego brata utulić, i rzekła:~- Oj, mój Zbyszku,
8140  2,36|            czym łzy obfite puściły się i jej z oczu.~ ~
8141  2,37|            wszyscy cud Boży widzieli - i przez cały tydzień roiło
8142  2,37|         dziewczyny siedziały z Maćkiem i Hlawą - i niespodzianie
8143  2,37|          siedziały z Maćkiem i Hlawą - i niespodzianie rzekł:~- Posłuchajcie,
8144  2,37|              to lepiej wam do Bogdańca i do Zgorzelic wracać niżeli
8145  2,37|                wielkiej wagi rozmowa - i dopiero po chwili ozwał
8146  2,37|               Macko:~- Lepiej nam, ale i tobie lepiej.~Lecz Zbyszko
8147  2,37|                 rzekł - wrócę, da Bóg, i ja do Bogdańca, ale teraz
8148  2,37|             Nie masz Danuśki, nie masz i ślubowania. Śmierć cię od
8149  2,37|                prócz przykazań boskich i kościelnych, niewielu się
8150  2,37|               co?~- Jeno to, żeś młody i że na wszystko masz czas.
8151  2,37|             nami; wypoczniesz - z żalu i boleści się otrząśniesz -
8152  2,37|              trzeba, gadam z wami, jem i piję jak każdy człowiek,
8153  2,37|     sprawiedliwie mówię, że we wnątrzu i w duszy rady sobie nijakiej
8154  2,37|               Nie utrzymalibyście mnie i na powrozie w Bogdańcu...~
8155  2,37|               po czym westchnął ciężko i rzekł:~- Ej, mocny Boże!...
8156  2,37|            zawołał z wybuchem Zbyszko.~I w pierwszej chwili uniesienia
8157  2,37|            pierwszej chwili uniesienia i wdzięczności padł jej do
8158  2,38|              wieźć spyżę, drugi zbroję i ubiory, trzeci niedźwiedzie
8159  2,38|                spania. Próżno Jagienka i Maćko błagali go, by wziął
8160  2,38|              giermka wypróbowanej siły i wierności. Uparł się i nie
8161  2,38|            siły i wierności. Uparł się i nie chciał, mówiąc, że trzeba
8162  2,38|              właśnie wszystko, co było i przeszło.~Ale jeszcze przed
8163  2,38|             przyniosła nic prócz klęsk i niedoli. W Spychowie dużo
8164  2,38|             skór, kosztownych sprzętów i stad, więc Maćkowi chodziło
8165  2,38|                 odrzekł Maćko - możemy i Juranda ciało zabrać.~-
8166  2,38|             dala od dziecka, weźmiecie i jego, to tu ojce sami ostaną.~-
8167  2,38|               zaś zastanowił się nieco i idąc dalej za własną myślą,
8168  2,38|                 odrzekł Zbyszko. - Ale i tego nie daj Bóg, aby tu
8169  2,38|              znał uporczywość bratanka i wielbił ją w głębi duszy
8170  2,38|               w tym, co mówi, to praw.~I zafrasował się, bo jednakże
8171  2,38|               Tolima?... Stary on jest i więcej się na wojnie niż
8172  2,38|             nie ta, po której chodzim.~I to rzekłszy, zwrócił się
8173  2,38|          ogarnął dłonią spiczaste ucho i zapytał:~- O co chodzi? -
8174  2,38|          głębiej orze od pługa... Pana i dziecko to bym rad jeszcze
8175  2,38|             bym rad jeszcze pomścił...~I wyciągnął chude, lecz żylaste
8176  2,38|           wilczej głowę w stronę Maćka i Zbyszka, dodał:~- Na Niemców,
8177  2,38|               weźcie - to moja służba!~I miał słuszność. Przysporzył
8178  2,38|       Jurandowi, ale tylko drogą wojny i łupów - nie gospodarstwem.~
8179  2,38|              ławy, na której siedział, i rzekł:~- Bóg na mnie patrzy,
8180  2,38|             trocha Niemców wyłuskali - i jeszcze by się zdarzyło...
8181  2,38|                   Tolima mi przyjaciel i on mnie zna... Ściana krzyżacka
8182  2,38|         krzywdę w gospodarstwie czynił i k'sobie wszystko garnął.
8183  2,38|               więcej tu trzeba toporem i mieczem niż pługiem gospodarzyć.
8184  2,38|               niż pługiem gospodarzyć. I to wszystko wielce mi jest
8185  2,38|                 niby tu zostać...~- To i co? - zapytał Zbyszko. ~
8186  2,38|              Hlawa zmieszał się wielce i tak dalej, zająkając się,
8187  2,38|            panienka odjedzie, to z nią i wszyscy odjadą. Wojować -
8188  2,38|               odjadą. Wojować - dobrze i gospodarzyć też, ale tak
8189  2,38|              się tu cniło bez panienki i bez... tego, jako właśnie
8190  2,38|               właśnie chciałem rzec... i jako że panienka nie sama
8191  2,38|               kurz powstał z polepy.~- I w piekle bym z nią wytrzymał! -
8192  2,38|       poprzednio o niczym nie wiedział i niczego się nie domyślał,
8193  2,38|           wszystkich ludzkich sprawach i jak przez nią każda rzecz
8194  2,38|          trzeba nam jeno wiedzieć, czy i Anula z tobą wytrzyma.~I
8195  2,38|               i Anula z tobą wytrzyma.~I zawołała Sieciechównę, a
8196  2,38|          zasłonionymi ramieniem oczyma i z głowa spuszczoną tak,
8197  2,38|              padła przed nią na kolana i ukryła twarz w fałdach jej
8198  2,38|                Czech klęknął koło niej i rzekł do Jagienki:~- Pobłogosławcie
8199  2,39|             pożegnał się ze wszystkimi i z Jagienką, którą pod nogi
8200  2,39|               gdyż jej wzniesione oczy i twarz mówiły mu tak wyraźnie: "
8201  2,39|                rzetelną wdzięcznością.~I jak gdyby odpowiadając na
8202  2,39|                 Wiem. Bóg ci zapłać.~- I o stryjcu pamiętaj.~- I
8203  2,39|                I o stryjcu pamiętaj.~- I ty pamiętaj.~- Jużci, wrócę,
8204  2,39|               większej głębi jej duszy i może dla ukrycia łez pochyliła
8205  2,39|       przeciągle, inne poczęły parskać i orszak ruszył.~Ale Jagienka,
8206  2,39|            oraz Czech ze swą niewiastą i ci słudzy, którzy zostawali
8207  2,39|              Spychowie, wyszli na most i patrzyli na odjeżdżających.
8208  2,39|             Maćko dodał:~- Pewnie, ale i to też dobrze, że konie
8209  2,39|              parskanie okrutne.~*~Lecz i oni nie zostali już długo
8210  2,39|               na owe wozy ksiądz Kaleb i stary Tolima, bo, prawdę
8211  2,39|                natomiast moc pieniędzy i różnych bogactw, w znacznej
8212  2,39|            duszy na myśl, jak wspomoże i urządzi Bogdaniec. Zatruwała
8213  2,39|         nadziei, że wróci szczęśliwie, i z rozkoszą o tej chwili
8214  2,39|             Spychów. a potem Moczydoły i wszystko, co po opacie zostało?
8215  2,39|              mu się, że Cztan z Rogowa i Wilk z Brzozowej pewnie
8216  2,39|                niezbyt mile go przyjmą i że może trzeba się będzie
8217  2,39|          wróciło, czuł siłę w kościach i wiedział, że tym zabijakom,
8218  2,39|              na niego też jak na brata i nuż nie zechce czekać na
8219  2,39|               Więc zwrócił się do niej i rzekł:~- Słuchaj, Jagna,
8220  2,39|                 nie mówię ja o Cztanie i Wilku, bo to grube chłopiska
8221  2,39|           Wilku, bo to grube chłopiska i nie dla ciebie. Tyś teraz
8222  2,40|                 aby się z dziedzictwem i z testamentem opatowym uładzić,
8223  2,40|               drodze, która była łatwa i bezpieczna, gdyż upał osuszył
8224  2,40|        zamieszkałym przez lud swojacki i gościnny. Z Sieradza pchnął
8225  2,40|                ażeby o przybyciu swoim i Jagienkowym oznajmić, skutkiem
8226  2,40|          wyskoczył ku nim na pół drogi i na czele dwudziestu zbrojnych
8227  2,40|               niemało radości, powitań i okrzyków. Jaśko podobny
8228  2,40|               też już w latach, w sile i za dojrzałego męża się uważał,
8229  2,40|              się widocznie jego powagi i władzy.~Dziwili się więc
8230  2,40|            Dziwili się więc temu Maćko i Jagienka, a on dziwił się
8231  2,40|               z wielką uciechą urodzie i dwomości siostry, której
8232  2,40|               już się ku niej wybierał i że maluczko, a byliby go
8233  2,40|               w domu nie zastali, gdyż i tak trzeba mu świat obaczyć,
8234  2,40|           ćwiczenia rycerskiego nabrać i sposobność tu i owdzie znaleźć
8235  2,40|     rycerskiego nabrać i sposobność tu i owdzie znaleźć do potykania
8236  2,40|          wędrownymi rycerzami.~- Świat i obyczaje ludzkie poznać -
8237  2,40|                znaleźć, co powiedzieć, i wzmaga przyrodzony rozum.
8238  2,40|             jeśli nie on, to jego żona i dzieci.~I spojrzał z okrutną
8239  2,40|                 to jego żona i dzieci.~I spojrzał z okrutną zuchwałością
8240  2,40|            Bogdańca zapytał:~- A Cztan i Wilk ostawili tu was w spokoju?
8241  2,40|            kasztelu niemieckiego dobyć i dobył, ale że go kłodą z
8242  2,40|                  To go szkoda. Chadzał i jego ojciec na Niemców do
8243  2,40|          którzy tam nasz naród cisną - i łupy z nich brał... Najgorsze
8244  2,40|              tylko gładka dziewka, ale i zaradna, bo Cztanowi niejeden
8245  2,40|                po włochatym pysku bije i za nozdrza ci go wodzi jako
8246  2,40|               baby jednakie! Jagienka, i ty taka będziesz! Chwała
8247  2,40|            Prawda, mówi, że nie moja". I jako to rozum miał bystry,
8248  2,40|              widać pomiarkował, że was i nas sobie zjedna, jeśli
8249  2,40|                na Ławicy wedle Piasków i poszczerbili się wzajem,
8250  2,40|           Wilkową duszą - rzekł Maćko. I odetchnął głęboko, rad,
8251  2,40|             mogła być przyczyną.~Jakoż i nie znalazł; owszem, pomnożył
8252  2,40|        ogierach nad zwykłą miarę rosłe i silne. Szkoda znalazła się
8253  2,40|           polepy, skrzywiły się ściany i pułapy, a modrzewiowe belki
8254  2,40|             zrębione przed dwustu albo i więcej laty poczęły próchnieć.
8255  2,40|              letnich. Dach zdziurawiał i pokrył się całymi kępami
8256  2,40|                całymi kępami zielonych i rudych mchów. Cała budowa
8257  2,40|                 Cała budowa przysiadła i wyglądała jak grzyb rozłożysty,
8258  2,40|     majętnością.~A po chwili:~- Ja bym i tak do śmierci domieszkał,
8259  2,40|             starego postawić Zbyszkowi i przyszłym jego dzieciakom
8260  2,40|           zwykłym dworcu, ale za rowem i częstokołem siedzi, a przy
8261  2,40|             spogląda na okolicę, zaraz i sąsiedzi "za coś uważają" -
8262  2,40|            sąsiedzi "za coś uważają" - i o urząd mu łatwiej. Dla
8263  2,40|           żądał Maćko, ale dla Zbyszka i jego synów nie chciał na
8264  2,40|             myślał - a z nią Moczydoły i opatowe dziedzictwo: nikt
8265  2,40|               a to była rzecz niepewna i zależna od łaski boskiej.
8266  2,40|             Panem Bogiem jak najlepiej i nie tylko w niczym mu się
8267  2,40|           Nijakiej nowiny nie było, bo i nie mogło jeszcze być. Ale
8268  2,40|              wszyscy tę chęć chwalili. I pewnie! Ma tam Pan Bóg dość
8269  2,40|         przecie byle święty nie znaczy i tam tyle, co nasza Pani,
8270  2,40|                 której urazić nie chcę i wskroś tej przyczyny, że
8271  2,40|            wskroś tej przyczyny, że mi i o Zbyszka chodzi.~- Prawda!
8272  2,40|               wędrówki wrócili...~- To i co! Wolę już wszystko naraz
8273  2,40|                to mu przy dobrej zbroi i dziesięciu Niemców nie poradzi...
8274  2,40|            jeszcze jary. Powiem ci też i co innego. Niech Jaśko,
8275  2,40|                 Jam człek doświadczony i pohamować go potrafię. A
8276  2,40|          swędzą - to wiesz przecie, że i potykać mi się nie nowina,
8277  2,40|          królowa.~A Maćko skrzywił się i machnął ręką:~- Widziałem! -
8278  2,40|           machnął ręką:~- Widziałem! - i nic więcej nie rzekę - rozumiesz.
8279  2,40|              Jaśkowi na rycerską cześć i na głowę świętego Jerzego,
8280  2,40|            drogę nie będzie napierał - i wyjechali.~W Krakowie stanęli
8281  2,40|     zniemczonych książątek granicznych i zbójów-rycerzy niemieckich
8282  2,40|          strach przed potęgą Królestwa i męstwem mieszkańców. Po
8283  2,40|             się przez Powałę z Taczewa i kniazika Jamonta na dwór
8284  2,40|            królewski. Myślał Maćko, że i na dworze, i po urzędach
8285  2,40|          Myślał Maćko, że i na dworze, i po urzędach będą go skwapliwie
8286  2,40|              który ich przeznał dobrze i który im się z bliska przypatrywał.
8287  2,40|               po rozmowie z kanclerzem i z miecznikiem krakowskim
8288  2,40|              szczegółów, co się działo i w samym Malborgu, i w innych,
8289  2,40|             działo i w samym Malborgu, i w innych, choćby najodleglejszych
8290  2,40|             czy jest człowiek porywczy i zapalczywy, czy rozważny,
8291  2,40|           daleko rozważniej, rozumniej i potężniej w Krakowie niż
8292  2,40|               Jezus dał nam takie albo i większe męstwo - mówił sobie
8293  2,40|                  a widać większy rozum i większą zapobiegliwość".
8294  2,40|               większą zapobiegliwość". I tak wówczas było. Dowiedział
8295  2,40|             stanów, zarówno Polacy jak i Niemcy. Zakon potrafił taką
8296  2,40|         Malborgu Zyndram z Maszkowic - i jął powtarzać sobie w duchu:~-
8297  2,40|                ma głowę! czysty ceber!~I rozpamiętywał każde jego
8298  2,40|            jeśli ma poderżnięty poprąg i strzemiona?~- Wyleci, jako
8299  2,40|               usłyszysz - nie bój się! I - gdy młody rycerzyk nie
8300  2,41|               który chciał się ludziom i miastu napatrzyć, albowiem
8301  2,41|          okrutnie do domowych pieleszy i do żniw, więc niewiele pomogły
8302  2,41|            żniw, więc niewiele pomogły i prośby, tak że na Wniebowzięcie
8303  2,41|           zapełnione pracą gospodarczą i zwykłymi wiejskimi zabiegami.
8304  2,41|             roku plon okazał się chudy i nie trzeba było dużo trudu,
8305  2,41|            wprowadzić we wszystkim ład i porządek - byle tylko było
8306  2,41|              było dla kogo trudzić się i pracować. Ale właśnie ta
8307  2,41|          wątpliwość zatruwała mu pracę i dni. Rąk wprawdzie nie opuszczał,
8308  2,41|                 doglądał robót polnych i leśnych, wybrał nawet miejsce
8309  2,41|               nawet miejsce na kasztel i przysposabiał budulec, ale
8310  2,41|               roztapiało się w złotych i czerwonych blaskach zórz,
8311  2,41|          tęsknota okrutna, a obok niej i niepokój, jakiego przedtem
8312  2,41|              polu włócznią przebodzion i wilcy mu zębami pozgonne
8313  2,41|             myśl ściskało mu się serce i wielką miłością, i wielkim
8314  2,41|               serce i wielką miłością, i wielkim bólem. Nasłuchiwał
8315  2,41|               otuchę, nabierał jej sam i krzepił się nieco w strapionej
8316  2,41|           wieczór, z kuszą przy siodle i z oszczepem, od wypadku
8317  2,41|               przed jakimś rokiem albo i półtora spodziewać - ale
8318  2,41|             spodziewać - ale widocznie i ta nadzieja taiła się w
8319  2,41|               w kożuszku wełną do góry i z liśćmi w powichrzonych
8320  2,41|           pięknie splecionym warkoczem i z piersią opiętą w barwne
8321  2,41|              Maćko wychodził ku niej - i pierwsze jej pytanie było
8322  2,41|            potem wprowadzał ją do izby i gwarzyli przy ogniu o Zbyszku,
8323  2,41|                 o Litwie, o Krzyżakach i o wojnie - ciągle w kółko,
8324  2,41|             nigdy nie mieli ich dosyć.~I tak było przez całe miesiące.
8325  2,41|              całe miesiące. Bywało, że i on jeździł do Zgorzelic,
8326  2,41|          wówczas strzemię w strzemię - i często bór odzywał im się
8327  2,41|                 ilu nieboszczce Danusi i jej nieboszczce matce ślubował -
8328  2,41|           nieboszczce matce ślubował - i czyli rychło powróci? Jegienka
8329  2,41|         odpowiadał na nie z taką uwagą i rozmysłem, jakby je pierwszy
8330  2,41|                należyte miał, może się i dziesięciu nie dać.~- A
8331  2,41|             Mazurowie puszczańscy, ale i ci tak godnego sprzętu nie
8332  2,41|          zbroję. Widziałem pod Wilnem. I żaden z nich nie chybi,
8333  2,41|            znajdzie się poniektóry, co i jastrzębia w lot ustrzeli.~-
8334  2,41|               w nich! Dobrze psiajuchy i berdyszami obracają, ale
8335  2,41|             was przecie ręka boska, to i teraz Zbyszka ustrzeże.~-
8336  2,41|              Boże, skoroś nas stworzył i w Bogdańcu osadził, to teraz
8337  2,41|              cały świat dawać baczenie i o niczym nie przepomnieć,
8338  2,41|            dodając sobie wzajem otuchy i nadziei. Tymczasem jednak
8339  2,41|           jednak płynęły dni, tygodnie i miesiące. W jesieni zdarzyła
8340  2,41|        zastawem Bogdaniec, wykarczował i zagarnął. W swoim czasie
8341  2,41|               niech tak Bóg da zdrowie i szczęście, jako je wam z
8342  2,41|              je wam z serca odstępuję.~I wyciągnął ku niemu dłoń,
8343  2,41|             tkwiła miłość dla bratanka i jaki panował niepokój o
8344  2,41|                długi też czas nie mógł i słowa przemówić, aż dopiero
8345  2,41|            zysk mi chodziło, bom stary i majętności nie mam komu
8346  2,41|              po dobroci - temu jeszcze i swego ustąpię. A waszemu
8347  2,41|                moim jedynym chłopie...~I rzucili się sobie wzajem
8348  2,41|              Wilk sam był na świecie - i majętności nie miał istotnie
8349  2,41|               uczcił go obficie jadłem i napojem - albowiem i sam
8350  2,41|            jadłem i napojem - albowiem i sam miał w duszy radość
8351  2,41|             radość wielką. Cieszyła go i nadzieja, że jęczmień na
8352  2,41|              na nowinach tęgo zejdzie, i zarazem myśl, że odwrócił
8353  2,41|            Byle wrócił, to mu ta ziemi i dobytku nie zbraknie!" -
8354  2,41|              nią promień słońca.~- Tak i ja myślę! - rzekł. - Pan
8355  2,41|       wszechmocny, bo wszechmocny, ale i na moce niebieskie są sposoby,
8356  2,41|                 podnosząc w górę oczy.~I po chwili, jakby się nad
8357  2,41|                do niego jeszcze bliżej i odwróciwszy głowę, poczęła
8358  2,42|               pomoc stryjecznemu bratu i że walnej wyprawy przeciw
8359  2,42|      szlacheckich powtarzano sobie, że i znaczna liczba panów krakowskich
8360  2,42|                 a jako bywalec widział i przeznał wiele, nie wierzył
8361  2,42|             nie wierzył w bliską wojnę i tak nieraz o tym mówił do
8362  2,42|             młodego Jaśka ze Zgorzelic i do innych sąsiadów, których
8363  2,42|                on mądrzejszy od innych i wie, że nie byłaby to zwyczajna
8364  2,42|               twoja albo moja śmierć!" I do tego on, znając moc królewską,
8365  2,42|               wszystkiemu przypatrował i niejednom potrafił wymiarkować.
8366  2,42|             krześcijańskich, toby może i pierwszy na Niemców uderzył.
8367  2,42|             wielkim księciem litewskim i poganinem; krześcijaństwo
8368  2,42|            pierwszemu wojnę wypowiadać i krześcijańską krew rozlewać.
8369  2,42|         rozlewać. Dla której przyczyny i Witoldowi w pomoc nie rusza,
8370  2,42|             chociaż go ręce swędzą, bo i to wiem, że nienawidzi on
8371  2,42|        przyjmował wszystkich gościnnie i rozmawiał z każdym ochotnie,
8372  2,42|            zasiadać, taka jucha łebska i przemyślna.~I wmawiając
8373  2,42|             jucha łebska i przemyślna.~I wmawiając to gościom, wmówił
8374  2,42|              na końcu sobie, a zarazem i Jagience. Zbyszko wydawał
8375  2,42|         przedtem jeszcze klucze żurawi i cyranek - Zbyszko jeden
8376  2,42|              wojnie. Mówiono o bitwach i licznych potyczkach, w których
8377  2,42|         poczyniła między Niemcami zima i choroby. Aż wreszcie rozgrzmiała
8378  2,42|               je, kamienia na kamieniu i belki na belce nie zostawił.
8379  2,42|                wiadomość, siadł na koń i w te pędy poleciał do Zgorzelic.~-
8380  2,42|                 bośmy tam ze Zbyszkiem i ze Skirwoiłłą tęgo Krzyżaków
8381  2,42|                Tam wzięt był przez nas i ten poćciwy de Lorche. Oto
8382  2,42|                Kowna, a nawet słyszała i coś więcej, a mianowicie,
8383  2,42|                całkiem od innych różny i pewnie ze wszystkich panów
8384  2,42|            odbiera, drugi raz oddaje - i nie tylko oddaje, ale sam
8385  2,42|                Są tacy między nami, ba i na Litwie, którzy mu to
8386  2,42|    nieszczęsnego plemienia tak igra... I ja bym, szczerze mówiąc,
8387  2,42|            nuże on ode mnie mądrzejszy i wie, co robi? Jakoż słyszałem
8388  2,42|        zrudziały, a o Zbyszku nie było i słychu.~Na koniec po pierwszych
8389  2,42|               mógł już wytrzymać Maćko i zapowiedział, że wyruszy
8390  2,42|              stronach Litwy, zasięgnąć i zarazem gospodarstwo Czecha
8391  2,42|          kapelusza na płowej czuprynie i zakrzyknął im przed przyłapem,
8392  2,42|     wynędzniały, lecz zarazem obojętny i małomówny. Czech, który
8393  2,42|             nim razem - gadał za niego i za siebie. Mówił tedy, że
8394  2,42|              złożył na trumnach Danusi i jej matki cały pęk rycerskich
8395  2,42|             cały pęk rycerskich pawich i strusich pióropuszów. Wrócił
8396  2,42|               też ze zdobycznymi końmi i zbrojami, z których dwie
8397  2,42|            choć okrutnie razami miecza i topom pocięte. Maćko płonął
8398  2,42|               ale ów machał tylko ręką i odpowiadał półsłówkami -
8399  2,42|               trzeciego dnia zachorzał i musiał się położyć. Pokazało
8400  2,42|                 że miał zbity lewy bok i złamane dwa żebra, które
8401  2,42|          przeszkadzały" mu w chodzeniu i oddychaniu. Odezwały się
8402  2,42|         oddychaniu. Odezwały się także i te dolegliwości, na które
8403  2,42|               jego sił przyczyniła się i droga ze Spychowa. Nie było
8404  2,42|             groźne, bo chłop był młody i niepożyty jak dąb - ale
8405  2,42|              przysyłane przez Jagienkę i księdza z Krześni: Zbyszko
8406  2,42|         słabszy, coraz bardziej znużon i - coraz smutniejszy.~- Co
8407  2,42|           rycerz.~- Niczego nie chcę - i wszystko mi za jedno - odpowiadał
8408  2,42|            jedno - odpowiadał Zbyszko.~I w ten sposób upływał dzień
8409  2,42|            niżeli zwyczajna krzypota - i że młodzian ma chyba jakąś
8410  2,42|           drzwi spogląda. Pytaj go ty.~I na razie na tym stanęło.
8411  2,42|              się, że Jagienka nie umie i nie śmie. Dopiero gdy przyszło
8412  2,42|           trzeba by jej mówić o Danusi i o miłości Zbyszka do nieboszczki -
8413  2,42|         chytrzejsi - rzekła do Maćka - i rozum a doświadczenie macie
8414  2,42|          nierad zabrał się do rzeczy - i pewnego ranka, gdy Zbyszko
8415  2,42|                poszczęścił, bo przecie i na wojnie łatwiej o ciurów
8416  2,42|            odrzekł leniwie młodzian.~- I zdobycznego dobra dość przywiozłeś...~-
8417  2,42|               Maćko nie dał za wygraną i postanowił przystąpić do
8418  2,42|          pułapu, zwrócił je na Maćka - i odpowiedział jakby z pewnym
8419  2,42|               ucieszysz, to już będzie i koniec.~A młodzian zamknął
8420  2,42|                oczy jakby w zamyśleniu i wreszcie odrzekł:~- Na nic
8421  2,42|              mi ulży! sam myślałem, że i Danuśkę, i siebie ucieszę...
8422  2,42|                myślałem, że i Danuśkę, i siebie ucieszę... A potem
8423  2,42|              podziemia od tych trucheł i tak samo mi ciężko było
8424  2,42|               samo mi ciężko było jako i przedtem. Tak ci to widać
8425  2,42|              grzech sobie tego nie mam i nie żałuję ich.~- Jeno ciągle
8426  2,42|               jej na dworcu niebieskim i - już ja do tego przywykł.~-
8427  2,42|               łagiewkę miodu na poty - i hoc!~- No i co?~- I wnet
8428  2,42|            miodu na poty - i hoc!~- No i co?~- I wnet wesołości nabierzesz.~-
8429  2,42|             poty - i hoc!~- No i co?~- I wnet wesołości nabierzesz.~-
8430  2,42|              mam też nic do skrywania. I powiedział to tak szczerze,
8431  2,42|              nad czymś mocno namyślał, i w końcu rzekł:~- To ja ci
8432  2,42|               odpowiedział młodzianek. I przeciągnął się jak człowiek,
8433  2,42|            odgadł prawdziwą przyczynę, i rad był ogromnie, albowiem
8434  2,42|             ufności do własnego rozumu i mówił sobie w duchu: "Nie
8435  2,42|               w jednej chwili z siodła i nuż dopytywać:~- No co?
8436  2,42|              jakie?~A on objął ją wpół i począł szeptać jej coś do
8437  2,42|       odskoczyła od niego jak oparzona i ukrywszy między czaprakiem
8438  2,43|               nie ma, przywykł do niej i uważał, że wcale nie mogło
8439  2,43|           kościelnych wycięte ze szkła i pooprawiane w ołów postacie
8440  2,43|                 ze wzniesionymi oczyma i grającą na luteńce, wśród
8441  2,43|           niebie grywają Matce Boskiej i Dzieciątku. Nic już w niej
8442  2,43|              mu się duchem tak czystym i bezcielesnym, że gdy czasem
8443  2,43|          Witoldzie, gdy sprawy wojenne i bitwy pochłaniały jego uwagę,
8444  2,43|              samo niebo, wspomnienie - i po prostu w cześć nabożną.~
8445  2,43|             był człekiem wątłego ciała i głębszej myśli, byłby został
8446  2,43|                 byłby został mnichem - i w cichym życiu klasztornym
8447  2,43|                trzeci dziesiątek lat - i sok z surowego wióra w pięści
8448  2,43|               wióra w pięści wyciskał, i konia, ścisnąwszy udami,
8449  2,43|           wówczas powszechnie szlachta i włodykowie - którzy jeśli
8450  2,43|            miary w zapędach cielesnych i sile, albo puszczali się
8451  2,43|        puszczali się na zbój, rozpustę i pijactwo - albo też, żeniąc
8452  2,43|               dwudziestu czterema albo i więcej synami do dzików
8453  2,43|              przeszkadzała mu w niczym i którą nie tylko pancerz,
8454  2,43|           którą nie tylko pancerz, ale i zwykła szata mogła całkowicie
8455  2,43|             barków, z piersi, z lędźwi i ramion do olbrzyma, z twarzy
8456  2,43|            twarzy zaś do dziewicy. Moc i życie kipiało w nim jak
8457  2,43|               a spotężnione czystością i długim wypoczynkiem chodziło
8458  2,43|             myślał, że wciąż chorzeje, i wylegiwał się w łożu, rad,
8459  2,43|              się w łożu, rad, że Maćko i Jagienka strzegą go, pilnują
8460  2,43|           Jagienka strzegą go, pilnują i dogadzają mu we wszystkim.
8461  2,43|           ziewanie, ciągoty, gorączka, i zapowiadał Maćkowi, że wróciwszy
8462  2,43|                przyjeżdżała skwapliwie i na wezwanie, i z własnej
8463  2,43|              skwapliwie i na wezwanie, i z własnej woli - gdyż pokochała
8464  2,43|                ze wszystkich sił duszy i serca. Za czasów swego pobytu
8465  2,43|              pobytu na dworze biskupim i książęcym w Płocku widywała
8466  2,43|                 równie sławnych z siły i męstwa, którzy nieraz klękali
8467  2,43|            stopnia, że był jej milszym i stokroć droższym nie tylko
8468  2,43|                wszystkich rycerzy, ale i od wszystkich książąt ziemi.
8469  2,43|              się niemal w zapamiętanie i przesłoniła jej cały świat.~
8470  2,43|               teraz stała się ostrożna i milcząca. Mogła ją tylko
8471  2,43|             pielęgnowaniu Zbyszka, ale i tej troskliwości starała
8472  2,43|                się inne nadać pozory - i w tym celu tak pewnego razu
8473  2,43|            zara co pomyślał? powiadaj!~I niby poprawiając włosy na
8474  2,43|               przysłoniła twarz dłonią i poczęła pilnie patrzeć na
8475  2,43|             zaczerwienił się jak panna i dopiero po niejakim czasie
8476  2,43|               dziewczyna jakimś cichym i miękkim głosem. - No! pewnie,
8477  2,43|               nie daj!~- Bóg ci zapłać i za to - odrzekł Zbyszko.~
8478  2,43|               za to - odrzekł Zbyszko.~I odtąd bywało im z sobą dobrze,
8479  2,43|                tylko jakoś niezręcznie i niesporo. Nieraz mogło się
8480  2,43|          wówczas płoniły im się twarze i wypukła pierś dziewczyny
8481  2,43|                się śpiesznym oddechem, i serce jej biło jakby w oczekiwaniu,
8482  2,43|            usłyszy, od czego stopnieje i rozpłynie się w niej dusza.
8483  2,43|         stracił do niej dawną śmiałość i bał się ją spłoszyć niebacznym
8484  2,43|            spłoszyć niebacznym słowem, i wbrew temu, co widziały
8485  2,43|            Maćkowej przyjaźni okazuje.~I raz począł mówić o tym z
8486  2,43|          spokojnie, a nawet obojętnie, i ani się spostrzegł, jak
8487  2,43|                jedyne słowo:~- Głupiś!~I wyszedł z izby.~Ale na oborze
8488  2,43|            oborze począł zacierać ręce i klepać się z wielkiej radości
8489  2,43|               tanio mogła przyjść, toś i patrzeć na nią nie chciał,
8490  2,43|              oblizuj. Nic ci nie rzekę i bielma z oczu nie zdejmę,
8491  2,43|            wióry na zarzewiu leżą, tam i tak prędzej czy później
8492  2,43|              dmuchał, bo tak myślę, że i nie trzeba".~I nie tylko
8493  2,43|               myślę, że i nie trzeba".~I nie tylko nie dmuchał, ale
8494  2,43|            nawet Zbyszkowi sprzeciwiał i drażnił go jako stary przechera,
8495  2,43|            swojemu jeno rozumowi dufać i iść - to idź.~A Zbyszko
8496  2,43|               zerwał się ze zdziwienia i siadł na łożu.~- Jak to?
8497  2,43|               Jak to? To już się nawet i temu nie przeciwicie?~-
8498  2,43|              razem z tobą zaginął, ale i na to może znajdzie się
8499  2,43|             roki mi godne są - ale też i mocy w kościach nie brak.
8500  2,43|         życzliwości - nigdy, nigdy!... I przerwał, bo się mu poczęła