bold = Main text
     Tom,    Rozdzial                              grey = Comment text

2501  1,19|                sobie dwórkę Jurandównę i jej wesele - a potem nagle
2502  1,19|             palec w usta, zamyślał się i odpowiadał: "Chyba nie ta!"
2503  1,19|        odnajdował też Niemiec pamięci -i trzymał ciągle młodego rycerza
2504  1,19|          Zbyszko w trosce, zmartwieniu i niepewności. Po drodze nie
2505  1,19|          noclegi po dworach, gospodach i miastach, aby koni nie zniszczyć.
2506  1,19|           zawsze jest panią jego serca i potykać się o nią powinien.
2507  1,19|             nie znając obcego obyczaju i mówiąc: "Głupi to jakiś
2508  1,19|              coraz większym strapieniu i z coraz większym pośpiechem.
2509  1,19|                Danuśki, ale w Bogdańcu i w Zgorzelicach "uradzając"
2510  1,19|             prawie co dzień z Jagienką i patrząc na jej urodę, nie
2511  1,19|           tamtej myślał, a teraz dniem i nocą nie schodziła mu ni
2512  1,19|                w czerwonych trzewikach i z wianeczkiem na głowie.
2513  1,19|           większa, niż była przedtem - i nigdy tak Zbyszko tej dziewczyny
2514  1,19|                duszy przeciw Jurandowi i przeciw księżnie Januszowej,
2515  1,19|                aż po szyję w piersiach i groźnie się na pachołków,
2516  1,19|              służyć jej nie przestanie i że choćby ją cudzą żoną
2517  1,19|        zapodzieje w czasie wojny dusza i pamięć, iż zbędzie wszelkich
2518  1,19|         zbędzie wszelkich innych trosk i frasunków. A wielka wojna
2519  1,19|               z krwią wyrzygać muszą". I gotowano się po wszystkich
2520  1,19|           zwyczajnie do boju na śmierć i życie, ale z głuchą zawziętością
2521  1,19|              zbyt długo krzywdy znosił i wreszcie do wymierzenia
2522  1,19|           trzeba będzie na koń siadać, i aż dziwił się temu, albowiem
2523  1,19|         albowiem mniemając również jak i inni, że do wojny przyjść
2524  1,19|              Wierzył innym, nie sobie, i radował się w sercu na widok
2525  1,19|              ustępowały trosce o konie i zbroje, wszędzie oglądano
2526  1,19|          rzemienie przy napierstnikach i kropierzach. Kowale dzień
2527  1,19|              kropierzach. Kowale dzień i noc bili młotami w żelazne
2528  1,19|              dziedzice" z Wielkopolski i Małopolski. Starcy wydobywali
2529  1,19|             dwa pancerze, tyleż hełmów i innych przyborów na wojnę.
2530  1,19|           przyjdzie do Prus pociągnąć, i dziękował Bogu, że tak przednio
2531  1,19|         prostym jest tylko szlachcicem i że taką zbroję można u Niemców
2532  1,19|           doganiał Zbyszka na gościńcu i mówił: "Nuż byś się o nią
2533  1,19|                ludzie na tym rozumieli i tym bardziej poczytywali
2534  1,19|              mówili o wojnie. Wierzyli i tu, że będzie, ale nie wiedzieli
2535  1,19|           księżną w Krakowie, więc też i ugościł go z radością -
2536  1,19|        radością - on zaś, nim do jadła i napoju zasiadł, zaraz począł
2537  1,19|          począł go wypytywać o Danusię i o to, czy się wraz z innymi
2538  1,19|          została tylko garść łuczników i on dla straży. Słyszał,
2539  1,19|              Ciechanowie różne uciechy i wesela, jak bywa zwyczajnie
2540  1,19|                zasię Juranda, nie było i wesela! A chcesz, to poślę
2541  1,19|               poprzestał jednak na tym i począł się przepytywać między
2542  1,19|             bawiącą przygodnie w zamku i między żołnierzami, czy
2543  1,19|            byli w Ciechanowie, a nawet i na niektórych weselach: "
2544  1,19|               dniach". Jakoż mogło się i tak zdarzyć, gdyż w owych
2545  1,19|        nabytkiem kosztownym, gdyż jadł i pił po gospodach za czterech,
2546  1,19|           czterech, był jednak usłużny i okazywał nowemu panu pewne
2547  1,19|          górował nad giermkiem Czechem i nad samym Zbyszkiem.~To
2548  1,19|               nie tylko dla wiktu, ale i dlatego, iż zauważył, że
2549  1,19|    towarzystwie więcej wzbudza ufności i łacniej znajduje kupców
2550  1,19|               aby wdziać na się zbroję i wjechać obyczajem rycerskim
2551  1,19|            rycerskim do zamku w hełmie i z kopią w ręku - za czym
2552  1,19|         olbrzymiego zdobycznego ogiera i uczyniwszy w powietrzu znak
2553  1,19|               siebie.~Lecz nie ujechał i dziesięciu kroków, gdy jadący
2554  1,19|               Czech porównał się z nim i rzekł:~- Wasza miłość, rycerze
2555  1,19|                 Zbyszko zawrócił konia i nie dalej jak na pół stajania
2556  1,19|             płaszczu z czarnym krzyżem i w hełmie z wysokim pawim
2557  1,19|             miły Bóg! - rzekł Zbyszko.~I mimo woli pochylił się w
2558  1,19|             woli pochylił się w siodle i złożył kopię w pół ucha
2559  1,19|               Zbyszkowi, ludzie bywali i znający obyczaj wojenny,
2560  1,19|              miał się ku robocie, lecz i on spodziewał się, że Zbyszko
2561  1,19|                przemówi, zanim uderzy, i w duszy mocno się nawet
2562  1,19|            kopię przed wyzwaniem.~Lecz i Zbyszko opamiętał się w
2563  1,19|           chciał bić w Lichtensteina - i wszystkie nieszczęścia,
2564  1,19|               kopię, oddał ją Czechowi i nie dobywając miecza, ruszył
2565  1,19|           również z piórami na głowie, i czwarty, niezbrojny, długowłosy,
2566  1,19|               jakiego herbu, zawołania i skąd na dwór mazowiecki
2567  1,19|                się Jędrek z Kropiwnicy i gości księciu wiedzie: brata
2568  1,19|              nie tyle ich napaści - bo i my do nich zaglądamy, ile
2569  1,19|             obyczaj zgoła jest świński i nam Mazurom przeciwny...
2570  1,19|                 ba! jużci!... Pod dach i Niemca każdy przyjmie, i
2571  1,19|               i Niemca każdy przyjmie, i gościowi krzywdy nie uczyni,
2572  1,19|            drodze rad mu zastąpi. A są i tacy, którzy nic innego
2573  1,19|             gdy usłyszał to nazwisko - i wraz postanowił pociągnąć
2574  1,19|             była, póki się nie wydała.~I to rzekłszy, począł pilnie
2575  1,19|           młódka. Bywa po prawdzie, że i takie wychodzą za mąż, ale
2576  1,19|                wyjechałem z Ciechanowa i widziałem ją przy księżnie.
2577  1,19|              pochwycić Mazura za szyję i nie zakrzyknąć mu: "Bóg
2578  1,19|                   pohamował się jednak i rzekł:~- Bo słyszałem, że
2579  1,19|                 który dziewce ślubował i którego ona miłuje.~- Miłuje
2580  1,19|           niego bystro, uśmiechnął się i rzekł:~- Wiecie, jakoś strasznie
2581  1,19|                hełmu, ledwie oczy, nos i trochę policzków, ale za
2582  1,19|               policzków, ale za to nos i policzki tak były czerwone,
2583  1,19|          zmieszał się jeszcze bardziej i odpowiedział:~-Pewnikiem...~
2584  1,19|    odpowiedział:~-Pewnikiem...~Ruszyli i jechali czas jakiś w milczeniu,
2585  1,19|      wyrzucając z nozdrzy słupy pary - i obcy rycerze poczęli między
2586  1,19|           zaprę? - odpowiedział prędko i z dumą Zbyszko.~- Bo i nie
2587  1,19|          prędko i z dumą Zbyszko.~- Bo i nie ma czego. Miły Boże,
2588  1,19|              będzie na dworze... że to i księżna was nawidzi.~- Bóg
2589  1,19|           nawidzi.~- Bóg jej błogosław i wam także za dobrą nowinę...
2590  1,19|                nie zaglądał, bo każden i jej uczynek, i wasze ślubowanie
2591  1,19|               bo każden i jej uczynek, i wasze ślubowanie szanował.
2592  1,19|           byłaby też dopuściła do tego i księżna. Hej! będzie radość.
2593  1,19|                 żeście inną wzięli, to i do płakania przychodziło.~
2594  1,19|                Bóg zesłał tak wesołego i życzliwego towarzysza, począł
2595  1,19|          obyczaje mazowieckiego dworu, i znów o Danusię, potem o
2596  1,19|            księcia Janusza, o księżnę, i znów o Danusię - na koniec
2597  1,19|                wreszcie zapytał, czyli i w księstwach mazowieckich
2598  1,19|                pochowali rogi Krzyżacy i że byle król nastawał, to
2599  1,19|              że byle król nastawał, to i z ziemi dobrzyńskiej, którą
2600  1,19|                marszałek go podejmował i gonitwy dla niego wyprawił,
2601  1,19|               u księcia komtury bawią -i ot, nowi goście jeszcze
2602  1,19|            zastanowił się przez chwilę i dodał:~- Powiadają ludzie,
2603  1,19|                nie bez przyczyny u nas i u księcia Ziemowita w Płocku
2604  1,19|        spojrzał znów na obcych rycerzy i na ich pawie pióra:~- To
2605  1,19|               na ich pawie pióra:~- To i ci po to jadą?~- Bracia
2606  1,19|                   Bracia zakonni, może i po to. Kto ich wie?~- A
2607  1,19|       przyjaźnie na młodego szlachcica i rzekł:~- Rozumiecie, co
2608  1,19|        jakowychś gonitw, to może pójść i na ostre, byle książę i
2609  1,19|                i na ostre, byle książę i komturowie dali pozwoleństwo.~-
2610  1,19|               Jurandówna najcnotliwsza i najgładsza dziewka na świecie.
2611  1,19|          ludzie jeno ramionami ruszali i śmiali się.~- Bo też to
2612  1,19|             gdzieś na pograniczach. To i ten tu Lotaryńczyk zaczepiał
2613  1,19|        przyłbicy patrzyły oczy łagodne i wychylała się twarz młoda,
2614  1,19|                jaka jest najcnotliwsza i najcudniejsza dziewka na
2615  1,19|                Jaka jest najcudniejsza i najcnotliwsza dziewka na
2616  1,19|          odpowiedział Fulko de Lorche. I podniósłszy oczy w górę,
2617  1,19|               go koniem od cudzoziemca i rzekł:~- Nie będziecie się
2618  1,19|             pan de Lorche puścił cugle i prawą ręką począł odpinać,
2619  1,19|            Zbyszka z twarzą już groźną i rzekł:~- Nie spotkacie się,
2620  1,19|             przeciwił... Ej-że!.. wiem i ja, jako pas okręcić.~-
2621  1,19|              tu spotkania być nie może i że pierwej musi być książęce
2622  1,19|                widząc, że nie ma rady, i rozumiejąc, że Jędrek z
2623  1,19|       potrzymał przez chwilę jego dłoń i ścisnął ją mocno po trzykroć,
2624  1,19|               się ze sobą gdziekolwiek i kiedykolwiek muszą. Po czym
2625  1,19|             się przy bramach zamkowych i nim spuszczono most, nastała
2626  1,19|               głęboka noc. Przyjął ich i ugościł znajomy Zbyszkowy,
2627  1,19|            złożonej z garści rycerstwa i trzystu niechybnych łuczników
2628  1,19|            uczcić komturów ze Szczytna i z Jansborka, wyprawił wielkie
2629  1,19|         przydania okazałości widowisku i księżna wraz z dworskimi
2630  1,19|         opowiadała każdemu, kto chciał i nie chciał, o jego miłości
2631  1,19|               o jego miłości do Danusi i przygodzie z Lichtensteinem.
2632  1,19|                wśród młodszych dworzan i panien -była więc wdzięczna
2633  1,19|             więc wdzięczna Zbyszkowi - i teraz starała się pocieszyć
2634  1,19|                   Dziewczynie roki idą i w szatkach już jej szwy
2635  1,19|          skrzat to już taki, jaki był, i inaczej cię miłuje niż dawniej.
2636  1,19|  przyjacielstwa...~- Popasę jeno konie i pojadę ku niej - choćby
2637  1,19|                pojadę ku niej - choćby i nocą pojadę - odpowiedział
2638  1,19|             zaraz za księciem pojedzie i o przewodnika prosi. Zdrożeni
2639  1,19|             płonęły całe pnie sosnowe, i postanowili jechać dopiero
2640  1,19|            czym zbliżył się do Zbyszka i wyciągnąwszy doń rękę, znów
2641  1,20|             Rozdział XX~Lecz nie miało i tym razem przyjść między
2642  1,20|              że się bez wiedzy księcia i komturów potykać nie będą,
2643  1,20|             lubił świetne zgromadzenia i okazałe uroczystości, aby
2644  1,20|               wobec dworu, dostojników i dam - gdyż sądził, że w
2645  1,20|            nabierze większego rozgłosu i tym łatwiej złote ostrogi
2646  1,20|                tym zaciekawiał go kraj i ludzie, więc po myśli była
2647  1,20|         Niemców w niewoli przesiedział i z cudzoziemcami mógł łatwo
2648  1,20|                sobą swe zbrojne poczty i ludzi z kagankami dla ochrony
2649  1,20|          nieprzebytymi borami Podlasia i dalszej Litwy. Przed niedawnymi
2650  1,20|                doszła aż pod Ciechanów i zburzyła miasto. De Lorche
2651  1,20|               Litwinami, których - jak i inni rycerze zachodni -
2652  1,20|        krzyżową, pragnąc uzyskać sławę i zbawienie duszy, a jadąc,
2653  1,20|                mniemał, że wojna nawet i z Mazurami, jako z pogańskim
2654  1,20|        świętymi znamionami na zbrojach i naród bujny wprawdzie, zapalczywy,
2655  1,20|        wprawdzie, zapalczywy, do zwady i bitki pochopny, ale chrześcijański
2656  1,20|           pochopny, ale chrześcijański i wcale od Niemców, wśród
2657  1,20|               a gdy się dowiedział, że i Litwę już nieboszczka królowa
2658  1,20|              zdumienie jego, a zarazem i troska nie miały granic.~
2659  1,20|             muszą ofiarowywać dziewice i z którymi można by walczyć.
2660  1,20|          walczyć. Lecz odpowiedź Maćka i pod tym względem sprawiła
2661  1,20|                jako wilcy, tury, żubry i niedźwiedzie, z którymi
2662  1,20|                 Może też po bagnach są i duchy nieczyste, ale o smokach
2663  1,20|                nie słyszałem, a choćby i były, pewnie byśmy im dziewek
2664  1,20|               nosili!~- Co to za naród i czyby nie można z nim walczyć? –
2665  1,20|          Mazowszu, a ci są ludzie nasi i książęcy. Widzieliście przecie
2666  1,20|         łuczników w świecie.~- Anglicy i Szkoci, których na dworze
2667  1,20|           widziałem...~- Widziałem ich i w Malborgu - przerwał Mazur. -
2668  1,20|               O łucznikach kurpieskich i angielskich. Prawi ten rycerz,
2669  1,20|                celują.~- Widziałem ich i ja pod Wilnem. O wa! słyszałem
2670  1,20|                koło uszu. Byli też tam i rycerze ze wszystkich krajów,
2671  1,20|          zjedzą, ale popróbowawszy raz i drugi, stracili dojadła
2672  1,20|             ochotę.~Maćko rozśmiał się i powtórzył słowa Zbyszkowe
2673  1,20|            ochrzcić, przeciw napaściom i niesprawiedliwości. Niemcy
2674  1,20|                rzekł de Lorche.~- Może i niezadługo już - odpowiedział
2675  1,20|               albowiem wieść o walkach i pojedynkach rycerskich tam
2676  1,20|              czterech rycerzy polskich i czterech francuskich, podniecił
2677  1,20|          sławnych bojach brał udział - i radował się w sercu, iż
2678  1,20|               grzeczności na postojach i częstując się wzajem winem,
2679  1,20|                Danuśką porównywać, ale i pierwszeństwa dla niej wymagać.
2680  1,20|           zmysłów, któremu ciemna izba i batogi więcej by się przydały
2681  1,20|                od podróży po świecie - i myśl ta powstrzymała w nim
2682  1,20|            głowie jako czerw w orzechu i gotów po nocy na którego
2683  1,20|             niepokojem na Lotaryńczyka i w końcu rzekł:~- Czasem
2684  1,20|              ich w opętanym siedzi sto i więcej, a cia-sno-li im,
2685  1,20|           Pochwalony Jezus Chrystus!~- I ja go chwalę - odpowiedział
2686  1,20|        Przasnysza nie było zbyt daleko i latem goniec na dobrym koniu
2687  1,20|                z powodu nocy, postojów i zasp śnieżnych leżących
2688  1,20|                było żurawie studzienne i dwie szopy dla koni, naokół
2689  1,20|           naprędce z sosnowych gałęzi, i od namiotów ze skór. Przy
2690  1,20|              tołubach lisich, wilczych i niedźwiedzich. Panu de Lorche
2691  1,20|              zwijaniem ogromnych sieci i powrozów - inni obracali
2692  1,20|         węglami potężne ćwierci żubrze i łosie, przeznaczone widocznie
2693  1,20|            dymem ognisk, mgłą oddechów i parą podnoszącą się z pieczonych
2694  1,20|      zaróżowione pnie olbrzymich sosen i nowe gromady ludzi, których
2695  1,20|         osacznicy książęcy, ale są też i inni, którzy dla targu z
2696  1,20|               będziem do drzwi kołatać i księcia, pana naszego, budzić.~
2697  1,20|           ponarzucali im skór żubrzych i niedźwiedzich, a następnie
2698  1,20|                rycerz "aż zza morza" - i wówczas stało się naokół
2699  1,20|                 ale rumiane jak jabłka i nadzwyczaj urodziwe, więc
2700  1,20|                kupna miejskich towarów i sprzedaży leśnych bogactw.
2701  1,20|               się dwa żywioły: miejski i leśny. Osacznicy nie lubili
2702  1,20|         Węgierce, sól rzadką w puszczy i poszukiwaną chciwie, żelaziwo,
2703  1,20|           chciwie, żelaziwo, rzemienie i tym podobny owoc ludzkiej
2704  1,20|           czasie książęcych łowów, gdy i obowiązek, i ciekawość wywabiały
2705  1,20|                łowów, gdy i obowiązek, i ciekawość wywabiały mieszkańców
2706  1,20|           zdrowym, żywicznym powietrzu i karmiąc się, jak zresztą
2707  1,20|       zagranicznych wędrowców wzrostem i siłą, Zbyszko zaś, siedząc
2708  1,20|         spoglądał ustawicznie na drzwi i okna dworca, zaledwie mogąc
2709  1,20|            który bielał z każdą chwilą i posrebrzał coraz mocniej
2710  1,20|            służba w barwie książęcej - i z wiadrami lub cebrami na
2711  1,20|         wydobywać się zapach tłuszczów i szafranu, który rozszedł
2712  1,20|         ogniskami. Skrzypnęły wreszcie i otwarły się drzwi główne,
2713  1,20|                suto oświeconej sieni - i na ganek wyszedł człowiek,
2714  1,20|            miłuje jedną dwórkę księżny i rad by ją jako najprędzej
2715  1,20|     przykładając obie dłonie do serca.~I podniósłszy oczy w górę,
2716  1,20|               Maćko wzruszył ramionami i w duchu rzekł:~"Zaliby do
2717  1,20|                wprowadził go do dworca i obaj znaleźli się w obszernej
2718  1,20|             rogami turów, żubrów, łosi i jeleni, i oświeconej przez
2719  1,20|                 żubrów, łosi i jeleni, i oświeconej przez płonące
2720  1,20|               Ci, którzy znali Zbyszka i wiedzieli o jego przygodach
2721  1,20|               ze starym przyjacielem - i znać było, że ma mir między
2722  1,20|                ją tu ujrzysz, nieboże, i na łowy z nami pojedziesz".
2723  1,20|              swoim czasie marszałkiem, i Zygfryd de Lowe, także z
2724  1,20|              twarzą chytrego piwoźłopa i grubymi, wilgotnymi wargami,
2725  1,20|         niegdyś przy księciu Witoldzie i że go Henryk, biskup płocki,
2726  1,20|               zwrócili się z pokłonami i Krzyżacy, i dworzanie. Zbliżył
2727  1,20|                z pokłonami i Krzyżacy, i dworzanie. Zbliżył się ku
2728  1,20|         Zbliżył się ku niemu de Lorche i komturowie, i Zbyszko, on
2729  1,20|                de Lorche i komturowie, i Zbyszko, on zaś witał uprzejmie,
2730  1,20|           drzwi po prawej stronie izby i ukazała się w nich księżna
2731  1,20|            Zbyszko wysunął się naprzód i złożywszy przy ustach ręce,
2732  1,20|          kolana w postawie pełnej czci i uwielbienia.~Na ten widok
2733  1,20|            Zbyszka, a nawet niektórych i zgorszył. "A wiera - mówili
2734  1,20|             szyję powinien". A księżna i Jurandówna nie poznały zrazu
2735  1,20|               klęknął plecami do ognia i twarz miał w cieniu. Księżna
2736  1,20|               postąpiła krok naprzód - i pochyliwszy swą jasną głowę,
2737  1,20|                patrzy na nią cały dwór i zagraniczni goście, skoczyła
2738  1,20|              sama ku młodemu rycerzowi i objąwszy go ramionami, poczęła
2739  1,20|           policzki, tuląc się do niego i piszcząc przy tym z wielkiej
2740  1,20|             wielkim śmiechem Mazurowie i póki księżna nie pociągnęła
2741  1,20|          Wówczas spojrzała po ludziach i stropiwszy się okrutnie,
2742  1,20|              pani, ta zaś podniosła go i poczęła witać, a zarazem
2743  1,20|               owo widowisko, śmiał się i sam książę, aż wreszcie,
2744  1,20|            rozradowana pani do Zbyszka i rzekła:~- Służże nam, miły
2745  1,20|              nie tylko przy jedle, ale i na zawsze.~Potem zaś do
2746  1,20|               zawstydzone, a ciekawe - i tak cudna, że aż rozpłynęło
2747  1,20|               nie tylko w Zbyszku, ale i w innych mężach: starosta
2748  1,20|              podniósł obie ręce w górę i zapytał:~- Na świętego Jakuba
2749  1,20|           niski, podniósł się na palce i rzekł do ucha Lotaryńczyka:~-
2750  1,20|              następnie zmarszczył brwi i zaczął mówić przez nos:~-
2751  1,20|                  Noszę złote ostrogi - i jestem zakonnikiem - odparł
2752  1,20|               Cześć potężnym książętom i przyjaciołom Zakonu, z którego
2753  1,20|                 On zaś patrzał chciwie i z zachwyceniem na jej jasną,
2754  1,20|         przestawały już być dziecinne, i czuł, że wzbiera w nim jakby
2755  1,20|             także na oczach, na ustach i na twarzy świeże jej pocałunki.
2756  1,20|              ona tak jak siostra bratu i on przyjmował je jak od
2757  1,20|             Jagience: brały go ciągoty i ogarniała go omdlałość,
2758  1,20|                zupełnie panną - bo też i rzeczywiście wyrosła, rozkwitła.
2759  1,20|             rozkwitła. A przy tym tyle i tak ciągle mówiono przy
2760  1,20|           przygrzany słońcem kraśnieje i otwiera się coraz bardziej,
2761  1,20|                się coraz bardziej, tak i jej otworzyły się oczy na
2762  1,20|         otworzyły się oczy na miłość - i skutkiem tego było w niej
2763  1,20|               już nie tylko dziecinna, i jakaś ponęta, mocna, upajająca,
2764  1,20|              sobie ich oboje z Danusią i śmieją się. Nie zauważył
2765  1,20|               utkwione były w Danusię, i odbijając zarazem płomień
2766  1,20|              wydawały się tak czerwone i błyszczące jak wilcze. Ocknął
2767  1,20|             znak, że czas do puszczy - i gdy księżna Anna Danuta,
2768  1,20|      pojedziesz, abyś zaś miał uciechę i dziewce o kochaniu mógł
2769  1,20|            kochaniu mógł prawić, czego i ja rada posłucham.~To powiedziawszy,
2770  1,20|                już pokryte sędzielizną i parskające konie dla księstwa,
2771  1,20|              konie dla księstwa, gości i dworzan. Na dziedzińcu nie
2772  1,20|          wyszli już pierwej z sieciami i potonęli w puszczy. Ogniska
2773  1,20|              iskrząca. Wkrótce wyszedł i siadł na koń książę, mając
2774  1,20|               za sobą pachołka z kuszą i z oszczepem tak długim i
2775  1,20|               i z oszczepem tak długim i ciężkim, że mało kto mógł
2776  1,20|               łatwością, albowiem, jak i inni Piastowie mazowieccy,
2777  1,20|             nadzwyczajną. Bywały nawet i takie niewiasty w tym rodzie,
2778  1,20|          dziedziców ziemi warszawskiej i ciechanowskiej, strasznych
2779  1,20|               Lorche.~Tymczasem wyszła i księżna z Danusią, obie
2780  1,20|                niż igłą, niesiono więc i za nią ozdobną, nieco tylko
2781  1,20|             Bogdańcu unosił Jagienkę - i ruszyli. Orszak wyciągnął
2782  1,20|            prawo od dworu, mieniąc się i migocąc na brzegu puszczy
2783  1,20|       opanowała go jakaś nieśmiałość - i dopiero po upływie jednej
2784  1,20|           sposobami cześć jej okazywał i starał się unikać gminnych
2785  1,20|               prostu umiał mówić.~Więc i teraz po chwili rzekł:~-
2786  1,20|        łasiczego kapturka modre oczęta i twarz wyszczypaną na różowo
2787  1,20|               zimne leśne powietrze:~- I ja, Zbyszku! - odrzekła
2788  1,20|              zawołał Zbyszko - Hej!...~I znowu umilkł ze szczęścia
2789  1,20|              znowu umilkł ze szczęścia i ze wzruszenia, lecz dobra,
2790  1,20|            gąszczyk, to choćbyś ją tam i w gębę pocałował, nie będę
2791  1,20|            jako mu się cniło" bez niej i w Bogdańcu przy doglądaniu
2792  1,20|        Bogdańcu przy doglądaniu Maćka, i między "somsiadami". O Jagience
2793  1,20|           swego konia, wziąć przed się i trzymać przy piersiach.~
2794  1,20|               jadących za nimi dworzan i gości, pochylił się ku niej,
2795  1,20|         pochylił się ku niej, objął ją i pochował twarz w łasiczy
2796  1,20|            dojrzał go Hugo von Danveld i pan de Lorche, dojrzeli
2797  1,20|          dojrzeli go również dworzanie i poczęli między sobą mówić:~-
2798  1,20|         Chwacki to jakiś pachołek, ale i ona siarczysta Jurandowa
2799  1,20|          Jurandowa krew!~- Krzemień to i krzesiwo, choć dziewka niby
2800  1,20|               de Lorche swą koźlą, złą i lubieżną twarz - i zapytał:~-
2801  1,20|                 złą i lubieżną twarz - i zapytał:~- Czy chcielibyście,
2802  1,20|            widocznie zawrzała zazdrość i żądza, ściągnął niecierpliwą
2803  1,20|                niecierpliwą ręką konia i zawołał:~- Na moją duszę!...~
2804  1,20|            chwili jednak opamiętał się i pochyliwszy głowę, odrzekł:~-
2805  1,20|               który ślubował czystość. I spojrzał bystro na Lotaryńczyka,
2806  1,20|             pomocnikiem wójta w Sambii i tam skargi na niego stały
2807  1,20|             zleceniami na dwór księcia i ujrzawszy cudną Jurandównę,
2808  1,20|               jaki był ród dziewczyny, i że imię Juranda łączyło
2809  1,20|      wspomnieniem w jego pamięci, więc i jego żądza wyrosła na podkładzie
2810  1,20|      szczęśliwie księcia wraz z dworem i jako w tym zdarzeniu zginęła
2811  1,20|        wszystkich rycerzach zakonnych. I nienawiść buchała z Krzyżaka
2812  1,20|             jak płomień, albowiem miał i osobiste do niej powody.
2813  1,20|           osobiste do niej powody. Oto i on sam zetknął się przed
2814  1,20|           swoich krewnych, ludzi, łupy i jak obłąkany uciekał dzień
2815  1,20|           Danveld poprzysiągł na krzyż i cześć, że rozhukany koń
2816  1,20|                na okrucieństwo Juranda i zuchwałość całego polskiego
2817  1,20|                  jednaka ich bezecność i jednaka przeciw Zakonowi
2818  1,20|               podobnym bezprawiu nawet i między poganami nie słyszałem.~-
2819  1,20|           Złotoryją?~- Bóg nam właśnie i w tym pobłogosławił, że
2820  1,20|              bez wojska, jeno z dworem i niewiastami.~Na to de Lorche
2821  1,20|               napadliście na niewiasty i na księcia, który we własnych
2822  1,20|           budował?~- Dla chwały Zakonu i chrześcijaństwa nie masz
2823  1,20|               a za nim poczęli zsiadać i inni.~ ~
2824  1,21|             ułatwiającą strzały z kusz i łuków. Dwa krótsze boki
2825  1,21|                został nią powstrzymany i w jej skrętach dobity.~Książę
2826  1,21|                razie potrzeby. Księżna i Jurandówna nie zsiadały
2827  1,21|             niebezpieczeństwo od turów i żubrów przed których wściekłością
2828  1,21|               dla obrony dam na koniu, i stał opodal księżny do długiego
2829  1,21|              kuszę przekręcił na plecy i stojąc przy koniu Danusi,
2830  1,21|            chwilami obejmował jej nogi i całował kolana, albowiem
2831  1,21|           który w puszczy ośmielał się i na samego księcia burczeć,
2832  1,21|          poruszał oszronionym sitowiem i bezlistny-mi krzami wikliny -
2833  1,21|              wróżono sobie łowy obfite i wspaniałe, gdyż puszcza
2834  1,21|               wykurzyli też z barłogów i kilka niedźwiedzi, które
2835  1,21|              po gąszczach, złe, głodne i czujne, domyślając się,
2836  1,21|               zwierza ku klamrom otoki i ku polanie, zajęli ogromny
2837  1,21|              zajęli ogromny szmat boru i szli z tak daleka, że do
2838  1,21|        chłopami, ukazał się na polanie i przebiegłszy ją całą z nosem
2839  1,21|           przeszedł między myśliwcami. I znów uczyniło się pusto
2840  1,21|                znów uczyniło się pusto i cicho, tylko nawrotnicy
2841  1,21|                Ale wypadłszy na polanę i zawietrzywszy wokół ludzi,
2842  1,21|           słuchał, wietrzył - zawracał i znów słuchał; wyboczył ku
2843  1,21|           słuchał; wyboczył ku sieciom i poczuwszy nawrotników, znów
2844  1,21|            przy kuszach, warkot grotów i póki pierwsza krew nie splamiła
2845  1,21|             Wówczas rozległ się okrzyk i stado rozproszyło się, jakby
2846  1,21|             głosy rogów, ujadanie psów i daleki gwar ludzi idących
2847  1,21|               zagranicznych, ale nawet i w innych ziemiach polskich,
2848  1,21|           Lorche. Stojąc przy księżnie i dworkach jak żuraw na straży,
2849  1,21|          marznąć w swej żelaznej zbroi i mniemać, że łowy chybiły.
2850  1,21|       lekkonogich sarn, płowych jeleni i łosiów o łbach ciężkich,
2851  1,21|              polanie, oślepione trwogą i szukające na próżno wyjścia.
2852  1,21|             następnie walił się ciężko i kopał śnieg nogami. Inne
2853  1,21|         zwrócił ogromny, siwy na karku i łopatkach niedźwiedź, który
2854  1,21|            wypadł ku niemu z oszczepem i gdy zwierz podniósł się,
2855  1,21|              całego dworu tak sprawnie i szybko, że żaden z dwu "
2856  1,21|            ważyłoby się na taką zabawę i że z takimi książęty i z
2857  1,21|          zabawę i że z takimi książęty i z takim ludem ciężką może
2858  1,21|            Zakon mieć kiedyś przeprawę i ciężkie przeżyć godziny.
2859  1,21|                ogromne, daleko większe i zacieklejsze od tych, na
2860  1,21|              lasach Niższej Lotaryngii i w puszczach niemieckich.
2861  1,21|             niemieckich. Tak wprawnych i dufnych w siłę dłoni łowców
2862  1,21|               dziecięcych lat do kuszy i oszczepu - za czym i do
2863  1,21|             kuszy i oszczepu - za czym i do większej w ich użyciu
2864  1,21|              pustać kilkanaście żubrów i turów. Chociaż w lasach
2865  1,21|              że złamią wszelkie zapory i przejdą - ziemia jednak
2866  1,21|         któremu od strony głównej ławy i od skrzydeł otoki odpowiedziały
2867  1,21|         gromkich głosów; zawrzały rogi i piszczałki; zadrżała puszcza
2868  1,21|          drzewami konie, zatrzymał się i hucząc, począł orać nogami
2869  1,21|               podniecając się do skoku i walki.~Na ten straszny widok
2870  1,21|              utkwiony w śniegu oszczep i skoczył na skraj lasu, za
2871  1,21|                kusza, zaświszczal grot i przeleciawszy ponad schylonym
2872  1,21|              drzew mężny pan de Lorche i pochylony na koniu, z kopią
2873  1,21|             wnet wygięła się jak pałąk i prysła w drobne złamki,
2874  1,21|          brzuchem konia pana de Lorche i zanim kto z obecnych zdołał
2875  1,21|            obecnych zdołał wykrzyknąć, i rumak, i jeździec wylecieli
2876  1,21|            zdołał wykrzyknąć, i rumak, i jeździec wylecieli jak z
2877  1,21|             wahać, czy nie pominąć ich i nie uderzyć na inne konie,
2878  1,21|                zwrócił się znów ku nim i jął pastwić się nad nieszczęsnym
2879  1,21|              rumakiem, gniotąc go łbem i orząc z wściekłością rogami
2880  1,21|             chodziło o ochronę księżny i Danusi, dobiegł pierwszy
2881  1,21|               Danusi, dobiegł pierwszy i wbił ostrze oszczepu pod
2882  1,21|                łeb byka pokrył Zbyszka i przycisnął go do ziemi.
2883  1,21|           Hlawa. Ten dopadł przed nimi i podniósłszy oburącz szeroki
2884  1,21|          rażony z przerąbanymi kręgami i łbem niemal do połowy odwalonym;~
2885  1,21|           cielsko, a tymczasem księżna i Danusia, zeskoczywszy z
2886  1,21|                 cały zalany krwią tura i własną, podniósł się nieco,
2887  1,21|          zachwiał się, upadł na kolana i wsparłszy się na ręku, zdołał
2888  1,21|              czym wyrzucił krew ustami i ciemności objęły mu głowę.
2889  1,21|         rozkazał położyć go na opończy i tamować krew za pomocą miękkich
2890  1,21|          Omdlał tylko wskutek upadku - i jak się pokazało później,
2891  1,21|             jednak, gdy zdjęto mu hełm i wlano do ust wina, wnet
2892  1,21|          otworzył oczy, oprzytomniał - i widząc pochylone nad sobą
2893  1,21|        zatroskane twarze dwóch młodych i hożych dwórek, rzekł po
2894  1,21|        niemiecku:~- Pewniem już w raju i aniołowie są nade mną? Dwórki
2895  1,21|          powiedział, ale rade, że ożył i przemówił, poczęły się do
2896  1,21|         poczęły się do niego uśmiechać i przy pomocy myśliwców podniosły
2897  1,21|         ramieniu jednego z "aniołów" - i przez chwilę stał nieruchomo,
2898  1,21|                nad Zbyszkiem Danusię - i samego Zbyszka na opończy.~-
2899  1,21|        Zbyszkiem, zbliżył się do niego i począł go wysławiać: że
2900  1,21|              niebezpieczeństwa księżnę i inne niewiasty, a może i
2901  1,21|               i inne niewiasty, a może i życie im ocalił - za co,
2902  1,21|              ludzi, którzy teraz żyją, i u potomnych. - W dzisiejszych
2903  1,21|            gościem jako najdłużej albo i całkiem na Mazowszu ostańcie,
2904  1,21|              czynu rycerskiego dokonał i na takie pochwały zarobił
2905  1,21|             nawet zaraz iść do księżny i na klęczkach jej wierne
2906  1,21|            wierne służby ślubować, ale i sama pani, i Danusia zajęte
2907  1,21|             ślubować, ale i sama pani, i Danusia zajęte były Zbyszkiem.
2908  1,21|           pokrytego zimnym potem czoła i zaraz powtórnie omdlał.
2909  1,21|               była jakby zaspa śnieżna i to właśnie go ocaliło -
2910  1,21|             albowiem droga była daleka i w parowach leśnych leżały
2911  1,21|              Hercyńskim Lesie dostałem i który mógłbym we trzech
2912  1,21|        miłosierny uczynek, ale czy mam i od was spodziewać się zapłaty?~-
2913  1,21|             coś mówić, ale się zawahał i dopiero po chwili rzekł:~-
2914  1,21|               Zakonie, prócz braci, są i siostry... Jedna z nich
2915  1,22|           chorym nie przekręciło serce i czy się w nim wątroba nie
2916  1,22|             kościach poruszyć. Księżna i Danusia oraz inne dwórki
2917  1,22|               dwórki pilnowały chorych i warzyły dla nich wedle przepisu
2918  1,22|          Wyszońka rozliczne smarowania i driakwie. Zbyszko jednakże
2919  1,22|             jednakże ciężko był pobity i od czasu do czasu oddawał
2920  1,22|                 Był jednakże przytomny i na drugi dzień, lubo jeszcze
2921  1,22|             Czecha, aby mu podziękować i wynagrodzić. Musiał jednak
2922  1,22|                 że miał go od Jagienki i że gdyby nie jej życzliwe
2923  1,22|            dziewczynie dobrem za dobre i że będzie dla niej tylko
2924  1,22|               dla niej tylko zmartwień i okrutnego smutku przyczyną.
2925  1,22|               że was będę strzegł - to i będę, bez nijakiej nagrody.
2926  1,22|            przynajmniej o was wiedzieć i bogdąj na mszę dadzą.~-Daj
2927  1,22|            zamrę, wrócisz do Zgorzelic i powiesz, jak co było - wtedy
2928  1,22|          Danusią, z pannami służebnymi i z księdzem Wyszońkiem, który
2929  1,22|           dwóch dniach znacznie lepiej i począł wstawać, dowiedziawszy
2930  1,22|      towarzyszyć im w drodze powrotnej i w razie napadu Saracenów
2931  1,22|                 co na Mazowszu słyszał i o chrzcie Litwy, i o połączeniu
2932  1,22|             słyszał i o chrzcie Litwy, i o połączeniu dwu koron na
2933  1,22|               między gości krzyżackich i księcia Janusza. Na dzień
2934  1,22|           przybyli dwaj bracia Gotfryd i Rotgier, którzy byli zostali
2935  1,22|          Fourcy, a dalej pan de Bergow i pan Majneger, obaj z rodzin
2936  1,22|           przez szpary na wyprawę, ale i knechtów zbrojnych na nią
2937  1,22|            odprawią, a samotrzeć z nim i dwoma towarzyszami będą
2938  1,22|         potykali na samej granicy Prus i Spychowa. Gdy jednak nie
2939  1,22|              de Bergow wziął w niewolę i do piwnic spychowskich wtrącił.
2940  1,22|                Fourcy jeden się ocalił i po trzechdniowym błąkaniu
2941  1,22|        majestat księcia, prosić o karę i o rozkaz uwolnienia pana
2942  1,22|               stosunki między księciem i gośćmi, gdyż nie tylko dwaj
2943  1,22|              dwaj przybyli bracia, ale i Hugo de Danveld, i Zygfryd
2944  1,22|                 ale i Hugo de Danveld, i Zygfryd de Lowe poczęli
2945  1,22|         uwolnił granicę od drapieżnika i ryczałtem karę za wszystkie
2946  1,22|            wspomnienie piekło go bólem i wstydem - upominał się niemal
2947  1,22|            wielkiego mistrza - mówił - i jeśli sprawiedliwości od
2948  1,22|                łagodny, rozgniewał się i rzekł:~- Jakiejże to sprawiedliwości
2949  1,22|                popalił, stada zagarnął i ludzi pobił, pewnie bym
2950  1,22|            pewnie bym go na sąd wezwał i karę mu odmierzył. Ale wasi
2951  1,22|              którego się wszyscy boją, i dobrowolnie ściągnęliście
2952  1,22|                zwrócił się do Zygfryda i rzekł:~- Patrzcieże, w co
2953  1,22|               w waszych uściech obraca i zali wasze wykręty nie obrażają
2954  1,22|             bywali starszymi w Zakonie i wielkie Krzyżowi oddali
2955  1,22|          odgarnął na obie strony włosy i wstawszy z ławy, począł
2956  1,22|              rękę na ramieniu Zygfryda i rzekł:~- Słuchajcie, starosto:
2957  1,22|               Mość! my sprawiedliwości i kary żądamy nie za jedną
2958  1,22|                bezbożne gniazdo złości i okrucieństwa. Czyjeż tam
2959  1,22|              Janusz począł kiwać głową i odrzekł:~- Hej! nieraz drzewiej
2960  1,22|           Krzyżacy gościli w Spychowie i nie był Jurand waszym wrogiem,
2961  1,22|                chcąc go zgładzić, jako i ninie, za to, że pozywał
2962  1,22|               ninie, za to, że pozywał i zwyciężał waszych rycerzy?
2963  1,22|              mordowali mężów, niewiast i dzieci? A gdym się skarżył
2964  1,22|               na mojej własnej ziemi - i gdyby nie strach przed gniewem
2965  1,22|            niecierpliwie, gdyż przykro i wstyd im było, że książę
2966  1,22|             chcecie?~- Sprawiedliwości i kary.~Książę zacisnął swe
2967  1,22|           zacisnął swe kościste pięści i powtórzył:~- Bóg, daj mi
2968  1,22|          książęcy majestat wspomni też i na to - mówił dalej Danveld -
2969  1,22|                krzywdzą jeno świeckich i nie należących do niemieckiego
2970  1,22|               obrażają. A jakichże mąk i kar dosyć na krzywdzicieli
2971  1,22|             wojuj, bo Go nie oszukasz!~I położywszy ręce na ramionach
2972  1,22|               on zaś stropił się zaraz i począł łagodniejszym już
2973  1,22|          goście pierwsi naszli Juranda i że nie odesłali ludzi, nie
2974  1,22|         jesteście?~- Na moją cześć! Ja i de Bergow zgodziliśmy się,
2975  1,22|              zwrócił się do wszystkich i rzekł:~- Który by z was
2976  1,22|         słowach zapadła cisza głęboka. I Hugo de Danveld, i Zygfryd
2977  1,22|            głęboka. I Hugo de Danveld, i Zygfryd de Lowe, i brat
2978  1,22|            Danveld, i Zygfryd de Lowe, i brat Rortgier, i brat Gotfryd,
2979  1,22|              de Lowe, i brat Rortgier, i brat Gotfryd, jakkolwiek
2980  1,22|           podjął z nim walkę na śmierć i życie. Mógł to uczynić chyba
2981  1,22|          widziałem - mruknął z cicha - i nie chcę widzieć więcej.~
2982  1,22|               chyba za osobnym mistrza i wielkiego marszałka pozwoleniem,
2983  1,22|      sprawiedliwość.~- Zasię mistrzowi i wam od Mazowsza!~- Za mistrzem
2984  1,22|               Za mistrzem stoją Niemcy i cesarz rzymski.~- A za mną
2985  1,22|            polski, któremu więcej ziem i narodów podlega.~- Czy wasza
2986  1,22|                 jeno szedł ku wam, ale i ty mi nie groź, boć się
2987  1,22|               Tedy sami wymierzym karę i pomstę.~Na to książę wyciągnął
2988  1,22|              to książę wyciągnął ramię i począł kiwać groźnie palcem
2989  1,22|            kraju, tedy na cię uderzę - i więźniem, nie gościem, tu
2990  1,22|                gościem, tu osiędziesz.~I widocznie cierpliwość jego
2991  1,22|           wszystkich sił czapkę o stół i wyszedł z izby, trzasnąwszy
2992  1,22|          rycerz jest gościem Zakonu.~- I wszystko jedno, co rzekł -
2993  1,22|                czym zabrał głos surowy i zawzięty Zygfryd de Lowe.~-
2994  1,22|            wezwiem chełmińską szlachtę i uderzym na Juranda... Czas
2995  1,22|              na głowę, namarszczył się i po namyśle rzekł:~- Bez
2996  1,22|                książę ruszy kopijników i uderzy na nas?~- Jest pokój
2997  1,22|                  Jest pokój między nim i Zakonem: nie uderzy!~- Ba!
2998  1,22|               mistrz ujmie się za nami i będzie wojna. Danveld znów
2999  1,22|           Danveld znów się namarszczył i zamyślił:~- Nie! nie! -
3000  1,22|                do księcia, będą układy i ujdzie nam bezkarnie. Ale