bold = Main text
     Tom,    Rozdzial                              grey = Comment text

3001  1,22|            Zakon nie ujmie się za nami i wojny księciu nie wypowie...
3002  1,22|               Wzięliśmy niby zastaw, a i to...~Tu obejrzał się naokół
3003  1,22|                 Tu obejrzał się naokół i zniżonym głosem dodał:~-
3004  1,22|             Wydusił Witoldowi dzieci - i nic mu!... Zaprawdę, brak
3005  1,22|              na stole, głowę na rękach i na długi czas zatopił się
3006  1,22|            dłoni wilgotne, grube wargi i rzekł:~- Błogosławiona niech
3007  1,22|                zawołali bracia Rotgier i Gotfryd.~- Słuchajcie -
3008  1,22|                Ma! znamy ją. Miłuje ją i księżna Anna Danuta.~- Tak.
3009  1,22|       wszystkich jeńców, siebie samego i Spychów w dodatku!~- Na
3010  1,22|               przestraszeni śmiałością i trudnościami przedsięwzięcia.
3011  1,22|         Zygfryda de Lowe:~- Rozum wasz i doświadczenie - rzekł -
3012  1,22|         wydusił Witoldowe szczenięta - i cóż mu za to? Hałas oni
3013  1,22|          skargi do wszystkich królestw i do papieża na gwałty Zakonu;
3014  1,22|           wszystkich ziemiach Mazowsza i Polski.~- A tymczasem kości
3015  1,22|              Jurand nie może zachorzeć i przysłać ludzi po dziewkę?
3016  1,22|          sprawcie, by Jurand zachorzał i dziewkę wezwał...~Na to
3017  1,22|         uśmiechnął się z tryumfem Hugo i odrzekł:~- Mam ci ja u siebie
3018  1,22|            wypędzon w Szczytnie osiadł i który każdą pieczęć wyciąć
3019  1,22|            pieczęć wyciąć potrafi; mam i ludzi, którzy, choć nasi
3020  1,22|                podniósł dłonie do góry i rzekł:~- Niech ci Bóg szczęści,
3021  1,22|            Gdańskiej bramie w Malborgu i jako kopią go nogami knechty
3022  1,22|            znów wierzchem dłoni w usta i rzekł:~- A teraz do Szczytna
3023  1,23|                Szczytna czterej bracia i de Fourcy przyszli jeszcze
3024  1,23|                pożegnać się z księciem i księżną. Było to pożegnanie
3025  1,23|               z braci piękny błam kuni i po grzywnie srebra, oni
3026  1,23|               modlić za zdrowie, sławę i przyszłe zbawienie księcia.
3027  1,23|             położył dłoń na jej głowie i głaszcząc ją, rzekł:~- Nam
3028  1,23|        przykazano dobrem za złe płacić i miłować nawet nieprzyjaciół
3029  1,23|          przyjedzie tu siostra zakonna i przywiezie wam, panienko,
3030  1,23|            Bądźcie przyjaciółką Zakonu i zakonników. Zauważył tę
3031  1,23|          znaczy, że myślę tak samo jak i wy. Ojciec wróg Zakonu,
3032  1,23|      mówiliście miodem smarowane słowa i w dodatku obiecaliście jej
3033  1,23|           rycerza, który od tura pobit i z którym, jako wiecie, jest
3034  1,23|           oddaną. Przykażę jej patrzyć i słuchać. Gdy ludzie nasi
3035  1,23|              żadnej trwogi nie znający i na wszystko gotowi. Tym
3036  1,23|               na łamanie kołem zarobił i nad każdym wyrok cięży.
3037  1,23|      Jurandowych pachołków poczytano - i główna rzecz: list z pieczęcią
3038  1,23|          pochwycą.~- Tedy wyprzemy się i ich, i listu. Kto nam dowiedzie,
3039  1,23|               Tedy wyprzemy się i ich, i listu. Kto nam dowiedzie,
3040  1,23|                posłać kogoś do Juranda i powiedzieć mu: "Twoja córka
3041  1,23|                oddaj za nią de Bergowa i siebie samego..." Jakże
3042  1,23|               Danveld począł się śmiać i zwróciwszy się do brata
3043  1,23|            córki pilnuje brat Szomberg i jeśli słowo piśniesz -to
3044  1,23|               posępny Zygfryd de Lowe.~I jechali dalej w milczeniu -
3045  1,23|           pozostał nieco za Krzyżakami i jechał w głębokim zamyśleniu.
3046  1,23|          odznaczył się wielkim męstwem i podejmowany wszędy tak,
3047  1,23|          szukając w podróżach rozrywki i przygód. Przybywszy świeżo
3048  1,23|             wraz z bogatym de Bergowem i zasłyszawszy o Jurandzie,
3049  1,23|        okrucieństwie, ale o podstępach i wiarołomstwie Juranda, iż
3050  1,23|            tylko o walkę rycerską, ale i o grabież, uderzył na nich
3051  1,23|         uderzył na nich wstępnym bojem i zadał im klęskę okrutną.~
3052  1,23|             ledwo zdołał się przebić - i kilka dni tułał się po drogach
3053  1,23|               dni tułał się po drogach i lasach, gdzie byłby zamarł
3054  1,23|          którym znalazł braci Gotfryda i Rotgiera. Z całej wyprawy
3055  1,23|             wstydu, nienawiści, zemsty i żalu za Bergowem, który
3056  1,23|         rycerzy, gdy domagali się kary i wolności dla nieszczęsnego
3057  1,23|          przedstawiają ich w Niemczech i na Zachodzie. W Malborgu
3058  1,23|          poznał jednakże kilku prawych i surowych rycerzy; ci sami
3059  1,23|           rozpustą, brakiem karności - i de Fourcy czuł, że mają
3060  1,23|               ale sam będąc rozpustnym i niekarnym, nie brał zbyt
3061  1,23|           ginących pod ciosami toporów i mieczów, w szturmach ogólnych
3062  1,23|              walkach. Byli nieubłagani i okrutni dla Litwy, ale byli
3063  1,23|                byli zarazem jako lwy - i chodzili w chwale jak w
3064  1,23|              Danveld mówi takie rzeczy i podaje takie sposoby, na
3065  1,23|             ogarniało go coraz większe i wreszcie zadumał się głęboko,
3066  1,23|          zgodził, chociaż poruszyła go i ujęła za serce uroda Danusi.
3067  1,23|         chcieli dostać wraz z Bergowem i samego Juranda - obiecać
3068  1,23|            razem, dla ukrycia oszustwa i zbrodni - zapewne i dziewczynę.
3069  1,23|           oszustwa i zbrodni - zapewne i dziewczynę. Wszakże już
3070  1,23|              dotrzymać - oboje oszukać i oboje zgładzić - rzekł sobie
3071  1,23|          Fourcy -a przecie krzyż noszą i czci więcej od innych przestrzegać
3072  1,23|          innych przestrzegać winni". - I burzyła się w nim dusza
3073  1,23|             podjechał znów do Danvelda i zapytał:~- A jeśli Jurand
3074  1,23|              pochylił się ku mówiącemu i ukazał w uśmiechu swe spróchniałe
3075  1,23|              się nieco na strzemionach i rzekł tak głośno, aby go
3076  1,23|           Jungingen, który jest wzorem i ozdobą rycerstwa, rzekł
3077  1,23|         niczego ręki nie przyłożę, ale i wam nie pozwolę...~- Na
3078  1,23|         Jurandem postradaliście poczet i wozy. Żyć musicie tylko
3079  1,23|          musicie tylko z łaski Zakonu -i z głodu zamrzecie, jeśli
3080  1,23|                Mogę nawrócić do dworca i ostrzec księcia, mogę przed
3081  1,23|                po sobie bracia zakonni i twarze zmieniły im się w
3082  1,23|              sługiwali już w Zakonie - i wy chcecie do niego wstąpić,
3083  1,23|              dłoń położył na rękojeści i rzekł...~- Na tę rękojmię
3084  1,23|               Dionizego, mego patrona, i na moją rycerską cześć ostrzegę
3085  1,23|         ostrzegę księcia mazowieckiego i mistrza.~Hugo de Danveld
3086  1,23|             się jakimś dziwnie głuchym i zmienionym głosem:~- Święty
3087  1,23|                  odpowiedział Danveld. I pchnął go nożem w bok z
3088  1,23|        kilkunastu ran, drgał na śniegu i darł go powykrzywianymi
3089  1,23|      mazowieccy rycerze napadli na nas i zabili nam towarzysza. Podniesiem
3090  1,23|           ostatniej konwulsji~na wznak i leżał nieruchomy, z krwawą
3091  1,23|               z krwawą pianą na ustach i z przerażeniem w martwych
3092  1,23|            Rot-gier popatrzył na niego i rzekł:~- Uważcie, pobożni
3093  1,23|               Tymczasem Czech dojechał i o dziesięć lub ośm kroków
3094  1,23|                krwi, konia bez jeźdźca i zdumienie odbiło mu się
3095  1,23|             tak jakby nic nie widział, i rzekł:~- Czołem, mężni rycerze!~-
3096  1,23|          wskażecie, gdy tylko za łaską i zmiłowaniem Bożym dzisiejsza
3097  1,23|             sądząc, że tym sobie ujmie i zjedna Juranda. Tymczasem
3098  1,23|     niebezpieczeństwo. Zdziwiło go też i to, że Danveld, mówiąc z
3099  1,23|              Danveld tymczasem był tuż i mówił dalej:~- Obiecałem
3100  1,23|               ale że ciężko jest pobit i wkrótce przed Bogiem może
3101  1,23|                 ot, jak odpowiadam!... I w tej samej chwili błysnął
3102  1,23|           zakręcił, aż chrupnęły stawy i kości - i dopiero usłyszawszy
3103  1,23|              chrupnęły stawy i kości - i dopiero usłyszawszy okropny
3104  1,23|               ryk bólu, wspiął konia - i pomknął jak strzała, zanim
3105  1,23|               zastąpić.~Bracia Rotgier i Gotfryd poczęli go gonić,
3106  1,23|         ramiona, on zaś z twarzą bladą i zarazem zsiniałą krzyczał
3107  1,23|               zimny pot okrył mu czoło i zemdlał.~Po sprowadzeniu
3108  1,23|              wozu ułożono go na słomie i ruszono ku granicy. De Lowe
3109  1,23|          granicy Danveld otworzył oczy i począł obzierać się jakby
3110  1,23|              czuję bólu, ale nie czuję i ręki - odrzekł Danveld.~-
3111  1,23|               już zdrętwiała - dlatego i ból minął. W ciepłej izbie
3112  1,23|            Tymczasem podziękujcie Bogu i za chwilę ulgi. A Rotgier
3113  1,23|              za chwilę ulgi. A Rotgier i Gotfryd zbliżyli się zaraz
3114  1,23|               ego.~- Nowa ich zbrodnia i winowajca wiadomy! - dodał
3115  1,24|               wprost do leśnego dworca i zastawszy jeszcze w nim
3116  1,24|             jak stał, w kożuchu tylko, i pognał za nimi. Świadectwa
3117  1,24|                napełniły go niepokojem i gniewem tak wielkim, że
3118  1,24|       dosięgnąć rycerzy przed granicą, i rzekł:~- Wyślę wszelako
3119  1,24|              po co oni gościa~zabili - i żeby nie to, że pachołek
3120  1,24|           widział, a po drugie, choćby i miał broń. jakże mu było
3121  1,24|            jednemu na pięciu uderzyć - i na ich poczty zbrojne.~-
3122  1,24|               jako im było trzeba, bom i to już widział, że mrugali
3123  1,24|                  odpowiedział książę - i miarkując z tego, jako się
3124  1,24|            popisał -może to być! Widać i sługa, i pan sierdzite chłopy.
3125  1,24|            może to być! Widać i sługa, i pan sierdzite chłopy. Żeby
3126  1,24|               się tur na konie rzucił. I Lotaryńczyk, i on wielce
3127  1,24|           konie rzucił. I Lotaryńczyk, i on wielce się do zratowania
3128  1,24|     przywtórzył ksiądz Wyszoniek. - Ot i teraz, ledwie dycha, a jednak
3129  1,24|            jednak się za Jurandem ujął i tamtych pozwał... Takiego
3130  1,24|        Zbyszkowi zdrowie powrócił. Ale i z naszej strony musi być
3131  1,24|                zawezmą, to przeciw nim i taki Jurand nie poradzi.~-
3132  1,24|               chyba na świecie nie ma. I dziewczyna też. Krokiem
3133  1,24|           teraz od niego nie odstąpi - i po gębie go gładzi, a on
3134  1,24|               kochaniu warto pomóc, bo i Matka Boska rada na szczęśliwość
3135  1,24|              boska - rzekł książę - to i szczęśliwość się zdarzy.
3136  1,24|                 że im obum się należy, i w Ciechanowie ją obmyślę.~-
3137  1,24|           widział jak rycerskiego pasa i złotych ostróg.~Książę uśmiechnął
3138  1,24|       uśmiechnął się na to dobrotliwie i odrzekł:~- To niechże mu
3139  1,24|        przyszła! Że też to Duch Święty i niewiastom krzyny rozumu
3140  1,24|           Danuśka! - zawołała księżna.~I po chwili we drzwiach bocznej
3141  1,24| zaczerwienionymi od bezsenności oczyma i z dwojakami w ręku, pełnymi
3142  1,24|                Janusz. -Postaw dwojaki i chodź.~I gdy zbliżyła się
3143  1,24|                Postaw dwojaki i chodź.~I gdy zbliżyła się z pewną
3144  1,24|                ją z dobrocią do siebie i począł gładzić po twarzy,
3145  1,24|                 odpowiedziała Danusia.~I mając smutek w sercu, a
3146  1,24|                 któren mu ulży albo go i całkiem uzdrowi.~- Balsam
3147  1,24|            czym zwrócił się do dworzan i zawołał:~- Chybaj mi ta
3148  1,24|             który do komory po ostrogi i pas!~Po chwili zaś, gdy
3149  1,24|              Bierz, a nieś Zbyszkowi - i powiedz mu, że od tej pory
3150  1,24|               rycerskie, drugą dwojaki i skoczyła do izby, w której
3151  1,24|               pobladłą z boleści twarz i zapytał:~- A Czech, jagódko,
3152  1,24|               Pan cię rycerzem pasował i ot, co ci przeze mnie posyła.~
3153  1,24|        rzekłszy, położyła przy nim pas i złote ostrogi. Zbyszkowi
3154  1,24|           Zbyszkowi zapłonęły radością i zdumieniem blade policzki,
3155  1,24|               następnie przymknął oczy i począł powtarzać:~- Jakże
3156  1,24|    przypodniósł się nieco na ramionach i począł jej dziękować a przepraszać
3157  1,24|              mu zachować się spokojnie i własnymi rękoma pomogła
3158  1,24|              ksiądz Wyszoniek, Mrokota i kilku innych dworzan. Książę
3159  1,24|                ostać bez nagrody, tedy i nieprawości ludzkie chodziłyby
3160  1,24|                ty żywota nie szczędził i z utratą zdrowia od srogiej
3161  1,24|                rycerskim się przepasać i we czci a sławie odtąd chadzać.~-
3162  1,24|               odrzekł Zbyszko - ja bym i dziesięciu żywotów nie żałował...~
3163  1,24|             mógł nic więcej powiedzieć i ze wzruszenia, i dlatego,
3164  1,24|            powiedzieć i ze wzruszenia, i dlatego, iż księżna położyła
3165  1,24|             powinności rycerskie znasz i że będziesz godnie one ozdoby
3166  1,24|               wojny niesłusznej unikać i niewinności w ucisku bronić,
3167  1,24|          bronić, w czym ci pomagaj Bóg i święta Jego Męko!~- Amen -
3168  1,24|              wstał, przeżegnał Zbyszka i na odchodnym dodał:~- A
3169  1,24|              do Ciechanowa jedź, gdzie i Juranda sprowadzę.~ ~
3170  1,25|        balsamem, a z nią razem przybył i kapitan łuczników ze Szczytna
3171  1,25|          listem podpisanym przez braci i opatrzonym pieczęcią Danvelda,
3172  1,25|                w którym Krzyżacy niebo i ziemię brali na świadków
3173  1,25|              ich na Mazowszu spotkały, i pod zagrożeniem pomsty Bożej
3174  1,25|    zamordowanie "ukochanego towarzysza i gościa". Danveld podyktował
3175  1,25|            Danveld podyktował do listu i skargę od siebie, upominając
3176  1,25|              słowach zarazem pokornych i groźnych o zapłatę za ciężkie
3177  1,25|            zapłatę za ciężkie kalectwo i o wyrok śmierci na czeskiego
3178  1,25|           kapitana, rzucił mu pod nogi i rzekł:~- Przysłał tu ich,
3179  1,25|              że sami gościa uśmiercili i pachołka chcieli uśmiercić -
3180  1,25|                czym do mistrza napiszę i to też dodam, aby innych
3181  1,25|            taką odpowiedź mam potężnym i pobożnym braciom odnieść?~-
3182  1,25|                prawych rycerzy uważam.~I na tym skończyło się posłuchanie.
3183  1,25|      posłuchanie. Kapitan odjechał, bo i książę tegoż dnia odjechał
3184  1,25|           zakonnej odzież - z różańcem i małą pątniczą tykwą u pasa.
3185  1,25|            wielką troskliwością służbę i o Zbyszka, i o Danusię,
3186  1,25|      troskliwością służbę i o Zbyszka, i o Danusię, której przy sposobności
3187  1,25|                 przysunęła się do niej i rzekła:~- Boże wam błogosław,
3188  1,25|              ale jeden doszedł pierwej i w bieluchny płaszcz was
3189  1,25|            jeno widzę, a jej nie ma" - i wrócił się.~A Danusia, której
3190  1,25|                ciekawie swe modre oczy i spytała:~- A co to znaczy?~-
3191  1,25|               Nie pomoże mi, panienko, i balsam, gdyż to za ciężki
3192  1,25|           mówiła dalej:~- Są w Zakonie i służki, i niewiasty, które
3193  1,25|                 Są w Zakonie i służki, i niewiasty, które choć ślubów
3194  1,25|            ślubów nie czynią, bo nawet i mężate być mogą, wszelako
3195  1,25|       obowiązane. A którą takowa łaska i cześć ma spotkać, ta otrzymuje
3196  1,25|               znak, że odtąd uczynkami i mową Zakonowi ma służyć.
3197  1,25|               służyć. Ach, panienko! - i mnie tak wielka łaska miała
3198  1,25|               popełniłam ciężki grzech i karę na się ściągnęłam.~-
3199  1,25|              Danveld przyszedł do mnie i dał mi zakonne pocałowanie,
3200  1,25|               zaczęła się bić w piersi i powtórzyła kilkakrotnie:~-
3201  1,25|             miłościw mnie grzesznej.~- I cóż się stało? - zapytała
3202  1,25|           stało? - zapytała Danusia.~- I zaraz mi rękę odjęło i od
3203  1,25|                 I zaraz mi rękę odjęło i od tej pory kaleką jestem.
3204  1,25|             kaleką jestem. Młoda byłam i głupia - nie wiedziałam!
3205  1,25|                tych słów z przykrością i lękiem, siostra zaś poczęła
3206  1,25|           siostra zaś poczęła wzdychać i dalej żale rozwodzić.~-
3207  1,25|        rozwodzić.~- Nie staram jeszcze i dziś - mówiła - ledwie mi
3208  1,25|             razem z ręką odjął młodość i urodę.~- Żeby nie ręka -
3209  1,25|              komory, kiwnął na Danusię i rzekł:~- Chwalże Boga i
3210  1,25|                i rzekł:~- Chwalże Boga i chodź do Zbyszka! Zbudził
3211  1,25|                do Zbyszka! Zbudził się i jeść woła. Znacznie go popuściło.~
3212  1,25|                Zbyszko miał się lepiej i ksiądz Wyszoniek miał już
3213  1,25|           pomieszało wszystkie rachuby i nadzieje. Oto od Juranda
3214  1,25|         księżny, zawierającym same złe i straszne nowiny. W Spy chowie
3215  1,25|               Jurand może, ale że skry i węgle tak przypaliły mu
3216  1,25|              światła w nim pozostało - i grozi mu niechybna ślepota.~
3217  1,25|               które go za rękę wiedzie i drogę mu pokazuje, czemuż
3218  1,25|            pociechy miał być pozbawion i między obcymi umierać? Były
3219  1,25|              obiecywał Jurand, że choć i ślepy, raz jeszcze do Warszawy
3220  1,25|      przyjedzie, aby upaść pani do nóg i o łaskę i opiekę na dalsze
3221  1,25|            upaść pani do nóg i o łaskę i opiekę na dalsze lata dla
3222  1,25|               wówczas go powagą własną i księcia Janusza przejedna
3223  1,25|          Janusza przejedna dla Zbyszka i zgodę jego na bliskie wesele
3224  1,25|              ale pozbawiał jej zarazem i Danusi, którą kochała na
3225  1,25|               do głowy, że Jurand może i wyda zaraz dziewczynę za
3226  1,25|           dożyć. O Zbyszku nie było co i myśleć, aby mógł do Spychowa
3227  1,25|                mu się zaczęły zrastać, i zresztą, któż mógł wiedzieć,
3228  1,25|           swego czasu Danusi odmówił - i jej samej powiedział, że
3229  1,25|                Jurandowych dowiedzieć.~I zdziwiła się nawet, gdy
3230  1,25|               tarczę za Jurandem nosił i zwykle z nim razem przyjeżdżał -
3231  1,25|              widzi, a za dni parę może i całkiem oślepnie. Prosił
3232  1,25|          stanowczo pani - zwłaszcza by i Zbyszkowi, i Danusi, i sobie
3233  1,25|              zwłaszcza by i Zbyszkowi, i Danusi, i sobie do reszty
3234  1,25|              by i Zbyszkowi, i Danusi, i sobie do reszty serca przez
3235  1,25|               już wiedział o wszystkim i leżał w izbie jakby uderzony
3236  1,25|               głowę, a gdy pani weszła i łamiąc ręce, ozwała się
3237  1,25|              jak echo: "Nie ma rady" - i zamknął oczy jak człowiek,
3238  1,25|           przysłaniają blask słoneczny i gaszą wszelką radość na
3239  1,25|              bowiem Zbyszko równie jak i księżna, że gdy Danusia
3240  1,25|           Spychowa, gdy oto chory jest i ledwie się może na łożu
3241  1,25|                przemoże w nim chorobę, i modlił się z całej duszy,
3242  1,25|                aby rychło mógł powstać i z Krzyżakami się zmierzyć,
3243  1,25|                razem z nią zbraknie mu i ochoty do życia, i sił do
3244  1,25|         zbraknie mu i ochoty do życia, i sił do walki ze śmiercią.
3245  1,25|         Przyjdzie oto dzień jutrzejszy i pojutrzejszy, nadejdzie
3246  1,25|             nadejdzie wreszcie Wigilia i święta, kości go będą tak
3247  1,25|                go będą tak samo bolały i tak samo będzie go chwytało
3248  1,25|             nią patrzą. Co za pociecha i co za osłoda była pytać
3249  1,25|                na dzień: "Miłym ci?" - i widzieć ją potem, jak sobie
3250  1,25|                przysłania śmiejące się i zawstydzone oczy dłonią
3251  1,25|            dłonią albo też pochyla się i odpowiada:~"A któż inny?"
3252  1,25|             zaś tylko choroba zostanie i ból zostanie, i tęsknota,
3253  1,25|               zostanie i ból zostanie, i tęsknota, a szczęście odejdzie -
3254  1,25|                 a szczęście odejdzie - i nie wróci.~Łzy zabłysły
3255  1,25|          zabłysły w oczach Zbyszkowych i stoczyły mu się z wolna
3256  1,25|            czym zwrócił się do księżny i rzekł:~- Miłościwa pani,
3257  1,25|         stroskana, odpowiedziała:~- Bo i nie dziwno by było, żebyś
3258  1,25|      opiekuństwo przeszłoby na księcia i na mnie, a my byśmy ci dziewczynę
3259  1,25|        przypodniósł się, siadł na łożu i rzekł zmienionym głosem:~-
3260  1,25|                żal mi tatusia, ale żal i ciebie, nieboże!~Zbyszko
3261  1,25|               ramieniem swoje kochanie i począł mówić:~- Jakże mi
3262  1,25|              Nie po tom tu przez rzeki i bory jechał, nie po tom
3263  1,25|                 nie po tom ci ślubował i służył, abym cię zaś miał
3264  1,25|               nie pomoże płakanie, ba! i śmierć sama, bo choćby i
3265  1,25|               i śmierć sama, bo choćby i murawa na mnie porosła,
3266  1,25|                o tobie nie zapomni, by i na Pana Jezusowym dworze,
3267  1,25|              Pana Jezusowym dworze, by i u samego Boga Ojca na pokojach...
3268  1,25|               Boga Ojca na pokojach... I rzekę, rady nie ma, a rada
3269  1,25|              Krzypotę w kościach czuję i boleść srogą, ale choć ty
3270  1,25|               do nóg, bo ja nie mogę - i proś o zmiłowanie nad nami.~
3271  1,25|               skoczyła do nóg księżnej i objąwszy je ramionami, pochowała
3272  1,25|         dziecka do chorego rodzica, to i gniew Boży ściągnę.~Zbyszko,
3273  1,25|          zesunął się znów na wezgłowie i przez jakiś czas nie odpowiadał,
3274  1,25|              Pofolguj, ale nie wstawaj i proś wraz ze mną - ozwał
3275  1,25|               Po czym jął mówić słabym i przerywanym głosem:~- Miłościwa
3276  1,25|         przeciwny w Krakowie... będzie i tu, ale gdyby ojciec Wyszoniek
3277  1,25|           Da-nuśką, to - niechby potem i jechała do Spychowa, bo
3278  1,25|              ławy, po czym znów siadła i jakby nie rozumiejąc dobrze,
3279  1,25|             Prawda, że to ja byłam jej i jestem jako matka - rzekła
3280  1,25|               matka - rzekła księżna - i z mojej też ręki Jurand
3281  1,25|                jakby raz ślub był - to i przepadło. Może by się Jurand
3282  1,25|          przepadło. Może by się Jurand i posierdził, ale przecie
3283  1,25|                posierdził, ale przecie i on księciu jako panu swojemu
3284  1,25|              śluby jakowe uczynił - to i nie będzie jego winy. Przeciw
3285  1,25|               Dla Boga żywego, może to i wola boska!~- Inaczej nie
3286  1,25|              zaraz bym do niego poszła i zapytałabym: mam-li Danuśkę
3287  1,25|               Aż mi dech zaparło, a tu i czasu na nic nie ma, bo
3288  1,25|                czasu na nic nie ma, bo i dziewczyna musi jutro jechać!...
3289  1,25|               nie mogę się opamiętać - i czegoś mi strach. A tobie
3290  1,25|         podniosła się od kolan księżny i ponieważ istotnie była przez
3291  1,25|            poufałości dopuszczana, ale i pieszczona, więc chwyciła
3292  1,25|              więc chwyciła ją za szyję i poczęła ściskać z całej
3293  1,25|              wybladłą twarz do księżny i rzekł:~- Co mi Pan Jezus
3294  1,25|                wiadomo, co się stanie. I musisz mi też na cześć poprzysiąc,
3295  1,25|            przekleństwa jego na siebie i na nią nie ściągnął.~- Na
3296  1,25|           cześć! - rzekł Zbyszko.~- To i pamiętaj! A Jurandowi niech
3297  1,25|              by z Danuśka przyjeżdżał, i wtedy sama mu powiem albo
3298  1,25|                 że nie ma rady, to się i zgodzi. Nie byt ci on przecie
3299  1,25|                był mi krzyw, więc może i rad będzie w duszy, że Danuśka
3300  1,25|              go w tej chwili do narady i z wielkim zapałem poczęła
3301  1,25|            przeżegnał się ze zdumienia i rzekł:~- W imię Ojca i Syna,
3302  1,25|       zdumienia i rzekł:~- W imię Ojca i Syna, i Ducha!... jakże
3303  1,25|           rzekł:~- W imię Ojca i Syna, i Ducha!... jakże ja to mogę
3304  1,25|            prawda! - zawołała księżna. I nastało milczenie; tylko
3305  1,25|               dyspensa była, tobym się i nie przeciwił, bo mi was
3306  1,25|           skoro pani miłościwa pozwala i za zgodę księcia pana naszego
3307  1,25|          zaręcza - no! - to oni ojciec i matka dla całego Mazowsza.
3308  1,25|               Kurdwanowa miłuje wielce i księcia, i mnie - wtrąciła
3309  1,25|               miłuje wielce i księcia, i mnie - wtrąciła pani.~-
3310  1,25|               a ów młodzianek chorzeje i może zamrzeć... Hm! in articulo
3311  1,25|              nijak...~- Już ja bym tam i później biskupa Jakuba o
3312  1,25|           Jakuba o dyspensę uprosiła - i choćby też nie wiem jak
3313  1,25|       Wyszoniek, który był człek dobry i miękki, rzekł:~- Słowo pomazanki
3314  1,25|             nadejdzie, będzie grzech - i to nie kogo innego, jeno
3315  1,25|               prawdzie jest miłosierny i jeśli kto zgrzeszy nie dla
3316  1,25|        przebacza!... Ale grzech będzie i nużby się biskup zaciął,
3317  1,25|         odpusty.~Ksiądz Wyszoniek może i niezupełnie wierzył w odpusty
3318  1,25|           pozoru, byle tylko Zbyszkowi i Danusi przyjść z pomocą,
3319  1,25|            więc zwrócił się do księżny i rzekł:~- Ksiądz ci ja jestem,
3320  1,25|               Ksiądz ci ja jestem, ale i książęcy sługa. Jakoże,
3321  1,25|       słyszałem, księżom mieczów, kusz i różnej swawoli, ale dobrze
3322  1,25|                Wyszoniek podniósł oczy i ręce w górę:~- To niechże
3323  1,25|          wezgłowiu, a księżna, Danusia i ojciec Wyszoniek siedli
3324  1,25|             Wyszoniek siedli koło łoża i poczęli "uradzać", jak rzecz
3325  1,25|         wiedziała; postanowili też, że i Jurand nie powinien nic
3326  1,25|       przyjeżdżał do Ciechanowa, gdzie i lepsze leki na jego kalectwo
3327  1,25|             kalectwo mogą się znaleźć, i samotność mniej mu będzie
3328  1,25|                 Uradzili na koniec, że i Zbyszko, i Danusia przystąpią
3329  1,25|               na koniec, że i Zbyszko, i Danusia przystąpią do spowiedzi,
3330  1,25|              twarz, jej zapłakane oczy i słyszy głos proszący: "Nie
3331  1,25|              nie płać mi złem za dobre i niedolą za kochanie!" Aż
3332  1,25|            opata, ni w zalotach Cztana i Wilka. Więc rzekł jej w
3333  1,25|         dziewczyno, ale choćbym ci rad i nieba przychylić - nie poradzę".
3334  1,25|             przychylić - nie poradzę". I rzeczywiście przekonanie,
3335  1,25|               przyniosło mu nawet ulgę i wróciło spokojność, tak
3336  1,25|           począł myśleć tylko o Danusi i o ślubie.~Nie mógł się jednak
3337  1,25|           kazał go do siebie przywołać i rzekł mu:~- Przystąpię dziś
3338  1,25|           Przystąpię dziś do spowiedzi i do Stołu Pańskiego, przybierz
3339  1,25|               Czech przeląkł się nieco i począł patrzeć mu w twarz,
3340  1,25|         księżną do Ciechanowa wyjedzie i nie będzie księdza bliżej
3341  1,25|                Więc Czech się uspokoił i skoczywszy do łubów, przyniósł
3342  1,25|            wielkie uroczystości, a też i piękny kobierczyk dla okrycia
3343  1,25|             kobierczyk dla okrycia nóg i łoża, za czym podniósłszy
3344  1,25|        przybranego o czerwone poduszki i rad z własnego dzieła, rzekł:~-
3345  1,25|                pląsać mogła, to choćby i wesele wyprawić!~- Musiałoby
3346  1,25|                to sprawa wielkiej wagi i za nic nie chciałaby przyzwolić,
3347  1,25|               zatroskała się także, bo i jej chodziło o wianek; po
3348  1,25|               wiszące na ścianach izby i rzekła:~- Choćby i z tego
3349  1,25|                izby i rzekła:~- Choćby i z tego co uwić, bo nic innego
3350  1,25|       znajdziem, a Zbyszko weźmie mnie i w takim wianku.~Księżna
3351  1,25|               wyspowiadał już Zbyszka, i zabrał dziewczynę do spowiedzi,
3352  1,25|               się popiołem na trzonach i pogasły, aż wreszcie uczyniło
3353  1,25|          całkiem cicho w leśnym dworze i tylko psy szczekały od czasu
3354  1,25|               księżny, u ojca Wyszońka i u Zbyszka okna nie przestawały
3355  1,25|            własnych serc - niespokojni i przejęci uroczystością chwili,
3356  1,25|         księżna wzięła za rękę Danusię i poprowadziła ją do izby
3357  1,25|              się wielki ogień w grabie i przy jego obfitym, ale nierównym
3358  1,25|              opuszczone wzdłuż sukni - i przypominała tak jakieś
3359  1,25|            złożonymi dłońmi do komunii i przechyliwszy w tył głowę,
3360  1,25|               nawet wówczas jak umarła i aż lęk chwycił go za serce.
3361  1,25|                 sam skupił się w duchu i myśli jego wzięły lot w
3362  1,25|             trzaskania skier w ognisku i świerszcze grające zawzięcie,
3363  1,25|             lecz zaraz ścichł.~Zbyszko i Danusia pozostali jakiś
3364  1,25|            Wyszoniek zaś wziął kielich i odniósł go do kapliczki
3365  1,25|               tylko z panem de Lorche, i widząc zdziwienie na twarzach
3366  1,25|             było dwóch świadków ślubu, i dlatego wpierw jeszcze ostrzegłem
3367  1,25|            rycerza, któren mi na cześć i na relikwie akwizgrańskie
3368  1,25|             następnie zaś podniósł się i stał w milczeniu, przybrany
3369  1,25|                jakby w zachwycie, gdyż i jemu ta biała dziewczyna
3370  1,25|          postawił ją przy łożu Zbyszka i narzuciwszy im stułę na
3371  1,25|              łącząc tych dwoje cudnych i niewinnych dzieci. Pan de
3372  1,25|            Lorche klęknął po raz wtóry i wsparty obiema rękoma na
3373  1,25|                wtóru tym słowom cichym i słodkim grały znów świerszcze
3374  1,25|           świerszcze w szparach komina i trzaskał ogień w grabie.
3375  1,25|           objęła go rączętami za szyję i przez chwilę słychać było,
3376  1,25|                na jego siły wzruszeń - i zesunąwszy się na poduszki,
3377  1,25|           przyszło jednak nań omdlenie i nie przestał się uśmiechać
3378  1,25|              śmiał stanąć na zawadzie. I rzeczywiście poprzysiągł
3379  1,25|             dobijania rannych. Księżna i ojciec Wyszoniek wezwani
3380  1,25|                przygarnął znów Danusię i rzekł:~- Skoro mi cię Pan
3381  1,25|               Hej!... Bogu najwyższemu i miłościwej pani dziękować,
3382  1,25|              ślub ten odbył się w nocy i tajemniczo, i że zaraz po
3383  1,25|               się w nocy i tajemniczo, i że zaraz po nim miało nastąpić
3384  1,25|        ogarniał nie tylko Zbyszka, ale i wszystkich. Rozmowa rwała
3385  1,25|          przygasał też ogień w grabie -i głowy pogrążały się w mroku.
3386  1,25|   rozświetlając zarazem białą sukienkę i nieśmiertelniki na głowie
3387  1,25|              szczekaniem jak na wilki.~I w miarę jak płynęły godziny
3388  1,25|               mamy czuwać do rania, to i zagrajże nam jeszcze, kwiatuszku,
3389  1,25|             odjazdem na luteńce - mnie i Zbyszkowi.~Danusia, która
3390  1,25|         Danusia, która czuła zmęczenie i senność, rada była czym-kowiek
3391  1,25|                więc skoczyła po lutnię i wróciwszy z nią po chwili,
3392  1,25|              ujrzał!~- Hej! pamiętam - i do śmierci nie zabaczę -
3393  1,25|             śluzy z oczu płynęły.~- To i zaśpiewam! - rzekła Danusia.
3394  1,25|           zaśpiewam! - rzekła Danusia. I zaraz poczęła brząkać na
3395  1,25|                powiek, ale nie mogła - i w końcu rozpłakała się serdecznie,
3396  1,25|                   taki żal!... Zbyszka i pani...~Więc zatroskali
3397  1,25|            Więc zatroskali się wszyscy i nuż ją pocieszać, nuż tłumaczyć
3398  1,25|              nie na długo tego odjazdu i że pewnie jeszcze na święta
3399  1,25|         ramieniem, przytulał do piersi i wycałowywał łzy z oczu -
3400  1,25|                we wszystkich sercach - i w tym ucisku zbiegały im
3401  1,25|           rozległ się odgłos tak nagły i przeraźliwy, że aż wzdrygnęli
3402  1,25|             przybierały barwę szarawą, i ozwał się:~- Noc już bieleje
3403  1,25|           ozwał się:~- Noc już bieleje i dzień się czyni. Ave Maria,
3404  1,25|                 Po czym wyszedł z izby i wróciwszy po niejakim czasie,
3405  1,25|                niebogo!...~Na te słowa i księżna, i Danusia uderzyły
3406  1,25|                 Na te słowa i księżna, i Danusia uderzyły w głośny
3407  1,25|                uderzyły w głośny płacz i obie wraz ze Zbyszkiem poczęły
3408  1,25|            wyrzekaniu coś obrządkowego i zarazem jakby pół zawodzenie,
3409  1,25|              ostatni Danusię do piersi i trzymał ją długo, dopóty,
3410  1,25|               dopóki mu tchu starczyło i dopóki księżna nie oderwała
3411  1,25|          dworcu rozbudzili się wszyscy i poczęli się krzątać. Do
3412  1,25|               dowiedzieć się o zdrowie i pytać o rozkazy.~- Przyciągnij
3413  1,25|             otworzyć - usłuchał jednak i tego rozkazu, nakrył tylko
3414  1,25|           chłodno było, choć chmurno - i padał śnieg miękki a obfity.~
3415  1,25|           siedzieli na zszerszeniałych i dymiących koniach ludzie
3416  1,25|          których przeglądały się blade i posępne promienie dnia.
3417  1,25|               całkiem śniegiem; płotów i kołowrota prawie nie można
3418  1,25|                już zakutana w kożuszek i lisią szubę; jeszcze raz
3419  1,25|            jeszcze raz objęła za szyję i jeszcze raz rzekła mu na
3420  1,25|               na pożegnanie:~- Chociaż i odjeżdżam, tom twoja. A
3421  1,25|             całował jej ręce, policzki i oczy, które ledwie było
3422  1,25|              widać spod lisiego puchu, i mówił:~- Boże cię strzeż!
3423  1,25|               ty już, moja do śmierci!~I gdy znów oderwano ją od
3424  1,25|            mógł, wsparł głowę na oknie i patrzał; więc poprzez płatki
3425  1,25|                 jak całowały ją dworki i jak ksiądz Wyszoniek żegnał
3426  1,25|                samym odjazdem ku niemu i wyciągnęła ręce:~- Ostawaj
3427  1,25|               chciał wszystko zgłuszyć i wszystko przesłonić, więc
3428  1,26|         śniegach nastały ciężkie mrozy i dni pogodne, suche. Dniem
3429  1,26|              słońca, lód popętał rzeki i ustalił bagna. Przyszły
3430  1,26|               jęły się zbierać w stada i napadać nie tylko na pojedynczych
3431  1,26|               pojedynczych ludzi, lecz i na wsie. Lud jednak radował
3432  1,26|           mroźnej zimie rok urodzajny, i wesoło czekał świąt, które
3433  1,26|      opustoszał. Księżna wraz z dworem i księdzem Wyszońkiem wyjechała
3434  1,26|        Sanderusem, z giermkiem Czechem i z miejscową służbą, nad
3435  1,26|               że Danusia już jest jego i żadna moc ludzka nie zdoła
3436  1,26|           będzie mógł dworzec opuścić, i rozważał, co wówczas ma
3437  1,26|               ma uczynić, gdzie jechać i jak Juranda przejednać.
3438  1,26|               radośnie. Kochać Danuśkę i łuskać hełmy z pawimi piórami -
3439  1,26|          dosiadł po raz pierwszy konia i choć czuł, że nie mógłby
3440  1,26|        prędkiego przywdziania pancerza i hełmu, a w najgorszym razie
3441  1,26|                 iż wkrótce będzie miał i na to dość sił. W izbie
3442  1,26|           zabicia czasu podnosić miecz i szło mu nieźle; topór okazał
3443  1,26|                wozy, pokulbaczyć konie i oznajmił Czechowi, że pojadą
3444  1,26|             saniach, po szyję w sianie i pod skórami, a dopiero pod
3445  1,26|      Ciechanowem na koń się przesiądę.~I tak się stało. Czech już
3446  1,26|            przeznał swego młodego pana i wiedział, że niedobrze mu
3447  1,26|             świętym towarem ich darzyć i z diabelskich obierzy ratować,
3448  1,26|              Rzymu, bo może się zdarzy i jakową przysługę oddać.~-
3449  1,26|                was, panie, gotów zjeść i wypić - rzekł na to Czech -
3450  1,26|            wypić - rzekł na to Czech - i taką przysługę najbardziej
3451  1,26|                naści, co mam pod ręką.~I tak mówiąc, nabrał śniegu,
3452  1,26|               dwiema rękawicami objąć, i rzucił nim w brodę Sanderusa,
3453  1,26|          Sanderusa, ale ów uchylił się i rzekł:~- Nic po was w Ciechanowie,
3454  1,26|        wychodzić wprost z białych zasp i szły w górę strzeliste,
3455  1,26|        uchronić w wymoszczonych sianem i skórami wozach. Kazał też
3456  1,26|                przysiąść się do siebie i mieć kuszę na podorędziu
3457  1,26|               popasiem, rozgrzejem się i zaraz ruszymy dalej.~- Do
3458  1,26|        Ciechanowa państwu się pokłonić i nabożeństwa zażyć.~- A potem? -
3459  1,26|                 Zbyszko uśmiechnął się i odrzekł:~- Potem, kto wie,
3460  1,26|                wyrzekł się Jurandówny, i wydało mu się to tym podobniejszym
3461  1,26|               jak na gwiazdę na niebie i rad by był okupić jej szczęście
3462  1,26|           własną. Zbyszka też pokochał i z całej duszy pragnął obojgu
3463  1,26|       królewskich pocztów przyczepię - i tak myślę, że w Toruniu
3464  1,26|         wystąpią oni z giermkami, więc i tobie przyjdzie się spotkać.~-
3465  1,26|             niego z zadowoleniem.~- No i nie będzie temu dobrze,
3466  1,26|             będzie puszył, ale jej też i na Niemców nie poskąpi -
3467  1,26|              rzekł po chwili Głowacz - i w Zgorzelicach też będą
3468  1,26|               oczyma: Wilk z Brzozowej i młody Cztan z Rogowa - i
3469  1,26|               i młody Cztan z Rogowa - i nagle uczyniło mu się przykro
3470  1,26|                duszy - bo to piwożłopy i koste-ry, a dziewka uczciwa
3471  1,26|            uczciwa jest". Pomyślał też i o tym, że stryjowi, gdy
3472  1,26|                pierwszym rzędzie o ród i o dostatki, które mogły
3473  1,26|             przecie o miłości bratanka i o tym, ile ów Danusi zawdzięcza...
3474  1,26|           Pomruczy, a potem będzie rad i pocznie Danuśkę miłować
3475  1,26|            miłować jak własne dziecko!~I nagle serce w Zbyszku poruszyło
3476  1,26|            poruszyło się przywiązaniem i tęsknotą do tego stryjca,
3477  1,26|              powtarzał sobie Zbyszko - i tego bym jeno chciał, żeby
3478  1,26|             bym jeno chciał, żeby mnie i Jurand tak przyjął, jako
3479  1,26|                 jako on mnie przyjmie.~I próbował sobie wyobrazić,
3480  1,26|                wyobrazić, co też powie i pocznie Jurand, gdy się
3481  1,26|               ludzkie, a moje boskie - i nie wasza teraz ona, jeno
3482  1,26|        niewiasta powinna porzucić ojca i matkę, a pójść za mężem -
3483  1,26|               aż do zawziętej niezgody i złości, liczył bowiem, że
3484  1,26|         którego Jurand był podwładnym, i księżny, którą umiłował
3485  1,26|              do księcia do Ciechanowa, i kilku zbrojnych kupców z
3486  1,26|              nagle wiatr, nagnał chmur i poczęła się zadymka. Jechali,
3487  1,26|                wśród śnieżnych tumanów i poświstu wichrów, nie domyślając
3488  1,26|         starożytnego zwyczaju, ale też i nikt ze Zbyszkowych towarzyszów
3489  1,26|              się coraz bardziej. Ostry i mroźny wiatr niósł niezmierne
3490  1,26|           tłumił im oddech w piersiach i mowę. Głosu kołatek przytwierdzonych
3491  1,26|             słychać, natomiast w wyciu i poświście wichru odzywały
3492  1,26|                spierać bokami o siebie i iść coraz wolniej.~- Hej,
3493  1,26|               panie, żeśmy pod miastem i że owe ognie się palą, bo
3494  1,26|              odrzekł Zbyszko - ale owo i ognia już nie widzę.~- Bo
3495  1,26|             widzę.~- Bo tuman taki, że i ogień nie prześwieci. A
3496  1,26|      prześwieci. A może rozmiotło drwa i węgle.~Na innych wozach
3497  1,26|          wozach rozmawiali także kupcy i rycerze, że kogo zamieć
3498  1,26|          Zbyszko zaniepokoił się nagle i rzekł:~- Nie daj Bóg, aby
3499  1,26|         Zbyszka, odwrócił jednak głowę i zapytał:~- To pan ze Spychowa
3500  1,26|                  odpowiedział Zbyszko. I rzeczywiście płomień przygasł,