Tom,    Rozdzial

3501  2,11|               pewne, bo nieraz odzywał się z tym w Zgorzelicach, więc
3502  2,11|            zostać w Płocku, dowiedzieć się jak i co, i zająć się tą
3503  2,11|       dowiedzieć się jak i co, i zająć się tą sprawą, ale wnet pokonywał
3504  2,11|                ta nie całkiem podobała się Maćkowi. "Dziewczyna ma
3505  2,11|             węglach chodziła". I zląkł się tej myśli stary rycerz,
3506  2,11|          Jagienkę, jeśli trzeba będzie się z nią rozstać, zostawić
3507  2,11|              Zbyszków krewny, wzruszył się także i nieco zapłakał,
3508  2,11|                Zgorzelic.~Maćko, który się niewiele spodziewał, rad
3509  2,11|                żył. Więc Maćko zwrócił się i rzekł gniewnie:~- Cichaj,
3510  2,11|              po czym twarz uczyniła mu się sroga i wilcza, gdyż opodal
3511  2,11|             Lecz w pół drogi zatrzymał się i począł wodzić szeroką
3512  2,11|    doświadczenia od Zbyszka, pohamował się, odkręcił na powrót pas,
3513  2,11|             gdy księżna po przywitaniu się z Lichtensteinem poczęła
3514  2,11|          Jakubem z Kurdwanowa, zbliżył się do niej i skłoniwszy się
3515  2,11|               się do niej i skłoniwszy się głęboko, przypomniał jej,
3516  2,11|            także wiadomym to, co stało się na sąsiednim dworze mazowieckim;
3517  2,11|             sobie zjednać, przesadzali się dla niej w hołdach, pochlebstwach
3518  2,11|        dzieciuch - rzekła, uśmiechając się, księżna -co mu przezpieczniej
3519  2,11|              jest - prawda! I słusznie się krzywdujecie, a jednako
3520  2,11|                 jako słyszałam, wydarł się śmierci.~- A Danuśka? a
3521  2,11|                i ze Zbyszkiem co złego się nie stało, któren do Malborga
3522  2,11|            jest człowiek rycerski, nic się złego bratankowi waszemu
3523  2,11|         przebywa.~- Ej, nie bardzo już się tam tego boję - rzekł stary
3524  2,11|               w garści - to nie bardzo się boję. Raz tylko znalazł
3525  2,11|                boję. Raz tylko znalazł się od niego tęższy, któren
3526  2,11|                co był tu biskupem i co się w gładkiej Ryngalle rozmiłował.
3527  2,11|                i do niegom szedł, alem się pohamował, pomyślawszy,
3528  2,11|               pilno, i raz widzieliśmy się w sądzie. Zmieniłem się
3529  2,11|                się w sądzie. Zmieniłem się na gębie od tego czasu i
3530  2,11|               że ich kupa! Lepiej jemu się było nie rodzić, niżeli
3531  2,11|              ale jeszcze w pouchwałość się wejść z nim postaram.~-
3532  2,11|               tak?~A twarz Maćka stała się naraz chytra, do głowy starego
3533  2,11|              natarł, a nie zawołał, by się obrócił, jużci bym hańbę
3534  2,11|            obrócił, jużci bym hańbę na się ściągnął, ale czasu pokoju
3535  2,11|        nieprzyjaciela przywieść - tego się żaden prawy rycerz nie zasroma.~-
3536  2,11|           poznał, to i tak nie stałoby się nic wielkiego.~Lecz Lichtenstein
3537  2,11|               Zbyszkowej winy.~Skłonił się jednak dość dumnie, dopiero
3538  2,11|            może, i twarz rozjaśniła mu się nieco, jakkolwiek nie przestał
3539  2,11|       Usłyszawszy to, Maćko zafrasował się tak widocznie, że Lichtenstein,
3540  2,11|           którego oczyma nic nie mogło się ukryć, rzekł:~- Widzę, że
3541  2,11|          mistrz opuścił Malborg i udał się na wojnę, to nie ma co szukać
3542  2,11|       zasięgnąć. Stary Maćko zatroskał się wielce, ale że był człek
3543  2,11|              bom mu ślubował i potykać się z nim muszę, a nijak by
3544  2,11|                przez rozmysłu, nie bój się! Bo jeśli mi Pan Jezus miłosierny
3545  2,11|         zdobędę.~Po czym jęli naradzać się obaj, a z nimi i Jagienka,
3546  2,11|            Lecz dziewczyna sprzeciwiła się temu całą siłą swej niezłomnej
3547  2,11|             wyszukiwać ani też oglądać się na obyczajność, na bezpieczeństwo
3548  2,11|        przepadnie, a co do nich, gdyby się pokazało, że muszą gdzie
3549  2,11|                lepiej by im było ostać się na opiece u księżny Anny,
3550  2,11|           rozum miała - nie sprzeciwił się jednak stanowczo, a wkrótce
3551  2,11|              być, to ja...~Tu zawahała się nieco, wezbrane łzy stoczyły
3552  2,11|           nieco, wezbrane łzy stoczyły się jej z wolna po jagodach
3553  2,11|                Postanowił Maćko puścić się w krzyżackie kraje, dotrzeć
3554  2,11|                Stary rycerz spodziewał się nawet, że łacniej się czegoś
3555  2,11|       spodziewał się nawet, że łacniej się czegoś dowie o Zbyszku w
3556  2,11|         wyruszyli. Wiosna już uczyniła się zupełna, więc rozlewy wód,
3557  2,11|         przejechali granicę i znaleźli się w Brodnicy. Miasteczko czyste
3558  2,11|             później zaś, przywiązawszy się do miejsca i zamku, przeżywał
3559  2,11|              polsku, przeto łatwo było się z nim rozmówić. Zdarzyło
3560  2,11|               z nim rozmówić. Zdarzyło się też, iż przed sześciu tygodniami
3561  2,11|             wojenną, wiedział więc, co się w stolicy działo. Zapytywany
3562  2,11|           pasowany, a po wtóre potykał się szczęśliwie na turnieju,
3563  2,11|              wschodnią. Maćko ucieszył się z tych wiadomości ogromnie,
3564  2,11|         nietrudno bowiem było domyślić się, że krąży koło Szczytna
3565  2,11|            piersi ludzkie. Zazieleniły się zboża na polach, łąki pokryły
3566  2,11|                na polach, łąki pokryły się hojnie kwieciem, a lasy
3567  2,11|                cała zaś kraina zdawała się uśmiechać niebu i radować
3568  2,11|              uśmiechać niebu i radować się z bujnego życia.~W taki
3569  2,11|               tak ponuro rozstrzygnęła się część Zbyszkowych losów.
3570  2,11|        drzewach i trawach.~- Nie boisz się jechać do Szczytna? - zapytał
3571  2,11|              zapytał Maćko.~- Nie boję się - odrzekła Jagienka. - Pan
3572  2,11|            powiedziała mi w Płocku, że się wykręcił. Z nim to będziemy
3573  2,11|              od Lichtensteina, bo jego się podobno gorzej psubraty
3574  2,11|          Szczytna.~- A ówże stary jako się zowie?~- Zygfryd de Lowe.~-
3575  2,11|             Bóg da!~Tu Maćko roześmiał się i po chwili począł mówić:~-
3576  2,11|                w Płocku: "Krzywdujecie się, krzywdujecie jako baranki
3577  2,11|                w duszy rad jestem, iże się pokazuje, jako i nas krzywdzić
3578  2,11|              też mi żal, bo i za życia się boleści o dziewczynę najadł,
3579  2,11|                 której wymiary zdawały się znacznie przenosić zwykłe
3580  2,11|                Maćko. Potem zmarszczył się, splunął nagle w bok i rzekł:~-
3581  2,11|           Walgierz Wdały. Ba! pokazało się, że to był pan z Taczewa,
3582  2,11|                dodał Maćko.~- I ledwie się rusza. Pewnie! Ślepy chyba
3583  2,11|             niejakim czasie zatrzymali się naprzeciw dziada, który
3584  2,11|          widziany z bliska przestał im się wydawać wielkoludem. Sprawdzili
3585  2,11|          omackiem drogi szuka - ozwała się Jagienka. - Dla Boga, nie
3586  2,11|              ze stępaka i zatrzymawszy się tuż przed dziadem, poczęła
3587  2,11|               i Jagienka spoglądali na się z niepokojem, mieli bowiem
3588  2,11|             karaniu, jakimi odznaczali się rycerze zakonni.~- Srogie
3589  2,11|             czy słusznie. Nie dopytamy się o to. Żeby choć wiedzieć,
3590  2,11|             pytać, czy nie wasza. Może się jako dogadamy. Wstańcie
3591  2,11|             nie wstał, owszem pochylił się i objął jej nogi, jakby
3592  2,11|               jej nogi, jakby w opiekę się oddając i dziękując, przy
3593  2,11|               odpoczniecie i pożywicie się. Ale na Mazowsze nie od
3594  2,11|                to słowo starzec zerwał się na równe nogi. Zgroza i
3595  2,11|           Zgroza i zdumienie odbiły mu się na twarzy. Roztworzył ramiona,
3596  2,11|              drogę, a z ust poczęły mu się wydobywać dzikie i jak gdyby
3597  2,11|                pewnego czasu wpatrywał się uporczywie w dziada, zwrócił
3598  2,11|           uporczywie w dziada, zwrócił się nagle do Maćka ze zmienioną
3599  2,11|          dźwiękiem jego głosu uspokoił się i skinął głową.~- A nie
3600  2,11|               chwilę jeszcze wpatrywał się swym rysim wzrokiem w rysy
3601  2,11|            Maćko.~Lecz Jurand zachwiał się w tej chwili i omdlał. Przebyte
3602  2,11|                drogę, w dzień kierował się tylko ciepłem promieni słonecznych,
3603  2,11|              gościńcu. Gdy zdarzyło mu się przechodzić przez wieś,
3604  2,11|    sprawiedliwości. Od dwóch dni żywił się korą drzewną i liśćmi i
3605  2,11|         jeszcze i jego imię, przebrała się wreszcie miara wzruszeń,
3606  2,11|            wzruszeń, serce ścisnęło mu się w piersi, myśli zakręciły
3607  2,11|                piersi, myśli zakręciły się wichrem w głowie i byłby
3608  2,11|                w głowie i byłby zwalił się twarzą w proch gościńca,
3609  2,11|           dopiero na trzeci dzień miał się rozbudzić.~Oni zaś złożyli
3610  2,11|                  Krótko rzekę - ozwała się Jagienka. - Nie do Szczytna
3611  2,11|        starunku zostawić.~- Obacz, jak się to rządzisz! - odpowiedział
3612  2,11|             wóz pójść.~- Nie rządzę ja się, jeno tak mniemam, że siła
3613  2,11|                mniemam, że siła możemy się od niego i o Zbyszku, i
3614  2,11|             bez gadania dowiedzieliśmy się wszystkiego, czego nam było
3615  2,11|             trzeba, a cóż dopiero, gdy się do jego pokazywania głową
3616  2,11|         zawołał Czech.~- Nie sprzeczam się i ja też, że prawda - rzekł
3617  2,11|             którym leżał Jurand, bojąc się, aby nie zamarł we śnie.~-
3618  2,11|               jeden między nimi mógłby się był z samym Zawiszą potykać —
3619  2,11|           Jagienka. Lecz Maćko zwrócił się do Czecha:~- A tyś jak go
3620  2,11|               po głowie i im więcej mu się przypatrywałem, tym więcej
3621  2,11|                on wyć począł, zaraz mi się oczy otwarły.~Maćko zamyślił
3622  2,11|                otwarły.~Maćko zamyślił się.~- Ze Spy chowa trzeba by
3623  2,11|               puścić nie może.~- Wyprą się, panie; porwali mu zdradą
3624  2,11|               zdradą dziecko i wyparli się, a o panu ze Spy chowa powiedzą,
3625  2,11|             jako miecz nad głową, a on się jako wąż wyśliźnie i zaraz
3626  2,11|           zaraz ich ukąsi... Strzeż go się, gdy cię bije, ale bardziej
3627  2,11|             gdy cię bije, ale bardziej się strzeż, gdy cię głaszcze.~-
3628  2,11|               hojny kniaź!~Tu zamyślił się Maćko, jakby chcąc lepiej
3629  2,11|          Powinien był Zbyszko do niego się udać, bo i pod nim, i przez
3630  2,11|              zaś dodał:~- Kto wie, czy się tam jeszcze obaj nie znajdziem,
3631  2,11|              sobie w duszy, że postara się wywiedzieć dobrze, jako
3632  2,11|     gwieździsta, więc nie zatrzymywali się nigdzie na nocleg, trzykrotnie
3633  2,11|                gdyż zaledwie zapuścili się w las, wyjechało naprzeciw
3634  2,11|       odwiezion, błyskawicą rozleciała się między załogą. Dopieroż
3635  2,11|     podziemiach spychowskich znajdował się jeszcze jaki Krzyżak, żadna
3636  2,11|         skoczyć ku granicy, złapać, co się da, Niemców i głowy ich
3637  2,11|               spoczynek. Maćko zbudził się dobrze już z południa i
3638  2,11|               Skąd o mnie wiecie?~- Bo się tu was spodziewał i pytał
3639  2,11|           Usłyszawszy to, Maćko zerwał się na równe nogi i zapominając
3640  2,11|                 Hej, mocny Boże! tośmy się zminęli! - mówił, uderzając
3641  2,11|            zminęli! - mówił, uderzając się dłońmi po udach, Maćko.~
3642  2,11|                Zbyszko.~A ona zmieniła się w jednej chwili na twarzy
3643  2,11|                istotnie widać było, iż się poprzednio całkiem w modlitwie
3644  2,11|         milczeniu. Wreszcie wstrząsnął się, przetarł dłońmi oczy i
3645  2,11|           sobie na turnieju. Ulryk rad się w szrankach potyka, potykał
3646  2,11|           szrankach potyka, potykał ci się i ze Zbyszkiem, bo było
3647  2,11|             ziem i jeszcze chwiejącego się podtrzymał.~- Hej! Ano widzisz! -
3648  2,11|               zawołał Maćko, zwracając się do Jagienki. - Za to go
3649  2,11|                Szczytna posłał, co też się stało. Przyjechawszy do
3650  2,11|        Zbyszkowi, że od kapelana można się siła dowiedzieć, gdyż kapelan
3651  2,11|         congressus był wyjechał... Oni się tam często zjeżdżają i skargi
3652  2,11|              gardło wzięli. Chciało im się, żeby pocierpiał przed śmiercią
3653  2,11|                bez prawicy - bójcie że się Boga!... Ni do domu trafić,
3654  2,11|                pod płotem z głodu albo się w jakowej wodzie utopi...
3655  2,11|           Witolda! - zawołał, zrywając się. Maćko, po czym zwrócił
3656  2,11|                 Maćko, po czym zwrócił się do Jagienki:~-Widzisz, co
3657  2,11|          Zbyszko miał nadzieję - ozwał się ksiądz Kaleb - iże Witold
3658  2,11|            przystoi pachołkom z radami się odzywać.~To rzekłszy, spojrzał
3659  2,11|           pachołkiem, a ona upamiętała się i umilkła.~Zaś Maćko pomyślał
3660  2,12|          Rozdział XII~Jurand rozbudził się z długiego snu w obecności
3661  2,12|               zapomniawszy we śnie, co się z nim działo, a nie wiedząc,
3662  2,12|                jakby odurzony i zdawał się nic nie rozumieć, wreszcie
3663  2,12|            będzie, przy czym załzawiły się znów jego wykapane oczy
3664  2,12|            oczy i ból niezmierny odbił się na jego umęczonej twarzy.~
3665  2,12|             amen.~Na to ślepy podniósł się i siadłszy na łożu, począł
3666  2,12|         księdza Kaleba, lecz nie mogli się porozumieć, gdyż w tej chwili
3667  2,12|                powrocie pana rozbiegła się już po całym Spychowie.
3668  2,12|            oblicza im bladły i stawały się zawzięte. Po chwili poczęli
3669  2,12|            zawzięte. Po chwili poczęli się zbijać w kupy, szeptać,
3670  2,12|          popychać, aż wreszcie wysunął się naprzód jeden z załogi gródkowej,
3671  2,12|           serca mazurskie. Łby poczęły się marszczyć, oczy błyskać,
3672  2,12|            błyskać, tu i ówdzie ozwało się zgrzytanie zębów. Lecz po
3673  2,12|              oczy wszystkich wpatrzyły się w Juranda.~Owemu zaś zrazu
3674  2,12|                bojowa ochota. Podniósł się i znów począł szukać dłonią
3675  2,12|                ścianie. Ludziom wydało się, że szuka miecza, ale tymczasem
3676  2,12|             twarz mu pobladła; zwrócił się ku ludziom, podniósł ku
3677  2,12|            jamy oczu i wyciągnął przed się krucyfiks.~Nastało milczenie.
3678  2,12|            milczenie. Na dworze czynił się już wieczór. Przez otwarte
3679  2,12|                ptactwa, które układało się do snu na poddaszach gródka
3680  2,12|         popatrzał na Juranda, obejrzał się na towarzyszów, popatrzał
3681  2,12|             drugi, wreszcie przeżegnał się i wyszedł na palcach z izby.
3682  2,12|            inni i dopiero zatrzymawszy się na dziedzińcu, poczęli między
3683  2,12|       Zostawuje zemstę Bogu. Widać, że się i dusza w nim zmieniła.~
3684  2,12|            przyszły także zobaczyć, co się dzieje.~Jagienka, śmielsza
3685  2,12|              ale wielki niepokój odbił się na jego twarzy. Jagienka
3686  2,12|               mężny i że nikomu nie da się na hak przywieść, a prócz
3687  2,12|            będziem ze sobą gwarzyć, to się wszystkiego dogadamy.~Na
3688  2,12|               Na to on znów uśmiechnął się, wyciągnął ku niej dłoń
3689  2,12|                 Jakoż od tej pory, gdy się nie modlił - co prawie po
3690  2,12|             wszelkimi sposobami starał się dać poznać księdzu Kalebowi
3691  2,12|            poczciwe jej serce litowało się nad nim szczerze, a prócz
3692  2,12|           pobyt w Szczytnie przedłużał się jakoś dziwnie.~Miał wrócić
3693  2,12|              że jacyś jeźdźcy zbliżają się do Spychowa.~Po chwili zadudniły
3694  2,13|                Jagienka, dowiedziawszy się, iż ma pozostać z rozkazu
3695  2,13|               Maćko kazali. Chciało mi się na wojnę, ale jak rozkaz,
3696  2,13|             wróci".~- Na miły Bóg! cóż się stało? Znalazła się córka
3697  2,13|                cóż się stało? Znalazła się córka Jurandowa? Zali Maćko
3698  2,13|               ten nawał pytań, skłonił się do kolan dziewczyny i rzekł;~-
3699  2,13|             znajdę.~- Dobrze! Znalazła się czy nie?~- Nie, ale wżdy
3700  2,13|               Spychowie?~- Ba, a jeśli się odnajdzie?... To jakoś widzi
3701  2,13|           niczym nie podejrzewał. Żeby się tak miało co chłopa w pobliżu,
3702  2,13|                nam dufał... W widzeniu się z księdzem nie było też
3703  2,13|                noce - i dowiedzieliśmy się dziwnych rzeczy, które ksiądz
3704  2,13|               chodzi, przed żadną męką się nie wzdrygnie, a choćby
3705  2,13|               mu Krzyżacy...~Tu zaciął się Hlawa i nie wiedział, jak
3706  2,13|              stary komtur Zygfryd mało się nie wściekł. W Szczytnie
3707  2,13|              ja z wami, a tamten to mu się z trumny śmiał, to zgrzytał,
3708  2,13|          trumny śmiał, to zgrzytał, to się czarnym ozorem oblizywał
3709  2,13|                Jagienka.~I podniósłszy się, dorzuciła szczepek na komin,
3710  2,13|               albowiem wieczór uczynił się już zupełny.~- A jakże! -
3711  2,13|       przenieść nie może, już przedtem się na schodach zasadził...
3712  2,13|                świecące ślepia i zląkł się, bo rozumiał, że upiór.
3713  2,13|               a gdy zaś ozdrowiał, bał się już na Jurandównę porywać.~-
3714  2,13|           wolał kata nie ostawiać. Bał się jego świadectwa czy co...
3715  2,13|             zgładzi już Jurandówny, bo się boi, a choćby komu innemu
3716  2,13|          Jagienka. - Skoro dlatego tak się śpieszył, to i dobrze. Po
3717  2,13|               Po chwili zaś, zwracając się do Hlawy:~- W tym jeno pobłądził,
3718  2,13|                 a tam Zbyszkowi byście się przydali, boście i mocni,
3719  2,13|               ostaniem.~- I nie będzie się wam cniło? Cóż tu będziecie
3720  2,13|                to rzekłszy, rozpłakała się serdecznie. A giermek pochylił
3721  2,13|         serdecznie. A giermek pochylił się znów do jej kolan:~- Tacyście
3722  2,14|               chrabąszcze, które roiły się w rosnących na dziedzińcu
3723  2,14|               lipach. Na kominie tliło się jednakże kilka głowni, przy
3724  2,14|               jednak jej głos, zwrócił się zaraz ku niej i jął witać
3725  2,14|           giermek ze Szczytna - ozwała się dziewczyna - i nowiny przywiózł
3726  2,14|                 o Zygfrydzie Jak mścił się za śmierć Rotgiera, o Danuśce,
3727  2,14|                na dziedzińcu rozlegały się kląskania słowików, które
3728  2,14|                słowików, które zdawały się zalewać przez otwarte okna
3729  2,14|               Oczy wszystkich zwróciły się na Juranda, który z zamkniętymi
3730  2,14|               jakieś niezmierne zdanie się na wolę Bożą, że wszystkim
3731  2,14|               Bożą, że wszystkim zdało się, iż widzą tylko duszę z
3732  2,14|             Kaleb ukląkł nagle i ozwał się uroczystym głosem:~- Kyrie
3733  2,14|               Jagienka, Jurand obsunął się z ławy na kolana i chórem
3734  2,14|           Ojcze z nieba, Boże - zmiłuj się nad nami!...~- Synu Odkupicielu
3735  2,14|      Odkupicielu świata, Boże - zmiłuj się nad nami...~Głosy ludzkie
3736  2,14|              wołania błagalne: "Zmiłuj się nad nami!..." mieszały się
3737  2,14|             się nad nami!..." mieszały się z kląskaniem słowików.~Lecz
3738  2,14|             chowana wilczyca podniosła się z niedźwiedziej skóry leżącej
3739  2,14|                ławie Juranda, zbliżyła się do otwartego okna, wspięła
3740  2,14|                otwartego okna, wspięła się na ramę i zadarłszy ku księżycowi
3741  2,14|               a chrobra dusza rwała mu się przede wszystkim do wojny.
3742  2,14|              łatwo mógł usprawiedliwić się przed nim, że nie został
3743  2,14|               i sprawności zawsze może się przydać Zbyszkowi i z niejednej
3744  2,14|         zwłaszcza takiej, jaka toczyła się na żmujdzkiej granicy. Głowaczowi
3745  2,14|              wolę waszej miłości zaraz się pokłonić i o dobre słowo
3746  2,14|             Ale i w puszczach dawaj na się baczenie, bo tam teraz różne
3747  2,14|           Pamiętam, ale jakoś nie boję się, bo chudziny to, nie bożeczkowie,
3748  2,14|           namarszczył brew, zastanowił się przez chwilę, po czym rzekł:~-
3749  2,14|             życzliwość udaje, z niczym się sam nie wyda, a w sedno
3750  2,14|                 sam pomagał. Zjeżdżali się też z mistrzem na jednej
3751  2,14|          niebożęta Żmujdzini podnosili się przeciw zakonnemu panowaniu,
3752  2,14|              oczach mężów i braci, kto się zaś przeciwił, to go wieszali -
3753  2,14|                niespodzianie odmieniło się w nim serce...~- Miarkując
3754  2,14|                Maćko gadali, to często się w nim serce odmienia.~-
3755  2,14|              żyć, gdzie chcą. Dopieroż się na siebie kwasić a listy
3756  2,14|               skargami pisać, a wzajem się odgrażać. Zasłyszawszy o
3757  2,14|                nie hamuje, ale jeszcze się z frasunku niemieckiego
3758  2,14|               z nastaniem mrozów ruszy się cała potęga krzyżacka, a
3759  2,14|            widział w Szczytnie, że gdy się dowiedzieli, iż jest w Spychowie,
3760  2,14|             siedzieć bez wieści.~- Jak się co przygodzi, dam znać.
3761  2,14|         wyjazdem do Szczytna wybierało się stąd na wojnę z własnej
3762  2,14|                 Lecz on wolał pochylić się do jej nóg i całować stopy,
3763  2,14|            poprzódku, nie zaś w ociągu się znajdę.~- O jakiż wspominek
3764  2,14|               umierać.~I znów pochylił się do jej stóp, a potem ręce
3765  2,14|               na twarzy Jagienki odbił się ciężki frasunek - i po chwili
3766  2,14|               oczy. Czech zaś wzruszył się ogromnie, albowiem zrozumiał,
3767  2,14|              ze wszystkiego, co dzieje się w sercu dziewczyny, że zaś
3768  2,14|               drzwiami, nie pokazywała się tylko przez nieśmiałość,
3769  2,14|         kipiała w niej chęć pożegnania się z pięknym giermkiem. Wyszła
3770  2,14|               żyłach, nie mógł obronić się przed jej urokiem. Teraz
3771  2,14|                złote dno.~Więc zwrócił się ku niej i rzekł:~- Wiecie!
3772  2,14|              pogotowiu. Czech wzruszył się do ostatka i jął całować
3773  2,14|                wspominek na drogę, aby się pod twoim znakiem potykał -
3774  2,14|             promienie włosów rozsypały się jej po plecach i po ramionach.
3775  2,14|        przetowłosą i cudną, aż zmienił się na twarzy. Policzki zapłonęły
3776  2,14|              niewypoczęty, nie położył się spać. Pił na umór przez
3777  2,14|             jechać na Żmujdź. Nie upił się jednak - i o pierwszym brzasku
3778  2,14|                nad wozownią rozchyliło się zaraz błoniaste okno i przez
3779  2,14|         przypięty na hełmie i pożegnać się raz jeszcze, ale przeszkodził
3780  2,14|               Bywa tak, bywa! Ale i to się rzecz niepodobna widzi,
3781  2,14|            Czech siadł na koń, skłonił się raz jeszcze przed przytwartym
3782  2,15|     najprzedniejszą zabawę. Dowiedział się jednak Czech od Mikołaja
3783  2,15|              rzeczy ważnych, tyczących się zarówno spraw prywatnych,
3784  2,15|                jak i wojny. Dowiedział się więc naprzód, że rycerz
3785  2,15|       Szczytnie. Cała Żmujdź podniosła się przeciw Niemcom jak jeden
3786  2,15|             sejmie wileńskim wzmocniły się jeszcze związki między Litwą
3787  2,15|              króla z zapytaniem, czego się mają od niego spodziewać.
3788  2,15|              że mistrz i kapituła boją się w duszach strasznej Jagiełłowej
3789  2,15|               gniewu i klęski.~I rwały się jak nić pajęcza wszelkie
3790  2,15|               wszelkie układy, a rwały się zwłaszcza z Witoldem. Wieczorem
3791  2,15|             były groźne. Zakon gotował się do wojny. Wzmacniano zamki,
3792  2,15|                już po wsiach rozlegały się okrzyki wojenne, a wieczorami
3793  2,15|               zniszczył, aby nie stały się oparciem Krzyżakom, i nie
3794  2,15|             lato będzie suche, pocznie się wojna wielka, która ogarnie
3795  2,15|             alboli też, odbita, cofnie się na długie wieki w dawniej
3796  2,15|          Tymczasem po świecie rozlegał się jęk i wołanie o sprawiedliwość.
3797  2,15|              ochoty pod znak Witoldowy się nie zaciągnąć. Wiedziano,
3798  2,15|                i tym podobnie skarżyli się Żmujdzini. więc gdy ich
3799  2,15|         gniewem serca, gdy dowiedziano się od Bronisza i bojarzynków,
3800  2,15|        okrucieństw, jakich dopuszczali się nad nimi Krzyżacy, poodbierało
3801  2,15|             sobie życie.~Hlawa cieszył się zaś z tej ochoty mazowieckiego
3802  2,15|            zobaczy Zbyszka, do którego się przywiązał, i starego rycerza
3803  2,15|              drogami", nie zatrzymując się nigdzie dłużej, niż było
3804  2,15|                inni Litwini znajdujący się na dworcu księżny, świadomi
3805  2,16|               Skirwoiłły, przerzucając się w razie potrzeby błyskawicą
3806  2,16|             przyjechał. Po przywitaniu się ze Zbyszkiem przespał Czech
3807  2,16|              nie został - i udobruchał się nieco dopiero wówczas, gdy
3808  2,16|               namiocie, usprawiedliwił się przed nim wyraźnym rozkazem
3809  2,16|           przeciw własnemu dobru modli się za Jurandównę. Ale wszystkiemu
3810  2,16|             jagnię niewinne, ale jeśli się odnajdzie, to trzeba panienkę
3811  2,16|    postanowiwszy mówić otwarcie, wcale się tym nie tropił i w końcu
3812  2,16|       Jurandówna już nie żywie, a może się pokazać inaczej.~- A kto
3813  2,16|                 Ja zaś zabrałem ją, bo się bała Cztana i Wilka.~- Pozór
3814  2,16|            przeszkadzali. Ale baliście się, panie, żeby w razie śmierci
3815  2,16|             spotkała.~A Maćko zamyślił się posępnie, gdyż nie był z
3816  2,16|              na wypadek, gdyby Danusia się odnalazła - więcej niż ujma.
3817  2,16|             mógł jednak, dowiedziawszy się o jego śmierci, w Płocku
3818  2,16|             Czecha stumanić -jeno sama się jechać naparła.~- Jużci
3819  2,16|                jechać naparła.~- Jużci się naparła, bośmy w nią wmówili,
3820  2,16|              moja wina. Ale teraz musi się pokazać, jako jest. Trzeba,
3821  2,16|               suchym latem, a teraz to się jeno tli, nie pali. Kniaź
3822  2,16|               Krakowa pojechał królowi się opowiedzieć i pozwoleństwo
3823  2,16|              także, że dobrze rozumiał się na wojnie. Wiek życia zbiegł
3824  2,16|                 W tych wojnach nauczył się po rusińsku, a potem na
3825  2,16|              zapobiegać - dlatego bano się go w pogranicznych komturiach.~-
3826  2,16|                pić, gdy zaś pokrzepili się godnie, dopieroż Maćko zapytał:~-
3827  2,16|             wyspie. Onegdaj chcieliśmy się przeprawić, ale pobili nas
3828  2,16|             nas pół dnia, aż utailiśmy się w tych lasach, a wojsko
3829  2,16|              tych lasach, a wojsko tak się rozproszyło, że niektórzy
3830  2,16|       niektórzy dopiero dziś nad ranem się znaleźli.~- A Ragneta?~Skirwoiłło
3831  2,16|                ku nam. Nie spodziewają się tam teraz Niemcy żadnej
3832  2,16|               wymieniają...~Tu zwrócił się do Skirwoiłły:~- Samiście,
3833  2,16|              pójdźmy lepiej tam, gdzie się nas teraz nie spodziewają.~-
3834  2,16|         spodziewają.~- Kto pobije, ten się napaści najmniej spodziewa -
3835  2,16|            większą nadzieję dowiedzieć się czegoś pod Ragnetą niż pod
3836  2,16|            mniej strzeżony niż porywać się na wyspę od przyrodzenia
3837  2,16|                jak garbaty, i zamyślił się głęboko.~Lecz po pewnym
3838  2,16|               i nic nie mówiąc, począł się żegnać.~- A jakoże, kniaziu,
3839  2,16|              czym stary rycerz uderzył się dłońmi po udach i zawołał:~-
3840  2,16|               Kownem też może najmniej się nas spodziewają - zauważył
3841  2,17|       poprzednio u Witolda, napatrzyli się do syta litewskim i żmujdzkim
3842  2,17|     watrzyskach, od których rozchodził się zapach pieczonej rzepy,
3843  2,17|          pochwycić. Hlawa przypatrywał się z ciekawością oszczepom
3844  2,17|           toporów, którymi posługiwali się jezdni, i okszom o trzonkach
3845  2,17|               walczyli piesi. Trafiały się między nimi i miedziane,
3846  2,17|            ogniskach, gdyż stada pasły się opodal w lasach i na łąkach
3847  2,17|        niekiedy Litwę, rzadziej dawały się we znaki. Natomiast dzikością
3848  2,17|               miasta i okolicy oswajał się nieco z obczyzną; tu cudzoziemiec
3849  2,17|                tu cudzoziemiec zjawiał się tylko pod postacią Krzyżaka
3850  2,17|        przyrzuca, a od nowej odwracały się serca właśnie dlatego, że
3851  2,17|             niemiecka przemoc, rodziła się w ich duszach pustka, niepokój
3852  2,17|                 który od dziecka zrósł się z wesołym gwarem żołnierskim,
3853  2,17|                kiedy niekiedy podnosił się wiatr, przysłaniając dymami
3854  2,17|                ciemny. Ale noc czyniła się coraz późniejsza, więc ogniska
3855  2,17|      przywodził i z którymi łatwo mógł się rozmówić, albowiem była
3856  2,17|             Połocczan, po czym zwrócił się do swego giermka i rzekł:~-
3857  2,17|         giermka i rzekł:~- Napatrzyłeś się do woli, a teraz czas wrócić
3858  2,17|             wrócić pod namiot.~- Jużci się napatrzyłem - odpowiedział
3859  2,17|                przeprawy. A teraz chce się Skirwoille trzeci raz tam
3860  2,17|             bitki pachołki.~- |I w tym się mylisz, bo to lud chrobry
3861  2,17|             mało który w świecie. Jeno się kupą bezładną biją, a Niemcy
3862  2,17|                a Niemcy w szyku. Jeśli się uda szyk rozerwać, to częściej
3863  2,17|              ale tamci to wiedzą i tak się zwierają, że jako ściana
3864  2,17|         czeladź ogień, a w nim kopciły się przygotowane przez czeladź
3865  2,17|               z nimi i Hlawa, pokładli się przed ogniem na skórach.~
3866  2,17|           skórach.~Za czym, posiliwszy się, próbowali zasnąć, lecz
3867  2,17|                mogli, Maćko przewracał się z boku na bok, a następnie
3868  2,17|                jest w Ragnecie - i tam się mniej strzegą niż tu.~-
3869  2,17|               niż tu.~- Nie było czasu się rozgadać, bom i sam był
3870  2,17|        sakramentu poszukiwanie stawało się prostą powinnością i Maćko
3871  2,17|             przez te dwa dni miał czas się spytać, tom się spytał,
3872  2,17|              miał czas się spytać, tom się spytał, i rzekłeś mi, że
3873  2,17|                Wtem Hlawa przypodniósł się z niedźwiedziej skóry, siadł
3874  2,17|            czyli kto w świecie mierzyć się zdoła. Widziałem zamek,
3875  2,17|              bom sobie pomyślał: gdzie się tam komu na nich porywać?
3876  2,17|            porywać? kto ich zmoże? kto się im oprze? kogo ich siła
3877  2,17|           Hlawa.~Maćkowi dziwne wydały się także słowa Zbyszka, więc
3878  2,17|          Zbyszka, więc choć chciało mu się poznać wszystkie przygody
3879  2,17|               mało to razy zderzaliśmy się z nimi tarczą o tarcz i
3880  2,17|                   Nie zmiękłem ja, bom się i w Malborgu potykał, gdzie
3881  2,17|          znacie. Lecz stary rozgniewał się.~- A ty znasz-li całą moc
3882  2,17|              ci ich książęta nasi, jak się ubogiego w dom przyjmuje -
3883  2,17|            gadać, com widział, a teraz się gniewacie, to wolej zaniecham -
3884  2,17|              po chwili jednak uspokoił się i rzekł:~- Albo to raz tak
3885  2,17|            niego godnie obuchem, to ci się pustką obezwie. I próchno
3886  2,17|              pustką obezwie. I próchno się w nim sypie. Taka to i krzyżacka
3887  2,17|               było im już wiadomo, żem się z Rotgierem potykał. Może
3888  2,17|                Może i przygodziłoby mi się co złego, jeno żem z listem
3889  2,17|               ogień, aż iskry posypały się z płonących głowni, i rzekł:~-
3890  2,17|               nie minęła!~I tyle w nim się widocznie zapiekło zniecierpliwienia
3891  2,17|               uniesion, a oni zdumieli się bardzo, nie przypuszczali
3892  2,17|               kochał Danuśkę.~-Pohamuj się? - zawołał Maćko. - Jakoże
3893  2,17|          mistrza słuchać?~- Pohamujcie się, panie - rzekł Czech - Bóg
3894  2,17|                źrenicach, ale uspokoił się nieco i rzekł:~- Otwierali
3895  2,17|              gdzie chociaż pomsta może się zdarzyć.~- Tak jest - odpowiedział
3896  2,17|             Skirwoiłły, który wychylił się niespodzianie z cienia i
3897  2,17|               im objaśniać, gdzie mają się zasadzić, tak aby niespodzianie
3898  2,17|               na tych, którzy pokwapią się z zamku. Chodziło mu o to,
3899  2,17|             ostatnie porażki, co mogło się udać tym łatwiej, że po
3900  2,17|         zwycięstwie nieprzyjaciel czuł się zupełnie bezpieczny. Więc
3901  2,17|        przemyślność. Oni zaś uradowali się w sercach, gdyż zaraz poznali,
3902  2,17|               Na ów odgłos zakotłowało się coś wedle przygasłych ognisk;~
3903  2,17|                 które rosły i wzmagały się z każdą chwilą, a przy ich
3904  2,17|         postacie wojowników zbierające się koło stosów z bronią. Bór
3905  2,17|          bronią. Bór zadrgał i zbudził się. Po chwili z głębin poczęły
3906  2,18|              do Niewiaży i przeprawili się: kto konno, kto przy ogonie
3907  2,18|         przyszli na ochotnika, dziwili się sprawności tego ludu i teraz
3908  2,18|              ni wilczury, jeno suszyli się, nadstawiając grzbiety słońcu,
3909  2,18|             grzbiety słońcu, aż dymiło się z nich jak ze smolarni -
3910  2,18|           wiedział Skirwoiłło, zmienił się miejscami w topiel, tak
3911  2,18|           rozkaz, aby przeprawa odbyła się w jak najgłębszym milczeniu.
3912  2,18|                całe wojsko rozdzieliło się na dwa oddziały. Z jednym
3913  2,18|            wyjść chcieli. Dzień czynił się w górze jasny i pogodny,
3914  2,18|                dojrzeć i w porę cofnąć się przed bitwą. Młody rycerz
3915  2,18|               Maćka:~- Pierwej uderzym się o siebie, niż się w takim
3916  2,18|              uderzym się o siebie, niż się w takim tumanie zobaczym,
3917  2,18|             wyspą do środka kraju. Tam się w gęstwinie położym i będziem
3918  2,18|         ludziom, zaraz jak tylko bitka się zacznie, nie mieszać się
3919  2,18|               się zacznie, nie mieszać się do niej, jeno skoczyć i
3920  2,18|              rozumiał, więc uśmiechnął się i mruknął:~- Nasza prawa
3921  2,18|                jak ci nasi ludzie będą się potykali, ale idą cicho,
3922  2,18|                skrzętu.~- Da Bóg, mało się ich wymknie - odpowiedział
3923  2,18|            jeńców brać, a gdyby trafił się między nimi rycerz albo
3924  2,18|               jeśli z gości, to włóczy się po miastach, po zamkach,
3925  2,18|         ostrogi koniowi i znów wysunął się na czoło oddziału, aby wydać
3926  2,18|           niewiastka jeszcze żyje i że się w tych stronach znajduje? -
3927  2,18|                 to sprawiedliwie można się spodziewać, że jeszcze żywa.
3928  2,18|               zamku ukrył.~- Hej! żeby się to tak udało tę wyspę i
3929  2,18|              boru i wśród krzów trudno się było trzymać szeregów. Zresztą
3930  2,18|               krokom końskim, trzymali się grzyw, kulbak i ogonów.
3931  2,18|               patrzącym z tyłu mogłoby się wydać, zwłaszcza we mgle,
3932  2,18|              niezwyczajnego, jak gdyby się patrzało na ów dziw zwany
3933  2,18|             wierzy prostactwo, zrywają się i idą przed się zwierzęta,
3934  2,18|                zrywają się i idą przed się zwierzęta, a nawet kamienie
3935  2,18|            przybyli z Czechem, zbliżył się do niego, przeżegnał się
3936  2,18|               się do niego, przeżegnał się i rzekł:~-W imię Ojca i
3937  2,18|            wszystko przeznał i niczemu się nie dziwi:~- Wilcy stadem
3938  2,18|              bór był podszyty, pokryła się jasną zielenią. Z mchów
3939  2,18|            nogi wojowników, wydobywały się białe i sinawe sasanki oraz
3940  2,18|             kroplach i ptactwo głosiło się w górze radośnie.~Oni szli
3941  2,18|               Maćko.~Inni zaś osadzili się mocniej w kulbakach, jakby
3942  2,18|               pieszych knechtów znajdą się rycerze lub bracia w białych
3943  2,18|               nim. Z obu stron wznosił się wysokopienny bór, a po obu
3944  2,18|              po obu brzegach piętrzyły się pościnane dla otwarcia drogi
3945  2,18|                mieli czasu albo cofnąć się w porę, albo ustawić w bojowym
3946  2,18|            ziemia pochłonęła. Człowiek się nie ozwał, koń nie parsknął.
3947  2,18|                dopiero niemal otarłszy się o nich, rzucał się z przerażeniem
3948  2,18|            otarłszy się o nich, rzucał się z przerażeniem i fukiem
3949  2,18|          fukiem w bok. Chwilami zrywał się powiew i napełniał bór szumem
3950  2,18|              od wczesnego rana zabrały się do gorliwej roboty. Maćkowi
3951  2,18|              Maćkowi i Mazurom zdawało się, że słyszą cieślów pobijających
3952  2,18|                domu, i przypomniały im się strony rodzinne.~Lecz czas
3953  2,18|             Lecz czas upływał i dłużył się, a tymczasem nic nie było
3954  2,18|              zrzedła, słońce podniosło się znacznie i jęło przygrzewać,
3955  2,18|                Hlawa, któremu znudziło się oczekiwanie i milczenie,
3956  2,18|      oczekiwanie i milczenie, pochylił się do ucha Zbyszka i począł
3957  2,18|        pociągnąć pod zamek, przeprawić się i zdobyć go niespodzianie?~-
3958  2,18|               hasło powiedzą, ba! sami się po niemiecku do nich obezwą.
3959  2,18|             nich obezwą. Byle na wyspę się dostać, to sam zamek...~
3960  2,18|               później na szlaku zjawił się Żmujdzin na małym kudłatym
3961  2,18|               błocie.~Jadąc, rozglądał się bystro na obie strony i
3962  2,19|           przede wszystkim, jak daleko się jeszcze znajdują. Z odpowiedzi
3963  2,19|        odpowiedzi Żmujdzina dowiedział się, że oddział nie przenosi
3964  2,19|               a na koniec, że znajdują się o ćwierć mili.~Zbyszko nie
3965  2,19|               taka "kupia" umie bronić się, cofając, i ciąć na kształt
3966  2,19|               robił, gdyż spodziewając się z góry, że tak będzie, rozkazał
3967  2,19|             ostatnie polecenie okazało się zbytecznym. Podjazd nadciągnął
3968  2,19|             chwilę widać było, że waha się, czyby nie zjechać w bór,
3969  2,19|               skrętem, po czym zbliżył się cicho do samego gościńca
3970  2,19|           żmujdzkich. Dalsze ukrywanie się nie było już zbyt potrzebne,
3971  2,19|               zamiar, zaraz gdy zjawią się Niemcy, wysunąć się na środek
3972  2,19|             zjawią się Niemcy, wysunąć się na środek szlaku, skoczyć,
3973  2,19|              nich i rozerwać. Gdyby to się udało i gdyby walka ogólna
3974  2,19|           gdyby walka ogólna zamieniła się na szereg pojedynczych,
3975  2,19|             odległe, stopniowo stawały się coraz bliższe i wyraźniejsze.~
3976  2,19|            rycerskich, gdyż te stawały się w leśnych pochodach wielką
3977  2,19|              dziwno, że tam bór zamyka się przed nami i że ich nie
3978  2,19|             który już dalsze skrywanie się, a nawet ciche mówienie
3979  2,19|          uważał za zbyteczne, odwrócił się i rzekł:~- Bo gościniec
3980  2,19|           strumienia i przez to często się zakręca. Obaczym się niespodzianie,
3981  2,19|            często się zakręca. Obaczym się niespodzianie, ale to lepiej.~-
3982  2,19|               wymiarkować. Wsłuchawszy się, można również było odróżnić,
3983  2,19|               który też wyraz rozlegał się jak grzmot po lesie.~I tak
3984  2,19|             ratowania Zbyszka wyprawił się z listem siostry Witoldowej
3985  2,19|            mistrza.~Więc teraz poczęło się w nim burzyć serce, a zaś
3986  2,19|             będzie temu dobrze, któren się z nim pierwszy sczepi" -
3987  2,19|               lac...~Wtem pieśń urwała się, albowiem po obu stronach
3988  2,19|               stronach szlaku rozległo się krakanie tak gwarne i rozgłośne,
3989  2,19|               tym zakącie lasu odbywał się sejm kruków. Niemców zadziwiło
3990  2,19|              zadziwiło jednak~to, skąd się mogło wziąć ich tyle i dlaczego
3991  2,19|               wszystkie głosy odzywają się z ziemi, nie zaś z wierzchołków
3992  2,19|        Pierwszy szereg knechtów ukazał się właśnie na skręcie i stanął
3993  2,19|              tej samej chwili pochylił się w siodle, uderzył konia
3994  2,19|                obu stron boru podniósł się straszliwy okrzyk żmujdzkich
3995  2,19|                dalsze szeregi zwróciły się z równą szybkością czołem
3996  2,19|               stronom lasu, aby bronić się od napaści z boków. Byliby
3997  2,19|             jazda niemiecka znajdowała się z tyłu oddziału przy wozach.
3998  2,19|             Żmujdzinów, którzy poczęli się wysypywać z gąszczów jak
3999  2,19|               potrąci. Zbyszko uderzył się tymczasem razem ze swoimi
4000  2,19|              berdyszem w goleń, wspiął się na tylne nogi, a następnie