Tom,    Rozdzial

 501  1,5 |                  nie dokonam. Już ty się nie bój!...~Bóg wam zapłać.
 502  1,5 |                  Alem to wiedział, że mu nie darujecie. Jakoże uczynicie?~-
 503  1,5 |              pieszo, ale jeno na śmierć, nie na niewolę. Będzie-li zaś
 504  1,5 |               śmierć wyzywam. Już ci się nie pochowa.~- Pewnie, że się
 505  1,5 |                pochowa.~- Pewnie, że się nie pochowa, i rady mu dacie,
 506  1,5 |                     Rady?... Zawiszy bym nie dał, Paszkowi bym nie dał,
 507  1,5 |                bym nie dał, Paszkowi bym nie dał, Powale też; ale nie
 508  1,5 |                 nie dał, Powale też; ale nie chwalący się, takim jak
 509  1,5 |                 krzyżacka jego mać! Żali nie tęższy był ów rycerz od
 510  1,5 |               zębach się zatrzymał. Albo nie?~Odetchnął na to Zbyszko
 511  1,5 |              wzruszonym głosem:~- Ty się nie frasuj. Nie będą twoje kości
 512  1,5 |             głosem:~- Ty się nie frasuj. Nie będą twoje kości szukały
 513  1,5 |                  kanonicy od Panny Marii nie mają lepszych. Nie zginiesz
 514  1,5 |                 Marii nie mają lepszych. Nie zginiesz ty jako ścierciałka.
 515  1,5 |            ścierciałka. Ba! i tego nawet nie dopuszczę, że-być mieli
 516  1,5 |              poszycie kożucha. I mszy ci nie pożałuję - nie bój się!~
 517  1,5 |                 I mszy ci nie pożałuję - nie bój się!~Uradowało się na
 518  1,5 |                  w dół Węgrów na Turków, nie mógł się wstrzymać od okrzyku:~-
 519  1,5 |              przeciw poganom zginął.~Ale nie mogło to być, a tymczasem
 520  1,5 |                 obie księżne mazowieckie nie przestały myśleć o Zbyszku,
 521  1,5 |                  list do mistrza. Mistrz nie mógł wprawdzie zmienić wyroku
 522  1,5 |           młodzieńcem do króla. Jagielle nie wypadało wprawdzie okazywać
 523  1,5 |                 wielce prawdopodobną, iż nie doznają odmowy. Chodziło
 524  1,5 |                 się uchronił - a dlatego nie chciał nic uczynić...~-
 525  1,5 |                  go na tynieckiej drodze nie chcieli przeprosić. O mistrzu
 526  1,5 |          przeprosić. O mistrzu Kondracie nie mówią ludzie źle. Wreszcie
 527  1,5 |                Wreszcie stracić na tym - nie stracisz.~- Pewnie - rzekł
 528  1,5 |           Zbyszko - ale mu się tam nisko nie kłaniajcie.~- Co się mam
 529  1,5 |                 Lichtenstein będzie mój, nie wasz. Pamiętajcie...~- Jeszcześ
 530  1,5 |          niepewny, to żadnych zapowiedzi nie czyń. Dość masz tamtych
 531  1,5 |              całą noc ani na chwilę oczu nie mógł zamrużyć...~"Już ja
 532  1,5 |          zamrużyć...~"Już ja się śmierci nie wywinę - myślał - i wszystko
 533  1,5 |                  myślał - i wszystko nic nie pomoże".~Wszelako nazajutrz
 534  1,5 |                 w niedoli i niepewności, nie do tyla jednak zapomniał
 535  1,5 |               rycerskiej powinności, aby nie okazać Danusi zdumienia
 536  1,5 |                 pełne smutku i rzekła:~- Nie dziwuj się ty jej, bo jeśli
 537  1,5 |                  Maćko dobrej odpowiedzi nie przywiezie albo zgoła nie
 538  1,5 |                nie przywiezie albo zgoła nie wróci, będziesz ty się wkrótce,
 539  1,5 |               płaczów jak wosk w cieple. Nie kochał on tak Danusi, jak
 540  1,5 |           ogromny, iż musi ją porzucić i nie będzie mógł dotrzymać tego,
 541  1,5 |                   pawich czubów pod nogi nie podłożę -mówił.- Ale jeśli
 542  1,5 |              wszelkiego na ziemi, to daj nie komu innemu, tylko pannie
 543  1,5 |              poznali - rzekła księżna. - Nie da Bóg, by to było na próżno.~
 544  1,5 |              Więc Danusia, choć było jej nie do śpiewania, wzniosła zaraz
 545  1,5 |              wypłynęły jej łzy obfite -i nie mogła dłużej śpiewać. A
 546  1,5 |              powtarzając w uniesieniu:~- Nie paniej jeno ja bym w tobie
 547  1,6 |                  połóg był przedwczesny, nie masz jednak widomego niebezpieczeństwa
 548  1,6 |         rozchodzić, albowiem pod zamkiem nie wolno było krzyczeć, każdy
 549  1,6 |            pieśni i radosne nawoływania. Nie trapiono się tym, że przyszła
 550  1,6 |                   mówiono, że król Louis nie miał synów i że Królestwo
 551  1,6 |                 ni żaden z innych królów nie posiadają tak wielkiego
 552  1,6 |                 korzyść z tego wypadnie, nie mówiąc o tym, że nowe jakieś
 553  1,6 |                  wiadomości; posyłano po nie na zamek i oblegano tłumnie
 554  1,6 |               Bonifacy ni żadna Bonfacja nie może umrzeć zaraz po urodzeniu,
 555  1,6 |                miesiącach życia, dziecko nie może czynić ni źle, ni dobrze.~
 556  1,6 |                 dla ubóstwa, i wszystkim nie mieściło się w głowie, izby
 557  1,6 |            królowej. Lecz tym razem nikt nie wychodził z dobrą nowiną.
 558  1,6 |                  wyzwolonych w Krakowie, nie odstępuje już królowej,
 559  1,6 |              życie zaziemskie.~Niektórzy nie wierzyli jednak, aby się
 560  1,6 |                  Sklepy były pozamykane; nie gotowano jadła. Ustały wszystkie
 561  1,6 |              dzwon na katedralnej wieży. Nie zrozumiano od razu, co to
 562  1,6 |                 nic? Wziąć wzięto, a dać nie dano!" Inni wszelako powtarzali,
 563  1,6 |                  na ukochaną twarz Pani. Nie puszczono ich, ale im przyobiecano,
 564  1,6 |                  miasto, na cały kraj, i nie tylko ludowi pospolitemu,
 565  1,6 |        przewidywali - i jak się okazało, nie bez słuszności - że sam
 566  1,6 |                Oni w pysze i zaślepieniu nie lękali się wprawdzie wojny,
 567  1,6 |                  urok jej świętobliwości nie będzie powstrzymywał napływu
 568  1,6 |                  krzyżacki Lichtenstein, nie czekając nawet na przyjazd
 569  1,6 |              chwili oświadczył panom, że nie chce już dalej królować
 570  1,6 |              wpadł jakoby w odrętwienie, nie chciał rozstrzygać żadnych
 571  1,6 |               rozstrzygać żadnych spraw, nie odpowiadał na pytania, chwilami
 572  1,6 |                  to, że był odjechał, że nie był przy śmierci królowej,
 573  1,6 |           śmierci królowej, że się z nią nie pożegnał i nie wysłuchał
 574  1,6 |                 się z nią nie pożegnał i nie wysłuchał jej ostatnich
 575  1,6 |               się był w porze właściwej. Nie przynosiło mu to żadnej
 576  1,6 |                mu to żadnej pociechy ani nie koiło jego żalu. "Nie król
 577  1,6 |                ani nie koiło jego żalu. "Nie król ja bez niej - odpowiadał
 578  1,6 |                grzesznik pokajany, który nie zazna pociechy". Po czym
 579  1,6 |              wbijał oczy w ziemię i nikt nie mógł od niego słowa więcej
 580  1,6 |                  że wobec takiej śmierci nie warto nikomu żyć na świecie.~
 581  1,6 |                 że nawet stróż więzienny nie przynosił mu świeżego jadła
 582  1,6 |           królowej. Od czasu jej śmierci nie odwiedził go nikt: ani księżna,
 583  1,6 |             goryczą myślał, że gdy Maćka nie stało, zapomnieli o nim
 584  1,6 |                jechać pośpiesznie, konia nie żałować. Malborg nie na
 585  1,6 |               konia nie żałować. Malborg nie na końcu świata. Przez dwanaście
 586  1,6 |                półśnie, w półodrętwieniu nie podnosił głowy nawet i wówczas,
 587  1,6 |              dziecko.~- Myślałem, że już nie wrócicie - rzekł, łkając.~-
 588  1,6 |              pomoc - inaczej byś mnie tu nie widział.~- Któż was zratował?~-
 589  1,6 |               trzy niedziele zmagał. Bóg nie dał skonać - i choć mi jeszcze
 590  1,6 |              ciężko, alem wrócił.~- A to nie byliście w Malborgu?~- Z
 591  1,6 |              rozminął - i czyją zgonię - nie wiem - bo mi się też na
 592  1,6 |                  krwią plwacie?~- Jakoże nie mam plwać, kiedy mi na pół
 593  1,6 |                 utkwiło! Plwałbyś i ty - nie bój się. Ale u Juranda ze
 594  1,6 |            powinien był być przy nich.~- Nie ułapił ci ich wszystkich.
 595  1,6 |                  tak gęstych, że na krok nie było nic widać. A jechałem
 596  1,6 |            zbójom przywodził? Krzyżak?~- Nie zakonnik, ale Niemiec. Chełmińczyk
 597  1,6 |                 a i wy pewnikiem już się nie przezimujecie.~- Ba! i do
 598  1,6 |           przezimujecie.~- Ba! i do zimy nie dociągnę. Żeby choć ciebie
 599  1,6 |                  ale on powiedział tak: "Nie dlatego waszemu bratankowi
 600  1,6 |             Lichtenstein tu jest, czy go nie ma, to wszystko jedno. Choćby
 601  1,6 |                  Krzyżak i umarł, nic to nie zmieni, bo - powiada - prawo
 602  1,6 |                  wedle sprawiedliwości - nie tak jako kubrak, któren
 603  1,6 |          pogrzebie aż na Ruś.~- No, to i nie ma rady.~- Nijakiej. Kasztelan
 604  1,6 |               Anna za nim prosi, ale jak nie mogę, to nie mogę..."~-
 605  1,6 |              prosi, ale jak nie mogę, to nie mogę..."~- A księżna Anna
 606  1,6 |                  Prus, to póki do reszty nie zesłabniecie, uczyńcież
 607  1,6 |                 utną, ale to przecie tak nie może być, byśmy bez nijakiej
 608  1,6 |           Lichtensteinowi poślę. Już też nie może być inaczej. Jego śmierć
 609  1,6 |           dwanaście niedziel - więcej mi nie trza...~- Co ta gadać: na
 610  1,6 |                   A jak będziesz ranny i nie wrócisz, co pomyślą?...~-
 611  1,6 |                 na czworakach wrócę. Ale nie bójcie się! I widzicie,
 612  1,6 |                 pasa rycerskiego jeszcze nie nosisz: powie ci Lichtenstein,
 613  1,6 |          Lichtenstein, że z niepasowanym nie będzie się potykał-i co
 614  1,6 |                   Jużci tego też darować nie mogę, a z Mikołajem przecie
 615  1,6 |              mogę, a z Mikołajem przecie nie będę się potykał, bo mu
 616  1,6 |                 twojej głowy, ale rozumu nie szkoda, ile żeś głupi jak
 617  1,6 |                  czego sierdzicie?~Maćko nie odrzekł nic i chciał wyjść,
 618  1,6 |              jakoże Danuśka? zdrowa już? Nie gniewajcie się za byle co.
 619  1,6 |                   Przecie was tyle czasu nie było.~I pochylił się znów
 620  1,6 |               jeno jej jeszcze z komnaty nie puszczają. Bywaj zdrów.~
 621  1,6 |              szerokim świecie, bić się i nie zginąć bez pomsty. A potem -
 622  1,6 |                  Krzyżaka, przeciw niemu nie żywił - i że sam surowy
 623  1,6 |                niego coraz większa, gdyż nie wątpił, że mu tych trzech
 624  1,6 |                  mu tych trzech miesięcy nie odmówią. Owszem, myślał,
 625  1,6 |               cześć rycerską, miał słowa nie dotrzymać, nawet nie przyjdzie
 626  1,6 |               słowa nie dotrzymać, nawet nie przyjdzie staremu panu z
 627  1,6 |              stać z wielkiego osłabienia nie mógł; przez chwilę oddychał
 628  1,6 |                 wypuszczę, ale na dłużej nie".~Zbyszko zdumiał się tak,
 629  1,6 |                 tak, iż czas jakiś słowa nie mógł przemówić.~- Na dwie
 630  1,6 |               niedziele nawet do granicy nie zajadę! - Cóże to jest?...
 631  1,6 |                   Chybaście kasztelanowi nie powiedzieli, po co ja chcę
 632  1,6 |                co ja chcę do Malborga?~- Nie tylko ja za tobą prosiłem,
 633  1,6 |                 całkiem puścił - ale jak nie mogę, to nie mogę. Nie będzie,
 634  1,6 |            puścił - ale jak nie mogę, to nie mogę. Nie będzie, powiada,
 635  1,6 |               jak nie mogę, to nie mogę. Nie będzie, powiada, dobrze
 636  1,6 |                 sobie folgować; czego ja nie uczynię, choćby o Toporczyka,
 637  1,6 |                jeszcze powiadał tak: "My nie potrzebujemy się oglądać
 638  1,6 |                hańbić się nam przed nimi nie wolno. Co by pomyśleli i
 639  1,6 |            której nawet krewna królewska nie może człeka wyprosić, ale
 640  1,6 |                 królowi służy łaska, ale nie służy bezprawie". Dopieroż
 641  1,6 |                  gniew: "To go, powiada, nie gnójcie w więzieniu!" A
 642  1,6 |                Za dwa albo trzy dni. Jak nie ma rady, to nie ma. Co ta
 643  1,6 |                 dni. Jak nie ma rady, to nie ma. Co ta mogłem, tom uczynił.
 644  1,6 |          spowiadał, co i królową. Ale go nie znalazłem doma, bo był u
 645  1,6 |             Niewiasta tu żadna za ciebie nie ostanie, ale bierz mój kubrak,
 646  1,6 |           wychodź - rozumiesz. A nuż się nie postrzegą. I pewno. Za drzwiami
 647  1,6 |                  drzwiami ciemno. W oczy nie będą ci świecić. Widzieli
 648  1,6 |                 zniesione przez Tatarów. Nie wiadomo, czy prawda, ale
 649  1,6 |                 zasię trzymaj się go, bo nie masz na świecie lepszej
 650  1,6 |                na Tatary z nim iść, aleś nie mógł, boś w wieży siedział.
 651  1,6 |          własnymi słowami mówił dalej:~- Nie ginąć tobie za młodu, ale
 652  1,6 |                 żonę brać, żeby nasz ród nie zginął. Dopiero jak dzieci
 653  1,6 |                 tak jako mnie - toby już nie było nijakiej rady. Bierzże
 654  1,6 |                  zatrzymał go i rzekł:~- Nie uczynię ja tego, czego ode
 655  1,6 |                ze zdumieniem Maćko.~- Bo nie uczynię.~A Maćko aż pobladł
 656  1,6 |            gniewu.~- Bogdajeś ty się był nie rodził.~- Mówiliście już
 657  1,6 |                 i na cały nasz ród. Żali nie większa by jeszcze hańba
 658  1,6 |          wreszcie Maćko złamanym głosem -nie była hańba kniaziowi Witoldowi
 659  1,6 |          Witoldowi uciekać tak z Krewa - nie będzie i tobie...~-Hej! -
 660  1,6 |                  wybuchem gniewu:~- A to nie rozumiecie, że was takoż
 661  1,6 |                 że waszej głowy za swoją nie dam?~Na to Maćko podniósł
 662  1,6 |          znaleziono "prawo alibo pozór", nie omieszkałby Zbyszka uwolnić.
 663  1,6 |                  długo i gorliwie, czyby nie można czego znaleźć, a chociaż
 664  1,6 |                 sprawa właściwie do nich nie należała, wyszli wszyscy
 665  1,6 |                  jasnych włosach. Ludzie nie rozumieli, co to znaczy
 666  1,6 |                młodego rycerza, ale i ci nie umieli sobie wytłumaczyć
 667  1,6 |                   który, jak zapewniano, nie dopuścił się żadnej winy.~
 668  1,6 |                szalin! (precz z drogi!). Nie chciano się domyślać, co
 669  1,6 |             spoglądać spode łbów na lud, nie śmieli jednak szyć w gęstwę
 670  1,6 |             stało się to, czego się nikt nie spodziewał. Oto nagle spomiędzy
 671  1,6 |             kapitan, ni nikt z żołnierzy nie chciał sprzeciwić się panu
 672  1,6 |                pacierzy później na rynku nie zostało śladu z pomostu.~
 673  1,6 |               bratanka nawet mu do głowy nie przyszedł. Powała z Taczewa
 674  1,6 |                nikt inny o owym obyczaju nie pamiętał, iż w mieście przez
 675  1,6 |                 zamieszkanym z dawna już nie był praktykowany.~Wszystko
 676  1,6 |              starodawny obyczaj, którego nie łamano nigdy? Pan z Tęczyna
 677  1,6 |              zakonie, aby mógł siły jego nie uznać. Przykrywał przy tym
 678  1,6 |                 woli Juranda ze Spychowa nie dopuszczę.~ ~
 679  1,7 |                 na cmentarzu w Ostrowiu.~Nie wszyscy jednak ojce tam
 680  1,7 |                  innych włodyków, którym nie zawsze przysługiwało prawo
 681  1,7 |                 Niemcom.~Nigdy on jednak nie tracił z oczu Bogdańca.
 682  1,7 |                śmierci na nic mu się już nie przyda. Płatnerz, który
 683  1,7 |                    Alejuż ja się śmierci nie wywinę. Żeleźce się mi między
 684  1,7 |          zapychał. A teraz nijakiej rady nie ma.~- Niedźwiedziego sadła
 685  1,7 |              Tylko mi tam gdzie w drodze nie zamrzyjcie.~Stary Maćko
 686  1,7 |            Niemców najeżdżać.~- Tego się nie zaprę. Razem z dworem księżny
 687  1,7 |                 mi teraz bez niej, bo to nie tylko moja pani, ale i moje
 688  1,7 |               pierwsze moje prawo to wy. Nie opuściliście mnie, to i
 689  1,7 |         opuściliście mnie, to i ja i was nie opuszczę. Jak do Bogdańca,
 690  1,7 |                 tez pierzynę zacną, jeno nie wiem, czy na niej od gorąca
 691  1,7 |                dworem, żeby wam starunku nie zbrakło. Potem oni nawrócą
 692  1,7 |                  o Bogdańcu myślał.~- Co nie miałbym myśleć!~- Bo ci
 693  1,7 |             bitki i kochanie.~- A wam to nie była w głowie wojna? Właśnie
 694  1,7 |                 księcia dostanę. Inaczej nie chciałby się ze mną Lichtenstein
 695  1,7 |          Lichtensteina dostać.~- Tego ci nie przyganię. Twoja śmierć
 696  1,7 |                  do Bogdańca przywiozę - nie bójcie się!~- Jeno się strzeż
 697  1,7 |            znakomitych rodów pokonał, to nie tylko byś ślub spełnił,
 698  1,7 |         więzieniu powiedziałem sobie, że nie będę Danuśce skąpił. Ile
 699  1,7 |               skąpił. Ile palców u rąk - nie trzech!~Maćko wzruszył ramionami.~-
 700  1,7 |                     Dziwujcie się albo i nie wierzcie - rzekł Zbyszko -
 701  1,7 |            Spychowa pojadę. Jakże mu się nie pokłonić, kiedy to Danuśkowy
 702  1,7 |           większego wilkołaka na Niemców nie masz na całym Mazowszu.~-
 703  1,7 |             Mazowszu.~- A jak ci Danuśki nie da?~- Miałby nie dać! On
 704  1,7 |                 Danuśki nie da?~- Miałby nie dać! On swojej pomsty szuka,
 705  1,7 |         zrękowiny pozwoliła, to i on się nie przeciwi.~- Już ja jedno
 706  1,7 |               bez rąk. Póki będę żyw, to nie dam, ale po mojej śmierci,
 707  1,7 |                  z Tulczy krewniak, więc nie poskąpi.~A wtem drzwi się
 708  1,7 |              Maćko zaś rzekł:~- Widzieć, nie widziałem, alem słyszał,
 709  1,7 |                  jeńców.~- A wykupić się nie mieliście za co?~- My z
 710  1,7 |               Ale w opowiadaniach jeńców nie było nic nadzwyczajnego:
 711  1,7 |          ustawicznie krwią spluwa i jeść nie może. Kwarta wyłuskanych
 712  1,7 |                  ochotę dojadła ale i to nie pomogło.~Był jednak tak
 713  1,7 |           zrękowinach z Danuśką. Rycerze nie wątpili, iż Jurand ze Spychowa
 714  1,7 |           wątpili, iż Jurand ze Spychowa nie będzie się chciał sprzeciwić
 715  1,7 |          Lichtensteina - rzekł Zawisza - nie wiemy, czy ci będzie chciał
 716  1,7 |                  się Lis z Targowiska.~- Nie - odpowiedział Zawisza -
 717  1,7 |              odpowiedział Zawisza - gdyż nie jest rycerz świecki, zakonnikom
 718  1,7 |                  świecki, zakonnikom zaś nie wolno do pojedynczej walki
 719  1,7 |              Krzyżak, a zwłaszcza komtur nie stanąć.~- Ha! to go chyba
 720  1,7 |                Kiedy powiadają, że wojny nie będzie - rzekł Zbyszko -
 721  1,7 |                  tego spokoju. Z wilkiem nie może być zgody, bo on musi
 722  1,7 |                 Pewna. I wojewoda Spytko nie wrócił - przywtórzył Paszko
 723  1,7 |                 wyprawę przeciw Tatarom. Nie było już żadnej wątpliwości,
 724  1,7 |           nieprzyjaciół kołpak ochronny, nie chciał takowego w czasie
 725  1,7 |                łaski pogańskiego władcy. Nie było jednak jeszcze pewności,
 726  1,7 |              państwa, nikt bowiem dobrze nie wiedział, czy Tatarzy zachęceni
 727  1,7 |                 zwycięstwem nad Witoldem nie rzucą się na ziemie i grody
 728  1,7 |                na dworach zagranicznych, nie opuszczało umyślnie Krakowa,
 729  1,7 |             opuszczało umyślnie Krakowa, nie wiedząc, co niedaleka przyszłość
 730  1,7 |                samym Kulawcem zmierzymy. Nie pójdzie mu tak łatwo z naszym
 731  1,7 |                  z goryczą:~- Książęta - nie wiem, ale Krzyżacy gotowi
 732  1,7 |              rycerze zaczęli zaprzeczać. Nie znają Krzyżacy bojaźni Bożej
 733  1,7 |               chrześcijańskiemu narodowi nie pomagali. Zresztą Tymur
 734  1,7 |             opatrzył, a zresztą, chociaż nie udało się tym razem Litwinom,
 735  1,7 |                 razem Litwinom, jednakże nie nowina im Tatarów zwyciężać.~-
 736  1,7 |                  im Tatarów zwyciężać.~- Nie z Tatarami nam, ale z Niemcami
 737  1,7 |                  z Maszkowic i jeśli ich nie zetrzem, od nich zguba przyjdzie.~
 738  1,7 |             Znajdziesz tam zawsze robotę nie bój się!~- Hej! żeby stryj
 739  1,7 |                   ale czemu to? zali kto nie zachorzał?~- Nie. Jeno księżna
 740  1,7 |                zali kto nie zachorzał?~- Nie. Jeno księżna ma gościa
 741  1,7 |               Samże książę przyjechał?~- Nie książę, jeno Jurand ze Spychowa -
 742  1,8 |               Rozdział VIII~Księżna Anna nie zdziwiła się zbytnio przyjazdem
 743  1,8 |              Gorze Niemcom! wcale ci oni nie owce, ale dla Juranda owce,
 744  1,8 |        mazowieckimi a Zakonem na granicy nie ustawała nigdy wrzawa bojowa.
 745  1,8 |               zatwardziałości serc. Nikt nie przestawał na samej obronie,
 746  1,8 |                żądały sprawiedliwości, a nie chciała i nie mogła jej
 747  1,8 |         sprawiedliwości, a nie chciała i nie mogła jej uczynić żadna -
 748  1,8 |                iż dwóch mężów na koniach nie mogło obok siebie po niej
 749  1,8 |               jej ślubował, tego mu nikt nie mógł wzbronić, ale później
 750  1,8 |                 to powie? Zgodzi się czy nie zgodzi! i co będzie, jeżeli
 751  1,8 |                zakrzyknie, iż nigdy tego nie dopuści? Pytania te przejmowały
 752  1,8 |            Jurand poczyta mu za zasługę, nie za ujmę. napaść na Lichtensteina,
 753  1,8 |              matkę - i omal własnej szyi nie stracił.~Tymczasem jął badać
 754  1,8 |              póki mu się krew w wątrobie nie zapiekła.~- A mądry jest?~-
 755  1,8 |                bo innych łupi, a sam się nie da. Hej! jedno on oko ma,
 756  1,8 |            przejrzy. Nikt z nim na swoim nie postawi... Jeno księżnę,
 757  1,8 |                   że on się woli księżny nie sprzeciwi?~- Wiem ja, czego
 758  1,8 |                  ale co on na to rzekł - nie wiadomo.~Tak rozmawiając,
 759  1,8 |             wszedł z bijącym sercem. Ale nie od razu dostrzegł Juranda
 760  1,8 |                  z Danusią, gdyż komnata nie tylko była krzywa, ale i
 761  1,8 |                na kolanach ojca. Oni też nie usłyszeli, gdy wszedł, więc
 762  1,8 |                  znów ogarniać, wreszcie nie wiedząc, co ma rzec, a chcąc
 763  1,8 |                 na którym sam zasiadł, i nie odrzekłszy ni słowa, przypatrywał
 764  1,8 |              pawie czuby pozdzierać. Ale nie będzie ich trzy, jeno co
 765  1,8 |              serca Jurandowego, rzekł:~- Nie daruję ja za swoje, choć
 766  1,8 |             swoje, choć mało mi już szyi nie ucięli. Tu zwrócił się ku
 767  1,8 |                 Wiem - rzekł Jurand.~- A nie krzywiście o to?~- Skoroś
 768  1,8 |                iż niczyj inny do śmierci nie będę, tak mi dopomóż Bóg.~
 769  1,8 |                ode mnie do waszej roboty nie znajdziecie... Nie nowina
 770  1,8 |                roboty nie znajdziecie... Nie nowina mi to! Spytajcie
 771  1,8 |                  starostą potykał i jako nie odstąpię jej ni za ziemię,
 772  1,8 |                się, pachołku, ale ci jej nie dam, bo nie tobie ona pisana,
 773  1,8 |                   ale ci jej nie dam, bo nie tobie ona pisana, nieboże!~
 774  1,8 |                Juranda okrągłymi oczyma, nie mogąc słowa przemówić.~Lecz
 775  1,8 |                 i miło jej było uchodzić nie za "skrzata", ale za "źrzałą
 776  1,8 |                jej głowie. W twarzy jego nie było ni zawziętości, ni
 777  1,8 |                dostaniesz, jeno ci mojej nie mogę przychylić. Ba, rad
 778  1,8 |               rad bym ci przychylił, ale nie lża...~To powiedziawszy,
 779  1,8 |             jeszcze na chwilę i rzekł:~- Nie będę na cię krzyw o rycerskie
 780  1,8 |                  służby, ale mnie więcej nie pytaj, gdyż nie mogę ci
 781  1,8 |              mnie więcej nie pytaj, gdyż nie mogę ci nic rzec. I wyszedł.~ ~
 782  1,9 |              Rozdział IX~Następnego dnia nie unikał Jurand bynajmniej
 783  1,9 |              czasie podróży o sposobność nie było trudno, gdyż obaj towarzyszyli
 784  1,9 |                  prosił zarazem, abym go nie wypytywała. Pewnikiem przysięgą
 785  1,9 |                Póki mi tchu w nozdrzach, nie będzie tego! Chybaby mi
 786  1,9 |                uschła i topora zdzierżyć nie mogła!~- Ano, widzisz.~-
 787  1,9 |                  Boże! albo to się i tak nie przytrafia... Potem zaś
 788  1,9 |               Zbyszka:~- Zali wola boska nie mocniejsza od ojcowej? A
 789  1,9 |                  to szlacheckie dziecko, nie żadna powsinoga. I matka
 790  1,9 |              innej, że go i na postronku nie utrzymasz! Sprawiedliwie
 791  1,9 |             wprawdzie okrutnie - inaczej nie mogę rzec - ale nie tak
 792  1,9 |              inaczej nie mogę rzec - ale nie tak jeszcze, jako wyrosłe
 793  1,9 |            trochę sił do dalszej podróży nie odzyska. Zostawiła mu dobra
 794  1,9 |              groch łzami, powtarzając:~- Nie chcę do Ciechanowa bez Zbyszka,
 795  1,9 |                  Ciechanowa bez Zbyszka, nie chcę do Ciechanowa!~Widział
 796  1,9 |           Widział to Jurand, ale gniewem nie wybuchnął. Owszem, pożegnał
 797  1,9 |                 z Bogiem i urazy do mnie nie chowaj.~- Jakobym miał urazę
 798  1,9 |                 dostać się, jeżeli zgoła nie do piekła, to przynajmniej
 799  1,9 |           chwilami, by się przekonać, że nie umarł.~I na myśl o tym zdejmował
 800  1,9 |              swego uwięzienia w Krakowie nie zdawał sobie nawet dobrze
 801  1,9 |                 których on sam mało szyi nie stracił, przez których zginęli
 802  1,9 |                   w całym tym Królestwie nie ma człowieka, który by od
 803  1,9 |                 który by od nich krzywdy nie doznał i pomsty nie pragnął?"
 804  1,9 |              krzywdy nie doznał i pomsty nie pragnął?" Tu przypomniał
 805  1,9 |                 i Tatarzy srożej od nich nie wojują i że takiego drugiego
 806  1,9 |                  narodu chyba na świecie nie ma.~Świt przerwał mu te
 807  1,9 |              oczyma dziecka.~- A co, jak nie kochanie? Aże mnie kolki
 808  1,9 |           widocznie myślał o czym innym, nie o własnej chorobie, bo kręcił
 809  1,9 |               Toć dziwuję się, dziwuję i nie mogę się wydziwować, skądeś
 810  1,9 |              pazerny, bo ani twój rodzic nie był taki, ani ja też.~Lecz
 811  1,9 |                dziewucho kochana!~Nic mi nie pomoże, choć oczy wypłaczę,~
 812  1,9 |                ciebie, dziewczyno, nigdy nie zobaczę.~Hej!~I to "hej!"
 813  1,10|            zwłaszcza po zachodzie słońca nie popuszczać broni z ręki.~
 814  1,10|              rzekł Zbyszko. Maćko, który nie spał, spojrzał na gwiazdy
 815  1,10|              niedaleko. Przecieżby zbóje nie napadali przy schyłku nocy,
 816  1,10|              przed innymi, ale widocznie nie miał zamiaru się ukrywać,
 817  1,10|                  śpiewał głośno. Zbyszko nie mógł dosłyszeć słów, ale
 818  1,10|                   Hoc jeszcze, czyli już nie hoc!~- Hej, już nie hoc! -
 819  1,10|                  już nie hoc!~- Hej, już nie hoc! - odrzekł Maćko. -
 820  1,10|                 Jagienka będzie miała, a nie, to poślę pytać.~- Jaka
 821  1,10|                    A Małgochnie gadałem: Nie leź na sosnę, kiedy ci pięćdziesiąt
 822  1,10|                żałości upił. że trzy dni nie mogli mnie dobudzić. Myśleli,
 823  1,10|               napłakał, to byście cebrem nie wynieśli! Ale do gospodarstwa
 824  1,10|                   Ledwie że ją pamiętam. Nie większa była, kiedym wyjeżdżał,
 825  1,10|                  przejść, głową o brzuch nie zawadziwszy. Ba! dawno to
 826  1,10|              alem jej też już blisko rok nie widział.~- A cóż się z wami
 827  1,10|              Zgorzelic. - No, Pan Bóg mu nie poszczęścił: ponieśliśmy
 828  1,10|                nam wystrzelali. Tatar ci nie uderzy wręcz jako rycerz
 829  1,10|                 gadali tak:~"Kopij nawet nie będziemy pochylać ni mieczów
 830  1,10|              byście i bez dwie niedziele nie policzyli.~- Słyszałem -
 831  1,10|                  za siebie, tam nasz się nie obejrzy. Dufał najbardziej
 832  1,10|                  kniaź naszym rycerzom i nie chciał mieć innej straży
 833  1,10|               ćmą tatarstwa, ale już nic nie wskórał. Hej, było wesele!
 834  1,10|                   to my go w pysk. Nijak nie mógł. Jeszcześmy ich nabili
 835  1,10|           wrócili?~- A wróciłem. Już tam nie ma co robić. I w Krakowie
 836  1,10|                 mi doświadczenia brak.~- Nie potrzebuje mi stryjko nic
 837  1,10|         rozpowiadał... Ale pono ów Mazur nie chce ci dziewki dać, a ja
 838  1,10|                 dziewki dać, a ja bym ta nie był taki zawzięty, boś mi
 839  1,10|                 rzepa!...~- A nieprawda! Nie zapomnę, choćbym i dziesięć
 840  1,10|                jeszcze o Jagnę pokłoni - nie bój się!~Zbyszko chciał
 841  1,10|                chciał odpowiedzieć: "Ale nie ja!" - lecz Zych ze Zgorzelic
 842  1,10|                  w piekle śpiewała, a to nie przystoi". Patrzcie - świta
 843  1,10|        odpowiedział Zych. - Wojował on o nie z Wilkiem z Brzozowej i
 844  1,10|             miecze o całą tę stronę, ale nie wiem, jako się skończyło,
 845  1,10|                 rzekł Maćko - z nami się nie będzie darł, a może jeszcze
 846  1,10|                Rycerski to opat, któremu nie nowina hełmem głowę nakryć.
 847  1,10|                 chwała Boża rośnie.~- Co nie mam pamiętać! Przecie o
 848  1,10|                  to w waszym dworze baby nie uświeci... Ano, znać, że
 849  1,10|               między żebrami... I dobrze nie bardzo...~Tu zwrócił się
 850  1,10|            nazwał gołowąsem, a on, że to nie całkiem mu się spodobało,
 851  1,10|          stryjkowi wrócił zdrowie - to i nie będzie smutku.~- Lepiej
 852  1,10|          wesołego somsiada, bo z wesołym nie może być zwady - odrzekł
 853  1,10|     krześcijańsku powiem. Doma dawnoście nie byli i porządków nijakich
 854  1,10|            porządków nijakich w Bogdańcu nie zastaniecie. Nie mówię:
 855  1,10|                Bogdańcu nie zastaniecie. Nie mówię: w gospodarstwie -
 856  1,10|                  i niech was głowa o nic nie boli... Zbyszko będzie dojeżdżał
 857  1,10|                 na tamten świat - no, to nie ma rady! Czy przy większym
 858  1,10|              przy mniejszym -jednako się nie wykręcisz. Do niewygód my
 859  1,10|               szczerze dziękuję, i jeśli nie ja się wywdzięczę, to da
 860  1,10|               gdy granica już niedaleko, nie wyrzeknie się go za nic,
 861  1,10|                 po południu dojedziem.~- Nie Wilka z Brzozowej, jeno
 862  1,10|                 się opata przetrzymać.~- Nie ja go przetrzymam, jeno
 863  1,10|           przecie okrutny pęd. Obaczcie: nie tylko żeleźce, ale i brzechwa
 864  1,10|               pewnikiem ci go zabiorą.~- Nie dam! - odpowiedział Zbyszko -
 865  1,10|               dalej przed nami wypadli i nie widzą jeszcze zwierza. Hop!
 866  1,10|               radość - na koniec jednak, nie mogąc świadectwom oczu i
 867  1,10|            Zdrowiście aby?~- Z wojny. Co nie mam być zdrów! A ty? A młodsze
 868  1,10|                zdrowe? - tak? Bo inaczej nie latałabyś po lesie. Ale
 869  1,10|                Padł on od ostatniej, ale nie od twojej: ten to rycerzyk
 870  1,10|                to jest? - spytał Zych.~- Nie wiem.~- Nie dziwota, żeś
 871  1,10|               spytał Zych.~- Nie wiem.~- Nie dziwota, żeś go nie poznała,
 872  1,10|              wiem.~- Nie dziwota, żeś go nie poznała, bo wyrósł. Ale
 873  1,10|                 z Tatary, ale my na niej nie byli, bośmy na Litwie przedtem
 874  1,10|                gdzie jest Zbyszko?~- Toś nie poznała, że to Zbyszko? -
 875  1,10|                orzechy samiście zjedli!~-Nie uczyniłby on teraz tego! -
 876  1,10|             Obejrzym, gdzie tkwi grot.~- Nie obaczycie, bo mu się całkiem
 877  1,10|               pod łopatką.~- Daj spokój, nie prawuj się - rzekł Zych. -
 878  1,10|            zaczerwieniła się nagle, sama nie wiedząc dlaczego, i poczęła
 879  1,11|             większej części lasem. Maćko nie mógł sam dać rady. Próżno
 880  1,11|                takąż stajnię. Natomiast, nie mieszkając stale w Bogdańcu
 881  1,11|        mieszkając stale w Bogdańcu o dom nie dbał - i Maćko, który marzył
 882  1,11|                 Tylko ściany pod półkami nie wydawały się już zbyt nagie.
 883  1,11|               pod ręką i w dodatku czerw nie toczył drzewa w kopiach,
 884  1,11|               długie lata wojny od wygód nie trzeba było wiele, w Bogdańcu
 885  1,11|                 sąsiedzi -i rzeczywiście nie omylił się, przynajmniej
 886  1,11|            tatula i zapytać o zdrowie.~- Nie gorzej niż było w drodze -
 887  1,11|                chłopy. Jużci, z początku nie ma wygód, ale nie ma i głodu.
 888  1,11|               początku nie ma wygód, ale nie ma i głodu. Kazalim zarżnąć
 889  1,11|                  jaki sługa przyjedzie i nie wie, po co go przysłali.~
 890  1,11|                 Za kimże się oglądasz?~- Nie oglądam się za nikim!~-
 891  1,11|                 ci się Zbyszko? co?~- A, nie patrzyłam!~- To przypatrzże
 892  1,11|            spytała - czy to ja ksiądz?~- Nie brońcie się! To taki zwyczaj.~-
 893  1,11|             przywiozła - wtrącił Maćko - nie byłoby nadto.~- Co zaś przywiozła? -
 894  1,11|           rozglądając się po dziedzińcu, nie widząc nic więcej prócz
 895  1,11|                do palika.~- Wozy jeszcze nie nadeszły, ale przyjdą -
 896  1,11|                   co przywiozła, niczego nie opuszczając, gdy zaś wspomniał
 897  1,11|                  i o mnie pomyśleli.~-To nie ja: tatulo... - odrzekła,
 898  1,11|            wolicie na skórze, to niewoli nie ma.~- Wolę, na czym wypadnie.
 899  1,11|                kiedy Krzyżaka? Pewno, że nie!~Zbyszko, zamiast odpowiedzieć,
 900  1,11|                   dziewczyno, to ty jego nie znasz! Nic ci on innego
 901  1,11|                  znasz! Nic ci on innego nie czynił, jeno w Niemców bił,
 902  1,11|                 bić, za co mało mu głowy nie ucięli. Taki to chłop! I
 903  1,11|                  A czego to oni przy tym nie widzieli! Widzieli krzyżackie
 904  1,11|           kościoły, jakich koło Bogdańca nie ma, i miasta, i srogie puszcze,
 905  1,11|        odpowiedzieć jej, że wiele takich nie widział, gdyż od Jagienki
 906  1,11|              młodości i siły. Stary opat nie próżno mawiał o niej, że
 907  1,11|                  was pachołek...~On zaś, nie dojrzawszy jej rumieńców
 908  1,11|             roześmiał się i zapytał:~- A nie boicie się zwierza?... już
 909  1,11|              wracać.~Lecz Maćko odrzekł, nie ruszając się z kłody:~-
 910  1,11|      przyszczypne to, i gospodarne, choć nie ma więcej nad piętnaście
 911  1,11|                 stanęła jak wryta i omal nie upuściła łagiewki z winem
 912  1,11|              który rzeczywiście w niczym nie był do bogdanieckiego podobny.~
 913  1,11|                 jak szkło przeźroczysty. Nie było ognisk na środku izb,
 914  1,11|                  wróciwszy na wieczerzę, nie mógł utrzymać w sobie podziwu.~-
 915  1,11|          utrzymać w sobie podziwu.~- Żyć nie umierać w waszych Zgorzelicach! -
 916  1,11|              posyłali na bitki, aleja ta nie będę się wadził.~Tu trącił
 917  1,11|            chciał sobie coś zaśpiewać?~- Nie - rzekł Zbyszko - ciekawie
 918  1,11|                   Byle się jeno kiedyś o nie nie podarli!...~- Jakie
 919  1,11|               Byle się jeno kiedyś o nie nie podarli!...~- Jakie niedźwiadki?~-
 920  1,11|                Jagienkowi bracia.~- Hej! nie będą potrzebowali łapy przez
 921  1,11|                łapy przez zimę ssać.~- A nie. Ale Jagience w Moczydołach
 922  1,11|               Moczydołach sperki w gębie nie zabraknie...~- Pewnikiem!~-
 923  1,11|                     Pewnikiem!~- A czemu nie jesz i nie pijesz? Jagienka,
 924  1,11|          Pewnikiem!~- A czemu nie jesz i nie pijesz? Jagienka, nalej
 925  1,11|                 i piję, jako mogę.~- Jak nie będziesz mógł, to się odpasz...
 926  1,11|           musieliście wziąć łup godny?~- Nie narzekamy - odrzekł Zbyszko,
 927  1,11|                  że i dziedzice Bogdańca nie byle włodyczkowie. - Część
 928  1,11|                 się ta ich bał. Póki cię nie zabiją, to czegóż się bać,
 929  1,11|                 jak cię zabiją, to już i nie czas na strach. Bojałem
 930  1,11|              Widziałeś też ich?~- Ja sam nie widziałem, ale słyszałem,
 931  1,11|               drodze - dodał Zych. - No, nie dziwota! Przecie i u nas,
 932  1,11|               skrobią w ściany, że i oka nie zmrużysz... Jagienka!...
 933  1,11|              przez trochę klusków chwały nie ubędzie, a skrzat byle był
 934  1,11|               się sprzeczać, nikt bowiem nie chciał być pierwszy. Kazał
 935  1,11|           zakrywszy dłonią brwi, umilkł, nie chcąc żadnego słowa uronić.~
 936  1,11|            trącać łokciem:~- No? Co wam? Nie chcę, byście płakali. Mówcie,
 937  1,11|             sprał, to nic!... Ninie tego nie uczyni.~- Nie uczynię! -
 938  1,11|                 Ninie tego nie uczyni.~- Nie uczynię! - rzekł wesoło
 939  1,11|               pójdę - rzekła Jagienka.~- Nie chodź! dobrze z tobą...~
 940  1,11|                gębie jak cap, że mu oczu nie widać - i sadła tyle na
 941  1,11|                  o jedną rzecz poproszę: nie ma też u was w domu niedźwiedziego
 942  1,11|                  potrzebne, a w Bogdańcu nie mogłem dopytać?~- Było -
 943  1,11|              zjedli... Bodajże to!~- Nic nie ostało?~- Do czysta wylizane!~-
 944  1,11|                czysta wylizane!~- Ha! to nie ma innej rady, jeno trza
 945  1,11|          Uczyńcie obławę, bo niedźwiedzi nie brak, a jeśli myśliwskiego
 946  1,11|            między nimi chłopy sprawne.~- Nie będę kupą chodził, bo jeszcze
 947  1,11|            zrobił? Miesiąc teraz przecie nie świeci. Wezmę widły z zadziorami,
 948  1,11|                Żeby uciekał, toby się go nie dostało - odrzekł Zbyszko.
 949  1,11|           Jagienka, bojąc się, żeby Zych nie powiedział czegoś nadto,
 950  1,12|                  z drutu, aby niedźwiedź nie mógł mu obedrzeć skóry z
 951  1,12|           szeroki, na dębowym toporzysku nie tak krótkim, jakich zażywają
 952  1,12|               ustawał.~O samym zachodzie nie było w boru spokoju. Przeszło
 953  1,12|            gasnąć.~"Teraz póki się wilki nie odezwą, to będzie cicho" -
 954  1,12|              Zbyszko.~Żałował jednak, że nie wziął kuszy, mógłby był
 955  1,12|               nawet namyślali się, czyby nie sprowadzić księdza z Krześni,
 956  1,12|                aby tę chałupę poświęcił. Nie przyszło wprawdzie do tego,
 957  1,12|           przyszło wprawdzie do tego, bo nie znalazł się nikt, który
 958  1,12|                 dżdże - miejsce jednakże nie używało odtąd dobrej sławy.
 959  1,12|              używało odtąd dobrej sławy. Nie uważał wprawdzie na to Wawrek,
 960  1,12|            Zbyszko, mając widły i topór, nie obawiał się dzikich zwierząt -
 961  1,12|                noc zupełna. Wiatr ustał, nie było nawet zwykłego szumu
 962  1,12|                  taki żal, że jej blisko nie ma, i taka po niej tęsknota,
 963  1,12|                  Pójdę ja k'tobie, bo mi nie żyć bez ciebie".~I czuł,
 964  1,12|                 pozew do walki na śmierć nie zdołał ich usunąć. Wreszcie
 965  1,12|                 bywaj!" Jakże mu do niej nie iść!~I nie spał - a widział
 966  1,12|              Jakże mu do niej nie iść!~I nie spał - a widział ją tak
 967  1,12|           obziera, czy on za nimi w skok nie pędzi - a on tymczasem w
 968  1,12|               się Zbyszko - i ocknął się nie tylko dlatego, że sobie
 969  1,12|                  w zmroku dość wyraźnie, nie mógł nic dojrzeć. Nie było
 970  1,12|          wyraźnie, nie mógł nic dojrzeć. Nie było innej rady, tylko czekać.~
 971  1,12|                  raz wtóry.~- Niedźwiedź nie przyszedłby tu przecie spać
 972  1,12|                  już zawietrzył i też by nie czekał do rana.~I nagle
 973  1,12|               doleciał swąd niedźwiedzi.~Nie było teraz najmniejszej
 974  1,12|                  sapanie i pomruk. "Byle nie szło dwóch!" - pomyślał
 975  1,12|             wiatrem, do ostatniej chwili nie mogło go zwietrzyć, tym
 976  1,12|                 siebie mocniej. Zbyszko, nie wiedząc, czy ostrza weszły
 977  1,12|              ostrza weszły dość głęboko, nie puszczał rękojeści. Człowiek
 978  1,12|            wściekłość i rozpacz.~Zbyszko nie mógł się jąć topora, nie
 979  1,12|                 nie mógł się jąć topora, nie wbiwszy poprzednio drugiego,
 980  1,12|               utkwionych głęboko ostrzy, nie dając się "podeprzeć". W
 981  1,12|                  grzbiet jak tuk, by się nie przewrócić na wznak, i począł
 982  1,12|                  się i byłby padł, gdyby nie to, że w tej chwili stanęła
 983  1,12|                ani na jedno mgnienie oka nie zastanowił się, skąd mu
 984  1,12|          przeląkł się myśląc, że to może nie człowiek.~- Ktoś jest? -
 985  1,12|                zdziwienia, oczom własnym nie~wierząc. Ale wątpliwości
 986  1,12|            wierząc. Ale wątpliwości jego nie trwały długo, gdyż głos
 987  1,12|                 wdzięczność dla niej, że nie namyślając się długo, chwycił
 988  1,12|                 głosem, ale jednocześnie nie usuwała mu twarzy, owszem,
 989  1,12|                  rzekł:~- Bóg ci zapłać. Nie wiem, co by się bez ciebie
 990  1,12|                  niedobrze.~- Czemuś się nie obezwała?~- Bom się bała,
 991  1,12|            powiem?~- Albo co?~- Bo tatuś nie byliby mnie wcale do boru
 992  1,12|                 czekać, póki się wszyscy nie pokładą.~Po chwili zaś dodała:~-
 993  1,12|                  Po chwili zaś dodała:~- Nie powiadaj też, żem tu była,
 994  1,12|               żem tu była, żeby nade mną nie cudowali.~- Ale cię pod
 995  1,12|                  na cię napadną, a wideł nie masz.~- No - dobrze!~I tak
 996  1,12|               jak ty to chyba na świecie nie ma. Tobie by na wojnę chodzić!~
 997  1,12|                 smutno:~- Ja wiem... ale nie śmiej się ze mnie.~ ~
 998  1,13|            ochotą, albowiem było świeże, nie przypalone i miało zapach
 999  1,13|                 wypsnie.~Następne kwarty nie smakowały mu jednak tak
1000  1,13|                   O bobra nietrudno. Ale nie wadziłoby także, żebyście