Tom,    Rozdzial

2501  2,3 |       wyzywającego rycerza, którego nikt nie poznał, albowiem na głowie
2502  2,3 |             rzucał cień głęboki. Krzyżak nie mniej był zdumiony od wszystkich.
2503  2,3 |              ojca Wyszońka i de Lorchego nie wiedział o ślubie Danusi,
2504  2,3 |                byli pewni, że prócz ojca nie ma Jurandówna innego przyrodzonego
2505  2,3 |                 rękojmia.~Rotgier, który nie znał, co to trwoga, i w
2506  2,3 |             zmarszczywszy brwi, rzekł:~- Nie wolno tej rękojmi podnosić,
2507  2,4 |             wobec zaś listu Juranda nikt nie wątpił, że słuszność jest
2508  2,4 |                  nigdy się żaden Niemiec nie odjął, ale młodziankowi
2509  2,4 |                   Więc inni żałowali, że nie podnieśli rękawicy, twierdząc,
2510  2,4 |            rękawicy, twierdząc, że gdyby nie owa wiadomość od Juranda,
2511  2,4 |             chrześcijaństwie mierzyć się nie mógł. Lecz byli i tacy,
2512  2,4 |             mieli także dobrą nadzieję: "Nie ułomek ci to jest - mówili -
2513  2,4 |                mu głowę i rzekł: "Jeślić nie wstyd łgać wobec ludzi,
2514  2,4 |               niejeden mówił: "Juże tacy nie będą chramać na boisku i
2515  2,4 |               stronie była prawda a Bóg, nie wyniosą zdrowych gnatów
2516  2,4 |            Jurand powiada, iż wie, że to nie Krzyżacy. Co on ci mówił?~-
2517  2,4 |                 ci mówił?~- Mówił, że to nie Krzyżacy.~- Jakoże tedy
2518  2,4 |          zbierały się w oczach.~- Ja nic nie wiem, miłościwy panie -
2519  2,4 |                drogę mówił, że nikt inny nie porwał Danusi, jeno Krzyżacy,
2520  2,4 |             Krzyżacy, a potem już ja sam nie wiem, co się stało!... Do
2521  2,4 |                 uradzali. Co mówili, też nie wiem, jeno po onej rozmowie
2522  2,4 |              onej rozmowie właśni słudzy nie mogli poznać Juranda, bo
2523  2,4 |                 wyjęto. Powiedział nam: "Nie Krzyżacy", ale Ber-gowa
2524  2,4 |                spychowska ziemia i małom nie oszalał. Ludzi wsadziłem
2525  2,4 |                 Kaleb powiada:~"Kasztelu nie weźmiesz, a wojny nie wszczynaj.
2526  2,4 |           Kasztelu nie weźmiesz, a wojny nie wszczynaj. Jedź do księcia,
2527  2,4 |               przedtem pozwał, a chociaż nie wiem nic, to jedno wiem
2528  2,4 |                 Kto tedy przysięgnie, że nie nałgali i przedtem przed
2529  2,4 |              teraz przed tobą, panie?... Nie wiem, nie wiem, gdzie Danuśka!
2530  2,4 |                tobą, panie?... Nie wiem, nie wiem, gdzie Danuśka! alem
2531  2,5 |                        Rozdział V~Książę nie sprzeciwił się pojedynkowi,
2532  2,5 |               wedle ówczesnych obyczajów nie był w możności tego uczynić.
2533  2,5 |            popiołem, aby nogi walczących nie grzęzły lub nie ślizgały
2534  2,5 |               walczących nie grzęzły lub nie ślizgały się po gładkiej
2535  2,5 |                poprzedzającej bitwę nikt nie spał. Mówiono sobie, że
2536  2,5 |                    Daj Bóg, aby się nasz nie dał!"~Dzień był zimny, wilgotny,
2537  2,5 |               głowie miał hełm z okapem, nie zamknięty i bez piór, na
2538  2,5 |               rycerstwo tej ziemi, jakom nie winien tej krwi, która będzie
2539  2,5 |                 rzeczy po mojej śmierci, nie zaś pókim żyw. Ma też ów
2540  2,5 |                 śniegiem, aby toporzysko nie ślizgało mu się w dłoniach -
2541  2,5 |               wolno będzie wówczas jeśli nie sięgnąć Krzyżaka, to przynajmniej
2542  2,5 |               tylko wówczas, gdy inaczej nie mógł uczynić, poznał, że
2543  2,5 |              serce. Zapomniał prawie, że nie dość chwytać ciosy tarczą,
2544  2,5 |                okrutnej siły przeciwnika nie ma dla niego ratunku i że
2545  2,5 |                Krzyżakiem siłą rąk i nóg nie mniej, niż jego giermek
2546  2,5 |                groźnego, który widocznie nie pierwszy raz staje do tego
2547  2,5 |             największy, tracił na sile i nie mógł przeciąć ani też pokruszyć
2548  2,5 |                  z przeciwnikiem. Nieraz nie podstawiał nawet tarczy,
2549  2,5 |             wykopyrtnął".~Zbyszko jednak nie padał, gdyż mając w nogach
2550  2,5 |                ciężki trud i że jeśli go nie zwali dobrym pomysłem, to
2551  2,5 |              mnie na śnieg, a gdy to się nie stało, począł się wprost
2552  2,5 |             pomylił się i w tym. Zbyszko nie umiał uchylać się od ciosów
2553  2,5 |                od ciosów półobrotem, ale nie zapomniał o tarczy i wznosząc
2554  2,5 |                 tarczy i wznosząc topór, nie odsłaniał się więcej, niż
2555  2,5 |                 i sprawność przeciwnika, nie tylko się nie zapamiętał,
2556  2,5 |               przeciwnika, nie tylko się nie zapamiętał, ale skupił się
2557  2,5 |                  jakiś rozmysł, na który nie gorąca, ale tylko zimna
2558  2,5 |                 widzi jedynie łup swój i nie myśli o niczym więcej, tylko
2559  2,5 |               spostrzegł się również, że nie dorównywa w niej Zbyszkowi
2560  2,5 |                  serca. Rozumiano, że tu nie chodzi o wykazanie siły,
2561  2,5 |              pewien, że giermek Zbyszków nie rzuci się na niego z tyłu
2562  2,5 |              rzuci się na niego z tyłu i nie sięgnie go zdradliwie, jednakże
2563  2,5 |      niedźwiedzia lub bawołu, od którego nie przedziela ich krata. I
2564  2,5 |                  przedziela ich krata. I nie mógł się temu uczuciu obronić,
2565  2,5 |             musiał się cofnąć nagle, aby nie upaść. I od tej pory cofał
2566  2,5 |                 Wyczerpywały się zresztą nie tylko jego siły, ale zimna
2567  2,5 |               dłonią, by je uciszyć, ale nie mógł ich powstrzymać. Czyniło
2568  2,5 |                uderzeń burzy jego ciosów nie mógł już Krzyżak pochwycić
2569  2,5 |                Już by sam Jurand godniej nie ciął!" Jakoż utworzyła się
2570  2,5 |             chodził, a teraz i palcem ci nie ruszy!" A tak mówiąc, jedni
2571  2,5 |           książęce, wstał i oznajmił, że nie tylko świadczy, jako wszystko
2572  2,5 |                 lub konną, choćby to był nie tylko zwyczajny rycerz,
2573  2,5 |                ku niemu:~- Czemu się zaś nie radujesz? Raduj się i dziękuj
2574  2,5 |                  obierzy, to cię i dalej nie opuści i do szczęśliwości
2575  2,5 |              Krzyżakiem, ale Danuśkijako nie było, tak i nie ma - i nie
2576  2,5 |              Danuśkijako nie było, tak i nie ma - i nie bliżej mi do
2577  2,5 |               nie było, tak i nie ma - i nie bliżej mi do niej teraz
2578  2,5 |              Danveld, Gotfryd i Rotgier, nie żyją - odpowiedziała księżna -
2579  2,5 |               Danuśkę się upomni. Już-ci nie ośmielą się wielkiego mistrza
2580  2,5 |            ośmielą się wielkiego mistrza nie posłuchać.~- Bóg daj zdrowie
2581  2,5 |                pewną? Zaraz po spotkaniu nie pomoże ci ni de Lorche,
2582  2,5 |               Rotgier pisał przed walką. Nie zratujesz nikogo, a zgubisz
2583  2,5 |                  tchu w nozdrzach i jako nie ustanę, póki nie zginę.
2584  2,5 |                  i jako nie ustanę, póki nie zginę. Łacniej mi bić Niemców
2585  2,5 |            wtrącić do podziemia.~Zbyszko nie mógł jednak wyjechać natychmiast.
2586  2,5 |                było ówczesnemu rycerzowi nie zważać na żadne przeszkody,
2587  2,5 |                 na żadne przeszkody, ale nie wolno było złamać obyczaju
2588  2,5 |                  mógł przynieść. Zbyszko nie próbował nawet wyłamać się
2589  2,5 |     nieprzyjaciela, który znikąd przybyć nie mógł.~O północy dopiero,
2590  2,6 |                tak mówił:~- To bieda, że nie mamy nijakiego pisma ani
2591  2,6 |                 Jurandównę oni chwycili, nie kto inny, ale co z tego?
2592  2,6 |               był Bóg przeciw Rotgierowi nie pomógł. Ale skoro wymusili
2593  2,6 |                od Juranda świadectwo, że nie winni porwania nieszczęsnej
2594  2,6 |                  Mistrz człowiek ludzki. Nie umie ci on hamować komturów
2595  2,6 |           hamować komturów ni kapituły i nie poradzi na to, że wszystko
2596  2,6 |                  wstydzą niż nas, by zaś nie opowiadali na obcych dworach
2597  2,6 |          powtórzył de Lorche.~- Bo zbóje nie podnieśliby ręki na książęcy
2598  2,6 |                 jednego kraju, a choć go nie znam, mówią, że i on jakowyś
2599  2,6 |          cośkolwiek z tych słów, a czego nie zrozumiał, to wytłumaczył
2600  2,6 |             narznął ich tam jak wołów, i nie wiedziałem, który żyw, a
2601  2,6 |               Juranda do ostatniego tchu nie opuszczę!~- To zacnie mówisz
2602  2,6 |                    A żeś do Szczytna sam nie leciał, to też widać, że
2603  2,6 |                ni Juranda, ni jego córki nie trzymają, jeno musieli ich
2604  2,6 |                zaś i ciebie zła przygoda nie spotkała, dam ci do mistrza
2605  2,6 |               jeno dobrze i rozumiej, że nie jedziesz jako poseł, jeno
2606  2,6 |               Niemców?~- Pewnie, że mnie nie odstąpi. Albo co?~- Bo mi
2607  2,6 |               rozlał. Tego mu w Malborgu nie darują. Czeka go sąd i pomsta,
2608  2,6 |                pojedzie, to po śmierć.~- Nie pojedzie po śmierć, bo go
2609  2,6 |                powody, dla których Czech nie został w Spychowie. Zbyszko
2610  2,6 |              więc milczący; Zbyszko zaś, nie mogąc z nim rozmawiać o
2611  2,6 |              także i z tej przyczyny, że nie bardzo się z sobą rozumieli,
2612  2,6 |            dzierżawy krzyżackie wyprawie nie wiedział.~- Jedziem do Malborga -
2613  2,6 |                  jest przecie giermek.~- Nie - odrzekł Zbyszko. - Nie
2614  2,6 |                 Nie - odrzekł Zbyszko. - Nie po to ja tam jadę, by ich
2615  2,6 |                samo zdarzyło, a ty wcale nie pojedziesz, jeno w domu,
2616  2,6 |               prosić młodego pana, by go nie ostawiał.~- Ja poprzysiągł,
2617  2,6 |           poprzysiągł, że waszej miłości nie opuszczę: poprzysiągł na
2618  2,6 |                 wy się nade mną, bym się nie pohańbił przed nią.~- A
2619  2,6 |                  pohańbił przed nią.~- A nie przysięgałeś jej, że mi
2620  2,6 |                 zapytał Zbyszko.~- Jakże nie! We wszystkim, jeno nie
2621  2,6 |                  nie! We wszystkim, jeno nie w tym, bym poszedł precz.
2622  2,6 |          potrzeby był pod ręką.~- Ja cię nie odpędzam i nie odpędzę -
2623  2,6 |                    Ja cię nie odpędzam i nie odpędzę - odpowiedział Zbyszko -
2624  2,6 |                by mi to była, gdybym cię nie mógł nigdzie wysłać, choćby
2625  2,6 |            ciebie bogdaj na jeden dzień. Nie będzieszże stał bez przestanku
2626  2,6 |                bitwy, jakże mi pomożesz? Nie mówię na wojnie, bo na wojnie
2627  2,6 |             spotkaniu samowtór jużci się nie będziesz za mnie bił. Gdyby
2628  2,6 |             Rotgier był tęższy ode mnie, nie na naszym wozie byłaby jego
2629  2,6 |                Długolasu, że komturowie, nie mogąc się przyznać do zamordowania
2630  2,6 |                cię im jako psom w gardle nie ostawię, przez co i sam
2631  2,6 |                chęci wykręcić.~- Toć już nie ma na świecie tych, którzy
2632  2,6 |           Malborgu teraz siedzi, a jeśli nie siedzi, to przyjedzie, gdyż
2633  2,6 |                Bóg, mistrz wezwie.~Na to nie było już co odpowiedzieć,
2634  2,6 |              Chłopi byli zbrojni, że zaś nie nowina im była wojna, więc
2635  2,6 |                  Szczytna ruszył. No - i nie spodziewał się wrócić.~-
2636  2,6 |                się wrócić.~- A czemuście nie mówili nic?~- Nie mówiłem
2637  2,6 |              czemuście nie mówili nic?~- Nie mówiłem nic, bo mi pod tajemnicą
2638  2,6 |           wiekuista niech mu świeci...~- Nie mówcie za niego pacierza.
2639  2,6 |                go.~- Tym bardziej Jurand nie wróci... Chybaby moc Boża!...~-
2640  2,6 |                go z ich rąk wyrwać.~- To nie znasz widać krzyżackich
2641  2,6 |            książęcej:~"by zaś jeśliby co nie było wedle prawa, łaska
2642  2,6 |           pocztem uda się do Malborga, i nie na wojnę, lecz na skargę.
2643  2,6 |                 list powieziesz.~- Jeśli nie mam z waszą miłością iść,
2644  2,6 |                  smutno, dziewczyno, ale nie gorzej niźli mnie.~Tymczasem
2645  2,6 |           przybył do leśnego dworca. Nic nie zataił, gdyż wiedział ze
2646  2,6 |              nogi na nogę przestępował i nie odchodził, póki młody rycerz~
2647  2,6 |             odchodził, póki młody rycerz~nie ozwał się:~- Masz-li co
2648  2,6 |                   Jakim ludziom?~- Niby, nie w Bogdańcu, ale w okolicy...
2649  2,6 |                 który postanowił już nic nie ukrywać, spojrzał na niego
2650  2,6 |                  bystro i rzekł:~- Tobie nie o ludzi chodzi, jeno o Jagienkę
2651  2,6 |                  skąd wiesz, czy się tam nie wydała za Cztana z Rogowa
2652  2,6 |                  z Brzozowej?~- Panienka nie wydała się za nikogo - odrzekł
2653  2,6 |                    Opat panienki słucha, nie ona jego.~- To czegóż chcesz?
2654  2,6 |              lepszego niż ty. Ale jeślić nie zapomniała, to też jej rzekę,
2655  2,6 |                   i o ile z konieczności nie musiał zajmować się innymi
2656  2,6 |                 was, jako dawno przedtem nie bywało. Bóg wam dał teraz
2657  2,6 |                  a i skarbiec spychowski nie pusty. Dajcie mi, panie,
2658  2,6 |             zamku do zamku i choć mi tam nie bardzo bezpieczno, może
2659  2,6 |             panie - rzekł Sanderus - ale nie was, a usłużę poczciwie -
2660  2,7 |               całego dworu... "Żaden jej nie podnosił - pisał dalej Rotgier -
2661  2,7 |               podjął. Z której przyczyny nie dziwujcie się, pobożny i
2662  2,7 |                uczynił, mam nadzieję, że nie poczyta mi tego za złe ani
2663  2,7 |                  mnie walka, jako wiecie nie nowina, więc łatwie tę krew
2664  2,7 |        Oczywiście - mówił sobie - zemsty nie poniecha, a tym bardziej
2665  2,7 |                  zgubić, i że córki nikt nie myślał mu oddawać". Tu przyszło
2666  2,7 |                 bitności - godne, by ich nie lekceważyć, pokój z nimi
2667  2,7 |           Mazowszu, a wówczas żadna siła nie wyrwie tej krainy z rąk
2668  2,7 |            uczyni tymczasem wszystko, by nie rozdrażniać księcia Janusza,
2669  2,7 |            Płocki, którego małżonka była nie wiadomo dlaczego całkiem
2670  2,7 |              rachować z sumieniem: "Zali nie lepiej będzie wypuścić Juranda
2671  2,7 |           obciąży imię Danvelda, ten zaś nie żyje. A choćby też - myślał -
2672  2,7 |            Danveldowych uczynków, to czy nie lepiej tak będzie dla Zakonu?"
2673  2,7 |             dobra utarczka czasu wojny: "Nie mogę! nie mogę! - powtarzał
2674  2,7 |                  czasu wojny: "Nie mogę! nie mogę! - powtarzał w duszy
2675  2,7 |         pochwycon, a przecie czynnie się nie mścił..." Tu począł chodzić
2676  2,7 |                  książę wprawdzie o nich nie zapomni, ale nie mając pewności,
2677  2,7 |                  o nich nie zapomni, ale nie mając pewności, kto porwał
2678  2,7 |             będzie słał listy do mistrza nie z oskarżeniem, ale rozpytujące -
2679  2,7 |             Jeśli go przyjdzie wypuścić, nie mógł ni mścić się, ni skarżyć.
2680  2,7 |                 wyniku śmiertelnej walki nie nurtował go żaden niepokój.
2681  2,7 |                znów niemożliwym. Rotgier nie może być zwyciężony.~Uspokoiwszy
2682  2,7 |               się jeszcze nad tym, czyby nie lepiej wysłać tymczasem
2683  2,7 |                  który by w żadnym razie nie mógł ulec zamachowi Mazurów.
2684  2,7 |            sprawa zatrze się i zaciemni, nie mówiąc o odwłoce niemal
2685  2,7 |            obrony, a również i do drogi, nie wiedział bowiem dokładnie,
2686  2,7 |                 i cztery, a żaden orszak nie ukazywał się przed szczytnieńską
2687  2,7 |                zmieszaną, ale zmiany tej nie mógł Zygfryd dostrzec, gdyż
2688  2,7 |           widocznie w tym celu, aby usta nie pozostały otwarte. Jakoż
2689  2,7 |                  Lecz jemu ani jedna łza nie wypłynęła z oczu, oblicze
2690  2,7 |              zakrywając twarz Rotgiera - nie takim jak ten, jeno zakonnym.
2691  2,7 |              chwili zaś dodał:~- A wieka nie przymykać.~Ludzie zbliżyli
2692  2,7 |             stukanie młotka, a potem nic nie mąciło ciszy prócz nawoływań
2693  2,7 |                  bezsennością, widocznie nie zrozumiał go, gdyż spojrzał
2694  2,7 |                  ze drżeniem w głosie:~- Nie wiem, panie!...~A starzec
2695  2,7 |               latarnią i by czekał, póki nie wrócę. Niech ma także i
2696  2,7 |              rozejrzał się od drzwi, czy nie ma nikogo, potem zamknął
2697  2,7 |                 i kląkł przy niej.~Wargi nie poruszały mu się wcale,
2698  2,7 |         poruszały mu się wcale, więc się nie modlił. Przez czas jakiś
2699  2,7 |                ot ci koniec! Ot ci kres! Nie błogosławił ci On, bo mu
2700  2,7 |            błogosławił ci On, bo mu może nie chodzi o nasz Zakon. Opuścił
2701  2,7 |                  Pamiętasz, jako kapelan nie dał dobić Juranda i jakośmy
2702  2,7 |                  Krępy człowiek znów nic nie odpowiedział, wskazał tylko
2703  2,7 |          zszedłszy ze schodów, udali się nie ku drzwiom głównym, lecz
2704  2,7 |                 pod-ziemia dla więźniów. Nie stała tam żadna straż, albowiem
2705  2,7 |           zupełnie ciemno, więc Zygfryd, nie widząc dobrze przy mdłym
2706  2,7 |         szczytnieński kapelan, ciosy zaś nie okazały się śmiertelne,
2707  2,7 |             zmogła śmierć i żył, chociaż nie opatrzono mu ran, a wtrącono
2708  2,7 |             odkryły zaciśnięte zęby, ale nie wyrzekł ani słowa i czy
2709  2,7 |                  strasznej jego naturze, nie wydał nawet jęku.~A Zygfryd
2710  2,7 |                  wolny, i wyjdziesz, ale nie będziesz mógł oskarżać Zakonu,
2711  2,7 |           Diederich przecie niemowa, nic nie wyzna, a chociaż umie porozumieć
2712  2,7 |              porozumieć się z kapelanem, nie porozumie się z samego strachu.
2713  2,7 |                któż dowiedzie, że Jurand nie otrzymał tych wszystkich
2714  2,7 |                 go oczy poniosą, a jeśli nie będzie mógł trafić do Spychowa,
2715  2,7 |                zginął z chwałą, a Jurand nie stanie już i zginie jak
2716  2,7 |              Miałem cię jednego, a teraz nie mam nikogo. Ale jeśli mi
2717  2,7 |                Oto wydało mu się, że sen nie przyjdzie do niego już nigdy,
2718  2,7 |          przyjdzie zaraz śmierć.~Zygfryd nie bał się jej. W niezmiernym
2719  2,7 |                  ogromny wypoczynek, ale nie chciał się jej poddać jeszcze
2720  2,7 |                  Jutro będzie za późno i nie spełnisz tego, coś przyrzekł;
2721  2,7 |                 może także śpi, tylko ja nie zasnę. Idę, idę, bo w izbie
2722  2,7 |                  przyjdzie śmierć, skoro nie ma przyjść sen. Ty się tam
2723  2,7 |           opuściła dłonie i sam już tego nie dokonam... Dokona służka,
2724  2,7 |              albo zwierzęcia.~- Kto tam?~Nie było odpowiedzi, tylko sapanie
2725  2,7 |              człowiekiem nieustraszonym; nie bał się śmierci, ale i jego
2726  2,7 |             wznak przez otworzone drzwi, nie~wydawszy ani jęku.~Uczyniła
2727  2,8 |                 pilno było do Zgorzelic, nie mógł jednakże jechać tak
2728  2,8 |               Luty, wbrew swojej nazwie, nie okazał się bynajmniej lutym.
2729  2,8 |                było dostać tylko łodzią. Nie brakło wprawdzie nigdzie
2730  2,8 |                 młakach i przejazd przez nie uczynił się niebezpieczny
2731  2,8 |              panią, bo choć~wiedział, że nie dostanie jej nigdy, tak
2732  2,8 |              dostanie jej nigdy, tak jak nie dostanie i gwiazdy z nieba,
2733  2,8 |                 zajechawszy do Bogdańca, nie zastał Maćka w domu; powiedziano
2734  2,8 |                 ofiarować im gościnność. Nie poznał też zrazu Głowacza,
2735  2,8 |                mi go! gadaj, co wiesz!~- Nie zabit - odparł Czech. -
2736  2,8 |             mówić sam do siebie:~- Uszom nie wierzyć... Jurandowa córka...
2737  2,8 |             kiedy niekiedy pytaniami, bo nie wszystko było jasne w opowiadaniu
2738  2,8 |              jasne w opowiadaniu Czecha. Nie wiedział na przykład dokładnie
2739  2,8 |             kiedy się Zbyszko ożenił, bo nie było żadnego wesela, twierdził
2740  2,8 |                 rzekł - chłop to on jest nie na śmiech. Ostatni z Gradów,
2741  2,8 |                 ale, tak mi dopomóż Bóg, nie pośledni. Juści, a wówczas
2742  2,8 |                 tyś mi się udał. I widać nie łżesz. Ja ci łgarza i przez
2743  2,8 |              giermek, bo sam mówisz, żeś nie miał wiele roboty, ale żeś
2744  2,8 |            uczynił?~- Odesłał z ciałem.~-Nie mógł to książę swoich pachołków
2745  2,8 |            pachołków wyprawić? Tamci już nie wrócą.~Czech uśmiechnął
2746  2,8 |                się zdradzał.~- Młody pan nie potrzebuje na to teraz już
2747  2,8 |            Wielka! ba, i co? Ale jeszcze nie jego.~- Jeno czyja? Maćko
2748  2,8 |               pomyślne i niepomyślne, że nie mógł się w nich połapać
2749  2,8 |          Jurandówna przynosiła to, czego nie mogła przynieść Jagienka,
2750  2,8 |         przyszłości i kasztelanem. Rzecz nie była niepodobna, bo mówiło
2751  2,8 |               miały się z czego cieszyć. Nie brakło jednakże staremu
2752  2,8 |               się tam żony czy śmierci? "Nie będą tam na niego mile patrzyli -
2753  2,8 |             Przyszło mu też do głowy, że nie będzie także bez tego, aby
2754  2,8 |                jako .Jest chłop prędki", nie potykał się tam z jakim
2755  2,8 |                 starego Juranda i córkę, nie wzdragali się chwycić swego
2756  2,8 |                  krzyżackich, wcale żony nie odnajdzie? Na razie pocieszył
2757  2,8 |                jako kamień w wodę i nikt nie będzie wiedział, żywa-li
2758  2,8 |            wiedział, żywa-li czy umarła, nie będzie się mógł Zbyszko
2759  2,8 |                  drugą żenić - i wówczas nie stanie Gradów z Bogdańca
2760  2,8 |               skrzydłami ani pies ogonem nie przykryje, a taka dziewka
2761  2,8 |           poczesny panie, że kiedy było, nie wiem, a czego się domyślam,
2762  2,8 |                czego się domyślam, na to nie przysięgnę.~- Czego się
2763  2,8 |                 Przeciem ja młodego pana nie odstępował w krzypocie i
2764  2,8 |              jakoże? ostali sami?~- I! - nie ostali sami, a choćby i
2765  2,8 |               ostali, pan wonczas i jeść nie mógł o swej mocy. A już
2766  2,8 |                nad raniem pojechała...~- Nie widziałże jej Zbyszko od
2767  2,8 |                 czasu?~- Oko ludzkie jej nie widziało. Nastała chwila
2768  2,8 |                  oddadzą ją Krzyżacy czy nie oddadzą?~Czech począł trząść
2769  2,8 |               Jurandowi znać, on zaś jej nie przyznał, a za nasze serce
2770  2,8 |                  i dobra potyczka więcej nie kosztuje.~- To Jurandowi
2771  2,8 |                że panny Jurandówny nigdy nie porywali. I to jest okrutnie
2772  2,8 |               rnu też odpowiedzą, że jej nie mają. I kto im dowiedzie?
2773  2,8 |            liście, w którym stoi, że ona nie u Krzyżaków.~- A może nie
2774  2,8 |                nie u Krzyżaków.~- A może nie u Krzyżaków?~- Prosim waszą
2775  2,8 |                zbóje porwali, to przecie nie dla czego innego, jeno dla
2776  2,8 |                  okupu. A przy tym zbóje nie potrafiliby ni listu napisać,
2777  2,8 |               Daj Bóg, żeby młodego pana nie pochowali, choć z książęcym
2778  2,8 |                 książętom pokrewny. Hej, nie chciałem ja tu jechać, bo
2779  2,8 |               powiada - bo ja chytrością nie wskóram nic, a z nimi tego
2780  2,8 |               Jurandówny to i wy, panie, nie najdziecie, bo ona może
2781  2,8 |                 by i największa chytrość nie pomoże...~Maćko zamyślił
2782  2,8 |                milczeniu rzekł:~- Ha! to nie ma i rady! Przeciwko śmierci
2783  2,8 |               Przeciwko śmierci chytrość nie pomoże. Ale gdybym tam pojechał,
2784  2,8 |            sierota? Rycerz Zych?...~- To nie wiesz o niczym?~- Na miły
2785  2,8 |            prawdzie nigdy w domu miejsca nie przy grzał, chyba że miał
2786  2,8 |                  tknęło i powiadam tak:~"Nie jedźcie! pilnujcie dziedziny
2787  2,8 |                  wyrzucił. I dobrze, ale nie bardzo, bo się okrutnie
2788  2,8 |        poszczerbili i leżą, ale przedtem nie było i chwili pewnej. Wszystko
2789  2,8 |              Jako tu będzie z Jagienką - nie wiem, ale tymczasem dopowiem
2790  2,8 |           tymczasem dopowiem ci o Zychu. Nie zważał na moje gadanie -
2791  2,8 |                 głową trzęsie, o świecie nie wie i mowę bodaj na zawsze
2792  2,8 |         najstarsi ludzie o podobnej męce nie słyszeli - aleć ni sobie
2793  2,8 |                  sobie męką żalu po synu nie zmniejszył, ni Zycha nie
2794  2,8 |                 nie zmniejszył, ni Zycha nie wskrzesił, ni Jagience łez
2795  2,8 |               wskrzesił, ni Jagience łez nie otarł. Ot im zabawa... Sześć
2796  2,8 |                   mówił z żalem Czech. - Nie byłem ci ja już pod Bolesławcem
2797  2,8 |              jednego pacierza ze mną się nie zabawił i w niewolę mię
2798  2,8 |                  żebym jej był i za wolę nie pomieniał... Dobry, zacny
2799  2,8 |                   Poniektóra i matki tak nie miłuje, jako ona ojca miłowała.
2800  2,8 |             pogrzebie - jeszcze śniegiem nie zasypało Zychowej mogiły,
2801  2,8 |                  bitce dziewka, kiedy to nie ułapi mnie za kolana:~"Nie
2802  2,8 |               nie ułapi mnie za kolana:~"Nie mogem być Zbyszkowa, prawi,
2803  2,8 |              mogem być Zbyszkowa, prawi, nie będem niczyja, jeno mnie
2804  2,8 |                 niż ich..." To ci mówię, nie poznałbyś teraz Zgorzelic,
2805  2,8 |               dwa razy potem, ale wiera, nie mogli dać rady. Teraz na
2806  2,8 |                  ni ręką, ni nogą ruszyć nie może.~Głowacz nie odrzekł
2807  2,8 |                 ruszyć nie może.~Głowacz nie odrzekł na to nic, tylko,
2808  2,8 |                   że Zbyszka między nimi nie widziano, była niemal pewna,
2809  2,8 |               sukni, lecz ona wcale tego nie zauważyła, gdyż usłyszawszy
2810  2,8 |          miłościwa panienko, tego, czego nie odnajdzie.~- Wiera, nie
2811  2,8 |                  nie odnajdzie.~- Wiera, nie odnajdzie! - wtrącił Maćko. -
2812  2,8 |             wtrącił Maćko. - Jako ćwieka nie utwierdzisz bez młota, tako
2813  2,8 |                 to gadał?~Jagienka zrazu nie odpowiedziała nic i dopiero
2814  2,8 |                to, by na wszelki wypadek nie "zlisić" Jagienki, więc
2815  2,8 |                że Zbyszko w rzeczy nigdy nie był mężem Danusi i że ona
2816  2,8 |                jako żywo" lub: "Tak ono, nie inak" - dziewczyna zaś słuchała
2817  2,8 |             rzęsami na jagody, o nic już nie dopytująca i tak cicha,
2818  2,8 |           skończywszy opowiadanie. A ona nie odrzekła nic, tylko dwie
2819  2,8 |                 Ostańże z nami.~Lecz ona nie chciała zostać, tłumacząc
2820  2,8 |                 tłumacząc się, że w domu nie wydała na wieczerzę. Maćko
2821  2,8 |               która mogłaby ją zastąpić, nie zatrzymywał jej zbyt natarczywie,
2822  2,8 |             malborskie łbem bił, póki go nie rozbije, a w chałupie pusto,
2823  2,8 |               Spychów i Bogdaniec, skoro nie będzie ich komu zostawić.~
2824  2,8 |               powsinogo - rzekł głośno - nie pojadę ja za tobą, a ty
2825  2,8 |              tęsknota za Zbyszkiem. "Ba, nie pojadę - pomyślał - a w
2826  2,8 |                 a w domu to zaś usiedzę? Nie usiedzę! Skaranie boskie!
2827  2,8 |              tego juchy choć raz w życiu nie obaczyć - nijak nie może
2828  2,8 |                życiu nie obaczyć - nijak nie może być! Znowu tam jednego
2829  2,8 |               ale takiego drugiego chyba nie ma".~I rozczuliwszy się
2830  2,8 |                  z izby, raz dlatego, że nie mógł w niej wytrzymać, a
2831  2,8 |                 noga za nogą, nic prawie nie rozmawiając, gdyż i mały
2832  2,8 |                kilku próbach, że siostra nie chce rozmawiać, pogrążył
2833  2,8 |              gniewem na Cztana i Wilka. "Nie pożałowałbym ci ja i krwi -
2834  2,8 |                  w dobrej doli nigdy jej nie zabaczę, a za to, powiada,
2835  2,8 |                sobie:~"Przynajmniej tego nie pomyśli, że ją niewdzięcznością
2836  2,8 |                  wieki i że on jej nigdy nie odnajdzie, choćby mu sam
2837  2,8 |              Taka ona i żona...~Jagienka nie odpowiedziała już na to
2838  2,9 |                 się do drogi, a Jagienka nie pokazywała się w Bogdańcu
2839  2,9 |            zbrojnych pachołków, albowiem nie była pewna, czy Cztan i
2840  2,9 |                  Wilk leżą jeszcze i czy nie uczynią na nią jakowejś
2841  2,9 |                  się na przodek orszaku, nie chcąc widocznie, by pachołkowie
2842  2,9 |              jedziecie?~- Da Bóg, jutro, nie później.~- I do Malborga?~-
2843  2,9 |           Malborga?~- Do Malborga albo i nie. Gdzie wypadnie.~- To posłuchajcie
2844  2,9 |            krzywda. Sami powiedzcie, czy nie tak?~- Ba - rzekł Maćko -
2845  2,9 |                    I coście wymyślili?~- Nie wymyśliłem nic, ale to jeno
2846  2,9 |               się wzajem następują. Żeby nie to, żyłby mój tatulo kochany.
2847  2,9 |                  ni Cztanowi, ni Wilkowi nie dała, ale chodzi mi też
2848  2,9 |                 chodzi mi też i o braci. Nie będzie tu mnie, będzie spokój,
2849  2,9 |             czternaście roków i żadna, a nie dopieroż moja, moc go nie
2850  2,9 |                nie dopieroż moja, moc go nie utrzyma. Ostatni raz, kiedyście
2851  2,9 |                  buławą, mało mu o głowę nie zawadził. Hej! gadał już
2852  2,9 |               pozwie na udeptaną ziemię. Nie będzie, mówię wam, ni dnia
2853  2,9 |                  wszelako na dzieci ręki nie podniosą. Tfu! Taką rzecz
2854  2,9 |                 uczyni.~- Na dzieci ręki nie podniosą, ale w zgiełku
2855  2,9 |                 opieki a zaś starunku im nie zabraknie, jeno beze mnie
2856  2,9 |                 Zbyszko już tamtej nigdy nie odnajdzie, a Czech gorzej
2857  2,9 |               spodziewa. Bóg mi świadek, nie życzę jej nijakiego zła.
2858  2,9 |                 ode mnie Zbyszkowi, no i nie ma rady! taka moja dola.
2859  2,9 |               widzicie, póki jej Zbyszko nie odnajdzie albo jeśli, jako
2860  2,9 |             jeśli, jako wierzycie, nigdy nie odnajdzie, to, to...~- To
2861  2,9 |                 miesza i zacina.~- To ja nie chcę być ni Cztanowa, ni
2862  2,9 |               Sieradzu chorością złożon. Nie ma on tam jednej życzliwej
2863  2,9 |                 bo ludzie się go boją.~- Nie będę ja się tam sprzeczał -
2864  2,9 |              wierzył głęboko, że Danuśka nie wyjdzie żywa z ich rąk. -
2865  2,9 |               kłopot.~- Może z inną, ale nie ze mną. Nie potykałam ja
2866  2,9 |                  z inną, ale nie ze mną. Nie potykałam ja się dotychczas
2867  2,9 |                się dotychczas nigdy, ale nie nowina mi z kuszy dziać
2868  2,9 |                   Jak trzeba, to trzeba, nie bójcie się. Wezmę szatki
2869  2,9 |                 choć młodszy, ni na włos nie mniejszy, a z gęby taki
2870  2,9 |                  to i tatuło nieboszczyk nie umiał rzec, które on, a
2871  2,9 |                które Ja... Obaczycie, ze nie pozna mnie ni opat, ni -
2872  2,9 |               może za nami pojadą.~- No! nie boję się. Stary ja, ale
2873  2,9 |                  ale lepiej mi pod pięść nie włazić. I wszystkim Gradom
2874  2,9 |         spojrzenia na Maćka, ale ów o to nie dbał. I z lekkim sercem
2875  2,9 |                 jej wyjazdu istotnie nic nie grozi. "Po dziewkę by sięgali -
2876  2,9 |                  albo na ich mienie ręki nie podniosą, gdyż okryliby
2877  2,9 |               poślę i do sądu pozwę, boć nie sama pięść, ale i prawo
2878  2,9 |                na wylot ludzi i obyczaje nie zmieszał się bynajmniej,
2879  2,9 |          zmieszał się bynajmniej, dłonią nie sięgnął do korda, tylko
2880  2,9 |                 przyjechał, żaden jednak nie zapytał go o nic, czekając,
2881  2,9 |                 czekając, póki sam mówić nie zacznie.~Ów zaś, jako człowiek
2882  2,9 |          somsiedzki mir nade wszystko!~- Nie masz nad mir godniejszej
2883  2,9 |                  go żal i bez pożegnania nie chce odjechać.~- Bóg zapłać
2884  2,9 |               zapłać za szczere słowo.~- Nie słowo, jeno i uczynek, bom
2885  2,9 |              Maćko. - A kto między nich, nie będąc im przyjacielem, jedzie,
2886  2,9 |                 ludźmi pojednać, aby zaś nie tylko żywota, ale i wiekuistego
2887  2,9 |                  i wiekuistego zbawienia nie stradał.~- To aż dziw -
2888  2,9 |              Jeszczem też takiego człeka nie widział, który by się z
2889  2,9 |                 a krzywdy i uciemiężenia nie doznał.~- Tak jak i całe
2890  2,9 |               krztem świętym, ni Tatarzy nie byli mu ciężsi od tych diabelskich
2891  2,9 |                 się i zbierało, póki się nie nazbierało, a teraz czas
2892  2,9 |               dłonie, młody zaś dodał:~- Nie może już inaczej być.~-
2893  2,9 |              pewnie będzie, ale kiedy? - nie nasza w tym głowa, jeno
2894  2,9 |                  do nich jechać.~- A czy nie z wykupem za Zbyszka?~Na
2895  2,9 |                    Może i z wykupem, ale nie za Zbyszka. Słowa te wzmogły
2896  2,9 |        dziedziców Brzozowej, więc stary, nie mogąc już dłużej wytrzymać,
2897  2,9 |                    Wola wasza mówić albo nie mówić, po co tam jedziecie.~-
2898  2,9 |               Zych ze Zgorzelic, a teraz nie będzie i tego. Strasznie
2899  2,9 |                  opiekę wzięli i krzywdy nie dali uczynić.~Usłyszawszy
2900  2,9 |           milczenia, gdyż na razie żaden nie zdobył się na odpowiedź.
2901  2,9 |              najwięcej szkód boję. Jużci nie od kogo innego, jeno od
2902  2,9 |               nieprzyjaźni się rozstali, nie bałbym się, a to z takiej
2903  2,9 |          niegodnej pomsty za jego oczyma nie wywrą. Hej! z wami całkiem
2904  2,9 |             Powiedzcie?...~A Maćko, niby nie zważając na pytanie, mówił
2905  2,9 |                  do czasu na Bogdaniec i nie dajcie mi nikomu krzywdy
2906  2,9 |                oczyma młodego paliwody. "Nie dość się Maćkowi nie sprzeciwić,
2907  2,9 |          paliwody. "Nie dość się Maćkowi nie sprzeciwić, trzeba go jeszcze
2908  2,9 |               żeby czegoś niepotrzebnego nie powiedział, sam zaś rzekł:~-
2909  2,9 |               zaś rzekł:~- Wy się Cztana nie bójcie! Oho! niechby jeno
2910  2,9 |            pochlastał, że go rodzona mać nie poznała. Nie bójcie się
2911  2,9 |                 rodzona mać nie poznała. Nie bójcie się niczego! Jedźcie
2912  2,9 |              niczego! Jedźcie spokojnie. Nie zginie wam i jedna wrona
2913  2,9 |                by je chciał pokrzywdzić, nie tylko by szyję toporem ucięto,
2914  2,9 |                  jako i sierot Zychowych nie tylko sami nie pokrzywdzicie,
2915  2,9 |                 Zychowych nie tylko sami nie pokrzywdzicie, ale i nikomu
2916  2,9 |                 i nikomu ich pokrzywdzić nie dacie.~- Przysięgamy! przysięgamy!~-
2917  2,9 |              głowę nad miarę wytrzymałą, nie był pijany, tylko nieco
2918  2,9 |            człeku obrotność... Jak gdzie nie można pięścią, to trzeba
2919  2,9 |                  rozumem... Jeśli wrócę, nie bez tego będzie, żeby mnie
2920  2,9 |                   żeby mnie stary w pole nie pozwał, ale mniejsza o to...
2921  2,9 |              prawdzie mogłaby dziewczyna nie jechać, bo dwaj Wilkowie
2922  2,9 |            blisko bogatego opata". Maćko nie wierzył w to, by Danusia
2923  2,9 |                  z rąk krzyżackich, więc nie wyzbył się jeszcze nadziei,
2924  2,9 |                 tym, co jej opat ostawi, nie pożałowałbym i kamienia
2925  2,9 |                 błony okien. Parobcy też nie spali, bo zaledwie wjechał
2926  2,9 |                 mnie pozna, skoroście wy nie poznali?~Dopieroż Maćko
2927  2,9 |                  żem u was w gościnie, i nie opatrzą się aż pojutrze.
2928  2,9 |                poczną się niepokoić. Ale nie poznaliście mnie - co?~Więc
2929  2,9 |            Sprawiedliwie mówię. Żebym to nie był stary - no! Ale i tak
2930  2,9 |           takiego pachołka nigdy w życiu nie widział. Na głowie miała
2931  2,9 |          wyglądała tak ślicznie, że oczu nie można było od niej oderwać.~-
2932  2,9 |              jest, i sługa. Jej też nikt nie pozna.~- Masz ci, babo,
2933  2,9 |              było jednej, będzie dwie.~- Nie przekomarzajcie się.~- Nie
2934  2,9 |               Nie przekomarzajcie się.~- Nie przekomarzam się ja, ale
2935  2,9 |            spokój!...~- Jużci dam, bo mi nie pora, ale czy i Cztan z
2936  2,9 |                własnego dobra uczynić to nie byle cap potrafi.~Tu Maćko
2937  2,9 |               Chytrości to Pan Jezus wam nie poskąpił, i miarkuję, że
2938  2,10|               zrównane z ziemią miasto - nie było ono jednak zbyt świetne
2939  2,10|                ono jednak zbyt świetne i nie mogło iść w porównanie z
2940  2,10|                 Zgorzelicami a Krześnią, nie posiadała się ze zdumienia
2941  2,10|           których drewniany krześnieński nie dawał najmniejszego pojęcia.
2942  2,10|                  zwykłą rezolut-ność, że nie śmiała mówić głośno i tylko
2943  2,10|                  głowni do słońca, uszom nie chciała wierzyć, albowiem
2944  2,10|                  siłą trzymać w łożu, co nie przychodziło bez wielkich
2945  2,10|                     Mówił, że nikomu tak nie ufa jako biskupowi płockiemu -
2946  2,10|               baliśmy się, że i mili żyw nie ujedzie. Ale przeciwić mu
2947  2,10|         staruszek - toteż tak myślim, że nie zamarł i że przynajmniej
2948  2,10|                do Łęczycy ostatniej pary nie puścił, ale co się dalej
2949  2,10|                  dalej mogło przygodzić, nie wiemy. Jeśli pojedziecie
2950  2,10|            wracać? Miałabym z wami dalej nie jechać, to lepiej było wcale
2951  2,10|             jechać, to lepiej było wcale nie wyjeżdżać. Zali nie myślicie,
2952  2,10|                wcale nie wyjeżdżać. Zali nie myślicie, że tamci się gorzej
2953  2,10|          nieszczerze.~Maćko rzeczywiście nie sprzeciwiał się szczerze.
2954  2,10|                rozumu zachciewa.~- Rozum nie gdzie indziej, jeno w głowie.~-
2955  2,10|                 Płock.~- Mówił Czech, że nie z drogi, a do Malborga to
2956  2,10|               Jednakże widział Maćko, że nie ma innej rady, tylko trzeba
2957  2,10|            dworów, plebanij, a gdzie ich nie było, to nawet i karczem,
2958  2,10|              wezbrane wody Neru i Bzury. Nie dojechawszy do Łęczycy,
2959  2,10|                  o przejściu lasami, ale nie chciał podjąć się przewodnictwa,
2960  2,10|                  z sobą żywność, za czym nie obawiali się i głodu, przecie
2961  2,10|                   a nawet i po ścianach. Nie przerażało ich to zbytnio,
2962  2,10|           czasach mniemania, byle im kto nie żałował okruszyn, nie bywały
2963  2,10|                kto nie żałował okruszyn, nie bywały złośliwe. Lecz pewnej
2964  2,10|                  przez cały dzień, czyby nie było grzechem uczynić sobie
2965  2,10|                mocy niebieskich przez to nie obrazić – odrzekła dziewczyna -
2966  2,10|                   że co miód, to przecie nie dusza. Duszy nie dam, a
2967  2,10|                 przecie nie dusza. Duszy nie dam, a co tam dla mocy niebieskich
2968  2,10|               Kto? - zapytała Jagienka.~-Nie chcę nieczystego imienia
2969  2,10|                  dziwnie, ale nikt na to nie zważał, Maćko zaś rad był
2970  2,10|             przeprawiać się przez błota, nie zajdą przy tym jakieś niespodziane
2971  2,10|              należało jednak zbadać, czy nie ma jakowegoś przejścia przez
2972  2,10|                  drzew i zarośli, ziemia nie rozmiękała łatwo od dżdżów.
2973  2,10|              krzyczeć: "Zabijcie, panie! nie pójdę!" Próżno mu tłumaczono,
2974  2,10|                że w dzień siły nieczyste nie mają władzy. Maćko chciał
2975  2,10|                 południa wróci, a gdy go nie było widać, poczęto się
2976  2,10|                  Wit machał tylko ręką: "Nie wróci albo jeśli wróci,
2977  2,10|               gorze nam, to Bóg wie, czy nie z wilczą mordą, na wiłkołaka
2978  2,10|             spodeńki kolanach fartucha i nie znajdując nic, czym by mogła
2979  2,10|              zachodzić^ Czech wrócił - i nie sam, jeno z jakąś ludzką
2980  2,10|                smolarz, ale czy prawda - nie wiem.~- Oj, nie człowiek
2981  2,10|                 prawda - nie wiem.~- Oj, nie człowiek to, nie człowiek! -
2982  2,10|                     Oj, nie człowiek to, nie człowiek! - ozwał się Wit.
2983  2,10|             Jezus Chrystus! - bom ja też nie wiedział, czy-lim w krześcijańskich,
2984  2,10|          diabelskich rękach. O Jezu!...~-Nie bój się. Między krześcijany
2985  2,10|              grząsko wszędy, chociaż tam nie tak jak na gościńcu, bo
2986  2,10|                  w lesie, chociaż głodem nie przymierali, ale chleba
2987  2,10|          przymierali, ale chleba z dawna nie widzieli. Ułożono, że wyjadą
2988  2,10|                   ale prostactwu krzywdy nie czyni i zazdrosnym będąc
2989  2,10|                   W dzień i po trzeźwemu nie ma przyczyny bać się.~-
2990  2,10|              mocą taką, że myślałem, iże nie człowiek.~Więc Jagienka
2991  2,10|               rzekł:~- Jeszcze ci ślepia nie obeschły po płakaniu za
2992  2,10|                  mnieście płakali?~- Ej, nie! - odrzekła dziewczyna -
2993  2,10|           szlachciance wstyd. Pani wasza nie taka bojąca. Cóż się wam
2994  2,10|                 A powiadacie przecie, że nie po mnieście płakali?~- Bo
2995  2,10|                po mnieście płakali?~- Bo nie po was.~- A zaś czemu.~-
2996  2,10|                Ze strachu.~- A teraz się nie boicie?~- Nie.~- A zaś czemu.~-
2997  2,10|                  teraz się nie boicie?~- Nie.~- A zaś czemu.~- Boście
2998  2,10|              płowe kosmyki włosów, które nie chciały trzymać się pod
2999  2,10|         przechodziły go od stóp do głów. Nie mógł też się wstrzymać od
3000  2,10|             uczciwą, a zarazem rycerską, nie tylko więc nie wzbił się