Tom,    Rozdzial

1001  1,14|          caluśkim świecie. Niech stryk w Bogdańcu siedzi, a ja zaś
1002  1,14|          opowiadać, jako się z Danusią w Tyńcu poznali, jak jej zaraz
1003  1,15|             trzy dni nie ukazywała się w Bogdańcu, atoli czwartego
1004  1,15|     gospodarskie, niemniej jednak dużo w całej sprawie zależało od
1005  1,15|            wesół, ze znacznym pocztem, w którym prócz zbrojnych pachołków
1006  1,15|        Zychowych o przeprawach Zbyszka w Krakowie chciwie słuchał.~-
1007  1,15|             wam czynić należy - rzekła w końcu mądra dziewczyna -
1008  1,15|       tymczasem Zbyszko przebierał się w alkierzu. Wyszedł wreszcie
1009  1,15|                pierwszy raz przyjechał w swojej białej jace do Zgorzelic.
1010  1,15|               nie będzie, bo już czuję w sobie moc. A choćby mnie
1011  1,15|              nauk, jak się ma zachować w Zgorzelicach, szczególniej
1012  1,15|              ławie sześciu pocztowych, w tym dwóch rybałtów i jeden
1013  1,15|             rzekł Maćko, całując opata w rękę - alem przyjechał,
1014  1,15|              pokłonić, za gospodarstwo w Bogdańcu podziękować i o
1015  1,15|            który śmiał pozazdrościć!~I w jednej chwili gniew wystąpił
1016  1,15|              śmiać i wołać:~- Bij, kto w Boga wierzy!~Opat zaś odsapnął
1017  1,15|             pochylił się i ucałował go w rękę.~- Małego widziałem;
1018  1,15|                  Brali tę pannę Niemce w taniec, ale co ci ją który
1019  1,15|            począł patrzeć przenikliwie w oczy Zbyszka i po chwili~
1020  1,15|              człowiek co Panu Jezusowi w duszy obiecał, to jakaż
1021  1,15|           opata, lecz on widocznie był w wybornym humorze, gdyż zamiast
1022  1,15|               jeden z nich, zaglądając w tymże czasie do dużej konwi,
1023  1,15|               przy kościele pożytek, a w potrzebie i obronę, bo niektórzy
1024  1,15|                tu pątnik prawi, że był w Ziemi Świętej, ale próżno
1025  1,15|          cesarzowi greckiemu na imię i w którym mieście mieszka.~-
1026  1,15|              opat i uderzywszy pięścią w stół, zawołał:~-Gdym we
1027  1,15|                wolał z pachołkami nocą w Tulczy najechać. Ot, dlaczego
1028  1,15|            jako pił z Cztanem z Rogowa w gospodzie w Krześni. Nie
1029  1,15|           Cztanem z Rogowa w gospodzie w Krześni. Nie uznali nas
1030  1,15|                po myśli im to, iż jest w pobliżu Zgorzelic trzeci.
1031  1,15|              bojał, a nie, to mu gnaty w mig połamię!" A potem poczęli
1032  1,16|              Zycha i Jagienkę jadących w towarzystwie opata i jego
1033  1,16|                myśli. Zdziwiła go znów w pierwszej chwili uroda Jagienki,
1034  1,16|            chociaż nieraz widywał ją i w Zgorzelicach, i w Bogdańcu
1035  1,16|         widywał ją i w Zgorzelicach, i w Bogdańcu przybraną pięknie
1036  1,16|                spod długiej i ułożonej w równe zagiętki spódnicy.
1037  1,16|                dziewczynie ubierać się w domu w kożuch i jałowicze
1038  1,16|         dziewczynie ubierać się w domu w kożuch i jałowicze buty,
1039  1,16|              możnego rycerskiego domu. W tym celu konia jej prowadziło
1040  1,16|               od dołu obcisło, od góry w buchaste szaty, jakie nosili
1041  1,16|                obrazek, i opata, który w czerwieni i z olbrzymimi
1042  1,16|                Zrównawszy się, jechali w szeregu: opat, Jagienka,
1043  1,16|           nawet na balisty i katapulty w podróży - my zasie jesteśmy
1044  1,16|            podróży - my zasie jesteśmy w podróży. Wreszcie gdy Ojciec
1045  1,16|       mazowieckiego Henryka, który się w szrankach potykał - odrzekł
1046  1,16|                odpowiedział, podnosząc w górę palec, opat - ale to,
1047  1,16|         człowiecze, tę naukę, abyś nie w dalekości, ale w pobliżu
1048  1,16|              abyś nie w dalekości, ale w pobliżu żony szukał, bo
1049  1,16|                aquam sordidam na głowę w gniewie wylała.~- In saecula
1050  1,16|                sensu.~Wszyscy słuchali w wielkim skupieniu słów opata,
1051  1,16|               jego wymowie i biegłości w Piśmie, on zaś nie mówił
1052  1,16|               orszak ruszył dalej, ale w milczeniu; dopiero gdy już
1053  1,16|             tamci pierwsi wydobyli, to w nich!~Zbyszko zaś, jadąc
1054  1,16|             Wilka zastaniem niechybnie w Krześni -mówił. - Pokażesz
1055  1,16|              drewnianych kołatek, gdyż w Krześni nie było jeszcze
1056  1,16|                 prowadził do kościoła.~W przedsionku kościelnym czekał
1057  1,16|        kropielnicy i obaj, zanurzywszy w nią ręce, wyciągnęli je
1058  1,16|         zaledwie tyle przytomności, że w gniewie nie chcieli, bojąc
1059  1,16|                nim, także nie wiedząc, w jakim to czyni celu.~Zatrzymali
1060  1,16|                celu.~Zatrzymali się aż w rogu parkanu, gdzie leżały
1061  1,16|         dzwonnicy, którą miano stawiać w Krześni. Tam Wilk, chcąc
1062  1,16|            burzyła mu się aż pod szyję w piersiach, chwycił za jeden
1063  1,16|             uczynili ślub jakowyś i że w ten sposób chcą się do budowy
1064  1,16|        Zaraz-li go napadniem?~- Jakoże w kościele będziesz napadał?~-
1065  1,16|                będziesz napadał?~- Nie w kościele, jeno po mszy.~-
1066  1,16|               Na szczęście przyszły mu w pomoc kołatki, które ozwały
1067  1,16|          wówczas, gdy Jagienka po mszy w przedsionku znowu przyjęła
1068  1,16|             chociaż serca skowytały im w piersiach z bólu, z gniewu
1069  1,16|             mam rozumieć?~- Pobije się w Krześni z Wilkiem i Cztanem,
1070  1,16|           Wilkiem i Cztanem, jako amen w pacierzu, ale tegom chciał
1071  1,16|          frasobliwa?~Ona pochyliła się w siodle i chwyciwszy rękę
1072  1,16|                   Po co? Popiją mi się w gospodzie i tyla.~- Ale
1073  1,16|               Opat spojrzał jej bystro w oczy i nagle rzekł ostro:~-
1074  1,16|               nagromadziła się z żalem w jej piersiach od czasu rozmowy
1075  1,16|                drzewo na tamtą łożnicę w nijakim boru nie rośnie.~-
1076  1,16|                to niezadługo, jako Bóg w niebie!~- Zaśby tam brał! -
1077  1,16|            udał się wprost do gospody, w której spodziewał się znaleźć
1078  1,16|            rozmaite niemieckie sztuki. W pierwszej chwili nie mógł
1079  1,16|             szczypek sosnowych, ujrzał w kącie za łagwiami piwa włochaty
1080  1,16|            doszedłszy, uderzył pięścią w stół, aż zagrzmiało w całej
1081  1,16|          pięścią w stół, aż zagrzmiało w całej gospodzie.~A oni podnieśli
1082  1,16|               przy wyzwaniu, ozwał się w następujące, niespodziane
1083  1,16|                innych ludzi rycerskich w izbie będących przeciwił
1084  1,16|              tych pytań zrobiła im się w głowie taka kasza, że pootwierali
1085  1,16|              się żenią, pomyślał, że i w tym wypadku tak być może
1086  1,16|             się za Jagienką, to należy w lot z niej skorzystać.~Więc
1087  1,17|                aby dowiedział się, czy w gospodzie nie zaszła jakowaś
1088  1,17|               się ze starym dziedzicem w kości.~Uspokoiło to w części
1089  1,17|       dziedzicem w kości.~Uspokoiło to w części Jagienkę, wiedząc
1090  1,17|             doraźnej ciężkiej przygody w karczmie. Miała też ochotę
1091  1,17|          bowiem rozmówić się z Maćkiem w sprawie zastawu i w innej,
1092  1,17|            Maćkiem w sprawie zastawu i w innej, jeszcze ważniejszej,
1093  1,17|                powrocie Zbyszka, wpadł w wyborny humor i kazał swoim
1094  1,17|                że aż się bór trząsł, a w samym Bogdańcu aż kmiecie
1095  1,17|                 jak go szanują, jechał w dumie radosnej, rad ze świata
1096  1,17|           kleryków bywali już z opatem w Bogdańcu, ale byli i tacy,
1097  1,17|               domu, który nie mógł iść w porównanie z obszernym dworzyszczem
1098  1,17|               z obszernym dworzyszczem w Zgorzelicach. Skrzepił ich
1099  1,17|            dobrze podjadł na odjezdnym w Zgorzelicach, odmówił, tym
1100  1,17|            otworzył drzwi do alkierza, w które zaledwie mógł się
1101  1,17|              rycerza. Byłeś z nawrotem w Krześni? - zapytał.~- Byłem.
1102  1,17|               postępować, podniósł się w milczeniu, otworzył skrzynię,
1103  1,17|          należy, to płacimy, jako stoi w "liście" i jakom znakiem
1104  1,17|                że im więcej będzie się w tym wypadku sprzeczał, tym
1105  1,17|                Jakoż opat zaperzył się w mgnieniu oka:~- Widzicie
1106  1,17|            uspokajająco na opata, gdyż w ogóle gniew jego był krótkotrwały.~-
1107  1,17|         godniejszego sąsiada próżno by w całym Królestwie szukać.~-
1108  1,17|              poszedł do grobu Królowej w Krakowie i na Łysą Górę,
1109  1,17|                 uderzył Zbyszka dłonią w łopatkę, aż się rozległo
1110  1,17|               łopatkę, aż się rozległo w alkierzu, i zapytał:~- Czemuś
1111  1,17|               kiedym ja przed ołtarzem w Tyńcu Danusi Jurandównie
1112  1,17|           rozumiesz! Ot! I dmuchnął mu w głowę tak potężnie, że aż
1113  1,17|         zleciał, a włosy rozsypały się w nieładzie po ramionach i
1114  1,17|               i patrząc opatowi wprost w oczy, rzekł:~- W moim ślubowaniu
1115  1,17|                wprost w oczy, rzekł:~- W moim ślubowaniu moja cześć,
1116  1,17|                wiem, co mu jest: dusza w nim nie rycerska i nie ślachecka,
1117  1,17|                wa! porozbijałem im łby w Krześni.~- Bój się Boga! -
1118  1,17|  wytrzeszczonymi oczyma. Gniew walczył w nim o lepszą z podziwem,
1119  1,17|                 To rzekłszy, wziął się w boki i począł spoglądać
1120  1,17|                i najcnotliwsza dziewka w świecie jest Danuśka Jurandówna,
1121  1,17|              koń, psiawiary! Noga moja w tym domu nie postanie! Na
1122  1,17|              nie postanie! Na koń, kto w Boga wierzy! Na koń!...~
1123  1,17|               hurmem do szopy, poczęli w mig kułbaczyć konie. Próżno
1124  1,17|             bez strzemion i puścił się w cwał z miejsca, z rozwianymi
1125  1,17|                 Klerycy lecieli za nim w trwodze na kształt stada,
1126  1,17|           jakiś za nimi, aż gdy znikli w boru, wrócił z wolna do
1127  1,17|               oddał, ale zastaw jest i w księdze sądowej zapisany.
1128  1,17|            pancerz na grzbiecie a kord w garści, to i o nic nie dbam.~
1129  1,17|             osobliwie żal.~Tu spojrzał w oczy Zbyszkowi i spytał
1130  1,18|              uczynić wszystko, co było w jego mocy, by ów gniew złagodzić,
1131  1,18|               i układał sobie, co komu w Zgorzelicach powie, aby
1132  1,18|                nie kleiły mu się jakoś w głowie, rad też był, że
1133  1,18|                wprowadziła go do izby, w której zasiadłszy, milczeli
1134  1,18|         pierwsza:~- Cni się wam samemu w Bogdańcu?~- Cni - odpowiedział
1135  1,18|                chwila żalu i tęsknoty, w której człowiek nie potrafi
1136  1,18|           człowiek nie potrafi niczego w sobie zataić - i rzekła:~-
1137  1,18|                boć te pawie grzebienie w kościele zaprzysiągł. Dziewka
1138  1,18|              jakby miał kowalski miech w brzuchu...~- Pewnie nieprawda!... —
1139  1,18|         Jagienka.~I pomiarkowawszy, co w prędkości wyrzekła, zakryła
1140  1,18|             Rogowa i Wilka z Brzozowej w mig potarmosił, choć to
1141  1,18|                co ci mówię. Niechby ta w gniewie na Zbyszka choć
1142  1,18|             aby mu służył i strzegł go w przygodzie, a broń Boże
1143  1,18|             tym od swoich skomorochów, w mig pełniuśką izbę naklął
1144  1,18|            uwidział, nie zaś znienacka w izbie.~To rzekłszy, wyprowadziła
1145  1,18|             przyłap, z którego ujrzeli w podwórzu na śniegu kupę
1146  1,18|         jeszcze zsiadł z konia, cisnął w jego stronę oszczepem, nie
1147  1,18|                 aby go ugodzić, ale by w ten sposób tym dowodniej
1148  1,18|          obecność dwóch jej zalotników w orszaku.~- Są Cztan i Wilk! -
1149  1,18|                 zawołała - musieli się w boru z tatu-siem zdybać.~
1150  1,18|                 A Maćka aż zakłuło coś w dawnej ranie na ich widok.
1151  1,18|             dawnej ranie na ich widok. W lot przez głowę przebiegła
1152  1,18|             myśli głos Jagienki, która w tej samej chwili rzekła:~-
1153  1,18|               za nią właśnie ujęli się w gospodzie i przez nią zostali
1154  1,19|          wiedział, jak się bez niego i w podróży, i na wojnie obejdzie.
1155  1,19|                i całkiem zapomniał, że w długą drogę aż na Mazury
1156  1,19|                 a natomiast stanęła mu w oczach ta chwila, gdy Jagienka
1157  1,19|             gdy Jagienka dała mu pomoc w lesie, gdy się z niedźwiedziem
1158  1,19|        wspaniale przybrana do kościoła w Krześni i jak się dziwił,
1159  1,19|              ciągnęło, jak mu patrzyła w oczy i jak się do niego
1160  1,19|         kościach chodzące. Powoli też, w miarę jak w strzemionach
1161  1,19|                Powoli też, w miarę jak w strzemionach marzły mu nogi,
1162  1,19|                to, począł ją wysławiać w duszy ze szkodą Jagienki.
1163  1,19|     napastowały pokusy i ze dwoiło się w nim serce. Nie przyszło
1164  1,19|            widział go raz lub dwa razy w Zgorzelicach, ale go nie
1165  1,19|              się z tyłu, zatulając się w kosmatą skórę żubrzą, albowiem
1166  1,19|            chwilą. Turczynko-wie, lubo w tołubach, kostnieli od niej,
1167  1,19|              ją podał.~I owinąwszy się w nią szczelnie, wkrótce poczuł
1168  1,19|               nią i o wszystko, co się w Zgorzelicach działo.~Więc
1169  1,19|           wszystkim musi być jej wola, w końcu zaś rzekł: "Przyrzecz
1170  1,19|           Poćciwa dziewka!" - pomyślał w duchu Zbyszko.~Po chwili
1171  1,19|                odrzekł:~- Oni to oboje w tajemnicy przed opatem czynili,
1172  1,19|                taki, że zacniejszego i w Krakowie nie dostać -i powiada
1173  1,19|   Chrześcijanie, ratujcie Bożego sługę w nieszczęściu! I jednocześnie
1174  1,19|            wybiegł człowiek, przybrany w odzież na wpół duchowną,
1175  1,19|                człowiekowi i bliźniemu w ciężkiej przygodzie!~- Coć
1176  1,19|             jako luty zwierz ozwie się w boru. Zginę, jeśli mnie
1177  1,19|                byle posiąść to, co się w nich znajduje, aleja tobie
1178  1,19|               nimem go odnalazł, wilcy w lesie na polance zarżnęli,
1179  1,19|             albowiem dął silny wiatr i w boru szum był okrutny, lecz
1180  1,19|          rozmowę:~- Nie przeczę ci, że w Rzymie byłeś, ale wyglądasz
1181  1,19|             odpusty i relikwie wożę.~- W tych łubach? - zapytał Czech.~-
1182  1,19|             łubach? - zapytał Czech.~- W tych łubach. A gdybyście
1183  1,19|              wy, ale i wszystkie sosny w boru razem z dzikimi zwierzęty.~
1184  1,19|          jednak nie dał i znów jechali w milczeniu, aż przekupień
1185  1,19|                 Bo muszę. Prześpię się w stajni, a jutro może mi
1186  1,19|             waszą mową mówię, gdyż się w Toruniu urodziłem, gdzie
1187  1,19|               mówi. Później mieszkałem w Malborgu, ale i tam to samo!
1188  1,19|              Malborga?~- Byłem, panie, w Ziemi Świętej, potem zaś
1189  1,19|               Ziemi Świętej, potem zaś w Konstantynopolu i w Rzymie,
1190  1,19|                zaś w Konstantynopolu i w Rzymie, skąd przez Francję
1191  1,19|        zbawienia duszy kupują.~- Byłeś w Płocku czyli też w Warszawie?~-
1192  1,19|               Byłeś w Płocku czyli też w Warszawie?~- Byłem i tu,
1193  1,19|                nie gorsza.~- Widziałeś w Warszawie dwór?~- Nie napotkałem
1194  1,19|              dwór?~- Nie napotkałem go w Warszawie, jeno w Ciechanowie,
1195  1,19|        napotkałem go w Warszawie, jeno w Ciechanowie, gdzie mnie
1196  1,19|       Izraelitom na puszczy; mam olej, w którym poganie świętego
1197  1,19|                nadstaw, bo diabeł jest w pobliżu, który ci takie
1198  1,19|                za ten grzech - inaczej w trzech niedzielach umrze
1199  1,19|                jeno przeor dominikanów w Sieradzu.~- Obejrzyjcie,
1200  1,19|              Przeor, jak wielu wówczas w Polsce, był cudzoziemcem,
1201  1,19|           przez czterdzieści lat życia w Sieradzu wyuczył się dobrze
1202  1,19|              po wtóre, że za to, co tu w Sieradzu uczynili, nigdy
1203  1,19|               zabrał. Krzyżacy napadli w nocy na miasto i zaraz je
1204  1,19|              Widzieliśmy z murów, jako w rynku mężów, dzieci i niewiasty
1205  1,19|                jako niemowlęta rzucali w ogień... Widziałem zabijanych
1206  1,19|              zabijanych i księży, gdyż w złości swej nie przepuszczali
1207  1,19|               jednego żywego człowieka w mieście, prócz Krzyżaków
1208  1,19|               relikwii, którego zdybał w drodze, i dowiedział się,
1209  1,19|            Może jednak bał się mitręgi w podróży - ale przez tę ucieczkę
1210  1,19|                  ale przez tę ucieczkę w jeszcze większe podejrzenie
1211  1,19|                i najcnotliwszą dziewką w Królestwie - nie wypadało
1212  1,19|               czego młody rycerz wpadł w wielki kłopot i całkiem
1213  1,19|          pilnowali na przemian. Kto by w nią kopią uderzył, ten by
1214  1,19|                 że wyzwanie przyjmuje. W Sieradzu jednak brakło widocznie
1215  1,19|           strapiony nieco młodzieńczyk w dalszą drogę.~Jednakże przedtem
1216  1,19|                panie, wywiesili tarczę w krajach panów pruskich,
1217  1,19|          zakonnik, nie może mieć damy, w której się kocha, bo mu
1218  1,19|            stron, którzy panom pruskim w pomoc przychodzą. Ci patrzą
1219  1,19|            Wilnem, a da Bóg, zobaczę i w Malborgu. Potrzeba mi pawich
1220  1,19|             krew chrześcijańską, którą w walce przelejecie.~-Daj
1221  1,19|        pomyślał, iż utrzymując rycerza w niepewności, nabierze nad
1222  1,19|              on poprzednio rozważył to w duszy, iż należy mu się
1223  1,19|             odpustów, i bezpieczeństwo w drodze - i wreszcie obfitość
1224  1,19|            namarszczył czoło, podniósł w górę oczy, jakby natężając
1225  1,19|               początku i uśmiechał się w garść, ozwał się:~- Prawda
1226  1,19|          Wkrótce za Sieradzem wjechali w głuche bory, którymi większa
1227  1,19|                Królestwa zawrzały znów w rękach zabiegłego ludu łopaty
1228  1,19|            wśród wybojów lub pogrzęzną w młakach. Zwierz chyba dziki
1229  1,19|               noc, zaś kusze do obrony w dzień, a zbójów, zawalidrogów
1230  1,19|            zawalidrogów mniej było niż w krajach ościennych. Zresztą,
1231  1,19|               Mówił on przecie jeszcze w Krakowie, że nie Zbyszkowi
1232  1,19|              potem nagle wsadzał palec w usta, zamyślał się i odpowiadał: "
1233  1,19|            odpowiadał: "Chyba nie ta!" W winie, które mu miało jasność
1234  1,19|                 które mu miało jasność w głowie czynić, nie odnajdował
1235  1,19|          nadzieją.~Jechał więc Zbyszko w trosce, zmartwieniu i niepewności.
1236  1,19|                aby koni nie zniszczyć. W Łęczycy kazał wywiesić znów
1237  1,19|           przed bramą, rozumując sobie w duszy, że czy Danuśka jeszcze
1238  1,19|               czy Danuśka jeszcze trwa w panieńskim stanie, czy za
1239  1,19|                się o nią powinien. Ale w Łęczycy nie bardzo kto umiał
1240  1,19|             którym odczytali je biegli w piśmie klerycy, wzruszali
1241  1,19|                 A Zbyszko jechał dalej w coraz większym strapieniu
1242  1,19|             kochać swojej Danuśki, ale w Bogdańcu i w Zgorzelicach "
1243  1,19|              Danuśki, ale w Bogdańcu i w Zgorzelicach "uradzając"
1244  1,19|            sobą, przetowłosą, z lutnią w ręku, w czerwonych trzewikach
1245  1,19|          przetowłosą, z lutnią w ręku, w czerwonych trzewikach i
1246  1,19|              tej dziewczyny nie kochał w Bogdańcu, jak zaczął ją
1247  1,19|               niewoli wydali, więc jej w duszy nie oskarżał, zwłaszcza
1248  1,19|            mogła. Burzył się natomiast w duszy przeciw Jurandowi
1249  1,19|           podnosiło mu się aż po szyję w piersiach i groźnie się
1250  1,19|               jej u nóg musi. Ale było w tej myśli więcej żalu niż
1251  1,19|                mu się jakoś zapodzieje w czasie wojny dusza i pamięć,
1252  1,19|             wielka wojna wisiała jakby w powietrzu. Nie wiadomo było,
1253  1,19|               że ludzka chęć wyprzedza w tym razie wypadki. Wierzył
1254  1,19|               nie sobie, i radował się w sercu na widok owej przedwojennej
1255  1,19|              zbroje, wszędzie oglądano w wielkim skupieniu kopie,
1256  1,19|               dzień i noc bili młotami w żelazne blachy, kowając
1257  1,19|            Starcy wydobywali ze skrzyń w alkierzach spleśniałe worki
1258  1,19|              liczne ziemie klasztorowi w Łowiczu, aby zakupić dwadzieścia
1259  1,19|               Więc Zbyszko, choć o tym w Bogdańcu nie słyszał, myślał
1260  1,19|                iż im głębiej od granic w kraj wjeżdżał, tym mniej
1261  1,19|               ale nie wiedzieli kiedy. W Warszawie spokój był, tym
1262  1,19|             tym bardziej że dwór bawił w Ciechanowie, który książę
1263  1,19|            dawnego został tylko zamek. W grodzie warszawskim przyjął
1264  1,19|            Zbyszka, gdyż był z księżną w Krakowie, więc też i ugościł
1265  1,19|     ciechanowskim od wczesnej jesieni. W Warszawie została tylko
1266  1,19|               straży. Słyszał, że były w Ciechanowie różne uciechy
1267  1,19|      przyjeżdżał. Bawią też u księstwa w gościnie dwaj bracia zakonni,
1268  1,19|               tak myślę, że Jurandównę w panieńskim jeszcze stanie
1269  1,19|            szlachtą bawiącą przygodnie w zamku i między żołnierzami,
1270  1,19|         znaleźli się tacy, którzy byli w Ciechanowie, a nawet i na
1271  1,19|        weselach: "Chybaby kto ją wziął w ostatnich tygodniach albo
1272  1,19|              ostatnich tygodniach albo w ostatnich dniach". Jakoż
1273  1,19|                się i tak zdarzyć, gdyż w owych czasach nie tracili
1274  1,19|                wielce pokrzepiony. Już w łożu będąc, namyślał się,
1275  1,19|               dlatego, iż zauważył, że w zacnym towarzystwie więcej
1276  1,19|              Po jeszcze jednym noclegu w Nasielsku, jadąc ni zbyt
1277  1,19|           zamku. Zbyszko zatrzymał się w gospodzie, aby wdziać na
1278  1,19|           obyczajem rycerskim do zamku w hełmie i z kopią w ręku -
1279  1,19|               zamku w hełmie i z kopią w ręku - za czym siadł na
1280  1,19|        zdobycznego ogiera i uczyniwszy w powietrzu znak krzyża -
1281  1,19|               pomorskich koniach, obaj w pełnych zbrojach, każdy~
1282  1,19|                pełnych zbrojach, każdy~w białym płaszczu z czarnym
1283  1,19|           płaszczu z czarnym krzyżem i w hełmie z wysokim pawim pióropuszem.~-
1284  1,19|               I mimo woli pochylił się w siodle i złożył kopię w
1285  1,19|                w siodle i złożył kopię w pół ucha końskiego, co widząc,
1286  1,19|               co widząc, Czech splunął w garście, aby mu się nie
1287  1,19|                aby mu się nie ślizgało w nich toporzysko.~Czeladnicy
1288  1,19|         obyczaj wojenny, stanęli także w gotowości - nie do walki
1289  1,19|              walki wprawdzie, albowiem w spotkaniach rycerskich służba
1290  1,19|              przemówi, zanim uderzy, i w duszy mocno się nawet dziwił,
1291  1,19|                i Zbyszko opamiętał się w porę. Przypomniał sobie
1292  1,19|                nieopatrznie chciał bić w Lichtensteina - i wszystkie
1293  1,19|            Widząc zaś ich, rzekł sobie w duszy:~"Ślubowałem mojej
1294  1,19|              Ślubowałem mojej panience w więzieniu nie trzy czuby,
1295  1,19|               patron. Witajcie, panie, w podróży. Tu poczęli się
1296  1,19|         pochylali raz po raz przybrane w żelazne hełmy głowy, sądząc
1297  1,19|            starosta z Jansbor-ku, bawi w gościnie u księcia, któremu
1298  1,19|             Krzyżak obłapi, a z przodu w gębę cię całuje, to z tyłu
1299  1,19|            całuje, to z tyłu gotów cię w tym samym czasie nożem żgnąć,
1300  1,19|           Jurand ze Spychowa.~Zadrgało w młodym rycerzu serce, gdy
1301  1,19|        rzekłszy, począł pilnie patrzyć w oczy mazowieckiego rycerza,
1302  1,19|           rycerza, tamując prawie dech w piersiach, ów zaś odrzekł
1303  1,19|              przy księżnie. Jakoże jej w adwencie wychodzić?~Zbyszko,
1304  1,19|                oddać jednemu rycerzowi w Krakowie, który dziewce
1305  1,19|           Ruszyli i jechali czas jakiś w milczeniu, tylko konie parskały,
1306  1,19|                na dworze, żaden ci jej w ślepia nie zaglądał, bo
1307  1,19|              wreszcie zapytał, czyli i w księstwach mazowieckich
1308  1,19|              nas i u księcia Ziemowita w Płocku siedzą. Chcieliby
1309  1,19|               Chcieliby oni pono, żeby w razie wojny nasi książęta
1310  1,19|             nie będzie. Jakżebyście to w domu usiedzieli? Wasi książęta
1311  1,19|              bom wam przyjacielem, ale w Ciechanowie, da Bóg, przyczynę
1312  1,19|              przeciw Niemcom znajdę.~- W Ciechanowie róbcie sobie,
1313  1,19|              się Boga! Chyba że wstydu w oczach nie ma.~Tu spojrzał
1314  1,19|         wygląda człowiek, który wstydu w oczach nie ma, ale w duszy
1315  1,19|            wstydu w oczach nie ma, ale w duszy musiał jednak przyznać,
1316  1,19|             Lorche. I podniósłszy oczy w górę, począł raz po razu
1317  1,19|                 oburzenie zaparło dech w piersi, a gniew chwycił
1318  1,19|            rękawicę, po czym rzucił ją w śnieg przed Zbyszkiem, ów
1319  1,19|            kiedykolwiek muszą. Po czym w pozornej zgodzie ruszyli
1320  1,19|       Jansborka, wyprawił wielkie łowy w puszczy, na które udała
1321  1,19|       Jarząbkowa, która była klucznicą w zamku. Ta rada mu była bardzo,
1322  1,19|               się pocieszyć młodzianka w smutku, jakim przejęła go
1323  1,19|                 Dziewczynie roki idą i w szatkach już jej szwy poczynają
1324  1,19|            szyją trzaskać, bo wszystko w niej pęcznieje. Nie skrzat
1325  1,19|            przewodnika z zamku weź, bo w puszczy zabłądzisz.~Jakoż
1326  1,20|             komturów potykać nie będą, w razie zaś oporu groził zamknięciem
1327  1,20|                i dam - gdyż sądził, że w ten sposób zwycięstwo jego
1328  1,20|             któren lata całe u Niemców w niewoli przesiedział i z
1329  1,20|             różne bestie nie znane już w krajach zachodnich. O północy
1330  1,20|               które zbierając się zimą w nieprzeliczone gromady,
1331  1,20|               Przasnyszem przechodziły w olbrzymią puszczę kurpieską,
1332  1,20|       osadników, dzicz litewska, która w r. 1337 doszła aż pod Ciechanów
1333  1,20|              Turobojów, albowiem pałał w duszy chęcią zmierzenia
1334  1,20|             uważał. Przybył on przecie w te strony na wyprawę krzyżową,
1335  1,20|                wierzył, gdy wjechawszy w Mazowsze, ujrzał kościoły
1336  1,20|      rozpytywać Maćka z Turobojów, czy w owych lasach, ku którym
1337  1,20|           sprawiła mu zawód zupełny.~- W borach jest rozmaity godny
1338  1,20|                masz nad nich łuczników w świecie.~- Anglicy i Szkoci,
1339  1,20|         widziałem...~- Widziałem ich i w Malborgu - przerwał Mazur. -
1340  1,20|                stawać! U nich dzieciak w siedmiu leciech póty jeść
1341  1,20| niesprawiedliwości. Niemcy to chcą ich w pogaństwie utrzymać, aby
1342  1,20|               jako na człowieka, który w tak sławnych bojach brał
1343  1,20|            brał udział - i radował się w sercu, iż nie z byle kim
1344  1,20|            potykać.~Jechali więc dalej w pozornej zgodzie, świadcząc
1345  1,20|             Lorche miał znaczne zapasy w wozach. Lecz gdy z rozmowy
1346  1,20|       wzburzyła się tym bardziej dusza w Zbyszku, że ów dziwny cudzoziemiec
1347  1,20|                 i myśl ta powstrzymała w nim wybuch natychmiastowego
1348  1,20|              Może też siedzi mu diabeł w głowie jako czerw w orzechu
1349  1,20|             diabeł w głowie jako czerw w orzechu i gotów po nocy
1350  1,20|           niepokojem na Lotaryńczyka i w końcu rzekł:~- Czasem bywa,
1351  1,20|           rzekł:~- Czasem bywa, że ich w opętanym siedzi sto i więcej,
1352  1,20|              im, to radzi pomieszkania w innych ludziach szukają.
1353  1,20|                widzicie - rzekł - zęby w nim złe siedziało, zaraz
1354  1,20|                zasp śnieżnych leżących w lasach, a ponieważ wyjechali
1355  1,20|       drewniany, mający jednakże szyby w oknach ze szklanych gomółek.
1356  1,20|             wokół nich stali osacznicy w kożuchach wełną do góry,
1357  1,20|               kożuchach wełną do góry, w tołubach lisich, wilczych
1358  1,20|              tych ludzi przybrana była w czapki uczynione ze łbów
1359  1,20|                 De Lorche zauważył też w tłumie niewiasty, poprzybierane
1360  1,20|       poprzybierane przeważnie również w skóry, ale rumiane jak jabłka
1361  1,20|            począł pytać, czy one także w łowach biorą udział.~Maćko
1362  1,20|                bogactw. Jakoż tak było w istocie; ów dworzec książęcy
1363  1,20|       ogniskiem, naokół którego, nawet w czasie nieobecności księcia,
1364  1,20|          słynne swe piwa, mąkę mieloną w miejskich wiatrakach lub
1365  1,20|                na Węgierce, sól rzadką w puszczy i poszukiwaną chciwie,
1366  1,20|        ludzkiej przemyślności, a brali w zamian skóry, kosztowne
1367  1,20|         suszone grzyby, orzechy, zioła w chorobach przydatne lub
1368  1,20|            który potęgował się jeszcze w czasie książęcych łowów,
1369  1,20|               osaczników, którzy żyjąc w zdrowym, żywicznym powietrzu
1370  1,20|           ośnieżoną puszczę za dworem. W małych drzwiach wybitych
1371  1,20|               małych drzwiach wybitych w bocznej ścianie domostwa
1372  1,20|            ukazywała się czasem służba w barwie książęcej - i z wiadrami
1373  1,20|                ganek wyszedł człowiek, w którym Zbyszko na pierwszy
1374  1,20|            jednego z rybałtów, których w swoim czasie widział między
1375  1,20|          widział między służbą księżny w Krakowie. Na ów widok, nie
1376  1,20|              serca.~I podniósłszy oczy w górę, począł wzdychać raz
1377  1,20|             Maćko wzruszył ramionami i w duchu rzekł:~"Zaliby do
1378  1,20|             dworca i obaj znaleźli się w obszernej sieni, przybranej
1379  1,20|          potężnym kominie suche kłody. W środku stał nakryty kilimkiem
1380  1,20|        przygotowanymi misami do jadła, w sieni było zaledwie kilku
1381  1,20|           Szczytna, którego krewny był w swoim czasie marszałkiem,
1382  1,20|               Lowe, także z zasłużonej w Zakonie rodziny - wójt z
1383  1,20|          Henryk, biskup płocki, zwalił w gonitwach z konia, lecz
1384  1,20|             stronie izby i ukazała się w nich księżna Anna, mając
1385  1,20|            ręce, klęknął na oba kolana w postawie pełnej czci i uwielbienia.~
1386  1,20|                widok szmer uczynił się w sali. gdyż zdziwił Mazurów
1387  1,20|          plecami do ognia i twarz miał w cieniu. Księżna myślała
1388  1,20|                cieniu. Księżna myślała w pierwszej chwili, iż to
1389  1,20|               za księżnę, ukrywszy się w fałdach jej spódnicy, tak
1390  1,20|             pani, to znów dawała nurka w jej fałdy. Mazurowie w boki
1391  1,20|           nurka w jej fałdy. Mazurowie w boki się brali na owo widowisko,
1392  1,20|         rozpłynęło się serce nie tylko w Zbyszku, ale i w innych
1393  1,20|             nie tylko w Zbyszku, ale i w innych mężach: starosta
1394  1,20|                się; podniósł obie ręce w górę i zapytał:~- Na świętego
1395  1,20|              nic opowiedzieć, albowiem w tej chwili książę Janusz
1396  1,20|           Zbyszko zaś stanął, jak ongi w Krakowie, za ich krzesłami
1397  1,20|         policzek, na ramiona przybrane w obcisłą odzież, które przestawały
1398  1,20|          dziecinne, i czuł, że wzbiera w nim jakby rzeka nowej miłości,
1399  1,20|             pod którą taił się żar jak w przysypanym popiołem ognisku.
1400  1,20|          miłość - i skutkiem tego było w niej teraz coś, czego nie
1401  1,20|              ustawicznie utkwione były w Danusię, i odbijając zarazem
1402  1,20|          pierwej z sieciami i potonęli w puszczy. Ogniska poprzygasały,
1403  1,20|                nawet i takie niewiasty w tym rodzie, które wychodząc
1404  1,20|                obcych książąt, zwijały w palcach przy weselnych ucztach
1405  1,20|               też dwóch mężów gotowych w nagłym razie do pomocy,
1406  1,20|                Danusią, obie przybrane w kaptury ze skór białych
1407  1,20|             koń - nogę, po czym uniósł w górę Danusię, tak samo jak
1408  1,20|             górę Danusię, tak samo jak w Bogdańcu unosił Jagienkę -
1409  1,20|          ruszyli. Orszak wyciągnął się w długiego węża: skręcił na
1410  1,20|                 a następnie począł się w nią z wolna zanurzać.~Byli
1411  1,20|        zanurzać.~Byli już dość głęboko w boru, gdy księżna, zwróciwszy
1412  1,20|          gąszczyk, to choćbyś ją tam i w gębę pocałował, nie będę
1413  1,20|               mu się cniło" bez niej i w Bogdańcu przy doglądaniu
1414  1,20|             zresztą szczerze mówił, bo w tej chwili tak kochał śliczną
1415  1,20|              objął ją i pochował twarz w łasiczy kaptur, świadcząc
1416  1,20|         zmienił was czarnoksięską mocą w tamtego oto rycerzyka?~-
1417  1,20|              de Lorche.~Na to Krzyżak, w którym widocznie zawrzała
1418  1,20|           zawołał:~- Na moją duszę!...~W tej chwili jednak opamiętał
1419  1,20|                bystro na Lotaryńczyka, w obawie, czy nie zobaczy
1420  1,20|           kilku laty pomocnikiem wójta w Sambii i tam skargi na niego
1421  1,20|             patrzano na podobne sprawy w Malborgu, musiano go przenieść
1422  1,20|                dowódcę zamkowej załogi w Szczytnie. Przybywszy w
1423  1,20|                w Szczytnie. Przybywszy w ostatnich dniach z tajnymi
1424  1,20|              żadnym hamulcem, albowiem w tych czasach młodsze od
1425  1,20|              ze strasznym wspomnieniem w jego pamięci, więc i jego
1426  1,20|           księcia wraz z dworem i jako w tym zdarzeniu zginęła matka
1427  1,20|          Jurand mścił się od owej pory w okropny sposób na wszystkich
1428  1,20|              ze Spychowa" pierwszy raz w życiu upadło w nim serce
1429  1,20|            pierwszy raz w życiu upadło w nim serce tak nikczemnie,
1430  1,20|                do wyższych dostojeństw w Zakonie. Krzyżak zamilczał
1431  1,20|           zaledwie mogło pomieścić się w głowie Lotaryńczyka.~- My
1432  1,20|                śmiał zamek przeciw wam w waszych ziemiach wznosić -
1433  1,20|                nam, ale Złotoryja leży w jego, nie w naszych ziemiach.~-
1434  1,20|             Złotoryja leży w jego, nie w naszych ziemiach.~- Tedy
1435  1,20|         Złotoryją?~- Bóg nam właśnie i w tym pobłogosławił, że książę
1436  1,20|               Krzyżaka.~- Jak to? Więc w czasie pokoju napadliście
1437  1,21|             polany, tak aby będąc sami w ukryciu, mieli przed sobą
1438  1,21|               spłoszyć, zaplątywał się w sieciach, dobijać go oszczepami.
1439  1,21|                 umiejętnie rozstawione w tak zwaną otokę, miały pędzić
1440  1,21|          znajdowała się sieć, rozpięta w tym celu, by zwierz, który
1441  1,21|              został nią powstrzymany i w jej skrętach dobity.~Książę
1442  1,21|         skrętach dobity.~Książę stanął w pośrodku szeregu w lekkim
1443  1,21|              stanął w pośrodku szeregu w lekkim zagłębieniu, które
1444  1,21|               puszczy. Sam książę miał w ręku kuszę, tuż pod bokiem
1445  1,21|              kusze dla podania księciu w razie potrzeby. Księżna
1446  1,21|          wściekłością łatwiej się było w razie wypadku chronić konno
1447  1,21|         Natomiast Zbyszko wbił oszczep w śnieg, kuszę przekręcił
1448  1,21|             Mrokota z Mocarzewa, który w puszczy ośmielał się i na
1449  1,21|               Tymczasem daleko, daleko w głębi puszczy ozwały się
1450  1,21|            niekiedy zaskrzeczała sójka w wierzchołkach sosen, niekiedy
1451  1,21|          zwierz pojawi się na śniegu - w ogóle zaś wróżono sobie
1452  1,21|            niedźwiedzi, które zbudzone w ten sposób chodziły po gąszczach,
1453  1,21|                ciągle jak krucy, dając w ten sposób znać, że wkrótce
1454  1,21|           wokół ludzi, dały znów nurka w bór, szukając widocznie
1455  1,21|           stado rozproszyło się, jakby w nie piorun uderzył; jedne
1456  1,21|                 inne poczęły biegać to w pojedynkę, to po kilka,
1457  1,21|              daleki gwar ludzi idących w głównej ławie z głębi boru.
1458  1,21|             przez rozciągnięte szeroko w puszczy skrzydła otoki,
1459  1,21|                było zobaczyć nie tylko w krajach zagranicznych, ale
1460  1,21|             zagranicznych, ale nawet i w innych ziemiach polskich,
1461  1,21|              innych ziemiach polskich, w których nie było już takich
1462  1,21|         uderzając na wojsko, sprawiały w nim zamieszanie* - dziwili
1463  1,21|                był nudzić się. marznąć w swej żelaznej zbroi i mniemać,
1464  1,21|               próżno wyjścia. Księżna, w której na ten widok zagrała
1465  1,21|             wypuszczała grot za grotem w ową pstrą ciżbę, pokrzykując
1466  1,21|              jeleń lub łoś wspinał się w pędzie do góry, a następnie
1467  1,21|               na dłoniach, patrzył jej w oczy, ona zaś, na wpół śmiejąca
1468  1,21|      niespodzianie wychynął z szuwarów w pobliżu strzelców. Książę
1469  1,21|          ciężkie przeżyć godziny. Lecz w dalszym ciągu zobaczył skłute
1470  1,21|          dalszym ciągu zobaczył skłute w ten sam sposób przez innych
1471  1,21|                tych, na które polowano w lasach Niższej Lotaryngii
1472  1,21|            lasach Niższej Lotaryngii i w puszczach niemieckich. Tak
1473  1,21|                Tak wprawnych i dufnych w siłę dłoni łowców ani też
1474  1,21|                  za czym i do większej w ich użyciu dochodzą od innych
1475  1,21|                żubrów i turów. Chociaż w lasach trzymały się one
1476  1,21|               zbyt szybko, jakby pewne w poczuciu okrutnej siły,
1477  1,21|            chwilami, jakby rozważając, w którą stronę uderzyć. Z
1478  1,21|          kurpieskie. Widok ich wprawił w mgnieniu oka we wściekłość
1479  1,21|            wolna stado rozproszyło się w szalonym pościgu po całej
1480  1,21|                przenoszący, puścił się w ciężkich skokach ku szeregowi
1481  1,21|       podnieśli krzyk jeszcze większy, w szeregu zaś myśliwych ozwały
1482  1,21|             Zbyszko porwał za utkwiony w śniegu oszczep i skoczył
1483  1,21|               Litwinów gotowych zginąć w obronie córki Kiejstuta -
1484  1,21|          Kiejstuta - a wtem zgrzytnęła w rękach pani kusza, zaświszczal
1485  1,21|       schylonym łbem zwierzęcia utkwił w jego karku.~- Dostał! -
1486  1,21|            mgnienie oka kopię utkwioną w karku byka, która wnet wygięła
1487  1,21|         wygięła się jak pałąk i prysła w drobne złamki, za czym olbrzymi
1488  1,21|         jeździec wylecieli jak z procy w powietrze.~Koń, spadłszy
1489  1,21|            spadłszy na bok, począł bić w przedśmiertnych drgawkach
1490  1,21|           trzewia, pan de Lorche leżał w pobliżu bez ruchu, podobny
1491  1,21|            nagłym zwrocie tura pękł mu w ręku, on sam zaś upadł twarzą
1492  1,21|                on sam zaś upadł twarzą w śnieg. "Zginął! zginął!" -
1493  1,21|            oburącz szeroki topór, ciął w pochylony kark tura tuż
1494  1,21|               Obaj "brońcy" odciągnęli w mgnieniu oka potworne cielsko,
1495  1,21|               niemiecku:~- Pewniem już w raju i aniołowie są nade
1496  1,21|              zaś jęknął, poczuwszy ból w prawej ręce, lewą wsparł
1497  1,21|                gdyż nie czuł się pewny w nogach. Za czym powiódł
1498  1,21|                rzekł Lotaryńczyk.~Lecz w tej chwili książę, który
1499  1,21|           teraz żyją, i u potomnych. - W dzisiejszych zniewieściałych
1500  1,21|              na takie pochwały zarobił w owych dalekich ziemiach