Tom,    Rozdzial

3001  2,14|               i tak błagał ją, patrząc w jej oczy, ale na twarzy
3002  2,14|              jej było źle do Zgorzelic w pobliże drapieżnych komyszy:
3003  2,14|           Wilka, i równie źle zostawać w Spychowie, dokąd prędzej
3004  2,14|             wszystkiego, co dzieje się w sercu dziewczyny, że zaś
3005  2,14|           nieśmiałość, chociaż kipiała w niej chęć pożegnania się
3006  2,14|              czując bowiem wartką krew w żyłach, nie mógł obronić
3007  2,14|              całować jej ręce, tłumiąc w sobie wobec Jagienki ochotę
3008  2,14|        niewieście ubrania były jeszcze w łubach, nie ruszone od czasu
3009  2,14|               Zgorzelic, wpadła przeto w kłopot niemały, z którego
3010  2,14|           pątlik, ucałował go, schował w zanadrze, raz jeszcze objął
3011  2,14|          brzasku był już na dziedzińcu w fortalicji, gdzie czekały
3012  2,14|         czekały gotowe do drogi konie.~W ścianie nad wozownią rozchyliło
3013  2,14|           jeszcze, ale przeszkodził mu w tym ksiądz Kaleb i stary
3014  2,14|              rycerz Maćko tam wstąpił. W każdym jednak razie wieści
3015  2,14|               tamtym rycerzom, obyście w zdrowiu wrócili i dziecko
3016  2,14|          wydobyć, ale przecie wszystko w ręku Pana Jezusowych i lepsza
3017  2,14|               roki gospodarzył... Jedź w zdrowiu i niech ręka boska
3018  2,15|            gdyż przed kilku dniami był w Warszawie, gdzie zastał
3019  2,15|            wieści, które Hlawa słyszał w Szczytnie. Cała Żmujdź podniosła
3020  2,15|                kniazia Witolda, stanie w razie wojny po jego stronie.
3021  2,15|             mistrz i kapituła boją się w duszach strasznej Jagiełłowej
3022  2,15|           jazdy i piechoty wpadały już w granice Litwy i Żmujdzi
3023  2,15|               po gęstwach leśnych, już w polach, już po wsiach rozlegały
3024  2,15|                przyjął wreszcie Żmujdź w jawną opiekę, wysłał swych
3025  2,15|         pruskie krainy, gdyby zaś król w pomoc Witoldowi przybieżał,
3026  2,15|              tedy musi nastąpić dzień, w którym fala niemiecka albo
3027  2,15|             cofnie się na długie wieki w dawniej zajęte łożysko.~
3028  2,15|              list nieszczęsnego narodu w Krakowie i w Pradze, i na
3029  2,15|      nieszczęsnego narodu w Krakowie i w Pradze, i na dworze papieskim,
3030  2,15|               i na dworze papieskim, i w innych królestwach zachodnich.
3031  2,15|             korda przy boku i rozważał w duszy, czyby z własnej ochoty
3032  2,15|             szlachcie, równie zażartej w boju jak litewscy i żmujdzcy
3033  2,15|                ludem, a Zakon chce nas w niewolników przemienić!
3034  2,15|             ryby łowić, ni zwierza bić w puszczach nie wolno! Błagamy!
3035  2,15|                uwieźli, a żony i córki w oczach mężów i ojców bezczeszczą.
3036  2,15|             dworzan postanowiło iść im w pomoc, rozumiejąc, że księcia
3037  2,15|       żmujdzkich będących zakładnikami w Prusiech, nie mogąc znieść
3038  2,15|            rozbrzmiewała po świecie.~I w tej myśli postanowił jechać "
3039  2,16|                           Rozdział XVI~W lasach o milę na wschód
3040  2,16|           Skirwoiłły, przerzucając się w razie potrzeby błyskawicą
3041  2,16|                szybkie wyprawy bądź to w granice pruskie, bądź na
3042  2,16|                zameczki będące jeszcze w ręku krzyżackim i podsycając
3043  2,16|               podsycając płomień wojny w całej kramie. Tam to znalazł
3044  2,16|              dlaczego wedle rozkazania w Spychowie nie został - i
3045  2,16|            znalazłszy sposobną chwilę, w której Zbyszka nie było
3046  2,16|                której Zbyszka nie było w namiocie, usprawiedliwił
3047  2,16|              wojny przywiodła go także w tę stronę chęć, by w razie
3048  2,16|             także w tę stronę chęć, by w razie czego pchnąć zaraz
3049  2,16|             wcale się tym nie tropił i w końcu rzekł:~- Lepiej było
3050  2,16|            rzekł:~- Lepiej było pannie w Zgorzelicach ostawać i na
3051  2,16|            była ta podróż. Wmawialiśmy w niebogę, że Jurandówna już
3052  2,16|              giermek. - Mogła siedzieć w Zgorzelicach bezpiecznie,
3053  2,16|              baliście się, panie, żeby w razie śmierci Jurandówny
3054  2,16|             Zgorzelic, czuł bowiem, że w każdym razie w takim podwożeniu
3055  2,16|              bowiem, że w każdym razie w takim podwożeniu Jagienki
3056  2,16|             niż ujma. Czuł również, że w hardych słowach Czecha tkwi
3057  2,16|      dowiedziawszy się o jego śmierci, w Płocku ją zostawić, a tymczasem
3058  2,16|              do Spychowa przywiózł, by w razie czego blisko przy
3059  2,16|               Jużci się naparła, bośmy w nią wmówili, że tamtej nie
3060  2,16|              Maćko - z takim wojskiem, w takiej wojnie!... Będzie-li
3061  2,16|                co lepszego, to dopiero w lipcu, bo dla Niemców dwie
3062  2,16|            sobie zjednać.~- Są przecie w pobliżu zamki krzyżackie.
3063  2,16|               śmierci.~- Albo i nic.~- W tę stronę ją przecie Zygfryd
3064  2,16|            wywiózł. Powiadali to nam i w Szczytnie, i wszędy, i samiśmy
3065  2,16|            małego wzrostu, ale krzepki w sobie i barczysty. Pierś
3066  2,16|        sięgające prawie do kolan ręce. W ogóle przypominał Zyndrama
3067  2,16|            Zbyszko poznali swego czasu w Krakowie, miał bowiem równie
3068  2,16|           wojnie. Wiek życia zbiegł mu w polu przeciw Tatarom, z
3069  2,16|                nienawidził jak zarazy. W tych wojnach nauczył się
3070  2,16|          wyrazy:~ogień, krew i śmierć. W swojej ogromnej głowie miał
3071  2,16|       zapobiegać - dlatego bano się go w pogranicznych komturiach.~-
3072  2,16|             pół dnia, aż utailiśmy się w tych lasach, a wojsko tak
3073  2,16|             wymianę. Mniemał także, że w każdym razie lepiej jest
3074  2,16|               i wychynąć niespodzianie w kraj mniej strzeżony niż
3075  2,16|            Jako zaś człek doświadczony w wojnie, mówił jasno i przytaczał
3076  2,16|              że dopiero co was pobili. W tym miał ci on słuszność.~-
3077  2,16|           Zbyszko, któremu duszno było w namiocie - trzeba im zapowiedzieć,
3078  2,17|               rozważając sobie zarazem w umyśle, czego od takich
3079  2,17|            czego od takich ludzi można w bitwie oczekiwać, i porównywając
3080  2,17|       niemieckim rycerstwem. Obóz stał w nizinie otoczonej borem
3081  2,17|       Skirwoille sklecono naprędce coś w rodzaju "numy", czyli chaty
3082  2,17|          zmianom pogody i dżdżom tylko w kożuchach i skórach, które
3083  2,17|           które na nagim ciele nosili. W obozie nikt nie spał jeszcze,
3084  2,17|         gałęźmi jałowca, inni grzebali w przygasłych już i zasutych
3085  2,17|             poskładane blisko, tak aby w danym razie łatwo było każdemu
3086  2,17|        uczynionym z młodych dąbczaków, w które ponabijano krzemieni
3087  2,17|           dawnych czasów, kiedy żelazo w małym jeszcze było użyciu
3088  2,17|              małym jeszcze było użyciu w tych zapadłych stronach.
3089  2,17|           Nowogrodu, stali. Czech brał w rękę oszczepy, miecze, oksze,
3090  2,17|               oksze, smoliste, prażone w ogniu łuki i przy blasku
3091  2,17|            gdyż stada pasły się opodal w lasach i na łąkach pod strażą
3092  2,17|             zawołanie, przeto było ich w obozie kilkadziesiąt, które
3093  2,17|        drobnych, o potężnych karkach i w ogóle tak dziwnych, że zachodni
3094  2,17|              Witolda - bo wielki zaraz w młakach ugrzęźnie, a tutejszy
3095  2,17|          prawie jako i człowiek.~- Ale w polu - odrzekł Czech - tutejsze
3096  2,17|          piersi i tęgie ramiona. Chłop w chłopa suchy był, ale kościsty
3097  2,17|             był, ale kościsty i długi, w ogóle zaś wzrostem ludzie
3098  2,17|        ziemiach lepszych i obfitszych, w których głody, trapiące
3099  2,17|         przewyższali jeszcze Litwinów. W Wilnie był dwór wielkoksiążęcy,
3100  2,17|         Mieczowego Kawalera, niosących w głuche leśne osady ogień,
3101  2,17|            najdziksi wojownicy, nosili w piersiach głuche poczucie,
3102  2,17|         niemiecka przemoc, rodziła się w ich duszach pustka, niepokój
3103  2,17|                widział po raz pierwszy w życiu obóz tak cichy i posępny.
3104  2,17|            głowami i oczyma utkwionymi w zarzewie. Niektórzy siedzieli
3105  2,17|          zarzewie. Niektórzy siedzieli w kucki wedle ognia, mając
3106  2,17|              kolanach, a twarze ukryte w dłoniach, okryci skórami,
3107  2,17|             zioła gojące, a oni leżeli w milczeniu, znosząc cierpliwie
3108  2,17|                do bitki pachołki.~- |I w tym się mylisz, bo to lud
3109  2,17|             lud chrobry jak mało który w świecie. Jeno się kupą bezładną
3110  2,17|                bezładną biją, a Niemcy w szyku. Jeśli się uda szyk
3111  2,17|       podsycany przez czeladź ogień, a w nim kopciły się przygotowane
3112  2,17|    przygotowane przez czeladź mięsiwa. W namiocie chłodno było i
3113  2,17|              ten Gotteswerder? Co masz w tym?~- Bo tak mi coś do
3114  2,17|            duszy gada, że Danuśka jest w Ragnecie - i tam się mniej
3115  2,17|                coś robił i coś wskórał w Malborgu ?~Zbyszko odgarnął
3116  2,17|                brwi, chwilę posiedział w milczeniu, po czym jął mówić:~-
3117  2,17|              którą nie wiem, czyli kto w świecie mierzyć się zdoła.
3118  2,17|         relikwie jakby u Ojca Świętego w Rzymie, i mówię wam, że
3119  2,17|             Nie zmiękłem ja, bom się i w Malborgu potykał, gdzie
3120  2,17|          Widziałeś wszystkie chorągwie w kupie? Nie widziałeś. A
3121  2,17|        książęta nasi, jak się ubogiego w dom przyjmuje -i obdarowali,
3122  2,17|           obdarowali, a oni, porósłszy w moc, pokąsali tę rękę, co
3123  2,17|                królowie świata szli im w pomoc - nadejdzie dzień
3124  2,17|               to raz tak bywa! Stoi ci w lesie chojar jako wieża
3125  2,17|             wieków postoi, a stukniesz w niego godnie obuchem, to
3126  2,17|          pustką obezwie. I próchno się w nim sypie. Taka to i krzyżacka
3127  2,17|              przyszły uczty i gonitwy, w których Pan Jezus mi pobłogosławił.
3128  2,17|                Jużci, podniosłem kopię w górę, a on mnie od tej pory
3129  2,17|                 a teraz ot, tu siedzę, w dzikiej stronie, bez rady
3130  2,17|            stronie, bez rady nijakiej, w strapieniu i smutku, a co
3131  2,17|             rzucił z całej mocy wiórem w ogień, aż iskry posypały
3132  2,17|              ta nieboga jęczy tu gdzie w jakim zamku, a myśli, żem
3133  2,17|              śmierć nie minęła!~I tyle w nim się widocznie zapiekło
3134  2,17|                jął znów rzucać wiórami w ogień jak gdyby nagłym,
3135  2,17|               Zbyszkowi zaś łzy błysły w źrenicach, ale uspokoił
3136  2,17|               Aż wybuchła ta wojna - i w Gierdawach powiedział mi
3137  2,17|                inne i że glejty wydane w czasie pokoju nic nie znaczą.
3138  2,17|                mnie wyżenąć kazał.~- A w innych? - spytał Maćko.~-
3139  2,17|               Maćko.~- Wszędy to samo. W Królewcu komtur, który jest
3140  2,17|      niespodzianie z cienia i rzekł:~- W pochód ruszamy.~Usłyszawszy
3141  2,17|         Zbyszko.~- Tak. Wiem bród.~- A w zamku wiedzą o posiłkach.~-
3142  2,17|             wskazał im miejsce i czas, w którym mieli tam zdążyć,
3143  2,17|    przemyślność. Oni zaś uradowali się w sercach, gdyż zaraz poznali,
3144  2,17|            sobą i wrócił do swej numy, w której czekali już na niego
3145  2,18|      Skirwoiłło, zmienił się miejscami w topiel, tak że konie musiały
3146  2,18|               aby przeprawa odbyła się w jak najgłębszym milczeniu.
3147  2,18|              jednym Skirwoiłło poszedł w głąb kraju na spotkanie
3148  2,18|              chcieli. Dzień czynił się w górze jasny i pogodny, ale
3149  2,18|             mogli ich z dala dojrzeć i w porę cofnąć się przed bitwą.
3150  2,18|          uderzym się o siebie, niż się w takim tumanie zobaczym,
3151  2,18|               do środka kraju. Tam się w gęstwinie położym i będziem
3152  2,18|               od wyspy przypadniesz?~- W mili.~- To dobrze, bo gdyby
3153  2,18|               mogliby z zamku knechtów w pomoc pchnąć, a tak - nie
3154  2,18|           wydane. Wpadną Niemce jakoby w potrzask albo jako w oklepce!~
3155  2,18|            jakoby w potrzask albo jako w oklepce!~Usłyszawszy to,
3156  2,18|            giermek Hlawa uradowany był w duszy jeszcze bardziej od
3157  2,18|       niewiastka jeszcze żyje i że się w tych stronach znajduje? -
3158  2,18|              jeśli jej Zygfryd od razu w Szczytnie w pierwszym zapędzie
3159  2,18|            Zygfryd od razu w Szczytnie w pierwszym zapędzie nie zamordował -
3160  2,18|               wszelako i to prawda, że w Szczytnie jej nie zgładził,
3161  2,18|             jej nie zgładził, a że sam w tę stronę pociągnął, więc
3162  2,18|              pociągnął, więc może i ją w którymś zamku ukrył.~- Hej!
3163  2,18|          ukazał Maćko na szeregi dzid, w które większa część wojowników
3164  2,18|      wojowników i jechał bezładnie, bo w boru i wśród krzów trudno
3165  2,18|               gdyby nie broń stercząca w górę i nie smoliste łuki
3166  2,18|            żądzą krwi lub głodem. Było w tym coś strasznego, a zarazem
3167  2,18|                na ów dziw zwany gomon, w czasie którego, jak wierzy
3168  2,18|               przeżegnał się i rzekł:~-W imię Ojca i Syna! Dyć ze
3169  2,18|              nie dziwi:~- Wilcy stadem w zimie chadzają, ale krzyżacka
3170  2,18|         kroplach i ptactwo głosiło się w górze radośnie.~Oni szli
3171  2,18|                ożywiła go znacznie, bo w twarzy nie miał zwykłej
3172  2,18|          dawnemu.~- Nuże! - zawołał. - W przodku nam teraz iść, nie
3173  2,18|             przodku nam teraz iść, nie w ociągu! I powiódł ich na
3174  2,18|              ale jeśli co wymiarkują i w szyku zdołają stanąć, to
3175  2,18|               zaś osadzili się mocniej w kulbakach, jakby już zaraz
3176  2,18|               uderzyć. Ten i ów nabrał w piersi powietrza i zmacał,
3177  2,18|          znajdą się rycerze lub bracia w białych płaszczach na zbroi,
3178  2,18|           zbroi, nie zabijać ich, jeno w niewolę brać, po czym skoczył
3179  2,18|          leżącej naprzeciw wyspy biegł w głąb kraju. Właściwie nie
3180  2,18|            mieli czasu albo cofnąć się w porę, albo ustawić w bojowym
3181  2,18|               się w porę, albo ustawić w bojowym szyku. Tam zajął
3182  2,18|                z przerażeniem i fukiem w bok. Chwilami zrywał się
3183  2,18|            Było zaś owych ptaków pełno w tym boru i kowanie dochodziło
3184  2,18|          którego kopyta obwinięte były w skórę baranią, tak aby nie
3185  2,18|         odpowiedź na krakanie, nurknął w las, a po chwili był już
3186  2,19|             świeckiego rycerza, że idą w szyku, prowadząc za sobą
3187  2,19|               że przed oddziałem idzie w odległości dwóch strzeleń
3188  2,19|             nie bardzo był rad, że idą w szyku. Wiedział z doświadczenia,
3189  2,19|         doświadczenia, jak trudno jest w takim razie rozerwać sfornych
3190  2,19|             już byt tyły Niemcom, i że w razie ich klęski nie przepuści
3191  2,19|              duszy. Co do czaty idącej w przodzie oddziału, niewiele
3192  2,19|            waha się, czyby nie zjechać w bór, wreszcie, słysząc tylko
3193  2,19|       pracowałoby tak swobodnie, gdyby w lesie był kto ukryty, więc
3194  2,19|               szlaku, skoczyć, uderzyć w nich i rozerwać. Gdyby to
3195  2,19|                i wyraźniejsze.~Zbyszko w tej samej chwili wyprowadził
3196  2,19|           środek gościńca i ustawił go w klin. Sam stał na czele,
3197  2,19|           bezpośrednio Maćka i Czecha. W następnym szeregu stało
3198  2,19|            szeregu stało trzech ludzi, w następnym czterech. Zbrojni
3199  2,19|        rycerskich, gdyż te stawały się w leśnych pochodach wielką
3200  2,19|                zawadą;~natomiast mieli w ręku krótkie i lżejsze dzidy
3201  2,19|          topory przy siodłach do walki w ścisku.~Hlawa nastawił pilnie
3202  2,19|            wilczego wyrazu, gdyż dusza w nim była nieużyta i zawzięta,
3203  2,19|                 Więc teraz poczęło się w nim burzyć serce, a zaś
3204  2,19|              gwarne i rozgłośne, jakby w tym zakącie lasu odbywał
3205  2,19|          naprzeciw jeźdźców.~A Zbyszko w tej samej chwili pochylił
3206  2,19|              samej chwili pochylił się w siodle, uderzył konia ostrogami
3207  2,19|           konia ostrogami i skoczył:~- W nich!~Za nim skoczyli inni.
3208  2,19|               ludzi od Niemców, którzy w mgnieniu oka pochylili las
3209  2,19|             gdyby konie nie niosły ich w największym pędzie ku błyszczącym,
3210  2,19|           ciężkich włóczni i berdyszów w ziemię, trzymali je tak
3211  2,19|            Maćków koń, cięty berdyszem w goleń, wspiął się na tylne
3212  2,19|              następnie zarył nozdrzami w ziemię. Przez chwilę śmierć
3213  2,19|         wszelkiej bitwy i doświadczony w przygodach, wypuścił nogi
3214  2,19|             która zamiast pogrążyć się w jego piersiach posłużyła
3215  2,19|              gdy koń jego powstrzymany w zapędzie siadł prawie całkiem
3216  2,19|            który wierzył nade wszystko w topór, rzucił nim w kupę
3217  2,19|           wszystko w topór, rzucił nim w kupę Niemców - i chwilowo
3218  2,19|      skrwawionego konia, parł na oślep w środek zastępu. Bojarowie
3219  2,19|             Niektórzy powdrapywali się w mgnieniu oka na przydrożne
3220  2,19|         chojary i poczęli szyć z łuków w środek knechtów, których
3221  2,19|     zbuntowanego ludu. Cofali się więc w milczeniu chłop przy chłopie,
3222  2,19|                złożyć gdzieś tymczasem w spokojnym miejscu, aby łatwiej
3223  2,19|             odnaleźć je po bitwie. Ale w tej samej chwili nowa fala
3224  2,19|               włóczni, które utkwiwszy w jego piersiach, brzuchu
3225  2,19|                szaleniec runął przerwą w szeregi, przewracając ludzi
3226  2,19|          przewracając ludzi jak burza.~W mgnieniu oka dziesiątki
3227  2,19|       zakolebał się, zatrząsł jak dom, w którym pękają ściany, rozszczepił
3228  2,19|            prysnął.~Bitwa zmieniła się w jednej chwili w rzeź. Długie
3229  2,19|           zmieniła się w jednej chwili w rzeź. Długie dzidy niemieckie
3230  2,19|        niemieckie i berdysze stały się w ścisku nieużyteczne. Natomiast
3231  2,19|            karkach. Konie wpierały się w gęstwę ludzką, przewracając
3232  2,19|             gromady dzikich wojowników w wilczych skórach i z wilczą
3233  2,19|          skórach i z wilczą żądzą krwi w piersiach. Wycie ich głuszyło
3234  2,19|               uśmiechał się, podnosząc w górę oczy, póki maczuga
3235  2,19|                krzyżacka. Czasem tylko w gąszczach zabrzmiał odgłos
3236  2,19|           siedząc na dobrych koniach i w zbrojach lepszych od piechurów,
3237  2,19|                także zbrojne, niektóre w kropierze, a wszystkie w
3238  2,19|               w kropierze, a wszystkie w żelazne naczółki z osadzonym
3239  2,19|         dzierżył wysoki, smukły rycerz w ciemnobłękitnym pancerzu
3240  2,19|             ciemnobłękitnym pancerzu i w takimże hełmie z zapuszczoną
3241  2,19|           posuwali się z wolna naprzód w trudzie i znoju.~Lecz Maćko
3242  2,19|                 Wybrał to pierwsze - i w mgnieniu oka z jego rozkazu
3243  2,19|            rycerzy zwróciła się czołem w stronę, z której nadeszła.
3244  2,19|            przewagę zbroić i koni padł w jednej chwili pokotem jak
3245  2,19|       doskonale.~"Biada! - rzekł sobie w duszy - nie uratuje się
3246  2,19|                więc uderzył go Niemiec w zakrywający oblicze okap
3247  2,19|           który ośmielił się stawić mu w gęstwinie czoło.~I trzymał
3248  2,19|                 Lecz zaledwie spojrzał w twarz rycerza, zerwał się
3249  2,20|                 która ciągnęła zamkowi w pomoc. Sam przesiadł się
3250  2,20|                ruszyli razem z Maćkiem w dalszą pogoń za pierzchającymi
3251  2,20|          zwyczaju, żeby albo się oddał w niewolę, albo zawrócił do
3252  2,20|            kształt stada jeleni, mając w sercu trwogę nieznośną,
3253  2,20|              sercu trwogę nieznośną, a w duszy chęć nie do walki
3254  2,20|          strasznym mężem. Kilku wpadło w bór, ale jeden ulgnął przy
3255  2,20|               całe gromady rzuciły się w gąszcza, w których wnet
3256  2,20|         gromady rzuciły się w gąszcza, w których wnet rozpoczęły
3257  2,20|                wilki, które pierzchały w gąszcz za zbliżeniem się
3258  2,20|            gest, jakby pokazując idący w górę od szyi powróz.~- Będzie
3259  2,20|                I poczęli patrzeć sobie w oczy, marszcząc brwi. Zdawało
3260  2,20|                po raz wtóry i rozeszli w dobrej zgodzie ku wielkiemu
3261  2,20|               Lorche, który wypoczywał w szałasie; jakoż po chwili
3262  2,20|          rozbrojonego, bez hełmu, jeno w skórzanym kaftanie, na którym
3263  2,20|              były pręgi od pancerza, i w czerwonej miękkiej mycce
3264  2,20|                Zbyszko - iże cię podał w moje ręce, bo nic ci ode
3265  2,20|             się zresztą domyślił. Więc w pierwszej chwili zagotowała
3266  2,20|        pierwszej chwili zagotowała się w nim krew jak ukrop.~- Głupcze! -
3267  2,20|          wszystkich, których ujęliście w poprzedniej bitwie? Dlatego
3268  2,20|                było jakby pewien wstyd w jego odpowiedzi i nietrudno
3269  2,20|            nietrudno było odgadnąć, że w duszy takiego uczynku nie
3270  2,20|             broni?~Mazur przetłumaczył w lot Zbyszkowe słowa, więc
3271  2,20|            spojrzał pytającym wzrokiem w twarz młodzianka.~A ów zaś
3272  2,20|               uderzył się nagle dłonią w myckę i zawołał:~- Na wszystkie
3273  2,20|          przyszły. Zali ich nie wzięto w niewolę?~- Nie! - rzekł,
3274  2,20|          świecili mu łuczywem, i biegł w stronę, gdzie byli pobrani
3275  2,20|            Puścisz mnie na słowo i sam w całych Prusiech będę jej
3276  2,20|       dochodził głos, i podniósłszy je w górę, zawołał:~- Sanderus!~-
3277  2,21|             siebie, a następnie zapadł w sen tak głęboki, że zaledwie
3278  2,21|                zaledwie na drugi dzień w południe zdołał go Czech
3279  2,21|            jutro.~Lecz Zbyszka chwycił w końcu gniew, więc porwał
3280  2,21|              nim położyć, a wnet język w gębie odnajdzie.~Hlawa nie
3281  2,21|          uśmiechał się nawet, albowiem w sercu miał dla Sanderusa
3282  2,21|                 Była-li moja niewiasta w tym oddziele, z którym szedłeś?
3283  2,21|              że zaraz ją porwano, więc w duszy zawsze myślał o niej
3284  2,21|            wikliny, całkiem zamkniętą, w której kogoś wieźli, i strzegła
3285  2,21|           kochanej pani, która została w Spychowie, a dla której
3286  2,21|          począł mówić donośnym głosem, w którym nie było już ani
3287  2,21|           biskupów, którzy wprowadzeni w błąd przez moich nieprzyjaciół (
3288  2,21|               był ci on nigdy starostą w Szczytnie, a opuścił je,
3289  2,21|                gdyż dusza zapiekła się w nim od boleści i pomsty
3290  2,21|            jeno wiem, że aż mu się coś w głowie pomieszało z zaciekłości
3291  2,21|            komturowi popsowało się coś w głowie. Ba, jako że inaczej
3292  2,21|          Rotgier, po którym też siarką w izbie czuć, i z nim jeszcze
3293  2,21|               iż począwszy od miejsca, w którym Skirwoiłło stoczył
3294  2,21|           droga na długiej przestrzeni w stronę odwrotną pokryta
3295  2,21|               pókim nie dostał kopytem w brzuch. Naonczas mnie zemdliło
3296  2,21|         zemdliło i dlategom się dostał w ręce waszmościów.~- Jużci,
3297  2,21|                go znasz. Jakież tam są w pobliżu zamki i gdzie, jak
3298  2,21|         Zygfryd i Arnold?~- Zamków tam w pobliżu nijakich nie masz,
3299  2,21|                gotowi, bo wraz ruszamy w drogę.~Giermek, który nie
3300  2,21|           wezwanie, dokąd każesz. A ty w razie jakowejś przygody
3301  2,21|                ramionach i całując się w policzki, przy czym de Lorche
3302  2,21|           opatrzył go żywnością, która w opustoszałym kraju przydać
3303  2,21|         pożegnał życzeniem, aby kiedyś w życiu mogli się jeszcze
3304  2,21|             mogli się jeszcze napotkać w jakiejś wielkiej i ostatecznej
3305  2,21|              już na koniu, uzbrojonego w kolczugę i w hełmie na głowie.
3306  2,21|               uzbrojonego w kolczugę i w hełmie na głowie. Więc zbliżywszy
3307  2,21|               że jeśli napotkają gdzie w lasach chłopów miejscowych,
3308  2,21|           panów krzyżackich, pomogą im w tropieniu starego komtura
3309  2,22|         wyciski olbrzymich kopyt idące w kierunku powrotnym i tak
3310  2,22|               tak począł mniej biegłej w wojennych sprawach młodzieży
3311  2,22|               wymiarkować, że cwałując w ucieczce, mocniej nogami
3312  2,22|           ucieczce, mocniej nogami bił w ziemię, niż idąc powoli
3313  2,22|                ziemię, niż idąc powoli w tamtą stronę, a przeto i
3314  2,22|               Zbyszko - że nie masz tu w pobliżu zamków, i tak to
3315  2,22|               zajęli i nie zdążyli się w nim pobudować. Gdzie im
3316  2,22|                którzy tu mieszkali, są w obozie u Skirwoiłły, bo
3317  2,22|             popalili, a baby z dziećmi w głębiach borowych zatajone.
3318  2,22|              się nam i udało, to potem w nich zbawienie nasze - rzekł
3319  2,22|          Arnold - wtrącił Sanderus był w bitwie kiścieniem po plecach
3320  2,22|                łaską Pana Jezusową moc w kościach żywie! Ale ty sobie
3321  2,22|         naszych rycerzach, którycheśmy w Krakowie widzieli? A panu
3322  2,22|                śród wszystkiej ślachty w naszym królestwie my jedni
3323  2,22|          Zbyszko. I czas jakiś jechali w milczeniu, po czym znów
3324  2,22|             albo obronę przygotować.~- W nocy on sam naprzód nie
3325  2,22|      strachliwy -odrzekł Zbyszko - ale w dzień pewnie, że tak będzie
3326  2,22|              Powiem mu, żeby trzy razy w dzień zatrzymywał się i
3327  2,22|         potykali się na śmierć, ale tu w ich kraju nie może to być...
3328  2,22|               jakoście rzekli, co pary w koniach walić do puszcz
3329  2,22|              Zbyszko zmarszczył brwi i w twarzy odbiła mu się głęboka
3330  2,22|             mężom z Bogdańca, albowiem w tej chwili stał się, zwłaszcza
3331  2,22|             wymówiwszy sobie tylko, by w razie niebezpieczeństwa
3332  2,22|              było czynić postoje, gdyż w samotności ogarnia go zawsze
3333  2,22|                jakowyś niepokój, nawet w zbożnych krainach, a cóż
3334  2,22|                krainach, a cóż dopiero w boru tak dzikim i szkaradnym
3335  2,22|            dzikim i szkaradnym jak ów, w którym znajdują się obecnie.~
3336  2,22|              innych i o świcie ruszyli w dalszy pochód. Ślady olbrzymich
3337  2,22|            trudności, albowiem zaschły w niskim błotnistym zwykle
3338  2,22|         zatrzymał go tylko z obawy, że w głębi boru mogło się ich
3339  2,22|                nie mogli się rozmówić.~W czasie następnego pochodu
3340  2,22|              Co będzie, jeśli przyjadą w okolice wyższe i suchsze,
3341  2,22|             ich do kraju ludniejszego, w którym mieszkańce przyzwyczaili
3342  2,22|             przy drodze, wielki zacios w kształcie krzyża, świeżo
3343  2,22|        niedługo, gdyż same rzucały się w oczy.~Sanderus widocznie
3344  2,22|              widocznie zjechał z drogi w bór, idąc za wyciskami wielkich
3345  2,22|                ich jednak poprzedzać i w razie dostrzeżenia czego
3346  2,22|            czego dać im znać, aby byli w pogotowiu.~Jakoż niebawem
3347  2,22|                 Jakoż niebawem ruszyli w bór. Drugi zacios na sośnie
3348  2,22|            znajdą jakąś osadę leśną, a w niej tych, których szukają.~
3349  2,22|   Gdzieniegdzie tylko wśród świecących w słońcu gałęzi migały wiewiórki,
3350  2,22|           znacznie są na przedzie i że w porę ostrzegą, stary rycerz
3351  2,22|         ostatniego postoju do miejsca, w którym był zacios, ujechaliśmy
3352  2,22|           Zbyszko oczy miał wzniesione w górę i nie do Maćka szeptał,
3353  2,22|              Stój! - szepnął Zbyszko i w tej samej chwili zeskoczył
3354  2,22|       zatrzymali się z końmi, mając je w pogotowiu i bacząc, aby
3355  2,22|        masztalerzy i Sanderus, których w mig mi powiążecie, a gdyby
3356  2,22|               chciał się bronić, to go w łeb.~I ruszyli zaraz naprzód.
3357  2,22|           dając mu do zrozumienia, aby w każdej chwili gotów był
3358  2,22|          będzie, przy czym nabrał tchu w piersi i zmacał, czy miecz
3359  2,22|              ziemne chaty, czyli numy, w których zapewne mieszkali
3360  2,22|         Zygfryda za pierś, przegiął go w tył i w jednej chwili wziął
3361  2,22|             pierś, przegiął go w tył i w jednej chwili wziął go pod
3362  2,22|          pachołek Maćków, Wit, obuchem w rudą głowę i rozciągnął
3363  2,22|                że dostał się jakby nie w ludzkie, ale niedźwiedzie
3364  2,22|               wprawdzie nieco młodzian w górę, ale ów podniósł go
3365  2,22|            nogę między kolana, uderzył w zgięcie i zwalił na ziemię.~
3366  2,22|            jednakże padł pod spód, ale w tej chwili baczny na wszystko
3367  2,22|             wpół zgniecionego Zygfryda w ręce pachołkom, sam zaś
3368  2,22|             sam zaś ruszył ku leżącym, w mgnieniu oka skrępował pasem
3369  2,22|         okrutny i niewypowiedziany ból w plecach, w które otrzymał
3370  2,22|        niewypowiedziany ból w plecach, w które otrzymał był uderzenie
3371  2,22|           powtórzył Zbyszko.~I umilkł. W izbie było ciemno, zatem
3372  2,22|               izbie było ciemno, zatem w pierwszej chwili nie mógł
3373  2,22|                 Zbyszko!~A wtem ujrzał w mroku i jej oczy, szeroko
3374  2,22|           skoczył ku niej i chwycił ją w ramiona, lecz ona nie poznała
3375  2,23|                Zbyszko wszedł do izby, w tej chwili skoczyła w kąt
3376  2,23|            izby, w tej chwili skoczyła w kąt i skryła się za wiązką
3377  2,23|            ręce, próżno błagał, dusząc w sobie łzy. Nie chciała z
3378  2,23|           wówczas, gdy naniecono ognia w świetlicy i gdy przy jego
3379  2,23|             potargane strzępy odzieży, w które była przybrana, i
3380  2,23|          przybrana, i serce skowyczało w nim z bólu i wściekłości
3381  2,23|            bólu i wściekłości na myśl, w jakich była rękach i jak
3382  2,23|                ród.~I ściskając jakoby w żelaznych cęgach dłoń Zbyszkową,
3383  2,23|             Kto im nie przygani, tobie w oczy plunie. Opamiętaj się,
3384  2,23|              nie bój się! I powinieneś w tym Jurandowi wygodzić.
3385  2,23|                on jeńca wziął, jeno go w podarunku od ciebie dostanie.
3386  2,23|               Knuła ona zdrady jeszcze w leśnym dworcu przy księciu
3387  2,23|            opodal na plecach, związany w kij do własnego miecza,
3388  2,23|            szaty, a sama ubierzesz się w te łachmany, w których kazaliście
3389  2,23|           ubierzesz się w te łachmany, w których kazaliście jej chodzić...
3390  2,23|             cię gałąź.~Ona chwyciła go w przerażeniu za kolana, ale
3391  2,23|         przerażeniu za kolana, ale gdy w odpowiedzi kopnął ją, skoczyła
3392  2,23|               się też rozebrać i oblec w nowe szaty. Służka, wymościwszy
3393  2,23|      przyjacioły jesteście, pani, więc w imię Ojca i Syna, i Ducha,
3394  2,23|         Zbyszka.~- Kazałem oblec panią w te szaty, które miała na
3395  2,23|               mięsiwo i wędzoną rzepę, w którą zaopatrzyli się na
3396  2,23|               zaopatrzyli się na drogę w obozie żmujdzkim, ale zaledwie
3397  2,23|              Łżesz! - zawołał Maćko.~I w ten sposób poczęła się rozmowa,
3398  2,23|                jednak Maćko zakrzyknął w uniesieniu, że właśnie Zakon
3399  2,23|              krzyża: "Kto wie, komu wy w rzeczy służycie, jeśli nie
3400  2,23|              uderzyły go dlatego, że i w samym Zakonie był posąd
3401  2,23|              Zygfryd, z którym szedłeś w pochód na wojnę -rzekł -
3402  2,23|            wytrzeszczył oczy i czyniąc w zdumieniu znak krzyża, rzekł:~-
3403  2,23|        zdumieniu znak krzyża, rzekł:~- W imię Ojca i Syna, i Ducha!...
3404  2,23|                    ta opętana dziewka, w której głowie dwudziestu
3405  2,23|              spoglądać dzikim wzrokiem w stronę leżącego opodal w
3406  2,23|               w stronę leżącego opodal w mroku Zygfryda.~Maćko położył
3407  2,23|               boleści. Arnold siedział w zamyśleniu. Czech zaś w
3408  2,23|                w zamyśleniu. Czech zaś w kilku słowach opowiedział
3409  2,23|                lasu i trzaskanie skier w ognisku.~I siedzieli tak
3410  2,23|             kto ona, i żem do jej męki w niczym i nigdy ręki nie
3411  2,23|              jakiej szczęśliwej zmiany w Danusi nie przyniesie.~Czech
3412  2,23|              Zastał go pogrążonego też w zadumie i nie zważającego
3413  2,23|               mi panienka ze Zgorzelic w głowie.~- Hej, prawda, nowa
3414  2,23|            nowa bieda! Toć przecie ona w Spychowie.~- A w Spychowie.
3415  2,23|           przecie ona w Spychowie.~- A w Spychowie. Wywieźliśmy ją
3416  2,23|              nie lubił o tym mówić, bo w duszy poczuwał się do winy.~-
3417  2,23|               stronę.~Ale Czech myślał w tej chwili tylko o Jagience.~-
3418  2,23|              nią, powiedziała mi tak: "W razie czego przyjedziecie
3419  2,23|        nieskładne by jej było zostawać w Spychowie, gdy Danuśka przyjedzie.
3420  2,23|                 i tych zamiarów, które w duszy piastował. Po chwili
3421  2,23|           krzywdy albo przygody? Bo to w drodze łatwie się może to
3422  2,23|           Pamiętaj też, że na miejscu, w samych Zgorzelicach, trzeba
3423  2,23|         powiadasz, ta dziewka skapieje w drodze, to nie wiem, czy
3424  2,23|                go nie uronię i dopiero w Spychowie panu Jurandowi
3425  2,23|                   Nie bez tego, byście w puszczach nie spotkali jakich
3426  2,23|             nakrył się kudłatą skórą i w mig zasnął. Niebo jednak
3427  2,23|                to jednak było szukanie w ciemnościach i w gęstwinie;
3428  2,23|              szukanie w ciemnościach i w gęstwinie; jakoż popowracali
3429  2,23|               Maćko począł ich okładać w milczeniu pięścią, po czym
3430  2,23|               bo albo zdechnie z głodu w lesie, albo znajdą ją chłopi,
3431  2,23|            wilcy. Żal jeno, że ją kara w Spychowie minęła.~Zbyszko
3432  2,23|           Chciałem też pięknie prosić, w razie gdyby co zaszło...
3433  2,23|            opiekuństwo, bo to też stoi w testamencie.~- Jeśli zaś
3434  2,23|              zaś biskup każe nam ostać w Płocku?~- Słuchaj go we
3435  2,24|                z rodzinami i dobytkiem w niedostępnych głębiach leśnych.
3436  2,24|              Słyszał ją, jak "kwiliła" w nocy, domyślał się, że nie
3437  2,24|               uśpione dzieci. Topniało w nim wówczas z rozrzewnienia
3438  2,24|          zaczekać, nie wiedząc bowiem, w jakim zdrowiu Danuśka się
3439  2,24|            zupełnie bezpieczni dopiero w krajach księcia Janusza,
3440  2,24|                 więc trzymał wprawdzie w pogotowiu parobków i juczne
3441  2,24|          Danusię.~Siadł i wpatrzył się w nią, ona nie otworzyła wcale
3442  2,24|           Zbyszko...~On zaś rzucił się w jednej chwili przed nią
3443  2,24|              zdziwieniem.~- Już ty nie w niewoli! - mówił Zbyszko. -
3444  2,24|         błyszczące, a policzki pałają. W tejże chwili mignęła mu
3445  2,24|           dlatego, że się jej majaczył w gorączce.~Więc zadrżało
3446  2,24|                gorączce.~Więc zadrżało w nim serce z przerażenia
3447  2,24|                strumieniowi, płynącemu w pobliżu wśród gęstwy i mchów
3448  2,24|               spochmumiał widocznie.~- W gorętwie jest? - rzekł.~-
3449  2,24|               Ale Danusia przerwała mu w tej chwili. Skończywszy
3450  2,24|               Skończywszy pić, utkwiła w nim swe rozszerzone przez
3451  2,24|            bierz do tej samej kołyski, w której ją wieźli, albo też
3452  2,24|          wieźli, albo też na kulbakę i w drogę! Rozumiesz?~To rzekłszy,
3453  2,24|               pieszego ludu, zbrojnego w dzidy i w berdysze, otaczał
3454  2,24|              ludu, zbrojnego w dzidy i w berdysze, otaczał z czterech
3455  2,24|                napełniła mu duszę, ale w mgnieniu oka chwycił za
3456  2,24|                ludzcy, a nawet układni w nieszczęściu, nie umieli
3457  2,24|                spojrzał ponuro naokół. W piersi jego biło nie tylko
3458  2,24|             Zbyszka i gdyby obaj mieli w ręku miecze, topory albo
3459  2,24|           pomyślawszy, że Zbyszko jest w chacie przy Danusi całkiem
3460  2,24|                z łaskawością ozwał się w dobrej polskiej mowie:~-
3461  2,24|                się znów z mizerykordią w ręku.~- Bratanek mój nie
3462  2,24|               rzekł -i prosi, aby póki w drogę nie ruszycie, mógł
3463  2,24|         przyślę mu jadło i napitek, bo w drogę nie ruszym zaraz,
3464  2,24|               rozumiejący, jaki ma być w każdym zdarzeniu zachowany
3465  2,24|              Maćka nie poszła jednakże w las, gdyż Wolfgang od niego
3466  2,24|          rycerz, jakim sposobem wpadli w pułapkę. Oto Wolfgang, młodszy
3467  2,24|                znajdował się na szlaku w pobliżu smołami, gdy służka
3468  2,24|                przebiegły Maćko, który w każdym położeniu starał
3469  2,24|          Ciężka to zawsze rzecz popaść w niewolę, wszelako Bogu dziękuję,
3470  2,24|             Bogu dziękuję, że mnie nie w inne, jeno w wasze oddał
3471  2,24|               że mnie nie w inne, jeno w wasze oddał ręce, bo, wiera,
3472  2,24|     wszystkiego!~- Mowę waszą znam, bo w Człuchowej naród po polsku
3473  2,24|                I począł pilnie patrzeć w twarz Wolfganga, ale ów
3474  2,24|       niegodziwości, którymi rzucał mu w oczy Maćko, nie umiał nic
3475  2,24|               odwieźć do domu? Zali ma w waszych podziemiach konać?
3476  2,24|          wielkie to było zaklęcie, ale w tej chwili Arnold spytał
3477  2,24|     wypuszczeniu obu na słowo. Miał on w tym swoje wyrachowanie:
3478  2,24|        wyrachowanie: oto był zwyciężon w większej bitwie przez Skirwoiłłę,
3479  2,24|             bitwie przez Skirwoiłłę, a w pojedynczej przez tych polskich
3480  2,24|                się takich dwóch wzięło w niewolę.~Jakoż Maćko, słuchając
3481  2,24|             pod Gotteswerder wzięliśmy w niewolę znacznego waszego
3482  2,24|            czemu to nie spotkaliśmy go w drodze?~- Bo widać tędy
3483  2,24|              lubo niby ludzki i gładki w mowie, okazał się niepomiernie
3484  2,24|          oznajmić, przy czym widocznie w obawie, aby Niemcom nie
3485  2,24|        wyjeżdżał natychmiast.~- Tak to w rycerskim stanie - mówił,
3486  2,24|               z puszczy się wydostać i w ludzkim kraju na Mazowszu
3487  2,24|               tej niebogi może też być w tym zbawienie.~Tak mówiąc,
3488  2,24|               Danusię, która pogrążona w półśnie, oddychała szybko
3489  2,24|        trzymając na ręku Danusię. Było w tym coś tak wzruszającego,
3490  2,24|               zdziwieniem i burzyć się w sercach przeciw sprawcom
3491  2,24|               mieli jeszcze młodą krew w żyłach.~On zaś zawahał się
3492  2,24|              wziąć na siodło i trzymać w drodze przy piersi, czy
3493  2,24|            przy piersi, czy też złożyć w kołysce. Namyślił się wreszcie
3494  2,24|          pożegnanie, ale Maćko, któren w rzeczy miłował go jak źrenicę
3495  2,24|            smutno:~- Przecie wiecie.~- W drogę! Jedź w zdrowiu!~Konie
3496  2,24|                wiecie.~- W drogę! Jedź w zdrowiu!~Konie ruszyły i
3497  2,24|             tym umiłowanym chłopakiem, w którym była cała nadzieja
3498  2,24|                rzekł sobie - że nie on w niewoli jest Jeno ja..."~
3499  2,24|            uspokajała go myśl, że jest w odwodzie pan de Lorche i
3500  2,24|               jużci - mówił sobie - że w takowym zdarzeniu Zbyszko