Tom,    Rozdzial

3501  2,25|              tak wielkich pochodów jak w krajach, w których łatwiej
3502  2,25|                pochodów jak w krajach, w których łatwiej było o owies.
3503  2,25|                niego komary rojące się w wilgotnej puszczy, od których,
3504  2,25|              nożem podważać i przemocą w gardło lać, wolał ustąpić,
3505  2,25|            jednak doskonale, że byłoby w tym coś upokarzającego dla
3506  2,25|           Jagienki, gdyby znalazła się w Spychowie razem z Danusią. "
3507  2,25|               z Danusią. "Można będzie w Płocku biskupowi powiedzieć -
3508  2,25|            wszystko już będzie dobrze. W dzień kierował się słońcem,
3509  2,25|              się słońcem, a gdy pochód w noc się przeciągnął, gwiazdami.
3510  2,25|               od wilków i niedźwiedzi, w dzień ustępować z drogi
3511  2,25|             dżdżami potoki. Nie brakło w puszczy i jezior, w których
3512  2,25|             brakło w puszczy i jezior, w których widywali przy zachodzie
3513  2,25|          zachodzie słońca pławiące się w rumianych, wygładzonych
3514  2,25|         spotkanie lud dziki, przybrany w skóry na gołym ciele, zbrojny
3515  2,25|                na gołym ciele, zbrojny w kiścienie i łuki, a patrzący
3516  2,25|                z pierwszego zdumienia, w jaki ich wprawiał widok
3517  2,25|           wówczas ustępowali. Później, w kraju już osiadłym, ze szlachtą
3518  2,25|        wyrządzoną księciu wówczas, gdy w czasie największego spokoju
3519  2,25|              Takim wkładał jako łopatą w głowę Czech, że pierwsze
3520  2,25|            wolno go jej pozbawiać.~Ale w osiadłych stronach łatwo
3521  2,25|              przed Bożym Ciałem stanął w Spychowie.~Przyjechał wieczorem,
3522  2,25|             jej nadzieje rozsypały się w proch.~Siły wszakże nie
3523  2,25|          Jagien-ki poruszały się jakby w modlitwie.~- Nie obaczyłaże
3524  2,25|                 Czech począł opowiadać w krótkich słowach, jak odbili
3525  2,25|             młody rycerz chciał go dać w podarunku i dla pomsty Jurandowi.~-
3526  2,25|                wypowiedział jej to już w duchu w czasie podróży,
3527  2,25|        wypowiedział jej to już w duchu w czasie podróży, bo całował
3528  2,25|              do się z taką siłą, że aż w niej oddech zapierało, ona
3529  2,25|               uspokoiła się nieco krew w żyłach Hlawy i gdy ksiądz
3530  2,25|                  aby rozum jej i duszę w ciemnościach i we władaniu
3531  2,25|              zemrze, będą mieli ludzie w niebiesiech jednego więcej
3532  2,25|                odpowiedział Hlawa.~Ale w głosie jego było nieco zniechęcenia,
3533  2,25|            znajdowali go leżącego, nie w uśpieniu, lecz w modlitwie
3534  2,25|         leżącego, nie w uśpieniu, lecz w modlitwie tak gorliwej,
3535  2,25|               Zygfryda ze skrępowanymi w krzyż na piersiach rękoma
3536  2,25|            Tolimą udali się do starca.~W pierwszej chwili Czech nie
3537  2,25|               Olbrzymi mąż zmienił się w olbrzymiego kościeja. Twarz
3538  2,25|             czarnego chleba z utkwioną w nim mizerykordią, czyli
3539  2,25|                bose stopy, i podał się w tył. Wtedy to właśnie wydał
3540  2,25|               jakoby istotnie pogrążon w wieczystym uśpieniu śmierci.~-
3541  2,25|              do dobrej nowiny i budzić w nim nowego niepokoju, zataił,
3542  2,25|            gdyby była dłużej pozostała w tych strasznych rękach,
3543  2,25|                niedoli Danusi, wówczas w pustych jamach oczu zebrały
3544  2,25|                pachołkowie chwycili go w mgnieniu oka za barki i
3545  2,25|           sobie przypomnieć lub wrazić w pamięć po raz ostatni jego
3546  2,25|          ocknął się - i skierował dłoń w stronę bochenka chleba,
3547  2,25|                stronę bochenka chleba, w którym utkwiona była złowroga
3548  2,25|            pachołkowie zatrzymali dech w piersiach. Kara była stokroć
3549  2,25|     skrępowanego jeńca, wzdrygnęły się w nich serca.~Ale on, ująwszy
3550  2,25|            nich serca.~Ale on, ująwszy w połowie nóż, wyciągnął wskazujący
3551  2,25|                Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje,
3552  2,25|       nadziemskim światłem.~A widok ów w połączeniu ze słowami modlitwy
3553  2,25|           stary Tolima o zatwardziałej w ustawicznych bitwach duszy,
3554  2,26|     przysiadały na zadach. Oni jechali w głębokim milczeniu zapadłym
3555  2,26|                że oczy Krzyżaka świecą w pomroce jak oczy złego ducha
3556  2,26|                głosem i zmieniwszy się w szkaradny kształt pocznie
3557  2,26|              wojownik, który umiał bić w pojedynkę w całe kupy Niemców,
3558  2,26|            który umiał bić w pojedynkę w całe kupy Niemców, jak jastrząb
3559  2,26|             Niemców, jak jastrząb bije w stado kuropatw - bał się
3560  2,26|    spychowskiego lasu, nastała przerwa w dżdżu i chmury zajaśniały
3561  2,26|               broni, ale o milę zaraz, w pana Warcimowym dworzyszczu,
3562  2,26|           dorżnę jako przystoi i głowę w gnoju zakopię!" Tak mówił
3563  2,26|           życie i wolność jeńcowi i że w takim razie na nic by się
3564  2,26|            jakąś dziką skamieniałością w twarzy, nie odezwawszy się
3565  2,26|              śnie.~Krótka była przerwa w burzy i krótko trwało rozjaśnienie.
3566  2,26|                ścian boru, na niej zaś w pośrodku samotnego jeźdźca
3567  2,26|            ręką Czecha, i noc spędzona w spychowskim więzieniu, i
3568  2,26|              Chwilami tężała i krzepła w nim myśl, tak że zupełnie
3569  2,26|           budziła go i zarazem budziła w nim jakieś głuche poczucie
3570  2,26|                  Jestem. Idź! idź!~Ale w tej chwili spostrzegł, że
3571  2,26|             także towarzysza: strzemię w strzemię jechał jakiś twór
3572  2,26|                kości i głos mówiący mu w samo ucho:~- Czas! czas!
3573  2,26|                zaszumiały jakieś głosy w wierzchołkach drzew.~Zygfryd,
3574  2,26|               mu piersi, aby ukąsić go w serce. Ale potem gasnące
3575  2,26|              oto śmierć rozpłynęła się w jakiś białawy obłok, który
3576  2,26|                nieprzenikliwą zasłoną.~W tej chwili burza rozszalała
3577  2,26|            wściekłością. Piorun huknął w środek drogi z tak straszliwym
3578  2,26|              jakby ziemia zapadała się w posadach. Cały bór ugiął
3579  2,26|            przesłoniły świat - i tylko w czasie krótkich krwawych
3580  2,26|               przez czterech zbrojnych w kusze i miecze pachołków.
3581  2,26|                wideł i innych narzędzi w drodze przydatnych. Potrzebne
3582  2,26|         wielkiemu mistrzowi Jagiełło i w listach, i osobiście na
3583  2,26|                i osobiście na zjazdach w Raciążu.~Ale mając ludzi
3584  2,26|                poczet więc jechał ufny w siebie i wolny od obaw.
3585  2,26|              dżdżu, mieniące się tęczą w słońcu. Wśród sosnowych
3586  2,26|                mokra, ale śmiejąca się w porannej jasności. W takie
3587  2,26|               się w porannej jasności. W takie poranki radość ogarnia
3588  2,26|        Jagienki osiadła ciężka troska. W życiu jej coś się skończyło,
3589  2,26|              chociaż nie bardzo biegła w rozmyślaniu i nie umiejąca
3590  2,26|    wypowiedzieć sobie wyraźnie, co się w niej dzieje i co się jej
3591  2,26|              na marne, że rozwiała się w niej wszelka nadzieja, jako
3592  2,26|               być inne, jeno smutne, a w żadnym razie nie tak dobre,
3593  2,26|              bo i bez tego czuła jakby w dodatku do całego brzemienia,
3594  2,26|              dość harda - mówiła sobie w duszy - a teraz mam, czegom
3595  2,26|            piór sójki na czapce poznał w nim borowego.~- Hej, a ktoś
3596  2,26|            Hlawę, dowodziła bowiem, że w pobliżu nie było ludzi ni
3597  2,26|                przed Jagienką konia.~- W imię Ojca i Syna, i Ducha!
3598  2,26|         odpowiedział Czech - jeno ufam w moc Bożą. Wszelako, jeśli
3599  2,26|               jednakże Hlawy, pobrali, w niedostatku łopat, widły
3600  2,26|               topory dla wybrania dołu w ziemi i poszli. Czech udał
3601  2,26|             złe duchy nie zbierały się w tym miejscu, i wrócił do
3602  2,26|             wrócił do orszaku.~- Dusza w piekle, a ciało już w ziemi -
3603  2,26|            Dusza w piekle, a ciało już w ziemi - rzekł do Jagienki. -
3604  2,26|            obyczaj.~Długi czas jechali w zadumie, rozmyślając o tym
3605  2,27|                 Rozdział XXVII~Dopiero w dni dziewięć po wyjeździe
3606  2,27|          przeciw której nie ma już sił w tym wycieńczonym przez niewolę,
3607  2,27|               przerażenia i że właśnie w tej chwili napadła ją owa
3608  2,27|               chatach, prześcigali się w usługach i pomocy. Dostarczano
3609  2,27|               już Zbyszko wieźć Danusi w kolebce między końmi, gdyż
3610  2,27|            młodziankowie przenosili ją w noszach ode wsi do wsi tak
3611  2,27|                 Ale Zbyszko nie myślał w tej chwili o zemście, tylko
3612  2,27|        przebywali, jedzie za nimi ślad w ślad śmierć i czyha tylko
3613  2,27|               miała się rwać z boleści w Zbyszku dusza, gdy spoglądając
3614  2,27|                 że chyba i jemu samemu w głowie się pomiesza, piersi
3615  2,27|          Krzyżak znajdował się wówczas w orszaku, byłby go poszarpał
3616  2,27|              polem a łąką, Ale stojąca w pobliżu dzika grusza dawała
3617  2,27|            drogą i upałem pokładli się w cieniu i usnęli; tylko Zbyszko
3618  2,27|                stanął i począł brzękać w kosę osełką, drgnęła lekko
3619  2,27|          przynosił istotnie mocną woń, w której czuć było i siano,
3620  2,27|         przeróżne pachnące zioła. Więc w Zbyszku na myśl, że przytomność
3621  2,27|              zadrżało z radości serce. W pierwszym uniesieniu chciał
3622  2,27|               tak samo jako poprzednio w chacie smolarzy, ale daleko
3623  2,27|               jakiś patrzyli na siebie w milczeniu. Ciszę polną mącił
3624  2,27|            strony łąki, któren szemrał w liściach gruszy, ksykanie
3625  2,27|               gruszy, ksykanie koników w trawach i dalekie, niewyraźne
3626  2,27|            widzi anioła. Powoli jednak w oczach jej poczęło się odbijać
3627  2,27|            Szukałem cię i odbiłem. Nie w niemieckiej tyś już mocy.
3628  2,27|               dwie łzy, wezbrawszy jej w oczach, stoczyły się z wolna
3629  2,27|              zawołał Zbyszko. Było zaś w tym stłumionym okrzyku więcej
3630  2,27|                okrzyku więcej mocy niż w największych zaklęciach
3631  2,27|                zapadła ponownie cisza; w dali jeno chłop przestał
3632  2,27|               co łudzić - konała!~A on w przerażeniu i rozpaczy począł
3633  2,27|           poklękali i poczęli odmawiać w głos litanię.~Powiew ustał,
3634  2,27|                śladem - i tak chodzili w słońcu wśród bujnych traw,
3635  2,27|             chwila i płacząc, albowiem w sercach mieli litość i żal.
3636  2,27|          litość i żal. Zbyszko klęczał w cieniu, przy noszach, z
3637  2,27|            pachnącą miodem drobniczkę. W wilgotnych dołkach znaleźli
3638  2,27|               konie. Sam Zbyszko niósł w głowach nosze, a niewiasty,
3639  2,27|               świat cały wygrzewał się w złotym blasku słonecznym.~ ~
3640  2,28|        naprzeciw liczną drużynę ludzi, w której byli mężowie i niewiasty.
3641  2,28|         wzroście, po czerwonych jamach w miejsce oczu i po białych,
3642  2,28|            Obok postępował z krzyżem i w białej komży ksiądz Kaleb.
3643  2,28|              za nimi niewiasty zamężne w nałęczkach na głowach i
3644  2,28|               A niektóre, przechylając w tył głowy i zamykając oczy,
3645  2,28|                  źle? Ostał się rodzic w wielkiej żałobie, a ty już
3646  2,28|               od czoła aż do złożonych w krzyż rąk zmarłej i pochylił
3647  2,28|              pozbawione dłoni, wzniósł w górę, zaś obecni odgadli
3648  2,28|              pól, gdy doszli. Kaplica, w której złożono zwłoki, jaśniała
3649  2,28|               sam o jutrzni wkładał ją w trumnę, którą biegli rzemieślnicy
3650  2,28|              pnia dębowego, wprawiwszy w wieku nad głową szybę złotego
3651  2,28|        powrocie do domu utracił władzę w nogach, a gdy położono go
3652  2,28|            źrenicami duszy ogląda, ale w tym się pomylili, gdyż on,
3653  2,29|              chorzał obłożnie, ale żył w odrętwieniu. Z początku,
3654  2,29|               von Baden i jego bratem. W spychowskich podziemiach
3655  2,29|               Bał się on wprawdzie, że w pierwszych chwilach boleści
3656  2,29|           odjechać od kochanej trumny, w świeżym żalu, w świeżym
3657  2,29|                trumny, w świeżym żalu, w świeżym osieroceniu i wnet
3658  2,29|          żałował, iż wziął to wszystko w rachubę, gdyż Zbyszkowi
3659  2,29|                on aż do śmierci Danusi w okrutnym wysiłku, w okrutnym
3660  2,29|             Danusi w okrutnym wysiłku, w okrutnym natężeniu wszystkich
3661  2,29|             przede mną". Ale na domiar w jego duszy to poczucie bezradności,
3662  2,29|             opanowywał i zarazem tężał w nim coraz bardziej, tak
3663  2,29|             nim coraz bardziej, tak że w końcu nie było w Zbyszkowym
3664  2,29|                tak że w końcu nie było w Zbyszkowym sercu miejsca
3665  2,29|              tylko myślał i hodował go w sobie, i żył z nim jednym,
3666  2,29|               wszystko inne, zamknięty w sobie, pogrążon jakby w
3667  2,29|                w sobie, pogrążon jakby w półśnie, nieświadom tego,
3668  2,29|          wartkość i dzielność przeszły w stan folgi. W spojrzeniu
3669  2,29|       dzielność przeszły w stan folgi. W spojrzeniu i w ruchach miał
3670  2,29|             stan folgi. W spojrzeniu i w ruchach miał teraz jakąś
3671  2,29|               nocami przesiadywał albo w podziemiu przy trumnie Danusi,
3672  2,29|               na przyzbie, grzejąc się w południowych godzinach w
3673  2,29|               w południowych godzinach w blasku słonecznym. Chwilami
3674  2,29|           miejscowego klechy, z którym w braku kogo innego o swoich
3675  2,29|            którą śpiewał przy lutniach w nocy u kraty podziemia tak
3676  2,29|                 i niewywczasem, zapadł w długi sen, lecz gdy się
3677  2,29|          Danusi dowiedział się dopiero w Lubawie od starego Tolimy,
3678  2,29|                Tolimy, którego widział w więzach u tamtejszego komtura,
3679  2,29|                 by oddać się Zbyszkowi w niewolę.~Wieść o uwięzieniu
3680  2,29|               było trudniejszej rzeczy w świecie niż wydrzeć z gardła
3681  2,29|             się zdarzyło? Wiesz, że on w rękach krzyżackich?~- Wiem -
3682  2,29|                Lorche - bom go widział w Mal-borgu i dlatego sam
3683  2,29|            każdy wójt robi, co chce, a w drapieżności to już~chyba
3684  2,29|               i chciał uczynić, ale go w drodze nad granicą z noclegu
3685  2,29|             rycerstwo i we Flandrii, i w Geldrii, i w Burgundii...
3686  2,29|               Flandrii, i w Geldrii, i w Burgundii... Wiecie, jakożemjest
3687  2,29|            ciebie pojman. Powiedziałem w Malborgu tak: "Weźmiecie
3688  2,29|                mi, żeś i ty jest także w niewoli, bo cię tylko na
3689  2,29|             odrzekłem im, że gdyś mnie w jeństwo brał, byłeś wolny,
3690  2,29|                l ot mnie masz! A pókim w twoich rękach, nic oni ani
3691  2,29|        rycerskich gości, ale gdy który w niewolę popadnie, to o nim
3692  2,29|               wysłuchaj, co ci powiem. W Malborgu mówią, że ma zjechać
3693  2,29|               i spotkać się z mistrzem w samym Płocku albo gdzie
3694  2,29|              są jako węże, ale przecie w tym Witoldzie mistrza znaleźli.
3695  2,29|               Oddał nam Żmujdź - mówią w kapitule - ale przez nią
3696  2,29|               dwór. Może przygodzi się w szrankach u niego potykać,
3697  2,29|              mu nie odmówi. Wiecie, że w potrzebie nikt nie umie
3698  2,29|              rycerzy, którzy sławni są w świecie i których wyroki
3699  2,29|             też nie braknie. Słyszałem w Malborgu, że będą uczty,
3700  2,29|               największy ze wszystkich w chrześcijaństwie. Nie wiecie?
3701  2,29|                owej bolesnej martwoty, w której był przedtem pogrążon,
3702  2,29|           rycerz nie sprostał mu nigdy w szrankach, a Maurowie pierzchali
3703  2,29|         mniemanie, że on jest pierwszy w całym chrześcijaństwie.~
3704  2,29|              na wieść o nim ozwała się w Zbyszku bojowa rycerska
3705  2,29|             Aragonii odbył się dopiero w kilkanaście lat później
3706  2,29|                kilkanaście lat później w Perpignano, gdzie w obecności
3707  2,29|            później w Perpignano, gdzie w obecności cesarza Zygmunta,
3708  2,29|               i de Lorche cieszyli się w sercach, myśleli bowiem,
3709  2,29|         znamienite czyny rycerskie, bo w Polsce nie brakło zapaśników
3710  2,29|               ostawać? Nibyś to u mnie w niewoli, więc jedź ze mną,
3711  2,30|             XXX~Zbyszko wyrzucał sobie w duszy, iż w swej boleści
3712  2,30|             wyrzucał sobie w duszy, iż w swej boleści o stryjcu przepomniał,
3713  2,30|               Nadgraniczne drogi nawet w czasach największego spokoju
3714  2,30|               mieli nieszczęście wpaść w ręce polskie, ale dając
3715  2,30|               wsiach zakonnych, lecz i w zamkach.~W takie to właśnie
3716  2,30|           zakonnych, lecz i w zamkach.~W takie to właśnie zbójeckie
3717  2,30|         czekała ich niespodzianka.~Oto w gospodzie znaleźli Tolimę,
3718  2,30|            zasłyszawszy, że wysłannik, w chwili gdy go napadnięto
3719  2,30|            łaska boska... bom jest oto w Płocku.~- Wiem, a tamci
3720  2,30|              Znajdą ich Krzyżaki chyba w Toruniu. Po chwili zaś,
3721  2,30|          giermkowi do schowania, bo on w zamku u księcia mieszka,
3722  2,30|              przezpieczniej niż u mnie w gospodzie.~- To mój giermek
3723  2,30|                 To mój giermek jest tu w Płocku? a co on tu robi? -
3724  2,30|             odjechał z tą panną, która w Spychowie była, a teraz
3725  2,30|                po śmierci Danusi o nic w Spychowie nie pytał i o
3726  2,30|           rycerzem Maćkiem do Spychowa w pacholikowych szatkach przyjechała,
3727  2,30|              potem nasz pan wielce, bo w takim go miała starunku
3728  2,30|               powiadał, boście, panie, w zapamiętaniu od boleści
3729  2,30|           Spychowa, nie chciała mu się w głowie pomieścić. I po co?
3730  2,30|             widziała i lgnęła do niego w Zgorzelicach, ale on jej
3731  2,30|            Maćko zabrał ją do Spychowa w tym celu. aby ją za niego
3732  2,30|      poprzednio o wszystkim, co zaszło w Spychowie, dowiedział. A
3733  2,30|                takich, jakich człowiek w nieszczęściu najbardziej
3734  2,30|          wszystko trwało, zwłaszcza że w końcu na prośbę Zbyszkową
3735  2,30|               i śpiewał ją przy cytrze w otwartym oknie, podnosząc
3736  2,30|            sprawach, które czekały ich w Płocku.~- Wstąpiłem tu po
3737  2,30|               to wiesz, że stryj Maćko w niewoli i że po niego z
3738  2,30|                na Płock doradzić; król w Raciążu ma układy z wielkim
3739  2,30|           Słyszałem, że ją stryj Maćko w te strony przywiózł i że
3740  2,30|               te strony przywiózł i że w Spychowie też była? Okrutniem
3741  2,30|               jużci przezpieczniej, bo w Polsce, jako wiecie: zdarzy
3742  2,30|          wydaje, żeśmy mówili, ale wam w głowie było co innego.~-
3743  2,30|                znajdzie, bom przecie i w Płocku nie pierwszy raz.~-
3744  2,30|               Nie ja ich będę żałował.~W kilka pacierzy później,
3745  2,30|               obszerne domostwo leżało w obrębie murów zamkowych
3746  2,30|                gościom nie było duszno w izbach, rozkazał zastawić
3747  2,30|           swego czasu ów sławny rycerz w Krakowie.~Nie mógł jednakże
3748  2,30|                Nie rodzic, jeno stryj. W niewoli ci on u Krzyżaków
3749  2,30|            odrzekł nic, tylko podniósł w górę oczy, które za-łzawiły
3750  2,30|                które za-łzawiły mu się w jednej chwili, co widząc,
3751  2,30|               przygody.~I pociągnął go w kąt dziedzińca. Tam Zbyszko,
3752  2,30|               Turków i Tatarów. Bo oni w duszy i króla, i nas się
3753  2,30|                obcych dworów wysyła, a w oczy mu się łasi, bo lepiej
3754  2,30|            rozumie. Ale przebierze się w końcu miara!~I znów na chwilę
3755  2,30|                królowi - powtórzył - a w nim wre już z dawna gniew
3756  2,30|                z dawna gniew jak ukrop w garnku i tego bądź pewien,
3757  2,30|               nie mógł. Myśmy mu także w Krakowie ślubowali, ale
3758  2,30|              Nie ma go tu i nie będzie w Raciążku, gdyż wysłan jest
3759  2,30|            pana de Lorche, któren stał w pobliżu, a ów rozpytawszy
3760  2,30|                a to potykać się z wami w szrankach albo w bitwie.~
3761  2,30|                z wami w szrankach albo w bitwie.~Na to uśmiechnął
3762  2,30|   najpiękniejszą i najcno-tliwszą damą w świecie... Wielki byłby
3763  2,30|              przerwał i począł patrzeć w oczy Powale z szacunkiem,
3764  2,30|              wiedział, iż zgniótłby go w dwóch palcach jak orzech,
3765  2,30|          Lorche popatrzał przez chwilę w zdumieniu na pana z Taczewa,
3766  2,30|            Zychówna ze Zgorzelic, gdyż w chwili gdy oczy ich spotkały
3767  2,30|        nakrywszy oczy powiekami, stała w złotej przepasce na ciemnych
3768  2,30|        przepasce na ciemnych włosach i w niezmiernym blasku swej
3769  2,31|                 ale ona nie poznała go w pierwszej chwili, gdyż nie
3770  2,31|           Jedno to pociecha, że pewnie w niebie, a wyście młodzi.
3771  2,31|      stworzenie - każda niewiasta. Ale w niebie za wszystko nagroda
3772  2,31|                wami?~- Nie masz go, bo w niewoli u Krzyżaków, z której
3773  2,31|         pokłony gospodarza starosty.~A w młodzianku rozdarło się
3774  2,31|             rękoma jej kolana, klęczał w milczeniu, ona zaś pochyliła
3775  2,31|        dopytywać się o jego przygody i w ten sposób przez jakiś czas
3776  2,31|              między nami.~Lecz stojący w pobliżu pan z Taczewa odpowiedział:~-
3777  2,31|            Powała:~- A trzeba go nosić w sercach.~Tymczasem zagrały
3778  2,31|                Zbyszkowi, że więcej ma w sobie powagi i więcej majestatu,
3779  2,31|           będzie czas gadać z mistrzem w Raciążku. Potem do księcia
3780  2,31|            innym mówić, jeno o łowach, w których z całej duszy się
3781  2,31|     Wielkopolska mniej były lesiste, a w niektórych ziemiach tak
3782  2,31|              czasu młody rycerz dał mu w Krakowie, kiwnął mu przyjaźnie
3783  2,31|               sposobności zbliżył. Ale w tej chwili jakaś ręka dotknęła
3784  2,31|               spojrzał z wdzięcznością w jej modre oczy, które w
3785  2,31|                w jej modre oczy, które w tej chwili przesłoniły się
3786  2,31|               Po czym stali przed sobą w milczeniu, bo choć ona przyszła
3787  2,31|          siostra, wydała mu się jednak w swej królewskiej postawie
3788  2,31|            swej królewskiej postawie i w świetnych dworskich szatach
3789  2,31|            inną od dawnej Jagienki, że w pierwszej chwili nie śmiał
3790  2,31|                mówić jej: ty, jak ongi w Zgorzelicach i w Bogdańcu.
3791  2,31|              jak ongi w Zgorzelicach i w Bogdańcu. Ona zaś myślała,
3792  2,31|               się na ich twarzach. Ale w tej chwili rum uczynił się
3793  2,31|                ani śladu. Dawniej, gdy w kożuszku i z liśćmi w roztarganych
3794  2,31|              gdy w kożuszku i z liśćmi w roztarganych włosach ganiała
3795  2,31|                pierwszy rzut oka widać w niej było dziewkę znacznego
3796  2,31|               krwi - taki rozlewał się w jej twarzy spokój. Zbyszko
3797  2,31|               i ciemne włosy spadające w dwóch warkoczach na plecy,
3798  2,31|            starsi rycerze wpatrują się w nią pilnie i łakomie, a
3799  2,31|             widok uczuł na niego gniew w duszy. Nie uszedł geldryjski
3800  2,31|             Lorche! Pewnikiem znów się w kim kocha, bo całkiem olśnął.~
3801  2,31|               nad stołem i spojrzawszy w bok ku Jagience, rzekła:~-
3802  2,31|              smutku i większej litości w niczyim sercu nie znajdzie,
3803  2,31|          którzy mieli zwyczaj do późna w noc zabawiać się kielichami.
3804  2,31|              Czas jakiś szli pogrążeni w myślach, ale gdy już byli
3805  2,31|                tego słuchać. Bo jakże: w Spychowie mówił mi, że się
3806  2,31|               chciał jechać do Płocka, w Płocku dziś chciał rycerza
3807  2,31|        Długolasu pozywać, a teraz znów w inną godzi. Zali taka to
3808  2,31|              głęboko, popatrzył chwilę w blednące nocne niebo i tak
3809  2,31|           opowiem, jak okrutnie ze mną w czerskim zamku postąpiła.~
3810  2,31|               westchnął, znów spojrzał w niebo, na którego wschodzie
3811  2,31|             jest pewien czarnoksiężnik w wieży wśród lasów mieszkający,
3812  2,31|              których obu ciężki szwank w szrankach poniosłem. Tak
3813  2,31|              nie parsknąć, a i Zbyszko w innych czasach byłby się
3814  2,31|          boleść i niedola wyszlamowały w nim do cna wesołość, więc
3815  2,31|                 a najlepszy dowód masz w tym, żem się z rycerzem
3816  2,31|                 ale wolej mi polec niż w ciągłym smutku i strapieniu...~-
3817  2,31|            Powale już takie rzeczy nie w głowie. Pójdź lepiej jutro
3818  2,31|            przez co mogli wziąć udział w łowach. Jadąc ku puszczy,
3819  2,31|            kom-tur toruński von Wenden w piśmie, w którym zdawał
3820  2,31|          toruński von Wenden w piśmie, w którym zdawał sprawę z tego,
3821  2,31|               zdawał sprawę z tego, co w Płocku się dzieje. Chwalił
3822  2,31|               udobruchać, nie można mu w tej sprawie czynić trudności".
3823  2,31|              mistrzowi chodziło wielce w tej chwili o to, aby jak
3824  2,31|               król, nie chcąc siostrze w wielkich sprawach ustąpić,
3825  2,31|               starał wygodzić jej choć w mniejszych, przeto mam jako
3826  2,31|           zamyśleni i jakby zasłuchani w nieszporny szum sosen, po
3827  2,31|               wykupie Maćka ostaniecie w tych stronach? Zbyszko spojrzał
3828  2,31|            później. Więc podniósł oczy w górę, jakby się namyślając,
3829  2,31|            rozpłakała się na dobre, bo w sercu uczyniło się jej ogromnie
3830  2,31|  najsławniejszych, o których wiedziano w kraju i za granicą. Niewielki
3831  2,31|          Jagiełło z sobą, bo niektórzy w domu zostali, a inni szukali
3832  2,31|                 a inni szukali przygód w zamorskich, odległych krajach,
3833  2,31|               do Malborga jechać, gdyż w razie czego mury pokruszyliby
3834  2,31|              towarzyszów.~Więc Zbyszko w pierwszej chwili zapomniał
3835  2,31|                panie, wam! wam!~- Mnie w części - odrzekł Powała -
3836  2,31|              części - odrzekł Powała - w części tutejszej księż-nie,
3837  2,32|               Zjazd na wyspie wiślanej w Raciążu, na który król udał
3838  2,32|            różnych spraw jak te, które w tym samym miejscu odbyły
3839  2,32|                po dworach zachodnich i w samym Rzymie, a zarazem
3840  2,32|               dawali się zdurzyć: "Gdy w potęgę wzrośniecie, zuchwałości
3841  2,32|           Skirgiełłę chcecie na stolcu w Wilnie posadzić. Ależ na
3842  2,32|             inaczej Zakon musi uderzyć w Witolda tam, gdzie go dosięgnąć
3843  2,32|             dosięgnąć i zranić może. I w ten sposób spory wlokły
3844  2,32|              jakoby błędną drogą idącą w kółko. Król, nie chcąc się
3845  2,32|             słów, a chwilami uderzał i w pokorę. Ale że nawet w tej
3846  2,32|               i w pokorę. Ale że nawet w tej pokorze nieraz odzywały
3847  2,32|          odpowiedzieć, tym łatwiej, że w orszaku jego był Zbyszko,
3848  2,32|            orszaku jego był Zbyszko, a w mistrzowym obaj von Badenowie,
3849  2,32|             Badenowie, którzy przybyli w tej nadziei, że zdarzy im
3850  2,32|          zdarzy im się może z Polakami w szrankach potykać.~Ale nie
3851  2,32|                tego. Chcieli Krzyżacy, w razie gdyby im gładko poszło,
3852  2,32|            zabaw ochoty. Na boku tylko w porannych godzinach między
3853  2,32|              prawie uczciwym. Nie było w nim chytrości krzyżackiej
3854  2,32|        przyjdzie do wymiany jeńców - a w takim razie będziesz mógł
3855  2,32|              go, mówiąc: "Słuszna, iże w tak młodych latach pas i
3856  2,32|          papieża i różnych dworów: oto w rękach polskich sporo było
3857  2,32|               byli to mężowie dorośli, w sile wieku, wzięci zbrojną
3858  2,32|             wieku, wzięci zbrojną ręką w nadgranicznych bitwach i
3859  2,32|                i potyczkach. Tymczasem w rękach krzyżackich znajdowała
3860  2,32|          napadów dla okupu. Sam papież w Rzymie zwrócił na to swoją
3861  2,32|               prokuratora krzyżackiego w stolicy apostolskiej, głośno
3862  2,32|        dopuścili słudzy Zakonu. Mistrz w odpowiedzi przytoczył dziwnym
3863  2,32|               słowa, które powiedziała w swoim czasie księżna Aleksandra
3864  2,32|                czterech wilków, którzy w porwaniu Jurandówny wzięli
3865  2,32|             polegli wszyscy z mieczami w ręku?~Mistrz nie miał co
3866  2,32|             polskiej mianowani zostali w tym celu Zyndram z Maszkowic,
3867  2,32|         Przyczynił się za nim do króla w tej myśli, że młodzian i
3868  2,32|               ale ja bym jeszcze wolał w pole ku Krzyżakom i tego
3869  2,32|               i tego tobie zajrzę, żeś w nich już bijał.~Po chwili
3870  2,32|            podróż utwierdziła go tylko w przekonaniu, że wielki mistrz
3871  2,32|            Musiał on często postępować w sposób nieprawy, gdyż cały
3872  2,32|         karności, którą Zakon wprawiał w podziwienie świat cały.
3873  2,32|               karby, które trzymały go w sile i jedności. Mistrz
3874  2,32|             siedzącej na prawie lennym w ziemiach krzyżackich, więc
3875  2,32|             ziemiach krzyżackich, więc w pobliżu Malborga ten i ów
3876  2,32|      dostatkiem, lecz i bogactwem. Ale w dalszych ziemiach samowola,
3877  2,32|               łzy, często krew, tak że w całych obszernych krainach
3878  2,32|              go skazują, niż gdyby był w pogaństwie pozostał. A wojny
3879  2,32|      tajemniczy Głos uczynił Krzyżakom w objawieniu świętej Brygidy,
3880  2,32|         rozhukane konie, musi skończyć w przepaści, więc starał się,
3881  2,32|       przyczyny, pomimo swej słabości, w jednym tylko stawiał niezłomny
3882  2,32|            wybuchnąć, cofał się zawsze w ostatniej chwili, a potem
3883  2,32|               potem Bogu czynił dzięki w Malborgu, że mu się udało
3884  2,32|        najbardziej nieszczęsnych ludzi w świecie. Byłby niechybnie
3885  2,32|              wynieść się z tych krain, w których Zakon nie miał już
3886  2,32|         nawracać - i osiąść chyba znów w Palestynie lub na której
3887  2,32|             dalej i dalej, aż do dnia, w którym sam Bóg kres naznaczy.
3888  2,32|              naznaczy. Więc szedł, ale w dusznej trosce i smutku.
3889  2,32|             jakimś cichym cierpieniem. W zbroi, z krzyżem na piersiach,
3890  2,32|                z krzyżem na piersiach, w środku którego był w czworokącie
3891  2,32|        piersiach, w środku którego był w czworokącie czarny orzeł -
3892  2,32|             czworokącie czarny orzeł - w białym wielkim płaszczu,
3893  2,32|                wesoły był i kochał się w krotofilach, a i teraz nawet
3894  2,32|              sam je wyprawiał, ale ani w natłoku świetnego rycerstwa,
3895  2,32|            rycerstwa, które przybywało w gości do Malborga, ani w
3896  2,32|               w gości do Malborga, ani w zgiełku radosnym, wśród
3897  2,32|                zachodnich wykrzykiwali w uniesieniu, że Zakon sam
3898  2,33|               tylko mężnym i strasznym w pojedynkę rycerzem, ale
3899  2,33|        nadzwyczaj biegłym wojownikiem. W całym Królestwie nikt tak
3900  2,33|                Przedzamcze, żadna inna w całym świecie nie mogła
3901  2,33|            świecie nie mogła się nawet w przybliżeniu porównać. Już
3902  2,33|                się jedne nad drugimi - w części barwy ceglanej, przeważnie
3903  2,33|               przewyższał wszystko, co w życiu widzieli polscy rycerze.
3904  2,33|         wyrastają na gmachach, tworząc w nizinnym z natury miejscu
3905  2,33|           Zyndram nie odpowiedział - i w milczeniu obejmował oczyma
3906  2,33|               zdobycia - odrzekł jakby w zamyśleniu polski rycerz -
3907  2,33|           rycerz - ale...~- Ale co? Co w niej możecie przyganić?~-
3908  2,33|              mistrz zmarszczył brwi.~- W jakiejże to myśli mówicie?~-
3909  2,33|           jakiejże to myśli mówicie?~- W tej, że zakryte są przed
3910  2,33|            wyroki Boże.~I znów patrzał w zamyśleniu na mury, a Zbyszko,
3911  2,33|    wdzięcznością. Uderzyło go przy tym w tej chwili podobieństwo
3912  2,33|              masz tyle miejsca, ile tu w równi - odparł pan z Maszkowic -
3913  2,33|                  Bo cóż ci jest sercem w każdym zamku, jeśli nie
3914  2,33|             panie, odpowiedzi - rzekł. W tymże czasie dojechali.
3915  2,33|             zwykle wielkiemu mistrzowi w czasie przewozu. Z drugiej
3916  2,33|                wjechał do Przedzamcza. W bramie witali mistrza: wielki
3917  2,33|          rzeczami dotyczącymi Kościoła w Prusiech, i ciężko gnębili
3918  2,33|              błaznów do wyśmiewania go w oczy. Jednakże na jego widok
3919  2,33|           zwłaszcza że mistrz wjeżdżał w towarzystwie obcych rycerzy,
3920  2,33|         zbrojnych sił krzyżackich, był w tej chwili na wyprawie przeciw
3921  2,33|      miasteczka przy innych zamkach.~- W Bogu nadzieja, że jedna
3922  2,33|                rzekłszy, podniósł oczy w górę, a usta jego poruszały
3923  2,33|                swego czasu potykał się w szrankach w Malborgu, i
3924  2,33|                potykał się w szrankach w Malborgu, i ci witali go
3925  2,33|               i mający wielką wziętość w Zakonie brat mistrzów, Ulryk
3926  2,33|             uwagi i podziwu ten, który w niedalekiej już przyszłości
3927  2,33|        pałąkowate nogi budziły uśmiech w twarzach młodszych braci.
3928  2,33|             przymówić, ale spojrzawszy w oczy pana z Maszkowic, stracił
3929  2,33|         stracił jakoś ochotę i odszedł w milczeniu.~Tymczasem komtur
3930  2,33|                Nad stajnią, która jest w dole i w której czterysta
3931  2,33|           stajnią, która jest w dole i w której czterysta koni się
3932  2,33|               zamkowy - są śpichrze, a w nich zboża choćby na dziesięć
3933  2,33|           wezmą.~To rzekłszy, zawrócił w prawo i znów przez most
3934  2,33|          dziedziniec, olbrzymi, leżący w samym środku Podzamcza.~-
3935  2,33|                od dziedzińca i dopiero w bramie zamkowej, która leżała
3936  2,33|     nieprzebrane zapasy drzewa ułożone w szychty tak wielkie jak
3937  2,33|           Nieco z boku, wedle leżącego w środku stawu, czerwieniały
3938  2,33|                niezłomny i obronny, że w każdym można się było tak
3939  2,33|          każdym można się było tak jak w osobnej twierdzy bronić,
3940  2,33|              biła nieubłagana potęga i w którym skupiły się dwie
3941  2,33|               największe znane wówczas w świecie siły: siła duchowna
3942  2,33|                zbrojnym ludem i wrzało w nim ciągle jak w ulu. Przed
3943  2,33|                wrzało w nim ciągle jak w ulu. Przed gmachami, w przejściach,
3944  2,33|             jak w ulu. Przed gmachami, w przejściach, przy bramach,
3945  2,33|             przejściach, przy bramach, w warsztatach - wszędzie panował
3946  2,33|                 choć niepomiarkowanych w jedle i napoju Duńczyków,
3947  2,33|              fechtmistrzów przybranych w jedwabie, aksamity, a na
3948  2,33|         jedwabie, aksamity, a na wojnę w niezłomne zbroje, kowane
3949  2,33|               niezłomne zbroje, kowane w Wenecji, Mediolanie i Florencji -
3950  2,33|            potęgą, trzymał się jeszcze w samym Malborgu mocą dawnego
3951  2,33|             uczyć się sztuki wojennej. W całym bowiem świecie nikt
3952  2,33|             Zakon. Gdy niegdyś przybył w te strony, prócz szczupłej
3953  2,33|                 Polska, lubo zwycięska w straszliwej bitwie pod Płowcami,
3954  2,33|          przyczynę, dla której istniał w Prusiech. Po chrzcie Litwy
3955  2,33|                począł miotać się Zakon w przerażeniu i wściekłości
3956  2,33|         wściekłości jak potworny smok, w którego boku utkwiło żeleźce.
3957  2,33|         niepodobną, aby stać się mogło w ciągu roku to, czego miecz
3958  2,33|               głosy te, którym jedynie w Rzymie nie dowierzano, rozchodziły
3959  2,33|        nabierał ufności i poczuwał się w mocy. Marienburg ze swymi
3960  2,33|            mury. Nikt nie rozumiał, że w owym olbrzymim ciele została
3961  2,33|               baszty, na czarne krzyże w bramach, na budynkach i
3962  2,33|               z Maszkowic. I jemu, gdy w tej chwili spoglądał na
3963  2,33|           rojowisko żołnierskie objęte w ramę baszt i olbrzymich
3964  2,33|             dalej, do Średniego Zamku, w którego wschodniej połaci
3965  2,34|                długi czas trzymali się w ramionach, gdyż miłowali
3966  2,34|          miłowali się wzajem zawsze, a w ostatnich latach wspólne
3967  2,34|              uważnie, wzdychał także i w końcu znów jął wypytywać:~-
3968  2,34|            słonko na ziemi przygrzewa, w podziemiu zawsze zimno i
3969  2,34|                  ta, wiesz... co to mi w Bogdańcu dopiero po bobrowym
3970  2,34|         chodzili. A to was tu psubraty w podziemiu trzymali? Maćko
3971  2,34|                a po wtóre chcieli mieć w ręku dowód, że król Polaków
3972  2,34|                że król Polaków poganom w pomoc posyła. Bo że Żmujdzini,
3973  2,34|                  I byłbym może skapiał w podziemiu. Wstawiał ci się
3974  2,34|              de Lorche wielkie niegdyś w Zakonie piastował godności,
3975  2,34|              się jeszcze bardziej, ale w oczach odbił się podziw
3976  2,34|          złamie.~- Owa! nie próchnieją w was jeszcze gnaty i do starości
3977  2,34|                 A pamiętasz, jakom cię w obozie u Skirwoiłły zgromił
3978  2,34|              żeś moc krzyżacką sławił? W polu juści twardy jest nasz
3979  2,34|         przypatrzył!...~Tu Maćko jakby w obawie, aby go kto nie dosłyszał,
3980  2,34|               zaś rzekł:~- A widzicie. W pojedynkę niejeden z naszych
3981  2,34|             naraz chcieliby wyzwać - i w tym może być obraza boska.~
3982  2,34|        potłumić, tak rozskowyczało się w nim serce z nagłego bólu.~-
3983  2,34|             bólu.~- Chłopie! miej Boga w sercu!... cichaj! - wołał
3984  2,34|               na nogach i padł na ławę w zupełnym zmysłów zamroczeniu.
3985  2,34|                którzy na Mazowszu albo w Wielkopolsce na rozboju
3986  2,34|         chcecie i kiedy poczujecie się w siłach.~W tej chwili wszedł
3987  2,34|               poczujecie się w siłach.~W tej chwili wszedł Hlawa.~-
3988  2,34|               jako od jeża odskoczy.~- W bitwie konny rycerz za dziesięciu
3989  2,34|               jak podjem i poczuję się w mocy - to pojedziemy.~-
3990  2,34|                Cichaj! - zawołał Maćko w obawie, że Zbyszka chwyci
3991  2,34|           uradzać - rzekł po chwili. - W Płocku i tak musicie odpocząć.~-
3992  2,34|            sami tam przywieźli. Była i w Spychowie. Aż mi to dziwno,
3993  2,34|           wspomnieli.~- Nie tylko była w Spychowie, ale bez niej
3994  2,34|         takiego murowania od Saracenów w Sycylii nauczyli, a w zamkach
3995  2,34|        Saracenów w Sycylii nauczyli, a w zamkach komnaty ci osobliwe,
3996  2,34|               ci osobliwe, na Słupcach w pojedynkę alibo gromadami
3997  2,34|        pokazywali niby z gościności, a w rzeczy dlatego, aby serce
3998  2,34|              rzeczy dlatego, aby serce w nas upadło.~- No i cóż?~-
3999  2,34|                A Maćko, przepomniawszy w tej chwili o chorobie, aż
4000  2,34|               zdoła. Wiecie, co trzyma w kupie cegły? -wapno! - A