Tom,    Rozdzial

   1  1,1 |                  im o przygodach, jakich na wojnie i w czasie podróży
   2  1,1 |             siatkę naszywaną paciorkami; na sobie miał skórzany kubrak
   3  1,1 |              wyciśniętymi przez pancerz, na nim pas, cały z miedzianych
   4  1,1 |               zwieszały się im z boku aż na łokcie.~Gospodarz Niemiec,
   5  1,1 |               mrugając od czasu do czasu na gospodarza, aby napełniał
   6  1,1 |                 nie daje, więc mamy czas na wszystko.~- A wy na jedno
   7  1,1 |                 czas na wszystko.~- A wy na jedno słowo odpowiadacie
   8  1,1 |             niejeden już pancerz widział na ziemi.~Goście spojrzeli
   9  1,1 |                  ziemi.~Goście spojrzeli na młodzieńca, który uśmiechnął
  10  1,1 |               opatrzyłem się jako zwykle na wojenną wyprawę; chłopca,
  11  1,1 |                 dwanaście lat, wsadziłem na podjezdka i haj! do Jaśka
  12  1,1 |              Krzyżaków i co roku wyprawy na Litwę pod Wilno czynili.
  13  1,1 |          porzucić i szukać innej, choćby na kraju świata, choćby między
  14  1,1 |                temu nie wierzyli.~- A ja na to patrzył. Hej! Gdyby nie
  15  1,1 |               Niemcy, bo co jest narodów na świecie, to u Krzyżaków
  16  1,1 |               Angielczyk, któren pancerz na wylot strzałą przedzieje,
  17  1,1 |            strzałą przedzieje, a gołębia na sto kroków utrafi. Czechowie
  18  1,1 |         rycerzami, a zrok naznaczon jest na dworze u Wacława, króla
  19  1,1 |               Czechowa: wszystko rycerze na schwał i chłopy morowe.
  20  1,1 |                  chłopy morowe. Pójdą-li na kopie, na miecze albo na
  21  1,1 |               morowe. Pójdą-li na kopie, na miecze albo na topory -
  22  1,1 |                 na kopie, na miecze albo na topory - nie nowina im.
  23  1,1 |                  Będą miały oczy ludzkie na co patrzeć i uszy czego
  24  1,1 |               było? Zali równie ochotnie na was szli? Jakże Bóg darzył?
  25  1,1 |                krajów przyszli, ochotnie na nas uderzali, ale popróbowawszy
  26  1,1 |               diabła w katedrze w Płocku na ziem zrzucono, kazał mu
  27  1,1 |                  i księżom franciszkanom na przedaż do Wilna przyniósł,
  28  1,1 |              Zbyszkiem koń przy natarciu na zadzie siadł. Nagrody zaś
  29  1,1 |          rozmiłowali się tak w sobie, że na ucztach ciągnęli go od niej
  30  1,1 |            oprócz tego, że uprosił sobie na to pozwoleństwo, gdyż po
  31  1,1 |           Ryngałła wdowa jest i może cię na służbę wezwać.~- Po próżnicy
  32  1,1 |                także obalił, żeby mi koń na zadzie nie siadł.~- Będą
  33  1,1 |                 Będą tu lepsi od ciebie.~Na to ziemianie spod Krakowa
  34  1,1 |                 Krakowa poczęli wołać:~- Na miły Bóg! toż tu przed królową
  35  1,1 |             mierzyć, z którymi ni tu, ni na dworze czeskim, ni na węgierskim
  36  1,1 |                 ni na dworze czeskim, ni na węgierskim nikt mierzyć
  37  1,1 |                 roi od gości, którzy się na połóg królowej i na chrzciny
  38  1,1 |                  się na połóg królowej i na chrzciny zjeżdżają, chcąc
  39  1,1 |              wieczorne lata nadchodzą, a na starość, gdy siła z kości
  40  1,1 |               królem a kniaziem Witoldem na Niemcach skrupiła. Kniaź
  41  1,1 |                pościągał, a potem, hajże na Niemców! Zamki poburzył,
  42  1,1 |              wyprawa. Sam mistrz Kondrat na nią poszedł z mnogim ludem.
  43  1,1 |          ucieczki jest spokój - i miasto na nowo się buduje. Jeden też
  44  1,1 |             księżyc wysoko już wybił się na niebo. Gospodarz, Niemiec,
  45  1,1 |              Gospodarz, Niemiec, wybiegł na podwórzec gospody, lecz
  46  1,1 |               składanej czerwonej czapce na głowie. Stanął, spojrzał
  47  1,1 |            naniecić: księżna Anna Danuta na odpoczynek się tu zatrzyma.~
  48  1,1 |                   gospodarz począł wołać na czeladź, a goście spoglądali
  49  1,1 |           spoglądali ze zdumieniem jeden na drugiego.~- Księżna Anna
  50  1,1 |              drugi mieszczanin - pójdźmy na siano do stodółki; za wysoka
  51  1,2 |              obcisłą, z pozłoconym pasem na biodrach, idącym wzdłuż
  52  1,2 |                  i liliowych wianuszkach na głowach, po większej części
  53  1,2 |                  w pośrodku świetlicy.~- Na wieki wieków, amen! - odpowiedzieli
  54  1,2 |             zjedzie tu się książę Witold na połóg królowej i na krzciny?~-
  55  1,2 |               Witold na połóg królowej i na krzciny?~- Chciałby, ale
  56  1,2 |                 przyjedzie?~- Bo wyprawę na Tatarów gotuje.~- Wiem ci
  57  1,2 |                 odrzekł Maćko, pokazując na bruzdy powyciskane na łosiowym
  58  1,2 |          pokazując na bruzdy powyciskane na łosiowym kubraku od pancerza -
  59  1,2 |                 Księżna Danuta spojrzała na dorodną postać Zbyszka,
  60  1,2 |                 wstąpili rozprostować, a na ranek trzeba nam do Krakowa.
  61  1,2 |                już ostaniem. Dobrze czas na słuchaniu świeckich pieśni
  62  1,2 |            świeckich pieśni zejdzie, ale na jutrznię do kościoła przyjdziemy,
  63  1,2 |               Danusia! Danusia! wyleź no na ławkę i uwesel nam serce
  64  1,2 |               dworzanie prędko postawili na środku izby ławkę. Rybałci
  65  1,2 |           miedzianymi ćwieczkami lutnię. Na głowie miała wianeczek,
  66  1,2 |                  długimi końcami. Stojąc na ławce, wydawała się małym
  67  1,2 |             zawtórowali jej zaraz, jeden na gęślikach, drugi na dużej
  68  1,2 |                jeden na gęślikach, drugi na dużej lutni; księżna, która
  69  1,2 |              pieśni, poczęła kiwać głową na obie strony, a dzieweczka
  70  1,2 |                 śpiewanie ptaków w lesie na wiosnę:~Usiadłaby ci ja~
  71  1,2 |                  wiosnę:~Usiadłaby ci ja~Na ślqskowskim plocie:~"Przypatrz
  72  1,2 |                   Zbyszko patrzał z boku na jej jasne włosy, na podniesioną
  73  1,2 |                 boku na jej jasne włosy, na podniesioną głowę, na zmrużone
  74  1,2 |             włosy, na podniesioną głowę, na zmrużone oczki i na całą
  75  1,2 |               głowę, na zmrużone oczki i na całą postać oświeconą zarazem
  76  1,2 |              śnie, czy gdzieś w Krakowie na szybie kościelnej.~I znów,
  77  1,2 |                  Złotoryi Niemcy napadli na nasz dwór, ze strachu zmarła.
  78  1,2 |                hoduje. Ojciec też często na dwór przyjeżdża i rad widzi,
  79  1,2 |            książęcej chowa. Jeno ilekroć na nią spojrzy, tylekroć łzami
  80  1,2 |               wspominając, a potem wraca na Niemcach pomsty szukać za
  81  1,2 |                  nikt do tej pory swojej na całym Mazowszu nie miłował -
  82  1,2 |                 chwili i żyły nabrały mu na czole.~- To jej matkę Niemcy
  83  1,2 |            Samego księcia, nie pomnąc ni na bojaźń boską, ni na to,
  84  1,2 |            pomnąc ni na bojaźń boską, ni na to, że od jego przodków
  85  1,2 |                 wszystkie dobrodziejstwa na nich spadły, przywiązali
  86  1,2 |                 Niemiec z pawimi piórami na hełmie chciał do siodła
  87  1,2 |               troczyć - jako w oczach mu na sznurze zbielała. Samego
  88  1,2 |                 ciągnącą się spod włosów na głowie aż do brwi.~Nastała
  89  1,2 |              Zbyszko począł znów patrzeć na Danusię. Po czym spytał:~-
  90  1,2 |             Zbyszko jak żbik i porwał ją na ręce.~Księżna, która w pierwszej
  91  1,2 |                 każdej przygodzie ostać.~Na twarzy księżnej przemknęło
  92  1,2 |                 jednakże Mazowsze, leżąc na rubieży niemieckiej i widując
  93  1,2 |               też o nim dawniej, jeszcze na dworze swego wielkiego ojca,
  94  1,2 |                 Krakowie, powieszę pawęż na gospodzie, a na niej kartę,
  95  1,2 |           powieszę pawęż na gospodzie, a na niej kartę, którą mi uczony
  96  1,2 |               Niemca z pawim grzebieniem na hełmie ostatni dech puściła,
  97  1,2 |                 nogi mojej pani położyć.~Na to spoważniała księżna i
  98  1,2 |              potem do Danusi:~- Siadajże na moim miejscu jako pierwsza
  99  1,2 |                nie idzie.~Danusia siadła na miejscu pani; chciała przy
 100  1,2 |                 rękawiczki, począł wołać na wpół wesoło, na wpół zapalczywie:~-
 101  1,2 |             począł wołać na wpół wesoło, na wpół zapalczywie:~- Bywajcie,
 102  1,2 |                 słowach stanęło wreszcie na tym. że po jutrzni i mszy
 103  1,2 |            opactwa, aby dostatek zdobyty na wojnie albo darem od hojnego
 104  1,2 |                 otrzymany, a przeznaczon na wykupno z zastawu Bogdańca,
 105  1,2 |                poplamione, chociaż łupem na młodym rycerzu fryzyjskim,
 106  1,2 |               drzwiach, widok jego mocne na wszystkich sprawił wrażenie.
 107  1,2 |                  tak że zatrzymawszy się na krok przed nim, spuściła
 108  1,2 |               Panny mazowieckie patrzyły na niego jak w tęczę, żałując
 109  1,2 |            środku z chełpliwym uśmiechem na swej młodzieńczej twarzy
 110  1,2 |               twarzy i okręcał się nieco na miejscu, aby lepiej mogli
 111  1,2 |               odrzekła księżna, ukazując na Maćka -jen dopiero co Danusi
 112  1,2 |             patrzano w tej chwili więcej na Zbyszka niż na Danusię i
 113  1,2 |             chwili więcej na Zbyszka niż na Danusię i słuchano słów
 114  1,2 |                od Zbyszka starszego. Raz na uczcie ów syn począł Zbyszkowi
 115  1,2 |                  później potykaliśmy się na śmierć lub na niewolę.~-
 116  1,2 |            potykaliśmy się na śmierć lub na niewolę.~- Jak to - potykaliście
 117  1,2 |               się samoczwart wobec gości na udeptanej ziemi. Taka zaś
 118  1,2 |             przybrał, także w niej były.~Na to dwaj ziemianie z Krakowskiego
 119  1,2 |          spoglądać z większym szacunkiem na stryja i na synowca, zaś
 120  1,2 |          większym szacunkiem na stryja i na synowca, zaś pan z Długolasu,
 121  1,2 |             zapach wieprzowego tłuszczu. Na ten widok wezbrała we wszystkich
 122  1,2 |                  rycerze, bo zbyt młoda.~Na to on odrzekł:~- Nie uczynię
 123  1,2 |             daleka sprowadzane, włoskie, na które też rzucili się biesiadnicy
 124  1,2 |             kruszonych w szczękach. Lecz na próżno by kto mniemał, że
 125  1,2 |        wstrzemięźliwość niż łapczywością na rzadkie przysmaki poniżyć
 126  1,2 |                  drugi spojrzała jeszcze na księżnę, potem na Zbyszka,
 127  1,2 |                jeszcze na księżnę, potem na Zbyszka, raz jeszcze przetarła
 128  1,2 |                Zbudziła się dopiero, gdy na odgłos piania kurów i dzwonów
 129  1,2 |             ruszyli się z ław, wołając:~-Na jutrznię! na jutrznię!~-
 130  1,2 |                   wołając:~-Na jutrznię! na jutrznię!~- Pójdziem piechotą,
 131  1,2 |           jutrznię!~- Pójdziem piechotą, na chwałę Bogu - rzekła księżna.
 132  1,2 |                  dwór.~Noc już zbielała. Na wschodzie nieba widać było
 133  1,2 |                wieczór.~- Pewnikiem znów na ucztę.~- Co dzień tam teraz
 134  1,2 |               tego, co zaszło, idąc więc na końcu orszaku i przystając
 135  1,2 |           chłopów? Co opat osadził, to i na powrót weźmie - a ziemia
 136  1,2 |         Melsztyna idź do księcia Witolda na Tatary. Jeśli wyprawę przed
 137  1,2 |          połogiem królowej otrąbią, tedy na zlegnięcie ani na gonitwy
 138  1,2 |                   tedy na zlegnięcie ani na gonitwy rycerskie nie czekaj,
 139  1,2 |                miary. Tatarów jak mrowia na świecie. W razie zwycięstwa
 140  1,2 |             zwycięstwa przypadnie i kopa na jednego.~Tu Maćko, który
 141  1,2 |                  Maćko, który był chciwy na ziemię i robociznę, począł
 142  1,2 |            pięćdziesiąt chłopa i osadzić na Bogdańcu! Przetrzebiłoby
 143  1,2 |                 żal ci to moich kości?~- Na wasze kości drzewo się zwali,
 144  1,2 |              najdziesz, ile ich pobitych na polu leży, a niewolnika
 145  1,2 |              Tatara we stepie nie zgoni. Na czymże go będę gonił? Na
 146  1,2 |                 Na czymże go będę gonił? Na onych ciężkich ogierach,
 147  1,2 |              ciężkich ogierach, któreśmy na Niemcach wzięli? Widzicie
 148  1,2 |                 przekręcił ze złości pas na skórzanym kaftanie i rzekł:~-
 149  1,2 |                  prawi, że Jurand pomsty na Niemcach za żonę szuka.
 150  1,2 |             potykać, bo i ich, i sposoby na nich znamy. Po drugie, prędzej
 151  1,2 |                 grzebień nie lada knecht na łbie nosi, wiec jeśli Pan
 152  1,2 |             pergaminem pieczęcie położą, na granicy zawsze mat okrutny?
 153  1,2 |              chłopów i dziewek? a kupców na gościńcach? Wspomnijcie
 154  1,2 |                słońca rozświeciły skały, na których pobudowane było
 155  1,2 |               mnie i po niej piastowali.~Na to uśmiechnął się z kolei
 156  1,2 |           niechże ich będzie jako gradu. Na starość radość, a po śmierci
 157  1,3 |                   patrzyli ze zdumieniem na wspaniałe opactwo, na zębate
 158  1,3 |         zdumieniem na wspaniałe opactwo, na zębate mury biegnące wzdłuż
 159  1,3 |               wzdłuż skał nad urwiskami, na gmachy stojące to na zboczach
 160  1,3 |          urwiskami, na gmachy stojące to na zboczach góry, to wewnątrz
 161  1,3 |                 z budowli przeznaczonych na rozliczne użytki, z ogrodów
 162  1,3 |              wysoka ogarniał, można było na pierwszy rzut oka poznać
 163  1,3 |              innych częściach kraju, jak na przykład w Lubuszu nad Odrą,
 164  1,3 |                  zakonników, spoglądając na drugiego, człowieka sędziwych
 165  1,3 |                  bywa?~Zakonnik spojrzał na dwóch innych i zamilkł,
 166  1,3 |            boleśnie, przyszło jej bowiem na myśl, że jej wielki ojciec,
 167  1,3 |             sięgnąć, należał do niego, a na wyprawy prócz pieszego ludu
 168  1,3 |                  wszyscy bowiem włodycy, na zachód aż po Opole, a na
 169  1,3 |                 na zachód aż po Opole, a na wschód po Sandomierz, wasalami
 170  1,3 |                  a w piękności, w graniu na lutni i w śpiewaniu nikt
 171  1,3 |                 nie mógł. A raz, gdy był na dworze króla francuskiego,
 172  1,3 |          królewna Helgunda, którą ojciec na chwałę Bogu do zakonu chciał
 173  1,3 |                   Zaraz ona takowe więzy na Walgierza wymyśliła, że
 174  1,3 |            dlatego skazan jest do piekła na męki wiekuiste - odrzekł
 175  1,3 |             klasztornej, w której czekał na księżnę opat na czele licznego
 176  1,3 |            której czekał na księżnę opat na czele licznego orszaku zakonników
 177  1,3 |                wasale", radzi przebywali na dworze "suzerena", gdzie
 178  1,3 |                rozumną, z głową wygoloną na wierzchu, niżej zaś, nad
 179  1,3 |              wieńcem siwiejących włosów. Na czole miał bliznę po ranie,
 180  1,3 |                habit jak inni mnisi, ale na wierzchu miał czarny płaszcz
 181  1,3 |                 płaszcz podbity purpurą, na szyi zaś złoty łańcuch,
 182  1,3 |                  szyi zaś złoty łańcuch, na którego końcu zwieszał się
 183  1,3 |                    tym bardziej że my tu na mszę przybyli, podczas której
 184  1,3 |                   przyklęknąwszy dwornie na jedno kolano, ucałował po
 185  1,3 |                przy drzwiach kościelnych na cześć księżny w donośne
 186  1,3 |                   dającą huczny rozgłos. Na księżnę, która nie urodziła
 187  1,3 |                 głowę i rozłożywszy ręce na wysokości twarzy, poczęła
 188  1,3 |            księżny wzniosły się do góry, na twarzy jej obok pobożności
 189  1,3 |                bez granic - i patrzącemu na nią zdawać się mogło, że
 190  1,3 |              boskiej. Chwilami spoglądał na Danusię, która siedziała
 191  1,3 |               było wprawdzie natknąć się na jakiego zbrojnego Niemca
 192  1,3 |                nosi pawi lub strusi czub na hełmie". Z gości krzyżackich
 193  1,3 |                 może tylko niepasowanych na pojedynkę w bój wyzywać.
 194  1,3 |                gonitw, które zapowiadano na chrzciny, bo na to dawno
 195  1,3 |              zapowiadano na chrzciny, bo na to dawno zarobił, ale potem
 196  1,3 |                 knechtów, ile się da - i na tym koniec. Knechci krzyżaccy
 197  1,3 |                 rycerze z pawimi piórami na głowach.~Więc w tym utrapieniu
 198  1,3 |         znacznych Niemców z pawimi czuby na hełmach jako najprędzej
 199  1,3 |                 Twojej służce, obiecał i na moją rycerską cześć poprzysiągł.~
 200  1,3 |              zastawu Bogdańca odda także na kościół wszystek wosk, który
 201  1,3 |          szczególniej będzie rad z wosku na świece - i chcąc go prędzej
 202  1,3 |               tej chwili byłby sam jeden na całą chorągiew uderzył.
 203  1,3 |                  i po długim wypoczynku, na który udał się cały dwór,
 204  1,3 |               poczęła gorzko skarżyć się na Zakon: "Jakoż się ma dziać
 205  1,3 |                 i godziny. Kto wieczorem na pograniczu układa się spać,
 206  1,3 |             pętach albo z ostrzem miecza na gardzieli, albo z płonącym
 207  1,3 |                 się złem wypłacą. Jestże na świecie zakon, który by
 208  1,3 |                 Stolicy Apostolskiej się na nich skarżyć, gdyż oni w
 209  1,3 |           Przysłali niby teraz poselstwo na połóg królowej i na spodziewane
 210  1,3 |            poselstwo na połóg królowej i na spodziewane chrzciny, ale
 211  1,3 |                 króla za to, co uczynili na Litwie, odwrócić. W sercach
 212  1,3 |                 iż przyjechał do Krakowa na czele poselstwa komtur Lichtenstein,
 213  1,3 |             Zbyszko aż zadrżał z radości na te słowa i nie mogąc wytrzymać,
 214  1,3 |               się i u nas młodzi rycerze na oną wojnę, ale starsi i
 215  1,3 |                 się boim, bo przeciw tym na nic wszelka moc ludzka".~
 216  1,3 |                 spojrzała z przestrachem na opata i dodała cichszym
 217  1,3 |                    i widywałem procesje, na których ową wielką świętość
 218  1,3 |                do takiej potęgi doszedł.~Na to powyciągali benedyktyni
 219  1,3 |                innych świętych, tych bym na palcach u rąk i nóg nie
 220  1,3 |                że są zakonnikami i krzyż na płaszczach noszą; ale jeśli
 221  1,3 |             pożyteczności i utwierdziłem na brzegu ziem chrześcijańskich.
 222  1,3 |           odejmując mu Sakramenta święte na większe jeszcze męki piekielne
 223  1,3 |            błogosławieństwo i pomyślność na wszystkich, a może i na
 224  1,3 |                  na wszystkich, a może i na całe księstwo. Zbyszko czuł
 225  1,4 |          znakomitych osób, przywdziewali na się pełny rynsztunek bojowy.
 226  1,4 |                 i w naramienniki zdobyte na rycerzach fryzyjskich -jasne,
 227  1,4 |                świecie płatnerzy, takie, na jakie najbogatsi tylko rycerze
 228  1,4 |              szacunkiem począł spoglądać na Maćka i Zbyszka. Lecz hełmy
 229  1,4 |                Maćko, i Zbyszko, siedząc na niezmiernie wysokich kulbakach,
 230  1,4 |             kulbakach, spoglądali z góry na cały dwór. Każdy z nich
 231  1,4 |              oddali wprawdzie dla wygody na wozy, ale i bez nich obaj
 232  1,4 |            wyglądali tak, jakby ciągnęli na bitwę, nie do miasta.~Obaj
 233  1,4 |                pobliżu kolaski, w której na tylnym siedzeniu siedziała
 234  1,4 |             siedziała księżna z Danusią, na przodku zaś stateczna dworka
 235  1,4 |            spoglądała z wielkim zajęciem na żelaznych rycerzy, księżna
 236  1,4 |               otworzy biskup w Krakowie.~Na co ostrożny Mikołaj z Długolasu
 237  1,4 |           pomagały Krzyżakom, zbijem ich na pował, bo większy jest nasz
 238  1,4 |           księżnę, więc zwróciła rozmowę na Tyniec i jego wspaniałości.
 239  1,4 |                 lipowe, bocianie gniazda na lipach, a niżej ule ze słomianymi
 240  1,4 |                którego gęsto jak gwiazdy na niebie migotały głowy modrych
 241  1,4 |                 tego nie mogąc, muszą aż na granicę węgierską do głuchych
 242  1,4 |             pokazować, gdzie siedem razy na dzień dzwony biją.~Uwaga
 243  1,4 |               biją.~Uwaga ta zakłopotała na chwilę Mikołaja, który też
 244  1,4 |              zaraz chciałby was całować? Na te słowa księżna, a za nią
 245  1,4 |              postaci wielkoluda ukaże!~- Na psa urok! - odrzekła Ofka.~
 246  1,4 |                 Bogdańca, który, siedząc na wyniosłym ogierze, dalej
 247  1,4 |                  Lecz Zbyszko uniósł się na strzemionach i rzekł:~-
 248  1,4 |          wielkolud, Walgierz, nikt inny! Na to woźnica osadził ze strachu
 249  1,4 |                 i on dojrzał już z kozła na przeciwległym wzgórzu olbrzymią
 250  1,4 |            nieznany jeździec, wjechawszy na podługowaty grzbiet wzgórza,
 251  1,4 |               pojadę. Co mi ta Walgierz! Na to Danusia poczęła wołać
 252  1,4 |                 to Danusia poczęła wołać na wpół z płaczem: "Zbyszku!
 253  1,4 |        prawdziwego Walgierza znalazł, to na wskróś go kopią przebodzie.~
 254  1,4 |               Wydaje się wielkoludem, bo na wzgórzu stoi. Chłopisko
 255  1,4 |                   jak wygląda ów stojący na wzgórzu człowiek. Postanowił
 256  1,4 |               Mąż był ogromny i siedział na olbrzymim koniu, roślejszym
 257  1,4 |               zbroi, w czapce aksamitnej na głowie, mającej kształt
 258  1,4 |          wyglądała zielona szata. Stojąc na wzgórzu, głowę miał wzniesioną
 259  1,4 |             Pochwalony Jezus Chrystus!~- Na wieki wieków.~- Zali to
 260  1,4 |                  z Tyńca jedziecie?~Lecz na to nie było już odpowiedzi,
 261  1,4 |            własnym nie wierząc, gdyż oto na ćwierć stai za nieznanym
 262  1,4 |            kilkunastu konnych żołnierzy, na czele których, ale znacznie
 263  1,4 |            Krzyżak! - szepnął Zbyszko.~I na ten widok pomyślał, że modlitwy
 264  1,4 |                   ruszył co koń wyskoczy na Krzyżaka.~A tamten zdumiał
 265  1,4 |            niewiasty księżny.~- Puszczaj na Niemca! Coś za jeden? -
 266  1,4 |             topora.~- Precz z toporem! - na miły Bóg! precz z toporem -
 267  1,4 |             zowią mnie Powała z Taczewa.~Na te słowa Maćko i Zbyszko
 268  1,4 |                Maćko i Zbyszko spojrzeli na rycerza, a następnie pochowali
 269  1,4 |           rycerza, a następnie pochowali na wpół już wyciągniętą broń
 270  1,4 |                męstwa, sławiąc jego imię na równi z imieniem Zawiszy
 271  1,4 |               królewską, więc porwać się na niego znaczyło tyle, ile
 272  1,4 |     młodzieniaszku, najlepszego uczynił? Na publicznym gościńcu, pod
 273  1,4 |                  królewskim porwałeś się na posła! Zali wiesz, coć za
 274  1,4 |                za to czeka?~- Porwał się na posła, bo młody i głupi,
 275  1,4 |                     To niech zaprzysięże na rycerską cześć, że stawi
 276  1,4 |             rycerską cześć, że stawi się na wszelki sąd.~- Poprzysięgnę
 277  1,4 |              wszelki sąd.~- Poprzysięgnę na cześć! - zawołał Zbyszko.~-
 278  1,4 |               tego to spotkania przyszło na chłopa nieszczęście.~I tu
 279  1,4 |             końcu chwycił go nagły gniew na Zbyszka, przez którego nierozwagę
 280  1,4 |               zawinił. Rad bym też zgoła na jego uczynek nie baczyć
 281  1,4 |                 mojej czci szlacheckiej.~Na to Powała z Taczewa spojrzał
 282  1,4 |                Powała z Taczewa spojrzał na niego surowo i rzekł:~-
 283  1,4 |               potykał konną albo pieszą, na~śmierć albo niewolę.~- Głupiś! -
 284  1,4 |         wspomniał, bo się boję, żeby się na was nie zawziął. No, niech
 285  1,4 |             kroków, siedział nieruchomie na swym ogromnym Jak wielbłąd
 286  1,4 |                  się stało, składać winę na młody wiek i porywczy umysł
 287  1,4 |             podniesioną głową, spoglądał na mówiącego Maćka swymi stalowymi
 288  1,4 |         pogardliwie, jakby spoglądał nie na rycerza i nawet nie na człowieka,
 289  1,4 |               nie na rycerza i nawet nie na człowieka, ale na kołek
 290  1,4 |              nawet nie na człowieka, ale na kołek w płocie. Włodyka
 291  1,4 |              coraz większym przymusem, a na ogorzałych policzkach pokazały
 292  1,4 |                  szukając za młodych lat na dworach: węgierskim, rakuskim,
 293  1,4 |            wojuje ni mieczem, ni prawem.~Na to Lichtenstein wydął swe
 294  1,4 |         niemiecki nie spoglądał jednakże na Powałę z twarzą tak dumną
 295  1,4 |            Powałę z twarzą tak dumną jak na nich - a to ich do większej
 296  1,4 |                Tu spojrzał Powała bystro na Zbyszka i dodał:~- Ciężko
 297  1,4 |            której mi pohańbić nie wolno.~Na to spoważniał Powała i zwróciwszy
 298  1,4 |                od małości wypiastował... Na nim też stoi nasz ród. bom
 299  1,4 |                 skoro młody przysiągł mi na cześć, że się stawi, to
 300  1,4 |                 a tego nie rozumiesz, że na cały nasz naród hańbę byś
 301  1,4 |          wykręcić, powinniście mu kaptur na głowę założyć, jako czynią
 302  1,4 |              uczynim? Języka mu przecież na węzeł nie zawiążę.~- Prawda!
 303  1,4 |               jak miód - tak że lepszego na świecie nie znajdzie. Ale
 304  1,4 |             korcić. Raz i drugi spojrzał na Zbyszka, potem na Maćka:
 305  1,4 |               spojrzał na Zbyszka, potem na Maćka: wreszcie zrozumiał,
 306  1,4 |                 nie zsiędą i że umyślnie na niego nie zważają. Wówczas
 307  1,4 |               się powstrzymać i rzekł mu na rozstaniu:~- Jedźcie śmiele,
 308  1,4 |                  Kraj to spokojny i nikt na was nie napadnie, chyba
 309  1,4 |                że się jeszcze spotkamy i na tutejszym dworze, i gdzie
 310  1,4 |                Danuta pytała go, co robi na gościńcu, on zaś oznajmił
 311  1,4 |                zwada zdarzyć się może. I na dowód przytoczył to, czego
 312  1,4 |                szczególniej w Burgundii, na dworze Filipa Śmiałego.
 313  1,4 |                  go z kulbaki i wyrzucił na wysokość kopii w górę, chociaż
 314  1,4 |               trzewiczek, który on odtąd na hełmie nosi.~Słysząc to,
 315  1,4 |                 Dobko z Oleśnicy? Raz on na turnieju, który Krzyżacy
 316  1,4 |                poprosił o próbę, skoczył na brzeg drogi, udarł sporą
 317  1,4 |                  istotnie kapać kroplami na drogę.~- Aj, Jezu! - zawołała
 318  1,4 |                     Aj, Jezu! - zawołała na ten widok Ofka z Jarząbkowa -
 319  1,4 |              Jarząbkowa - nie chadzaj że na wojnę, bo szkoda by była,
 320  1,4 |            przedmioty, więc panny wołały na Danuśkę: "Raduj się!" -
 321  1,4 |             lepszego, co przygodziło się na dworze Karola, cesarza rzymskiego.
 322  1,4 |            niedźwiedzia wpół obłapiwszy, na miejscu go udusi. Dopieroż
 323  1,4 |             chycili się Czech z Ciołkiem na zamkowym dworzyszczu; ale
 324  1,4 |             Łomignatem, raz dzwon wielki na wieżę sam jeden zaniósł,
 325  1,4 |             ziemian ciągnących do miasta na czele pachołków, czasem
 326  1,4 |                 licznych opłat. Wieziono na tych wozach sól, wosk, zboża,
 327  1,4 |              masz chyba takiego drugiego na świecie -rzekł Maćko.~-
 328  1,4 |              prawda: od czasu wstąpienia na tron wielkiego księcia Litwy
 329  1,4 |              wskutek czego miasto z dnia na dzień porastało w ludność,
 330  1,4 |                mógłby z dworzany księżny na zamku zamieszkać, ale lepiej
 331  1,4 |           dostatkiem, wozami i służbą, a na to potrzeba czasu. Wiecie! -
 332  1,4 |                Zbyszkiem zapomnieli znów na chwilę o troskach na widok
 333  1,4 |                znów na chwilę o troskach na widok cudów, które ich otoczyły.
 334  1,4 |               cudów, które ich otoczyły. Na Litwie i na pograniczu widzieli
 335  1,4 |                ich otoczyły. Na Litwie i na pograniczu widzieli tylko
 336  1,4 |                  szerokie, drugie wąskie na dziewięć łokci, ale strzeliste,
 337  1,4 |             Panny nad bramą. Były ulice, na których widać było dwa szeregi
 338  1,4 |               domów, nad nimi pas nieba, na dole drogę całkiem wymoszczoną
 339  1,4 |             zupełnie nieznanych towarów, na które przywykły do ciągłej
 340  1,4 |               giermkom, sam zaś udał się na zamek, z którego wrócił
 341  1,4 |                  zamek, z którego wrócił na wieczerzę dość późną nocą.
 342  1,4 |          przyjaciół - i używając obficie na winie i mięsie, ucztowali
 343  1,4 |                miarę, jednakże udali się na spoczynek nie z tak już
 344  1,5 |                  wraz z Powałą udali się na ranną mszę do katedry, tak
 345  1,5 |              gości, którzy schodzili się na zamek. Jakoż po drodze już
 346  1,5 |           sławnych w kraju i za granicą, na których z podziwem patrzył
 347  1,5 |                 Lichtensteinem ujdzie mu na sucho, to będzie się starał
 348  1,5 |                królewskim, zapraszającym na chrzciny do Krakowa. Bonifacy
 349  1,5 |            Zygmunta i spodziewano się go na pewno. Zygmunt bowiem przyjeżdżał
 350  1,5 |                 prosił ich po cichu, aby na turnieju nie nacierali zbyt
 351  1,5 |               ogromne wojska ruszyły już na wschód Rusi; gdyby się zaś
 352  1,5 |     zwierzchnictwo króla Jagiełły niemal na pół świata, aż do nieznanych
 353  1,5 |           wymownie, że zanim zadzwoniono na mszę, przed wschodami katedry
 354  1,5 |       wielkorządcą, zasługa więc spadnie na króla. I co za chwała będzie
 355  1,5 |                 litewskie wojska posadzą na nowo na utraconym kapczackim
 356  1,5 |         litewskie wojska posadzą na nowo na utraconym kapczackim tronie,
 357  1,5 |              padał przez piaski arabskie na Egipt, a przez Bosfor na
 358  1,5 |                 na Egipt, a przez Bosfor na Cesarstwo Greckie - tępiciel
 359  1,5 |                przez niego posądzon jest na tronie Złotej i Sinej Ordy -
 360  1,5 |              zamierzył Witold wprowadzić na powrót na państwo, ale aby
 361  1,5 |              Witold wprowadzić na powrót na państwo, ale aby to uczynić,
 362  1,5 |               też powodu imię jego silne na słuchaczach sprawiło wrażenie -
 363  1,5 |              miał najbezecniejszy grzech na duszy, odpust za taką wojnę
 364  1,5 |               trzecią Trójcy osobą, miał na nią być mniej miłościw.
 365  1,5 |               poszło z kniaziem Witoldem na Chromego, tedy byłaby moc
 366  1,5 |             poznał go po krzyżu wyszytym na płaszczu, ale on nie poznał
 367  1,5 |               ten kościół i to zebranie. Na prawo i na lewo otaczali
 368  1,5 |                  to zebranie. Na prawo i na lewo otaczali go najznakomitsi
 369  1,5 |                niektórzy żyli jeszcze, i na tych spoglądano ze czcią
 370  1,5 |                  Niektórzy nosili siatki na głowach, niektórzy tylko
 371  1,5 |               lata i gorących dni, mieli na sobie dla okazałości szuby
 372  1,5 |          sztywnych a szerokich wyglądali na tle ścian i złoceń kościelnych
 373  1,5 |              bowiem słuchali mszy zawsze na klęczkach. Jakoż nie czekano
 374  1,5 |                 świecące, którymi rzucał na wszystkie strony, jakby
 375  1,5 |                dla większego umartwienia na gołych kamieniach; często,
 376  1,5 |                kielicha i odgłos dzwonka na Podniesienie napełniały
 377  1,5 |                  zapewniali, iż słyszeli na własne uszy. jak raz Chrystus
 378  1,5 |                niej z ołtarza. Czcili ją na klęczkach monarchowie zagraniczni.
 379  1,5 |                  Kościoła. Świat patrzał na jej postępki i pamiętał,
 380  1,5 |                 najpiękniejsza z dziewic na ziemi, zrzekła się szczęścia,
 381  1,5 |                Opiewali ją też minstrele na wszystkich dworach Europy;~
 382  1,5 |                 to o deszcz, to o pogodę na żniwa, to o szczęśliwą kośbę,
 383  1,5 |       zbójnictwem lub wojną między sobą, na jedno jej napomnienie wkładali
 384  1,5 |                Rycerze pilnie spoglądali na postać królowej, aby z jej
 385  1,5 |                długo przyjdzie im czekać na przyszłego dziedzica lub
 386  1,5 |              prostą. Niegdyś - wychowana na świetnym dworze i piękniejsza
 387  1,5 |                  klejnoty szły tymczasem na Akademię lub na wysyłanie
 388  1,5 |                tymczasem na Akademię lub na wysyłanie nowo ochrzczonej
 389  1,5 |                spoczęły teraz z miłością na tym cudnym obliczu, któremu
 390  1,5 |                za to gotów był sam jeden na całą potęgę Tymura Chromego
 391  1,5 |                  się zaraz po mszy siąść na koń i coś zacząć. Co? sam
 392  1,5 |                    a gdy przyszła mu ona na myśl z powodu dziecinnych
 393  1,5 |                 królową, upaść przed nią na twarz i objąć jej stopy,
 394  1,5 |               Danusia spytała, podnosząc na niego modre oczki:~- Czego
 395  1,5 |                  ledwie od ziemi odrósł.~Na to Zbyszko spojrzał zaraz
 396  1,5 |                to Zbyszko spojrzał zaraz na niego zawzięcie:~- Warujcie
 397  1,5 |                  to tam kiedyś wyzwie go na walkę pieszą lub konną,
 398  1,5 |                  postanowił zachować się na pokojach królewskich jak
 399  1,5 |                  którymi stali, czekając na jej przyjście, świeccy dygnitarze
 400  1,5 |              Danutą rozparł się wygodnie na szerokim krześle były arcybiskup
 401  1,5 |        opolskiego. Zbyszko słyszał o nim na dworze Witoldowym i teraz,
 402  1,5 |                 do kościelnego kropidła. Na dworach książąt polskich
 403  1,5 |                 wbrew woli króla paliusz na arcybiskupstwo gnieźnieńskie,
 404  1,5 |               Krzyżakami, którzy dali mu na Pomorzu ubogie biskupstwo
 405  1,5 |                 wrócił do kraju i czekał na opróżnienie której ze stolic,
 406  1,5 |                Krzyżaków. Nawet i teraz, na dworze Jagiełłowym - niezbyt
 407  1,5 |            zupełnie i nie pozwolił sobie na zdrożną myśl. Nie mógł się
 408  1,5 |                  nieco łakomych spojrzeń na łysiejącą nieco z tyłu płową
 409  1,5 |               płową głowę Lichtensteina. na szyję, plecy i ramiona,
 410  1,5 |        siedzących przy stole królewskim.~Na nich to z podziwem i zazdrością
 411  1,5 |                który rzucając spojrzenia na wszystkie strony, zagarniał
 412  1,5 |                 się przez mgnienie oka i na Zbyszku, a wówczas młody
 413  1,5 |               pewnego uczucia strachu, i na myśl, że pewno przyjdzie
 414  1,5 |                  ów rycerz, który natarł na niego zuchwale na gościńcu,
 415  1,5 |                 natarł na niego zuchwale na gościńcu, znajduje się tak
 416  1,5 |           Ciaruszek siedzący we drzwiach na zydlu począł udawać śpiew
 417  1,5 |               poczynał oganiać czuprynę. Na ten widok inni wybuchali
 418  1,5 |                   a trutniów się bije...~Na to trefniś pochował dwa
 419  1,5 |                 z przysługującej błaznom na wszystkich dworach wolności,
 420  1,5 |          obsiadły, i niebezpiecznie leźć na ich barć.~- O wa! - zawołał
 421  1,5 |                Wina dawajcie! Pojedziemy na ops! jak mawiał nieboszczyk
 422  1,5 |           obyczaje są w nim pogańskie...~Na to podnieśli się groźni
 423  1,5 |           obyczaj wasz nazwał pogańskim.~Na to gwar uczynił się jeszcze
 424  1,5 |                  uciszyły się, gdy król, na którego obliczu wrzał gniew,
 425  1,5 |                  odrzekł Kuno. - Wczoraj na drodze do Tyńca napadł mnie
 426  1,5 |                  rycerz, i choć z krzyża na płaszczu łacnie mógł poznać,
 427  1,5 |                 mógł poznać, ktom jest - na życie moje godził.~Zbyszko,
 428  1,5 |               mocno i mimo woli spojrzał na króla, którego twarz była
 429  1,5 |              Wszystkie oczy zwróciły się na Powałę, który stał przez
 430  1,5 |           skręcali w palcach cynowe misy na stole, nie wiedząc, gdzie
 431  1,5 |               Topór z Tęczyna.~- Nie, bo na cześć rycerską poprzysiągł,
 432  1,5 |              mistrzowi!~Po czym krzyknął na stojącego w pobliżu młodego
 433  1,5 |             Jamont położył drżące dłonie na ramionach Zbyszka, który,
 434  1,5 |                 z Tęczyna, podniósł rękę na znak, że chce mówić - i
 435  1,5 |                 śmiercią za porwanie się na osobę posła. Inaczej słusznie
 436  1,5 |                  nie wysłuchanym, skinął na Jamonta:~- Zamknąć go do
 437  1,5 |             Powała, spoglądając posępnie na Lichtensteina.~- Słusznie
 438  1,5 |         milczenia i niechętnych spojrzeń na Krzyżaka, a tymczasem Jamont
 439  1,5 |                 ręce łuczników stojących na zamkowym dziedzińcu. Czuł
 440  1,5 |               nas taki zwyczaj.~Zbyszko, na wpół przytomny ze wstydu
 441  1,5 |               ochrzcili, a skóra została na tobie pogańska, i tego nawet
 442  1,5 |                  zaraz wyzwać bojarzynka na walkę pieszą lub konną,
 443  1,5 |                  walkę pieszą lub konną, na miecze albo na topory, ale
 444  1,5 |                lub konną, na miecze albo na topory, ale stłumił w sobie
 445  1,5 |            wspomniawszy, że już mu czasu na to nie stanie. Więc spuścił
 446  1,5 |                 przerażenia - i patrzała na króla bez ruchu jak woskowa
 447  1,5 |                    i ujrzawszy czub taki na hełmie tego komtura, mniemał,
 448  1,5 |                  i nie karz go, o co cię na kolanach prosimy.~Tak rzekłszy,
 449  1,5 |                 ręce, patrzyła błagalnie na króla, w którego twarzy
 450  1,5 |                  rycerz sławny, postrach na Niemców!~- I ów wyrostek
 451  1,5 |           spuścił głowę, skrzyżował ręce na piersiach, z dumnego stał
 452  1,5 |                 nasz, przebaczył łotrowi na krzyżu i nieprzyjaciołom
 453  1,5 |                  z rana byliby go gotowi na jedno skinienie króla roznieść
 454  1,5 |                 skinienie króla roznieść na mieczach, wysilali teraz
 455  1,5 |                 wielki mistrz ściągnąłby na siebie gniew papieża i naganę
 456  1,5 |              poprzedników łagodniejszym. Na nieszczęście, biskup krakowski
 457  1,5 |              jego słowom turbować panią, na tego on ściągnie straszny
 458  1,5 |                 wolno było jednego słowa na wiatr uronić, kto zaś co
 459  1,5 |                  przepraszał, jako żądał na drodze z Tyńca, to niechże
 460  1,5 |               nie byłoby nijakiego prawa na świecie. Jeno jest i moja
 461  1,5 |             rozciął. I dobrze z tym było na wojnie, źle zasię przy dworze!
 462  1,5 |           smarować?~A Maćko umilkł, gdyż na wspomnienie o Zbyszku żal
 463  1,5 |        wyciągnąwszy przed się spracowane na wojnach ręce, mówił ze łzami:~-
 464  1,5 |                  Hańba też z tego nijaka na ród nie spadnie. Ciężko
 465  1,5 |                   Ciężko człowiekowi iść na śmierć, ale pomiarkowawszy,
 466  1,5 |             uważcie, że właśnie hańba by na wasz ród spadła, bo jeśliby
 467  1,5 |           jeśliby bratanek wasz przystał na to, co mówicie, tedyby i
 468  1,5 |               bezecnych wszyscy mieli... Na to Maćko:~- Nie przystałby
 469  1,5 |          Powiedział mi tak: "Trzeba było na tynieckiej drodze o darowanie
 470  1,5 |            przykazał nam z koni zsiąść i na piechotę przepraszać.~Król
 471  1,5 |        Usłyszawszy to, Jagiełło spojrzał na Jaśka z Tęczyna, potem na
 472  1,5 |                na Jaśka z Tęczyna, potem na Maćka, lecz kazał im pozostać,
 473  1,5 |              odpowiedział król, ukazując na Jaśka z Tęczyna.~Krzyżak
 474  1,5 |                wreszcie - tak nastajecie na życie tego mło-dzianka,
 475  1,5 |               byłby ją niechybnie grotem na wylot przebódł i posła życia
 476  1,5 |                  tego zapierać. "Wołałem na niego z daleka - rzekł -
 477  1,5 |               dla młodzianka tłumnie się na sąd zgromadzili, i zaraz
 478  1,5 |           źrenice i zapytał:~- Możesz-li na mękę Pańską poprzysiąc,
 479  1,5 |                nie z poselskiego pocztu?~Na to nic nie rzekł Zbyszko,
 480  1,5 |                ale sam poseł, z przebitą na wieczną hańbę narodowi polskiemu
 481  1,5 |                 Maćka i ukazał mu oczyma na Lichtensteina, jakby polecając
 482  1,5 |            pamięci, a Maćko kiwnął głową na znak, że rozumie i pamięta.
 483  1,5 |            jednakże dreszcz przebiegł go na chwilę od stóp do głów,
 484  1,5 |            hełmem dojrzeć, pójdzie odtąd na śmierć i życie, że gdyby
 485  1,5 |                izby, by podyktować wyrok na Zbyszka biegłemu w piśmie
 486  1,5 |               Krzyżaka, mówiąc:~- Bogdaj na sądzie ostatecznym łaskawiej-ć
 487  1,5 |                  gościom i mieszczaństwu na czterech rogach rynku, iż
 488  1,5 |                 z wyroku kasztelańskiego na ucięcie głowy mieczem.~Lecz
 489  1,5 |                  Nie chciał też nastawać na prędkie wykonanie wyroku
 490  1,5 |       pojedynczej walki ze mną stanął.~- Na udeptanej ziemi?~- Na udeptanej
 491  1,5 |                    Na udeptanej ziemi?~- Na udeptanej ziemi, konno alibo
 492  1,5 |             konno alibo pieszo, ale jeno na śmierć, nie na niewolę.
 493  1,5 |                  ale jeno na śmierć, nie na niewolę. Będzie-li zaś spokój,
 494  1,5 |           trębaczowi każę otrąbić, że go na śmierć wyzywam. Już ci się
 495  1,5 |                  mi się topór zatrzymał? Na zębach się zatrzymał. Albo
 496  1,5 |           zatrzymał. Albo nie?~Odetchnął na to Zbyszko z wielką ulgą
 497  1,5 |              kości szukały jedna drugiej na sądzie ostatecznym. Trumnę
 498  1,5 |           dopuszczę, że-być mieli ścinać na tym samym suknie, na którym
 499  1,5 |              ścinać na tym samym suknie, na którym mieszczanów ścinają.
 500  1,5 |                 że starczyłoby i królowi na poszycie kożucha. I mszy