Tom,    Rozdzial

4001  2,41|                Angielska kusza przeszyje na sto kroków najlepszą zbroję.
4002  2,41|               prawdzie, niemała to rzecz na cały świat dawać baczenie
4003  2,41|                 obu naraz Wilków w pole, na kopie albo na długie miecze,
4004  2,41|             Wilków w pole, na kopie albo na długie miecze, ci wszelako
4005  2,41|                 grunta, Maćko zaś, który na nic w świecie nie był tak
4006  2,41|           świecie nie był tak chciwy jak na ziemię, idąc zrazu za popędem
4007  2,41|            jęczmiona udają się doskonale na nowinach, ani chciał słyszeć
4008  2,41|                   Zanim ludzie rozsądzą, na Boga się zdaję, który na
4009  2,41|                 na Boga się zdaję, który na waszym rodzie za moją krzywdę
4010  2,41|                 zawzięty Maćko, pobladł, na chwilę umilkł, a potem tak
4011  2,41|                 Bóg błogosławi - abyście na starość nie płakali po nim,
4012  2,41|          przekonać - ile że Wilk sam był na świecie - i majętności nie
4013  2,41|                  i nadzieja, że jęczmień na nowinach tęgo zejdzie, i
4014  2,41|            Zbyszka szczęśliwie powrócić.~Na to twarz Maćka pojaśniała,
4015  2,41|             Maćka pojaśniała, jakby padł na nią promień słońca.~- Tak
4016  2,41|       wszechmocny, bo wszechmocny, ale i na moce niebieskie są sposoby,
4017  2,41|              wprost, tylko jak siedziała na ławie w podle Maćka, tak
4018  2,42|         królewskiej radzie przechyla się na stronę wojny, mniemając,
4019  2,42|              nigdy nie chciał poprzestać na swoim, a o zagrabieniu cudzego
4020  2,42|    krześcijańskich, toby może i pierwszy na Niemców uderzył. Ale nasz
4021  2,42|                 każdą rzecz potrafi jako na stole położyć. W Krześni
4022  2,42|             wmawiając to gościom, wmówił na końcu sobie, a zarazem i
4023  2,42|       Gotteswerder, zburzył je, kamienia na kamieniu i belki na belce
4024  2,42|             kamienia na kamieniu i belki na belce nie zostawił. Maćko,
4025  2,42|            doszła go ta wiadomość, siadł na koń i w te pędy poleciał
4026  2,42|                Są tacy między nami, ba i na Litwie, którzy mu to za
4027  2,42|            zdrowia nie przyszło... Matki na Żmujdzi zawdy będą rodziły,
4028  2,42|                nie szkoda, byle nie szła na marne.~- Mnie tam jeno o
4029  2,42|               Zbyszku nie było i słychu.~Na koniec po pierwszych sprzętach
4030  2,42|           Zgorzelicach, wpadł jak wicher na dworski podwórzec chłopak
4031  2,42|               boso, oklep, bez kapelusza na płowej czuprynie i zakrzyknął
4032  2,42|           zakrzyknął im przed przyłapem, na którym właśnie siedzieli:~-
4033  2,42|                  gdyż w Spychowie złożył na trumnach Danusi i jej matki
4034  2,42|                 także i te dolegliwości, na które swego czasu cierpiał
4035  2,42|                  niepożyty jak dąb - ale na razie ogarnęło go jakieś
4036  2,42|                dniem. Jagienka, wpadłszy na myśl, że to może jest coś
4037  2,42|              długo nie ma, to raz po raz na drzwi spogląda. Pytaj go
4038  2,42|                 spogląda. Pytaj go ty.~I na razie na tym stanęło. Jednakże
4039  2,42|                  Pytaj go ty.~I na razie na tym stanęło. Jednakże pokazało
4040  2,42|                odejmując oczu od pułapu, na który, leżąc na wznak, patrzał -
4041  2,42|                  pułapu, na który, leżąc na wznak, patrzał - skinął
4042  2,42|             patrzał - skinął tylko głową na znak potwierdzenia.~- No!
4043  2,42|                poszczęścił, bo przecie i na wojnie łatwiej o ciurów
4044  2,42|              Pozywałem różnych kilkakroć na udeptaną ziemię, a raz otoczyli
4045  2,42|               oczy od pułapu, zwrócił je na Maćka - i odpowiedział jakby
4046  2,42|               koniec.~A młodzian zamknął na chwilę oczy jakby w zamyśleniu
4047  2,42|         zamyśleniu i wreszcie odrzekł:~- Na nic widać zbawionym duszom
4048  2,42|                 milczenia.~- To po cóżeś na tę wojnę chodził? - zapytał
4049  2,42|                 Tak ci to widać jest, że na nic zbawionym duszom krew
4050  2,42|                     Zabić nieprzyjaciela na wojnie nie grzech to żaden,
4051  2,42|               Ale wola boska! Lepiej jej na dworcu niebieskim i - już
4052  2,42|                się, wypij łagiewkę miodu na poty - i hoc!~- No i co?~-
4053  2,43|                   że lepiej jej musi być na dworcu niebieskim, niż było
4054  2,43|              dworcu niebieskim, niż było na książęcym. Zżył się już
4055  2,43|                  się już z myślą, że jej na świecie nie ma, przywykł
4056  2,43|                Krakowie podziwiał bardzo na szybach kościelnych wycięte
4057  2,43|            wzniesionymi oczyma i grającą na luteńce, wśród różnych zbawionych
4058  2,43|                 sile, albo puszczali się na zbój, rozpustę i pijactwo -
4059  2,43|                 stawali, gdy wici wyszły na wojnę, z dwudziestu czterema
4060  2,43|               Bujne, płowe włosy obcięte na znak żałoby po Danusi odrosły
4061  2,43|                lat temu w Krakowie szedł na śmierć z ręki kata, wyglądał
4062  2,43|                 do zdrowia, pójdzie znów na koniec świata, na Niemców,
4063  2,43|           pójdzie znów na koniec świata, na Niemców, na Tatarów - albo
4064  2,43|               koniec świata, na Niemców, na Tatarów - albo na inną podobną
4065  2,43|               Niemców, na Tatarów - albo na inną podobną dzicz - byle
4066  2,43|                przyjeżdżała skwapliwie i na wezwanie, i z własnej woli -
4067  2,43|                   Za czasów swego pobytu na dworze biskupim i książęcym
4068  2,43|               zdrowia, stawał się z dnia na dzień cudniejszy, miłość
4069  2,43|                 I niby poprawiając włosy na czole, przysłoniła twarz
4070  2,43|                 i poczęła pilnie patrzeć na niego przez palce, on zaś,
4071  2,43|            Głupiś!~I wyszedł z izby.~Ale na oborze począł zacierać ręce
4072  2,43|             mogła przyjść, toś i patrzeć na nią nie chciał, najedzże
4073  2,43|                  w Bogdańcu. Gdzie wióry na zarzewiu leżą, tam i tak
4074  2,43|               buchnie, aleja ci nie będę na zarzewie dmuchał, bo tak
4075  2,43|              znów mu powtórzył, że chyba na jaką daleką wyprawę pójdzie,
4076  2,43|                się ze zdziwienia i siadł na łożu.~- Jak to? To już się
4077  2,43|              razem z tobą zaginął, ale i na to może znajdzie się rada.~-
4078  2,44|                zwykłą odzież, którą miał na sobie - a następnie zajął
4079  2,44|             mniej ich uwierał, natomiast na rozmaite uroczystości, wesela
4080  2,44|                jako źle poszyta strzecha na chałupie. Nie pomogły ani
4081  2,44|                Nie pomogły ani zdobyczne na Fryzach grzebienie ozdobnie
4082  2,44|                     rzekła dziewczyna.~- Na wieki wieków! - odpowiedział
4083  2,44|                 w duszy tak jasno, jakby na wschód słońca patrzał.~A
4084  2,44|                  w ręku, zgrzebło leżące na ławie wpodle Zbyszka i jego
4085  2,44|                  albo w sadzie wiśniowym na strach ptactwu postawić!~
4086  2,44|                  przyjechałam prosić was na wieczerzę, a śmieję się
4087  2,44|                  z tych bab, bo żeby tak na mnie, wnet bym tu sobie
4088  2,44|                  i po zamkach, ba! nawet na królewskim dworze - odrzekł
4089  2,44|                 wzięła grzebień i siadła na ławie obok młodzianka, aby
4090  2,44|              Zbyszko oczu nie odrywa ani na chwilę od jej twarzy, więc
4091  2,44|               Bóg! Jaguś moja... A ty co na to, Jaguś? - zawołał Zbyszko.~
4092  2,44|                  ja - to... ty wiesz!... Na te słowa radość buchnęła
4093  2,44|                   więc porwał dziewczynę na ręce, podniósł ją w górę
4094  2,44|             Dopieroż, ujrzawszy Jagienkę na ręku~Zbyszka, zdumiał się,
4095  2,44|                 niego, postawił Jagienkę na ziemi i oboje chcieli przyklęknąć,
4096  2,44|                 Jagienkę i wykrztusiwszy na wpół przez łzy:~"Miód, nie
4097  2,44|                   zatoczył się z radości na dziewanny, które rosły przed
4098  2,44|                domem, i począł spoglądać na ich ciemne kręgi otoczone
4099  2,44|               prowadzi, a przyjdzie czas na starego Wilka, toby i Brzozową
4100  2,45|              żeby odsady były z kamienia na wapno, a czatownia z cegły,
4101  2,45|                 łatwo, albowiem wzgórze, na którym miał stanąć kasztel,
4102  2,45|            ujście dla zbytku wody. Potem na wale wzniósł częstokół i
4103  2,45|                począł zgromadzać budulec na ściany zameczku, bale dębowe
4104  2,45|                   Chłopy - mówił stary - na schwał, tak że w całym Królestwie
4105  2,45|             najpiękniejszy ze wszystkich na łące. Przyniosła mężowi
4106  2,45|      gospodarstwa wstać, a potem z mężem na łowy jechać albo konno z
4107  2,45|           właśnie było, jakby po miesiąc na niebie sięgać".~Inni zaś
4108  2,45|             wyznawali, że takiej chybaby na dworze królewskim w Krakowie
4109  2,45|                potrzebuje gryźć, jeno je na ławie ułoży i z nagła przysiędzie,
4110  2,45|             wodzą Witolda i w pojedynkę, na udeptanej ziemi. Mówiono,
4111  2,45|              Wielka zamożność jednała mu na równi ze sławą szacunek
4112  2,45|                  klejnotach wstrzymałoby na trzy albo i cztery dobre
4113  2,45|      pożądliwością przygód. Niejeden też na ich widok uczuwał, że mu
4114  2,45|               wojnę z odwiecznym wrogiem na długie lata, ale żadna moc
4115  2,46|           starość ubieliła mu tylko włos na głowie i brodzie, ale nie
4116  2,46|               wszystko zło skończyło się na zawsze i że żadna troska,
4117  2,46|              życia. Do starości wojować, na starość gospodarzyć i majętność
4118  2,46|          rozmaitych; mnożył się dobytek; na łąkach było czterdzieści
4119  2,46|              bliźniętach przyszedł znowu na świat chłopak, którego Jagienka,
4120  2,46|               chłopak, którego Jagienka, na cześć i dla pamięci swego
4121  2,46|                 jest ziem w Królestwie i na Litwie? Małoż to wsi i zamków
4122  2,46|             uwagi, że Zakon stał przecie na szczycie potęgi, że bogactwy,
4123  2,46|               były stare polskie ziemie, na których Zakon siedział,
4124  2,46|                piersiach narodu, szukała na wszystkie strony ujścia.~
4125  2,46|            zostawszy sam po śmierci syna na świecie, zaprzyjaźnił się
4126  2,46|            podziemne, które stawił stary na kamień i wapno, aby zaś
4127  2,46|             zostać w starym domostwie, a na wszelkie prośby Zbyszka
4128  2,46|              gadali, że dla zbytku mchów na dachu nie chciało gorzeć -
4129  2,46|               mówił, bo, wiera, nie było na czym gospodarzyć i co do
4130  2,46|              siedzibą, a zarazem patrzeć na Zbyszka, na Jagienkę i na "
4131  2,46|              zarazem patrzeć na Zbyszka, na Jagienkę i na "wnęków".
4132  2,46|                na Zbyszka, na Jagienkę i na "wnęków". Wszystko, co tam
4133  2,46|                  że Zbyszko i w Krakowie na zamku u króla bywał (ba!
4134  2,46|                tam głowy nie ucięli!), i na Mazowszu, i w Malborgu,
4135  2,46|                po ręku starego boćka-ją, na pierwszym miejscu sadzą
4136  2,46|                 legł, toby dziś też może na własnym zamku siedział.~-
4137  2,46|                Niby to kamienie młyńskie na plecy bierze, a ile to razy
4138  2,46|        najprzedniejszymi rycerzami gonił na ostre, "a z książęty to
4139  2,46|               grzywien możnym dziedzicom na Koniecpolu, co do ostatka
4140  2,46|             nigdy nie brakło w kasztelu, na co Maćko, choć oszczędny,
4141  2,46|              chrzciny bywały sute, a raz na rok, po Matce Boskiej Zielnej,
4142  2,46|             wielką ucztę dla sąsiedztwa, na którą i szlachcianki przyjeżdżały
4143  2,46|        szlachcianki przyjeżdżały patrzeć na ćwiczenia rycerskie, słuchać
4144  2,46|                 mi! iście książę jakoweś na zamku swoim siedzące". A
4145  2,46|                urody. Sam stary dziedzic na Koniecpolu, który był wojewodą
4146  2,47|                może zdarzy się i książąt na Płocku i na Czersku odwiedzić.~
4147  2,47|                się i książąt na Płocku i na Czersku odwiedzić.~Zbyszka
4148  2,47|             kilka wozów i zbroję dobrą, "na wypadek, jeśli się przyjdzie
4149  2,47|          przyjdzie w szrankach potykać". Na odjezdnym zapowiedział,
4150  2,47|               indziej?~Zbyszko popatrzał na niego przez chwilę zdumionymi
4151  2,47|                rzekł:~- O prze Bóg! A ja na śmierć zapomniałem.~- Wolno
4152  2,47|                  wszystkie sprawy Zakonu na jego głowie, a mistrz nic
4153  2,47|                 Gdzie ci tam taki stanie na udeptaną ziemię! Na śmiech
4154  2,47|               stanie na udeptaną ziemię! Na śmiech ludzki jeno zarobisz.~-
4155  2,47|                uchybił, przyjmując niźli na pozwy nie zważając". Tak
4156  2,47|                to pani mówiła.~- A wy co na to?~- Zafrasowałem się okrutnie,
4157  2,47|                    rzekł stary rycerz, - Na wszystko jest rada, byle
4158  2,47|           wszystko jest rada, byle głowę na karku mieć. Ale tu Pan Jezus
4159  2,47|                 przyczyny, którą księżna na Płocku wyłuszczyła. I mistrz
4160  2,47|                  był, bo dawno by go już na świecie nie było. Cudowali
4161  2,47|               opowiedzieli to przy stole na wieczerzy. To ci mówię.
4162  2,47|          pozwolił jeno z jednym, któremu na przezwisko było też Lichtenstein
4163  2,47|         przyświadczą. Sam Zawisza, który na czci rycerskiej najlepiej
4164  2,47|                się starzejecie?~- Bo jak na koń siędę alboli się na
4165  2,47|                  na koń siędę alboli się na ziemi rozkraczę, to się
4166  2,47|                 trzymam krzepko, ale już na siodło we zbroi całej nie
4167  2,47|                 machnął pogardliwie ręką na znak, że z Kunonem byłoby
4168  2,47|                 które Maćko zabrał tylko na znak zwycięstwa, bo zresztą
4169  2,47|                    mówił posępnie Maćko.~Na co Zbyszko:~- Wie Pan Bóg,
4170  2,47|              wnet taka nawałnica, jakiej na świecie nie bywało. A na
4171  2,47|                 na świecie nie bywało. A na Kondrata omdlałości pono
4172  2,47|              tobą źle zadrzeć, będzie ci na twoje dybał, bo inaczej
4173  2,48|              sołtysów ze wsi, siedzących na niemieckim prawie, którzy
4174  2,48|             obowiązani byli konno stawać na wyprawę - i uboższą szlachtę -
4175  2,48|                  o nowiny, ale i sposoby na Niemców: jak najlepiej w
4176  2,48|                 skruszeniu kopii łatwiej na nich zbroje łamać toporem
4177  2,48|                krajów i nie poprzestawać na tym, że tu i owdzie pokołacze
4178  2,48|          zawziętym skupieniem i z gotową na śmierć powagą. - Nam alibo
4179  2,48|                  ale kończyło się zwykle na zjazdach, układach i wysyłaniu
4180  2,48|                  ciekawa nowin szlachta, na liczne pytania odpowiedział
4181  2,48|             wyostrzone?~- Albo co? Nuże! Na rany boskie! Jakie nowiny?
4182  2,48|            Prędzej mówcie, bo nam czapki na łbach zgorzeją!~- Powiedział
4183  2,48|                hamować, bo chcieli zaraz na koń siadać i do Sieradza
4184  2,48|                tedy tysiącami osaczników na obławy, na których padały
4185  2,48|          tysiącami osaczników na obławy, na których padały całe stada
4186  2,48|                  wojewódzkich, a stamtąd na skład do Płocka. Oczywistym
4187  2,48|              przed każdą większą wyprawą na Litwie Witold. Lecz były
4188  2,48|              spod Niemca" do Królestwa i na Mazowsze. W okolicę Bogdańca
4189  2,48|                 się to samo, a zwłaszcza na Mazowszu. Czech gospodarzący
4190  2,48|                 gospodarzący w Spychowie na Mazowszu przysłał stamtąd
4191  2,48|         pozwolono wziąć udział w wojnie "na piechtę" - albowiem chcieli
4192  2,48|                 pomścić się swych krzywd na Krzyżakach, których nienawidzili
4193  2,48|                zamachem zawojują i obalą na wieki wieków całe Królestwo, "
4194  2,48|              słowa mistrza wypowiedziane na uczcie w Malborgu: "Im ich
4195  2,48|            zależały.~- Boście obiecywali na pewno, że będzie - mówił -
4196  2,48|                  mówił - a tu nic i nic!~Na to zaś Maćko:~- Mądryś,
4197  2,48|               Nie! - zawołał pokrzepiony na duchu Zbyszko. - Kondrat
4198  2,48|               nie odda. Prawy to rycerz, na którym skazy nijakiej nie
4199  2,48|                 jakby kamienie potrącone na stromych ścieżkach górskich
4200  2,48|                  i nie tylko głośno, ale na oślep i z takim zuchwalstwem,
4201  2,48|          stosunki przerwą się, jeśli nie na zawsze, to przynajmniej
4202  2,48|                  zawsze, to przynajmniej na czas dłuższy. Lecz że panowie
4203  2,48|                król wybrał także Witolda na rozjemcę.~I pożałował Zakon
4204  2,48|             wiedząc zarazem i odgadując, na czym się sprawa skończyć
4205  2,48|                 ciepła -zjawił się nagle na spienionym koniu nieznany
4206  2,48|                  przed bramą, cisnął coś na kształt wieńca splecionego
4207  2,48|                 dalej.~A oni zerwali się na równe nogi w wielkim wzruszeniu.
4208  2,48|                Maćko.~Następnie krzyknął na czeladź, która w mig zebrała
4209  2,48|                    Dąć w rogi z czatowni na cztery strony świata! a
4210  2,48|              świata! a inni niech skoczą na wsie po sołtysów. Konie
4211  2,48|                  do białego włosa czekał na tę godzinę.~I dosyć było
4212  2,48|           godzinę.~I dosyć było spojrzeć na jego zimne, zawzięte oblicze,
4213  2,48|                  oblicze, aby poznać, że na nic wszelka namowa. Zresztą,
4214  2,48|               pełnej zbroi bez strzemion na konia, ale i wielu młodych,
4215  2,48|                  póki byś mnie nie wziął na tę wojnę!~- Jaguś! - zawołał
4216  2,48|          ściągnięto z czatowni chorągiew na znak nieobecności panów.
4217  2,48|                  ciszy nieruchome. Stada na polach i ugorach zażywały
4218  2,48|                  i zewsząd ciągnie naród na Niemca.~Jakoż tak było.
4219  2,48|                dwudziestu.~Wkrótce potem na rozstaju wychyliło się ku
4220  2,48|                  krzyknął z dala: "Bywaj na psubraty!" - i skłoniwszy
4221  2,48|                  śmierć syna, którego mu na Śląsku Niemcy zabili.~I
4222  2,48|                  którzy wszyscy ciągnęli na miejsce zbioru. Widząc tedy
4223  2,48|                 i tęgi, w boju upo-my, a na niewygody, słoty, chłody
4224  2,49|                  i węgierskie przygasiło na czas burzę wojenną. Nastąpił
4225  2,49|                  król czeski wydał wyrok na korzyść Zakonu, wojna musiała
4226  2,49|                  wojna musiała wybuchnąć na nowo.~A tymczasem nadeszło
4227  2,49|                królewskie zatrzymały się na noc w Dąbrownie. Wzięcie
4228  2,49|                  Cała noc z czternastego na piętnasty lipca była dziwnie
4229  2,49|                albowiem w domu położonym na samym skraju obozów, do
4230  2,49|            dopiero wówczas, gdy byli już na murach zamku i w chwili
4231  2,49|                 A co do tego, że uderzył na zamek: "Trudno, mówił, pytać
4232  2,49|             pytać o wszystko, gdy wojska na kilka mil się rozciągają".
4233  2,49|                   syn Ziemowita, księcia na Płocku, jeden między nimi
4234  2,49|            niemieckich rycerzy w Toruniu na turnieju z siodła wysadził,
4235  2,49|                 No, teraz chyba pozwoli.~Na to zaś Zawisza, który zawsze
4236  2,49|            czerwone sukno, z takąż mycką na głowie i rozłożywszy ręce,
4237  2,49|            dziedzicem po starym Mikołaju na Długolesie?~- Tak. Bo po
4238  2,49|                 zabit, Długolas przypadł na cudną Jagienkę, a od lat
4239  2,49|                 Dalekoć to wprawdzie, bo na drugim końcu obozu, ale
4240  2,49|       przypatrzym.~Więc wyszli, by siąść na koń i jechać. Przedtem jednak
4241  2,49|                de Lorchego ponarzucał im na ramiona opończe, które widocznie
4242  2,49|                Bóg! - zawołał Zbyszko.~I na chwilę odżyły w nim wspomnienia
4243  2,49|                  zaraz mi zbrzydła miedź na kościelnych dzwonach, a
4244  2,49|               siadajcie, wasza wielkość, na koń, gdyż ów grabia czeski,
4245  2,49|             którego wołacie Hlawa, czeka na was z wieczerzą w namiotach
4246  2,49|                 mego.~Więc Zbyszko siadł na koń i zbliżywszy się do
4247  2,49|               przywiozłem, za którem się na Mazowszu okupił.~- A jakże
4248  2,49|               oświadczył jej, że do Azji na wojnę z żalu pojadę i już
4249  2,49|                     Mówił mi, że mu spiż na dzwonach zbrzydł i że do
4250  2,49|                  i rzekł:~- Prosiłem was na wieczerzę, ale nim zajedziem,
4251  2,49|                  dostać się do stojących na drugim końcu obozu chorągwi
4252  2,49|                 której przyczyny musieli na tę wojnę przyciągnąć. Ale
4253  2,49|           Większa część ich spała wprost na gołej ziemi albo na mokrej
4254  2,49|               wprost na gołej ziemi albo na mokrej i parującej od żaru
4255  2,49|               małe bębenki lub brzdąkali na naciągniętych cięciwach
4256  2,49|           zarazem krwawe kawały mięsiwa, na które dmuchali wzdętymi,
4257  2,49|               watahy Besarabów, z rogami na głowach, długowłosych Wołochów,
4258  2,49|                drewniane, malowane deski na piersiach i plecach, z niezgrabnymi
4259  2,49|               niej potoki krwi, a jednak na każde wezwanie Witolda zrywała
4260  2,49|                  skończy się wkrótce raz na zawsze, przyciągnęła tu
4261  2,49|                uderzył oczy rycerzy. Oto na zbitej z okrąglaków szubienicy
4262  2,49|           skrzypiały żałośnie. Chrapnęły na widok trupów i przysiadły
4263  2,49|                trupów i przysiadły nieco na zadach konie, więc rycerze
4264  2,49|                rozgniewa!" I strach padł na wszystkich Tatarów i Litwinów,
4265  2,49|             Krakowie król rozgniewał się na mnie o Lichtensteina, to
4266  2,49|                  byłbym go za nią pozwał na udeptaną ziemię, gdyby nie
4267  2,49|             członków ciała, wytrwałością na głód, zimno i trudy przewyższali
4268  2,49|                takiej potęgi nie zebrał. Na to zaś Powała:~- Powiadał
4269  2,49|               ciągle śluzy do oczu płyną na myśl, że tyle się krwie
4270  2,49|                już tam wagi przyładował, na których położy krew naszą
4271  2,49|                 pana de Lorche, gdy wtem na środku "ulicy" spostrzegli
4272  2,49|              zbitych w kupę i patrzących na niebo.~- Stójcie tam! stójcie! -
4273  2,49|            stójcie! - zawołał jakiś głos na środku gromady.~- A kto
4274  2,49|               Powały. - Spojrzyjcie jeno na miesiąc i patrzcie, co się
4275  2,49|               miesiąc i patrzcie, co się na nim wyrabia. Wróżebna to
4276  2,49|                  głowy i poczęli patrzeć na księżyc, który już zbladł
4277  2,49|                proboszcz kłobucki - nogę na nim postawił! Pochwalony
4278  2,49|             Pochwalony Jezus Chrystus.~- Na wieki wieków!~W tej chwili
4279  2,49|                  opończę, którą mu wiatr na głowę zarzucił.~- A w wichurze
4280  2,50|              złożony. Tych wielu stanęło na tę wojnę, bo i cała czterdziesta
4281  2,50|              Krzona z Kozichgłów, i Kuby na Koniecpolu, i Jaśka Ligęzy,
4282  2,50|              ziemia, jak rozkwitają łąki na wiosnę. Szła fala koni,
4283  2,50|                 z barwnymi "płachetkami" na kształt drobniejszych kwiatów,
4284  2,50|                  szli z ochotnym sercem.~Na prawym zaś skrzydle płynęły
4285  2,50|                 bowiem wśród pól i lasów na szerokość przeszło mili
4286  2,50|              Tannenberga, zatrzymały się na krawędzi lasu. Miejsce zdało
4287  2,50|                  Miejsce zdało się dobre na spoczynek i zabezpieczone
4288  2,50|                zaś otwierała się szeroka na milę przestrzeń polna. W
4289  2,50|                  się też tu wojska tylko na postój, że jednak biegły
4290  2,50|               rozkazu wodza wysłano wnet na lekkich a ści-głych koniach
4291  2,50|              nabożeństwa króla ustawiono na wysokim brzegu jeziora Lubeń
4292  2,50|               dniem stanowczym, już, aby na króla popatrzeć. I widziano
4293  2,50|                szacie, z twarzą poważną, na której osiadła wyraźnie
4294  2,50|         odpowiedzialności, która ciążyła na jego ramionach, jak gdyby
4295  2,50|               zwłaszcza z ludźmi, którzy na płaszczach i chorągwiach
4296  2,50|                 Piotr Korzbóg przysięgał na Krzyż Pański i na swoje
4297  2,50|             przysięgał na Krzyż Pański i na swoje ryby herbowe, że Zakon
4298  2,50|               początek wojny. Gdyby choć na tym poprzestać! Ale oto
4299  2,50|         nieprzyjaciel, ale jednak krzyże na płaszczach nosi i bronią
4300  2,50|               Polacy. "Jakoże nam będzie na mistrza ramię podnosić -
4301  2,50|             znający trwogi rycerze - gdy na pancerzu u niego relikwiarz,
4302  2,50|                króla truchlało po prostu na wspomnienie tych mocy niebieskich,
4303  2,51|          zmęczone klęczeniem kolana, gdy na spienionym koniu wpadł jak
4304  2,51|                  panie, idą!~Porwali się na te słowa rycerze, król zmienił
4305  2,51|                rycerze, król zmienił się na twarzy, zamilkł przez mgnienie
4306  2,51|                 Król zaś położył mu rękę na ramieniu i rzekł:~- Jedź
4307  2,51|            Zyndram z Maszkowic wskoczyli na konie, lecz właśnie w chwili
4308  2,51|              Widziałem dwie chorągwie!~- Na koń!! - ozwały się głosy
4309  2,51|               chwili rozległ się dzwonek na znak, że proboszcz kaliski
4310  2,51|                prawdę mówili gońce, gdyż na krańcach wznoszącej się
4311  2,51|               jak gdyby bór wyrósł nagle na pustych polach, a nad tym
4312  2,51|             chrześcijan, którzy się dziś na tym polu zetrą.~I wskazał
4313  2,51|               polu zetrą.~I wskazał ręką na szeroką, pustą równinę,
4314  2,51|                  szeroką, pustą równinę, na której w pośrodku tylko,
4315  2,51|          Aleksander, młodszy syn księcia na Płocku, a brat tego Ziemowita.
4316  2,51|           sprawności niezmiernej, słynny na dworze czeskim i węgierskim
4317  2,51|             kilkunastu dworskich, którzy na ścigłych biegunach mieli
4318  2,51|                  który parskał nozdrzami na dobrą wróżbę spod stalowego
4319  2,51|                  oczy poczęły błyskać, a na twarzy zjawiły się rumieńce;
4320  2,51|                wiatr targający chorągwie na to pozwalał, rozmaite znaki
4321  2,51|                 pozwalał, rozmaite znaki na nich wyszyte, jako: krzyże,
4322  2,51|                Maćko, że nawet leżąc już na ziemi, jeszcze waleczne
4323  2,51|                 burzyć się krew w żyłach na myśl, że za chwilę przyjdzie
4324  2,51|           właśnie, jak skowyczą trzymane na uwięzi psy myśliwe, gdy
4325  2,51|           mieczów i toporzyska, osadzali na zadach konie jakby do skoku,
4326  2,51|                  skoku, inni płonili się na twarzach, inni poczęli oddychać
4327  2,51|             Krzyżacy, spoglądając z góry na lesistą nizinę, widzieli
4328  2,51|                 lesistą nizinę, widzieli na krawędzi boru tylko kilkanaście
4329  2,51|               armia królewska. Wprawdzie na lewo, koło jeziora, widać
4330  2,51|                 kuszczach błyszczało coś na kształt grotów sulic, to
4331  2,51|           wierzył tylko w to, co było mu na rękę i wróżyło niechybne
4332  2,51|               gdy komtur gniewski, który na swoją rękę czynił wywiady,
4333  2,51|             ktorej czerwień spostrzeżono na ciemnym tle boru, nie pozwalał
4334  2,51|              przed nim główna armia.~Ale na stojących pod lasem i w
4335  2,51|               drzewnej.~Zebrano się więc na krótką naradę przy boku
4336  2,51|                zarośli nieprzyjaciela.~- Na świętego Jerzego! - zawołał
4337  2,51|           spodoba się wystąpić w pole.~A na to hrabia Wende, mąż poważny
4338  2,51|             bogdaj że umkną z tego pola, na którym ja polegnę (i tu
4339  2,51|                ja polegnę (i tu spojrzał na Wernera von Tettingen) -
4340  2,51|               mamy radzić.~- Czas zawsze na dzieło Boże - odrzekł von
4341  2,51|                 sam jeden, tymi mieczami na całe wojsko polskie uderzę!
4342  2,51|                  miecze i wyzywa Polaków na bój śmiertelny, jeśli zaś
4343  2,51|             nadbrzeża jeziora i udał się na lewe skrzydło do polskich
4344  2,51|               doskonale, podjeżdżających na ogromnych, pokrytych kropierzami
4345  2,51|             koniach bojowych; jeden miał na tarczy cesarskiego czarnego
4346  2,51|                cesarskiego czarnego orła na złotym polu, drugi, który
4347  2,51|            księcia szczecińskiego, gryfa na białym polu. Szeregi rozstąpiły
4348  2,51|                 panie, i księcia Witolda na bitwę śmiertelną i aby męstwo
4349  2,51|                się drugi herold z gryfem na tarczy i tak przemówił:~-
4350  2,51|                  zgrzytać z cicha zębami na takie zuchwalstwo i zniewagę.~
4351  2,51|               ninie się odwołuję, skargę na moją krzywdę i waszą nieprawość
4352  2,51|                  znowu jadących pod górę na swych ogromnych koniach
4353  2,51|            Witold. Ten ostatni bez hełmu na głowie, w świetnej zbroi,
4354  2,51|               Mistrz spoglądał tymczasem na wojska królewskie, które
4355  2,51|                się z boru.~Patrzał długo na ich ogrom, na rozpostarte
4356  2,51|              Patrzał długo na ich ogrom, na rozpostarte jakby u olbrzymiego
4357  2,51|              olbrzymiego ptaka skrzydła, na poruszaną wiatrem tęczę
4358  2,51|                Boga trzymającego już tam na wysokościach niebios szale
4359  2,51|                 raz pierwszy przyszło mu na myśl, jaki to okropny nastał
4360  2,51|        niezmierną odpowiedzialność wziął na swoje ramiona.~Więc twarz
4361  2,51|                ze zdziwieniem spoglądali na swego wodza.~- Co wam jest,
4362  2,51|                  spływały tak ciągle łzy na czarną brodę, jakby w nim
4363  2,51|                 i zwróciwszy surowe oczy na komturów, zawołał:~- Do
4364  2,51|                bitwy chwila oczekiwania. Na polu między Niemcami a armią
4365  2,51|                 kilka odwiecznych dębów, na które powłazili chłopi miejscowi,
4366  2,51|            chłopi miejscowi, aby patrzeć na zapasy tych wojsk tak olbrzymich,
4367  2,51|           rycerzy zwracały się mimo woli na tę złowrogą, milczącą równinę.
4368  2,51|                  słońce, a wówczas padał na nią mrok śmiertelny.~Wtem
4369  2,51|             oberwał tysiące liści, wpadł na pole, chwycił suche źdźbła
4370  2,51|           skrzydło litewskie zerwało się na kształt niezmiernego stada
4371  2,51|              Frydrycha Wallenroda, który na tej stronie dowodził, i
4372  2,51|                rozciągnąć się i rozpalić na całej linii, więc polskie
4373  2,51|                 kości, a serca stały się na śmierć gotowe. Była zaś
4374  2,51|                  raczy, jegoż prosimy,~A na świecie zbożny pobyt,~Po
4375  2,51|           Kiryjelejzooon!" - a tymczasem na prawym skrzydle wrzała już
4376  2,51|                  Kiryjelejzooon!" Krzyki na prawym skrzydle wzmogły
4377  2,51|              Ulryk, który patrzył z góry na bitwę, stoczył w tej chwili
4378  2,51|       Lichtensteina dwadzieścia chorągwi na Polaków.~A zaś do polskiego
4379  2,51|        poprzysiadały w pierwszym szeregu na zadach:~- W nich! Bij!~Więc
4380  2,51|                 rycerze, pochyliwszy się na karki końskie i wyciągnąwszy
4381  2,51|       możniejszych bojarów, padły mostem na ziemię. Następne zwarły
4382  2,51|                zakute w stalowe zbroje i na koniach stalą osłonionych,
4383  2,51|             rosły wprawdzie i silny, ale na drobnych konikach i skórami
4384  2,51|                watahy, daremny był upór, na nic zaciekłość, na nic pogarda
4385  2,51|                 upór, na nic zaciekłość, na nic pogarda śmierci i na
4386  2,51|                 na nic pogarda śmierci i na nic rzeki krwi! Pierzchło
4387  2,51|            wspinając rumaki, rzucali się na oślep ze wzniesionym toporem
4388  2,51|            rycerzy smoleńskich, przyszła na koniec w bok czelnemu i
4389  2,51|              żelazo, walili się z siodeł na kształt podciętych sosen
4390  2,51|       niemiłosiernie z miedzianej chmury na łan żyta, tak gęsto sypały
4391  2,51|                 się po krwawych leżących na ziemi pancerzach i trupach
4392  2,51|           zgrzytnęło. Krzyknęli z trwogi na widok śmierci wodza ludzie
4393  2,51|            Domarat z Kobylan skoczyli mu na pomoc, poczęli ich we trzech
4394  2,51|                  łuszczą strąki, gdy się na pole zasiane młodym grochem
4395  2,51|                 krwawym toporem w dłoni, na którym wraz z krwią przylepły
4396  2,51|                jakby ktoś rozciął jabłko na dwoje. Wraz potem zgasił
4397  2,51|                jak wznosił się do cięcia na siodle, po czym widziano
4398  2,51|               Brochocic, złamawszy miecz na głowie rycerza, który miał
4399  2,51|                 rycerza, który miał sowę na tarczy i przyłbicę w kształt
4400  2,51|                  wziął później za żonę i na zawsze w Polsce pozostał.~
4401  2,51|                 Zych Pikna, osadzili ich na miejscu, jak lew osadza
4402  2,51|               toczyła się tu walka, gdyż na tę jedną chorągiew uderzyły
4403  2,51|                 odrzucono Niemców prawie na pół strzelania z kuszy od
4404  2,51|                sam Zyndram przywodził, a na czele między przedchorągiewnymi
4405  2,51|                 bez korony, walczyła też na śmierć i życie, a arcybiskupia
4406  2,51|                  wilk, który inaczej niż na śmierć nie ukąsi.~Szukał
4407  2,51|                którzy świetniejsze mieli na sobie stroje, i nieszczęsny
4408  2,51|          zdumieniem przez kraty przyłbic na to, co się dzieje, a potem,
4409  2,51|                  tysiące ich zwaliły się na znużone walką chorągwie
4410  2,51|                   Okropna bitwa zawrzała na całej linii, ziemia spłynęła
4411  2,51|         okropniejszego. Oto jeden leżący na ziemi Krzyżak rozpruł nożem
4412  2,51|              rozpruł nożem brzuch konia, na którym siedział Marcin z
4413  2,51|                 jeden mąż wojska polskie na widok upadającej chorągwi,
4414  2,51|               Rzekłbyś, żywy ogień spadł na pancerze. Rzucili się jak
4415  2,51|                 białych płaszczów, które na zbrojach nosili bracia zakonni,
4416  2,51|               bracia zakonni, leżała już na ziemi.~Więc ciężki niepokój
4417  2,51|              dotychczas w pogotowiu stał na czele szesnastu odwodowych
4418  2,51|                   On zaś, patrząc z góry na bitwę, zrozumiał także,
4419  2,51|               udziału w boju, zjawił się na rozhukanym rumaku, czuwający
4420  2,51|         czuwający nad wszystkim i baczny na przebieg bitwy, Zyndram
4421  2,51|              zawstydzona w porę, została na miejscu i rzuciwszy swego
4422  2,51|                  kosy, osadzone sztorcem na drągach.~- Gotuj się! gotuj! -
4423  2,51|              zrozumiawszy, że przychodzi na nich czas, po-opierali drągi
4424  2,51|             wołania przywódców.~- Bywaj! Na psubraty! W nich!~Ruszyli.
4425  2,51|                   ja - Łas - kiś - peł - na - Pan - z To - bą!...~I
4426  2,51|         Zajaśniało i rozbłysło od grotów na oszczepach i od kos całe
4427  2,51|              właśnie nie opodal wzgórza, na którym stał Władysław Jagiełło.~
4428  2,51|               która gotowała się właśnie na przyjęcie nieprzyjaciela,
4429  2,51|            przywodził.~- Król w obierzy. Na pomoc! - zawołał Zbigniew.
4430  2,51|            Szalony! Zali nie widzisz, że na nas idzie ta chmura i że
4431  2,51|             właśnie naprowadzilibyśmy ją na króla; za czym ruszaj precz,
4432  2,51|           gniewem, zmierzył się istotnie na gońca, ów zaś, widząc z
4433  2,51|           wojownik ma słuszność, skoczył na powrót do króla i powtórzył
4434  2,51|                 już tak blisko, że herby na tarczach można było doskonale
4435  2,51|              Przybrani w świetne zbroje, na ogromnych jak tury koniach,
4436  2,51|             płaszczu, który rozpuszczony na wiatr wyglądał jak olbrzymie
4437  2,51|                garstka rycerzy stojących na uboczu, między którą nie
4438  2,51|         wyciągnął kopię i skoczył wprost na króla.~Król zaś spiął ostrogami
4439  2,51|                skruszył mu hełm i zwalił na ziemię. "W tej chwili sam
4440  2,51|              porażon, w swej białej jace na stalowej zbroi i w pozłocistym
4441  2,51|                 głowy i nie uspokoiła go na zawsze.~Skoczyli rycerze
4442  2,51|                 do boju, nie pośpieszyły na ich przyjęcie.~Dopiero wyskoczył
4443  2,51|              relikwiarzu, który on nosił na piersiach, na pancerzu.
4444  2,51|             który on nosił na piersiach, na pancerzu. Ale nie śmiał
4445  2,51|                krew lała się strumieniem na zdeptaną ziemię i bitwa
4446  2,51|             nieludzką pędziła jak wicher na swych ścigłych koniach do
4447  2,51|                Wówczas kilku komturów, a na ich czele Wemer von Tettingen,
4448  2,51|                  rycerski Ulryk spojrzał na niego ponuro i wzniósłszy
4449  2,51|                 abym ja opuścił to pole, na którym tylu mężnych poległo!
4450  2,51|               Nie daj Bóg!~I krzyknąwszy na ludzi, aby szli za nim,
4451  2,51|                szyję, zwalił się jak dąb na ziemię.~Mrowie przybranych
4452  2,51|             rycerze pozeskakiwali z koni na znak, że chcą iść w niewolę,
4453  2,51|               iść w niewolę, i poklękali na obluzganej krwią ziemi.
4454  2,51|         pocałunek; niektórzy rzucali się na oślep w ukrop bojowy jakby
4455  2,51|             walczyli jak przez sen, inni na koniec mordowali się sami,
4456  2,51|                  wkrótce wielkie kolisko na kilkanaście mniejszych kup
4457  2,51|              stoi słup graniczny wkopany na wzgórzu, i kto zbliżył się
4458  2,51|                 kto zbliżył się do niego na długość miecza, marł jakby
4459  2,51|               czarnej zbroi i po Sulimie na tarczy, rzekł sobie w duszy:~"
4460  2,51|                starli się jak dwie burze na ziemi trupami zasłanej.
4461  2,51|             mężny Arnold padł z rozciętą na dwoje głową...~*~Henryk,
4462  2,51|               który założywszy mu powróz na szyję, powlókł go jak wołu
4463  2,51|                 stary Maćko szukał wciąż na krwawym pobojowisku Kunona
4464  2,51|            pościgiem. Padli wraz wszyscy na kolana i poddali się natychmiast,
4465  2,51|                  chwili:~- Widziałem cię na dworze w Płocku.~- Nie -
4466  2,51|               który za nierozważny napad na ciebie na utratę gardła
4467  2,51|              nierozważny napad na ciebie na utratę gardła był skazan.
4468  2,51|          ślubowałem Bogu i zaprzysiągłem na rycerską cześć, iż cię odnajdę
4469  2,51|             zhańbiłbyś się, gdybyś miecz na mnie podniósł.~Na to twarz
4470  2,51|                  miecz na mnie podniósł.~Na to twarz Maćka ściągnęła
4471  2,51|            Lichtenstein - rzekł - miecza na bezbronnego nie wzniosę,
4472  2,51|          odmówisz, tedy cię każę jak psa na powrozie powiesić.~- Nie
4473  2,51|                 zawołał wielki komtur.~- Na śmierć, nie na niewolę -
4474  2,51|                 komtur.~- Na śmierć, nie na niewolę - zastrzegł raz
4475  2,51|           zastrzegł raz jeszcze Maćko.~- Na śmierć.~I po chwili starli
4476  2,51|                 w mgnieniu oka obalił go na ziemię i kolanem brzuch
4477  2,51|             komtura wyszły z przerażenia na wierzch.~- Daruj! -jęknął,
4478  2,51|       uspokoicielka rycerzy uspokoiła go na zawsze.~*~Bitwa zmieniła
4479  2,51|             Wiele bywało w owych czasach na świecie bitew i spotkań,
4480  2,51|                 leżało w wiekuistym śnie na onym krwawym boisku.~Rozliczne
4481  2,51|                   rycerz czeski, księcia na Oleśnicy Konrada, a Przedpełko
4482  2,51|                wozów wyładowanych pętami na Polaków i winem przygotowanym
4483  2,51|            Polaków i winem przygotowanym na wielką ucztę po zwycięstwie.~*~
4484  2,51|             gotowali się właśnie zjechać na pobojowisko, gdy poczęto
4485  2,51|         westchnął żałośnie i spoglądając na ogromne zwłoki leżące na
4486  2,51|                 na ogromne zwłoki leżące na wznak na ziemi, rzekł:~-
4487  2,51|           ogromne zwłoki leżące na wznak na ziemi, rzekł:~- Oto jest
4488  2,51|                przy drugim, a oni leżeli na kształt zrąbanych pni, ze
4489  2,51|                żadnej szkody zwycięzcom.~Na wzgórzu koło króla skupili
4490  2,51|        utrudzonymi piersiami, spoglądali na te chorągwie i na te trupy
4491  2,51|             spoglądali na te chorągwie i na te trupy leżące u ich stóp,
4492  2,51|                spoglądają uznojeni żeńcy na zżęte i powiązane snopy.
4493  2,51|                 Zali cały Zakon tu leży?~Na to podkanclerzy Mikołaj,
4494  2,51|             sięgnąć.~Czeladź uwijała się na tym niezmiernym cmentarzu,
4495  2,51|                  z poległych.~A w górze, na rumianym niebie, wichrzyły
4496  2,51|                 i radując się rozgłośnie na widok żeru.~I nie tylko
4497  2,52|          zmęczone klęczeniem kolana, gdy na spienionym koniu wpadł jak
4498  2,52|                  panie, idą!~Porwali się na te słowa rycerze, król zmienił
4499  2,52|                rycerze, król zmienił się na twarzy, zamilkł przez mgnienie
4500  2,52|                 Król zaś położył mu rękę na ramieniu i rzekł:~- Jedź