Tom,    Rozdzial

 501  1,5 |                i wypędzon, związał się z Krzyżakami, którzy dali
 502  1,5 |              dopiero, zrozumiawszy, że z potężnym królem lepiej jest
 503  1,5 |                spodziewając się. że ją z rąk dobrotliwego pana otrzyma.
 504  1,5 |            spojrzeń na łysiejącą nieco z tyłu płową głowę Lichtensteina.
 505  1,5 |                 czyli też wiele miałby z nim do roboty, gdyby się
 506  1,5 |             dość potężnie pod obcisłą, z szarego cienkiego sukna
 507  1,5 |            Powały, do Paszka Złodzieja z Biskupic, do obu przesławnych
 508  1,5 |    przesławnych Sulimczyków, do Krzona z Kozichgłów i do wielu innych
 509  1,5 |           stole królewskim.~Na nich to z podziwem i zazdrością spoglądał
 510  1,5 |            księżnie i Danusi, lecz gdy z kolei i Lichtenstein począł
 511  1,5 |          szczerze, że aż ronił potrawy z półmisków.~Lecz Krzyżak,
 512  1,5 |           podał Krzyżak, i korzystając z przysługującej błaznom na
 513  1,5 |                O wa! - zawołał Zyndram z Maszkowic, miecznik krakowski -
 514  1,5 |               olbrzymi Paszko Złodziej z Biskupic.~Zbyszkowi rosło
 515  1,5 |            podrażnion słowami Zyndrama z Maszkowic, utopił w nim
 516  1,5 |              Niech jeno ksiądz Mikołaj z Kurowa ustąpi z biskupstwa
 517  1,5 |                Mikołaj z Kurowa ustąpi z biskupstwa kujawskiego,
 518  1,5 |             nieboszczyk biskup Zawisza z Kurozwęk!~- A z opsu do
 519  1,5 |                Zawisza z Kurozwęk!~- A z opsu do piekła, jak mówił
 520  1,5 |                widziano jeszcze diabła z Kropidłem, ale tak myślę,
 521  1,5 |              chrześcijany! - powtórzył z naciskiem Kuno Lichtenstein.~-
 522  1,5 |             się groźni rycerze: Marcin z Wrocimowic, herbu Półkoza,
 523  1,5 |                 herbu Półkoza, Florian z Korytnicy, Bartosz z Wodzinka,
 524  1,5 |           Florian z Korytnicy, Bartosz z Wodzinka, Domarat z Kobylan,
 525  1,5 |            Bartosz z Wodzinka, Domarat z Kobylan, Powała z Taczewa,
 526  1,5 |              Domarat z Kobylan, Powała z Taczewa, Paszko Złodziej
 527  1,5 |               Taczewa, Paszko Złodziej z Biskupic, Zyndram z Maszkowic,
 528  1,5 |           Złodziej z Biskupic, Zyndram z Maszkowic, Jaksa z Targowiska,
 529  1,5 |             Zyndram z Maszkowic, Jaksa z Targowiska, Krzon z Kozich-głów,
 530  1,5 |              Jaksa z Targowiska, Krzon z Kozich-głów, Zygmunt z Bobowy
 531  1,5 |           Krzon z Kozich-głów, Zygmunt z Bobowy i Staszko z Charbimowic,
 532  1,5 |             Zygmunt z Bobowy i Staszko z Charbimowic, potężni, sławni,
 533  1,5 |                turniejach, i to płonąc z gniewu, to blednąc, to zgrzytając
 534  1,5 |            groźne spojrzenia i odrzekł z wolna, dobitnie:~- Nasz
 535  1,5 |                wstał stary Jaśko Topór z Tęczyna, kasztelan krakowski,
 536  1,5 |            rzekł:~- Szlachetny rycerzu z Lichtenstemu, jeśli was
 537  1,5 |              jeden wasz rycerz, i choć z krzyża na płaszczu łacnie
 538  1,5 |            była wprost straszna. Jaśko z Tęczyna zdumiał się i rzekł:~-
 539  1,5 |              to być?~- Zapytajcie pana z Taczewa, któren był świadkiem
 540  1,5 |                 spytał kasztelan Topór z Tęczyna.~- Nie, bo na cześć
 541  1,5 |                Jam to uczynił: Zbyszko z Bogdańca.~Po tych słowach
 542  1,5 |               króla, który, powstawszy z zaiskrzonymi oczyma, począł
 543  1,5 |             kasztelan krakowski, Topór z Tęczyna, podniósł rękę na
 544  1,5 |                do wieży. Wy zaś, panie z Taczewa, świadczyć będziecie.~-
 545  1,5 |         jeszcze! za cóż nas wszystkich z jego przyczyny pohańbiono?~
 546  1,5 |           wstydu i strachu, zdawał się z początku nie rozumieć słów
 547  1,5 |              się dzieje, przelękła się z początku tak, iż dech zaparło
 548  1,5 |                oczki stały się okrągłe z przerażenia - i patrzała
 549  1,5 |              go zabrali i wyprowadzili z izby, wówczas chwycił ją
 550  1,5 |                ci jej trzy pawie czuby z hełmów zedrzeć - i ujrzawszy
 551  1,5 |             Danusię za rękę, podbiegła z nią do króla, który widząc
 552  1,5 |              królu, daruj Zbyszkowi! I z uniesienia, a zarazem ze
 553  1,5 |          Aleksandra Ziemowitowa klękła z drugiej strony i złożywszy
 554  1,5 |               Cofał się wprawdzie wraz z krzesłem, ale nie odpychał
 555  1,5 |           przymknął powieki i siedział z podniesionym czołem, jakby
 556  1,5 |          skrzyżował ręce na piersiach, z dumnego stał się pokorny
 557  1,5 |      zakonnikiem? Przeto przebaczam mu z duszy serca jako Chrystusowy
 558  1,5 |              Sława mu! - huknął Powała z Taczewa.~- Sława! - powtórzyli
 559  1,5 |                Ci sami rycerze, którzy z rana byliby go gotowi na
 560  1,5 |           jakim by sposobem przyjść mu z pomocą. Księżne postanowiły
 561  1,5 |           Księżne postanowiły udać się z prośbą do królowej, by skłoniła
 562  1,5 |                stronie Zbyszka. Powała z Taczewa zapowiadał, iż wyzna
 563  1,5 |            jako chłopięcą zapędliwość. Z tym wszystkim każdy przewidywał,
 564  1,5 |         przewidywał, a kasztelan Jaśko z Tęczyna głośno oświadczał,
 565  1,5 |             roków. Byle mnie Pan Jezus z tej obierzy wybawił, juże
 566  1,5 |               co obiecuj - odrzekł pan z Taczewa - bo jeśli się twoja
 567  1,5 |      przepraszał, jako żądał na drodze z Tyńca, to niechże mi głowę
 568  1,5 |               kazał zapalić i w zmroku z nim gadał. Wrócił więc stary
 569  1,5 |                kogoś rozciął. I dobrze z tym było na wojnie, źle
 570  1,5 |             jak szczere złoto, ostatni z rodu -i żal mi go okrutny...~-
 571  1,5 |            przyszła. Aleja stary, a on z rodu ostatni. Nie będzie
 572  1,5 |                 byle spadła. Hańba też z tego nijaka na ród nie spadnie.
 573  1,5 |            chcieli?~- Bo przykazał nam z koni zsiąść i na piechotę
 574  1,5 |              gdy wtem wszedł dworzanin z oznajmieniem, iż rycerz
 575  1,5 |                oznajmieniem, iż rycerz z Lichtensteinu prosi o posłuchanie.~
 576  1,5 |             Jagiełło spojrzał na Jaśka z Tęczyna, potem na Maćka,
 577  1,5 |                król, ukazując na Jaśka z Tęczyna.~Krzyżak zaś rzekł,
 578  1,5 |              oczki Jagiełły zamigotały z niecierpliwości, wyciągnął
 579  1,5 |                A stary kasztelan dodał z cicha:~- A zwłaszcza Boga.~
 580  1,5 |               A zwłaszcza Boga.~Powała z Taczewa czynił nazajutrz
 581  1,5 |                 i okazało się, że była z cienkiej blachy, używana
 582  1,5 |            zapierać. "Wołałem na niego z daleka - rzekł - by kopii
 583  1,5 |           zedrzeć - ale gdyby i on był z daleka wołał, iże jest posłem,
 584  1,5 |               jeśli nie poseł albo nie z poselskiego pocztu?~Na to
 585  1,5 |                jasną, że gdyby nie pan z Taczewa, to w obecnej chwili
 586  1,5 |          pancerz posła, ale sam poseł, z przebitą na wieczną hańbę
 587  1,5 |                  więc ci nawet, którzy z całej duszy sprzyjali Zbyszkowi,
 588  1,5 |          piśmie sekretarzowi. Ten i ów z rycerzy zbliżał się podczas
 589  1,5 |             tylko o Zawiszę, gdyż ten, z powodu swych czynów bojowych,
 590  1,5 |             się do niego nieraz bardzo z daleka, i nikt nigdy nie
 591  1,5 |           dlatego, że pojedyncza walka z nim była niepodobna, ale
 592  1,5 |           słowo przygany albo pochwały z ust jego szybko rozchodziło
 593  1,5 |               tylko wielki mistrz wraz z kapitułą mógłby mu łaskę
 594  1,5 |              lwa i baranka. Ktoregożeś z nich w tej przygodzie naśladował?~-
 595  1,5 |           rynku, iż szlachetny Zbyszko z Bogdańca skazan jest z wyroku
 596  1,5 |         Zbyszko z Bogdańca skazan jest z wyroku kasztelańskiego na
 597  1,5 |      zostawiano zwykle czas do układów z rodziną, jak również do
 598  1,5 |              również do pojednania się z Bogiem. Nie chciał też nastawać
 599  1,5 |             bym krewniaka jakiego choć z dalekości odszukał -odpowiedział
 600  1,5 |                Fryzów? A jakem go ciął z góry bez hełm, gdzie mi
 601  1,5 |                Odetchnął na to Zbyszko z wielką ulgą i rzekł:~- Lżej
 602  1,5 |         mieszczanów ścinają. Jużem się z Amylejem zgodził, że da
 603  1,5 |               go odwiedzić, ledwie się z nim przywitawszy, zapytał,
 604  1,5 |           Okrutny żal!~- Giną ludzie i z konia! - odparł Maćko.~-
 605  1,5 |          Zawiszę, o Farureja, o Powałę z Taczewa, o Lisa z Targowiska
 606  1,5 |               Powałę z Taczewa, o Lisa z Targowiska i o wszystkich
 607  1,5 |          próbują na miecze i na topory z ołowianymi ostrzami, a w
 608  1,5 |               Zbyszkowi lecieć do nich z całej duszy i serca, a gdy
 609  1,5 |              okrzyku:~- Puściliby mnie z nim! niechbym choć przeciw
 610  1,5 |          Niejednokrotnie szły dla niej z Malborga bogate dary i listy,
 611  1,5 |                najprędzej list oddać i z odpowiedzią powrócić. Usłyszawszy
 612  1,5 |               głupich ślubów - odrzekł z gniewem stary.~Po czym rzucili
 613  1,5 |           duszą, a gdy przyszła noc, a z nią burza na niebie, gdy
 614  1,5 |              księżna Anna Januszowa, a z nią i Danusia ze swoją luteńką
 615  1,5 |             poczuł jednak, że ją kocha z całej duszy i że na jej
 616  1,5 |           wówczas, kiedy ją to chwycił z ławki i przyniósł do księżnej.~
 617  1,5 |             gospodzie i począł chodzić z nią po izbie, powtarzając
 618  1,5 |            coraz większy, który płynąc z głębi wolnej natury słowiańskiej,
 619  1,6 |          Wezwani medycy pozostali wraz z biskupem Wyszem przez całą
 620  1,6 |        Kasztelan krakowski Jaśko Topór z Tęczyna wysłał tejże nocy
 621  1,6 |              cechy i bractwa wystąpiły z chorągwiami. Od południa
 622  1,6 |                się biskup i kasztelan, z nimi zaś kanonicy katedralni,
 623  1,6 |              wzdłuż murów, między lud, z twarzami zwiastującymi nowinę,
 624  1,6 |                Przez jej to małżeństwo z Jagiełłą podwoiła się moc
 625  1,6 |               cesarz rzymski, ni żaden z innych królów nie posiadają
 626  1,6 |         Krakowa, a nam kupcom, korzyść z tego wypadnie, nie mówiąc
 627  1,6 |               czeskie albo węgierskie, z naszym się Królestwem połączy".
 628  1,6 |           kupcy - i radość stawała się z każdą chwilą powszechniejsza.
 629  1,6 |           oblegano tłumnie wracających z nowinami.~Najgorsza z nich
 630  1,6 |      wracających z nowinami.~Najgorsza z nich była ta, że ksiądz
 631  1,6 |                dziecko tej samej nocy, z czego wnoszono, że musi
 632  1,6 |        Następnego dnia jednak przyszły z zamku wiadomości niepomyślne
 633  1,6 |             zjeżdżały coraz nowe tłumy z okolicy.~I tak płynął dzień
 634  1,6 |               razem nikt nie wychodził z dobrą nowiną. Owszem, twarze
 635  1,6 |             przez bramy były posępne i z każdym dniem posępniejsze.
 636  1,6 |            ofierze. Tymczasem w piątek z rana dnia 17 lipca gruchnęło
 637  1,6 |           kalecy, albowiem nawet matki z niemowlętami pośpieszyły
 638  1,6 |             Wtem o godzinie trzynastej z południa ozwał się dzwon
 639  1,6 |               wieżycy na kołyszący się z coraz większym rozmachem
 640  1,6 |           ukazała się czarna chorągiew z wielką trupią głową pośrodku,
 641  1,6 |                ludzi - i pomieszał się z ponurymi odgłosami dzwonów.
 642  1,6 |          wszystkim wydało się, że wraz z królową zagasła dla Królestwa
 643  1,6 |            Królestwo, do wczoraj jedno z najpotężniejszych w świecie,
 644  1,6 |             przepowiadano rychłą wojnę z Zakonem. Wiadomo było, że
 645  1,6 |       powstrzymywał napływu ochotników z państw zachodnich, naówczas
 646  1,6 |               pomoc tysiące bojowników z Niemiec, z Burgundii, Francji
 647  1,6 |          tysiące bojowników z Niemiec, z Burgundii, Francji i dalszych
 648  1,6 |          dziedzictwo do Litwy, po czym z żalu wpadł jakoby w odrętwienie,
 649  1,6 |               śmierci królowej, że się z nią nie pożegnał i nie wysłuchał
 650  1,6 |                się pogrzebem królowej. Z całego kraju poczęły ściągać
 651  1,6 |        spodziewało się obfitych zysków z jałmużn przy obrzędzie pogrzebowym,
 652  1,6 |        przepomniawszy o własnym losie, z całej duszy jął opłakiwać
 653  1,6 |               Zdawało mu się, że razem z nią zgasło coś i dla niego
 654  1,6 |                ani Danusia, ani Powała z Taczewa, który dawniej tyle
 655  1,6 |                znajomek Maćka. Zbyszko z goryczą myślał, że gdy Maćka
 656  1,6 |                jemu niepilno! - myślał z żalem Zbyszko - może sobie
 657  1,6 |            rozmawiać ze stróżą i tylko z pajęczyny, pokrywającej
 658  1,6 |              całymi godzinami na łożu, z łokciami na kolanach, z
 659  1,6 |                z łokciami na kolanach, z palcami we włosach, które
 660  1,6 |        krzyknął Zbyszko, zerwawszy się z tapczana. Maciek chwycił
 661  1,6 |     spojrzawszy na niego, zawołał:~- A z wami co się stało?~I patrzył
 662  1,6 |               na posiwiałe włosy.~- Co z wami? - powtórzył.~Maćko
 663  1,6 |         postrzelili mnie w boru Niemcy z kuszy. Zbóje-rycerze! -wiesz?
 664  1,6 |             nie byliście w Malborgu?~- Z czymżem miał jechać? Obdarli
 665  1,6 |             Obdarli mnie do cna i list z innymi rzeczami zabrali.
 666  1,6 |         Ziemowitowej o drugi, alem się z nią w drodze rozminął -
 667  1,6 |         Jedźcie - powiada -i wracajcie z listem do Spychowa. Ja -
 668  1,6 |              ich wszystkich. Uszło coś z pięciu. Taka już dola nasza.~
 669  1,6 |            znów krwią i stęknął trochę z bólu w piersiach.~- Ciężko
 670  1,6 |             rzekł Zbyszko. - Jakże to? Z zasadzki?~- Z kuszczów tak
 671  1,6 |                Jakże to? Z zasadzki?~- Z kuszczów tak gęstych, że
 672  1,6 |               ale Niemiec. Chełmińczyk z Lentzu, wsławion z rozbojów
 673  1,6 |         Chełmińczyk z Lentzu, wsławion z rozbojów i grabieży.~- Cóż
 674  1,6 |         rozbojów i grabieży.~- Cóż się z nim stało?~- U Juranda na
 675  1,6 |           Lichtenstein będzie żyw i ów z Lentzu także, a nam trzeba
 676  1,6 |                zapłać za wszystko, boć z mojej przyczyny pomrzecie,
 677  1,6 |            przez ten czas zjedzie król z Rusi; to mu się będzie można
 678  1,6 |      Przepomnieliśmy o waszym bratanku z przyczyny śmierci królowej,
 679  1,6 |                 pozwoli - odpowiedział z otuchą Zbyszko. - Jużci
 680  1,6 |        pójdźcie do kasztelana.~-No, to z Bogiem!~- Z Bogiem!~Uściskali
 681  1,6 |        kasztelana.~-No, to z Bogiem!~- Z Bogiem!~Uściskali się i
 682  1,6 |              powie ci Lichtenstein, że z niepasowanym nie będzie
 683  1,6 |                pasował. Jak go księżna z Danuśką poproszą, to będzie
 684  1,6 |             będę się zaraz na Mazowszu z synem Mikołaja z Długolasu
 685  1,6 |              Mazowszu z synem Mikołaja z Długolasu też potykał.~-
 686  1,6 |                też darować nie mogę, a z Mikołajem przecie nie będę
 687  1,6 |               się potykał, bo mu chyba z osiemdziesiąt lat. Na to
 688  1,6 |               zdrowa, jeno jej jeszcze z komnaty nie puszczają. Bywaj
 689  1,6 |         wyszuka Lichtensteina i stoczy z nim walkę śmiertelną. Na
 690  1,6 |                czasu. Może król wrócić z Rusi i darować winę, może
 691  1,6 |                ta wojna, którą wszyscy z dawna zapowiadali - może
 692  1,6 |             pan krakowski tylko jakoby z musu skazał go na śmierć.~
 693  1,6 |             nie przyjdzie staremu panu z Tęczyna do głowy.~Toteż
 694  1,6 |            siadł na tapczanie, bo stać z wielkiego osłabienia nie
 695  1,6 |              oni, i ich goście, którzy z całego świata przychodzą,
 696  1,6 |            Skarbimierza, aby do ciebie z Panem Bogiem przyszedł.
 697  1,6 |            czas długi, wreszcie począł z cicha wołać:~- Zbyszku!
 698  1,6 |                króla w Krewie, wyszedł z więzienia w niewieścim przebraniu.
 699  1,6 |          Powiedz, żeś chciał na Tatary z nim iść, aleś nie mógł,
 700  1,6 |               wiesz?~- Powiadał mi pan z Taczewa.~- To i co z tego?~-
 701  1,6 |               pan z Taczewa.~- To i co z tego?~- Co z tego? A cóż
 702  1,6 |                   To i co z tego?~- Co z tego? A cóż wam kasztelan
 703  1,6 |        kniaziowi Witoldowi uciekać tak z Krewa - nie będzie i tobie...~-
 704  1,6 |               tobie...~-Hej! - odrzekł z pewnym smutkiem Zbyszko -
 705  1,6 |             wielki kniaź: ma ci koronę z rąk królewskich, bogactwo
 706  1,6 |               chwili zaś zawołał jakby z nagłym wybuchem gniewu:~-
 707  1,6 |           twarde były, jakby je kowano z żelaza - ryknął nagle rozdzierającym
 708  1,6 |         jednakże naradzała się jeszcze z Wojciechem Jastrzębcem,
 709  1,6 |          Stanisławem ze Skarbimierza i z innymi uczonymi kanonikami,
 710  1,6 |            Sakramenta, jednakże prosto z podziemia wrócił raz jeszcze
 711  1,6 |       dziewcząt, zdobne tylko wieńcami z róż i lilij. Rajcy miejscy,
 712  1,6 |              pstrzył się tłum, złożony z pomniejszych kupców i rzemieślników
 713  1,6 |        czerwony kubrak i takiż kaptur, z ciężkim, obosiecznym mieczem
 714  1,6 |                 i dwóch jego pachołków z obnażonymi ramionami i powrozami
 715  1,6 |           patrzyli to na drogę wiodącą z zamku, to na pomost i sterczącego
 716  1,6 |                sterczącego na nim kata z pałającym w słonecznym blasku
 717  1,6 |             rycerzy, na których zawsze z chciwością i szacunkiem
 718  1,6 |               pałączaste nogi Zyndrama z Maszkowic i olbrzymi, nadludzki
 719  1,6 |                wzrost Paszka Złodzieja z Biskupic, i groźną twarz
 720  1,6 |                i groźną twarz Bartosza z Wodzinka - i urodę Dobka
 721  1,6 |               Wodzinka - i urodę Dobka z Oleśnicy, który w Toruniu
 722  1,6 |               niemieckich - i Zygmunta z Bobowy, który podobnie wsławił
 723  1,6 |             który podobnie wsławił się z Węgrami w Koszycach -i Krzona
 724  1,6 |          Węgrami w Koszycach -i Krzona z Kozichgłów, i strasznego
 725  1,6 |               w ręcznym spotkaniu Lisa z Targowiska, i Staszka z
 726  1,6 |                z Targowiska, i Staszka z Charbimowic, który konia
 727  1,6 |              uwagę zwracał także Maćko z Bogdańca swoją wybladłą
 728  1,6 |           podtrzymywany przez Floriana z Korytnicy i Marcina z Wrocimowic.
 729  1,6 |         Floriana z Korytnicy i Marcina z Wrocimowic. Sądzono powszechnie,
 730  1,6 |              ciekawość wzbudzał Powała z Taczewa, który stojąc w
 731  1,6 |               przybraną całkiem biało, z zielonym rucianym wianuszkiem
 732  1,6 |             rozkołysał. Podawano sobie z ust do ust, że gdyby król
 733  1,6 |             takież zasłony na twarzach z powycinanymi otworami na
 734  1,6 |             oddział kuszników, złożony z doborowych Litwinów, przybranych
 735  1,6 |           oddział gwardii królewskiej. Z tyłu orszaku widać było
 736  1,6 |           książątkiem albo pacholęciem z wielkiego domu. Ze wzrostu,
 737  1,6 |            wielkiego domu. Ze wzrostu, z barków, widnych pod obcisłym
 738  1,6 |         widnych pod obcisłym ubraniem, z tęgich ud i szerokich piersi
 739  1,6 |        dziecinna prawie i twarz młoda, z pierwszym meszkiem nad ustami -
 740  1,6 |               równym i sprężystym, ale z czołem pobladłym. Chwilami
 741  1,6 |               Na rynku ujrzał wreszcie z daleka pomost i na nim czerwoną
 742  1,6 |         rzucony przez młodą dziewczynę z ludu. Zbyszko schylił się,
 743  1,6 |                powiewających chustkami z okien trzeba umrzeć odważnie
 744  1,6 |           nagrodę. Posuwali się jednak z wolna, gdyż tłum był przed
 745  1,6 |             szalin! Eyk szalin! (precz z drogi!). Nie chciano się
 746  1,6 |          składało się w dwóch trzecich z Niemców - jednakże naokół
 747  1,6 |                 zdjąwszy napięte kusze z ramion, poczęli spoglądać
 748  1,6 |    halebardnicy, za nimi szedł Zbyszko z księdzem i pisarzem. Lecz
 749  1,6 |                rycerzy wystąpił Powała z Danusią na ręku i krzyknął: "
 750  1,6 |            ziemię. Ni kapitan, ni nikt z żołnierzy nie chciał sprzeciwić
 751  1,6 |             zamku, a nieraz w poufnych z królem rozmowach. Wreszcie
 752  1,6 |           głosami: "Stój! stój!" - pan z Taczewa zaś zbliżył się
 753  1,6 |             jednocześnie poczęła wołać z całej siły rozpłakanym dziecinnym
 754  1,6 |         słyszeli o jego mocy i Niemcy, z dawniejszych czasów w grodach
 755  1,6 |           pomocnicy zbiegli co prędzej z pomostu. Uczyniło się zamieszanie.
 756  1,6 |             się jasnym, że gdyby Jaśko z Tęczyna chciał się teraz
 757  1,6 |                rynku nie zostało śladu z pomostu.~A Zbyszko, wciąż
 758  1,6 |               Naokół niego bowiem szli z radosnymi twarzami pierwsi
 759  1,6 |           pierwsi rycerze Królestwa, a z boków, z przodu i z tyłu
 760  1,6 |          rycerze Królestwa, a z boków, z przodu i z tyłu tłoczyły
 761  1,6 |       Królestwa, a z boków, z przodu i z tyłu tłoczyły się tysiące
 762  1,6 |         sławiąc obojga męstwo i urodę. Z okien białe ręce bogatych
 763  1,6 |             rozpromieniony jak słońce, z sercem przepełnionym wdzięcznością,
 764  1,6 |          wiedli wciąż pod ręce Florian z Korytnicy i Marcin z Wrocimowic,
 765  1,6 |           Florian z Korytnicy i Marcin z Wrocimowic, odchodził niemal
 766  1,6 |            odchodził niemal od zmysłów z radości i zarazem ze zdumienia,
 767  1,6 |            głowy nie przyszedł. Powała z Taczewa opowiadał wśród
 768  1,6 |               przypomnieli na naradach z księżną Wojciech Jastrzębiec
 769  1,6 |             przez Niemców zamieszkanym z dawna już nie był praktykowany.~
 770  1,6 |              Zawisza, Farurej, Zyndram z Maszkowic i Powała z Taczewa
 771  1,6 |           Zyndram z Maszkowic i Powała z Taczewa udali się do niego,
 772  1,6 |          którego nie łamano nigdy? Pan z Tęczyna odpowiedział wprawdzie,
 773  1,6 |                ona to bowiem obmyśliła z uczonymi sposób i nauczyła
 774  1,6 |                widok klęczących Powała z Taczewa.~- Niech żywie! -
 775  1,6 |          uczynię zaraz - odpowiedziała z rozpromienioną twarzą dobra
 776  1,7 |    siedmdziesięciu czterech wojowników z Bogdańca wystrzelali na
 777  1,7 |          Albowiem, podczas gdy mężowie z Bogdańca ginęli pod strzałami
 778  1,7 |              Niemców, zbójnicy-rycerze z pobliskiego Śląska napadli
 779  1,7 |            pojął w małżeństwo Jagienkę z Mocarzewa, z którą spłodził
 780  1,7 |       małżeństwo Jagienkę z Mocarzewa, z którą spłodził Zbyszka.
 781  1,7 |              wojny domowej Grzymalitów z Nałęczami spalono po raz
 782  1,7 |              krewnemu opatowi, sam zaś z małym jeszcze Zbyszkiem
 783  1,7 |             Nigdy on jednak nie tracił z oczu Bogdańca. Na Litwę
 784  1,7 |               wzbogaciwszy się łupami, z czasem powrócić, wykupić
 785  1,7 |          myślał i nad tym naradzał się z nim u kupca Amyleja.~Ziemię
 786  1,7 |            Ziemię mieli za co wykupić. Z łupów, z okupów, które składali
 787  1,7 |                za co wykupić. Z łupów, z okupów, które składali wzięci
 788  1,7 |             nich do niewoli rycerze, i z darów Witolda zebrali zapasy
 789  1,7 |      przyniosła im owa walka na śmierć z dwoma rycerzami fryzyjskimi.
 790  1,7 |           bogaty sprzęt wojenny. Wiele z tych łupów nabył teraz kupiec
 791  1,7 |                możni Fryzyjczycy mieli z sobą na wozach. Maćko przedał
 792  1,7 |               na drugi dzień Marcinowi z Wrocimowic herbu Półkoza
 793  1,7 |               Wrocimowic herbu Półkoza z zyskiem znacznym, gdyż pancerze
 794  1,7 |       Zbyszkowi też żal było tej zbroi z całej duszy.~- Jeśli wam
 795  1,7 |       zamrzyjcie.~Stary Maćko spojrzał z pewnym rozczuleniem na bratanka.~-
 796  1,7 |              Tego się nie zaprę. Razem z dworem księżny rad bym do
 797  1,7 |              Ciechanowa pojechał, a to z przyczyny, by jako najdłużej
 798  1,7 |       przyczyny, by jako najdłużej być z Danuśką. Nijak mi teraz
 799  1,7 |                 Pojedziemy wolno razem z księżną i dworem, żeby wam
 800  1,7 |                i pierwsza rzecz~gródek z dębiny mocnej zbudujem,
 801  1,7 |           rzekł Zbyszko - a ja przecie z Malborga do Juranda ze Spychowa
 802  1,7 |           kiedy to Danuśkowy ojciec? I z nim będziem chełmińskich
 803  1,7 |                 że ty wszystkich ludzi z Bogdańca zabierzesz, żeby
 804  1,7 |             obmyśli, a przecie i Janko z Tulczy krewniak, więc nie
 805  1,7 |              chłopów więcej! - zawołał z radością Maćko. - A z jakiego
 806  1,7 |          zawołał z radością Maćko. - A z jakiego narodu?~- My Turki.~-
 807  1,7 |        widziałem, alem słyszał, że pan z Garbowa ma w służbie Turków,
 808  1,7 |             się ochrzcić - rzekł jeden z jeńców.~- A wykupić się
 809  1,7 |              nie mieliście za co?~- My z daleka, z azjatyckiego brzegu,
 810  1,7 |        mieliście za co?~- My z daleka, z azjatyckiego brzegu, z Brussy.~
 811  1,7 |                 z azjatyckiego brzegu, z Brussy.~Zbyszko, który chciwie
 812  1,7 |             czyny przesławnego Zawiszy z Garbowa, począł wypytywać
 813  1,7 |              Powały i Paszka Złodzieja z Biskupic. Ponieważ wszyscy
 814  1,7 |       pożegnanie i pamiątkę. Hojny pan z Taczewa dał mu kropierz
 815  1,7 |           grzywien. Nadeszli potem Lis z Targowiska, Farurej i Krzon
 816  1,7 |            Targowiska, Farurej i Krzon z Kozichgłów z Marcinem z
 817  1,7 |           Farurej i Krzon z Kozichgłów z Marcinem z Wrocimowic, a
 818  1,7 |                z Kozichgłów z Marcinem z Wrocimowic, a na ostatku
 819  1,7 |              ostatku przyszedł Zyndram z Maszkowic - każdy z pełnymi
 820  1,7 |            Zyndram z Maszkowic - każdy z pełnymi rękoma.~Zbyszko
 821  1,7 |              rękoma.~Zbyszko witał ich z wezbranym sercem, podwójnie
 822  1,7 |           podwójnie uszczęśliwiony - i z darów, i z tego, że najsławniejsi
 823  1,7 |          uszczęśliwiony - i z darów, i z tego, że najsławniejsi w
 824  1,7 |               tamten świat. Trudno żyć z żelazną drzazgą pod żebrami.
 825  1,7 |               Był jednak tak uradowany z darów dla bratanka, że w
 826  1,7 |              przynieść do izby baryłkę z winem - zasiadł razem z
 827  1,7 |                z winem - zasiadł razem z nimi do kielicha. Poczęto
 828  1,7 |           Zbyszka i o jego zrękowinach z Danuśką. Rycerze nie wątpili,
 829  1,7 |          Zakonie. Ba! powiadali ludzie z jego orszaku, że byle doczekał,
 830  1,7 |        doczekał, to i wielkim mistrzem z czasem zostanie.~- Jeśli
 831  1,7 |           cześć utraci - ozwał się Lis z Targowiska.~- Nie - odpowiedział
 832  1,7 |               składają śluby - i słyną z tego, że ku zgorszeniu całego
 833  1,7 |          naszego narodu. Na to Zyndram z Maszkowic rzekł:~- Niedługo
 834  1,7 |                 Niedługo tego spokoju. Z wilkiem nie może być zgody,
 835  1,7 |           tymczasem może nam przyjdzie z Tymurem Kulawym za bary
 836  1,7 |            przywtórzył Paszko Złodziej z Biskupic.~- A kniaziów litewskich
 837  1,7 |              że tak będzie - rzekł pan z Taczewa.~- Ha! to może i
 838  1,7 |         bojarów litewskich, ruskich, a z nimi razem garść posiłkowych
 839  1,7 |               nad losem młodego Spytka z Melsztyna, największego
 840  1,7 |                śmierć sławną nad życie z łaski pogańskiego władcy.
 841  1,7 |          zginął, czy popadł w niewolę. Z niewoli miał zresztą czym
 842  1,7 |              będzie potrzeba, to się i z samym Kulawcem zmierzymy.
 843  1,7 |               Nie pójdzie mu tak łatwo z naszym narodem, jako poszło
 844  1,7 |            naszym narodem, jako poszło z tymi wszystkimi, które wytracił
 845  1,7 |             nam w pomoc.~Na to Zyndram z Maszkowic, który płonął
 846  1,7 |              przeciw Zakonowi, odrzekł z goryczą:~- Książęta - nie
 847  1,7 |              wiem, ale Krzyżacy gotowi z Tatarami się pokumać i na
 848  1,7 |          Tatarami się pokumać i na nas z drugiej strony uderzyć.~-
 849  1,7 |               Tatarów zwyciężać.~- Nie z Tatarami nam, ale z Niemcami
 850  1,7 |                Nie z Tatarami nam, ale z Niemcami na śmierć i życie -
 851  1,7 |                i życie - rzekł Zyndram z Maszkowic i jeśli ich nie
 852  1,7 |               Niemcom! - dodał Zyndram z Maszkowic. I poczęli go
 853  1,7 |               wszedł dworzanin księżny z sokołem na ręku i skłoniwszy
 854  1,7 |          obecnym rycerzom, zwrócił się z jakimś dziwnym uśmiechem
 855  1,7 |                 Jeno księżna ma gościa z Mazowsza.~- Samże książę
 856  1,8 |               pościgów, napadów i walk z sąsiednimi rycerzami niemieckimi
 857  1,8 |               żałością. Danusia bowiem z upływem lat stawała się
 858  1,8 |               krwią, a wreszcie znikał z dworu i wracał w swoje bagna
 859  1,8 |        chłopach lub walkach na śmierć, z których straszny Jurand
 860  1,8 |            rycerzy niemieckich, którzy z ramienia Zakonu dzierżyli
 861  1,8 |               mieszkańcy wybierali się z kuszami lub zbrojni w dzidy.
 862  1,8 |               Nieraz też spotykali się z sobą i bili się do upadłego,
 863  1,8 |            Spychów wyprawę, lecz każda z nich kończyła się klęską.
 864  1,8 |                Raz sprowadzono znanego z siły i srogości rycerza
 865  1,8 |                i który Niemiec chociaż z daleka dymy spychowskie
 866  1,8 |                i wciągając ludzi razem z końmi w głębinę. Powtarzano,
 867  1,8 |             jako do ojca Danusi, szedł z pewnym niepokojem w sercu.
 868  1,8 |           później księżna wyprawiła mu z Danuśką zrękowiny. Co Jurand
 869  1,8 |           Juści na zamek. Jurand razem z dworem księżny stanął.~-
 870  1,8 |                   żebym wiedział, jako z nim gadać...~- Co wam powiem!
 871  1,8 |              ma, gdyż drugie mu Niemcy z kuszy wystrzelili, ale tym
 872  1,8 |               człowieka przejrzy. Nikt z nim na swoim nie postawi...
 873  1,8 |             słyszał, to powiem. Mówiła z nim księżna o waszych zrękowinach,
 874  1,8 |        Spychowa?~- W krzywej komnacie, z córką.~- To tamój - rzekł
 875  1,8 |             otwartych drzwiach, wszedł z bijącym sercem. Ale nie
 876  1,8 |              od razu dostrzegł Juranda z Danusią, gdyż komnata nie
 877  1,8 |                wstał, zbliżył się wraz z nią do Juranda i rzekł:~-
 878  1,8 |            sobą męża postawy ogromnej, z płowym włosem i również
 879  1,8 |                również płowymi wąsami, z twarzą dziobatą i jednym
 880  1,8 |            lecz po chwili począł mówić z widocznyn niepokojem:~-
 881  1,8 |     franciszkanin, który był przy mnie z krzyżem, słyszał, jako rzekła: "
 882  1,8 |             rycerski obyczaj, ucałował z wielką czcią oba trzewiki
 883  1,8 |                  To słuchajcie - rzekł z zapałem Zbyszko - jedna
 884  1,8 |           jedna pomsta. I naszych kupę z Bogdańca, co im konie w
 885  1,8 |               młace polgnęły, psubraty z kusz wystrzelali... Już
 886  1,8 |              jako się będę o nią bodaj z samym piekielnym starostą
 887  1,8 |             Jurand siedział czas jakiś z głową w dłoniach, lecz wreszcie
 888  1,8 |              się jakoby ze snu i rzekł z żałością i smutkiem:~- Udałeś
 889  1,8 |                 zsunęła się co prędzej z poręczy krzesła i ukrywszy
 890  1,9 |                niego życzliwie i jakby z żalem, że musiał mu dać
 891  1,9 |          zbliżyć się do niego i zacząć z nim rozmowę. Po wyruszeniu
 892  1,9 |             nim rozmowę. Po wyruszeniu z Krakowa, w czasie podróży
 893  1,9 |              bywa. Bóg wszelako da, że z czasem wszystko to wyjdzie
 894  1,9 |             Poszedłby ja już do Tawani z księciem Witoldem, niechby
 895  1,9 |              niebieskie oczy i spytała z pewnym zdziwieniem:~- A
 896  1,9 |               wpierw skarze! - zawołał z zapałem Zbyszko.~- No, to
 897  1,9 |      Pojedziesz i do Spychowa, i razem z Jurandem na Niemców, może
 898  1,9 |             samo myślałem uczynić, ale z pozwoleństwem będzie mi
 899  1,9 |       wszystkie leki i driakwie, jakie z sobą miała, ale sama musiała
 900  1,9 |             przyszło więc obu rycerzom z Bogdańca rozstać się z dworem
 901  1,9 |        rycerzom z Bogdańca rozstać się z dworem mazowieckim. Padł
 902  1,9 |               niemu i rzekł:~- Ostawaj z Bogiem i urazy do mnie nie
 903  1,9 |              noc. Zbyszko siadł na wóz z sianem, na którym leżał
 904  1,9 |             przypomniał sobie Niemców, z którymi wojował pod Wilnem,
 905  1,9 |            nocy, że mi diabli skórznie z nóg ściągają... I po niemiecku
 906  1,9 |             ściągają... I po niemiecku z sobą szwargotali. Bóg łaskaw,
 907  1,9 |                 to mi ulży.~I zlazłszy z wozu, siadł na konia, którego
 908  1,9 |               tymczasem brał się nieco z bólu za bok, ale widocznie
 909  1,9 |        Płakałem ci bez noc, płakałem i z rana,~Gdzieś mi się podziała,
 910  1,9 |                Ale tymczasem wyjechali z boru, za którym ujrzeli
 911  1,10|                Wprawdzie wskutek wojny z Opolczykiem Naderspanem,
 912  1,10|            słońca nie popuszczać broni z ręki.~Jechali jednak spokojnie,
 913  1,10|              kilkunastu konnych. Jeden z nich jechał na czele, na
 914  1,10|              wesoła pieśń:~Jedna bieda z drugą biedą Na rozstaju
 915  1,10|                 Zych ze Zgorzelic. Już z tydzień jadę za wami i rozpytuję
 916  1,10|            Bogdańca. Zara pójdę na noc z toporem pod barcie.~- Może
 917  1,10|             gospodarki była sprawna! I z sosny jej się zleciało?...
 918  1,10|               po pogrzebie tom się tak z żałości upił. że trzy dni
 919  1,10|               nie widział.~- A cóż się z wami działo? Skąd wracacie?~-
 920  1,10|               działo? Skąd wracacie?~- Z wojny. Albo to mi niewola,
 921  1,10|               zapytał:~- Byliście może z kniaziem Witoldem pod Worsklą?~-
 922  1,10|            rycerz chrześcijański, jeno z łuków z daleka szyje. Ty
 923  1,10|           chrześcijański, jeno z łuków z daleka szyje. Ty na niego
 924  1,10|             umknie i znów szyje. Róbże z nim, co chcesz! Bo widzicie,
 925  1,10|              jemu nic! Legł pan Spytko z Melsztyna i miecznik Bemat,
 926  1,10|         Przecław, i Dobrogost, i Jaśko z Lazewic, i Pilik Mazur,
 927  1,10|                 i Pilik Mazur, i Warsz z Michowa, i wojewoda Socha,
 928  1,10|                wojewoda Socha, i Jaśko z Dąbrowy, i Pietrko z Miłosławia,
 929  1,10|             Jaśko z Dąbrowy, i Pietrko z Miłosławia, i Szczepiecki,
 930  1,10|               też garść rycerzy nowych z Polski. No i nic! Dobrze!
 931  1,10|           drugi dzień nadciągnął Edyga z ćmą tatarstwa, ale już nic
 932  1,10|               pięciu ułowiłem, których z sobą do Zgorzelic prowadzę.
 933  1,10|             jak tur. A zaraz gotów był z kuszy dziać!... Widać, że
 934  1,10|              Widziałem w Krakowie pana z Taczewa, który mi o tobie
 935  1,10|           porzucili niewód i wypadłszy z wody, pochwycili co prędzej
 936  1,10|               odrzekł:~- Księdza opata z Tulczy.~- Naszego krewniaka -
 937  1,10|               Zych. - Wojował on o nie z Wilkiem z Brzozowej i widać
 938  1,10|             Wojował on o nie z Wilkiem z Brzozowej i widać wywojował.
 939  1,10|                swojak! - rzekł Maćko - z nami się nie będzie darł,
 940  1,10|                darł, a może jeszcze co z zastawu odpuści.~- Może.
 941  1,10|               zastawu odpuści.~- Może. Z nim byle po dobrej woli,
 942  1,10|                aż jaskółki pod pułapem z gniazd wylatują. No, i chwała
 943  1,10|       Zajeżdżał. Pięciu nowych chłopów z żonami na karczunkach osadził.
 944  1,10|         wciornaści, co za rycerzyk!... Z gęby czyste paniątko, ale
 945  1,10|        pleczysty... Takiemu się choć i z niedźwiedziem brać...~-
 946  1,10|            Wszystko mi rozpowiadał pan z Taczewa:~Wyszedł Niemiec
 947  1,10|               Taczewa:~Wyszedł Niemiec z wielgim zyskiem,~Pogrzebli
 948  1,10|          wielgim zyskiem,~Pogrzebli go z gołym pyskiem,~Hoc! hoc!~
 949  1,10|           oczyma, on zaś patrzył także z wielką ciekawością na jego
 950  1,10|          tyczka postać, na chudą twarz z ogromnym nosem i na okrągłe,
 951  1,10|             mieć wesołego somsiada, bo z wesołym nie może być zwady -
 952  1,10|            Zgorzelic sprowadzę, to się z nim zaraz porachujecie...
 953  1,10|         zawszeście tacy byli - odrzekł z pewnym wzruszeniem Maćko -
 954  1,10|       Zgorzelic, który słynął istotnie z dobroci i uczynności, począł
 955  1,10|                Jeśli tu już bory Wilka z Brzozowej, to zaraz po południu
 956  1,10|        południu dojedziem.~- Nie Wilka z Brzozowej, jeno ninie opatowe –
 957  1,10|             idą. Zbyszko zaś zeskoczył z konia i począł wołać:~-
 958  1,10|              wartko!~I porwawszy kuszę z rąk pachołka, wsparł ją
 959  1,10|              morowy chłop! - odszepnął z dumą Maćko. Tymczasem rogi
 960  1,10|               gałęzi - na drogę wypadł z gęstwiny, jak piorun, stary
 961  1,10|             piorun, stary brodaty żubr z olbrzymią, nisko pochyloną
 962  1,10|                 nisko pochyloną głową, z krwawymi oczyma i wywalonym
 963  1,10|               ją jednym skokiem, upadł z rozpędu na przednie nogi,
 964  1,10|        zawrócił spokojnie do orszaku i z daleka począł wołać:~- Tak
 965  1,10|             niech go bierze.~Tymczasem z lasu wychyliły się naprzód
 966  1,10|           siedząc po męsku, dziewczyna z kuszą w ręku i z oszczepem
 967  1,10|            dziewczyna z kuszą w ręku i z oszczepem na plecach. W
 968  1,10|               mgnieniu oka zsunęła się z konia, a gdy Zych zeskoczył
 969  1,10|               Jagienka wypytywać:~- To z wojny wracacie? Zdrowiście
 970  1,10|            wracacie? Zdrowiście aby?~- Z wojny. Co nie mam być zdrów!
 971  1,10|                 Ale może starego Maćka z Bogdańca poznasz?~- Dla
 972  1,10|          poznasz?~- Dla Boga! to Maćko z Bogdańca! - zawołała Jagienka.
 973  1,10|               Jakie Niemcy? przecie to z Tatary była wojna? Wiem
 974  1,10|            tatula naprosiła, żeby mnie z sobą wziął.~- Była wojna
 975  1,10|               sobą wziął.~- Była wojna z Tatary, ale my na niej nie
 976  1,10|              Pamiętam ci ja, pamiętam. Z ośm roków temu przyjechaliście
 977  1,10|            temu przyjechaliście do nas z Maćkiem i nieboszczka matula
 978  1,10|                przynieśli nam orzechów z miodem. A wy, jak jeno starsi
 979  1,10|                 jak jeno starsi wyszli z izby, zaraz mnie pięścią
 980  1,10|              na Zbyszka, ale tym razem z podziwem:~- Naciągnęliście
 981  1,10|       Dziewczyna zaś, zamiast ją wziąć z jego rąk, zaczerwieniła
 982  1,11|             miał słuszność, mówiąc, że z początku dokuczy im bieda
 983  1,11|              dokuczy im bieda niemała.~Z gospodarstwem szło jeszcze
 984  1,11|                i po wojnie Grzymalitów z Nałęczami żyzne niegdyś
 985  1,11|           przyciągnąć wolnych kmieciów z Krześni i puścić im ziemię
 986  1,11|        wszystko tak, jak był zostawił, z tą chyba różnicą, że węgły
 987  1,11|               ziemię.~Dwór składał się z ogromnej sieni, dwóch obszernych
 988  1,11|            sieni, dwóch obszernych izb z komorami i z kuchni. W izbach
 989  1,11|            obszernych izb z komorami i z kuchni. W izbach były okna
 990  1,11|             kuchni. W izbach były okna z błon, na środku zaś każdej
 991  1,11|             każdej ognisko w ulepionej z gliny podłodze, z którego
 992  1,11|            ulepionej z gliny podłodze, z którego dym wychodził przez
 993  1,11|          błoniastych okien stoły zbite z sosnowych desek i takież
 994  1,11|         których panowie zasiadali wraz z czeladzią do jadła. Ludziom
 995  1,11|               Twarde my chłopy. Jużci, z początku nie ma wygód, ale
 996  1,11|            Maćko, który rad był zawsze z każdego przybytku w domu,
 997  1,11|                 rosły, hoży do giermka z wielkiego domu zupełnie
 998  1,11|               bitwie, to się sypiało i z zabitym Krzyżakiem pod głową.~-
 999  1,11|        wszystkiego gotów, a jak Niemca z dala dopatrzy, to choć go
1000  1,11|              jął opowiadać o pojedynku z Fryzyjczykami, a następnie