Tom,    Rozdzial

1001  1,20|       szlachetnych. Zbyszkowi wydało się, że Danvelda widział niegdyś
1002  1,20|                  przy księciu Witoldzie i że go Henryk, biskup płocki,
1003  1,20|                  za oknami trąby na znak, że książę zasiada do stołu:
1004  1,20|                   czym, nie myśląc o tym, że patrzy na nią cały dwór
1005  1,20|                 fałdach jej spódnicy, tak że jej ledwie wierzch głowy
1006  1,20|              wychylała się przez ten czas ze spódnicy pani, to znów dawała
1007  1,20|                  a ciekawe - i tak cudna, że aż rozpłynęło się serce
1008  1,20|                mężach: starosta krzyżacki ze Szczytna począł przykładać
1009  1,20|                  dziewica? Na to starosta ze Szczytna, który przy otyłości
1010  1,20|                już być dziecinne, i czuł, że wzbiera w nim jakby rzeka
1011  1,20|              mówiono przy niej o miłości, że równie jak pączek kwiatowy
1012  1,20|                    Zapomniał nawet o tym, że trzeba przy stole służyć.
1013  1,20|                stole służyć. Nie widział, że dworzanie patrzą na niego,
1014  1,20|              niego, trącają się łokciami, że pokazują sobie ich oboje
1015  1,20|            również ani jakby skamieniałej ze zdumienia twarzy pana de
1016  1,20|                oczu krzyżackiego starosty ze Szczytna, które ustawicznie
1017  1,20|                 się ponownie, dając znak, że czas do puszczy - i gdy
1018  1,20|           oszczepem tak długim i ciężkim, że mało kto mógł nim władać;
1019  1,20|              razie do pomocy, a wybranych ze wszystkich dziedziców ziemi
1020  1,20|                  obie przybrane w kaptury ze skór białych łasic. Nieodrodna
1021  1,20|                    Hej!...~I znowu umilkł ze szczęścia i ze wzruszenia,
1022  1,20|               znowu umilkł ze szczęścia i ze wzruszenia, lecz dobra,
1023  1,20|                   kochał śliczną Danusię, że chciało mu się chwycić ją,
1024  1,20|             uczynkiem o swej miłości.~Ale że zimą nie ma liści na krzach
1025  1,20|                   lecz starosta krzyżacki ze Szczytna zwrócił ku panu
1026  1,20|               niego stały się tak głośne, że pomimo całej pobłażliwości,
1027  1,20|                   wychodziły za mąż. Lecz że zarazem wiedział Danveld,
1028  1,20|                jaki był ród dziewczyny, i że imię Juranda łączyło się
1029  1,20|                  imię Juranda łączyło się ze strasznym wspomnieniem w
1030  1,20|                   widok strasznego "Dzika ze Spychowa" pierwszy raz w
1031  1,20|                 nim serce tak nikczemnie, że opuścił dwóch swoich krewnych,
1032  1,20|             poprzysiągł na krzyż i cześć, że rozhukany koń uniósł go
1033  1,20|                  całego polskiego narodu, że wszystko to zaledwie mogło
1034  1,20|                  Tedy chwała Chrystusowi, że wam dał nad nim zwycięstwo.
1035  1,20|            właśnie i w tym pobłogosławił, że książę był bez wojska, jeno
1036  1,20|                  Na to de Lorche spojrzał ze zdumieniem na Krzyżaka.~-
1037  1,21|                   to stanowisko, wiedząc, że tym właśnie wgłębieniem
1038  1,21|               zezwalał na to nigdy książę ze względu na niebezpieczeństwo
1039  1,21|                wcale się już przed ludźmi ze swoją miłością nie krył.
1040  1,21|                   czujne, domyślając się, ze wkrótce przyjdzie im stoczyć
1041  1,21|                 boru i szli z tak daleka, że do uszu myśliwych nie dochodziło
1042  1,21|                   trąb spuszczone zostały ze smyczy. Jeden z nich, spuszczony
1043  1,21|                  dając w ten sposób znać, że wkrótce robota się rozpocznie.
1044  1,21|                gdzie czasem zdarzało się, że żubry, uderzając na wojsko,
1045  1,21|                 żelaznej zbroi i mniemać, że łowy chybiły. Aż oto ujrzał
1046  1,21|              dworu tak sprawnie i szybko, że żaden z dwu "brońców" nie
1047  1,21|                   tedy młody Lotaryńczyk, że jednak niewielu panów, na
1048  1,21|             ważyłoby się na taką zabawę i że z takimi książęty i z takim
1049  1,21|              bywały, tłumaczył sobie tym, że wszyscy ci wśród niezmiernych
1050  1,21|                   poczuciu okrutnej siły, że złamią wszelkie zapory i
1051  1,21|                    idące na czele gromady ze łbami nisko nad ziemią,
1052  1,21|            jednocześnie wypadły na polanę ze strasznym harmidrem goniące
1053  1,21|              zgłuszył ryk tak straszliwy, że aż konie przysiadły na zadach.
1054  1,21|                uderzył z takim rozmachem, że oszczep przy nagłym zwrocie
1055  1,21|                 Cięcie było tak straszne, że zwierz runął jak gromem
1056  1,21|                ratunek. Jakoż otoczono go ze wszystkich stron, tarto
1057  1,21|                  później, rękę prawą miał ze stawu wybitą. Teraz jednak,
1058  1,21|                  co powiedział, ale rade, że ożył i przemówił, poczęły
1059  1,21|              niego i począł go wysławiać: że swoim śmiałym postępkiem
1060  1,21|                 Lorche, gdy zaś pomyślał, że tak przeważnego czynu rycerskiego
1061  1,21|           zwichniętym ramieniu. Rozumiał, że rycerz, który na dworze
1062  1,21|              otwarte, mówili między sobą, że nie wyżyje, lecz doświadczeńsi
1063  1,21|              czynili nadzieję, twierdząc, że róg tura obsunął się między
1064  1,21|                   między żebrami rycerza, że może jedno z nich albo dwa
1065  1,21|             przypodnieść. Pokazywali też, że w miejscu, gdzie upadł Zbyszko,
1066  1,22|                 jednak przy tym pomyśleć, że miał go od Jagienki i że
1067  1,22|                  że miał go od Jagienki i że gdyby nie jej życzliwe serce,
1068  1,22|                nawet ciężka, czuł bowiem, że nie wypłaci się nigdy poczciwej
1069  1,22|             dziewczynie dobrem za dobre i że będzie dla niej tylko zmartwień
1070  1,22|                rzekł - na włodyczą cześć, że was będę strzegł - to i
1071  1,22|                 Ksiądz Wyszoniek powiada, że pokaże się to na nowiu,
1072  1,22|               albo w Ciechanowie.~- Chyba że w Ciechanowie albo w Przasnyszu,
1073  1,22|                  Słyszałem też od służby, że książę za dwa dni razem
1074  1,22|                   książę za dwa dni razem ze dworem do Ciechanowa, a
1075  1,22|                 dowiedziawszy się jednak, że "damy" zostają, pozostał
1076  1,22|                    nie miał przypuszczać, że od Litwinów zawsze wszystkiego
1077  1,22|                 nowiny. Oto zdarzyło się, że goście zagraniczni bawiący
1078  1,22|       nasłuchawszy się wieści o Jurandzie ze Spychowa, nie tylko się
1079  1,22|         skwapliwie przyjął pod warunkiem, że ludzi odprawią, a samotrzeć
1080  1,22|               jednak wspomniał widocznie, że byli jego gośćmi, więc pohamował
1081  1,22|                  tyle złego, ile ten zbój ze Spychowa. Wasza Książęca
1082  1,22|            zgładzić, jako i ninie, za to, że pozywał i zwyciężał waszych
1083  1,22|                  przykro i wstyd im było, że książę wspomniał o zajściu
1084  1,22|                  się omyłka, którąśmy nie ze strachu przed królem krakowskim,
1085  1,22|                     mówił dalej Danveld - że nasi swywolnicy krzywdzą
1086  1,22|                   głosem:~- Jeśli prawda, że goście pierwsi naszli Juranda
1087  1,22|                  pierwsi naszli Juranda i że nie odesłali ludzi, nie
1088  1,22|               książę przerwał:~- Starosto ze Szczytna! wy lepiej od innych
1089  1,22|                  lepiej od innych wiecie, że Jurand nie uchybił wyzwaniu.~
1090  1,22|                   wyczerpana, gdyż cisnął ze wszystkich sił czapkę o
1091  1,22|               drzwiami. Krzyżacy pobladli ze wściekłości, a pan de Fourcy
1092  1,22|              Fourcy.~- Po coś powiedział, że wyście pierwsi naśli Juranda?~-
1093  1,22|                wydobyty. Ściągniem załogi ze Szczytna, z Insburka, z
1094  1,22|                 tym mniemacie?~- Mniemam, że sprawa warta rozwagi.~-
1095  1,22|                 Samiście mówili - rzekł - że Szomberg wytruł czy też
1096  1,23|                  z radością, zapewniając, że jako zakonnicy zaprzysiężeni
1097  1,23|                   Powtarzano na Mazowszu, że "jako tchórz cuchnie, tak
1098  1,23|                   tę rozmowę de Fourcy, a że uderzyła go przy tym uroda
1099  1,23|                takiego jeńca.~- Myślicie, że łatwiej by było wojować
1100  1,23|                  z Jurandem?~- To znaczy, że myślę tak samo jak i wy.
1101  1,23|                Może się wtedy przygodzić, że nasi ludzie, przybywszy
1102  1,23|                  nogi. Będą oni wiedzieć, że jeśli się natkną na Juranda,
1103  1,23|                  Jednak może się zdarzyć, że ich pochwycą.~- Tedy wyprzemy
1104  1,23|                 listu. Kto nam dowiedzie, że to myśmy ich wysłali? Wreszcie:
1105  1,23|            porwania, nie będzie krzyku, a że kilku wisielców Mazury poćwiertują,
1106  1,23|              bojaźni, aby się nie wydało, że dziewka z naszego nakazu
1107  1,23|                 Ale wtedy będzie wiadomo, że to my nakazaliśmy dziewczynę
1108  1,23|                   tak rozumnie pomyślane, że Bóg powinien pobłogosławić
1109  1,23|                  chmurny, ale ciepły, tak że z koni podnosił się opar.
1110  1,23|                Przybycie Majnegera, który ze wszystkich walk wychodził
1111  1,23|                 na to zgodzić, bojąc się, że gdy to uczynią, otoczy ich,
1112  1,23|                Wówczas Jurand, mniemając, że chodzi im nie tylko o walkę
1113  1,23|                    widział już wprawdzie, że nie są oni tacy, za jakich
1114  1,23|              karności - i de Fourcy czuł, że mają słuszność, ale sam
1115  1,23|                 innym tych wad, zwłaszcza że wszyscy rycerze zakonni
1116  1,23|                wydało się panu de Fourcy, że Hugo de Danveld mówi takie
1117  1,23|              samego Juranda - obiecać mu, że ją wypuszczą, jeśli się
1118  1,23|                   świat wnet by wiedział, że to my chwyciliśmy oboje -
1119  1,23|            uczynki Panu się służy - chyba że nie Zbawicielowi służycie.
1120  1,23|                wasz Pan? Wiedzcie przeto, że nie tylko do niczego ręki
1121  1,23|             przyjmujem.~- Ja zaś nie chcę ze zdrajcami służyć.~- Ejże!
1122  1,23|          spełnicie waszej groźby. Wiecie, że Zakon umie~karać nie tylko
1123  1,23|                powieki, jakby dając znak, że się na coś zgadza.~Wówczas
1124  1,23|                  nożem w bok z taką siłą, że aż ostrze schowało się w
1125  1,23|                  nowej skargi. Rozgłosim, że mazowieccy rycerze napadli
1126  1,23|                 aż go w Malborgu usłyszą, że nawet na gości książę nasadza
1127  1,23|                żeście niesłusznie Juranda ze Spychowa oskarżyli z ujmą
1128  1,23|            popuści.~- Powiedz panu swemu, że rycerze zakonni obelgi cierpliwie~
1129  1,23|             Zbyszko wiedział już przecie, że zakonnicy do pojedynków
1130  1,23|               stają, zasłyszawszy jednak, że był między nimi rycerz świecki,
1131  1,23|       szczególniej chciał pozwać, sądząc, że tym sobie ujmie i zjedna
1132  1,23|                   ponieważ był od dziecka ze wszelkimi niebezpieczeństwy
1133  1,23|  niebezpieczeństwo. Zdziwiło go też i to, że Danveld, mówiąc z nim, zbliżał
1134  1,23|                   na baczności, zwłaszcza że nie miał przy sobie broni,
1135  1,23|            zresztą u Polaków rzecz... ale że ciężko jest pobit i wkrótce
1136  1,23|                Czecha.~- Więc powiedz mu, że ja, ot, jak odpowiadam!...
1137  1,23|            zarazem zsiniałą krzyczał tak, że aż pocztowi, jadący przy
1138  1,23|                 pilił, albowiem rozumiał, że po tym, co zaszło, nie można
1139  1,23|                 począł obzierać się jakby ze zdziwieniem dokoła.~- Jak
1140  1,23|                   słabym głosem Danveld - że giermek zamordował de Fourcy'
1141  1,24|               dworzanie, którzy widzieli, że giermek wyjechał bez broni.
1142  1,24|         niepokojem i gniewem tak wielkim, że w pierwszej chwili chciał
1143  1,24|             chwili jednak sam zmiarkował, że pościg nie zdołałby już
1144  1,24|                   zabili - i żeby nie to, że pachołek bez broni pojechał,
1145  1,24|             trzeba, bom i to już widział, że mrugali na niego, aby powiedział,
1146  1,24|                 na niego, aby powiedział, że Jurand pierwszy zaczął.~
1147  1,24|                rękę pokruszył.~- Powiada, że słyszał, jak w Niemcu gnaty
1148  1,24|                  przyczynili...~- Pewnie, że sierdzity chłop - przywtórzył
1149  1,24|                   gadał, ale teraz myślę, że się nie przeciw! - rzekł
1150  1,24|                  Danuśka, a ja też myślę, że ją dostanie, a to przez
1151  1,24|                  a to przez tę przyczynę, że jak się baby na co zawezmą,
1152  1,24|                starmosił.~- Nie powiadaj, że "przez nią"! - zawołała
1153  1,24|           Lichtensteina bił, aby mu pióra ze łba zedrzeć, a za Lorchego
1154  1,24|                  nagrody, to rzekłem już, że im obum się należy, i w
1155  1,24|                  rzecz do głowy przyszła! Że też to Duch Święty i niewiastom
1156  1,24|                 Zbyszkowi - i powiedz mu, że od tej pory jest przepasan.
1157  1,24|              przepraszać miłościwą panią, że jej do nóg nie może paść,
1158  1,24|                   paść, gdyż wraz odgadł, że to za jej wstawiennictwem
1159  1,24|                 ma to ludziom być dziwno, że za mężne a zacne uczynki
1160  1,24|                   nic więcej powiedzieć i ze wzruszenia, i dlatego, iż
1161  1,24|                 mówił dalej:~- Tak myślę, że powinności rycerskie znasz
1162  1,24|              powinności rycerskie znasz i że będziesz godnie one ozdoby
1163  1,24|                 się patrzy masz służyć, a ze starostą piekielnym wojować.
1164  1,25|               przybył i kapitan łuczników ze Szczytna z listem podpisanym
1165  1,25|                    Powiedzże im ode mnie, że sami gościa uśmiercili i
1166  1,25|                dosyć, powiedz im jeszcze, że ich za psubratów, nie za
1167  1,25|                  nie chciał, tym bardziej że chory poprzedniej nocy zasnął
1168  1,25|                  zaraz z powrotem jednego ze swoich sług niby po nowe
1169  1,25|                 po pacierzu śniło mi się, że przez śnieg padający szło
1170  1,25|                   to znaczy?~- To znaczy, że ten was dostanie, który
1171  1,25|                rękę całkiem mi odjął.~- A że to wam ten balsam nie pomógł?~-
1172  1,25|            Danusia skinęła głową na znak, że chce wiedzieć, więc siostra
1173  1,25|                   brata-rycerza, na znak, że odtąd uczynkami i mową Zakonowi
1174  1,25|             choćby niewieście się wydało, że brat zakonny chce coś złego
1175  1,25|                 rzekła:~- A śniło mi się, że was jakiś rycerz w biały
1176  1,25|                  miał już prawie pewność, że będzie zdrów, gdy nagle
1177  1,25|                 pisał, donosił wprawdzie, że wyzdrowieć jeszcze Jurand
1178  1,25|                  jeszcze Jurand może, ale że skry i węgle tak przypaliły
1179  1,25|           ciemności go ogarną. Mówił też, że odtąd ma już pozostać przy
1180  1,25|                   końcu obiecywał Jurand, że choć i ślepy, raz jeszcze
1181  1,25|            przemówić. Miała ona nadzieję, że gdy Jurand, który pięć lub
1182  1,25|                    Przyszło jej do głowy, że Jurand może i wyda zaraz
1183  1,25|                   Wiedziała przecie pani, że Jurand wręcz mu swego czasu
1184  1,25|                   i jej samej powiedział, że dla tajemnych przyczyn nigdy
1185  1,25|                  jednak odpowiedział jej, że Tolima w bitce ostatniej
1186  1,25|            Niemcami okrutnie poszczerbion ze śmiercią w Spychowie się
1187  1,25|                było wziąć dziewczynę, ale że to był wieczór, sprzeciwiła
1188  1,25|            człowiek, który się spodziewa, że zaraz śmierć do niego przystąpi.~
1189  1,25|             Zbyszko równie jak i księżna, że gdy Danusia raz do Spychowa
1190  1,25|                  rycerskim pasem. myślał, że radość przemoże w nim chorobę,
1191  1,25|            wszelką nadzieję, czuł bowiem, że gdy mu zbraknie przy łożu
1192  1,25|                  do życia, i sił do walki ze śmiercią. Przyjdzie oto
1193  1,25|                   pani, już ja tak myślę, że Danuśki więcej w życiu nie
1194  1,25|                   nie wstawaj i proś wraz ze mną - ozwał się Zbyszko.~
1195  1,25|                  czymś tak niespodzianym, że aż zerwała się z ławy, po
1196  1,25|             Miłościwa matuchno!~- Prawda, że to ja byłam jej i jestem
1197  1,25|                  też na cześć poprzysiąc, że jeśli ślub będzie, nie wzbronisz
1198  1,25|             księcia uproszę. Jak zobaczy, że nie ma rady, to się i zgodzi.
1199  1,25|                może i rad będzie w duszy, że Danuśka będzie moja. Bo
1200  1,25|                  co idzie, przeżegnał się ze zdumienia i rzekł:~- W imię
1201  1,25|                      Toteż dlatego mówię, że dyspensy by nie odmówił,
1202  1,25|              dyspensy by nie odmówił, ile że są do tego przyczyny...
1203  1,25|                 tej łaski... Ej, uręczam, że nie odmówi.~Na to ksiądz
1204  1,25|                      Ten Sanderus, któren ze mną przyjechał, ma gotowe
1205  1,25|                bardzo. Wreszcie pomyślał, że w najgorszym razie spotkać
1206  1,25|               wiedziała; postanowili też, że i Jurand nie powinien nic
1207  1,25|             dokuczać. Uradzili na koniec, że i Zbyszko, i Danusia przystąpią
1208  1,25|             zamiar, przypomniawszy sobie, że ma go od Jagienki. Przez
1209  1,25|                żywa, tak iż zdało mu się, że widzi jej rumianą twarz,
1210  1,25|                litość nad nią, gdyż czuł, że jej się stanie ciężka krzywda,
1211  1,25|                 rzeczywiście przekonanie, że nie było to w jego mocy,
1212  1,25|                   wróciło spokojność, tak że zaraz począł myśleć tylko
1213  1,25|                spowiadają, a tym bardziej że idą święta, na które ojciec
1214  1,25|               Służki, którym powiedziano, że dziewczyna też do spowiedzi
1215  1,25|                bojąc się złej wróżby, ale że w dworcu, do którego tylko
1216  1,25|                   sukienkę. Powieki miała ze wzruszenia przymknięte,
1217  1,25|                 niej coś tak kościelnego, że Zbyszka zdjęło zdziwienie
1218  1,25|                   widok, pomyślał bowiem, że nie dziewczynę ziemską,
1219  1,25|              jeszcze bardziej, gdy klękła ze złożonymi dłońmi do komunii
1220  1,25|                  zaś rzekł:~- Rozumiałem, że będzie lepiej, aby było
1221  1,25|                akwizgrańskie poprzysiągł, że tajemnicy, póki będzie trzeba,
1222  1,25|                niepokoju, sądziła bowiem, że dobrze czyni, łącząc tych
1223  1,25|                 Lorche, który oświadczył, że gdy w żadnym kraju nie przygodziło
1224  1,25|                 nie odbierze, ale mi żal, że wyjeżdżasz, jagódko moja
1225  1,25|               tego moc ludzka nie odrobi.~Że jednak ślub ten odbył się
1226  1,25|                się w nocy i tajemniczo, i że zaraz po nim miało nastąpić
1227  1,25|                   więzieniu, gdy myślała, że mu nazajutrz szyję utną.~-
1228  1,25|             pocieszać, nuż tłumaczyć jej, że to nie na długo tego odjazdu
1229  1,25|                   na długo tego odjazdu i że pewnie jeszcze na święta
1230  1,25|                  tak nagły i przeraźliwy, że aż wzdrygnęli się wszyscy.
1231  1,25|                  głośny płacz i obie wraz ze Zbyszkiem poczęły wyrzekać,
1232  1,25|          przychodzi się rozstać, to jest, że było w tym wyrzekaniu coś
1233  1,25|              doszły ich tak przytłumione, że obojgu wydało się, iż wołają
1234  1,26|              wzmagał się do tego stopnia, że drzewa pękały z hukiem w
1235  1,26|              siąść, został w dworcu razem ze swymi ludźmi, z Sanderusem,
1236  1,26|                   niezmierną osłodą myśl, że Danusia już jest jego i
1237  1,26|            którego polubił, ale zauważył, że Czech, oddany duszą całą
1238  1,26|               pierwszy konia i choć czuł, że nie mógłby jeszcze tego
1239  1,26|                 ciężki, mniemał wszelako, że chwyciwszy toporzysko w
1240  1,26|                konie i oznajmił Czechowi, że pojadą do Ciechanowa. Wiemy
1241  1,26|            zatroskał się nieco, zwłaszcza że na dworze był mróz trzaskający,
1242  1,26|                  młodego pana i wiedział, że niedobrze mu się przeciwiać,
1243  1,26|              ładującego się na sanie wraz ze swoją skrzynią, rzekł mu:~-
1244  1,26|                 owczej wełny?... Mówiłeś, że chcesz do Prus.~- Mówiłem,
1245  1,26|                chcesz do Prus.~- Mówiłem, że chcę do Prus - rzekł Sanderus -
1246  1,26|                  to oni przekomarzali się ze sobą, dosyć się lubiąc wzajemnie.
1247  1,26|               zabronił Sanderusowi jechać ze sobą, albowiem cudaczny
1248  1,26|                rankiem w mróz tak wielki, że trzeba było konie okrywać.
1249  1,26|                   Czech spojrzał na niego ze zdziwieniem. W głowie błysnęła
1250  1,26|                  głowie błysnęła mu myśl, że może młody pan wyrzekł się
1251  1,26|                  leśnym dworcu wiadomość, że pan na Spychowie przeciwny
1252  1,26|           Lichtensteina? Mówił de Lorche, że ponoć mistrz ma króla w
1253  1,26|                 przyczepię - i tak myślę, że w Toruniu pan Zawisza z
1254  1,26|               począł kiwać głową na znak, że siłą nie będzie puszył,
1255  1,26|                saniach. Bywało to zawsze, że gdy wypadkiem o niej pomyślał,
1256  1,26|                   mu się przykro na myśl, że dziewczyna może pójść w
1257  1,26|                     Pomyślał też i o tym, że stryjowi, gdy się dowie
1258  1,26|                 pocieszył się wraz myślą, że Maćkowi chodziło zawsze
1259  1,26|             większy był dziedzic od Zycha ze Zgorzelic, więc łatwo było
1260  1,26|                   łatwo było przewidzieć, że Maćko nie będzie długo krzyw
1261  1,26|                taki związek, tym bardziej że wiedział przecie o miłości
1262  1,26|            niezbyt wiele, właśnie dlatego że już klamka zapadła. Na bitkę
1263  1,26|                kleryka biegłego w Piśmie, że niewiasta powinna porzucić
1264  1,26|               pójść za mężem - więc czuł, że przy nim większa moc. Nie
1265  1,26|                  i złości, liczył bowiem, że dużo wskórają prośby Danusi,
1266  1,26|                  się w stada tak wielkie, że napadały nawet gromadnie
1267  1,26|              wichrów, nie domyślając się, że są tuż, gdyby nie ognie
1268  1,26|                  zwyczaju, ale też i nikt ze Zbyszkowych towarzyszów
1269  1,26|                panie, żeśmy pod miastem i że owe ognie się palą, bo inaczej
1270  1,26|                   widzę.~- Bo tuman taki, że i ogień nie prześwieci.
1271  1,26|         rozmawiali także kupcy i rycerze, że kogo zamieć z dala od siedzib
1272  1,26|                 głowę i zapytał:~- To pan ze Spychowa miał zjechać?~-
1273  1,26|                  jest dość!~- A dziedzica ze Spychowa nie ma?~- Nie ma,
1274  1,26|                    Nie wiesz to - rzekł - że w takie święta diabelska
1275  1,26|                 diabelska moc truchleje i że diabły w przeręble się chowają?
1276  1,26|             jeszcze większe, tak wielkie, że w wielu miejscach zakrywały
1277  1,26|                 zaraz wypytywać o Juranda ze Spychowa, ów zaś odrzekł,
1278  1,26|                 Spychowa, ów zaś odrzekł, że go nie ma, ale się go spodziewają,
1279  1,26|              niezadługo tu będą.~- Wiera, że niezadługo. Księżna kazała
1280  1,26|                  czynił, tego nie odrobi, że to żona moja przyjeżdża,
1281  1,26|               uwierzyć. Po czym pomyślał, że może mu tam już wszystko
1282  1,26|                   jest chłop mądry i wie, że choćby mi jej bronił, to
1283  1,26|                   był, dowiedziawszy się, że w zamku wszyscy zdrowi i
1284  1,26|                  Jaka Jagienka? - zapytał ze zdziwieniem Zbyszko.~- Jagienka
1285  1,26|                   też rzeknę i tak myślę, że pozwoleństwo da, bo on też
1286  1,26|                   książę też przyobiecał, że swoje słowo dołoży. Zawzięty
1287  1,26|                    Może było tak dlatego, że pan ze Spychowa nie był
1288  1,26|                  było tak dlatego, że pan ze Spychowa nie był w ogóle
1289  1,26|                księżna trwożyć nieco tym, że ich tak długo nie było widać.
1290  1,26|            okrutniejsza i wszyscy mówili, że kogo w szczerym polu złapie,
1291  1,26|               przypuszczenie: mianowicie, że Danuśka wyznała ojcu, iż
1292  1,26|                  ojcu, iż jest już ślubem ze Zbyszkiem połączona, a ów,
1293  1,26|                   pani? Mówił mi Mrokota, że dla Juranda jest osobna
1294  1,26|                   Ludzie mówią: dziedzica ze Spychowa.~ ~
1295  1,27|        przyrodzenia rozum tęgi, wiedział, że wstrzymywanie na nic się
1296  1,27|                   tym szybciej i pewniej, że miał przy sobie psa już
1297  1,27|                   głównie jednak dlatego, że jechali w cwał. Gościniec
1298  1,27|                miejscami zaś tak zawiany, że trzeba było zwalniać, gdyż
1299  1,27|                 jął go pocieszać, mówiąc, że niezawodnie Jurand w chwili
1300  1,27|              wszystkim o ocaleniu córki i że choćby wszystkich odkopali
1301  1,27|                 pod drzewem postać ludzką ze schyloną na piersi głową
1302  1,27|                  pochyloną głowę do góry, ze wszystkich piersi wyrwał
1303  1,27|                  się j eden okrzyk:~- Pan ze Spychowa!~Zbyszko kazał
1304  1,27|                orszaku. Po drodze myślał, że tam znajdzie Danuśkę, żonę
1305  1,27|                   chcieli wydobywać konie ze śnieżnych zawałów. Jeden
1306  1,27|                   to jest? - pytał siebie ze zdumieniem młody rycerz.
1307  1,27|           próbować jeszcze, czyli którego ze zmarłych nie będzie można
1308  1,27|            pozostał. Na myśl mu przyszło, że może sanie z Danusią odłączyły
1309  1,27|               jeździm i szukamy, bo panny ze Spychowa nie było w orszaku.~-
1310  1,27|                  myśl bowiem przyszło mu, że może tak i było, jak mówił
1311  1,27|                   Czech zauważył jeszcze, że pies, który biegł przy przewodniku
1312  1,27|                   bowiem niemal pewności, że Danusia została w domu.
1313  1,27|                  radości, gdyż zrozumiał, że wraz ze śmiercią Juranda
1314  1,27|                   gdyż zrozumiał, że wraz ze śmiercią Juranda znikły
1315  1,27|           przyświadczam.~- Ludzie mówili, że Niemcy bały się go jak śmierci –
1316  1,27|            powiadał o córce nic?~- Ledwie że zaczął dychać; mowy nie
1317  1,27|                pobożni, na pamiątkę tego, że Pan urodził się w stajence.
1318  1,27|                 czego! I tak mi markotno, że jej nie ma. Żeby była chora,
1319  1,27|                   trudem, ale tak silnie, że aż skóry, którymi był nakryty,
1320  1,27|                odpowiada nic i tak myślę, że przed świtaniem nie przemówi.~-
1321  1,27|              innych i tym zatrzeć pamięć, że urodziła się w pogaństwie.~
1322  1,27|                  posnęli oboje tak mocno, że byliby może dospali do białego
1323  1,27|               białego dnia, gdyby nie to, że o świtaniu obudził ich głos
1324  1,27|                zapytała księżna.~- Mówił, że dziecko czeka w Ciechanowie -
1325  1,28|             obiecał księżnie i Zbyszkowi, że im da znać, gdy stary rycerz
1326  1,28|         niepokojem księżna.~- Jakże miała ze mną jechać, kiedy to ja
1327  1,28|           spojrzeli po sobie w mniemaniu, że to jeszcze gorączka mówi
1328  1,28|                 dziewczyny?~- Dziewczyny? Ze mną? - spytał ze zdumieniem
1329  1,28|              Dziewczyny? Ze mną? - spytał ze zdumieniem Jurand.~- Bo
1330  1,28|               rzekła - zali wyście pewni, że przytomnie mówicie?~- Na
1331  1,28|                   Danuśkę. W piśmie było, że was belki w pożarze przytłukły...
1332  1,28|                  żeście na wpół oślepli i że chcecie dziecko widzieć...
1333  1,28|                  złowrogo.~- Skąd wiecie, że Krzyżaki ją porwały? - zapytał
1334  1,28|                 to czyni. Rozumiał tylko, że trzeba iść na ratunek Danusi -
1335  1,28|                  by powiedzieć Jurandowi, że oręż i konie zaraz będą
1336  1,28|                  będą gotowe. Był pewien, że Jurand z nim pojedzie. W
1337  1,28|                    zdawało mu się bowiem, że we dwóch z groźnym rycerzem
1338  1,28|                  dwóch z groźnym rycerzem ze Spychowa potrafią wszystkiego
1339  1,28|                   wszystkiego dokazać - i że mogą się porwać choćby na
1340  1,28|                   ale ninie obaczyli się, że jak jeszcze i my Mazury
1341  1,28|               czynią; toteż tak miarkuję, że jeśli dziewkę porwali, to
1342  1,28|                    Tu zwrócił się do pana ze Spychowa:~- Kogo macie teraz
1343  1,28|             Znacznyż to kto?~- Widzi się, że znaczny.~Pan de Lorche,
1344  1,28|                  gębę otworzył, to mówił, że de Bergow musi być wolny.
1345  1,28|                  z Długolasu. - Bo dajmy, że mistrz spyta: komu mam rozkazać,
1346  1,28|                 jej pewnie na pograniczu, ze strachu, bym jej nie odbił,
1347  1,28|                 Danuta zaś ucieszyła się, że książę bierze tak do serca
1348  1,28|              cierpliwy, ale i zawzięty, i że gdy raz co przedsięweźmie,
1349  1,28|                   ręce kraje tak znaczne, że prawie ich nad wszelką inną
1350  1,28|          dowiedziawszy się od Fourcy'ego, że Niemcy to pierwsi was napadli,
1351  1,28|              uczynili tego dotąd dlatego, że Danveldowi giermek tego
1352  1,28|                   raz Jurandowi oznajmią, że dziewka u nich, to się nie
1353  1,28|            Mikołaj z Długolasu. - Wierzę, że jej na pograniczu nie trzymają -
1354  1,28|               pograniczu nie trzymają - i że, jako słusznie wymiarkował
1355  1,28|           wywieźli, ale gdy będzie dowód, że to oni - to się przed mistrzem
1356  1,28|                 strach. "Będą jej szukali ze Zbyszkiem, niech mu Zbyszko
1357  1,28|          miłościwa pani.~- I to wiedzcie, że Bóg ją wam odda, bo oko
1358  1,28|               boska jest nad nią. Pewnie, że dziecka żal. Myślałam, że
1359  1,28|                 że dziecka żal. Myślałam, że z wami przyjedzie, że ją
1360  1,28|           Myślałam, że z wami przyjedzie, że ją obaczę, najmilszą, a
1361  1,29|             Radzanowem z zamyślenia jakby ze snu.~- Mój - odpowiedział
1362  1,29|              Spychowie, spodziewając się, że może zastaną tam jakich
1363  1,29|                nią stało. Zdawało im się, że odjechała albo razem z tymi
1364  1,29|                  przyszło teraz do głowy, że to mógł być ktoś nasłany
1365  1,29|                   podawaliby się za ludzi ze Spychowa, mogli zaś mieć
1366  1,29|                 po raz pierwszy pomyślał, że pięści na nich nie dość,
1367  1,29|              pięści na nich nie dość, ale że trzeba umieć zmóc ich i
1368  1,29|                   tymczasem teraz poznał, że trzeba może będzie chęć
1369  1,29|                    Myśląc o tym, żałował, że nie ma przy nim Maćka. Macko
1370  1,29|            Postanowił jednak i sam wysłać ze Spychowa Sanderusa do Szczytna,
1371  1,29|               Danusią stało. Mówił sobie, że choćby Sanderus chciał go
1372  1,29|                 do Spychowa, tym bardziej że zapadła noc i zdawało mu
1373  1,29|             zapadła noc i zdawało mu się, że Jurand, siedząc na wysokim
1374  1,29|                jechał z głową spuszczoną, że mu ją pochyliło nieszczęście.
1375  1,29|          pochyliło nieszczęście. I widać, że ciągle o nim rozmyślał,
1376  1,29|                   ciągle o nim rozmyślał, że serce jego pełne było okrutnych
1377  1,29|       Krzyżaków-krzywdzicieli tak wielka, że aż wstał na siodle i jął
1378  1,29|                Gotfryd!~I w duszy myślał, że jeśli zechcą, by im Bergowa
1379  1,29|              patrzył na Zbyszka, mrugając ze zdumienia.~- Jako powiadasz? -
1380  1,29|            powiadasz? - zapytał.~- Mówię, że ona niewiasta moja, a ja
1381  1,29|                moja, a ja jej mąż.~Rycerz ze Spychowa przykrył rękawicą
1382  1,30|              wiecie, ale tego nie wiecie, że w Bogdańcu swatali mi Jagienkę,
1383  1,30|                  Jagienkę, Zychową córkę, ze Zgorzelic. Stryj mój. Maćko,
1384  1,30|                zwierz luty tak starmosił, że ledwie duszy ze mnie nie
1385  1,30|                starmosił, że ledwie duszy ze mnie nie wyżenął. Ale potem -
1386  1,30|               łoża nie wstawał. Myślałem, że już jej nigdy nie ujrzę.
1387  1,30|                nigdy nie ujrzę. Myślałem, że ją do Spychowa weźmiecie
1388  1,30|                przeciwni... Jużem myślał, że zamrę. Hej, mocny Boże,
1389  1,30|                    jeno żałość! Myślałem, że jak mi ona odjedzie, to
1390  1,30|              chwilę w głosie Zbyszka, ale że serce miał mężne, więc się
1391  1,30|              Danuśkę ją prosić. Myślałem, że jeśli zamrę, to choć tę
1392  1,30|               miał pociechę. Wspomnijcie, że dziewczyna miała jechać,
1393  1,30|             Zbyszko. - Pomiarkujcie jeno, że przysłali po nią przed ślubem
1394  1,30|                   twarzą tak skamieniałą, że Zbyszko, lubo zrazu uczuł
1395  1,30|                coraz większym niepokojem, że stary rycerz zaciął się
1396  1,30|             rycerz zaciął się w gniewie i że odtąd będą dla siebie jak
1397  1,30|                źle. Zdawało mu się teraz, że nie ma żadnej nadziei ni
1398  1,30|                gorsza, uratowania Danusi, że wszystko na nic i że w przyszłości
1399  1,30|              Danusi, że wszystko na nic i że w przyszłości spadną na
1400  1,30|                   i teraz. Po chwili obaj ze Zbyszkiem znaleźli się w
1401  1,30|              prawie szorstko:~- Myślicie, że się zaprę?~I począł patrzeć
1402  1,30|                 Zbyszko spojrzał na niego ze zdziwieniem i obawą, czy
1403  1,30|               następnie począł całować go ze łzami w oczach po ręku.~-
1404  1,30|                 duszy tęsknił, i żałował, że go nie ma, gdyż zarówno
1405  1,30|              rycerz. - Przez to rozumiem, że Danuśkę miłuję i że ją porwali.
1406  1,30|             rozumiem, że Danuśkę miłuję i że ją porwali. Gdyby, uchowaj
1407  1,30|                      I Bogum poprzysiągł, że jeśli mi pomstę da spełnić,
1408  1,30|                     Toćżem wam już mówił, że choćby ślubu nie było, i
1409  1,30|              usłyszałem jakiś głos jakoby ze ściany wychodzący, który
1410  1,30|                zbliżyli się tak znacznie, że usłyszano ich, i dwaj konni,
1411  1,30|                     Pielgrzymi.~- Skąd?~- Ze Szczytna.~- Oni! - szepnął
1412  1,30|             Tymczasem sanki porównały się ze sobą, a jednocześnie na
1413  1,30|               tych brzmiało i zdziwienie, że dziedzic wraca tak wcześnie
1414  1,30|                  na ustach: "Jam jest pan ze Spychowa" - ale się powstrzymał,
1415  1,30|                  powstrzymał, rozumiejąc, że rozmowa nie może się odbywać
1416  1,30|                  i otrzymawszy odpowiedź, że polecono im ustnie się rozmówić,
1417  1,30|                   do wiadomości o Danusi, że nie umiał na nic innego
1418  1,30|             wolność. Nie przewidział zaś, że za chwilę czeka go ciężki
1419  1,30|              obrony, i woźnicy, poselstwo ze Szczytna składało się z
1420  1,30|                  złowrogo, lecz pomyślał, że idzie o Danusię, i pohamował
1421  1,30|           najprędzej, i który był pewien, że Jurand mu ją powtórzy, rzekł:~-
1422  1,30|           pobłogosławił pobożnym braciom, że ją odbili i teraz ona jest
1423  1,30|            przeraził się znowu. Wiedział, że może grozić i może rzec
1424  1,30|                   Juranda, ale zląkł się, że wpierw, nim słowo przemówi,
1425  1,30|                okrągłe, jakby skamieniałe ze strachu, utkwił w groźnej
1426  1,30|                     Bóg pozwolił braciom, że ją odbili - i teraz niczego
1427  1,30|                   ludzie dowiedzieli się, że córka wasza jest u nich,
1428  1,30|                  by poczęli ich posądzać, że to oni ją porwali, i w ten
1429  1,30|         oświadczyli -jako i jest prawda - że nie bracia krzyżowi, jeno
1430  1,30|               zbóje waszą córkę porwali i że od zbójów musieliście ją
1431  1,30|              Prawda jest - rzekł Jurand - że zbóje mi dziecko porwali
1432  1,30|                   mu się dość naturalnym, że komturowie żądają tajemnicy
1433  1,30|           zrodziło się w nim podejrzenie, że może być i jakaś inna przyczyna,
1434  1,30|                   i jakaś inna przyczyna, że zaś nie umiał sobie zdać
1435  1,30|                   nabrał ducha i osądził, że Jurand musi się już teraz
1436  1,30|             mówiła dalej:~- Oto powiecie, że ten pątnik, który przyjechał
1437  1,30|                  pątnik, który przyjechał ze mną, przywiózł wam okup,
1438  1,30|               okup, my zaś odjedziem stąd ze szlachetnym panem de Bergow
1439  1,30|           marszcząc brwi - zali myślicie, że wam oddam jeńców, nim mi
1440  1,30|                     A kto zaś zaręczy mi, że wrócę, gdy sam wlezę wilkowi
1441  1,30|                    ale czuł jednocześnie, że Krzyżacy mogą mu nałożyć
1442  1,30|                   jakie im się podoba - i że jest wobec nich bezsilny.~
1443  1,30|                   oni mają wam zawierzyć, że wróciwszy, wypuścicie nas
1444  1,30|                    Twarz Juranda pobladła ze wzburzenia i nastała groźna
1445  1,30|              której już, już zdawało się, że chwyci pątnika za pierś
1446  1,30|                Azali nie powiedziano wam, że każę was i Bergowa kołem
1447  1,30|                   wam krzywdy, i starosta ze Szczytna przysyła wam przez
1448  1,30|             przysyła wam przez nas słowo, że wolni wyjedziecie z jego
1449  1,30|                 ciszy. Zdawało się tylko, że gdzieś między belkami pułapu
1450  1,30|            pozostała mu jedna tylko myśl, że jeśli nie uczyni tego, czego
1451  1,30|                    nie wątpił ani chwili, że ją zamordują, zakopią w
1452  1,30|            wówczas któż zdoła im dowieść, że to oni ją porwali? Miał
1453  1,30|              przez chwilę zdawało mu się, że dziecko wyciąga do niego
1454  1,30|                   choć wiedział na pewno, że ona jest w Szczytnie, mógłby
1455  1,30|                   błyskawicą przez głowę, że gdyby chwycił niewiastę
1456  1,30|               mogli powiedzieć mistrzowi, że przyjechali wykupić Bergowa
1457  1,30|             przyjechali wykupić Bergowa i że nic o żadnej dziewczynie
1458  1,30|                  wiodła? Pomyślał bowiem, że jeśli pojedzie do Szczytna,
1459  1,30|               dlatego, by się nie wydało, że ją porwali. A tymczasem
1460  1,30|              boleść stała się tak wielka, że przesiliła się i przeszła
1461  1,30|             Siedział nieruchomie dlatego, że ciało jego stało się martwe,
1462  1,30|                   jakby zniedołężniałego, że tamtych obu chwyciła nagła
1463  1,30|                   nagła trwoga, zwłaszcza że przy tym Jurand mówił o
1464  1,31|                   księcia z oznajmieniem, że Danusi nie porwali rycerze
1465  1,31|              porwali rycerze zakonni, ale że zdołał odkryć jej schronienie
1466  1,31|                   wczorajszej nocy szalał ze zdumienia i trwogi. Stary
1467  1,31|              niewiadoma - powtórzył jakby ze smutkiem Jurand. -Toćż niedawno
1468  1,31|                   teraz tak mi się widzi, że jakowaś chorość mnie ima.
1469  1,31|                   mam. A i ty, choć wiem, że ją miłujesz...~Tu przerwał
1470  1,32|                  Coże mu?~- Ludzie mówią, że go rycerze polscy sprali -
1471  1,32|                  jakby chcąc się upewnić, że nie spotka go nic złego
1472  1,32|                 podatki i od miewa takie, że ubogi człek musi z plewą
1473  1,32|                nieco w górę i tak ciasną, że miejscami olbrzymi jego
1474  1,32|          niesłychanym, iż zdawało mu się, że cały porządek świata został
1475  1,32|             wolałby sam jeden potykać się ze wszystkimi siłami Zakonu.
1476  1,32|                   Alboż nie trafiało się, że pojedynczy rycerz, mając
1477  1,32|                   całe wojska? A on czuł, że może mu się przy godzić
1478  1,32|                schwycił się Jakby za bary ze swoim hardym sercem, ze
1479  1,32|                   ze swoim hardym sercem, ze swoją zawziętością i żądzą
1480  1,32|                  ogromnym koniu, rzekłby, że to jakiś olbrzym ulany z
1481  1,32|                   żelaza, i nie poznałby, że ów nieruchomy rycerz toczy
1482  1,32|                   w tej chwili najcięższą ze wszystkich walk, jakie kiedykolwiek
1483  1,32|                  zmógł i póki nie poczuł, że wola go nie zawiedzie.~Tymczasem
1484  1,32|             ciemniejszego. Jurand odgadł, że to są mury szczytnieńskiego
1485  1,32|           wreszcie ruszył koniem, poczuł, że w serce poczyna mu wstępować
1486  1,32|             mściwości, przeto nie wątpił, że wywrą nad nim pomstę za
1487  1,32|                dodawało mu ducha. Myślał, że Danusię porwali po to tylko,
1488  1,32|                 Choćby też wyszło na jaw, że go podstępem dostali i gnębią,
1489  1,32|                  się rzeczą niemal pewną, że Danusia wróci do Spychowa,
1490  1,32|                  chadzał, Fryzów, których ze stryjcem pozwali, poćwiertował,
1491  1,32|                   raźniej, sądził bowiem, że skoro ją Bóg młodziankowi
1492  1,32|              najlepiej, ale widzi mi się, że przy nim nie pożałuje ni
1493  1,32|                 do siebie mówić:~- Jużci, że wola boska! Ale wieczór
1494  1,32|          przycierpieć, to trzeba. Danuśka ze Zbyszkiem, choćby im było
1495  1,32|           najlepiej, nie zapomną. Pewnie, że nieraz będą wspominać a
1496  1,32|                pozwoliły mu się poruszać. Ze zdyszanych jego nozdrzy
1497  1,32|                zamku bramy, podniosła się ze zgrzytem i w otworze ukazała
1498  1,32|                   szorstki głos.~- Jurand ze Spychowa! - odpowiedział
1499  1,32|                 cisza.~Wówczas zrozumiał, że trzymają go przed bramą
1500  1,32|                  jak żebraka. Odgadł też, że przyjdzie mu tak czekać