Tom,    Rozdzial

2501  2,24|                 odmieni, bo widzi mi się, że cienko ona przędzie!~- Nie
2502  2,24|                tym coś tak wzruszającego, że obaj bracia von Baden, których
2503  2,24|                   jej słabość tak wielką, że nie mogąc dźwignąć głowy,
2504  2,24|                poczęli spoglądać po sobie ze zdziwieniem i burzyć się
2505  2,24|                 Wzruszyło ich i to także, że Zbyszko niesie Danusię na
2506  2,24|                   to ostatnie, mniemając, że wygodniej jej będzie jechać
2507  2,24|            samotnie, a dusza rwała mu się ze wszystkich sił za tym umiłowanym
2508  2,24|            Dziękować Bogu - rzekł sobie - że nie on w niewoli jest Jeno
2509  2,24|              Jednakże uspokajała go myśl, że jest w odwodzie pan de Lorche
2510  2,24|                  odwodzie pan de Lorche i że sami von Badenowie będą
2511  2,24|                  Bo jużci - mówił sobie - że w takowym zdarzeniu Zbyszko
2512  2,25|            Krzyżak okrutnie, tym bardziej że żylasty Maćko nadwerężył
2513  2,25|                   gdy usłyszał zapowiedź, że będą mu zęby nożem podważać
2514  2,25|             rozumiał to jednak doskonale, że byłoby w tym coś upokarzającego
2515  2,25|           biskupowi powiedzieć - myślał - że staremu panu z Bogdańca
2516  2,25|                  opiekuństwa tak wypadło, że ją z sobą musiał brać, a
2517  2,25|                  niech się jeno rozgłosi, że ona pod biskupią opieką
2518  2,25|                 ona pod biskupią opieką i że prócz Zgorzelic jeszcze
2519  2,25|                 zresztą trapił się myślą, że ta szczęsna nowina, którą
2520  2,25|             rzucił. Wiedział tylko Czech, że jadąc nieco ku zachodowi,
2521  2,25|                noce. Nieraz myślał Hlawa, że nie przewiezie młody rycerz
2522  2,25|        poskręcanych przez kołtun czupryn, że trzeba było korzystać co
2523  2,25|               dniach zaczął przypuszczać, że może już i przejechał granicę,
2524  2,25|               polską mową dowiedział się, że na koniec stanął na ziemiach
2525  2,25|                   nieużyty, może dlatego, że nie karmił się wciąż nienawiścią,
2526  2,25|                   może i z tej przyczyny, że Czech odzywał się zrozumiałym
2527  2,25|           pytaniami, a dowiedziawszy się, że jeńca-Krzyżaka wiodą, mówili:~-
2528  2,25|                  prosili tak natarczywie, że Czech często musiał się
2529  2,25|                gniewać albo tłumaczyć im, że jeniec jest książęcy. To
2530  2,25|            Później, w kraju już osiadłym, ze szlachtą i włodykami nie
2531  2,25|                jako łopatą w głowę Czech, że pierwsze prawo do pomsty
2532  2,25|              nieszczęsny pan spychowski i że nie wolno go jej pozbawiać.~
2533  2,25|                 wówczas, gdy go był Maćko ze Szczytna z wiadomością o
2534  2,25|                  Zygfrydem. Oznajmił też, że Zygfryda przywiózł z sobą,
2535  2,25|       Sieciechówna, a on, czy to dlatego, że nie całkiem był przytomny
2536  2,25|                 nie całkiem był przytomny ze zmęczenia i trudów niezmiernych,
2537  2,25|                  trudów niezmiernych, czy że tęsknił do niej i zapamiętał
2538  2,25|                  razie na jej widok, dość że chwycił ją wpół, przycisnął
2539  2,25|               dziewczynie wypada.~I może, że istotnie wypowiedział jej
2540  2,25|              tulił ją do się z taką siłą, że aż w niej oddech zapierało,
2541  2,25|                   broniła się, z początku ze zdumienia, a potem z omdlałości
2542  2,25|                  omdlałości tak wielkiej, że byłaby osunęła się na ziemię,
2543  2,25|                odpowiadał. Ksiądz myślał, że to z trudu. Usłyszawszy
2544  2,25|              jednak potwierdzenie nowiny, że Danusia odbita i znaleziona,
2545  2,25|                  Rycerz Jurand? - zapytał ze zdziwieniem Czech. - Takąż
2546  2,25|                 wszelako, wielebny ojcze, że położy ręce na głowie córki.
2547  2,25|                zniechęcenia, gdyż myślał, że widomy cud zobaczy. Dalszą
2548  2,25|                   modlitwie tak gorliwej, że do zupełnego zapamiętania
2549  2,25|                  znów do niego, dał znać, że chce widzieć Hlawę i jeńca.
2550  2,25|              wówczas z podziemia Zygfryda ze skrępowanymi w krzyż na
2551  2,25|           kościeja. Twarz miał tak białą, że nie różniła się wiele od
2552  2,25|                   Tak to od czasu powrotu ze szczcieńskiej niewoli żył
2553  2,25|                   straszny niegdyś rycerz ze Spychowa.~Posłyszawszy wchodzących,
2554  2,25|                   spodziewano się bowiem, że uczyni jaki znak, aby kto
2555  2,25|                 nowego niepokoju, zataił, że umysł Danusi pomieszał się
2556  2,25|             pokaran, nie zataił umyślnie, że znaleźli ją przelęknioną,
2557  2,25|         przelęknioną, wynędzniałą, chorą, że znać było, że obchodzono
2558  2,25|         wynędzniałą, chorą, że znać było, że obchodzono się z nią po
2559  2,25|                  się z nią po katowsku, i że gdyby była dłużej pozostała
2560  2,25|            jednego drgnienia i ruchu, tak że obecnym zdawać się mogło,
2561  2,25|                spłynęły mu po policzkach. Ze wszystkich ziemskich uczuć
2562  2,25|                   głowę.~Obecni mniemali, że się namyślał. Ale cokolwiek
2563  2,25|                słuszna, jednakże na myśl, że ów na wpół żywy starzec
2564  2,25|                   A widok ów w połączeniu ze słowami modlitwy skruszył
2565  2,26|                  drogi tak blisko siebie, że strzemię trącało o strzemię.
2566  2,26|                 albowiem wydawało mu się, że oczy Krzyżaka świecą w pomroce
2567  2,26|                  przeżegnać, ale na myśl, że pod znakiem krzyża może
2568  2,26|                  aż dopiero gdy pomyślał, że Jurand nie do granicy tylko
2569  2,26|                 życie i wolność jeńcowi i że w takim razie na nic by
2570  2,26|               słowem i jakby nie słysząc, że ktoś do niego przemówił.~
2571  2,26|                 od dawna do tego stopnia, że z największym tylko wysiłkiem
2572  2,26|                   krzepła w nim myśl, tak że zupełnie tracił rozpoznanie,
2573  2,26|                zatraty, zguby - poczucie, że wszystko już minęło, zgasło,
2574  2,26|                    zgasło, skończyło się, że nadszedł jakiś kres, że
2575  2,26|                   że nadszedł jakiś kres, że naokół jeno noc i noc, i
2576  2,26|                  w tej chwili spostrzegł, że z drugiej strony ma także
2577  2,26|              głowę miał bowiem zwierzęcą, ze stojącymi uszami, długą,
2578  2,26|                 mgnienie oka - i zawiedli ze środka drogi na skraj boru.
2579  2,26|               mgnienie oka wydało mu się, że słyszy jakiś chrapliwy,
2580  2,26|                chrapliwy, stłumiony ryk i że ów ohydny upiór rzucił się
2581  2,26|                rzeźwy, cichy i tak jasny, że tam, gdzie nie było cienia,
2582  2,26|                 jej wydaje, czuła jednak, że wszystko, czym dotychczas
2583  2,26|               zawiodło i poszło na marne, że rozwiała się w niej wszelka
2584  2,26|                  rozwiewa się nad polami, że wszystkiego trzeba się będzie
2585  2,26|                całkiem nowe. Myślała też, że choćby z woli Bożej nie
2586  2,26|                  była nigdy nie wyjeżdżać ze Zgorzelic, byle tak nie
2587  2,26|                 byle tak nie wracać teraz ze Spychowa. Bo że tu przyjechała
2588  2,26|              wracać teraz ze Spychowa. Bo że tu przyjechała nie tylko
2589  2,26|            przyjechała nie tylko dlatego, że nie wiedziała, co czynić
2590  2,26|                  Hlawę, dowodziła bowiem, że w pobliżu nie było ludzi
2591  2,26|               nieco także, gdyż wierzyła, że koło trupa samobójcy zbierają
2592  2,26|             posłuchali z ociąganiem się i ze wstrętem. Bojąc się jednakże
2593  2,26|                 bowiem obyczaj odwieczny, że pokrywano nimi samobójców,
2594  2,26|                  czarownice i czarownik!, że niby powróz albo też rzemień
2595  2,27|                   Już tak bliska śmierci, że zupełnie stracił nadzieję,
2596  2,27|                  jej jest zwichnięty, ale że przy tym i ciało ogarnia
2597  2,27|                 strach dziecku. Może być, że odgłosy zaciekłej walki,
2598  2,27|                 ten kielich przerażenia i że właśnie w tej chwili napadła
2599  2,27|              napadła ją owa choroba, dość że gorączka nie opuszczała
2600  2,27|                   Ludzie, dowiadując się, że to wiozą swojackie dziecko,
2601  2,27|               przez głowę zabobonna myśl, że może tam gdzieś po bezdrożach,
2602  2,27|                ciemnych nocy tak wyraźne, że nieraz porywała go rozpaczliwa
2603  2,27|                tchnienie. I rozumiał już, że przeciw temu nieprzyjacielowi
2604  2,27|                krzepka dłoń, na nic oręż, że trzeba będzie oddać bezradnie
2605  2,27|                   ci? Wolisz ode mnie niż ze mną?" l wówczas myślał,
2606  2,27|                   mną?" l wówczas myślał, że chyba i jemu samemu w głowie
2607  2,27|                  dowiedział się przy tym, że oboje księstwo wybrali się
2608  2,27|                 wszystko już się kończy i że trupa tylko dowiezie Jurandowi.~
2609  2,27|          Zbyszkowi wydawało się jednakże, że nie śpi. Jakoż gdy na drugim
2610  2,27|                   Więc w Zbyszku na myśl, że przytomność wraca chorej,
2611  2,27|                   ale szeptem tak cichym, że Zbyszko nie mógł jej dosłyszeć,
2612  2,27|              niepokój, spostrzegł bowiem, że twarz jej czyni się blada
2613  2,27|            szeptać. Zbyszko odgadł tylko, że wymawia jego imię i że go
2614  2,27|                    że wymawia jego imię i że go woła. Wnet potem wychudzone
2615  2,28|                 XXVIII~Przyszli na koniec ze zwłokami dziewczyny do borów
2616  2,28|                 gródek. Poznali też wraz, że już żałobna wieść o nich
2617  2,28|                 koniec wymawiały zmarłej, że się nie ulitowała tatkowego
2618  2,28|             kosztur przed siebie na znak, że chce iść do Danusi. Wówczas
2619  2,28|                 do Danusi. Wówczas Tolima ze Zbyszkiem chwycili go pod
2620  2,28|                 głowę, jakby chciał rzec, że ona to jest, jego Danusia,
2621  2,28|                  Danusia, nie kto inny -i że poznaje dziecko. Potem objął
2622  2,28|                   uczyniło się tak cicho, że słychać było ksykanie koników
2623  2,28|                 czym ludziom zdawało się, że słyszą proroczy głos, gdy
2624  2,28|                Ksiądz i Tolima rozumieli, że ze zbawioną córką rozmawia
2625  2,28|             Ksiądz i Tolima rozumieli, że ze zbawioną córką rozmawia
2626  2,28|                śmieje. Rozumieli również, że już kona i własną wieczną
2627  2,29|                 przypuszczał więc ksiądz, że Krzyżacy, byle otrzymali
2628  2,29|                   pożałował ksiądz Kaleb, że samego Zbyszka nie wyprawił.
2629  2,29|           wyprawił. Bał się on wprawdzie, że w pierwszych chwilach boleści
2630  2,29|                   poda; wiedział również, że trudno mu będzie zaraz odjechać
2631  2,29|                   a została tylko pamięć, że to wszystko poszło na marne,
2632  2,29|                 wszystko poszło na marne, że trudy były daremne - i że
2633  2,29|                 że trudy były daremne - i że wprawdzie przeszły, ale
2634  2,29|                 Jagienka, gdy wyjeżdżając ze Spychowa, mówiła: "Moje
2635  2,29|                   nim coraz bardziej, tak że w końcu nie było w Zbyszkowym
2636  2,29|            Chwilami zapamiętywał się tak, że nie odpowiadał na pytania.
2637  2,29|                  rdza przeżera żelazo - i ze smutkiem myślał, że może
2638  2,29|                     i ze smutkiem myślał, że może lepiej było wyprawić
2639  2,29|                    mówiąc dla porównania, że gdy się człek kością udławi,
2640  2,29|                 tak rzewliwie i żałośnie, że Zbyszka, chociaż słów nie
2641  2,29|                przez usta księdza Kaleba, że o śmierci Danusi dowiedział
2642  2,29|                  tamtejszego komtura, ale że do Spychowa i tak jechał,
2643  2,29|            uczyniła wrażenie. Zrozumieli, że okup przepadł, albowiem
2644  2,29|                 jako się zdarzyło? Wiesz, że on w rękach krzyżackich?~-
2645  2,29|             rycerza ścięli, gdyby nie to, że im żal okupu. Bracia von
2646  2,29|              głowę ma chodzić? - przerwał ze zdziwieniem Zbyszko.~- Bom
2647  2,29|                   mi dopomóż Bóg!~- Wiem, że nie weźmiesz, ale oni się
2648  2,29|                  słowo Badenowie puścili, że zatem nie potrzebuję ci
2649  2,29|             stawiać. Ale ja odrzekłem im, że gdyś mnie w jeństwo brał,
2650  2,29|                  ksiądz Kaleb. - A myślę, że tak i będzie, bo co do tego,
2651  2,29|               czym uściskali się, czując, że nowy węzeł został między
2652  2,29|             zapłacić, gdyż będą się bali, że inaczej rozgłoszę po dworach
2653  2,29|              dworach i między rycerstwem, że radzi niby zapraszają i
2654  2,29|                  będzie - rzekł Zbyszko - że ty tu ostaniesz alibo gdzie
2655  2,29|                 powiem. W Malborgu mówią, że ma zjechać do Płocka król
2656  2,29|                   a prócz tego słyszałem, że i niewiasty tamtejsze anielskiej
2657  2,29|            niczego mu nie odmówi. Wiecie, że w potrzebie nikt nie umie
2658  2,29|            braknie. Słyszałem w Malborgu, że będą uczty, będą turnieje,
2659  2,29|                Jan z Aragonii, największy ze wszystkich w chrześcijaństwie.
2660  2,29|                   nie mówiono po dworach, że jest drugi równy jemu na
2661  2,29|             której był przedtem pogrążon, że z ciekawością słuchał jego
2662  2,29|                powszechne było mniemanie, że on jest pierwszy w całym
2663  2,29|               wielka to chwała dla niego, że go taki Jan z Aragonii pozwał,
2664  2,29|                 stare kroniki wspominają, że pojedynek Zawiszy z przesławnym
2665  2,29|                  sercach, myśleli bowiem, że gdyby nawet Jan z Aragonii
2666  2,29|                 mnie w niewoli, więc jedź ze mną, a obaczysz króla i
2667  2,29|            rycerzy, a przy tym słyszałem, że damy z dworu królewskiego
2668  2,30|                  o stryjcu przepomniał, a że i bez tego prędko zwykł
2669  2,30|              knechtom zakonnym łączyć się ze zbójami, wypierając się
2670  2,30|                  schronienie powracającym ze zdobyczą i jeńcami nie tylko
2671  2,30|                   z Lubawy, zasłyszawszy, że wysłannik, w chwili gdy
2672  2,30|               schowane. Tolima skorzystał ze sposobności i uciekł, gdy
2673  2,30|                  ułożyli się z lubawskim, że się podzielą, a bali się,
2674  2,30|              który musiał po Drwęcy razem ze mną wiosłować, i jakowegoś
2675  2,30|                było to pod noc, i wiecie, że granica tuż. Dali mi też
2676  2,30|                  co on tu robi? - zapytał ze zdziwieniem Zbyszko.~- On
2677  2,30|                dopiero przypomniał sobie, że Czech był naprzód z Zygfrydem
2678  2,30|                   już dawno uczynił, jeno że panny musiał pilnować, która
2679  2,30|            pilnować, która tu po powrocie ze Spychowa chorzała.~A Zbyszko
2680  2,30|                 żałosnych wspomnień jakby ze snu:~- Jakiej panny?~- No,
2681  2,30|                Więc młody rycerz otworzył ze zdumienia szeroko oczy.~-
2682  2,30|                   Zbyszkowi wydawało się, że śni. Myśl, że Jagienka z
2683  2,30|               wydawało się, że śni. Myśl, że Jagienka z odległych Zgorzelic
2684  2,30|                 było mu wprawdzie tajnym, że dziewczyna rada go widziała
2685  2,30|                ale on jej przecie wyznał, że był żonaty -więc wobec tego
2686  2,30|            młodego pana z radością, ale i ze smutkiem, bo się już był
2687  2,30|                wszystko trwało, zwłaszcza że w końcu na prośbę Zbyszkową
2688  2,30|              rzekł Zbyszko - bo to wiesz, że stryj Maćko w niewoli i
2689  2,30|                   stryj Maćko w niewoli i że po niego z okupem jadę.~-
2690  2,30|                 łatwiej się upomnieć, ile że wobec majestatu nie tacy
2691  2,30|         chrześcijańską.~- A mówił Tolima, że miałeś do mnie jechać, ale
2692  2,30|           Zychówny wstrzymało. Słyszałem, że ją stryj Maćko w te strony
2693  2,30|                   w te strony przywiózł i że w Spychowie też była? Okrutniem
2694  2,30|                  przyczyny stryj Maćko ją ze Zgorzelic zabierał?~- Siła
2695  2,30|           przyczyn. Bał się rycerz Maćko, że gdy ją bez nijakiej opieki
2696  2,30|                   druga takowa przyczyna, że opat umarł i pannę dziedziczką
2697  2,30|                 kim ostawić. I szczęście, że ją wziął. Gdyby nie panienka,
2698  2,30|                   nie panienka, bylibyśmy ze starszym panem przejechali
2699  2,30|                  słuchał tego opowiadania ze wzruszeniem i wdzięcznością
2700  2,30|                  co innego.~- Mówiliście, że Jurand wrócił, ale o Jagience
2701  2,30|                 Może rycerz Maćko myślał, że ja powiedziałem, a ja, że
2702  2,30|                 że ja powiedziałem, a ja, że on. Na nic to było, panie,
2703  2,30|               rzekę co innego: Szczęście, że panienka tu jest, bo ona
2704  2,30|           księżnie nie odmawiają, bo raz, że królewska rodzona, a po
2705  2,30|                 to - mać ich zatracona! - że byle się Witolda pozbyli,
2706  2,30|                   rzekł Zbyszko.~- Jużci, że nie będzie inaczej! Ale
2707  2,30|                   a ponoć dokazali także, że nawet i książę Janusz teraz
2708  2,30|              Krzyżaków nie kocha i mówią, że z dawna już wojną grozi...
2709  2,30|               przy majestacie, powiadają, że król się przeciw Witoldowi
2710  2,30|                   nie obiecnie Krzyżakom, że go nie będzie wspomagał.
2711  2,30|               znalazłeś? Dla Boga! widzę, że już pas i ostrogi nosisz.
2712  2,30|                  się ucieszył jak z tego, że was we zdrowiu oglądam.~-
2713  2,30|               porwali. A porwali dlatego, że bogaty i chcą wykupu. Nic
2714  2,30|                garnku i tego bądź pewien, że kara okrutna nie minie sprawców
2715  2,30|             mistrz kręcić.~- Tym bardziej że mam jeńca znacznego, rycerza
2716  2,30|                  i rzekł:~- A ja tam rad, że się spotkamy jeno przy pełnych
2717  2,30|                 panie, chcieli twierdzić, że panna Agnieszka z Długolasu
2718  2,30|              uważnie.~Ale ów, czy dlatego że wiedział, iż zgniótłby go
2719  2,30|                   jak orzech, czy dlatego że duszę miał niezmiernie dobrotliwą
2720  2,30|                 panie, chcieli twierdzić, że moja księżna nie jest starsza
2721  2,30|                     oni gospodarze. Pójdź ze mną do pani boć ją znasz
2722  2,30|                 bardzo strojni i świetni, że aż cały dziedziniec zajaśniał
2723  2,30|          znajomych, i nagle aż przystanął ze zdumienia.~Bo oto tuż za
2724  2,30|                  tak pańską, iż pomyślał, że go chyba oczy mylą.~- Jagienka-li
2725  2,30|                 to była Jagienka Zychówna ze Zgorzelic, gdyż w chwili
2726  2,31|                Prawdziwie! A ja myślałam, że kto z dworu królewskiego.
2727  2,31|              strzymam. Jedno to pociecha, że pewnie w niebie, a wyście
2728  2,31|            ugościm, bo szczerze powiadam, że jemu na rozumie, a wam na
2729  2,31|                Bóg tak wszelako zrządził, że na nic były twoje trudy
2730  2,31|               ostatni, Niemiec, ale rodem ze Śląska, umiejąc dobrze po
2731  2,31|             samemu mistrzowi podejrzani - że zajmowali się czarną magią.~
2732  2,31|                 Po czym pomiarkował wnet, że jednak opowiadanie podobnych
2733  2,31|              Zdawało się tylko Zbyszkowi, że więcej ma w sobie powagi
2734  2,31|                chcąc, aby Krzyżak myślał, że mu gniewnie odpowiada, i
2735  2,31|                było zarazem oznajmieniem, że tego wieczoru nie chce o
2736  2,31|              ziemiach tak już zaludnione, że im zgoła brakło lasów.~Więc
2737  2,31|         poweselały oblicza, bo wiedziano, że król przy rozmowie o łowach
2738  2,31|                  inną od dawnej Jagienki, że w pierwszej chwili nie śmiał
2739  2,31|                Bogdańcu. Ona zaś myślała, że po tych słowach, które wyrzekła,
2740  2,31|             spokój. Zbyszko zauważył też, że znikła jej dawna wesołość,
2741  2,31|                  początku zdawało mu się, że to strój daje jej takie
2742  2,31|            księżniczka!" Ale potem uznał, że to nie tylko ubiór jest
2743  2,31|                  jest przyczyną odmiany i że choćby teraz wzięła na siebie
2744  2,31|              dawniej.~Zauważył następnie, że rozmaici młodzi, a nawet
2745  2,31|                Jagience, rzekła:~- Wiera, że gasną inne świeczki przy
2746  2,31|                   kochana krewna, i czuł, że lepszej spólniczki do smutku
2747  2,31|                  przemówić, a to dlatego, że był zajęty służbą, a po
2748  2,31|                zajęty służbą, a po wtóre, że przez cały czas uczty gądkowie
2749  2,31|             czyniły tak hałaśliwą muzykę, że ci nawet, którzy koło siebie
2750  2,31|                spytać: czy to jest pewna, że ta panna, z którą wasza
2751  2,31|                niecierpliwością Zbyszko - że już mnie drzewiej tak samo
2752  2,31|                 drzewiej tak samo pytał i że aż mi cudnie tego słuchać.
2753  2,31|              jakże: w Spychowie mówił mi, że się na dwór księcia Witoldowy
2754  2,31|                  ślubowałem jej i Bóg da, że wytrwam, ale uważ, jak cię
2755  2,31|                  ci opowiem, jak okrutnie ze mną w czerskim zamku postąpiła.~
2756  2,31|                  mówił:~- Powiedziała mi, że wrogiem jej jest pewien
2757  2,31|                rzekła, wraz oświadczyłem, że będę walczył ze smokiem.
2758  2,31|             oświadczyłem, że będę walczył ze smokiem. Ach! uważ, co dalej
2759  2,31|              zalała mi duszę, bom myślał, że albo polegnę, albo dziewicę
2760  2,31|                  poniosłem. Tak postąpiła ze mną ta, którąm nad wszystkie
2761  2,31|                roześmiał z pewnością, ale że boleść i niedola wyszlamowały
2762  2,31|             pustoty to jeno uczyniła, nie ze złości.~- Toteż jej przebaczyłem
2763  2,31|             poważniej Zbyszko.~- Ja wiem, że to śmierć, ale wolej mi
2764  2,31|                głowie. Pójdź lepiej jutro ze mną do niego i zawrzyj z
2765  2,31|                  z Jagienką, oznajmił im, że Powała spał nie u siebie
2766  2,31|               twoją krakowską przygodę. A że był przy tym rycerz Powała,
2767  2,31|               Powała, więc zaraz przydał, że ci stryj ca Krzyżaki chyciły,
2768  2,31|               począć. Ale ty bądź pewien, że o twego stryjca nie zaniecha
2769  2,31|                   przeto zwykle parami, a że nie chodziło o to żadnej
2770  2,31|            mistrza, a prócz tego wymogła, że nadmienił o tym i kom-tur
2771  2,31|                przed księżną, iż dopisał, że: "chcąc króla udobruchać,
2772  2,31|                     kończyła Jagienka - a że król, nie chcąc siostrze
2773  2,31|                  się Tolimie przygodziło, że i pieniądze zagrabią, i
2774  2,31|             Zbyszko spojrzał na nią jakby ze zdziwieniem, gdyż dotąd
2775  2,31|               wyłącznie żalowi i smutkom, że ani do głowy nie przyszło
2776  2,31|                   wiedzieć? To jeno wiem, że gdzie powędruję, tam i dola
2777  2,31|                   ich nie boję.~- Da Bóg, że cię stryj Maćko do Zgorzelic
2778  2,31|                    Taki on ci przyjaciel, że we wszystkim możesz się
2779  2,31|                 Święcie ci to przyrzekam, że mu będę jako rodzone dziecko...~
2780  2,31|                 krajach, ale to wiedział, że i z tymi mógł, nie lękając
2781  2,31|                  Zbyszkowe serce na myśl, że takich będzie miało towarzyszów.~
2782  2,32|         odpowiadali mistrzowi. - Mówicie, że nic wam do Litwy, a Skirgiełłę
2783  2,32|                król!" Na co mistrz mówił, że jeśli król jest prawdziwym
2784  2,32|               bardziej i mówił mistrzowi, ze gdyby Żmujdź była pod krzyżacką
2785  2,32|                   uderzał i w pokorę. Ale że nawet w tej pokorze nieraz
2786  2,32|                się, wykręcał, przysięgał, że to było bez jego wiedzy,
2787  2,32|                  i wzajem wyrzuty czynił, że nie tylko Witold, ale i
2788  2,32|                odpowiedzieć, tym łatwiej, że w orszaku jego był Zbyszko,
2789  2,32|                   przybyli w tej nadziei, że zdarzy im się może z Polakami
2790  2,32|                   Zbyszko jednak mniemał, że cześć rycerska nakazuje
2791  2,32|             przydać wagi. Twierdził więc, że rycerz chrześcijanin, który
2792  2,32|        chrześcijanin, który wojował razem ze Żmujdzinami przeciw Zakonowi,
2793  2,32|                  gdy spostrzegł przy tym, że król poczyna marszczyć się
2794  2,32|                  wybuchu. Uradzono potem, że każda strona wyśle postów
2795  2,32|                  postów po odbiór jeńców. Ze strony polskiej mianowani
2796  2,32|                 nim do króla w tej myśli, że młodzian i zobaczy prędzej
2797  2,32|                  był już zupełnie pewien, że Maćka z rąk krzyżackich
2798  2,32|              niejeden zajrzy - mówił mu - że przy majestacie zostajesz,
2799  2,32|                   go tylko w przekonaniu, że wielki mistrz Konrad von
2800  2,32|               podstępem przyległe ziemie, że Konrad nie tylko nie umiał
2801  2,32|            powodzeniem, krwią ludzką, tak że rozluźniły się karby, które
2802  2,32|           wyciskały łzy, często krew, tak że w całych obszernych krainach
2803  2,32|                  swoje".~Mistrz wiedział, że owe wyrzuty, które tajemniczy
2804  2,32|                   były słuszne. Rozumiał, że gmach zbudowany na cudzej
2805  2,32|                 się długo ostać. Bał się, że podmywany od lat całych
2806  2,32|                ręki polskiej; przeczuwał, że wóz, który ciągną rozhukane
2807  2,32|                 czynił dzięki w Malborgu, że mu się udało miecz podniesiony
2808  2,32|                  zatrzymać.~Ale wiedział, że do tego przyjść musi. Więc
2809  2,32|                 Więc owo przeświadczenie, że Zakon stoi nie na prawie
2810  2,32|                prawą drogę, ale sam czuł, że już nie czas! Zawrócić -
2811  2,32|                wykrzykiwali w uniesieniu, że Zakon sam starczy za wszystkie
2812  2,33|                   mistrzowi o to dlatego, że Zyndram z Maszkowic był
2813  2,33|               sposobach. Mistrz, wiedząc, że na radzie królewskiej dużo
2814  2,33|                zdania tego męża, mniemał, że jeśli zdoła go przerazić
2815  2,33|                rycerze. Zdawać się mogło, że tam gmachy wyrastają na
2816  2,33|                  potęga tak nadzwyczajna, że nawet długa i zwykle posępna
2817  2,33|                   myśli mówicie?~- W tej, że zakryte są przed oczyma
2818  2,33|                 zaczął:~- Mówią - rzekł - że nasz Marienburg sześć razy
2819  2,33|                  większe. Konrad podniósł ze zdziwieniem brwi:~- Nie
2820  2,33|                 pozorną pokorą, zwłaszcza że mistrz wjeżdżał w towarzystwie
2821  2,33|               zamkach.~- W Bogu nadzieja, że jedna wielka bitwa złamie
2822  2,33|                  nadzwyczajnej wielkości, że bywalcom, którzy za młodych
2823  2,33|               dość uprzejmie, pamiętając, że potężny i mający wielką
2824  2,33|                   a przecie ludzie mówią, że gdzie indziej i rycerze
2825  2,33|                  moście - rzekł Niemiec - że to wszystko, co ku północy
2826  2,33|                 nie może się porównać ani ze Średnim Zamkiem, do którego
2827  2,33|                  tak niezłomny i obronny, że w każdym można się było
2828  2,33|                 krajach chrześcijańskich, że przeciw Krzyżowi je podnosi.~
2829  2,33|               wnet rycerstwo zbiegało się ze wszystkich stron na pomoc.
2830  2,33|                 mogłeś napotkać żołnierzy ze wszystkich narodów: więc
2831  2,33|                Fryzów, i wreszcie Niemców ze wszystkich ziem niemieckich.
2832  2,33|                piersiach tak straszliwie, że za każdym tchnieniem oddawała
2833  2,33|                 jednego zamku, ale uczuł, że przeciw sile stanęła siła,
2834  2,33|        krzyżackich parła do niej, czując, że trzeba stoczyć bój na śmierć
2835  2,33|           poczuwał się w mocy. Marienburg ze swymi groźnymi zamkami i
2836  2,33|                   Krzyżaków nie rozumiał, że od czasu chrztu Litwy stało
2837  2,33|                  mury. Nikt nie rozumiał, że w owym olbrzymim ciele została
2838  2,33|           wszystkim przychodziło na myśl, że i bramy piekielne nie przemogą
2839  2,34|             wejrzenia na bratanka odgadł, że Danusi nie ma już na świecie,
2840  2,34|                  tego uścisku pokazać mu, że nie został zupełnym sierotą
2841  2,34|                 został zupełnym sierotą i że ma jeszcze bliską żywą duszę,
2842  2,34|              okrutna z takowej przyczyny, że tu naokół zamku wody. Myślałem,
2843  2,34|              naokół zamku wody. Myślałem, że do szczętu spleśnieję. Dychać
2844  2,34|                  mnie widzieli i już było ze mną źle. Wielka tu jest
2845  2,34|                uczynili, to jeno dlatego, że im wykupu było żal, bo jako
2846  2,34|                chcieli mieć w ręku dowód, że król Polaków poganom w pomoc
2847  2,34|                poganom w pomoc posyła. Bo że Żmujdzini, niebożęta proszą
2848  2,34|                 byli, ale Krzyżaki udają, że nie wiedzą, i skarżą ich
2849  2,34|               porwała Maćka zadyszka, tak że musiał na chwilę umilknąć,
2850  2,34|                  i bogacz. Mówił im tedy, że sam jest naszym jeńcem i
2851  2,34|                  sam jest naszym jeńcem i że gdyby mi tu gardło wzięli
2852  2,34|              utniesz. Groził ci kapitule, że rozpowie po zachodnich dworach,
2853  2,34|                 wzdychać. Zbyszko myślał, że z żalu o te grzywny, które
2854  2,34|                Bóg ci ją odmieni! - rzekł ze wzruszeniem stary rycerz. -
2855  2,34|                  k'Niemcom, a nie wiedzą, że Krzyżaków wszystkie narody
2856  2,34|              wszyscy królowie wspomagają, że pieniędzy u nich więcej,
2857  2,34|                  pieniędzy u nich więcej, że ćwiczenie lepsze, że zamki
2858  2,34|              więcej, że ćwiczenie lepsze, że zamki warowniejsze i sprzęt
2859  2,34|                      I u nas, i tu mówią, że do wielkiej wojny przyjść
2860  2,34|              sprawca wojenny i powiadają, że nikt na świecie nie rozumie
2861  2,34|                    Jeśli Krzyżacy obaczą, że mocniejsi, to właśnie będzie.
2862  2,34|                chory, zesłabł tak bardzo, że zachwiał się na nogach i
2863  2,34|               mnie nie czas, i tak myślę, że byle mnie wiater polny przewiał,
2864  2,34|                   mnie pojmał rycerz Zych ze Zgorzelic, ale pamiętam
2865  2,34|                  spytał Czech.~- Wiadomo, że na Mazowsze. Do Spychowa -
2866  2,34|                   zawołał Maćko w obawie, że Zbyszka chwyci taki sam
2867  2,34|                   rzekł Zbyszko - wiecie, że tam jest Jagienka? Jest
2868  2,34|                  Zbyszko. - Chwalić Boga, że nijakie listy nie były potrzebne,
2869  2,34|                    Pomału! Zbyszko prawi, że byle mię wiater obwiał,
2870  2,34|                 posępnie Maćko.~- Pewnie, że tęgie. Na kościele są arabskie
2871  2,34|               których powiadali Krzyżacy, że się takiego murowania od
2872  2,34|              Zyndram mówił to tak wesoło, że Maćko spojrzał na niego
2873  2,34|                  No i cóż?~- Ano, da Bóg, że jak przyjdzie wojna, wyżeniem
2874  2,34|                  zerwał się na równe nogi ze zdziwienia.~- Jak to, panie -
2875  2,34|                   panie - rzekł. - Mówią, że rozum macie bystry... Bo
2876  2,34|               niejednego nasi ułapią. Ale że tu już się zwiedzieli ludzie
2877  2,34|                    Odprawiłem go, myśląc, że Judasz. Ale potem przychodzi
2878  2,34|            powiada: "Prawda-li to, panie, że na naszych pruskich panów
2879  2,34|                  nastąpicie? bo wiedzcie, że tu już cały naród, gdy mówi: "
2880  2,35|                 zagraniczni, przewidując, że przyjdzie im się kiedyś
2881  2,35|                  z góry zapowiedzieli im, że muszą się zachować spokojnie,
2882  2,35|                  zapalczywością Polaków: "że gdy ma w głowie, za każde
2883  2,35|                  bystrzejsi pomiarkowali, że nie obyczaje polskie są
2884  2,35|                Wysokim Zamku, wydało się, że zakaz łamano już od dawna,
2885  2,35|              zakaz łamano już od dawna, i że sam wielki Winrych Kniprode
2886  2,35|              Alfleben. Bracia tłumaczyli, że na Zamku niewiasty nie mogą
2887  2,35|                  do refektarza na uczty i że zeszłego roku księżna Witoldowa,
2888  2,35|               Wasza cześć może nie wiesz, że ja tu z moich komnat schodzę
2889  2,35|                   Maszkowic domyślił się, że mistrz mówi o owej "wieży"
2890  2,35|               świeccy aż popod-nosili się ze swych miejsc i hurmem zbiegli
2891  2,35|                 którym stary Maćko mówił, że jest taki, jakby kto cynowe
2892  2,35|              rzeczy czynią, a zdarzy się, że mniejszy tasak to ci i poniektóra
2893  2,35|               Arnoldzie von Baden, pokaż, że i nasze kości nie ze świec
2894  2,35|               pokaż, że i nasze kości nie ze świec kościelnych uczynione!
2895  2,35|                  Arnoldem, ale on, czy to że zmieszał go widok tylu świadków,
2896  2,35|                  widok tylu świadków, czy że siłę w palcach miał istotnie
2897  2,35|           przypomniał sobie w tej chwili, że zima w tym kraju okrutnie
2898  2,35|              kraju okrutnie bywa ciężka i że lepiej by może wrócić póki
2899  2,35|                   było w tym to dziwnego, że podobne myśli poczęły im
2900  2,36|               dowiedzieli się od biskupa, że miała zostać w Spychowie
2901  2,36|               bardzo poczciwość Jagienki, że wolała udać się do umierającego
2902  2,36|                rad ją oba-czę, gdyż wiem, że i ona dla mnie życzliwa.
2903  2,36|                  pokoje królewskie.~- Tak że ci się odmieniła? Ba! ale
2904  2,36|                stary ród tych Jastrzębców ze Zgorzelic, którzy się "Na
2905  2,36|                   będzie, jakom ci mówił, że jej się zechce do Zgorzelic.~-
2906  2,36|                    Mnie i to dziwno było, że z nich wyjeżdżała.~- Bo
2907  2,36|              Wilka, a ja sam jej rzekłem, że przezpieczniej będzie braciom
2908  2,36|                niżeli przy niej.~- Wiera, że nijak im było sieroty najeżdżać.
2909  2,36|                   ostawił, ale tak myślę, że przecie skończone już te
2910  2,36|              odrzekła Jagienka.~- Prawda, że piastowała, wszelako szczerze
2911  2,36|                 ale ksiądz Kaleb powiada, że i anieli go pilnują. Wczoraj
2912  2,36|           Powiadają - rzekł na to Maćko - że szlachcicowi najprzy-stojniej
2913  2,36|            zauważył przy blasku pochodni, że na trumnie pełno było wianuszków
2914  2,36|               zdobi tę truchełkę?~- Panna ze Zgorzelic - odpowiedział
2915  2,37|                   wszyscy bowiem odgadli, że to będzie wielkiej wagi
2916  2,37|                 zawołał Macko. - Mówiłem, że koniec, a tu nie koniec!
2917  2,37|                      Jeno to, żeś młody i że na wszystko masz czas. Jedź
2918  2,37|                    a sprawiedliwie mówię, że we wnątrzu i w duszy rady
2919  2,37|               mówił Zbyszko. - Bóg widzi, że do reszty bym ska-piał w
2920  2,37|                Bogdańcu. Kiedy wam mówię, że nie mogę, to nie mogę! Wojny
2921  2,37|               łacniej przepomnieć. Czuję, że jak ślubu dokonam, jak onej
2922  2,37|              stało się w izbie cicho, tak że słychać było muchy latające
2923  2,37|              Zbyszku, ale ty przysięgnij, że jeżeli cię Bóg zachowa,
2924  2,38|                 się i nie chciał, mówiąc, że trzeba mu o tej boleści,
2925  2,38|                narady nad tym, co uczynić ze Spychowem. Maćko radził
2926  2,38|              ostaną.~- Bo ty nie baczysz, że Jurand w raju wszystkich
2927  2,38|                   a ojciec Kaleb powiada, że on w raju - odpowiedział
2928  2,38|               słowach wiedział już Maćko, że nie ma rady, bo znał uporczywość
2929  2,38|                 ją w głębi duszy na równi ze wszystkim, co tylko w młodzianku
2930  2,38|              chwili rzekł:~- Prawda jest, że pod włos mi chłop mówi,
2931  2,38|                   szukał, więc tak myślę, że nie przymierzając Hlawa -
2932  2,38|              rzekł:~- Bóg na mnie patrzy, że rad bym z panem Zbyszkiem
2933  2,38|              napatrzył, ale tak miarkuję, że więcej tu trzeba toporem
2934  2,38|                   mi jest po myśli, jeno, że przecie, tak... niby tu
2935  2,38|             zająkając się, mówił:~- Niby, że jak panienka odjedzie, to
2936  2,38|                   chciałem rzec... i jako że panienka nie sama jeździła
2937  2,38|           usłyszawszy ten okrzyk, patrzał ze zdumieniem na giermka, gdyż
2938  2,38|                    Bóg łaskaw - mruknął - że już ja do nich nie ciekaw.
2939  2,38|                   z głowa spuszczoną tak, że widać było tylko rozbiór
2940  2,39|           Poprzednio już był pożegnał się ze wszystkimi i z Jagienką,
2941  2,39|                   tak wyraźnie: "Wróć!" - że serce wzbierało mu rzetelną
2942  2,39|               pochyliła się przy tym tak, że czoło jej dotknęło na chwilę
2943  2,39|                 ksiądz, Tolima oraz Czech ze swą niewiastą i ci słudzy,
2944  2,39|              Pewnie, ale i to też dobrze, że konie czyniły parskanie
2945  2,39|                   jednak tę radość obawa, że Zbyszko może polec, ale
2946  2,39|                nie tracił jednak nadziei, że wróci szczęśliwie, i z rozkoszą
2947  2,39|                   Tu przypomniało mu się, że Cztan z Rogowa i Wilk z
2948  2,39|                 niezbyt mile go przyjmą i że może trzeba się będzie z
2949  2,39|               siłę w kościach i wiedział, że tym zabijakom, groźnym wprawdzie,
2950  2,39|                dworka!... Ale wedle tego, że to roki ci są!... Już nieboszczyk
2951  2,39|                nieboszczyk Zych powiadał, że czujesz Bożą wolę, a to
2952  2,39|                     Boja tam wiem! Mówią, że jak dziewce za ciasno we
2953  2,39|                 zdjął... Ma się rozumieć, że ni Cztan, ni Wilk... Ale
2954  2,40|                  widział. Mówił przy tym, że już się ku niej wybierał
2955  2,40|                już się ku niej wybierał i że maluczko, a byliby go w
2956  2,40|                 do potykania się, lepiej, że ja ci powiem, iżeś na to
2957  2,40|           niemieckiego dobyć i dobył, ale że go kłodą z murów przywalili,
2958  2,40|             rycerskie nie pomoże. Da Bóg, że tam książę Witold nie będzie
2959  2,40|               taka będziesz! Chwała Bogu, że nie było z tymi dwoma zabijakami
2960  2,40|                 mówiąc, aże mi to dziwno, że na Bogdańcu złości nie wywarli.~-
2961  2,40|        pomyślawszy chwilę: "Prawda, mówi, że nie moja". I jako to rozum
2962  2,40|                  zaraz widać pomiarkował, że was i nas sobie zjedna,
2963  2,40|                   odetchnął głęboko, rad, że w Bogdańcu nie znajdzie
2964  2,40|                 znalazła się tylko w tym, że kilku brańców uciekło, ale
2965  2,40|             dzieciakom kasztel. Wiedział, że szlachcica, który nie w
2966  2,40|                   Mówił sobie tedy Maćko, że trzeba mu być teraz z Panem
2967  2,40|                 ona aż zerwała się z ławy ze strachu.~- Zaliście dostali
2968  2,40|                   toście, wiesz, po bobry ze Zbyszkiem chodzili - ślubowałem,
2969  2,40|          Zbyszkiem chodzili - ślubowałem, że jeśli Bóg mi wróci zdrowie,
2970  2,40|                   i wskroś tej przyczyny, że mi i o Zbyszka chodzi.~-
2971  2,40|                  się w drogę rwie, jedzie ze mną. Jam człek doświadczony
2972  2,40|                swędzą - to wiesz przecie, że i potykać mi się nie nowina,
2973  2,40|                ustrzeże.~- Ale tak myślę, że nie przygodzi się potykać,
2974  2,40|                   głowę świętego Jerzego, że się w żadną dalszą drogę
2975  2,40|                    a od wszelkich napadów ze strony zniemczonych książątek
2976  2,40|                  królewski. Myślał Maćko, że i na dworze, i po urzędach
2977  2,40|                  krakowskim przekonał się ze zdziwieniem, że wiedzą oni
2978  2,40|             przekonał się ze zdziwieniem, że wiedzą oni o Krzyżakach
2979  2,40|                 wielce, zrozumiał bowiem, że do owej wojny gotują się
2980  2,40|                  przeciw sobie nienawiść, że wszyscy w Prusiech wyglądali
2981  2,40|             mądrości, bo gdy trafiło się, że młody Jaśko począł wypytywać
2982  2,40|                   Wyleci, jako to prawda, że tu stoję! - odrzekł młodzianek.~-
2983  2,40|                   zapomniał jednak dodać, że porównanie to nie sam wymyślił,
2984  2,40|                  to nie sam wymyślił, ale że wyszło ono co do słowa z
2985  2,41|            niewiele pomogły i prośby, tak że na Wniebowzięcie Najświętszej
2986  2,41|                  udając bowiem przy niej, że ma dobrą otuchę, nabierał
2987  2,41|              przez całe miesiące. Bywało, że i on jeździł do Zgorzelic,
2988  2,41|                Maćkowi pytania, które już ze sto razy zadawała poprzednio,
2989  2,41|                     To mówicie - pytała - że bitwa w polu nie tak dla
2990  2,41|               zdarzyła się Maćkowi sprawa ze starym Wilkiem z Brzozowej.
2991  2,41|                  zarazem podniecon myślą, że jęczmiona udają się doskonale
2992  2,41|                   do grodu, gdyby nie to, że wypadkiem zjechali się u
2993  2,41|                     jeno o słuszność. Kto ze mną po dobroci - temu jeszcze
2994  2,41|                   w końcu przekonać - ile że Wilk sam był na świecie -
2995  2,41|                   Cieszyła go i nadzieja, że jęczmień na nowinach tęgo
2996  2,41|                  zejdzie, i zarazem myśl, że odwrócił od Zbyszka niełaskę
2997  2,41|                 miłosierny zechce okazać, że mu zgoda od swarów milsza,
2998  2,42|           przebieg. Niektórzy pewni byli, że Jagiełło przyjdzie w pomoc
2999  2,42|                pomoc stryjecznemu bratu i że walnej wyprawy przeciw Zakonowi
3000  2,42|            szlacheckich powtarzano sobie, że i znaczna liczba panów krakowskich