Tom,    Rozdzial

1001  1,21|              chwilami szeptał do niej, a chwilami obejmował jej nogi
1002  1,21|            niezmiernej ilości zwierza, a zwłaszcza dziwił się pan
1003  1,21|          dworkach jak żuraw na straży, a nie mogąc się z żadną rozmówić,
1004  1,21|          wspinał się w pędzie do góry, a następnie walił się ciężko
1005  1,21|             łokcie na kolanach Danusi, a głowę na dłoniach, patrzył
1006  1,21|             strzelił do niego z kuszy, a następnie wypadł ku niemu
1007  1,21|            końca. Owszem,~najciekawsza a zarazem najbardziej niebezpieczna
1008  1,21|                z nozdrzów dymiło parą, a kopiąc śnieg przednimi nogami,
1009  1,21|             hen do najdalszych głębin, a jednocześnie wypadły na
1010  1,21|              obronie córki Kiejstuta - a wtem zgrzytnęła w rękach
1011  1,21|         mgnieniu oka potworne cielsko, a tymczasem księżna i Danusia,
1012  1,21|              księżnę i inne niewiasty, a może i życie im ocalił -
1013  1,21|           łaskę moją jużeście zdobyli, a miłość ludzką również łatwie
1014  1,21|                się przy tym jego ręce, a usta pozostały otwarte,
1015  1,21|              dziewczynie siąść na koń, a następnie, jadąc przy niej,
1016  1,21|              przywiezie balsam gojący, a wtedy powiem o zapłacie.~ ~
1017  1,22|                począł oddychać ciężko -a Czech pomilczał przez chwilę,
1018  1,22|               wie, co z wami będzie.~- A co powiada ksiądz Wyszoniek? -
1019  1,22|                pokaże się to na nowiu, a do nowiu jeszcze cztery
1020  1,22|            było - wtedy dadzą na mszę. A mnie tu pochowają albo w
1021  1,22|               ze dworem do Ciechanowa, a potem do Warszawy wraca.~-
1022  1,22|             rodzonej siostrze Witolda, a stryjecznej potężnego "króla
1023  1,22|       spodziewać. Tak mówili Krzyżacy, a on jeszcze nie całkiem stracił
1024  1,22|              poprzednio w Ciechanowie, a z nimi przyjechał niejaki
1025  1,22|                krzyżackiego w Lubawie, a więc on, pan de Fourcy,
1026  1,22|                więc on, pan de Fourcy, a dalej pan de Bergow i pan
1027  1,22|                na pokój między Zakonem a księstwami mazowieckimi,
1028  1,22|          warunkiem, że ludzi odprawią, a samotrzeć z nim i dwoma
1029  1,22|               okrutnie kopią przebódł, a pana de Bergow wziął w niewolę
1030  1,22|         knechtów na wyprawę pozwolił - a cóże Jurand? Jeszcze wyzwanie
1031  1,22|              Jeszcze wyzwanie przyjął, a tego jeno żądał, by ludzie
1032  1,22|              Za gości Zakon odpowiada, a do tego byli z nimi knechci
1033  1,22|              Krzyżowi oddali usługi.~- A śmierć Majnegera musi być
1034  1,22|              mężów, niewiast i dzieci? A gdym się skarżył mistrzowi,
1035  1,22|             sprawiedliwości naprawili, a za graniczną swawolę mistrz
1036  1,22|           swawolą.~- To sam to gadasz, a sądu na Juranda wołasz.
1037  1,22|            samego Zbawiciela obrażają. A jakichże mąk i kar dosyć
1038  1,22|              był z niewoli wypuszczon, a Jurand na gardle skaran.~-
1039  1,22|             Niemcy i cesarz rzymski.~- A za mną król polski, któremu
1040  1,22|               pobladli ze wściekłości, a pan de Fourcy spoglądał
1041  1,22|          spytał pierwszy brat Rotgier.~A Hugo de Danveld przyskoczył
1042  1,22|                się biłeś - ni słowa!~- A tyś to nie pomykał przed
1043  1,22|            sądu nie skaraliby Juranda, a na sądzie rzecz by musiała
1044  1,22|              ozwał się brat Gotfryd.~- A jeśli się nie uda? Jeśli
1045  1,22|             księciem stoi król polski, a z nim mistrz nie zadrze...~-
1046  1,22|                 Wzięliśmy niby zastaw, a i to...~Tu obejrzał się
1047  1,22|               Jagiełłów! Wielki kniaź, a pomimo tego Szombergowi
1048  1,22|          bracia, jaki powstanie hałas.~A Hugo de Danveld począł się
1049  1,22|             groźbą przeklęty Jagiełło, a mistrz - znacie go przecie:
1050  1,22|          ziemiach Mazowsza i Polski.~- A tymczasem kości Juranda
1051  1,22|              jej wtedy księżna jechać, a jeśli dziewka w drodze przepadnie,
1052  1,22|                z zapałem brat Gotfryd. A Rotgier podniósł dłonie
1053  1,22|              nogami knechty nasze...~- A dziewka zostanie służką
1054  1,22|                dłoni w usta i rzekł:~- A teraz do Szczytna nam jak
1055  1,23|              im była chciwość zakonna, a jeszcze lepiej kłamstwa
1056  1,23|              ręką na podobną podziękę, a po ich wyjściu rzekł, iż
1057  1,23|         Zauważył tę rozmowę de Fourcy, a że uderzyła go przy tym
1058  1,23|                  odpowiedział Krzyżak. A pan de Fourcy zdziwił się.~-
1059  1,23|           którą macie pochwycić?~- Ta. A gdy ją pochwycim, Jurand
1060  1,23|                wy. Ojciec wróg Zakonu, a do córki mówiliście miodem
1061  1,23|               wskórają - powróz.~- Ba! a nuż zdradzą?~- Nie zdradzą,
1062  1,23|              aby się na nas poskarżyć, a siebie usprawiedliwić. Będąc
1063  1,23|           porwania, nie będzie krzyku, a że kilku wisielców Mazury
1064  1,23|            przez to szkoda dla Zakonu.~A brat Gotfryd, najmłodszy
1065  1,23|         ukrywać to, co musi się wydać.~A Hugo de Danveld począł się
1066  1,23|                na dzieci Witolda..."~- A później?~- Później de Bergow
1067  1,23|                de Bergow będzie wolny, a Zakon będzie także uwolnion
1068  1,23|            jechali dalej w milczeniu - a przed nimi na dwa lub trzy
1069  1,23|          przywiązał się do nich mocno, a nie mając własnej fortuny,
1070  1,23|              nieszczęsnego towarzysza, a gdy ta skarga pozostała
1071  1,23|               się rozmowom zakonników, a zwłaszcza temu, co mówił
1072  1,23|               dusza w każdym rycerzu - a zaś inni bracia nie tylko
1073  1,23|           tylko o porwanie dziewczyny, a następnie o wymienienie
1074  1,23|              także nic przeciwko temu, a nawet nie był pewien, czyby
1075  1,23|                 jeśli się za nią odda, a potem zamordować go, a z
1076  1,23|                 a potem zamordować go, a z nim razem, dla ukrycia
1077  1,23|                 rzekł sobie de Fourcy -a przecie krzyż noszą i czci
1078  1,23|               do Danvelda i zapytał:~- A jeśli Jurand się wam odda,
1079  1,23|             zdawał się walczyć z sobą, a następnie podniósł się nieco
1080  1,23|                 na zdradę, na hańbę.~- A jakoże możecie nam zabronić?
1081  1,23|             kawałka chleba nie rzucim. A w dodatku: wyście jeden,
1082  1,23|                nie tylko zakonników...~A de Fourcy, którego podnieciły
1083  1,23|          wzrokiem na Zygfryda de Lowe, a ów przymknął powieki, jakby
1084  1,23|          puszcz ku ludzkim siedliskom.~A następnie poczęła się śpieszna
1085  1,23|           człowiek jest - musi zginąć.~A de Lowe, który, lubo najstarszy
1086  1,23|                 za którym kopię noszę, a który od tura na łowach
1087  1,23|                ale jako psi szczekali; a któren by był krzyw o te
1088  1,23|            pośpiechu wziąć nie zdążył.~A Danveld tymczasem był tuż
1089  1,23|    podziękujcie Bogu i za chwilę ulgi. A Rotgier i Gotfryd zbliżyli
1090  1,24|          drzewiej posłuch był okrutny, a teraz byle komtur na swoją
1091  1,24|            kara.~Po czym zamyślił się, a po chwili znów począł mówić
1092  1,24|               rzekł ksiądz Wyszoniek - a po cóż by go pachoł miał
1093  1,24|            przedtem nigdy nie widział, a po drugie, choćby i miał
1094  1,24|                Jurand pierwszy zaczął.~A Mrokota z Mocarzewa rzekł:~-
1095  1,24|              Ot i teraz, ledwie dycha, a jednak się za Jurandem ujął
1096  1,24|                nagroda będzie Danuśka, a ja też myślę, że ją dostanie,
1097  1,24|             też myślę, że ją dostanie, a to przez tę przyczynę, że
1098  1,24|                  i po gębie go gładzi, a on się do niej w boleści
1099  1,24|           dziewczynę głowy nie ucięli, a teraz znowu tur go starmosił.~-
1100  1,24|               mu pióra ze łba zedrzeć, a za Lorchego toż by karku
1101  1,24|                je dziewczyna poniesie, a gdy krzypota go popuści,
1102  1,24|               zaś uśmiechał się wciąż, a wreszcie rzekł:~- Widzicie...
1103  1,24|              potłuczone kości Zbyszka, a którą stara dworka właśnie
1104  1,24|                I mając smutek w sercu, a łzy na pogotowiu, poczęła
1105  1,24|                dobry ksiądz Wyszoniek. A książę rzekł:~- Poczekaj!
1106  1,24|              rzekł do Danusi:~- Bierz, a nieś Zbyszkowi - i powiedz
1107  1,24|             jako miles cinctus stanie, a jeśli nie - to reszty w
1108  1,24|             boleści twarz i zapytał:~- A Czech, jagódko, wrócił?~-
1109  1,24|              Danusię, potem na oznaki, a następnie przymknął oczy
1110  1,24|            mógł mnie rycerzem pasować?~A gdy w tej chwili weszła
1111  1,24|       ramionach i począł jej dziękować a przepraszać miłościwą panią,
1112  1,24|             Tymczasem nadszedł książę, a z nim ksiądz Wyszoniek,
1113  1,24|                Zbyszko się nie ruszał, a następnie, siadłszy przy
1114  1,24|                być dziwno, że za mężne a zacne uczynki jest zapłata,
1115  1,24|        chodziłyby po świecie bez kary. A żeś ty żywota nie szczędził
1116  1,24|                się przepasać i we czci a sławie odtąd chadzać.~-
1117  1,24|                się patrzy masz służyć, a ze starostą piekielnym wojować.
1118  1,24|                i na odchodnym dodał:~- A jak wyzdrowiejesz, to prosto
1119  1,25|       niewiasta z hercyńskim balsamem, a z nią razem przybył i kapitan
1120  1,25|              po to, aby mnie zjednali, a oni mnie do gniewu przywiedli.
1121  1,25|        poprzedniej nocy zasnął dobrze, a nazajutrz obudził się wprawdzie
1122  1,25|           podarowała różę jerychońską, a na drugi dzień w czasie
1123  1,25|         bieluchny płaszcz was obwinął, a drugi zaś rzekł: "Śnieg
1124  1,25|              rzekł: "Śnieg jeno widzę, a jej nie ma" - i wrócił się.~
1125  1,25|                nie ma" - i wrócił się.~A Danusia, której chciało
1126  1,25|                modre oczy i spytała:~- A co to znaczy?~- To znaczy,
1127  1,25|          widziałam jeno biały płaszcz, a potem obudziłam się zaraz,
1128  1,25|             każdej nocy bóle w nogach, a rękę całkiem mi odjął.~-
1129  1,25|               rękę całkiem mi odjął.~- A że to wam ten balsam nie
1130  1,25|               to za ciężki grzech mój, a chcecie wiedzieć, za jaki,
1131  1,25|            braci pełnić są obowiązane. A którą takowa łaska i cześć
1132  1,25|               głupia - nie wiedziałam! a jednak kara na mnie spadła.
1133  1,25|                 niech Bogu sąd ostawi, a sama się nie sprzeciwia,
1134  1,25|              przypomniawszy, rzekła:~- A śniło mi się, że was jakiś
1135  1,25|               rodzona matka hodowała - a w końcu obiecywał Jurand,
1136  1,25|     nieszczęście spychowskie rozpytać, a zarazem czegoś się o zamiarach
1137  1,25|                gdyż coraz mniej widzi, a za dni parę może i całkiem
1138  1,25|             pożegnanie nie rozdzierać.~A Zbyszko już wiedział o wszystkim
1139  1,25|              uderzony obuchem w głowę, a gdy pani weszła i łamiąc
1140  1,25|              mu się żal coraz większy, a przez głowę przelatywały
1141  1,25|           będzie go chwytało omdlenie, a nie będzie przy nim tej
1142  1,25|              pochyla się i odpowiada:~"A któż inny?" Obecnie zaś
1143  1,25|              ból zostanie, i tęsknota, a szczęście odejdzie - i nie
1144  1,25|             więcej w życiu nie obaczę.~A pani, sama stroskana, odpowiedziała:~-
1145  1,25|       przeszłoby na księcia i na mnie, a my byśmy ci dziewczynę zaraz
1146  1,25|                  I rzekę, rady nie ma, a rada musi być, bo bez niej
1147  1,25|               powiadaj, o co ci idzie, a ty, Danuśka, wstań mi od
1148  1,25|                nie wy, miłościwa pani!~A Danusia na to:~- Miłościwa
1149  1,25|            Jurand dostał żonę. Prawda! A jakby raz ślub był - to
1150  1,25|            boję... Aż mi dech zaparło, a tu i czasu na nic nie ma,
1151  1,25|        opamiętać - i czegoś mi strach. A tobie nie strach, Danuśka? -
1152  1,25|             zamrę! - przerwał Zbyszko. A Danuśka podniosła się od
1153  1,25|              Zbyszko.~- To i pamiętaj! A Jurandowi niech dziewczyna
1154  1,25|                Dziewczyna musi jechać, a ów młodzianek chorzeje i
1155  1,25|                 zawołała księżna Anna. A Zbyszko rzekł:~- Ten Sanderus,
1156  1,25|              znów osiadł na wezgłowiu, a księżna, Danusia i ojciec
1157  1,25|          śmierć ludzie się spowiadają, a tym bardziej że idą święta,
1158  1,25|             bliżej niż w Przasnyszu.~- A wasza miłość nie pojedzie? -
1159  1,25|               na wielkie uroczystości, a też i piękny kobierczyk
1160  1,25|           odrzekł z uśmiechem Zbyszko.~A tymczasem księżna rozmyślała
1161  1,25|           gdzie pod śniegiem zielenią.~A Danusia, stojąc z rozpuszczonymi
1162  1,25|              nic innego nie znajdziem, a Zbyszko weźmie mnie i w
1163  1,25|               dziewczynę do spowiedzi, a potem zapadła głucha noc.
1164  1,25|            niebieską ma wziąć za żonę. A pomyślał to jeszcze bardziej,
1165  1,25|               Domine, non sum dignus - a wraz z nim trzaskania skier
1166  1,25|          świerszcze grające zawzięcie, a jakoś żałośnie w szparach
1167  1,25|                będzie trzeba, dochowa.~A pan de Lorche przykląkł
1168  1,25|            biorę... ciebie sobie..." - a do wtóru tym słowom cichym
1169  1,25|              która błogosławiła oboje, a gdy wreszcie oddała ich
1170  1,25|               teraz, bo już ona twoja, a ty jej. Wówczas Zbyszko
1171  1,25|           twarz zroszoną zimnym potem, a nawet nie przestał powtarzać
1172  1,25|               na węgle nowe bierwiona, a gdy zapiszczało co żałośnie
1173  1,25|             Odpowiadały mu świerszcze, a potem wzmagający się płomień,
1174  1,25|                 Co? - rzekła księżna - a cóż by jak nie oną pieśń,
1175  1,25|               usta poczęły się trząść, a spod zamkniętych rzęs łzy
1176  1,25|                studzienne! Konie poją! A ksiądz Wyszoniek spojrzał
1177  1,25|         chmurno - i padał śnieg miękki a obfity.~Zbyszko począł patrzeć:
1178  1,25|       Jurandowi. Wszyscy byli zbrojni, a niektórzy mieli blachy na
1179  1,25|                i odjeżdżam, tom twoja. A on całował jej ręce, policzki
1180  1,26|         przywdziania pancerza i hełmu, a w najgorszym razie tuszył,
1181  1,26|                tu po nas w tym dworcu, a choćbym miał zachorzeć,
1182  1,26|                w sianie i pod skórami, a dopiero pod samym Ciechanowem
1183  1,26|           niedobrze mu się przeciwiać, a jeszcze gorzej nie spełnić
1184  1,26|            swoją skrzynią, rzekł mu:~- A ty czegoś się do mnie przyczepił
1185  1,26|              pierwsza gwiazda zejdzie, a tu też nie mam po co ostawać.
1186  1,26|  chrześcijaństwa w Rzymie zaprzysiągł. A prócz tego okrut-niem waszą
1187  1,26|         lepszego się nie przy godzi.~- A wy patrzcie, by wam grzeszne
1188  1,26|                ale tobie go nie dam.~- A przykazanie jest: spragnionego
1189  1,26|                 To ci dam wiadro wody, a tymczasem naści, co mam
1190  1,26|         cudaczny ów człowiek bawił go, a zarazem zdawał się być istotnie
1191  1,26|          ledwie było spod niego widać, a miejscami dymy zdawały się
1192  1,26|                dla zaoszczędzenia sił, a po wtóre, dla wielkiego
1193  1,26|        pokłonić i nabożeństwa zażyć.~- A potem? - pytał Głowacz.
1194  1,26|             rycerzy krzyżowych pozwał, a przedtem jeszcze Lichtensteina?
1195  1,26|               na Niemców nie poskąpi - a Zbyszko uśmiechał się w
1196  1,26|                Bogdańca, to z Danuśką, a ona niech bierze innego..."
1197  1,26|               to piwożłopy i koste-ry, a dziewka uczciwa jest". Pomyślał
1198  1,26|                zawdzięcza... Pomruczy, a potem będzie rad i pocznie
1199  1,26|             który był człowiek twardy, a przecie tak go kochał jak
1200  1,26|               nie wiedział, co począć, a zwłaszcza stary, który niczego
1201  1,26|              prawo do Danuśki ludzkie, a moje boskie - i nie wasza
1202  1,26|         powinna porzucić ojca i matkę, a pójść za mężem - więc czuł,
1203  1,26|              się jednak, by między nim a Jurandem miało dojść aż
1204  1,26|                wskórają prośby Danusi, a równie wiele, jeśli nie
1205  1,26|             jakby odległe rżenie koni, a czasem jakby pełne trwogi
1206  1,26|                i ogień nie prześwieci. A może rozmiotło drwa i węgle.~
1207  1,26|          zjechać?~- Miał.~- Z panną?~- A ogień to ci naprawdę przesłoniło -
1208  1,26|          zjawiło się kilku jeźdźców.~- A czego następujesz? - zawołał
1209  1,26|          jedziecie?~- Od Przasnysza.~- A więcej podróżnych nie widzieliście
1210  1,26|               Po staremu: jest dość!~- A dziedzica ze Spychowa nie
1211  1,26|               Byliśmy tuż pod miastem, a wszelako gdyby nie ci ludzie,
1212  1,26|             litewskich napadów minęły, a Krzyżacy, przewidując wojnę
1213  1,26|            obiecał przecie przyjechać, a gdyby był zachorzał mocniej,
1214  1,26|           wypytując o zdrowie księcia, a szczególnie księżny, którą
1215  1,26|              pochylił mu się do kolan, a następnie ucałował jego
1216  1,26|              pani wam życzy jak matka, a ja zawdy wolę jej dogodzić
1217  1,26|               mu tego nikt nie wydrze, a bez rodzicielskiego błogosławieństwa
1218  1,26|              misy dla nich zastawione, a ludzie wysłani, by ich przeprowadzić
1219  1,26|                albo jutro po pasterce, a książę też przyobiecał,
1220  1,26|                w ogóle człowiek łatwy, a może też poczęła się księżna
1221  1,26|                ze Zbyszkiem połączona, a ów, obraziwszy się, postanowił
1222  1,26|                Zbyszkowi z tych myśli, a nawet nie było na to i czasu,
1223  1,26|          jeszcze pod nogi i zapytać:~- A jeśli przyjadą, to jakoże
1224  1,26|        posłanie. Ale jakoże będzie?...~A księżna poczęła się śmiać
1225  1,26|            pachnącym sianie wieczerzę. A wtem we drzwiach ukazał
1226  1,27|   wstrzymywanie na nic się nie przyda, a mitręga może okazać się
1227  1,27|           pierwszy dał znać o wypadku, a który teraz prowadził ich
1228  1,27|              osady bliższe Ciechanowa, a następnie Niedzborz, po
1229  1,27|               znajdą niezawodnie żywą, a może i śpiącą pod skórami.
1230  1,27|              Zbyszko mało go rozumiał, a wreszcie nie miał i czasu
1231  1,27|           ludzkich i sprowadzić pomoc, a gdy koń mu padł, wówczas
1232  1,27|           przykrywały ich jak pościel, a oni zdawali się spać cicho
1233  1,27|               kazał im jechać naprzód; a może zostawił je gdzie przy
1234  1,27|             pobliskie zaspy, olszniak, a potem nawrócić i szukać
1235  1,27|                Łąka między olszniakiem a gościńcem lśniła się teraz
1236  1,27|               nie było jakowych łubów, a w nich białogłowskich przyodziewków.
1237  1,27|             aby tak było, jako mówisz.~A Czech poszedł jeszcze głębiej
1238  1,27|               siebie na konia Danusię, a potem, gdy koń padł, Danusia
1239  1,27|               się uczuciu pewnej ulgi, a nawet i radości, gdyż zrozumiał,
1240  1,27|                brać Danuśkę jak swoją, a potem jeno ślub spełnić,
1241  1,27|                wino mu wlewali w gębę, a potem parzyli go w łaźni,
1242  1,27|                przykryli i powieźli.~- A nie powiadał o córce nic?~-
1243  1,27|           dychać; mowy nie odzyskał.~- A inni?~- A inni u Boga już
1244  1,27|              nie odzyskał.~- A inni?~- A inni u Boga już za piecem.
1245  1,27|               miast w sieni rozmawiać. A jeśli chcecie ich widzieć,
1246  1,27|     przestrachu i poczęła wypytywać:~- A Danuśka?~- Nie masz jej.
1247  1,27|          poczęły jej błyskać radością, a po chwili zawołała:~- Hej!
1248  1,27|           życie zawdzięczał - rzekła - a po prawdzie, to i tobie,
1249  1,27|          wojował. Jak tylko się obaczy a przemówi, zaraz mu to powiem.~-
1250  1,27|            dlaczego Danuśki nie wziął. A nuż chora?~- Nie powiadaj
1251  1,27|                bokami okrutnie robi.~- A próbowaliście do niego gadać?~-
1252  1,27|              cnotach chrześcijańskich, a zatem i w doglądaniu chorych,
1253  1,27|             urodziła się w pogaństwie.~A oprócz tego paliła ją chęć,
1254  1,27|             poczęła odmawiać różaniec, a następnie drzemać. Zbyszko,
1255  1,27|                jeszcze zupełnie zdrów, a w dodatku strudził się nad
1256  1,28|             gdy stary rycerz przemówi, a po ich odejściu sam udał
1257  1,28|              Pamiętacie, w Krakowie...~A Jurand popatrzył chwilę
1258  1,28|      młodzieńca i rzekł:~- Pamiętam... A gdzie Danuśka?~- Nie jechała
1259  1,28|            wyszedł pospiesznie z izby, a księżna mówiła dalej:~-
1260  1,28|               ja po nią nie posyłałem!~A wtem wrócił ksiądz Wyszoniek
1261  1,28|         księdza pisanie?~- Nie wiem.~- A pieczęć.~- Pieczęć moja.
1262  1,28|                wezwał także na naradę, a to dla jego rozumu i doskonałej
1263  1,28|          porwano - i nakaże ją oddać~- A jeśli z jego rozkazania? -
1264  1,28|              dostojeństwa w Zakonie.~- A przecież Danveld i de Lowe
1265  1,28|         wiślane albo morskie wywieźli.~A Zbyszko rzekł:~- Znajdziem
1266  1,28|               przeto i mnie pohańbiły, a tego im nie daruję, pókim
1267  1,28|              pokarać i dziewkę wrócić, a do mnie posłów z przeprosinami
1268  1,28|              wiary. Nic, jeno chciwość a złoba taka, jakoby wilkami,
1269  1,28|              Poskarżym się mistrzowi - a oni się zaprą. Mistrz każe
1270  1,28|          Mistrz każe im dziewkę oddać, a oni nie oddadzą - albo też
1271  1,28|              bom ja ich wpierw pozwał!~A Jurand odjął ręce od twarzy
1272  1,28|            woził. Jedźcie do Spychowa, a jak się zgłoszą, to mnie
1273  1,28|              przed mistrzem nie zaprą.~A Jurand począł powtarzać
1274  1,28|                jeszcze wysłać bywałych a przebiegłych ludzi do Prus,
1275  1,28|               czy Jurandówna tam jest, a jeśli nie, to dokąd została
1276  1,28|             jakby nie słyszał~pytania, a potem nagle rzekł:~- Jakoby
1277  1,28|     sposobności powie - rzekła sobie - a ninie w głowie by się mu
1278  1,28|             srogi tur na nas uderzył - a Pan Jezus natchnął Zbyszka,
1279  1,28|               że ją obaczę, najmilszą, a tymczasem...~I głos jej
1280  1,28|                łzy puściły się z oczu, a w Jurandzie tłumiona dotychczas
1281  1,28|               rękoma swe długie włosy, a głową począł bić w belki
1282  1,29|                odpowiedział Zbyszko.~- A ludzie moi wszyscy poginęli?~-
1283  1,29|              jechali dalej w milczeniu a szybko, gdyż chcieli jak
1284  1,29|           którzy byli w leśnym dworcu, a Zbyszko opowiadał mu wszystko -
1285  1,29|              pokruszył ramię Danvelda, a podczas tego opowiadania
1286  1,29|            niewiele sprawie zaszkodzi, a w razie przeciwnym może
1287  1,29|         odgrzebywał?~- Ja, z innymi.~- A na onych łowach tyś mi dziecko
1288  1,29|                   I teraz mi pomożesz?~A w Zbyszku wybuchnęła zarazem
1289  1,29|             zamki gryźć, to je zgryzę, a ją dostanę.~I nastała chwila
1290  1,29|           począł zgrzytać w ciemności, a po chwili powtarzać znów
1291  1,29|                 że ona niewiasta moja, a ja jej mąż.~Rycerz ze Spychowa
1292  1,30|              rodzic jej, Zych, chciał; a i krewny opat, bogacz, także...
1293  1,30|           uczciwa dziewka i jak łania, a wiano też godne. Ale nie
1294  1,30|              miłowali - wspomnijcie! - a nie będzie wam dziwota.~
1295  1,30|              niby do Spychowa powieźć, a jam jeszcze z łoża nie wstawał.
1296  1,30|               dziewczyna miała jechać, a ja ostawałem chory i śmierci
1297  1,30|             Moc boska, prawo boskie...~A Jurand przerwał głucho:~-
1298  1,30|          pognębienie to trwało krótko, a raczej zgodnie z jego naturą
1299  1,30|             byle znaleźć jakowąś ulgę.~A tymczasem zajechali do karczmy
1300  1,30|                   I mnieś odgrzebł?...~A Zbyszko spojrzał na niego
1301  1,30|              kolana starszego rycerza, a następnie począł całować
1302  1,30|       będziecie mi przeciwni? - pytał. A na to Jurand odrzekł:~-
1303  1,30|             Wyście ofiarowali ją Bogu, a Bóg mnie. Wola Jego!~- Wola
1304  1,30|               nie będzie ci pomagał.~- A przecie ją porwali - odpowiedział
1305  1,30|              Jakoż, gdy zjadły obroki, a ludzie rozgrzali się trochę
1306  1,30|             droga była jeszcze daleka, a na noc brał mróz okrutny,
1307  1,30|                do Juranda i zapytał:~- A wyście chytrzy?... Bo ja -
1308  1,30|             pieniędzy za nich nasypać. A ja, trafił się li gość Niemiec,
1309  1,30|             Nie byłem im wtedy ciężki, a oni mi to uczynili, czego
1310  1,30|               jedno serce w piersiach, a oni ją na powróz jak psa
1311  1,30|              wszystkim ludziom czynią?~A Jurand rozłożył jakby z
1312  1,30|            Dla-tegom ci był przeciwny. A teraz nie wiem: wola to
1313  1,30|                Bóg przyjął waszą chęć, a Danuśkę mnie podarował,
1314  1,30|               i dlatego nie ma rady.~- A chwała Bogu, nie ma! Nie
1315  1,30|             porywali, zdajcie go mnie, a obaczycie!~Lecz Jurand począł
1316  1,30|                był głos nieboszczki.~- A co to mógł być za głos -
1317  1,30|         Spychowie coś w ścianach gada, a cza-sem jęczy, bo dużo ich
1318  1,30|      łańcuchach w podziemiu pomarło.~- A wam ksiądz co nowi?~- Ksiądz
1319  1,30|                długo, gdyż szła kręto, a miejscami zmieniała się
1320  1,30|             Bom jeszcze szmat znaczny, a potem zaczną się oparzeliska,
1321  1,30|           sanki porównały się ze sobą, a jednocześnie na przodzie
1322  1,30|              wałach olbrzymi ostrokół, a chociaż poprzednio nieraz
1323  1,30|                się po prostu jak liść, a i pod niewiastą drżały nogi.
1324  1,30|     Przyjeżdżała widać na przeszpiegi, a teraz wie ona pewnie, gdzie
1325  1,30|                schylając się pokornie.~A Jurand, usłyszawszy straszne
1326  1,30|        strasznym głosem:~- Milczeć!...~A pątnik przeraził się znowu.
1327  1,30|          powiedzieć.~- Za czym mówcie!~A ona powtórzyła jeszcze raz,
1328  1,30|               do rąk własnych oddać.~- A kto zaś zaręczy mi, że wrócę,
1329  1,30|       cierpliwości, aby zaś nie pękła.~A pątnik zwrócił się do siostry:~-
1330  1,30|               poczęły się cofać w tył, a palce rozszerzać się na
1331  1,30|               córka jest w mocy braci, a pod opieką Szomberga i Markwarta -
1332  1,30|           Którzy potrafią nas pomścić, a którzy rzekli nam na odjezd-nym
1333  1,30|        komturowie - dodała niewiasta - a z nimi Markwart i Szomberg.~
1334  1,30|               zakopią w wale zamkowym, a potem się wyprą, wyprzysięgną -
1335  1,30|           chwycił niewiastę i pątnika, a zawiózł ich wprost do wielkiego
1336  1,30|           skują i wtrącą do podziemia, a Danusi i tak nie puszczą,
1337  1,30|             nie wydało, że ją porwali. A tymczasem śmierć jest nad
1338  1,30|           myśli poczęły mu się plątać, a boleść stała się tak wielka,
1339  1,30|             ukazał się w nich Zbyszko, a za nim ksiądz Kaleb.~- Cóż
1340  1,30|                Nie - odrzekł Jurand.~- A Danuśka - dopytywał dalej
1341  1,31|               widzieli się z Jurandem, a w jakiś czas później wyjechali,
1342  1,31|               potem zaś spowiadał się, a po przyjęciu komunii wezwał
1343  1,31|        wszystkich wyprawach i walkach, a w czasie spokoju gospodarzył
1344  1,31|              lekka dłońmi jego kolana.~A Jurand mówił dalej:~- Którą
1345  1,31|              moją spisał ksiądz Kaleb, a pod pismem pieczęć się moja
1346  1,31|        Pamiętaj~Lecz Zbyszko spytał:~- A czemu to już zdajecie mi
1347  1,31|                śniegi mnie przysypały, a chociaż Bóg mnie zratował,
1348  1,31|               Bierz ty ją do Bogdańca, a Spychów na Tolimę zdaj...
1349  1,31|                zdaj... To człek wiemy, a tu ciężkie sąsiedztwo...
1350  1,31|                   zakrzyknął Zbyszko - a wy już jakby z tamtego świata
1351  1,31|             pół był na tamtym świecie, a teraz tak mi się widzi,
1352  1,31|                   toć ja ją jedną mam. A i ty, choć wiem, że ją miłujesz...~
1353  1,31|         będziesz statecznie miłował...~A Zbyszkowi aż łzy stanęły
1354  1,31|               noc już zapadła głęboka, a od kilku już dni nie zaznali
1355  1,31|              niej właśnie wychodził.~- A jakoże pan? - zdrowi? -
1356  1,31|           zapytał.~Ów zaś skłonił się, a następnie otoczył ucho dłonią
1357  1,32|         Doprowadzisz mnie do gościńca, a potem wrócisz - odrzekł
1358  1,32|             będzie w prawo za borkiem, a z pagórka zaraz zamek ujrzycie.~
1359  1,32|            jeszcze bardziej zasapał.~- A nie wiesz, jest-li komtur
1360  1,32|                ziarno gryźć jak bydlę. A gdzie żarna w chałupie znajdą,
1361  1,32|                świętą niedzielę chowa, a w piątek tak jeść musi jako
1362  1,32|          siebie, przez pół do Juranda, a tymczasem minęli pustać
1363  1,32|           niedola. Blisko, już blisko! a potem co się ma stać i spełnić,
1364  1,32|             nowe, niesłychanie gorzkie a nie znane mu dotychczas
1365  1,32|             mając wybór między sromotą a śmiercią, uderzał na całe
1366  1,32|                uderzał na całe wojska? A on czuł, że może mu się
1367  1,32|                różne hańbiące katusze, a jednakże nie tylko czci
1368  1,32|       uwięzienie niewinnej dziewczyny, a do tego wychowanki księcia,
1369  1,32|             Zbyszkową możną opiekę... "A chłop tęgi jest - myślał -
1370  1,32|            rzekł:~- Ja ją Tobie, Boże, a Ty Zbyszkowi!~I uczyniło
1371  1,32|            kogo miał pomścić, pomścił. A teraz co? Radziej do Boga
1372  1,32|         Radziej do Boga niż do świata, a skoro trzeba przycierpieć,
1373  1,32|               że nieraz będą wspominać a uradzać: gdzie też jest?
1374  1,32|                aby choć kości wykupić. A na mszę to z pewnością nieraz
1375  1,32|             ręce miał z tyłu związane, a na nogach kajdany, które
1376  1,32|               w kształcie kłębów pary, a oni, popędzając go, śpiewali.
1377  1,32|             nie wszystko naokół spało, a przynajmniej nie spały wrony
1378  1,32|                ich były całkiem nagie, a nogi niezmiernie wydłużone.
1379  1,32|             przed sobą, ujrzał śmierć, a teraz można było patrzeć
1380  1,32|             głośniej, coraz zuchwałej, a gdy widocznie nikt nie przeszkadzał
1381  1,32|       przestały lecieć, głosy ucichły, a nawet i niektóre głowy poznikały
1382  1,32|                jedli jednak na murach, a po spożyciu strawy zabawiali
1383  1,32|               stopniowo ku wieczorowi, a most wisiał wciąż w powietrzu
1384  1,32|             Śniegi uczyniły się modre, a później fioletowe. Nie było
1385  1,32|             dom, jeno otoczą, pojmają, a potem rzekną, że mi nic
1386  1,32|          powinni, bo mnie siłą wzięli, a choćbym zaś po nich przejechał,
1387  1,32|             dawna skręcać wnętrzności, a zamróz wieczorny przeniknął
1388  1,32|              razu na nim nie przebodą, a wówczas on mógłby wydrzeć
1389  1,32|              że nie ma Danusi w zamku, a jednak ten głos lutni po
1390  1,32|               jak w gorączce, słuchał.~A wtem na wpół dziecinny i
1391  2,1 |          twarze ich były tak zuchwałe, a spojrzenia tak szydercze,
1392  2,1 |                że mu drogi nie wskażą, a jeżeli na pytanie odpowiedzą,
1393  2,1 |                uważnie na przewodnika, a spostrzegłszy w jego twarzy
1394  2,1 |               Oddadzą dziecko za mnie?~A młodzieniec podniósł brwi
1395  2,1 |        wyrażała niepokój i zwątpienie. A Jurand spytał jeszcze:~-
1396  2,1 |        przepuszczały niewiele światła, a przy tym dzień był zimowy,
1397  2,1 |             siedzących za nim rycerzy, a dalej za ich plecami całą
1398  2,1 |              po otyłości, i po twarzy, a wreszcie po tym, że siedział
1399  2,1 |           polskiego plemienia w ogóle, a Juranda ze Spychowa w szczególności;
1400  2,1 |            tryumf nad groźnym wrogiem, a zarazem nacieszyli się owocami
1401  2,1 |           przedtem po prostu się bali, a który teraz stał przed nimi
1402  2,1 |                kroków bliżej do stołu.~A Danveld spojrzał z tryumfem
1403  2,1 |                oczy hardością i pychą! A Jurand wyciągnął w górę
1404  2,1 |              zakonni, gładcy, układni, a nawet i pokorni, gdy nie
1405  2,1 |               zakonny niż wasz rycerz! A ośmielony błazen począł
1406  2,1 |               wyczesz mi niedźwiedzia, a on ci wzajem kudły łapą
1407  2,1 |              inny. Trzeci zaś dodał:~- A teraz pocznij wrony od wisielców
1408  2,1 |           zadzwoniły kopiaste dzbańce, a ciemna sala wypełniła się
1409  2,1 |             byś pił, mazurski ryju!" - a niektórzy, ulewając na dłonie,
1410  2,1 |               darujem teraz wolnością, a po przykładnej pokucie za
1411  2,1 |        uczciwości. Więc stary Zygfryd, a z nim razem Rotgier i brat
1412  2,1 |             Chrystusa - rzekł Danveld. A na to Jurand:~- Jużci z
1413  2,1 |          zamiar - mówił stary Zygfryd.~A gorący, słynny z męstwa
1414  2,1 |           owieczki zakonne zapłaczą.~- A nasze słowo? - spytał, uśmiechając
1415  2,1 |              mu się chełpić do oczu:~- A co, łamignacie! - mówił
1416  2,1 |            Krew zaś naszą toś pijał?~- A my ci za kamień chlebem...~
1417  2,1 |           słowach: serce miał wezbrane a rzęsy wilgotne. Myślał,
1418  2,1 |              widział dotąd Jurandówny, a większa ich część z powodu
1419  2,1 |            zebranych i rzekł spokojnie a dobitnie:~- Biorę was tu
1420  2,1 |               tu obecnych na świadków, a szczególnie ciebie Zygfrydzie
1421  2,1 |           Juranda, nie oddać mu córki, a jednak pozornie dotrzymać
1422  2,1 |         wszystkie relikwie w Malborgu, a potem na prochy i głowy
1423  2,1 |      błyszczały mu prawie szaleństwem, a głos łamał mu się na przemian
1424  2,1 |                do bitew, rzezi i krwi, a jednak upadły w nich serca
1425  2,1 |              nad Jurandem i jego męką, a wydobył oręż dopiero po
1426  2,1 |          początku nie mogli go dognać, a przy tym pospolici żołdacy
1427  2,1 |        przychodzą.~Lecz stary Zygfryd, a z nim brat Rotgier wpadli
1428  2,1 |               mógł naprędce pochwycić.~A szalony Jurand obtarł lewą
1429  2,2 |             tymczasem zarząd Szczytna, a obok niego brat Rotgier,
1430  2,2 |                się w żelaznych kunach, a kiedy niekiedy wypychał
1431  2,2 |                siarką. Tu czuć siarkę.~A Zygfryd spojrzał dziwnym
1432  2,2 |    zesztywniały, zanim porobią trumny, a ranni opatrzeni już w szpitalu.~
1433  2,2 |               młodą postać nowicjusza, a może wspomniawszy, że i
1434  2,2 |           przed Bogiem i Bóg go sądzi, a wy, grafie, jeśli was zapytają
1435  2,2 |               rannych na tej podłodze, a między nimi trup Danvelda,
1436  2,2 |             Juranda prostych knechtów, a gdy drzwi zamknęły się za
1437  2,2 |                nam ukryć tę dziewkę.~- A czy i tak, gdy ona przepadnie,
1438  2,2 |               że Jurand szuka dziecka, a odjąwszy zbójom jakowąś
1439  2,2 |              Radźmy.~- Dajcie ją mnie.~A Zygfryd popatrzał na niego
1440  2,2 |               To uczyniłem dla Zakonu, a dla siebie - wybrałem jeno
1441  2,2 |                chwycił rękoma skronie, a głowę i oczy podniósł w
1442  2,2 |              otworzyło się z trzaskiem a cała sala napełniła się
1443  2,2 |            odwrócić rozmowę, spytał:~- A przy ciele Danvelda są księża?~-
1444  2,2 |             okno i objaśnić pochodnie, a gdy poszli precz, znów zapytał:~-
1445  2,2 |               Nie wątpię, bo cię znam, a za twoje męstwo miłuję cię
1446  2,2 |             list Jurandowy do księcia, a ty pojedziesz prócz tego
1447  2,2 |               by przybył i obaczył ją, a on przyjechał, oszalał,
1448  2,2 |        powytracał. Tak będziesz mówił, a oni cóż ci na to powiedzą?
1449  2,2 |            wyżył i odzyskał wolność...~A Zygfryd począł patrzeć posępnie
1450  2,3 |                porwać jego wychowankę, a przy tym córkę potężnego
1451  2,3 |           szczędził kar na zuchwalców.~A wówczas właśnie przyszła
1452  2,3 |               że był pokojowego ducha, a po wtóre dlatego, że aby
1453  2,3 |                 jeno wasza niecnota... A jeśli was gdzie indziej
1454  2,3 |             stało? - odrzekł Rotgier - a przybywam tu nie jako czyjś
1455  2,3 |           Jurand!"~I całe opowiadanie, a zwłaszcza ostatnie słowa
1456  2,3 |              pani - odrzekł Rotgier.~- A jakożeście mogli to myśleć,
1457  2,3 |            Niemcze! Jako to być mogło?~A brat Rotgier ochłonął i
1458  2,3 |                 że jeno zwykła dwórka, a nie które z rodzonych dzieci
1459  2,3 |            posądzał nas o ten uczynek, a jeśli posądzał, to czemu,
1460  2,3 |              nam nasze krzywdy i krew! A książę popatrzył na niego
1461  2,3 |             odrzekł:~- Rany boskie!... A wżdy, jeśli ten wasz Zakon
1462  2,3 |                kraju niegdyś należały, a które dzisiaj są wasze?
1463  2,3 |          płaszcz zakonny - bez skazy".~A wtem ozwał się niespodzianie
1464  2,3 |             chórem rycerze mazowieccy. A Krzyżak postąpił kilka kroków,
1465  2,3 |             myślał, że jest słuszność, a zatem będzie i zwycięstwo
1466  2,3 |               by podniósł tę rękawicę? A wtem jakiś rycerz, którego
1467  2,3 |                przeciw sprawiedliwości a prawdzie - i pozywam cię
1468  2,3 |         wyzywasz sprawiedliwość boską? A ów odpiął sprzączkę pod
1469  2,3 |                przez się możnym panem, a w dodatku krewnym hrabiego
1470  2,4 |                opowiadania van Krista, a zarazem i chełpliwe zapewnienia,
1471  2,4 |               z mizerykordią w jednej, a toporem lub mieczem w drugiej
1472  2,4 |   niesłychanych zwycięstwach Rotgiera, a będąc młodzianem porywczym,
1473  2,4 |                ich stronie była prawda a Bóg, nie wyniosą zdrowych
1474  2,4 |                  pismo księdza Kaleba, a jego pieczęć, i w tym liście
1475  2,4 |           ważyć i na sąd boski stawać? A Zbyszko umilkł, tylko przez
1476  2,4 |          porwał Danusi, jeno Krzyżacy, a potem już ja sam nie wiem,
1477  2,4 |         jakoweś leki do leśnego dworu, a z nią jeszcze jeden wysłannik.
1478  2,4 |                zbójów Danuśkę wykupić, a mnie przykazał czekać. Ano! -
1479  2,4 |              pomścić śmierć Jurandową, a tu ksiądz Kaleb powiada:~"
1480  2,4 |                 Kasztelu nie weźmiesz, a wojny nie wszczynaj. Jedź
1481  2,4 |                go już przedtem pozwał, a chociaż nie wiem nic, to
1482  2,4 |               oni zadżgali Fourcy'ego, a na mojego giermka chcieli
1483  2,4 |                 zadżgali go jako wołu, a potem do cię, panie, przyszli
1484  2,5 |              by hańbę przynieść mogły, a które on, Rotgier, gotów
1485  2,5 |               że walka konna na kopie, a nawet na miecze, często
1486  2,5 |              ranach, natomiast piesza, a zwłaszcza na straszliwe
1487  2,5 |       poprzyczepiali się na wykuszach, a nawet na dachu. Tam prostactwo
1488  2,5 |   zamieszkiwały dachy i szczyty baszt, a które spłoszone niezwykłym
1489  2,5 |                potnieli ze wzruszenia, a gdy ozwała się pierwsza
1490  2,5 |               ku sądowym progom boskim a dwa trupy zostaną na śniegu -
1491  2,5 |               ozwała się po raz drugi, a za trzecim mieli przeciwnicy
1492  2,5 |         samochwał pawi czub na hełmie, a ja nasamprzód takich trzy
1493  2,5 |       nasamprzód takich trzy ślubował, a potem ile paliców u rąk.
1494  2,5 |               byś okrył mnie i siebie.~A wtem zabrzmiał po raz trzeci
1495  2,5 |          chodził ciężej w ręku Niemca, a również i ruchy jego tarczy
1496  2,5 |           uczynić, poznał, że zuchwałe a niebaczne słowa przywiodły
1497  2,5 |            Wreszcie począł się męczyć, a Czech bił w niego coraz
1498  2,5 |           krwawiąc nadzwyczaj obficie.~A Czech wstał, obtarł o suknię
1499  2,5 |            Zląkł się książę o Zbyszka, a twarze mężów zasępiły się,
1500  2,5 |             stracić równowagę i upaść, a wówczas zguba jego stałaby