Tom,    Rozdzial

1501  2,5 |         próżnię Zbyszko mnie na śnieg, a gdy to się nie stało, począł
1502  2,5 |            nozdrza i usta przeciwnika, a chwilami błyszczące oczy,
1503  2,5 |                uwaga jego zdwoiła się, a poznawszy doświadczenie
1504  2,5 |               tylko czasem dźwiękliwe, a czasem głuche uderzenie
1505  2,5 |                były podobne widowiska, a jednakże jakieś uczucie
1506  2,5 |         kaplicy zadzwoniono na tercję, a razem z odgłosem dzwonu
1507  2,5 |              żelaznej przyłbicy hełmu, a czasem podnosząc nieco,
1508  2,5 |           zlewał czoła obu walczących, a przez zwarte zęby dobywał
1509  2,5 |          ówdzie płakać na krużgankach, a wreszcie przy samym boku
1510  2,5 |                i przechylił się w tył, a wtem w oczach mignął mu
1511  2,5 |            Inni zaś wołali: "Patrzcie, a dziwujcie się! Już by sam
1512  2,5 |       ciekawych naokół trupa Rotgiera, a on leżał na grzbiecie, z
1513  2,5 |             hardości po ziemi chodził, a teraz i palcem ci nie ruszy!"
1514  2,5 |                i palcem ci nie ruszy!" A tak mówiąc, jedni podziwiali
1515  2,5 |         mieniący się cudnie na śniegu, a trzeci zbroję, którą na
1516  2,5 |           tarczę i topór, by mu ulżyć, a Mrokota z Mocarzewa odpiął
1517  2,5 |            Zbyszko klęknął przed nimi, a gdy ojciec Wyszoniek przeżegnał
1518  2,5 |                wedle prawa i obyczaju, a jako się sądy Boże wszędy
1519  2,5 |          magiczną siłą przewyższający.~A tymczasem księżna Anna Danuta,
1520  2,5 |              szczęśliwości doprowadzi.~A Zbyszko odrzekł:~- Jakoże
1521  2,5 |                odpowiedziała księżna - a o Zygfrydzie mówią, iż sprawiedliwszy
1522  2,5 |           miłosierdzie boskie i za to. A mówił także pan de Lorche,
1523  2,5 |                on ciało jego odwiezie, a potem wraz do Malborga pojedzie
1524  2,5 |                nim pojadę do Malborga.~A księżna przestraszyła się
1525  2,5 |           walką. Nie zratujesz nikogo, a zgubisz siebie.~Lecz on
1526  2,5 |               aż do następnej północy, a to dla okazania, że został
1527  2,5 |                i posiliwszy się nieco, a następnie przywdziawszy
1528  2,5 |              zawezwał go na wieczerzę, a zarazem na naradę do księcia.~ ~
1529  2,6 |              ale co z tego? Wyprą się. A jak wielki mistrz spyta
1530  2,6 |         porwania nieszczęsnej dziewki. A w takim razie pokażą je
1531  2,6 |          omylili i że to inna dziewka, a najlepszy dowód, że sam
1532  2,6 |          wielki mistrz lepszy od nich, a i brat jego, choć duszę
1533  2,6 |               nieuczciwych postępkach. A gdy mistrz spyta was o dowody,
1534  2,6 |               Znać prawdę boska rzecz, a ludzka jej szukać, więc
1535  2,6 |               ni na Jurandowe dziecko. A gdyby wreszcie nawet ją
1536  2,6 |          odszukam. My z jednego kraju, a choć go nie znam, mówią,
1537  2,6 |                cośkolwiek z tych słów, a czego nie zrozumiał, to
1538  2,6 |                zaś rzekł do Zbyszka:~- A ty koniecznie chcesz też
1539  2,6 |             nie wiedziałem, który żyw, a który zabit... Bo, tak mi
1540  2,6 |                Mikołaj z Długo-lasu. - A żeś do Szczytna sam nie
1541  2,6 |             tylko stary Zygfryd żywie, a innych Bóg już pokarał albo
1542  2,6 |            poseł, jeno jako wysłannik, a ja mistrzowi piszę tak:
1543  2,6 |                kolana, począł mówić:~- A Jurand, miłościwy panie!
1544  2,6 |               Jurand, miłościwy panie! A Jurand? Wstawcie się też
1545  2,6 |             czci rycerskiej rozpatrzą. A ci zaś wybiorą jeszcze jednego,
1546  2,6 |            Zbyszka na bok i zapytał:~- A onego pachołka Czecha weźmiesz
1547  2,6 |               Chłop ci jest na schwał, a zaś miarkuj, co ci rzekę:
1548  2,6 |                ale jego zguba pewna.~- A dlaczego?~- Bo go psubraty
1549  2,6 |        niewinności mistrza przekonasz? A przecie on także i Danveldowi
1550  2,6 |              był krewny. Szkoda mi go, a powtarzam ci, że jeśli pojedzie,
1551  2,6 |          Jedziem do Malborga - rzekł - a kiedy ja wrócę, to w mocy
1552  2,6 |                na wiosnę, może za rok, a może i wcale, rozumiesz?~-
1553  2,6 |             chybaby się samo zdarzyło, a ty wcale nie pojedziesz,
1554  2,6 |              począł żałośnie narzekać, a potem nuż prosić młodego
1555  2,6 |       poprzysiągł na Krzyż i na cześć. A gdyby waszą miłość jakować
1556  2,6 |              nie pohańbił przed nią.~- A nie przysięgałeś jej, że
1557  2,6 |               jak kat nad dobrą duszą! A co do bitwy, jakże mi pomożesz?
1558  2,6 |           wojnie ludzie się kupą biją, a w spotkaniu samowtór jużci
1559  2,6 |             zbroja, jeno moja na jego. A przy tym wiedz, że mi tam
1560  2,6 |              będą go zemstą ścigali.~- A jeśli cię schwycą - rzekł
1561  2,6 |                pan ze Spy chowa pobił, a Rotgiera wasza miłość.~-
1562  2,6 |               w Malborgu teraz siedzi, a jeśli nie siedzi, to przyjedzie,
1563  2,6 |               spodziewał się wrócić.~- A czemuście nie mówili nic?~-
1564  2,6 |         odpoczynek racz mu dać. Panie, a światłość wiekuista niech
1565  2,6 |           tylko na prawie kanonicznym, a sam Jurand, zajęty wyłącznie
1566  2,6 |              srogie i łakome na wojnę, a do Juranda przywiązane.
1567  2,6 |           porównaniu z taką dziedziną!~A Zbyszka zdjęła w tej chwili
1568  2,6 |           patrzy wszystko, co tu było, a stryjcowi odczyta list proboszcz
1569  2,6 |           ciemnowłosa, hoża jak łania, a ze łzami na rzęsach! Uczyniło
1570  2,6 |             włością obszerną i bogatą, a Zbyszko wiedział że Maćkowi
1571  2,6 |               wręczył mu go, mówiąc:~- A może ze stryjcem tu wrócisz,
1572  2,6 |               o Jagienkę ze Zgorzelic. A Czech spłonął, potem przybladł
1573  2,6 |        odpowiedział:~- O nią, panie.~- A skąd wiesz, czy się tam
1574  2,6 |           jeszcze bogatsi niż wprzódy, a i skarbiec spychowski nie
1575  2,6 |                panie, trzos jaki taki, a ja pójdę do Prus od zamku
1576  2,6 |                Sanderus - ale nie was, a usłużę poczciwie - wam.~ ~
1577  2,7 |               pozwawszy, stanąć muszę. A iżem to dla chwały Zakonu
1578  2,7 |          Przeciwnik - prawy dzieciuch, a mnie walka, jako wiecie
1579  2,7 |              na chwałę Zakonu rozleję, a zwłaszcza przy pomocy Pana
1580  2,7 |           sobie - zemsty nie poniecha, a tym bardziej gdyby niewiastę
1581  2,7 |    mazowieckiej szlachty niepoślednie, a wobec jej bitności - godne,
1582  2,7 |                pozór przeciw Mazowszu, a wówczas żadna siła nie wyrwie
1583  2,7 |            Danvelda, ten zaś nie żyje. A choćby też - myślał - mistrz
1584  2,7 |               klęsk i hańby, pogromcę, a potem zabójcę Danvelda,
1585  2,7 |             zaciskały mu się kurczowo, a stara, wyschła pierś z trudnością
1586  2,7 |            trudnością łowiła oddech. - A jednak, gdyby to było z
1587  2,7 |               własnym kraju pochwycon, a przecie czynnie się nie
1588  2,7 |           niechybnie onego młodzianka, a i potem albo trzeba będzie
1589  2,7 |               zemsty za jej porwanie. "A wszak ci zawsze możemy powiedzieć,
1590  2,7 |               rozjaśniła mu się twarz, a serce wezbrało dumą, gdyż
1591  2,7 |               tym plemieniem go uczył. A teraz ów synaczek rozleje
1592  2,7 |               niewinności krzyżackiej, a przecie oni winni, będzie
1593  2,7 |            mógłby jeno mąż Jurandówny, a on przecie zginie pod ręką
1594  2,7 |                sobie Zygfryd -ja umrę, a może Jurandówna postarzeje
1595  2,7 |              gotowe w zamku do obrony, a również i do drogi, nie
1596  2,7 |                 po czym trzy i cztery, a żaden orszak nie ukazywał
1597  2,7 |                Krzyżaka, więc rzekł:~- A brat Rotgier?~- Przywieźli
1598  2,7 |           twarz była jakby ściągnięta, a przez to zmieniona tak,
1599  2,7 |           jeszcze surowsze niż zwykle, a w nim jakiś skrzepły spokój.~-
1600  2,7 |                 Po chwili zaś dodał:~- A wieka nie przymykać.~Ludzie
1601  2,7 |              odszedł powolnym krokiem, a wróciwszy do izby, siadł
1602  2,7 |            niewyraźne stukanie młotka, a potem nic nie mąciło ciszy
1603  2,7 |          głosie:~- Nie wiem, panie!...~A starzec uśmiechnął się rozdzierającym
1604  2,7 |              to niemiłosierny cios!... A mówiłeś, że tamten-prawy
1605  2,7 |                pogan w obronie Zakonu. A teraz odrąbał ci je polski
1606  2,7 |            Zygfryda była teraz prośba, a zarazem wołał jeszcze ciszej,
1607  2,7 |         milczysz, to ja ci coś powiem, a dusza twoja niech tu przyleci
1608  2,7 |           zapalił latarnię i czekał.~- A teraz słuchaj, psie - rzekł
1609  2,7 |           przez całą szerokość gmachu, a zakończony ciężką furtą
1610  2,7 |      Ciechanowa, skąd wrócił trupem.~- A teraz leżysz w kaplicy -
1611  2,7 |            końcu schodów był korytarz, a w nim na prawo i na lewo
1612  2,7 |          chociaż nie opatrzono mu ran, a wtrącono go do strasznego
1613  2,7 |         wielkie, płonące krople smoły, a wreszcie pokryły je zupełnie
1614  2,7 |         naturze, nie wydał nawet jęku.~A Zygfryd rzekł:~- Przyrzeczono
1615  2,7 |                 że potrzebuje obu rąk, a nadto, że chce, by komtur
1616  2,7 |           Teraz do kaplicy z powrotem, a potem do wieży. Diederich
1617  2,7 |             ostatnie uczynki na ziemi; a jednak jego dusza krzyżacka,
1618  2,7 |                niemowa, nic nie wyzna, a chociaż umie porozumieć
1619  2,7 |               mógł mu odrąbać prawicę, a oko miał tylko jedno, więc
1620  2,7 |                 gdzie go oczy poniosą, a jeśli nie będzie mógł trafić
1621  2,7 |              postanowione między nimi. A teraz, gdy Zygfryd znów
1622  2,7 |               walki i zginął z chwałą, a Jurand nie stanie już i
1623  2,7 |      poprzednio, gdy szedł do Juranda, a na głowie ciężar jakby żelaznego
1624  2,7 |              mnie. Miałem cię jednego, a teraz nie mam nikogo. Ale
1625  2,7 |         zabójca, ale ja go dosięgnę... a nim dosięgnę, inną, gorszą
1626  2,7 |                odtajało pod płaszczem, a może od ciepła świec, skutkiem
1627  2,7 |          przyjdzie do niego już nigdy, a natomiast jeśli zostanie
1628  2,7 |                  Daj mi czas do jutra.~A wtem usłyszał wyraźnie jakiś
1629  2,7 |                idę, bo w izbie śmierć, a jam ci przyrzekł... Ale
1630  2,7 |              sen. Ty się tam śmiejesz, a mnie sił brak. Śmiejesz
1631  2,7 |              zjeżyły mu się na głowie, a czoło okryło się zimnym
1632  2,8 |           nabrzmiałe chmury po niebie, a na ziemi wył po zaroślach,
1633  2,8 |                teraz groble rozmiękły, a pnie na nizinnych miejscach
1634  2,8 |               w innych stronach kraju, a przeto i droga, zwłaszcza
1635  2,8 |               że do niego był wysłany, a po wtóre, że prowadził ludzi,
1636  2,8 |             poznał też zrazu Głowacza, a gdy ów pokłonił mu się i
1637  2,8 |                  Do Malborga pojechał, a mnie z nowinami tu przysłał.~-
1638  2,8 |                nowinami tu przysłał.~- A on po co do Malborga?~-
1639  2,8 |              bom się zdrożył okrutnie, a od północka cięgiem jechałem.~
1640  2,8 |              opowiadać, co i jak było, a tamten słuchał chciwie,
1641  2,8 |             samej księżny Anny Danuty, a wydało się przed ludźmi
1642  2,8 |               połowie Niemca rozwalił, a i mnie też Bóg z giermkiem
1643  2,8 |              Bóg, nie pośledni. Juści, a wówczas z Fryzami?... Prawy
1644  2,8 |               psubratu ramię skruszył, a przedtem tura zwalił, to
1645  2,8 |                Po czym spytał nagle:~- A łup? czy także godny?~-
1646  2,8 |             konie i chłopa dziesięciu, a ośmiu wam młody pan przysyła.~-
1647  2,8 |            Maćko aż wstał.~- Powiadaj! A przecie Jurand!~- Jurand
1648  2,8 |              nim. Bóg wie, czy wyżyje, a jeśli wyżyje, czy wróci;
1649  2,8 |          uważać tę rzecz za przepadłą, a znów Jurandówna przynosiła
1650  2,8 |                szczebrzuch pod żebrem, a oto teraz pojechał Zbyszko
1651  2,8 |             przecie znacznego rycerza, a przedtem bił w Lichtensteina,
1652  2,8 |             pies ogonem nie przykryje, a taka dziewka co rok by rodziła
1653  2,8 |               tym ślubem i kiedy było.~A Czech na to:~- Mówiłem już
1654  2,8 |               że kiedy było, nie wiem, a czego się domyślam, na to
1655  2,8 |         wieczór kazali mi pójść precz, a potem widziałem, jak do
1656  2,8 |                poszli: sama miłościwa, a z nią panna Jurandówna,
1657  2,8 |       przyjęcia Ciała Chrystusowego.~- A potem jakoże? ostali sami?~-
1658  2,8 |                  I! - nie ostali sami, a choćby i ostali, pan wonczas
1659  2,8 |             jeść nie mógł o swej mocy. A już byli po panienkę ludzie,
1660  2,8 |               on zaś jej nie przyznał, a za nasze serce ludzi nam
1661  2,8 |              wiedzieć. Może nieprawda, a może pokazali mu inną. To
1662  2,8 |              że ona nie u Krzyżaków.~- A może nie u Krzyżaków?~-
1663  2,8 |                innego, jeno dla okupu. A przy tym zbóje nie potrafiliby
1664  2,8 |                co Krzyżakom po niej?~- A pomsta nad Jurandową krwią?
1665  2,8 |                pomstę niż miód i wino, a że przyczyny mają, to mają.
1666  2,8 |                im był pan ze Spychowa, a co w ostatku sił uczynił,
1667  2,8 |               było, zatracona ich mać, a teraz ledwie jeden żywie,
1668  2,8 |                rzekł wreszcie Maćko. - A ja-koże myślisz, co z nią
1669  2,8 |        niemiecki w pas mu się kłania - a co uczynili z jego dziećmi?
1670  2,8 |            chytrością nie wskóram nic, a z nimi tego trzeba! Oj!
1671  2,8 |                już na tamtym świecie - a przeciwko śmierci by i największa
1672  2,8 |               Ale gdybym tam pojechał, a dowiedział się choć tego,
1673  2,8 |              zostałby i tak Zbyszkowi, a sam mógłby tu wrócić i inną
1674  2,8 |                ciężar zrzucił z serca, a Gło-wacz spytał nieśmiałym,
1675  2,8 |               tym bardziej że sierota, a Cztan z Rogowa i Wilk z
1676  2,8 |             kiedyś tu prosto zajechał, a gadaliśmy jeno o Zbyszku!
1677  2,8 |   oświęcimskiego, i jego z sobą prosi. A Zychowi w to graj, ile że
1678  2,8 |              tak: "Jadę do Oświęcimia, a potem do Glewic, a wy tu
1679  2,8 |         Oświęcimia, a potem do Glewic, a wy tu miejcie oko na Zgorzelice".
1680  2,8 |               coś ci złego zamyślają". A trzeba ci wiedzieć, że opat
1681  2,8 |               głowie: obrona i opieka. A teraz Zbyszko znów chce,
1682  2,8 |                 I książę Przemko legł, a z nim razem i Zych zgorzelicki,
1683  2,8 |                pod Bolesławcem ułomek, a on i jednego pacierza ze
1684  2,8 |              drzwi otwierał i zamykał, a potem jął wycierać o uda
1685  2,8 |                wbiegła pędem Jagienka, a z nią najstarszy z jej braci,
1686  2,8 |       przeraziła się równie jak Maćko, a gdy powiedzieli jej jeszcze,
1687  2,8 |           wieków - odpowiedział Maćko.~A ona, spostrzegłszy teraz
1688  2,8 |         Bogdańca, i tyla? No - dobrze. A sam gdzie?~- Między Krzyżaki
1689  2,8 |                 odrzekła:~- Ej! gadał! A co mu wadziło gadać!~- To
1690  2,8 |             istotnie był człek chytry, a szło mu o to, by na wszelki
1691  2,8 |               skończywszy opowiadanie. A ona nie odrzekła nic, tylko
1692  2,8 |            tylko dziewczynę po głowie, a następnie odprowadził ją
1693  2,8 |             wnet jej łza z oka kapnie, a chłopisko światami chodzi
1694  2,8 |              bił, póki go nie rozbije, a w chałupie pusto, jeno zbroiska
1695  2,8 |                 nie pojadę ja za tobą, a ty rób, co chcesz!~Lecz
1696  2,8 |                nie pojadę - pomyślał - a w domu to zaś usiedzę? Nie
1697  2,8 |            posiwieje, nim pas zyszcze, a jego już tam książę opasał...
1698  2,8 |            rozważając, co z sobą brać, a co zostawić, po czym wyszedł
1699  2,8 |             nie mógł w niej wytrzymać, a po wtóre, by kazać wysmarować
1700  2,8 |            drogą leśną ku Zgorzelicom, a Czech wlókł się w milczeniu
1701  2,8 |            ocknąwszy się jak ze snu. - A co powiesz?~- Bom zapomniał,
1702  2,8 |            doli nigdy jej nie zabaczę, a za to, powiada, co dla stryjca
1703  2,8 |              jego - odrzekła Jagienka. A Czech jął kręcić głową:~-
1704  2,8 |               się do Czecha.spytała:~- A może wolałbyś spać, bom
1705  2,8 |                więc poczęli rozmawiać, a raczej on opowiadał znów
1706  2,9 |            Maćko gotował się do drogi, a Jagienka nie pokazywała
1707  2,9 |          pachołkowie słyszeli rozmowę, a gdy Maćko znalazł się przy
1708  2,9 |        myślałam, co mi trzeba uczynić, a teraz chcę się i was o radę
1709  2,9 |           wiecie, póki tatulo był żyw, a opat miał moc w sobie, było
1710  2,9 |                 i hamowali się wzajem. A teraz ostanę bez nijakiej
1711  2,9 |                że i Śląsk polski kraj, a wżdy tam książęta sami się
1712  2,9 |                tam już Niemców i burzą a krzywdy czynią, więc kto
1713  2,9 |                tu mnie, będzie spokój, a jeśli w Zgorzelicach ostanę,
1714  2,9 |             Zdarzą się napaści, bitki, a Jaśkowi już czternaście
1715  2,9 |             czternaście roków i żadna, a nie dopieroż moja, moc go
1716  2,9 |     Sieciechowa jak rodzonych i opieki a zaś starunku im nie zabraknie,
1717  2,9 |        dziewczynę:~- Czegoż ty chcesz?~A ona odrzekła przyciszonym
1718  2,9 |            tamtej nigdy nie odnajdzie, a Czech gorzej się jeszcze
1719  2,9 |              go już zabaczyła - rzekł. A ona odpowiedziała jeszcze
1720  2,9 |               więcej pilnują niż jego, a to przecie mój krzestny
1721  2,9 |             mój krzestny i dobrodziej. A choćby zdrów był, to też
1722  2,9 |               ni na włos nie mniejszy, a z gęby taki ci do mnie podobny,
1723  2,9 |              nie umiał rzec, które on, a które Ja... Obaczycie, ze
1724  2,9 |         uśmiechnął się nagle i rzekł~- A Wilk z Brzozowej i Cztan
1725  2,9 |               chyba się powściekają!~- A niech się powściekają. Gorzej,
1726  2,9 |               do dziewki przeszkadzam, a gdy ona pojedzie za mną,
1727  2,9 |              Bogdańcu jako się patrzy, a teraz był pewien, że gdy
1728  2,9 |              tamtym opadły zaraz ręce, a po chwili stary wypuścił
1729  2,9 |               Wilk skoczył ku Maćkowi, a za starym młody i obaj poczęli
1730  2,9 |            poczęli ściskać mu prawicę, a następnie usadzili na poczesnym
1731  2,9 |                jest! - odparł Maćko. - A kto między nich, nie będąc
1732  2,9 |           który by się z nimi zetknął, a krzywdy i uciemiężenia nie
1733  2,9 |               póki się nie nazbierało, a teraz czas by skończyć,
1734  2,9 |               nieprędko... Bóg to wie, a tymczasem trzeba mi do nich
1735  2,9 |            trzeba mi do nich jechać.~- A czy nie z wykupem za Zbyszka?~
1736  2,9 |            trochę i Zych ze Zgorzelic, a teraz nie będzie i tego.
1737  2,9 |        próżnicy zabiegał i pracował... A przecie rozumiecie, jako
1738  2,9 |        spojrzał stary Wilk na młodego, a młody na starego i obaj
1739  2,9 |              rozstali, nie bałbym się, a to z takiej przyczyny, żeście
1740  2,9 |                Ale Cztan jest prostak, a od prostaka wszystkiego
1741  2,9 |                  wybuchnął młody Wilk. A Maćko spojrzał na niego
1742  2,9 |               gadali... Powiedzcie?...~A Maćko, niby nie zważając
1743  2,9 |                nikomu krzywdy uczynić, a zwłaszcza od najścia Cztanowego
1744  2,9 |               się po was i spodziewał. A kiedy tak, to wam jeszcze
1745  2,9 |         chcieli wtargnąć do Zgorzelic. A teraz, jak będę w Malborgu
1746  2,9 |          odgrażał się tylko na Cztana, a koło Maćka zabiegał tak
1747  2,9 |               jednak omdlał z wysiłku, a gdy go docucono, zasnął
1748  2,9 |           przyczyny Jagienkowej jazdy, a strzec i mojego, i jej dobra
1749  2,9 |              przysięże, to i zdzierży, a dla nich przysięga tyle,
1750  2,9 |               Bóg wie, kto kogo zmoże, a rzecz pewna, że zdarzą się
1751  2,9 |               Bogdańca będzie łatwiej, a dla dziewki lepiej w każdym
1752  2,9 |              wesoło żywiczne szczypki, a nad stołem płonęły w żelaznych
1753  2,9 |             Jakoże się miewasz, Jaśku, a co tam z Jagienką? - zapytał
1754  2,9 |             doma.~- Bójcieże się Boga! a to co? jak? Cóż jej tam
1755  2,9 |                tam do głowy strzeliło?~A chłopak podniósł na niego
1756  2,9 |                i Syna! Czyste zapusty! A ty tu skrzacie czego?~-
1757  2,9 |              począł się Maćko śmiać.~- A niechże ci się jeszcze ta
1758  2,9 |               zielony sukienny kubrak, a zaś spodeńki buchaste przy
1759  2,9 |                buchaste przy biodrach, a dalej obcisłe, w których
1760  2,9 |         drugiego pachołka i zapytał:~- A ten tu?... pewnikiem też
1761  2,9 |        pewnikiem też jaki odmieniec?~- A wżdy to Sieciechówna - odrzekła
1762  2,9 |            pozna i ją, i ciebie.~- Ba! a po czym?~- Bo ci kolana
1763  2,9 |            zjednał i na hak przywiódł, a ona słuchała z wielkim zdumieniem,
1764  2,9 |         słuchała z wielkim zdumieniem, a gdy wreszcie skończył, rzekła:~-
1765  2,9 |               jeno dobranoc, bo późno, a jutro trzeba nam do dnia
1766  2,9 |       zabrawszy Sieciechównę, odeszła, a Maćko zaprowadził Czecha
1767  2,10|         dotychczas między Zgorzelicami a Krześnią, nie posiadała
1768  2,10|            widok murów, wież, ratusza, a zwłaszcza kościołów, o których
1769  2,10|                bez wielkich trudności, a nawet i niebezpieczeństwa.
1770  2,10|               chce przyjąć Sakramenta, a przy tym i testament u niego
1771  2,10|                 Pojedziecie do Płocka, a ja z wami - odrzekła krótko.~-
1772  2,10|           Płocka jak sierpem rzucić?~- A jakoże mi samej z Sieciechówną
1773  2,10|          obrony jak Cztanowej napaści, a to też widzę, że wy się
1774  2,10|           Mówił Czech, że nie z drogi, a do Malborga to i bliżej.~-
1775  2,10|         jużeście z Czechem uradzali?~- A pewnie, i powiedział jeszcze
1776  2,10|           zwrócił się nagle ku niej:~- A ty tu czego?~Więc dziewczyna
1777  2,10|                wiele dworów, plebanij, a gdzie ich nie było, to nawet
1778  2,10|               pielesze siły nieczyste, a mianowicie możny Boruta,
1779  2,10|            ludzi na bezdenne mokradła, a następnie tylko za cenę
1780  2,10|                harce na dachu gospody, a czasem pukało coś i we drzwi.
1781  2,10|              drobnych stóp po polepie, a nawet i po ścianach. Nie
1782  2,10|       gąszczach głuchy i złowrogi ryk, a nazajutrz odkryto ślady
1783  2,10|               choć nosi postać ludzką, a nawet szlachecką, ma zamiast
1784  2,10|              nie dusza. Duszy nie dam, a co tam dla mocy niebieskich
1785  2,10|           poczęstuje, to zwykła rzecz, a ludzie gadają, że on ci
1786  2,10|            zuchwały i rad wobec ludzi, a zwłaszcza wobec dziewcząt,
1787  2,10|                że koło południa wróci, a gdy go nie było widać, poczęto
1788  2,10|         zawołał, ochłonąwszy, Maćko.~- A co mi tam - odrzekł giermek -
1789  2,10|           Świętego, amen.~- To dobrze. A wóz tą drogą przejdzie?~-
1790  2,10|                ma przyczyny bać się.~- A wszelakoś się bał? - rzekł
1791  2,10|         poczytali za coś "paskudnego", a smolarz ich. Śmiała się
1792  2,10|         obeschły po płakaniu za Hlawą, a teraz się już szczerzysz?~
1793  2,10|              Przecieście szlachcianka, a szlachciance wstyd. Pani
1794  2,10|                   Mnie nic, ale wam.~- A powiadacie przecie, że nie
1795  2,10|            płakali?~- Bo nie po was.~- A zaś czemu.~- Ze strachu.~-
1796  2,10|             zaś czemu.~- Ze strachu.~- A teraz się nie boicie?~-
1797  2,10|               się nie boicie?~- Nie.~- A zaś czemu.~- Boście wrócili.~
1798  2,10|             pokorą i czcią największą, a bez żadnej nadziei. Tymczasem
1799  2,10|              pierwszą parę z Jagienką, a on z Anulą, że zaś chłop
1800  2,10|              że zaś chłop był jak tur, a krew miał jak ukrop, więc
1801  2,10|       pątlikiem, na całą postać smukłą a urodziwą, a zwłaszcza na
1802  2,10|              postać smukłą a urodziwą, a zwłaszcza na cudne, jakby
1803  2,10|               przywieść na pokuszenie. A był to przy tym słodki jak
1804  2,10|             jako wilk wedle jagnięcia.~A jej aż białe ząbki rozbłysły
1805  2,10|               sam miał naturę uczciwą, a zarazem rycerską, nie tylko
1806  2,10|             mogły jakoś prędko zasnąć, a zwłaszcza Sieciechówna kręciła
1807  2,10|            poczęła szeptać:~- Anula?~- A co?~- Bo... mi się tak zdaje,
1808  2,10|                ją raz po razu całować.~A biednej Jagience również
1809  2,11|                przerwach między jednym a drugim uderzeniem nie przestawał
1810  2,11|   wysokopiennym zaczynał się podszyty, a potem gąszcz, przez który
1811  2,11|                pachołkowie na barkach, a także toboły i zapasy żywności.
1812  2,11|         zapewnili, że Czarcim Wądołem, a ściślej biorąc, wzdłuż niego,
1813  2,11|                 gdyż wszelkich wędlin, a zwłaszcza wędzonych piskorzów,
1814  2,11|             czarne od smolistego dymu, a był także i jeden stary
1815  2,11|              nawet kościołów i księży, a krew starców, niewiast i
1816  2,11|           zakończyła najazd krzyżacki, a w której on brał udział
1817  2,11|                wszelkie jej szczegóły, a jednak słuchał i teraz jak
1818  2,11|             nich po staremu odprawują, a Krzyżaków, jak ci sprali
1819  2,11|              świeciło jako się patrzy, a w nocy wiater bez mała włosów
1820  2,11|          ziemię i Krzyżaka se wydobył, a potem do piekła poniósł.
1821  2,11|              to Miemcy wyli ze strachu a zaś żałości, czyli też diabły
1822  2,11|            ciepłymi skórami pokrytych, a gdy sen mocny pokrzepił
1823  2,11|              części z czerwonej cegły, a nawet i z kamienia. Mury
1824  2,11|             podejmowali ich gościnnie, a nawet opatrzyli Maćka na
1825  2,11|            miał nastąpić dziś dopiero, a po nim wspominki i stypa
1826  2,11|                  o majętność zabiegał, a mój chłopaczysko może tam
1827  2,11|              Mazur, jak Bóg na niebie, a ona też długo nie wytrzyma,
1828  2,11|             wszystkim ratować Zbyszka, a Jagienkę, jeśli trzeba będzie
1829  2,11|               powie, gdyż niespodziana a zła wieść łatwo dech by
1830  2,11|             boć przecie nie niedziela, a jutrznię przespałaś. Chciałabyś
1831  2,11|           dalej?~- Jużci, że pojechał. A to nie słyszysz, że dzwonią?~-
1832  2,11|          krzywdy nie wyrządził nikomu, a dobro obu rękoma czynił,
1833  2,11|                także i nieco zapłakał, a dopiero gdy im część boleści
1834  2,11|               zapisane, ale co ostaje, a na klasztory i na opactwo
1835  2,11|          wypogodził oblicze, poczekał, a następnie gdy księżna po
1836  2,11|        wygłaszali u Niemców minstrele, a na Mazowszu gądkowie. Krzyżacy
1837  2,11|             prawie do łez ją wzruszył, a to tym bardziej że sam niedolę
1838  2,11|             rzekła wreszcie księżna. - A największa żałość chwyta
1839  2,11|            zaślubił, już ci była jego, a żadnej szczęśliwości nie
1840  2,11|               chorym będąc, wieczorem, a o świtaniu już ją wzięli!~-
1841  2,11|           który najtęższych zwyciężał, a przecież z ręki dzieciucha
1842  2,11|             słusznie się krzywdujecie, a jednako z tamtych czterech
1843  2,11|         czterech trzech już nie żywie, a ten stary, który ostał,
1844  2,11|       słyszałam, wydarł się śmierci.~- A Danuśka? a Jurand? - odrzekł
1845  2,11|              się śmierci.~- A Danuśka? a Jurand? - odrzekł Maćko -
1846  2,11|                w szrankach rozciągnął, a to właśnie książę mazowiecki
1847  2,11|               któremu i ja ślubowałem, a któren tu jest.~To rzekłszy,
1848  2,11|    Ślubowaliście mu czy nie ślubowali, a to pamiętajcie, że on u
1849  2,11|               posłuje.~- Bo i posłuje. A człek jest między swymi
1850  2,11|          tynieckiej byliśmy w hełmach, a potem raz tylko byłem u
1851  2,11|            poznał - ale mnie zabaczył, a o moim ślubowaniu może i
1852  2,11|          dziesięciu takim by poradził, a cóż dopiero, że ich kupa!
1853  2,11|           takowy miecz mieć nad głową. A ja nie tylko mu o ślubowaniu
1854  2,11|             postaram.~- Czemu zaś tak?~A twarz Maćka stała się naraz
1855  2,11|                z tyłu na niego natarł, a nie zawołał, by się obrócił,
1856  2,11|        tynieckiej widział go w hełmie, a potem raz tylko jeden z
1857  2,11|           panującym miał do czynienia.~A księżna rzekła, ukazując
1858  2,11|           któren pokój na ziemi czyni, a jest najsławniejszym na
1859  2,11|               już do Gdańska wyjechał, a stamtąd miał do Królewca
1860  2,11|           szukać w Malborgu i Zbyszka -a w każdym razie trzeba o
1861  2,11|             obsypywania darami nikogo, a zwłaszcza Niemców - lecz
1862  2,11|               potykać się z nim muszę, a nijak by mi było nastawać
1863  2,11|                jęli naradzać się obaj, a z nimi i Jagienka, co czynić
1864  2,11|             opieką księżny Aleksandry, a to z powodu opatowego testamentu,
1865  2,11|            biskupa, to nie przepadnie, a co do nich, gdyby się pokazało,
1866  2,11|               mniej nawidzą Krzyżaków, a więcej miłują Zbyszka. Rzekł
1867  2,11|       sprzeciwił się jednak stanowczo, a wkrótce ustąpił całkiem,
1868  2,11|              że to nie ja, jeno Jaśko, a Jaśko przecie całkiem z
1869  2,11|          Powiecie mu, że urósł i tyla, a jemu nawet przez głowę nie
1870  2,11|                twarz prawie taką samą, a włosy po ostatnich postrzyżynach
1871  2,11|             zupełna, więc rozlewy wód, a mianowicie Skrwy i Drwęcy,
1872  2,11|              jako rycerz już pasowany, a po wtóre potykał się szczęśliwie
1873  2,11|            gościńcami, które Krzyżacy, a raczej kupcy w miastach
1874  2,11|                gwiaździste, dni jasne, a w porze południowego udoju
1875  2,11|           pokryły się hojnie kwieciem, a lasy sosnowe poczęły ronić
1876  2,11|               całą drogę do Lidzbarku, a stamtąd do Działdowa i dalej
1877  2,11|               ze śliczną Sieciechówną, a dalej szły wozy otoczone
1878  2,11|          okrutną i zachowanie wielkie, a przy tym mściwy jest. Najmniejszej
1879  2,11|               spokojnie do Szczytna.~- A ówże stary jako się zowie?~-
1880  2,11|                jako baranki na wilków, a tu, powiada, z tych wilków
1881  2,11|           rzekłszy, tak to i jest...~- A Danuśka? a jej rodzic?~-
1882  2,11|              to i jest...~- A Danuśka? a jej rodzic?~- To samo powiedziałem
1883  2,11|            garść i godnie nim machnąć! A co do Danuśki i Juranda,
1884  2,11|              powstrzymał nagle źrebca, a następnie zawrócił go, przyleciał
1885  2,11|              gdzie? - zawołał Maćko.~- A owdzie! Chyba wielgolud
1886  2,11|              spadały mu aż na ramiona, a broda sięgała pasa.~- Nie
1887  2,11|              spłynęły mu po policzkach a z ust wyszedł podobny do
1888  2,11|            podobny do jęku głos:~- Aa! a!~- Na miłosierdzie boskie!
1889  2,11|             niemowaście czy jak?~- Aa! a!~To wygłosiwszy, podniósł
1890  2,11|                   spytała dziewczyna.~-A! a! a! a! - powtórzył kilkakrotnie
1891  2,11|                spytała dziewczyna.~-A! a! a! a! - powtórzył kilkakrotnie
1892  2,11|             spytała dziewczyna.~-A! a! a! a! - powtórzył kilkakrotnie
1893  2,11|          spytała dziewczyna.~-A! a! a! a! - powtórzył kilkakrotnie
1894  2,11|         wysunął prawe ramię bez dłoni, a lewą wykonał ruch do cięcia
1895  2,11|                  i ciężko go pokarali, a Bóg wie, czy słusznie. Nie
1896  2,11|             Dziad potwierdził głową.~- A tutejsiście?~- Nie - odpowiedział
1897  2,11|               księcia Janusza?~-Tak.~- A cóżeście u Krzyżaków robili?~
1898  2,11|             tym większym współczuciem, a nawet Maćko, chociaż nie
1899  2,11|               jednak pewne zdziwienie, a nawet jakby zawód mignęły
1900  2,11|           jakby chcąc zagrodzić drogę, a z ust poczęły mu się wydobywać
1901  2,11|         uspokoił się i skinął głową.~- A nie szukaliście tam dziecka?...~
1902  2,11|     przypomniał mu słodki głos córki - a gdy w końcu wymieniono jeszcze
1903  2,11|                 ponieśli ku taborkowi, a następnie ułożyli na wymoszczonym
1904  2,11|                o Danuśce dowiedzieć.~- A po jakiemu będziesz z nim
1905  2,11|                 kiedy języka nie ma?~- A któż jak nie on pokazał
1906  2,11|                 czego nam było trzeba, a cóż dopiero, gdy się do
1907  2,11|               u mnie pierwsza rozwaga, a gęba potem.~To rzekłszy,
1908  2,11|                samym Zawiszą potykać — a teraz iście kościotrup.~-
1909  2,11|                jakowa jest między nami a nimi różnica. Prawda! Z
1910  2,11|               zwrócił się do Czecha:~- A tyś jak go uznał?~- Zrazum
1911  2,11|          białych włosów, możny był pan a potężny; jakoże go było
1912  2,11|                że jedziem do Szczytna, a on wyć począł, zaraz mi
1913  2,11|          zdradą dziecko i wyparli się, a o panu ze Spy chowa powiedzą,
1914  2,11|              gadają o wielkiej wojnie, a tu ani małej nie ma.~- Jest
1915  2,11|              Kniaź Witold to mi kniaź! A chytrością go też nie zmogą,
1916  2,11|              nim jako miecz nad głową, a on się jako wąż wyśliźnie
1917  2,11|         zamordowali mu umiłowaną żonę, a potem, zemstą płacąc za
1918  2,11|                 jako to wszystko było, a potem zapłacić z nawiązką.~
1919  2,11|               miasteczkach i gródkach, a wieśniacza ludność tej samej
1920  2,11|             przyjaciel od dawnych lat, a tak jak rodzony kochający,
1921  2,11|        pojechał?~- Przybył z Malborga, a po drodze był w Szczytnie,
1922  2,11|               dni temu był tu Zbyszko.~A ona zmieniła się w jednej
1923  2,11|                 Dokąd?~- Dwa dni temu, a dokąd, może ksiądz wie.~-
1924  2,11|        powiedział mu swoje utrapienia, a ów, że to o cześć rycerską
1925  2,11|                rodu i bogactw szanują, a on zasie we wszystkim za
1926  2,11|              za Zbyszkiem świadczył.~- A co ze skargi i z onego świadectwa
1927  2,11|               ją mieli za Juran-dównę, a gdy mu księżna odpowiedziała,
1928  2,11|            zabrał z sobą stary komtur, a kapelan do Królewca na jakowy
1929  2,11|               był, i rozeznanie nędzy. A to przecie męka nad męki...
1930  2,11|             albo przy drodze siedział, a Zbyszko przejeżdżał i nie
1931  2,11|          grzeszne wargi moje proszą.~- A cóż Zbyszko więcej powiadał?
1932  2,11|               jej, że jest pachołkiem, a ona upamiętała się i umilkła.~
1933  2,11|         krzyżackich, które ślubował?~- A jakoże to przeznać? - spytał
1934  2,11|                od wypadku -i pojadę.~- A potem ku Zbyszkowi? - zapytała
1935  2,11|                   zapytała Jagienka.~- A potem ku Zbyszkowi, ale
1936  2,11|                wieczór wygotował list, a nazajutrz, nim słońce weszło,
1937  2,12|             śnie, co się z nim działo, a nie wiedząc, gdzie jest,
1938  2,12|                piersi, i znów całować, a ów z początku był jakby
1939  2,12|              na jego umęczonej twarzy.~A ksiądz Kaleb, ujrzawszy
1940  2,12|        odpoczynek racz jej dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj
1941  2,12|            chwili wszedł stary Tolima, a za nim załoga gródka, karbowi,
1942  2,12|              jeden z załogi gródkowej, a zarazem kowal spychowski,
1943  2,12|            głosy i zgrzytania umilkły, a oczy wszystkich wpatrzyły
1944  2,12|            ksiądz Kaleb, stary Tolima, a z nimi Jagienka z Sieciechówną,
1945  2,12|              was tu z Prus przywieźli.~A jemu na dźwięk jej młodego
1946  2,12|        poszukiwanie bratanka wyruszył, a teraz do Szczytna pojechał
1947  2,12|               da się na hak przywieść, a prócz tego posiada listy
1948  2,12|                szukał jej koło siebie, a gdy jej nie było, tęsknił
1949  2,12|         litowało się nad nim szczerze, a prócz tego prędzej jej schodził
1950  2,12|           Pojechał do kniazia Witolda, a wam kazał tu ostać - odpowiedział
1951  2,13|                jest nowin i ważnych.~- A o Zbyszku są?~- Nie, jeno
1952  2,13|            niech pacholik rozkulbaczy, a wy pójdziecie za mną.~I
1953  2,13|           wschodnim zamkom wywieźli.~- A my dlaczego mamy siedzieć
1954  2,13|            siedzieć w Spychowie?~- Ba, a jeśli się odnajdzie?...
1955  2,13|       podwójciemu pismo Lichtensteina, a podwójci, że to za młodu
1956  2,13|           wszystko na migi powiedzieć, a ów go tak rozumie, jakby
1957  2,13|                męką się nie wzdrygnie, a choćby mu człeka kazali
1958  2,13|            znów żadne męki nie pomogą. A taki ci jest wskróś tej
1959  2,13|              tak gadał jako ja z wami, a tamten to mu się z trumny
1960  2,13|       tymczasem kazał umęczyć Juranda, a potem język jego i rękę
1961  2,13|             uczynił się już zupełny.~- A jakże! - mówił dalej lawa. -
1962  2,13|                 bo rozumiał, że upiór. A on komtura pięścią w kark!
1963  2,13|                i ze strachu zachorzał, a gdy zaś ozdrowiał, bał się
1964  2,13|              ją wywiózł.~- Wywiózł ją, a z nią zabrał i kata. Nie
1965  2,13|             niepojęta, zła albo dobra. A w Szczytnie wolał kata nie
1966  2,13|                Jurandówny, bo się boi, a choćby komu innemu kazał,
1967  2,13|             żmujdzkiej granicy leży.~- A cóż na to Maćko?~- Rycerz
1968  2,13|                to ją może i znajdziem, a mnie co ducha trzeba do
1969  2,13|           przyjechał, to i przyjedzie, a wówczas dopiero stary Zygfryd
1970  2,13|               Ustrzeże i stary Tolima, a tam Zbyszkowi byście się
1971  2,13|                i mocni, i roztropni.~- A kto was, panienko, w razie
1972  2,13|            wrócił Zbyszkowi szczęście, a wszystkich was w zdrowiu
1973  2,13|             rozpłakała się serdecznie. A giermek pochylił się znów
1974  2,14|               ze "sprośnymi Krzyżaki", a oni, podparłszy rękoma głowy,
1975  2,14|            pachnącymi ziołami.~Rybałt, a raczej klecha i sługus księdza
1976  2,14|            prosto do Zbyszka pojechał, a im tu zostać rozkazał.~I
1977  2,14|             jakby smutkiem albo żalem, a gdy skończyła, w świetlicy
1978  2,14|              go wreszcie ksiądz Kaleb.~A on przechylił jeszcze bardziej
1979  2,14|               twarzy takie męczeństwo, a zarazem takie jakieś niezmierne
1980  2,14|              dłoń, poczęła ją całować, a zarazem polewać łzami.~-
1981  2,14|                przytulił ją do piersi, a ona całując wciąż jego dłoń,
1982  2,14|             łkającym:~- Ostanę z wami, a Danuśka wróci... To potem
1983  2,14|              Najświętsza, litościwa...~A ksiądz Kaleb ukląkł nagle
1984  2,14|                Czech wielbił Jagienkę, a serce lgnęło mu coraz bardziej
1985  2,14|           Sieciechówny, jednakże młoda a chrobra dusza rwała mu się
1986  2,14|             Maćka, gdyż był służbisty, a przy tym znajdował pewną
1987  2,14|           widząc, Jagienka zawołała:~- A ostrożnie! Skoro jedziesz,
1988  2,14|               to trzeba, byś dojechał, a nie w jakowymś podziemiu
1989  2,14|            chciała dobrze rozgorzeć.~- A to nie rozgorzała? Powiadaj,
1990  2,14|              my o wszystko dopytywali, a szczególnie rycerz Maćko,
1991  2,14|               niczym się sam nie wyda, a w sedno utrafi i z każdego
1992  2,14|             były Krzyżakom wzbronione, a jak niebożęta Żmujdzini
1993  2,14|           zabierali im dzieci do Prus, a niewiasty sromocili w oczach
1994  2,14|                panienko, jest wojna.~- A kniaź Witold?~- Kniaź długo
1995  2,14|            jakoby samą królowę polską. A toż niedawno, niedawno!
1996  2,14|               Obsypywali ci ją darami, a co było turniejów, uczt
1997  2,14|           wieki miłość między Krzyżaki a księciem Witoldem nastanie,
1998  2,14|            niego, by im zbiegów wydał, a on im powiedział, że ludzi
1999  2,14|              ludzi podłego stanu wyda, a zaś wolnego nie myśli, gdyż
2000  2,14|          Dopieroż się na siebie kwasić a listy ze skargami pisać,