Tom,    Rozdzial

2001  2,14|               listy ze skargami pisać, a wzajem się odgrażać. Zasłyszawszy
2002  2,14|          wycięli, zameczki po-burzyli, a teraz ci i do samych Prus
2003  2,14|                   Jest ze Żmujdzinami, a i z Witoldem w rzeczy już
2004  2,14|           bronić pogranicznych zamków, a radzi by i wielką wyprawę
2005  2,14|             się cała potęga krzyżacka, a zaś kniaź Witold pójdzie
2006  2,14|             potęga królewska nie żart, a ponoć rycerstwo polskie,
2007  2,14|             pojechali Zbyszko i Maćko, a my tu ostaniem w Spychowie.~-
2008  2,14|               cześć oddać tym większą, a potem podniósł głowę i nie
2009  2,14|         nadchodzi czas kośby wojennej, a święty Jerzy mi świadkiem,
2010  2,14|              pochylił się do jej stóp, a potem ręce złożył i tak
2011  2,14|         wybuchem mimowolnej goryczy:~- A mój miły! nie prośże mnie
2012  2,14|               ci szczęście przyniesie. A we mnie po prawdzie co jest? -
2013  2,14|              jest? - Nic, jeno smutek! A zaś przede mną - nic, jeno
2014  2,14|           powie, to płaczem wybuchnie, a i tak zaszły jej jakby chmurą
2015  2,14|             Hej! polec dla was! polec! A ona rzekła:~- Wstań. A na
2016  2,14|                 A ona rzekła:~- Wstań. A na wojnę niech cię Sieciechówna
2017  2,14|           bardziej za serce swą urodą, a zwłaszcza swym zmieszaniem
2018  2,14|                 Policzki zapłonęły mu, a potem zaraz pobladły; wziął
2019  2,14|         jeszcze objął kolana Jagienki, a następnie mocniej, niż było
2020  2,14|             mówiąc nic więcej, z izby.~A chociaż był zdrożon i niewypoczęty,
2021  2,14|               zakrzykniesz, ktoś jest, a inna sprawa będzie, jeśli
2022  2,14|              widzieć, oczu stradawszy? A ksiądz począł mówić na wpół
2023  2,14|             Krzyżakom przewiniła? Nic! A niewinne to ci było jak
2024  2,14|               ci było jak lelija Boża, a miłe ku ludziom, a jako
2025  2,14|               Boża, a miłe ku ludziom, a jako ta ptaszyna polna śpiewające!
2026  2,14|                by mszę ranną odprawić, a Czech siadł na koń, skłonił
2027  2,15|         przeciw Niemcom jak jeden mąż, a kniaź Witold nie tylko że
2028  2,15|           jeszcze związki między Litwą a Polską, potruchlały serca
2029  2,15|               pajęcza wszelkie układy, a rwały się zwłaszcza z Witoldem.
2030  2,15|         poprzednio po wieści na Litwę, a z nim dwóch znacznych litewskich
2031  2,15|       pograniczu knechtów i rycerstwo, a lżejsze oddziały jazdy i
2032  2,15|         rozlegały się okrzyki wojenne, a wieczorami ponad ciemnym
2033  2,15|          opiekę, wysłał swych rządców, a wodzem zbrojnemu ludowi
2034  2,15|                 że gdy nadejdzie zima, a mróz popęta mokradła i błota,
2035  2,15|               i żmujdzcy bojarzynowie, a więcej ćwiczonej i lepiej
2036  2,15|          wrogów lechickiego plemienia, a innych litość. "Słuchajcie,
2037  2,15|                szlachetnej krwi ludem, a Zakon chce nas w niewolników
2038  2,15|              jako zakładników uwieźli, a żony i córki w oczach mężów
2039  2,15|         godzien widzenia przy robocie, a razem z nim nowe dzikie
2040  2,16|         znalazł wiemy giermek Zbyszka, a przy nim i Maćka, który
2041  2,16|           jakoby wypędzona, ze sromotą a wstydem".~Maćko słuchał
2042  2,16|              Jurandówna już nie żywie, a może się pokazać inaczej.~-
2043  2,16|            może się pokazać inaczej.~- A kto opowiadał, że nie żywie,
2044  2,16|                jej hańba nie spotkała.~A Maćko zamyślił się posępnie,
2045  2,16|            była jakowaś dla niej ujma, a na wypadek, gdyby Danusia
2046  2,16|         śmierci, w Płocku ją zostawić, a tymczasem on ją aż do Spychowa
2047  2,16|              tamtej nie ma na świecie, a że braciom bezpieczniej
2048  2,16|          wojenne: zimą i suchym latem, a teraz to się jeno tli, nie
2049  2,16|             opowiedzieć i pozwoleństwo a pomoc jego sobie zjednać.~-
2050  2,16|               i samiśmy tak myśleli.~- A widziałeś to wojsko? Wyjdźże
2051  2,16|             Niektórzy pałki jeno mają, a niektórzy miedziane miecze
2052  2,16|               nauczył się po rusińsku, a potem na dworze Witoldowym
2053  2,16|            polsku; po niemiecku umiał, a przynajmniej powtarzał tylko
2054  2,16|                 Gdzie jest Nowe Kowno, a gdzie Ragneta?~- Stąd do
2055  2,16|                 odpowiedział Zbyszko - a od Starego do Nowego też
2056  2,16|           utailiśmy się w tych lasach, a wojsko tak się rozproszyło,
2057  2,16|              nad ranem się znaleźli.~- A Ragneta?~Skirwoiłło wyciągnął
2058  2,16|              głową na znak przeczenia, a Zbyszko odpowiedział:~-
2059  2,16|             popalim, spyżę poniszczym, a co nade wszystko jeńców
2060  2,16|               mogą być ludzie znaczni, a takich chętnie Krzyżacy
2061  2,16|         przyznali, że słusznie prawię, a teraz rozważcie jeno: Nowe
2062  2,16|               od przyrodzenia obronną, a strzeżoną prócz tego przez
2063  2,16|           mówiąc, począł się żegnać.~- A jakoże, kniaziu, będzie? -
2064  2,16|                To niby słucha, słucha, a potem swoje. Żal gęby drzeć!...~-
2065  2,16|               jest - odrzekł Zbyszko - a po prawdzie, to i cały tu
2066  2,16|               Cudzego zdania wysłucha, a potem jakoby kto na wiatr
2067  2,17|             zaraz w młakach ugrzęźnie, a tutejszy chmyz przejdzie
2068  2,17|            ściglejsze niż tatarskie.~- A wszelako dziwno mi to jest,
2069  2,17|            takiego byle koń udźwignie, a to lud rosły.~Lud zaś istotnie
2070  2,17|                starszy tryb wojowania, a i pogaństwo uporczywsze,
2071  2,17|       Skirwoiłło i znaczniejsi kniazie a bojarzyny byli już chrześcijanami,
2072  2,17|               nikt drew nie przyrzuca, a od nowej odwracały się serca
2073  2,17|            łokcie wsparte na kolanach, a twarze ukryte w dłoniach,
2074  2,17|              znane sobie zioła gojące, a oni leżeli w milczeniu,
2075  2,17|               Napatrzyłeś się do woli, a teraz czas wrócić pod namiot.~-
2076  2,17|           zamku i onegdaj u przeprawy. A teraz chce się Skirwoille
2077  2,17|                mi to już rycerz Maćko, a teraz i sam miarkuję, że
2078  2,17|                się kupą bezładną biją, a Niemcy w szyku. Jeśli się
2079  2,17|                że jako ściana stoją.~- A już o zamków dobywaniu to
2080  2,17|         podsycany przez czeladź ogień, a w nim kopciły się przygotowane
2081  2,17|                wilgotno, więc rycerze, a z nimi i Hlawa, pokładli
2082  2,17|          przewracał się z boku na bok, a następnie ujrzawszy, że
2083  2,17|            uszu, począł słuchać pilnie a ciekawie. A Maćko rzekł:~-
2084  2,17|             słuchać pilnie a ciekawie. A Maćko rzekł:~- Pókić sen
2085  2,17|        jednakże przerwał mu i rzekł:~- A toś zapomniał o Wilnie?
2086  2,17|                toś zapomniał o Wilnie? A mało to razy zderzaliśmy
2087  2,17|           tarczą o tarcz i łbem o łeb! A toś zabaczył, jako im niesporo
2088  2,17|          goście, którzy nas pozywali - a wszyscy z hańbą odeszli.
2089  2,17|                stary rozgniewał się.~- A ty znasz-li całą moc polską?
2090  2,17|                w kupie? Nie widziałeś. A ich potęga na krzywdzie
2091  2,17|               przyjmuje -i obdarowali, a oni, porósłszy w moc, pokąsali
2092  2,17|             kazali gadać, com widział, a teraz się gniewacie, to
2093  2,17|                 że wiek wieków postoi, a stukniesz w niego godnie
2094  2,17|               podniosłem kopię w górę, a on mnie od tej pory pokochał.
2095  2,17|                biedy i mego frasunku - a teraz ot, tu siedzę, w dzikiej
2096  2,17|                 w strapieniu i smutku, a co dzień ci mi gorzej i
2097  2,17|                tu gdzie w jakim zamku, a myśli, żem jej zahaczył,
2098  2,17|                 ślepym bólem uniesion, a oni zdumieli się bardzo,
2099  2,17|            zamku mnie wyżenąć kazał.~- A w innych? - spytał Maćko.~-
2100  2,17|      mazowieckim dworze, że przyjdzie, a może i król z nim razem
2101  2,17|           Zbyszko.~- Tak. Wiem bród.~- A w zamku wiedzą o posiłkach.~-
2102  2,17|               którym mieli tam zdążyć, a resztę zdał na ich męstwo
2103  2,17|         powtórzył rozkazy, wydał nowe, a wreszcie podniósłszy do
2104  2,17|           wzmagały się z każdą chwilą, a przy ich blasku widać było
2105  2,18|                jako przez rzekę wielką a do tego nabrzmiałą wiosennymi
2106  2,18|                to wszędy nas prowadzą.~A jak daleko od zamku i od
2107  2,18|               knechtów w pomoc pchnąć, a tak - nie tylko nie nadążą,
2108  2,18|             jak najwięcej jeńców brać, a gdyby trafił się między
2109  2,18|              koniecznie nie zabijać.~- A czemu to, panie? - spytał
2110  2,18|            widuje i siła nowin słyszy, a jeśli zakonny, to jeszcze
2111  2,18|             jeszcze więcej. Toć Bogiem a prawdą po to ja tu przyjechałem,
2112  2,18|           spodziewać, że jeszcze żywa. A jeśliby ją był zamordował,
2113  2,18|          Ciężka, ale nie dla Krzyżaka. A księcia Witoldowe dzieci?~-
2114  2,18|            Szczytnie jej nie zgładził, a że sam w tę stronę pociągnął,
2115  2,18|          Widziałeś kiedy takie wojsko?~A Czech rzeczywiście nic podobnego
2116  2,18|             Było w tym coś strasznego, a zarazem tak niezwyczajnego,
2117  2,18|               idą przed się zwierzęta, a nawet kamienie i krzaki.~
2118  2,18|             jucha smakuje i na wiosnę.~A rzeczywiście była już wiosna -
2119  2,18|           zielenią. Z mchów puszystych a miękkich, po których stąpały
2120  2,18|               pachniały wilgotną korą, a z leśnego podłoża biła surowa
2121  2,18|          wznosił się wysokopienny bór, a po obu brzegach piętrzyły
2122  2,18|            poważnym, chwilami cichnął, a wówczas słychać było tylko
2123  2,18|             czas upływał i dłużył się, a tymczasem nic nie było słychać
2124  2,18|           znacznie i jęło przygrzewać, a oni leżeli ciągle. Wreszcie
2125  2,18|             zdobyć go niespodzianie?~- A to myślisz, że tam łodzi
2126  2,18|               krakanie, nurknął w las, a po chwili był już przy Zbyszku.~-
2127  2,19|                 ilu knechtów pieszych, a przede wszystkim, jak daleko
2128  2,19|          prowadząc za sobą puste wozy, a na nich zapas kół, że przed
2129  2,19|         gościńca i bada bór i gąszcza, a na koniec, że znajdują się
2130  2,19|                do pierwszego natarcia, a miecze i topory przy siodłach
2131  2,19|                pilnie uszy, posłuchał, a następnie szepnął do Maćka:~-
2132  2,19|              już dalsze skrywanie się, a nawet ciche mówienie uważał
2133  2,19|        niespodzianie, ale to lepiej.~- A wesoło ci jakoś śpiewają! -
2134  2,19|           więcej niż kilkunastu ludzi, a tylko jeden wyraz powtarzają
2135  2,19|              była nieużyta i zawzięta, a prócz tego nie odpłacił
2136  2,19|                się w nim burzyć serce, a zaś żądza pomsty oblała
2137  2,19|          stojących naprzeciw jeźdźców.~A Zbyszko w tej samej chwili
2138  2,19|             przez nią, ani jej ominąć, a tym samym i zasłonić od
2139  2,19|              wspiął się na tylne nogi, a następnie zarył nozdrzami
2140  2,19|             rozpaczy. Zbyszko i Maćko, a za nimi wszyscy konni, skoczyli
2141  2,19|         zbrojne, niektóre w kropierze, a wszystkie w żelazne naczółki
2142  2,19|         dosięgnąć mieczami jego ludzi, a tym czasem berdysze poczęły
2143  2,19|          Lorche! - zakrzyknął Zbyszko. A de Lorche leżał z bladą,
2144  2,20|           Maćko, mając pod sobą ścigłą a lekką klacz po zabitym włodyce
2145  2,20|                który niegdyś otrzymał, a oni zaś biegli przed nim
2146  2,20|                sercu trwogę nieznośną, a w duszy chęć nie do walki
2147  2,20|               stary rycerz z Bogdańca, a z nim Zbyszko i Czech wrócili
2148  2,20|              już poobdzierane do naga, a niektóre poszpecone okrutnie
2149  2,20|             były poczerniałe i wzdęte, a niektóre nadżarte już przez
2150  2,20|             począł rozpytywać o bitwę, a dowiedziawszy się o zwycięstwie,
2151  2,20|             Nieprędko przyjdą posiłki, a jeśli kniaź wielki nadejdzie,
2152  2,20|                chociaż świecki - gość!~A straszny Żmujdzin objął
2153  2,20|              którego cenił i szanował, a mając przy tym serce rozkołysane
2154  2,20|               chciałbyś mi go wydrzeć, a z nim i nadzieję ostatnią?
2155  2,20|               nie bronił się uściskom, a wreszcie, wysunąwszy głowę
2156  2,20|                rękojeść mi-zerykordii.~A de Lorche podniósł głowę.~-
2157  2,20|              nie szczędzicie jeńców.~- A wy ich szczędzicie? - zawołał,
2158  2,20|        spokojnie takich stów, Mazur. - A to nie powiesiliście na
2159  2,20|              wczoraj przyjęło chrzest, a ci, którzy nie są jeszcze
2160  2,20|           wzrokiem w twarz młodzianka.~A ów zaś rzekł:~- Niemce!~-
2161  2,20|       zbawienia. Czytaj jeno tę kartę, a wraz poznasz, czy nie ty
2162  2,20|              był wszędy upowszechnion, a de Lorche wziął go i zaczął
2163  2,20|              Prusiech będę jej szukał, a gdy ją znajdę, wrócę do
2164  2,20|         powtórzył ze zdumieniem Czech.~A ów, nie mogąc poruszyć skrępowanymi
2165  2,21|           zdrętwiałe, upadł na ziemię, a gdy go podniesiono, począł
2166  2,21|            jeść i pić, natarto sadłem, a następnie okryto ciepło
2167  2,21|                mógł przyjść do siebie, a następnie zapadł w sen tak
2168  2,21|             gardło, wargi się trzęsły, a z oczu płynęły łzy tak obfite,
2169  2,21|                wyjątkowej mocy i ceny, a na koniec, że gdy go przykrępowano
2170  2,21|                 panie, na nim położyć, a wnet język w gębie odnajdzie.~
2171  2,21|              tego pogańskiego napitku, a opowiem wszystko, com widział
2172  2,21|             Danvelda do leśnego dworu. A i śpiewanie słyszałem też
2173  2,21|             która została w Spychowie, a dla której wiadomość ta
2174  2,21|            nigdy starostą w Szczytnie, a opuścił je, może bojąc się
2175  2,21|           włosy dębem stają na głowie, a przez to i sam nie śmie
2176  2,21|                komuś tchu nie stawało. A to jest ów Dan-veld, którego
2177  2,21|             nic, po cóż przychodzisz?" A tamten tylko zgrzytnie i
2178  2,21|            ulży, synku?" l tak ciągle. A i to bywa, że przez dwa
2179  2,21|         śpiewanie żałosne tom słyszał, a czasem jakoby ptak kwilił...~-
2180  2,21|             dwoma końmi przywiązana.~- A to pogoni nie było? Jakże
2181  2,21|              miał rannego, ale ocalał, a przy tym dał czas staremu
2182  2,21|               zapytał ze zdumieniem:~- A... Zbyszko? Hej! A ty dokąd?
2183  2,21|       zdumieniem:~- A... Zbyszko? Hej! A ty dokąd? Co?... Jakoże?...
2184  2,21|        odpowiedział równie pytaniem:~- A wy co myślicie? Zalim nie
2185  2,21|              ruszył głową raz i drugi, a wreszcie odetchnął z głębi
2186  2,21|                wezwanie, dokąd każesz. A ty w razie jakowejś przygody
2187  2,21|               należał do innego kraju, a przyszedł tylko z własnej
2188  2,21|                zastał wszystko gotowe, a między ludźmi i stryja Maćka
2189  2,21|                i wy ruszacie ze mną?~- A zaś co mam robić? - spytał
2190  2,22|                musiał też być ogromny, a i to łacno wymiarkować,
2191  2,22|            idąc powoli w tamtą stronę, a przeto i większe powybijał
2192  2,22|        Sanderus, sami Niemcy popalili, a baby z dziećmi w głębiach
2193  2,22|             zawsze bywa, że zrazu nic, a potem boli. Z tej przyczyny
2194  2,22|             lża im zbyt prędko umykać, a może trzeba będzie i wypoczywać.~-
2195  2,22|          trzeba będzie i wypoczywać.~- A ludzi, mówiłeś, nie ma przy
2196  2,22|                siodłami kolebkę wiozą, a prócz nich rycerz Arnold
2197  2,22|             chycicie starego Zygfryda, a ja na Arnolda uderzę.~-
2198  2,22|       którycheśmy w Krakowie widzieli? A panu Powale z Taczewa dałbyś
2199  2,22|          Powale z Taczewa dałbyś rady? a panu Paszkowi Złodziejowi
2200  2,22|                Złodziejowi z Biskupic, a tym bardziej Zawiszy Czarnemu?
2201  2,22|            ułomek - mruknął Zbyszko.~- A dla mnie znajdzie się robota? -
2202  2,22|              cię spokojnie się ożenić, a mnie spokojnie przy was
2203  2,22|               na nich niespodzianie.~- A nie ostrzeże ich?~- Nie.
2204  2,22|              biedy na się nie napytać, a potem, jakoście rzekli,
2205  2,22|                 Obaśmy teraz pasowani, a i oni także...~- Jużci -
2206  2,22|             Jurandowi! Dajże to Bóg!~- A dajże, daj - powtórzył zaraz
2207  2,22|             nawet w zbożnych krainach, a cóż dopiero w boru tak dzikim
2208  2,22|           czasu między wschodem słońca a południem znaleźli go na
2209  2,22|             umówionej porze Sanderusa, a natomiast odkryli na sośnie,
2210  2,22|               i spoważniały im twarze, a serca poczęły bić żywiej.
2211  2,22|            wyciski, więc siadł na koń, a Maciek za nim i poczęli
2212  2,22|           dostrzegli, że są na dróżce, a przynajmniej na perci leśnej,
2213  2,22|              znajdą jakąś osadę leśną, a w niej tych, których szukają.~
2214  2,22|                 to będzie z nim źle.~- A czemu by zaś nie mieli uwierzyć.
2215  2,22|        uwierzyć. Albo to o nas wiedzą? A przecie jego znają. Nieraz
2216  2,22|            Potrafi on klimkiem rzucić. A to rozumieją, że pościg
2217  2,22|           których w mig mi powiążecie, a gdyby któren zbrojny był
2218  2,22|             Bierzcie starego Zygfryda, a ja Arnolda.~- Pilnuj się
2219  2,22|         wycieraniem szmatami pancerzy, a u nóg Sanderusa leżały prócz
2220  2,22|       bezwładnie ze Zbyszkowych boków, a potem począł jęczeć, nie
2221  2,22|        kołnierz i ściągnął ze Zbyszka, a Zbyszko przypodniósł się
2222  2,22|              prze Bóg! to ja! Zbyszko!~A wtem ujrzał w mroku i jej
2223  2,23|                Pomsta ci nie ucieknie, a pasowanyś jest rycerz. Jakże
2224  2,23|           dźgał? Danuśce nie pomożesz, a co ci zostanie? Nic, jeno
2225  2,23|              królestwa, miasta, zamki, a ty co masz? Rycerską cześć.
2226  2,23|            wygodzić. Należy mu się to. A czego tobie nie wolno, to
2227  2,23|              innym Krzyżakom ślubował, a gdybyś bezbronnego jeńca
2228  2,23|                mazowieckie sądy sądzą, a jeśli jej kołem za to nie
2229  2,23|              nią swoje porządne szaty, a sama ubierzesz się w te
2230  2,23|               ją wreszcie, rzekłszy:~- A potem wybierzem dla cię
2231  2,23|         Danusia przymknęła tylko oczy, a z ust jej wyszedł zwykły,
2232  2,23|       spokojnie!~I przeżegnał ją ręką, a następnie, nie podnosząc
2233  2,23|               spoczynku oprzytomnieje, a wy teraz pomyślcie też o
2234  2,23|        przeciął Niemcowi pęta na ręku, a następnie pomógł mu usiąść.
2235  2,23|                  Co wyście za jedni?~- A ty jak śmiesz pytać? Co
2236  2,23|            wszyscy, to poniektórzy!" - a uderzyły go dlatego, że
2237  2,23|             prostodusznego olbrzyma.~- A ówże Zygfryd, z którym szedłeś
2238  2,23|              sam ją dręczył. Hańba ci!~A Arnold wytrzeszczył oczy
2239  2,23|             córka Juranda ze Spychowa, a żona tego młodego rycerza.
2240  2,23|                ścisnął zębami knykieć, a z oczu poczęły mu kapać
2241  2,23|        ucieczki nie będziesz próbował, a każę cię całkiem rozwiązać -
2242  2,23|           utrudzenia snem kamiennym.~- A wy nie spoczniecie, panie? -
2243  2,23|               Wóz widać już na niebie, a ja wciąż rozmyślam, jako
2244  2,23|             przecie ona w Spychowie.~- A w Spychowie. Wywieźliśmy
2245  2,23|                 Sama chciała do opata, a gdy opata nie stało, cóżem
2246  2,23|        przynajmniej wiadomo, co robić. A tak, licho wie! Nuż nie
2247  2,23|            wracać przed nami z nowiną, a potem odwieźć się do Zgorzelic?~-
2248  2,23|            niebawem z nią przyjedziem, a sam zabierz tamtą niebogę
2249  2,23|              miało co innego na myśli. A teraz nie żywie już nadzieja
2250  2,23|           Trzeba to na Pana Boga zdać, a teraz myślmy jeno o panience
2251  2,23|                teraz Zbyszka odstąpić, a to z różnych wielkich przyczyn.
2252  2,23|           Dajcie mi jego katowską mać, a już ja go nie uronię i dopiero
2253  2,23|                z worka go wytrząsnę.~- A niechże ci Bóg da zdrowie!
2254  2,23|             wadzić, to dowiozę ją też; a jeśli będzie, to na gałąź!~-
2255  2,23|             Weźmiecie pierwszą lepszą, a już każda będzie lepsza
2256  2,23|                ojciec i matka. Dobrze. A kiedy ruszysz?~- Nie będę
2257  2,23|                się zbierać! - rzekł.~- A dokąd? - zapytał na wpół
2258  2,23|       pięściami oczy.~- Do Spychowa.~- A prawda! Kto tu tak chrapie
2259  2,23|            żeby ich pioruny zatrzasły! a gdy się pospali, wyczołgała
2260  2,23|           przed chatą i nie mógł spać, a usłyszawszy stąpania, chciał
2261  2,23|               tak pojedziem - rzekł.~- A jakoże tam? śpi? - zapytał
2262  2,23|             przez sen-li czy na jawie, a nie chcę wchodzić, aby się
2263  2,23|             miłoście!~- Jedź z Bogiem, a zdrowo!~Ale Hlawa odciągnął
2264  2,23|              jest u biskupa testament, a dalej proś dla niej o opiekuństwo,
2265  2,24|           skutku, bo niezbyt gorliwie, a to z tej przyczyny, że Maćko
2266  2,24|                 kwiatuszku najmilszy!" A potem mówił jeszcze:~"Skończona
2267  2,24|           niedola, skończone płakanie, a da Pan Jezus miłosierny,
2268  2,24|          Wszelako gdy minęło południe, a ona wciąż spała jeszcze,
2269  2,24|           Zbyszko...~I poczęła mrugać, a następnie rozglądać się
2270  2,24|               jagódko. Księżna daleko, a my cię Niemcom odjęli.~Na
2271  2,24|             nieprzytomne i błyszczące, a policzki pałają. W tejże
2272  2,24|         widziszże ty mnie i rozumiesz? A ona odrzekła głosem pokornej
2273  2,24|              wzruszeniem stary rycerz. A potem do Zbyszka:~- Słuchaj!
2274  2,24|         ostawać. Jak ją wiatr obwieje, a słonko ogrzeje - to może
2275  2,24|                do rozpaczliwej obrony.~A wtem od kopca począł iść
2276  2,24|          fortuny. Byłem waszym jeńcem, a teraz wyście moimi.~To rzekłszy,
2277  2,24|              Krzyżakom, którzy ludzcy, a nawet układni w nieszczęściu,
2278  2,24|         jeńcami! - powtórzył wyniośle.~A stary rycerz spojrzał ponuro
2279  2,24|       wyciągnął z wolna kord z pochwy, a następnie rzucił go pod
2280  2,24|       pozwolenie, zniknął we drzwiach, a po niejakim czasie zjawił
2281  2,24|              zaraz, gdyż lud utrudzon, a i nam samym pożywić się
2282  2,24|         uśmiechnął się z zadowoleniem, a wreszcie oświadczył, że
2283  2,24|                widocznym zadowoleniem.~A stary rycerz mówił dalej:~-
2284  2,24|       Człuchowej naród po polsku mówi, a my z bratem od siedmiu lat
2285  2,24|          tamtejszym komturem służym.~- A z porą i z czasem weźmiecie
2286  2,24|               chociaż i ja nie ułomek, a za to dowcip tępszy.~- Hej!
2287  2,24|                  bo prawy jest rycerz, a to grunt! Szczerze wam też
2288  2,24|        krzywoprzysięstwach i zdradach, a zarazem o losach nieszczęsnej
2289  2,24|               tak czynić, jak czynili, a wreszcie rzekł:~- Na błogosławione
2290  2,24|               naprzód konnicy nie mam, a po wtóre, jeśli, jako powiadacie,
2291  2,24|            drugiego nie puszczę.~- Ba, a gdybym na cześć i na włócznię
2292  2,24|               bitwie przez Skirwoiłłę, a w pojedynczej przez tych
2293  2,24|              wypada zostać przy żonie, a mnie z wami. Ale na wszelki
2294  2,24|           znaczy, co gotowe pieniądze, a i wedle ceny można się na
2295  2,24|              myślał bowiem, że Jurand, a nawet i Zbyszko za żadną
2296  2,24|       przezpieczniej wam będzie razem, a byle raz z puszczy się wydostać
2297  2,24|                tego u nas nie odmówią, a cóż dopiero swoim! Dla tej
2298  2,24|              ci tu konia podprowadzić, a ty jedź! I wyszedłszy z
2299  2,24|           wymoszczoną mchem i skórami, a pachołek Wit Zbyszkowego
2300  2,24|                cię prowadź! - rzekł. - A o starym przecie pamiętaj,
2301  2,24|             kolanie, rzekł:~- Słuchaj! A jeśli Hlawę dogonisz, to
2302  2,24|               Tak-że ci o mnie chodzi?~A młodzianek uśmiechnął się
2303  2,24|          okrutnie markotno i samotnie, a dusza rwała mu się ze wszystkich
2304  2,24|              zwrócił się ku Niemcom:~- A wy, panie, kiedy ruszycie
2305  2,24|                odpowiedział Wolfgang - a ruszymy do Malborga, gdzie
2306  2,25|            siebie Hlawa nie szczędził, a na późny wiek i osłabienie
2307  2,25|          których, mając związane ręce, a przykrępowane do brzucha
2308  2,25|               rycerskiej nie dopuścić.~A Czech chciał koniecznie
2309  2,25|              że ją z sobą musiał brać, a potem niech się jeno rozgłosi,
2310  2,25|              Jechali błędnymi drogami, a raczej bezdrożem przez bór,
2311  2,25|              jadąc nieco ku zachodowi, a wciąż na południe, musi
2312  2,25|             musi dojechać na Mazowsze, a wówczas wszystko już będzie
2313  2,25|            dzień kierował się słońcem, a gdy pochód w noc się przeciągnął,
2314  2,25|            zbrojny w kiścienie i łuki, a patrzący tak złowrogo spod
2315  2,25|          karmił się wciąż nienawiścią, a może i z tej przyczyny,
2316  2,25|               zarzucali ich pytaniami, a dowiedziawszy się, że jeńca-Krzyżaka
2317  2,25|         ujrzawszy go z okna, Jagienka, a on jej do nóg padł, słowa
2318  2,25|              Zdrowi?~- Żywi! Zdrowi!~- A ona znalazła się?~- Jest.
2319  2,25|             nie straciła przytomności, a po chwili opanowała się
2320  2,25|        wybiegła ku niemu Sieciechówna, a on, czy to dlatego, że nie
2321  2,25|           całował i całował bez końca, a tulił ją do się z taką siłą,
2322  2,25|               z początku ze zdumienia, a potem z omdlałości tak wielkiej,
2323  2,25|             Odskoczyli więc od siebie, a ksiądz Kaleb począł znów
2324  2,25|           Danusia odbita i znaleziona, a kat jej przywiezion do Spychowa,
2325  2,25|              Bogiem jest już za życia, a gdy zemrze, będą mieli ludzie
2326  2,25|               nagła radość nie zabiła, a on zaraz padł krzyżem i
2327  2,25|                całymi nocami tak leży, a dziś tym bardziej pewnie
2328  2,25|            mało przepuszczały światła, a dzień był ciemny z powodu
2329  2,25|         mlecznej barwy włosów i brody, a gdy przechyliwszy się na
2330  2,25|                Przy krześle stał stół, a na nim krucyfiks, dzban
2331  2,25|               przywiedli przed starca, a ów wyciągnął rękę, przesunął
2332  2,25|           jakimś nadziemskim światłem.~A widok ów w połączeniu ze
2333  2,26|               i czy nie byłby to godny a miły Bogu uczynek zgładzić
2334  2,26|             potykał. Da Bóg, obalę go, a potem dorżnę jako przystoi
2335  2,26|            rzekł:~- Oto granica nasza, a i do waszej niedaleko. Jedźże
2336  2,26|               niedaleko. Jedźże wolny, a jeśli cię zgryzota nie zdławi
2337  2,26|               I to rzekłszy, zawrócił, a tamten pojechał przed siebie
2338  2,26|       wysiłkiem bronił się szaleństwu, a chwilami nawet mu się poddawał.
2339  2,26|          więzieniu, i niepewność losu, a nade wszystko ów niesłychany,
2340  2,26|            nagle nad uchem jakiś głos. A on obejrzał się - i ujrzał
2341  2,26|              wysokie rycerskie siodło, a następnie uzdę. Towarzysze,
2342  2,26|                na krzyżackiej granicy, a na które gorzko się skarżył
2343  2,26|              poruszał się na drzewach, a z każdego zwieszały się
2344  2,26|            może być inne, jeno smutne, a w żadnym razie nie tak dobre,
2345  2,26|              nie z tego powodują brał, a dowie się niechybnie i Zbyszko.
2346  2,26|                 mówiła sobie w duszy - a teraz mam, czegom chciała",
2347  2,26|          poznał w nim borowego.~- Hej, a ktoś jest? stój! - zawołał
2348  2,26|            Hlawa skoczył przed siebie, a po chwili powrócił jeszcze
2349  2,26|                wa! Byłem blisko niego, a nawet trąciłem go oszczepem -
2350  2,26|               od Pana Jezusa nakazany, a to przecie człowiek.~- Ba,
2351  2,26|            Krzyżakiem kopiasta mogiła, a potem Hlawa wyciął siekierą
2352  2,26|             orszaku.~- Dusza w piekle, a ciało już w ziemi - rzekł
2353  2,26|                cisnęła ją na kamienie, a za przykładem pani uczynili
2354  2,26|               karze, jaka go dosięgła, a wreszcie Jagienka rzekła:~-
2355  2,26|         pogrześć - odpowiedział Czech.~A następnie zaczął mówić z
2356  2,27|             dziecko, odbite Krzyżakom, a do tego córkę sławnego Juranda,
2357  2,27|             czyniło się chorej lepiej, a głuchą rozpaczą, gdy stan
2358  2,27|             jej pogarszał się widomie. A co do tego nie mógł się
2359  2,27|            ostatek życia. Widzenie to, a raczej poczucie, bywało
2360  2,27|                widzieć cię już nigdy?" A tak mówiąc, spoglądał na
2361  2,27|            wąskiej drodze między polem a łąką, Ale stojąca w pobliżu
2362  2,27|               spuszczał z chorej oczu.~A ona leżała wśród popołudniowej
2363  2,27|               jakby głębszym oddechem, a z ust wyszedł ledwie dosłyszalny
2364  2,27|             cicha:~- Danusiu! Danusiu!~A ona otworzyła znów oczy;
2365  2,27|                Ej!~I odetchnął głęboko a prawie z jękiem, jakby ostatek
2366  2,27|         przypominając, coś rozważając, a na koniec spytała:~- Toś
2367  2,27|          miłował ją zawsze całą duszą, a od czasu gdy ją odzyskał,
2368  2,27|               Co zaś, jagódko, mówisz? A ona powtórzyła:~- Kwiecie
2369  2,27|             się blada i coraz bledsza, a na twarzy osiadają gęsto
2370  2,27|              zjeżają mu się na głowie, a mróz przechodzi przez kości.~-
2371  2,27|                 Ciemno? Słonko świeci, a tobie ciemno? - zapytał
2372  2,27|                się co łudzić - konała!~A on w przerażeniu i rozpaczy
2373  2,27|        Niewiasty zamknęły jej powieki, a następnie poszły po kwiaty
2374  2,27|               i słowa, sam jak martwy, a oni krążyli to bliżej, to
2375  2,27|              znaleźli też lilie polne, a na miedzy przy ugorze janowiec.
2376  2,27|         Zbyszko niósł w głowach nosze, a niewiasty, obarczone zbywającymi
2377  2,27|               szli między zieloną łąką a równym, szarym ugorem, jakby
2378  2,28|              początku krętą i zapadłą, a potem szeroką leśną drogą
2379  2,28|                 gdzie bór się kończył, a poczynały się rozległe wilgotne
2380  2,28|             zbrojni "woje" spychowscy, a za nimi niewiasty zamężne
2381  2,28|              Dola! Dola! Tobie wesele, a nam płakanie. Śmierć cię
2382  2,28|          Kościej cię zabrał - oj! oj!"~A niektóre, przechylając w
2383  2,28|             rodzic w wielkiej żałobie, a ty już chodzisz po boskich
2384  2,28|              mężowego sieroctwa i łez. A był ten lament i ten żal
2385  2,28|                i przywiedli do noszów, a on klęknął przy zwłokach,
2386  2,28|             objął ją jednym ramieniem, a drugie, pozbawione dłoni,
2387  2,28|            rozpoczął Requiem aeternam. A po ukończeniu pieśni długi
2388  2,28|           wzywać i zapraszać ku sobie, a oni szli śpiewający szerokim
2389  2,28|               utracił władzę w nogach, a gdy położono go na łożu,
2390  2,28|              rozjaśnioną i szczęśliwą, a czasem poruszał ustami,
2391  2,29|               wnet po takiej strasznej a bolesnej podróży, którą
2392  2,29|               jakby kto mieczem uciął, a została tylko pamięć, że
2393  2,29|               dobro, zginęło kochanie, a nie pozostało nic. Każdy
2394  2,29|            układa sobie na przyszłość, a Zbyszkowi jutro stało się
2395  2,29|             gotów skapieć do szczętu". A klecha przyświadczał roztropnie,
2396  2,29|                też o niej bez ustanku, a następnie, będąc przez pół
2397  2,29|              samego świtania trwający.~A potem zmorzon tym płaczem
2398  2,29|                za przybycie dziękować, a następnie wypytywać, skąd
2399  2,29|               nieszczęściu dowiedział.~A ów odpowiedział mu przez
2400  2,29|                rozbójników się puścił!~A na to pan de Lorche ruszył
2401  2,29|              każdy wójt robi, co chce, a w drapieżności to już~chyba
2402  2,29|            jako Tolima sam to mówił.~- A stryj Maćko jakoże się ma?
2403  2,29|                samej przyczyny bronią, a wreszcie chodzi kapitule
2404  2,29|          krewny grafa geldryjskiego.~- A przeczże o twoją głowę ma
2405  2,29|           byłeś wolny, l ot mnie masz! A pókim w twoich rękach, nic
2406  2,29|                  rzekł ksiądz Kaleb. - A myślę, że tak i będzie,
2407  2,29|           znacznym i wozy mam ładowne, a tego, co na nich jest, wystarczy...~
2408  2,29|              się o Maćka będą droczyć. A widzicie, muszą zapłacić,
2409  2,29|         popadnie, to o nim zapominają. A Zakonowi o gości okrutnie
2410  2,29|          chodzi, bo mu Witolda strach, a jeszcze bardziej Polaków
2411  2,29|              gdzie chcesz na Mazowszu, a ja do Malborga po stryj
2412  2,29|             szrankach u niego potykać, a prócz tego słyszałem, że
2413  2,29|              zaś szlachty aragońskiej, a szczególnie owego Jana,
2414  2,29|         sprostał mu nigdy w szrankach, a Maurowie pierzchali na sam
2415  2,29|               całego waszego narodu.~- A obaczym! - rzekł Zbyszko -
2416  2,29|              tylko: daj Bóg widzieć.~- A ja przywtarzam.~Jednakże
2417  2,29|                papieża Benedykta XIII, a dalej króla aragońskiego
2418  2,29|               co Zawiszy ustępujących, a między gośćmi krzyżackimi
2419  2,29|             niewoli, więc jedź ze mną, a obaczysz króla i dwór.~-
2420  2,29|               widzieć waszych rycerzy, a przy tym słyszałem, że damy
2421  2,30|         boleści o stryjcu przepomniał, a że i bez tego prędko zwykł
2422  2,30|               mieszkańcy nadgraniczni, a zwłaszcza dzieci bogatych
2423  2,30|            lubawskim, że się podzielą, a bali się, iż gdy się rozgłosi,
2424  2,30|                 i jakowegoś pisarza... A zaś chodziło im, by nikt
2425  2,30|             jest oto w Płocku.~- Wiem, a tamci nie wrócili! - zawołał
2426  2,30|               zamku u księcia mieszka, a tam im przezpieczniej niż
2427  2,30|              giermek jest tu w Płocku? a co on tu robi? - zapytał
2428  2,30|                która w Spychowie była, a teraz jest dwórką tutejszej
2429  2,30|           pomstą.~- Prawda! - rzekł. - A gdzie zaś ów kat? Co się
2430  2,30|                iże się do was wybiera, a byłby to już dawno uczynił,
2431  2,30|         powrocie ze Spychowa chorzała.~A Zbyszko spytał znów, otrząsnąwszy
2432  2,30|    pacholikowych szatkach przyjechała, a po drodze pana naszego omackiem
2433  2,30|               świecie nie wiedzieli.~- A jakoże na ową pannę wołali?~-
2434  2,30|               w Spychowie, dowiedział. A Zbyszko również rad mu był
2435  2,30|           poczciwość chrześcijańską.~- A mówił Tolima, że miałeś
2436  2,30|             młodszym dzieciom krzywda. A bez niej jużci przezpieczniej,
2437  2,30|              ją miłował i błogosławił, a Zbyszko, choć to już wiedział
2438  2,30|              mi nic o niej nie mówili.~A Czech zakłopotał się nieco
2439  2,30|             zapytał:~- Gdzie, panie?~- A u Skirwoiłły, tam, na Żmujdzi.~-
2440  2,30|                 czyście nie zabaczyli? A wreszcie, Bóg raczy wiedzieć!
2441  2,30|            myślał, że ja powiedziałem, a ja, że on. Na nic to było,
2442  2,30|              która okrutnie ją miłuje! A znów Krzyżacy niczego księżnie
2443  2,30|             raz, że królewska rodzona, a po wtóre, wielka Zakonu
2444  2,30|             tutejszych księstwa oboje, a ponoć dokazali także, że
2445  2,30|           krzyw z przyczyny Wizny...~- A książę Janusz i księżna
2446  2,30|               królu do oczu wymówić.~- A król co? za kim jest? Zali
2447  2,30|               dawna już wojną grozi... A co do kniazia Witolda, to
2448  2,30|               z dworu księcia Janusza, a z dawnych znajomych krakowskich
2449  2,30|               i Staszka z Charbimowic, a wreszcie i Powałę z Taczewa,
2450  2,30|               o różne przewagi bojowe, a zarazem przypatrując się
2451  2,30|                oglądam.~- Jam też rad. A rodzic twój gdzie?~- Nie
2452  2,30|               wykupem za niego jadę.~- A oważ dzieweczka, która cię
2453  2,30|             jako mu zmarła po odbiciu. A Powała słuchał uważnie i
2454  2,30|               tych, którzy go porwali. A porwali dlatego, że bogaty
2455  2,30|               i króla, i nas się boją, a jednak od grabieży i mordów
2456  2,30|               do obcych dworów wysyła, a w oczy mu się łasi, bo lepiej
2457  2,30|               I znów na chwilę ucichł, a potem położył dłoń na ramieniu
2458  2,30|           Powiem królowi - powtórzył - a w nim wre już z dawna gniew
2459  2,30|                żywie - odparł Zbyszko. A Powała spojrzał na niego
2460  2,30|           mistrzowego stanąć nie może, a mistrzowi jego rozum potrzebny,
2461  2,30|             angielskiego po łuczników. A o stryja niech cię głowa
2462  2,30|                 któren stał w pobliżu, a ów rozpytawszy się już poprzednio,
2463  2,30|              uściśnięcia waszej dłoni, a to potykać się z wami w
2464  2,30|          wyglądał jak góra, i rzekł:~- A ja tam rad, że się spotkamy
2465  2,30|          Lorche zaś zawahał się nieco, a potem ozwał się jakby z
2466  2,30|                i on szczerym śmiechem.~A Powała pochylił się, otoczył
2467  2,30|               przyjaźnie i litościwie, a potem przybladła nieco i
2468  2,31|                  rzekła:~- Prawdziwie! A ja myślałam, że kto z dworu
2469  2,31|         leciały, gdy nam o was prawił. A odnaleźliście waszą niewiastę?
2470  2,31|          pociecha, że pewnie w niebie, a wyście młodzi. Mocny Boże!
2471  2,31|             jemu się nie poszczęściło. A zdawał się człek bystry
2472  2,31|          powiadam, że jemu na rozumie, a wam na gładkości nie zbywa.~-
2473  2,31|           pokłony gospodarza starosty.~A w młodzianku rozdarło się
2474  2,31|         Schonfeld.~Na to zaś Powała:~- A trzeba go nosić w sercach.~
2475  2,31|           rozgłośniej i nadszedł król, a z nim razem arcybiskup gnieźnieński,
2476  2,31|               pokłony Niemcy-posłowie, a naokół stanęli dygnitarze
2477  2,31|               my tu przyszli - i jadło a napitek, nie twoje pergaminy,
2478  2,31|                do księcia Ziemowita:~- A jutro do puszczy na łów -
2479  2,31|       Wielkopolska mniej były lesiste, a w niektórych ziemiach tak
2480  2,31|         jakiego zwierza będą polowali, a książę Janusz posłał jednego
2481  2,31|       powitaniem księżny Ziemowitowej, a następnie rozmową z księżną
2482  2,31|              to na niebieską, obcisłą, a bramowaną purpurowym szlakiem
2483  2,31|         następnie, że rozmaici młodzi, a nawet starsi rycerze wpatrują
2484  2,31|                w nią pilnie i łakomie, a raz, gdy zmieniał przed
2485  2,31|              do niej więcej przemówić, a to dlatego, że był zajęty
2486  2,31|         dlatego, że był zajęty służbą, a po wtóre, że przez cały
2487  2,31|           dosłyszeć. Obie też księżne, a z nimi niewiasty, wstały
2488  2,31|           umiejącego dobrze po polsku, a ten zwrócił się następnie
2489  2,31|         Agnieszki z Długolasu pozywać, a teraz znów w inną godzi.
2490  2,31|             smoka przeciw niej wysyła, a ów podchodzi każdej wiosny
2491  2,31|       przygryzał go, aby nie parsknąć, a i Zbyszko w innych czasach
2492  2,31|               odpowiedział de Lorche - a najlepszy dowód masz w tym,
2493  2,31|                i wywczasem nie gardzi, a dziś do późna biesiadował.~
2494  2,31|              twoją krakowską przygodę. A że był przy tym rycerz Powała,
2495  2,31|              dzidą! z dzidą! z dzidą!" A Powała umyślnie drew na
2496  2,31|             jego duszę kniazik Jamont, a jeszcze bardziej pocieszyła
2497  2,31|          wracano przeto zwykle parami, a że nie chodziło o to żadnej
2498  2,31|               księżna list do mistrza, a prócz tego wymogła, że nadmienił
2499  2,31|             sprawie czynić trudności". A mistrzowi chodziło wielce
2500  2,31|          mitręgi - kończyła Jagienka - a że król, nie chcąc siostrze