Tom,    Rozdzial

2501  2,31|               żyw, wdzięczen wam będę.~A ona, podniósłszy na niego
2502  2,31|                kilka roków przybyło... A Niemce i mnie rodzica na
2503  2,31|              czym ona spytała znowu:~- A po wykupie Maćka ostaniecie
2504  2,31|            górę, jakby się namyślając, a po chwili odrzekł:~- Nie
2505  2,31|               dola!... Stryja wykupię, a potem chyba do Witolda pójdę,
2506  2,31|               dopełnić - i może zginę.~A na to zamgliły się oczy
2507  2,31|            które go gryzły, i rzekł:~- A wy... a ty - ostaniesz tu
2508  2,31|             gryzły, i rzekł:~- A wy... a ty - ostaniesz tu przy dworze?~-
2509  2,31|           musieli się tam już pożenić, a chociażby i nie, to się
2510  2,31|          spotkanie z wielkim mistrzem, a tyś jest do rycerzy królewskich
2511  2,31|                i razem z nami ruszysz.~A Zbyszko aż się spłonił z
2512  2,31|              niektórzy w domu zostali, a inni szukali przygód w zamorskich,
2513  2,32|           zachodnich i w samym Rzymie, a zarazem zgniewany nieuczciwością
2514  2,32|               nim prędzej się skończy, a wówczas pora będzie gadać
2515  2,32|          Mówicie, że nic wam do Litwy, a Skirgiełłę chcecie na stolcu
2516  2,32|            szczędził pochlebnych słów, a chwilami uderzał i w pokorę.
2517  2,32|              orszaku jego był Zbyszko, a w mistrzowym obaj von Badenowie,
2518  2,32|                Dobek z Oleśnicy kopią, a Lis z Targowiska skakaniem
2519  2,32|                  między wielkim królem a mistrzem nie przyjdzie,
2520  2,32|          przyjdzie do wymiany jeńców - a w takim razie będziesz mógł
2521  2,32|               bom dał rycerskie słowo, a taniej nie chcę, abyś wiedział,
2522  2,32|               Na to ściskał go Arnold, a rycerze i polscy, i krzyżaccy
2523  2,32|                baranków się podajecie, a naszych za wilków. Tymczasem
2524  2,32|           udział, ani jeden nie żywie, a barankowie chodzą przezpiecznie
2525  2,32|              nie miał co na to odrzec, a gdy spostrzegł przy tym,
2526  2,32|          przypatrzeć, i rycerz Powała, a z nimi razem Zbyszko z Bogdańca.~
2527  2,32|            niego jako poseł królewski. A król nie odmówił prośbie
2528  2,32|               całego dworu ulubieńcem, a przy tym nigdy o nic dla
2529  2,32|             Wenden przyjechał wczoraj, a dziś wieczór pojedziecie
2530  2,32|                mistrzowym orszakiem.~- A potem do Malborga.~- A potem
2531  2,32|                 A potem do Malborga.~- A potem do Malborga.~Tu kniaź
2532  2,32|              potrafili Niemce uzyskać, a z Witoldem nie będą mieli
2533  2,32|           Witolda zbożem i pieniędzmi, a nie bez tego także, aby
2534  2,32|                odpowiedział Zbyszko. - A może za to sam Zakon wypowie
2535  2,32|                z oznakami mistrzostwa, a od wczesnych lat przywykł
2536  2,32|                chłopach, mieszczanach, a nawet na duchowieństwie
2537  2,32|             był w pogaństwie pozostał. A wojny toczą ku rozpostarciu
2538  2,32|           będzie ucięta im ręka prawa, a prawa noga im ochromieje,
2539  2,32|             zawsze w ostatniej chwili, a potem Bogu czynił dzięki
2540  2,32|            Zakon od Bóg wie jak dawna, a z nimi razem mnóstwo miast
2541  2,32|       skroniach już mu się posrebrzył, a bystre niegdyś oczy pokryły
2542  2,32|              kochał się w krotofilach, a i teraz nawet nie usuwał
2543  2,32|           będzie im ucięta ręka prawa, a prawa noga im ochromieje,
2544  2,33|          zamkowym staro-stą krzyżackim a okoliczną szlachtą, której
2545  2,33|         odwlecze się jeszcze na długo. A przede wszystkim sam widok
2546  2,33|               widać je było doskonale, a po niejakim czasie, gdy
2547  2,33|              szczytem był Stary Zamek, a stokami - Średni i rozłożyste
2548  2,33|      wzmocnionych potwornymi skarpami.~A Konrad von Jungingen dodał
2549  2,33|          patrzał w zamyśleniu na mury, a Zbyszko, któremu Powała
2550  2,33|          podobieństwo między Zyndramem a żmujdzkim wodzem Skirwoiłłą.
2551  2,33|              zamku, jeśli nie kościół? A nasza katedra za trzy takie
2552  2,33|             figura Najświętszej Panny.~A mistrz znowu był nierad
2553  2,33|           wysłany podówczas do Anglii; a dalej: wielki szpitalnik,
2554  2,33|         drogach i przy łamaniu lodów - a z nimi gromada braci świeckich,
2555  2,33|        rzekłszy, podniósł oczy w górę, a usta jego poruszały się
2556  2,33|            ciekawością na wysłanników, a zwłaszcza na Powałę z Taczewa,
2557  2,33|              stajnie. Ubodzyśmy mnisi, a przecie ludzie mówią, że
2558  2,33|              bo gmach okrutnie wysoki, a koni przecie po schodach
2559  2,33|          komtur zamkowy - są śpichrze, a w nich zboża choćby na dziesięć
2560  2,33|            między basztą Św. Wawrzyńca a basztą Pancerną wwiódł ich
2561  2,33|            giermków i wojsk najemnych, a po przeciwległej stronie
2562  2,33|               osobnej twierdzy bronić, a wszystko otoczone murem
2563  2,33|        błyszczała toń ogromnego stawu, a od południa sterczały silniej
2564  2,33|         gołębia uwiązanego na maszcie, a których groty przebijały
2565  2,33|               francuskich, i małomówną a dumną szlachtę hiszpańską,
2566  2,33|      przybranych w jedwabie, aksamity, a na wojnę w niezłomne zbroje,
2567  2,33|     zwierzchnicy. "Wieża pełna złota", a ściślej: osobna izba zbudowana
2568  2,33|                tu niezmierne bogactwo, a zarazem żelazny ład, który
2569  2,33|             kapitanów najemnych wojsk, a co tu zrodziła i postanowiła
2570  2,33|                chrzest z rąk polskich, a tron krakowski razem z ręką
2571  2,33|          właśnie utrzymanie pogaństwa.~A tymczasem między narodami
2572  2,33|       opiekunom i obrońcom pogaństwa - a głosy te, którym jedynie
2573  2,33|               tynów, zmierzchła twarz, a na pamięć nasunęły się mimo
2574  2,34|            miłowali się wzajem zawsze, a w ostatnich latach wspólne
2575  2,34|         przerywając sobie opowiadanie, a Maćko słuchał uważnie, wzdychał
2576  2,34|            końcu znów jął wypytywać:~- A Jurand żywie jeszcze?~-
2577  2,34|             bobra z Jagienką chodzili. A to was tu psubraty w podziemiu
2578  2,34|              od pomsty wdzięczniejszy, a po wtóre chcieli mieć w
2579  2,34|             ich po wszystkich dworach, a z nimi razem i naszego króla.~
2580  2,34|            Zakonie piastował godności, a ten jest znamienitego rodu
2581  2,34|             przepuścić - rzekł Maćko - a skoro jako słyszę, ugoda
2582  2,34|             potrzebujesz płacić.~- Ba! a nasze słowo rycerskie? -
2583  2,34|                Zbyszko. - Ugoda ugodą, a Arnold bezecność mógłby
2584  2,34|          większa miłość dla Zbyszka.~- A czci potrafi strzec!...
2585  2,34|          Wiater młode drzewo przygnie, a stare złamie.~- Owa! nie
2586  2,34|              inną do smutku przyczynę, a prawdę rzekłszy, nie tylko
2587  2,34|              zaś? - zapytał Zbyszko.~- A pamiętasz, jakom cię w obozie
2588  2,34|              jak najprędzej k'Niemcom, a nie wiedzą, że Krzyżaków
2589  2,34|          zamilkł.~Zbyszko zaś rzekł:~- A widzicie. W pojedynkę niejeden
2590  2,34|             sami.~- Oj, pomiarkowałem! a da Bóg, i ci posłowie królewscy
2591  2,34|           królewscy po-miarkują także, a zwłaszcza rycerz z Maszkowic.~-
2592  2,34|             powszechną, opuścił głowę, a Maćko rzekł:~- Szkoda zacnego
2593  2,34|              Szkoda zacnego Królestwa, a boję się, by nas Bóg za
2594  2,34|             tym może być obraza boska.~A Zbyszko na owo wspomnienie
2595  2,34|              okrutny - i zakrzyknął:~- A któż mnie wówczas od kata
2596  2,34|                  I począł drzeć włosy, a następnie gryźć pięści,
2597  2,34|             zamkowy sam ich oprowadza, a potem pójdą do wielkiego
2598  2,34|          miłości ma mistrz zaprosić.~- A ty coś od rana czynił?~-
2599  2,34|               ty coś od rana czynił?~- A ja przypatrywałem się niemieckiej
2600  2,34|    przyrównywałem ją z naszą czeską.~- A ty czeską pamiętasz?~- Wyrostkiem
2601  2,34|          rzeczy ciekawy.~- No i cóż?~- A nic! Jużci tęga jest krzyżacka
2602  2,34|                godnie, ale to są woły, a nasi Czesi wilcy. Gdyby
2603  2,34|                woły wilków nie jadają, a wilki okrutnie na wołowinę
2604  2,34|                mocy - to pojedziemy.~- A dokąd? - spytał Czech.~-
2605  2,34|           Wpierw musicie wy dobrzeć.~- A potem co?~- Potem? Wrócicie
2606  2,34|            jako Bogdaniec miłujecie.~- A ty?~- I ja go miłuję.~-
2607  2,34|            dobrego - to gdzie indziej, a tam nic, jeno strapienia
2608  2,34|           wedle opatowego dziedzictwa, a nie wspomniałem ci o niej,
2609  2,34|               jeńców - rzekł Zyndram - a potem oglądaliśmy gospodarstwo
2610  2,34|          Saracenów w Sycylii nauczyli, a w zamkach komnaty ci osobliwe,
2611  2,34|           niego zdziwiony i zapytał:~- A bogactwo ich, a porządki,
2612  2,34|             zapytał:~- A bogactwo ich, a porządki, a wojsko i gości -
2613  2,34|              bogactwo ich, a porządki, a wojsko i gości - widzieliście?~-
2614  2,34|          pokazywali niby z gościności, a w rzeczy dlatego, aby serce
2615  2,34|            morza - tam, skąd przyszli.~A Maćko, przepomniawszy w
2616  2,34|             postawił dzbaniec z winem, a przy nim kubki, po czym
2617  2,34|               w kupie cegły? -wapno! - A wiecie, co ludzi? - miłość.~-
2618  2,34|                płynie - zawołał Maćko.~A Zyndram uradował się w sercu
2619  2,34|                o ugodzie między królem a mistrzem - przychodzili
2620  2,34|              rzekł niespokojnie Maćko.~A Zyndram pogładził dłonią
2621  2,34|               jakby szukał porównania, a wreszcie uśmiechnął się
2622  2,34|                lepszego nie wyczytasz!~A Maćko aż wzruszył się i
2623  2,35|                na Wysokim Zamku obiad, a potem wieczerza na cześć
2624  2,35|       zaproszon jako królewski rycerz, a dla Zbyszka i Maćko. Obiad
2625  2,35|              oświecało dziesięć okien, a którego palczaste sklepienie
2626  2,35|           jedzono na złocie i srebrze, a popijano małmazją, albowiem
2627  2,35|                i Zyndrama z Maszkowic, a bystrzejsi pomiarkowali,
2628  2,35|                i pląsy bosych dziewek. A gdy dziwiono się obecności
2629  2,35|      przyjaciel, temu pod nami dobrze, a kto nieprzyjaciel, na tego
2630  2,35|               małymi schodami w murze, a przy tych schodach jest
2631  2,35|               żywo! - zawołali bracia.~A pan z Maszkowic domyślił
2632  2,35|              twojego pana czym pobić!" A Skarbek dorzucił ci mu pierścień
2633  2,35|              wiedzieli, co mają mówić, a Zyndram z Maszkowic rzekł
2634  2,35|              wszyscy mogli go widzieć, a potem podał mistrzowi.~-
2635  2,35|          uśmiechnął się, rad z siebie, a duchowni i świeccy aż popod-nosili
2636  2,35|            żelazne, panie, macie ręce. A grafburgundzki dodał:~-
2637  2,35|                tu widzę, ale czerstwy.~A tu zbliżyli się ku niemu
2638  2,35|        biesiadach takie rzeczy czynią, a zdarzy się, że mniejszy
2639  2,35|            niebo, do rodzinnego zamku.~A było w tym to dziwnego,
2640  2,36|             jeszcze gładsza, niż była.~A Zbyszko rzekł:~- Odmieniła
2641  2,36|          pamiętałem ją prostą dziewką, a teraz to jej... choćby na
2642  2,36|               przy tym Cztana i Wilka, a ja sam jej rzekłem, że przezpieczniej
2643  2,36|                było sieroty najeżdżać. A Maćko zamyślił się.~- Ale
2644  2,36|               Chłopy młode i krzepkie, a ja stary.~- Ej! to, to już
2645  2,36|             jasne, droga sucha, łatwa, a przy tym bezpieczna, gdyż
2646  2,36|                tak, jakby witała ojca, a on, choć nie byle co mogło
2647  2,36|                chciał wziąć, to wziął, a kogo chciał ostawić, to
2648  2,36|             się; widać już raj ogląda, a w nim Danuśkę.~- Pilnujesz
2649  2,36|                z chabru i z nagietków, a naokół wymieciona czysto
2650  2,36|                 rozpłakał się rzewnie, a ona objęła mu rękoma głowę
2651  2,37|          Zbyszko chadzał do podziemia, a czasem też z kuszą do boru,
2652  2,37|               Nie płuży smutek nikomu, a przez to lepiej wam do Bogdańca
2653  2,37|           Macko. - Mówiłem, że koniec, a tu nie koniec! Bójże ty
2654  2,37|              boleści się otrząśniesz - a potem ruszysz, dokąd zechcesz.~-
2655  2,37|               piję jak każdy człowiek, a sprawiedliwie mówię, że
2656  2,37|                  dopiero mnie popuści. A pierwej - nie! Nie utrzymalibyście
2657  2,38|             która go toczy, zapomnieć, a obecność giermka przypominałaby
2658  2,38|          zabrać.~- Ba, on tu z ojcami, a bez ojców będzie mu się
2659  2,38|            wszystkich co dzień ogląda, a ojciec Kaleb powiada, że
2660  2,38|          Lepiej tu wszystkich ostawię, a Spychowa nie przedam, choćby
2661  2,38|              zapytał:~- O co chodzi? - a gdy mu powtórzono głośniej,
2662  2,38|               się patrzył człek młody, a nie bojący, bo zaś ściana
2663  2,38|              zabierała głos niewiasta, a do tego dziewka przetowłosa.~
2664  2,38|             obok, to t co? To właśnie! A obaczym, komu się somsiedztwo
2665  2,38|         Zbyszko. ~ Czego się ociągasz? A Hlawa zmieszał się wielce
2666  2,38|           Maćko.~- Rozum macie bystry, a niceście nie pomiarkowali -
2667  2,38|            odrzekła Jagienka.~- Bo co?~A ona zamiast odpowiedzi zwróciła
2668  2,38|             zwróciła się do giermka:~- A jakby tak Anula Sieciechówna
2669  2,38|              niczego się nie domyślał, a Maćko dziwił się także temu
2670  2,38|               I zawołała Sieciechównę, a ta weszła, wiedząc lub domyślając
2671  2,38|                w fałdach jej spódnicy.~A Czech klęknął koło niej
2672  2,39|               na rosłym koniu bojowym, a swoi otaczali go dokoła.
2673  2,39|               przy drugim strzemieniu, a tuż obok giermek z Sieciechówną.
2674  2,39|           dziękując jej za życzliwość. A teraz, gdy spoglądał na
2675  2,39|              na chwilę kolana Zbyszka.~A tymczasem pachołkowie konni
2676  2,39|            dosięgnie ich zła przygoda. A Maćko dodał:~- Pewnie, ale
2677  2,39|                dostał Zbyszko Spychów. a potem Moczydoły i wszystko,
2678  2,39|             godny w Bogdańcu wystawię; a wtedy obaczym!...~Tu przypomniało
2679  2,39|             skłonić.~"Hej! szczuka ja, a oni kiełbie - myślał - niech
2680  2,39|               Bóg wie kiedy oto wróci, a przy tym Jagienkę uważa
2681  2,39|        powiadał, że czujesz Bożą wolę, a to temu kilka lat... Boja
2682  2,39|               Nie powiadaj byle czego! A jak Zbyszko wróci? Ale ona
2683  2,39|                  Mniszką ostanę.~- No, a jakby cię pokochał? Jakby
2684  2,40|          testamentem opatowym uładzić, a potem, zaopatrzeni w należyte
2685  2,40|         osuszył błota, pozwężał rzeki, a gościńce szły krajem spokojnym,
2686  2,40|                śpiewania odziedziczył, a żywy jak skra. Poczuł się
2687  2,40|             pachołkami jak prawy wódz, a oni w mig każdy jego rozkaz
2688  2,40|            więc temu Maćko i Jagienka, a on dziwił się także z wielką
2689  2,40|                wybierał i że maluczko, a byliby go w domu nie zastali,
2690  2,40|                  odrzekł na to Jaśko - a jeśli nie on, to jego żona
2691  2,40|           rycerz z Bogdańca zapytał:~- A Cztan i Wilk ostawili tu
2692  2,40|               polu Krzyżaków gnębił... A Cztan? Co z nim słychać?~
2693  2,40|         niejeden woli z drogi ustąpić, a ona go po włochatym pysku
2694  2,40|                po opatowe dziedzictwo. A on powiada: "Czemu zaś mi
2695  2,40|          mówili?" Więc ja znów na to: "A cóż to, Jagienka twoja,
2696  2,40|               poszczerbili się wzajem, a potem pili na umór, jak
2697  2,40|               nawet dobytek w stadach, a z niewielkiego stadka świerzop
2698  2,40|           uciekać wyłącznie do Śląska, a tam niemieccy lub zniemczeni
2699  2,40|         skrzywiły się ściany i pułapy, a modrzewiowe belki zrębione
2700  2,40|                zawiadował majętnością.~A po chwili:~- Ja bym i tak
2701  2,40|            rowem i częstokołem siedzi, a przy tym czatownię ma, z
2702  2,40|              Jagienkę wziął - myślał - a z nią Moczydoły i opatowe
2703  2,40|              tego, czy Zbyszko wróci - a to była rzecz niepewna i
2704  2,40|              ni odsepów, ni zwierzyny, a pewnego wieczora, przyjechawszy
2705  2,40|               naszej królowej Jadwigi.~A ona aż zerwała się z ławy
2706  2,40|              już wszystko naraz odbyć, a potem siedzieć spokojnie
2707  2,40|               i pohamować go potrafię. A gdyby przygoda się jaka
2708  2,40|             przecie jest nowa królowa.~A Maćko skrzywił się i machnął
2709  2,40|        przygody, bo kraj był spokojny, a od wszelkich napadów ze
2710  2,40|              zapalczywy, czy rozważny, a zapisywano wszystko tak
2711  2,40|           męstwo - mówił sobie Maćko - a widać większy rozum i większą
2712  2,40|        rozpamiętywał każde jego słowo, a raz zapożyczył nawet od
2713  2,40|               Bo Zakon to taki rycerz! A po chwili dodał:~- Z lada
2714  2,41|             Krakowie niedługo zabawili a byliby zabawili jeszcze
2715  2,41|      położonych nizinnie Zgorzelicach, a zwłaszcza w Jagienkowych
2716  2,41|              majętność była pod borem, a wskutek długiej niebytności
2717  2,41|          chwytała go tęsknota okrutna, a obok niej i niepokój, jakiego
2718  2,41|              tu mozolę - mówił sobie - a tam chłopisko mój leży może
2719  2,41|            zawsze, jakby kto zapisał: "A co?" -a pierwsza jego odpowiedź: "
2720  2,41|            jakby kto zapisał: "A co?" -a pierwsza jego odpowiedź: "
2721  2,41|              pierwsza jego odpowiedź: "A nic!" - potem wprowadzał
2722  2,41|            kółko, ciągle o tym samym - a nigdy żadnemu z nich nie
2723  2,41|              razy zadawała poprzednio, a on odpowiadał na nie z taką
2724  2,41|                jak zamków dobywanie?~- A obacz, co się Wilkowi przygodziło?
2725  2,41|              żadna zbroja nie uchroni, a w polu, byle rycerz ćwiczenie
2726  2,41|                i dziesięciu nie dać.~- A Zbyszko? Zali zacną ma zbroję?~-
2727  2,41|                  Ma ich kilka zacnych, a najlepszą tę zdobyczną po
2728  2,41|               z niepokojem Jagienka.~- A tom ci nie mówił? Nie masz
2729  2,41|                żaden z nich nie chybi, a znajdzie się poniektóry,
2730  2,41|       Kościołowi świętemu nie skąpiąc, a po wtóre, co boska głowa,
2731  2,41|               graniczny między Wilkami a opatem o leśne nowocie,
2732  2,41|                za popędem swej natury, a zarazem podniecon myślą,
2733  2,41|             pobladł, na chwilę umilkł, a potem tak ozwał się do kłótliwego
2734  2,41|         Zbyszkowi, to bierzcie nowiny, a Zbyszkowi niech tak Bóg
2735  2,41|               wyciągnął ku niemu dłoń, a ów, znając go z dawnych
2736  2,41|            znakiem krzyża - odrzekł:~- A kiedy tak, to co innego!
2737  2,41|               jeszcze i swego ustąpię. A waszemu bratankowi niech
2738  2,41|                sobie wzajem w ramiona, a potem długi czas spierali
2739  2,41|                 odparł stary rycerz. - A ty? Niby to go nienawidzisz?~
2740  2,42|               Żmujdź między Krzyżakami a Witoldem zbyt zajmowała
2741  2,42|           Rycerstwo rwało się do niej, a po wszystkich siedzibach
2742  2,42|            chciał poprzestać na swoim, a o zagrabieniu cudzego myślał
2743  2,42|              był człowiekiem rozumnym, a jako bywalec widział i przeznał
2744  2,42|          królewską, nie dopuści.~- Ba! a jeśli król pierwszy wojnę
2745  2,42|     krześcijaństwo dopiero co przyjął, a Niemce szczekają po świecie,
2746  2,42|               niedziela po mszy kołem, a potem weszło w zwyczaj,
2747  2,42|           rozmawiał z każdym ochotnie, a gdy wreszcie gość, nagawędziwszy
2748  2,42|                 wmówił na końcu sobie, a zarazem i Jagience. Zbyszko
2749  2,42|                zburzeniu Nowego Kowna, a nawet słyszała i coś więcej,
2750  2,42|           nawet słyszała i coś więcej, a mianowicie, że Witold rozpoczął
2751  2,42|                rzecz podobna do wiary, a ów, zastanowiwszy się, tak
2752  2,42|                pokój z Niemcami czyni, a jak tam dokaże tego, co
2753  2,42|                tak sobie czasem myślę: a nuże on ode mnie mądrzejszy
2754  2,42|            Żmujdzi zawdy będą rodziły, a krwi nie szkoda, byle nie
2755  2,42|            gryką dobrze już zrudziały, a o Zbyszku nie było i słychu.~
2756  2,42|               odpowiadał półsłówkami - a trzeciego dnia zachorzał
2757  2,42|          cierpiał po wypadku z turem - a do zupełnego poderwania
2758  2,42|      odpoczynku w łożu wszystko minie, a tymczasem stało się przeciwnie.
2759  2,42|           pomyślawszy chwilę, rzekł:~- A nużby tobie chętniej powiedział
2760  2,42|                to on cię przecie lubi, a to też widziałem, że jak
2761  2,42|      powiedziałem, że wodzi, to wodzi. A jak cię długo nie ma, to
2762  2,42|               Zbyszka do nieboszczki - a te rzeczy nie chciały się
2763  2,42|              rzekła do Maćka - i rozum a doświadczenie macie lepsze;
2764  2,42|         Spychowie w podziemiu położył.~A ów, nie odejmując oczu od
2765  2,42|          kilkakroć na udeptaną ziemię, a raz otoczyli mnie w bitwie -
2766  2,42|                to już będzie i koniec.~A młodzian zamknął na chwilę
2767  2,42|           Danuśkę, i siebie ucieszę... A potem aże mi się dziwno
2768  2,42|                 nawet chwalebna rzecz, a to przecie nieprzyjaciele
2769  2,42|              Wypocznienia ci nie brak, a krzypota cię rychło popuści.
2770  2,42|                wesołości nabierzesz.~- A skąd jej wezmę? W sobie
2771  2,42|               sobie ci jej nie znajdę, a pożyczyć mi jej - nikt nie
2772  2,42|               posądzać go o tajemnicę, a natomiast począł się gładzić
2773  2,42|             tobie się jedno skończyło, a drugie się jeszcze nie zaczęło -
2774  2,42|           ludziom, że się mnie radzą!"~A gdy po owej rozmowie wieczorem
2775  2,42|                lekarstwo.~- Ja? jakie?~A on objął ją wpół i począł
2776  2,42|             ukrywszy między czaprakiem a wysokim siodłem spłonioną
2777  2,43|               przeświecające w słońcu, a teraz wyobrażał sobie tak
2778  2,43|              niej nie było ziemskiego, a stała mu się duchem tak
2779  2,43|               tęskni mąż do niewiasty, a myślał tylko tak, jak myśli
2780  2,43|             pacholę z wielkiego rodu - a teraz stał się jeszcze piękniejszy,
2781  2,43|               w nim jak war w garnku - a spotężnione czystością i
2782  2,43|               które mu cięży okrutnie. A Maćko, zamiast sprzeciwiać
2783  2,43|         zaraniu lat pierwszą miłością, a nieszczęścia, przez jakie
2784  2,43|            niej nawet sama przed sobą, a przed Zbyszkiem taiła ją
2785  2,43|               przychylności dla Maćka, a tyś zara co pomyślał? powiadaj!~
2786  2,43|              oboje o czym innym mówią, a o czym innym myślą. Zapadało
2787  2,43|               ich spotykały się nagle, a wówczas płoniły im się twarze
2788  2,43|              się mówić niby spokojnie, a nawet obojętnie, i ani się
2789  2,43|                cierpliwie wszystkiego, a w końcu rzekł tylko jedno
2790  2,43|               Ja będę kasztel stawiał, a ty się przez ten czas oblizuj.
2791  2,43|         rozumowi dufać i iść - to idź.~A Zbyszko aż zerwał się ze
2792  2,43|               mu poczęła broda trząść, a Maćko rzekł:~- Ba! skoro
2793  2,44|          odzież, którą miał na sobie - a następnie zajął się trefieniem
2794  2,44|           czynność niełatwa i niemała, a to nie tylko z powodu bujności
2795  2,44|           chcieli do Zgorzelic jechać, a ty ś tu!~I oczy rozbłysły
2796  2,44|              na wschód słońca patrzał.~A Jagienka, ujrzawszy zakłopotane
2797  2,44|                było gościowi uchybiać, a tu możesz sobie ze mnie
2798  2,44|               prosić was na wieczerzę, a śmieję się nie~z ciebie,
2799  2,44|                Nie wskórałabyś i ty!~- A Jaśkowi to niby kto to robi?~-
2800  2,44|          odrosną, trefi mu je siostra, a w źrałym wieku żona mężowi;
2801  2,44|              układać jego złote włosy, a on czuł bliskość jej wzniesionych
2802  2,44|            Przemiły Bóg! Jaguś moja... A ty co na to, Jaguś? - zawołał
2803  2,44|            śliczne usta poczęły drgać, a głos stał się tak cichy,
2804  2,44|                Tatuś i opat chcieli... a ja - to... ty wiesz!...
2805  2,44|            Syna! Miarkuj się, chłopie! A Zbyszko przypadł do niego,
2806  2,44|                ku ludziom! Prawdziwie! A niech ta już będzie, co
2807  2,44|              ucałował jeszcze Zbyszka, a potem w oba policzki Jagienkę
2808  2,44|                wie, do czego prowadzi, a przyjdzie czas na starego
2809  2,44|              ozwał się z dala Zbyszko.~A on zwrócił się ku nim, otworzył
2810  2,45|               mieszkali w Moczydołach, a stary Maćko wznosił dla
2811  2,45|              były z kamienia na wapno, a czatownia z cegły, o którą
2812  2,45|             gąszczów, którymi zarosły, a następnie umocnić je i pogłębić
2813  2,45|                ród Gradów nie zaginie, a Tępa Podkowa nieraz jeszcze
2814  2,45|         Królestwie nie masz podobnych, a przecie jeszcze nie wieczór".
2815  2,45|               od razu wielką miłością, a za Jagienką świata nie widział.
2816  2,45|          połogu do gospodarstwa wstać, a potem z mężem na łowy jechać
2817  2,45|            której ludzkie miała serce, a w Krześni, gdy w niedzielę
2818  2,45|             oszczepem w boru podeprze, a orzechów nie potrzebuje
2819  2,45|                i po sąsiednich wsiach, a nawet w wojewódzkim Sieradzu.
2820  2,45|             mówili: "Jużci, Zbyszka" - a potem dopiero włochatego
2821  2,45|           zgromadzonymi przez Juranda, a prócz tego szeptali sobie
2822  2,45|             musieli krewnemu zastawić, a teraz kasztel wznoszą".
2823  2,45|               dla Królestwa korzyścią. A ów nadmiar sił, który odczuwały
2824  2,46|              coraz więcej dobroduszną, a oczy śmiały się do ludzi
2825  2,46|      pragnienie we wszystkich czasach, a oto właśnie wszystko spełniło
2826  2,46|              się wsią ludną i zamożną, a kto się do niego zbliżał,
2827  2,46|            błyszczące złotem w słońcu, a purpurą zorzy wieczorem.~
2828  2,46|                razu do Zbyszka. - Nic! a przecie Bóg przysporzył.
2829  2,46|            synów zaś dwudziestu dwóch, a przecie głodem nie przymierają.
2830  2,46|       zachodnie królestwa przewyższał, a jednak ten stary rycerz
2831  2,46|               Zbyszka, stanął kasztel, a i to z pomocą rąk roboczych
2832  2,46|    moczydłowskich, lecz i sąsiedzkich, a szczególnie starego Wilka
2833  2,46|     zaprzyjaźnił się bardzo z Maćkiem, a potem zwrócił serce ku Zbyszkowi
2834  2,46|                łaźnie, były ukończone, a z nimi razem i sklepy podziemne,
2835  2,46|             zostać w starym domostwie, a na wszelkie prośby Zbyszka
2836  2,46|           porównaniu z dawną siedzibą, a zarazem patrzeć na Zbyszka,
2837  2,46|          znacznej części jego dziełem, a jednak przejmowało go ono
2838  2,46|         Malborgu, i u księcia Janusza, a Jagienka też się w dostatku
2839  2,46|               służbie rozkazania dają, a jak się zmęczą, to sobie
2840  2,46|        karbowymi i czeladzią obiadują, a w niej ławy, dla niego i
2841  2,46|           głownie w ognisku i rzekł:~- A mojemu chłopu się sczezło!~-
2842  2,46|              młyńskie na plecy bierze, a ile to razy mój go poszczerbił!
2843  2,46|              miał ćwiczenie rycerskie, a Cztana teraz żona po pysku
2844  2,46|             rycerzami gonił na ostre, "a z książęty to ci wam tak
2845  2,46|      Szczególnie chrzciny bywały sute, a raz na rok, po Matce Boskiej
2846  2,46|         Zbyszko zmężniał, rozrósł się, a choć przy potężnej i wyniosłej
2847  2,46|              na zamku swoim siedzące". A przed Jagienką przyklękali
2848  2,46|            widokiem i z zorzą poranną, a nawet i z słonkiem ją porównywał, "
2849  2,46|             które światu jasność daje, a nawet i stare kości żywszą
2850  2,47|              chorągiew z Tępą Podkową, a Jagienka powiła szczęśliwie
2851  2,47|              tobym już umarł spokojny.~A Zbyszko popatrzał nań pytającym
2852  2,47|          dlatego o czym innym myślę.~- A zaś o czym?~- Ii! lepiej
2853  2,47|              się do Spychowa wybieram, a może zdarzy się i książąt
2854  2,47|                 rzekł.~- W Malborgu?~- A gdzie by indziej?~Zbyszko
2855  2,47|           udzie i rzekł:~- O prze Bóg! A ja na śmierć zapomniałem.~-
2856  2,47|          sprawy Zakonu na jego głowie, a mistrz nic bez niego nie
2857  2,47|           Powała, i Paszko z Biskupic, a też nawet takim mężom nie
2858  2,47|               Tak ci to pani mówiła.~- A wy co na to?~- Zafrasowałem
2859  2,47|        komturów i gości za gębę porwę, a wąsy i brodę mu wyszarpnę -
2860  2,47|                 jakobyś w ul dmuchnął! A szczególnie między gośćmi
2861  2,47|            świecie - i pozwali go też, a żaden nie sprawił nawet
2862  2,47|             Może - rzekł stary rycerz.~A Zbyszko, który był ciekaw
2863  2,47|            roków i brodę miał do pasa, a było z konia. Bóg mi pomógł,
2864  2,47|             była jakoby jeden sopel.~- A narzekaliście nieraz, że
2865  2,47|              po Kondracie będzie Kuno, a drudzy, że brat Kondratowy,
2866  2,47|                 rzekł Zbyszko.~- I ja, a wiesz dlaczego? Kuno rozum
2867  2,47|              ma większy i chytrzejszy, a Ulryk zapalczywszy. Prawy
2868  2,47|          jakiej na świecie nie bywało. A na Kondrata omdlałości pono
2869  2,47|               doczekamy.~- Daj to Bóg! A są jakie nowe niezgody z
2870  2,47|                Nie wszyscy, ale wielu, a między nimi i Ulryk. Bo
2871  2,47|              potęga to jest okrutna.~- A pamiętacie, co mówił Zyndram
2872  2,47|          chwili zastanowienia dodał:~- A tymczasem trza harować -
2873  2,48|                uroczyście stary Maćko, a Jagienka przyprowadziła
2874  2,48|           garnęli się do możniejszych. A to samo czyniono i po wszystkich
2875  2,48|               w czym od Polaków wyżsi, a w czym niżsi i czy po skruszeniu
2876  2,48|                chwalby i chełpliwości, a raczej z pewnym zawziętym
2877  2,48|             czas upływał i dłużył się, a wojny nie było. Mówiono
2878  2,48|              między królem Władysławem a Zakonem - i jeszcze o ziemi
2879  2,48|             pierwszy w życiu słyszało, a o które spierały się jakoby
2880  2,48|         posłowie krzyżaccy do Krakowa, a polscy udali się do Malborga.
2881  2,48|              czeskiego i węgierskiego, a nawet samego papieża. Z
2882  2,48|              dokładnie, więc rozmaite, a często dziwaczne i niepodobne
2883  2,48|            odpowiedział im pytaniem:~- A groty u kopij i topory macie
2884  2,48|       widziałem? Zyndrama z Maszkowic! A jakie nowiny? Takie, że
2885  2,48|               Jakże to? Powiadajcie!~- A słyszeliście o Drezdenku?~-
2886  2,48|                mama; bywały i większe, a przecie nic potem nie nastąpiło.~-
2887  2,48|             nic potem nie nastąpiło.~- A wiecie, jaką mi przypowieść
2888  2,48|                wędzono solone mięsiwo, a następnie odsyłano je do
2889  2,48|              je do miast wojewódzkich, a stamtąd na skład do Płocka.
2890  2,48|           wszędzie dzieje się to samo, a zwłaszcza na Mazowszu. Czech
2891  2,48|               różni słudzy klasztorni, a nawet klerycy i księża.
2892  2,48|              po miastach wojewódzkich, a w Krakowie rajcy królewscy
2893  2,48|              wracali chyłkiem do Prus, a potem znowu zjawiali się
2894  2,48|             pewno, że będzie - mówił - a tu nic i nic!~Na to zaś
2895  2,48|                Mądryś, ale nie bardzo! A to nie widzisz, co się dzieje?~-
2896  2,48|              widzisz, co się dzieje?~- A jak się król w ostatniej
2897  2,48|            Drezdenko zabrać pozwolił", a Drezdenko Niemce jak wzięli,
2898  2,48|              Kondrat zabrał Drezdenko, a on się przecie króla bał.~-
2899  2,48|                oni ze sobą rozmawiali, a tymczasem zdarzenia staczały
2900  2,48|                była w istocie większą, a Królestwa mniejszą niż ninie.~
2901  2,48|              Jednakże mniej zapalczywi a przebieglejsi od Ulryka
2902  2,48|               Jagiełły - pierwszy Bóg, a drugi Witold;~przeto jest
2903  2,48|                 wici!" -pomknął dalej.~A oni zerwali się na równe
2904  2,48|               na cztery strony świata! a inni niech skoczą na wsie
2905  2,48|               jeszcze zapytał Maćka:~- A wy nie ostaniecie w domu?~-
2906  2,48|                was w leciech podeszły, a byłaby jakowaś opieka nad
2907  2,48|           łatwo chodziły mu w stawach, a topór w nich aż warczał.
2908  2,48|                 bo kasztel jest godny, a i to wiesz, że ja tam niezbyt
2909  2,48|                trza Królestwo ratować, a nad nami tu Bóg będzie opiekunem.~
2910  2,48|                chwytając ją w ramiona. A ona objęła mu też szyję
2911  2,48|             jedyny, mój najmilejszy!~- A zaś co dzień dziękuj Bogu,
2912  2,48|           drogach kłęby złotego kurzu, a nad owymi kłębami płonęły
2913  2,48|              możny szedł w trzy kopie, a luda prowadził z sobą dwudziestu.~
2914  2,48|                drogach obłoki kurzawy, a gdy z dala ukazały się już
2915  2,48|               Widząc tedy ów lud rojny a czerstwy i tęgi, w boju
2916  2,48|        czerstwy i tęgi, w boju upo-my, a na niewygody, słoty, chłody
2917  2,49|               znów zajęli nieszczęsną, a z takim trudem niedawno
2918  2,49|             sądzić spory między Polską a Zakonem.~Nie przestano jednak
2919  2,49|             musiała wybuchnąć na nowo.~A tymczasem nadeszło lato,
2920  2,49|               tymczasem nadeszło lato, a z nim razem nadciągnęły "
2921  2,49|            fortecy, lubo bez rozkazów, a nawet wbrew woli rady wojennej,
2922  2,49|              murach i licznej załodze. A jednak rycerstwo polskie
2923  2,49|               łoskotem między wschodem a zachodem. Częste gromy napełniały
2924  2,49|                wszystkie inne odgłosy. A potem wiatr rozpędzał chmury
2925  2,49|              przedniej -szych rycerzy, a między nimi starego Maćka
2926  2,49|         najzawziętszej bitwy z załogą. A co do tego, że uderzył na
2927  2,49|             proboszcz od Św. Floriana, a zarazem podkanclerzy Mikołaj
2928  2,49|           sobie sam wielki król cenił.~A w przyległej obszernej izbie
2929  2,49|               bitwy. Lecz znajomkowie, a szczególnie Powała, radzi
2930  2,49|         zapłacim! – odrzekł Zbyszko.~- A wiesz, że twój Kuno Lichtenstein
2931  2,49|        pozostało mu o nim wspomnienie, a gdy ucałowali się jakby
2932  2,49|            przypadł na cudną Jagienkę, a od lat pięciu moją niewiastę
2933  2,49|       powiedział mi, że was tu znajdę, a teraz czeka u mnie w namiocie
2934  2,49|            Miło ze znajomymi ugwarzyć, a po drodze jeszcze się obozowi
2935  2,49|               na kościelnych dzwonach, a zbudziła się chętka do żelaza
2936  2,49|                ale to później opowiem, a teraz siadajcie, wasza wielkość,
2937  2,49|             biorą - odparł de Lorche - a jam go nie brał. Nie. Jam
2938  2,49|              czyjej stronie słuszność, a gdym się przy tym tu ożenił
2939  2,49|               już nieco zapomniałem.~- A twoja majętność w Geldrii?
2940  2,49|              się na Mazowszu okupił.~- A jakże się to stało, żeś
2941  2,49|                jej do nóg za te słowa, a we dwie niedziele później
2942  2,49|        spotkanie nastąpi za kilka dni, a potem będzie spokój.~-Tak.~-
2943  2,49|          zajęcze zawsze miał on serce. A pan de Lorche począł się
2944  2,49|         potężnym państwem nie władnie. A stary rycerz zwrócił się
2945  2,49|      krzyżackiej juchy zaczerwienią.~- A ci, wedle których teraz
2946  2,49|               wyjęte z ognia, dymiące, a zarazem krwawe kawały mięsiwa,
2947  2,49|        tłuszczu, który w nich topniał, a prócz tego rozchodził się
2948  2,49|            muzycznych.~Świeciły ognie, a z nieba wśród chmur, które
2949  2,49|          wytoczyli z niej potoki krwi, a jednak na każde wezwanie
2950  2,49|           poczęli się żegnać pobożnie, a gdy przejechali, Powała
2951  2,49|             Witold był razem z królem, a ja byłem przy królu, gdy
2952  2,49|            Więc gdy ich przywiedziono (a byli to znaczni ludzie,
2953  2,49|               i sami ci się powiesili, a jeszcze jeden drugiego naganiał: "
2954  2,49|          najliczniejszy był smoleński, a wjechali do polskiego obozu.
2955  2,49|              kowane, ale hart większy, a ich pogardę śmierci i niezmierną
2956  2,49|            gliniany garnek pod młotem. A prawda-li to czy też nieprawda,
2957  2,49|              głos na środku gromady.~- A kto mówi i co tu robicie? -
2958  2,49|          Powała.~- Proboszcz kłobucki. A wy kto?~- Powała z Taczewa,
2959  2,49|            rozeznać! - rzekł Powała. - A wy co widzicie?~- Mnich
2960  2,49|                 Rycerze ruszyli dalej, a gdy już odjechali od gromady,
2961  2,49|           widać z pokoju nie będzie.~- A bitwa będzie taka, jakiej
2962  2,49|             płonących szczypek, skier, a zarazem przesłoniło się
2963  2,49|             wiatr na głowę zarzucił.~- A w wichurze jakoby jęki i
2964  2,50|            słońca ruszyły wojska ławą, a za nimi nieprzejrzany tabor
2965  2,50|             ale do bitwy tak zaprawny, a w spotkaniu tak zaciekły,
2966  2,50|                Berdysze, kosy, topory, a szczególnie żelazne cepy
2967  2,50|             halicka, i trzy podolskie, a za nimi piechoty tychże
2968  2,50|            trzecią. Tuż szły biskupie, a potem pańskie w liczbie
2969  2,50|            Ligęzy, i Kmity, i Zakliki, a oprócz nich rodowa Gryfitów,
2970  2,50|         kształt drobniejszych kwiatów, a z tyłu, w obłokach kurzawy,
2971  2,50|          zieleniły się łęgi Grunwaldu, a nieco w dali szarzały słomiane
2972  2,50|                wysłano wnet na lekkich a ści-głych koniach gońców
2973  2,50|            dalej, aby zbadali okolicę, a tymczasem dla łaknącego
2974  2,50|              Próżno mu panowie polscy, a nawet pośrednicy węgierscy,
2975  2,50|                do kaplicy, gdyż prostą a dobrotliwą duszę jego dręczył
2976  2,50|           pancerzu u niego relikwiarz, a w nim i kości święte, i
2977  2,51|          Kłobucka skończył jedną mszę, a Jarosz, proboszcz kaliski,
2978  2,51|            Chrystus! - powtórzył król. A wtem Witold, któremu za
2979  2,51|              rzekł:~- Jedź ty, bracie, a ja ostanę i drugiej mszy
2980  2,51|          między dworzany i rycerstwem. A jeszcze Piotr mówić nie
2981  2,51|                przypadł trzeci goniec, a za nim czwarty, piąty i
2982  2,51|               nagle na pustych polach, a nad tym borem grała i mieniła
2983  2,51|           odrzekł ksiądz podkanclerzy.~A król westchnął:~- Więc dzień
2984  2,51|               przyprowadzono mu konia, a w oddali ukazało się sześćdziesiąt
2985  2,51|         młodszy syn księcia na Płocku, a brat tego Ziemowita. który,
2986  2,51|             Paszkowi z Biskupic równy, a siłą niewiele samemu Zawiszy
2987  2,51|             Fieduszko, i kniaź Jamont, a zresztą sami polscy rycerze, "
2988  2,51|              gdy uczuł pod sobą konia, a w ręku kopię, zmienił się
2989  2,51|           czarne oczy poczęły błyskać, a na twarzy zjawiły się rumieńce;
2990  2,51|             inne kraje męstwo i honor.~A zaś onej twardej szlachcie
2991  2,51|                mówiąc: "Nie minie was, a starczy dla każdego, daj
2992  2,51|              szare gromady wojowników, a w kuszczach błyszczało coś
2993  2,51|               przyjść do walnej bitwy, a bitwa owa nie może zakończyć
2994  2,51|            lekceważył też przeciwnika, a gdy komtur gniewski, który
2995  2,51|           przyjdzie się nieco wysilić, a reszta, choćby ich było
2996  2,51|         spoczywając, i upał doskwiera, a ciała oblewają się nam potem
2997  2,51|           spodoba się wystąpić w pole.~A na to hrabia Wende, mąż
2998  2,51|          posłuszeństwu mówisz - rzekł. A potem do komturów:~- Radźcie
2999  2,51|                wojsk nie mógł przybyć, a tymczasem heroldowie, nie
3000  2,51|              poselstwa zgody i pokoju, a tymczasem było to poselstwo