Tom,    Rozdzial

2001  2,21|     zbliżywszy się do niego, rzekł:~- To i wy ruszacie ze mną?~-
2002  2,21|           nieco opryskliwie Maćko. Na to Zbyszko nie odrzekł nic,
2003  2,21|       przewodnikiem. Liczyli też i na to, że jeśli napotkają gdzie
2004  2,21|           lasach chłopów miejscowych, to ci, jako nienawidzący swych
2005  2,22|           musiał też być ogromny, a i to łacno wymiarkować, że cwałując
2006  2,22|               w pobliżu zamków, i tak to jest, gdyż kraj ten świeżo
2007  2,22|               obozie u Skirwoiłły, bo to ten sam lud, co i Żmujdzini...
2008  2,22|                Byle koni nie żałować, to ich dognamy.~- Koni trzeba
2009  2,22|               choćby się nam i udało, to potem w nich zbawienie nasze -
2010  2,22|        plecach uderzon. Nie zważał na to, z początku bił się i zabijał,
2011  2,22|             są tężsi od ciebie. Zaliś to zabaczył o tych naszych
2012  2,22|            Bóg pobłogosławi - rzekł - to byle się potem do puszcz
2013  2,22|             ja o tym myślę, czemu też to nie przypadło na cię spokojnie
2014  2,22|          Ufasz ty temu powsinodze? Co to za jeden?~- Człek jest lekki
2015  2,22|             gdyby nas z dala ujrzeli, to alboby zdołali się gdzie
2016  2,22|              znajdziem go na postoju, to będzie znak, że już jest
2017  2,22|              wcale nie przyznaje...~- To ty myślisz tamtych żywych
2018  2,22|           Zbyszko. - Widzicie... Żeby to było na Mazowszu albo gdzie
2019  2,22|               tu w ich kraju nie może to być... Tu chodzi o Danuś-kę
2020  2,22|              zbroi, ba i bez mieczów! To jakoże ich zabijać? Hańby
2021  2,22|               chciał - rzekł głucho - to cisnąć tego krwawego psa,
2022  2,22|             pod nogi Jurandowi! Dajże to Bóg!~- A dajże, daj - powtórzył
2023  2,22|       znajdować więcej. Próbował go o to i owo wypytywać, ale nie
2024  2,22|              byłoby godzin ze trzy... To tedy Sanderus dawno jest
2025  2,22|                 bo jeśli nie uwierzą, to będzie z nim źle.~- A czemu
2026  2,22|              nie mieli uwierzyć. Albo to o nas wiedzą? A przecie
2027  2,22|            niewoli uciec.~- Bo mnie o to chodzi, że jeśli powiedział
2028  2,22|              im, iż z niewoli ucieka, to może pościgu się za nim
2029  2,22|         Potrafi on klimkiem rzucić. A to rozumieją, że pościg tak
2030  2,22|              był i chciał się bronić, to go w łeb.~I ruszyli zaraz
2031  2,22|               Lecz Zbyszko spostrzegł to i rzekł:~- Nie! Tobie rozkazuję
2032  2,22|            ten zaś, choć wiedział, iż to rzecz była umówiona, jął
2033  2,22|     niedźwiedzie łapy. Poczuł nawet i to, że gdyby nie pancerz, który
2034  2,22|              Danuśka! Danuśka!~Ale na to wołanie nie odpowiedział
2035  2,22|      zwierzątka.~- Danuśka! prze Bóg! to ja! Zbyszko!~A wtem ujrzał
2036  2,23|              razem ze zmysłami. On za to patrzał na nią i na jej
2037  2,23|          pasowanyś jest rycerz. Jakże to? Związanego jeńca będziesz
2038  2,23|               rzekł:~- Wspomnij też i to, żeś tego starego psa Jurandowi
2039  2,23|               wygodzić. Należy mu się to. A czego tobie nie wolno,
2040  2,23|              A czego tobie nie wolno, to Jurandowi będzie wolno,
2041  2,23|        Zbyszko. - Słusznie mówicie.~- To ci widać rozum wraca. Jeśliby
2042  2,23|            kusił, pamiętaj także i na to, żeś ty przecie i Lichtensteinowi,
2043  2,23|             jeńca zarżnął i gdyby się to przez pachołków rozgłosiło,
2044  2,23|           sądzą, a jeśli jej kołem za to nie pokruszą, to chyba sprawiedliwość
2045  2,23|             kołem za to nie pokruszą, to chyba sprawiedliwość boską
2046  2,23|               krzyku i przestraszysz, to ci zaraz szyję pokruszę.
2047  2,23|             izby - odrzekł Zbyszko.~- To odciągnę sukę na stronę
2048  2,23|              trud niemały przed wami.~To rzekłszy, poszedł wydobyć
2049  2,23|        Poniosę go, panie, do ogniska, to się tam rozmówicie - odrzekł
2050  2,23|              rzekł Krzyżak.~- Mogłoby to być - odpowiedział przez
2051  2,23|             tego?! Wywiedź się sam.~- To mi do tego, że na cześć
2052  2,23|          tylko rycerzom przysięgać.~- To patrz!~I Maćko, uchyliwszy
2053  2,23|              rycerski na biodrach.~Na to Krzyżak zdumiał się wielce
2054  2,23|              po chwili rzekł:~- Jakże to? I łotrzykujecie dla łupu
2055  2,23|          służycie, jeśli nie wszyscy, to poniektórzy!" - a uderzyły
2056  2,23|              Chrystusowi służy? Zaliś to nigdy nie słyszał, jak ze
2057  2,23|               i Syna, i Ducha!... Jak to?... ta opętana dziewka,
2058  2,23|               rzekł:~- Ta niewiasta - to córka Juranda ze Spychowa,
2059  2,23|           nigdy ręki nie przyłożył.~- To przysiążże jeszcze, że dobrowolnie
2060  2,23|               do Juranda ze Spychowa.~To mówiąc, Maćko rozciął mu
2061  2,23|              Daj Bóg dobre jutro...~I to powiedziawszy, spojrzał
2062  2,23|              ja wciąż rozmyślam, jako to ono wszystko będzie.~- I
2063  2,23|               innego nowinę przysłać, to przyślą przez was i odwieziecie
2064  2,23|          skoro nie było woli boskiej, to i trudno! Jeno jakoże to
2065  2,23|              to i trudno! Jeno jakoże to urządzić? Poczekaj... Powiadasz,
2066  2,23|             wiernie powtórzył.~- Ano! to może byś i ruszył przed
2067  2,23|             krzywdy albo przygody? Bo to w drodze łatwie się może
2068  2,23|              w drodze łatwie się może to i owo zdarzyć.~- Potrafię,
2069  2,23|              nużby zmarła...~- Trzeba to na Pana Boga zdać, a teraz
2070  2,23|             teraz Zbyszka odstąpić, a to z różnych wielkich przyczyn.
2071  2,23|            dziewka skapieje w drodze, to nie wiem, czy i ja go pohamuję.
2072  2,23|            Ale jeśli mnie nie będzie, to nic go nie strzyma i hańba
2073  2,23|           czego nie daj Bóg, amen!~Na to zaś Czech:~- Ba! jest przecie
2074  2,23|         niechże ci Bóg da zdrowie! O, to masz rozum! - zawołał z
2075  2,23|               rób z nim, co chcesz.~- To dajcie mi i onę sukę szczytnieńską!
2076  2,23|              będzie po drodze wadzić, to dowiozę ją też; a jeśli
2077  2,23|               ją też; a jeśli będzie, to na gałąź!~- Prędzej też
2078  2,23|              niż zwyczajnie. Prawda i to. Może się prędzej obaczy,
2079  2,23|          okrutnie było mi markotno.~I to rzekłszy, Czech wyciągnął
2080  2,23|                Panie, jest nowina - i to zła!~- Co się stało? - zawołał,
2081  2,23|               szukać zbiegłej. Głupie to jednak było szukanie w ciemnościach
2082  2,23|         stąpania, chciał wiedzieć, co to jest. Maćko opowiedział
2083  2,23|      ujrzawszy Zbyszka, zawołał:~- O, to i wasza miłość na nogach?
2084  2,23|            dla niej o opiekuństwo, bo to też stoi w testamencie.~-
2085  2,24|              się pod wąsem, ale rzekł to samo, co Maćko: że albo
2086  2,24|            Litwini zabiją. Jakoż było to prawdopodobne, albowiem
2087  2,24|                bo niezbyt gorliwie, a to z tej przyczyny, że Maćko
2088  2,24|              da Pan Jezus miłosierny, to szczęśliwość będzie jako
2089  2,24|         dłonie z jego rąk i rzekła:~- To wszystko przez to, że tatusiowego
2090  2,24|           rzekła:~- To wszystko przez to, że tatusiowego pozwoleństwa
2091  2,24|             my cię Niemcom odjęli.~Na to ona, jakby nie słysząc tych
2092  2,24|           obwieje, a słonko ogrzeje - to może się jej lepiej zrobi.
2093  2,24|         kulbakę i w drogę! Rozumiesz?~To rzekłszy, wyszedł z izby,
2094  2,24|         jeńcem, a teraz wyście moimi.~To rzekłszy, spojrzał z dumą
2095  2,24|             od siebie istotę. Nie był to człowiek całkiem zły ani
2096  2,24|              was, panie, do kompanii.~To rzekłszy, zawrócili i poszli
2097  2,24|           Maćko noc spędził, ale bądź to przez pychę, bądź przez
2098  2,24|             obyczaje macie dworne.~Na to Arnold, rozumiejąc zaledwie
2099  2,24|             po chwili rzekł:~- Ciężka to zawsze rzecz popaść w niewolę,
2100  2,24|              czci przestrzegający.~Na to Wolfgang przymknął oczy
2101  2,24|            rycerz mówił dalej:~- I że to mowę naszą tak znacie! Dał
2102  2,24|         chociaż i ja nie ułomek, a za to dowcip tępszy.~- Hej! nie
2103  2,24|               bo prawy jest rycerz, a to grunt! Szczerze wam też
2104  2,24|      chociażby i za rok stawił. Także to przecie między pasowanymi
2105  2,24|              stawiennictwo, gdyby nie to, żeście psom pogańskim przeciwko
2106  2,24|               nieszczęsnej Danusi. Na to, na owe niegodziwości, którymi
2107  2,24|                ową dziewicę udręczył, to niechby też z piekła nie
2108  2,24|               się nieco, gdyż wielkie to było zaklęcie, ale w tej
2109  2,24|         zwracając się do Wolfganga:~- To proszę was, panie, jeszcze
2110  2,24|           wola.~- Dobrze, wszystko mi to jedno - odpowiedział Wolfgang. -
2111  2,24|            rozmowę na później. - Albo to mało mamy czasu przed sobą?
2112  2,24|            pasowanym rycerzem sprawa, to słowo tyle znaczy, co gotowe
2113  2,24|            Lorche, i bratanek mój (on to bowiem go pojmał) puścił
2114  2,24|         Wolfgang. - Ja go znam. Możny to rycerz. Ale czemu to nie
2115  2,24|            Możny to rycerz. Ale czemu to nie spotkaliśmy go w drodze?~-
2116  2,24|             Możny i znamienitego rodu to rycerz - powtórzył Wolfgang. -
2117  2,24|            Bożą.~Maćko nie odrzekł na to nic, spojrzał tylko na Wolfganga
2118  2,24|           chciał powiedzieć: "Powiedz to komu innemu" - i po chwili
2119  2,24|             poczęli się układać. Była to dla starego rycerza ciężka
2120  2,24|           Maćkowi myśl, że zapłaci za to wszystko de Lorche, ale
2121  2,24|             wziąć Zbyszko, poszedł mu to oznajmić, przy czym widocznie
2122  2,24|          wyjeżdżał natychmiast.~- Tak to w rycerskim stanie - mówił,
2123  2,24|             kraju na Mazowszu stanąć, to przecie u każdego szlachcica
2124  2,24|              bierz ją i jedź! Niechże to Bóg odmieni, bo widzi mi
2125  2,24|             osmagać". Wzruszyło ich i to także, że Zbyszko niesie
2126  2,24|              Namyślił się wreszcie na to ostatnie, mniemając, że
2127  2,24|           pamiętaj, bo niewola zawsze to ciężka rzecz.~- Nie zapomnę -
2128  2,24|       pociechę!~- Bóg wam zapłać i za to... i za wszystko.~Po chwili
2129  2,24|               A jeśli Hlawę dogonisz, to co do Zygfryda, bacz, byś
2130  2,24|               ale nie ty! Na miecz mi to przysięgnij i na cześć!~-
2131  2,24|           cześć!~- Póki nie wrócicie, to i Juranda pohamuję, aby
2132  2,25|            szlachetką będąc, rozumiał to jednak doskonale, że byłoby
2133  2,25|            dziedzictwo na nią idzie - to choćby i woje-wodziński
2134  2,25|          rycerz żywej niewiasty przez to okropne bezludzie, gdzie
2135  2,25|              że jeniec jest książęcy. To wówczas ustępowali. Później,
2136  2,25|      szlachcic mówił: "Rozwiążcie go, to mu dam oręż i za miedzą
2137  2,25|                  Za kilka dni! Ciężka to droga - z chorą.~- Chora
2138  2,25|               Sieciechówna, a on, czy to dlatego, że nie całkiem
2139  2,25|             istotnie wypowiedział jej to już w duchu w czasie podróży,
2140  2,25|              Na szczęście, nie trwało to wszystko zbyt długo, gdyż
2141  2,25|         odpowiadał. Ksiądz myślał, że to z trudu. Usłyszawszy jednak
2142  2,25|              odbili Danusię.~- Nie po to ją Bóg wybawił - rzekł,
2143  2,25|            odrosła? bo wiem, żeście o to Pana Jezusa prosili.~- Powiedziałem: "
2144  2,25|             nosił na gołym ciele. Tak to od czasu powrotu ze szczcieńskiej
2145  2,25|              i podał się w tył. Wtedy to właśnie wydał się Czechowi
2146  2,25|               bądź czynił, nie trwało to długo, gdyż po chwili ocknął
2147  2,25|            wasza wola ma się spełnić, to trzeba jeńca do granicy
2148  2,26|               jak gdyby mu chodziło o to, aby niespodzianie nie umknął -
2149  2,26|              dziecka, i czy nie byłby to godny a miły Bogu uczynek
2150  2,26|           piorun boski nie doścignie, to od ludzi nic ci nie grozi.~
2151  2,26|             ludzi nic ci nie grozi.~I to rzekłszy, zawrócił, a tamten
2152  2,26|         prostu go przeraził, wszystko to potargało go do ostatka.
2153  2,26|         drodze przydatnych. Potrzebne to było tak dla obrony od dzikiego
2154  2,26|            tak dobre, jak mogłoby być to, które się właśnie skończyło.~
2155  2,26|             więc zaniepokoił się, czy to nie jakaś sprawa zbójecka,
2156  2,26|          Jagienka rzekła:~- Obacz, co to jest.~Hlawa skoczył przed
2157  2,26|               leży wedle niego. Gdyby to zbóje uczynili, byliby go
2158  2,26|           Wszelako, jeśli się boicie, to można borem objechać.~Sieciechówna
2159  2,26|               pogrześć! Krześcijański to uczynek, od Pana Jezusa
2160  2,26|               Pana Jezusa nakazany, a to przecie człowiek.~- Ba,
2161  2,26|           przykazanie spełnimy.~- Ha! to niech się i stanie wedle
2162  2,26|               samo wszyscy inni, bo i to nakazywał także obyczaj.~
2163  2,27|               aż do końca drogi. Była to nawet poniekąd okoliczność
2164  2,27|            Ludzie, dowiadując się, że to wiozą swojackie dziecko,
2165  2,27|               ostatek życia. Widzenie to, a raczej poczucie, bywało
2166  2,27|             głowę na łup bez walki.~I to było uczucie najstraszniejsze,
2167  2,27|              z mimowolną wymówką: "Na to żem cię miłował, na tom
2168  2,27|        pośpieszny. Zbyszko spostrzegł to natychmiast i po niejakim
2169  2,27|               Kwiecie pachnie...~Były to pierwsze niegorączkowe i
2170  2,27|            którym była okryta. Trwało to chwilę. Nie było już się
2171  2,27|             jak martwy, a oni krążyli to bliżej, to dalej, rwąc złoty
2172  2,27|              a oni krążyli to bliżej, to dalej, rwąc złoty kaczeniec
2173  2,28|             jakby chciał rzec, że ona to jest, jego Danusia, nie
2174  2,29|              jednak żałował, iż wziął to wszystko w rachubę, gdyż
2175  2,29|               dzikie puszcze, i nagle to wszystko skończyło się,
2176  2,29|              została tylko pamięć, że to wszystko poszło na marne,
2177  2,29|                co zaś do przyszłości, to miał takie poczucie, jakie
2178  2,29|            Ale na domiar w jego duszy to poczucie bezradności, pustki
2179  2,29|              się człek kością udławi, to także najlepiej dać mu dobrze
2180  2,29|           Gorze! - zawołał Zbyszko. - To biedny stryjko czeka tam
2181  2,29|          rozbójników się puścił!~A na to pan de Lorche ruszył ramionami:~-
2182  2,29|                Co im tam glejty! Albo to sam książę płocki, również
2183  2,29|             co chce, a w drapieżności to już~chyba jeden drugiego
2184  2,29|             świadków, jako Tolima sam to mówił.~- A stryj Maćko jakoże
2185  2,29|             rycerza ścięli, gdyby nie to, że im żal okupu. Bracia
2186  2,29|         staremu rycerzowi z Bogdańca, to młody weźmie moje..."~-
2187  2,29|             oni się tego boją i przez to Maćko ostanie miedzy nimi
2188  2,29|              mieli okup za was dawać, to mi się nie wydaje.~- Jeśli
2189  2,29|          wydaje.~- Jeśli nie zapłacą, to sam zapłacę - odrzekł de
2190  2,29|             który w niewolę popadnie, to o nim zapominają. A Zakonowi
2191  2,29|       bardziej Polaków i ich króla.~- To niech tedy tak będzie -
2192  2,29|              Zawisza odesłał swoją.~- To Jan z Aragonii na pewno
2193  2,29|              się może zdarzyć, wielka to chwała dla niego, że go
2194  2,29|              się na ów termin stawić, to i tak ujrzą znamienite czyny
2195  2,29|             ty masz tu ostawać? Nibyś to u mnie w niewoli, więc jedź
2196  2,29|                Chciałem cię właśnie o to prosić - odrzekł de Lorche -
2197  2,29|             są podobne.~- Dopiero coś to powiedział o Witoldowym
2198  2,30|             lecz i w zamkach.~W takie to właśnie zbójeckie ręce dostawali
2199  2,30|           dzień przed nimi. Stało się to takim sposobem, iż starosta
2200  2,30|          dziwili się, iż udało mu się to tak łatwo, objaśnił im rzecz,
2201  2,30|             się, iż gdy się rozgłosi, to trzeba będzie znaczną część
2202  2,30|            nas nie widział, więc było to pod noc, i wiecie, że granica
2203  2,30|        wrócili! - zawołał Zbyszko. Na to uśmiech rozjaśnił srogą
2204  2,30|             niż u mnie w gospodzie.~- To mój giermek jest tu w Płocku?
2205  2,30|           Zygfrydem wyprawiony - i na to wspomnienie serce ścisnęło
2206  2,30|               do was wybiera, a byłby to już dawno uczynił, jeno
2207  2,30|            nie wspomnieli... Wszystko to wydało mu się ogromnie dziwne
2208  2,30|             nic więcej powiedzieć nad to, co poprzednio powiedział,
2209  2,30|               całej duszy, czując, iż to jest serce przyjazne i wierne,
2210  2,30|            dzieli się z bratem. Długo to wszystko trwało, zwłaszcza
2211  2,30|         Malborga - rzekł Zbyszko - bo to wiesz, że stryj Maćko w
2212  2,30|              nijakiej opieki zostawi, to rycerze Wilk i Cztan będą
2213  2,30|           ręki nie podniesie, gdyż za to i miecz katowski, i gorsza
2214  2,30|      uznaliśmy, kto ów dziad. Pan Bóg to wszystko zrządził przez
2215  2,30|          błogosławił, a Zbyszko, choć to już wiedział od Tolimy,
2216  2,30|     powiedziałem, a ja, że on. Na nic to było, panie, cośkolwiek
2217  2,30|             króla skłoniła. Rozumieją to - mać ich zatracona! - że
2218  2,30|           obciąć, alem przepomniał.~- To i lepiej! - rzekł Czech.~
2219  2,30|             spraw z Krzyżakami, które to krzywdy chcą mistrzowi przy
2220  2,30|              A co do kniazia Witolda, to woli go król od rodzonego
2221  2,30|               nie będzie wspomagał. I to może być, bo od kilku dni
2222  2,30|              Inni do siwych włosów na to czekają, ale ty widać godnie
2223  2,30|              z Taczewa rzekł:~- Padół to jest łez... nic, jeno prawy
2224  2,30|           chodźmy na ławę podjarzęba, to mi opowiesz swoje rzewliwe
2225  2,30|         słuchał uważnie i na przemian to zdumienie, to gniew, to
2226  2,30|             na przemian to zdumienie, to gniew, to zgroza, to litość
2227  2,30|               to zdumienie, to gniew, to zgroza, to litość odbijały
2228  2,30|       zdumienie, to gniew, to zgroza, to litość odbijały mu się na
2229  2,30|            skończył, rzekł:~- Opowiem to królowi, panu naszemu! Ma
2230  2,30|             bogaty i chcą wykupu. Nic to u nich na dziecko rękę podnieść.~
2231  2,30|          siebie samego:~- Nienasycone to plemię, gorsze od Turków
2232  2,30|             dzieci jako wilcy. Cóż by to było, gdyby się nie bali!...
2233  2,30|         życzliwością:~- Bogdajże cię! To widać swego nie darujesz.
2234  2,30|        tutejsza księżna słowo rzekną, to z okupem nie pozwoli mistrz
2235  2,30|              wielbi sławnych rycerzy.~To rzekłszy, skinął na pana
2236  2,30|           uściśnięcia waszej dłoni, a to potykać się z wami w szrankach
2237  2,30|           szrankach albo w bitwie.~Na to uśmiechnął się potężny rycerz
2238  2,30|               waszej panny Agnieszki, to trzeba nam będzie zaraz
2239  2,30|           zaraz na koń...~Usłyszawszy to, de Lorche popatrzał przez
2240  2,30|              Zbyszka Powała - bo choć to uczta u starosty, ale zawsze
2241  2,30|              oczy mylą.~- Jagienka-li to czyli może córka księstwa
2242  2,30|               księstwa na Płocku?~Ale to była Jagienka Zychówna ze
2243  2,31|          płakania nie strzymam. Jedno to pociecha, że pewnie w niebie,
2244  2,31|              młodzi. Mocny Boże! mdłe to stworzenie - każda niewiasta.
2245  2,31|             której jadę go wykupić.~- To i jemu się nie poszczęściło.
2246  2,31|               przed wyjazdem na łowy, to będę miała czas...~Dalsze
2247  2,31|   przynajmniej bajczarze prawili, ale to nie była prawda, bo takich
2248  2,31|     odpowiedział z dumą Schonfeld.~Na to zaś Powała:~- A trzeba go
2249  2,31|          puszczy na łów - co?~Pytanie to było zarazem oznajmieniem,
2250  2,31|       Januszowa i rzekła:~- Żałośliwa to będzie dla nas obojga uczta,
2251  2,31|           początku zdawało mu się, że to strój daje jej takie pozory.
2252  2,31|                Więc spoglądał kolejno to na złotą przepaskę, która
2253  2,31|            dwóch warkoczach na plecy, to na niebieską, obcisłą, a
2254  2,31|     księżniczka!" Ale potem uznał, że to nie tylko ubiór jest przyczyną
2255  2,31|              na siebie prosty kożuch, to już by nie potrafił jej
2256  2,31|              niej więcej przemówić, a to dlatego, że był zajęty służbą,
2257  2,31|              mój chciałby spytać: czy to jest pewna, że ta panna,
2258  2,31|            jest śmiertelna, czyli też to jest właśnie anioł albo
2259  2,31|               w inną godzi. Zali taka to u niego stateczność i taka
2260  2,31|            poważnie:~- Może z pustoty to jeno uczyniła, nie ze złości.~-
2261  2,31|      poważniej Zbyszko.~- Ja wiem, że to śmierć, ale wolej mi polec
2262  2,31|               łowy z królem jedzie.~- To pójdziem z rana. Król miłuje
2263  2,31|              puszczy, postarała się o to, aby z powrotem jechać obok
2264  2,31|           parami, a że nie chodziło o to żadnej parze, by być zbyt
2265  2,31|        chodziło wielce w tej chwili o to, aby jak najbardziej potężnego
2266  2,31|      miłosierny! skądże mam wiedzieć? To jeno wiem, że gdzie powędruję,
2267  2,31|         dopełnić - i może zginę.~A na to zamgliły się oczy dziewczyny
2268  2,31|           pożenić, a chociażby i nie, to się już ich nie boję.~-
2269  2,31|              pamiętaj...~- Święcie ci to przyrzekam, że mu będę jako
2270  2,31|          tylko bowiem ubezpieczało go to zaliczenie do rycerzy królewskich
2271  2,31|                odległych krajach, ale to wiedział, że i z tymi mógł,
2272  2,31|               niego z radością:~- Wam to, nie komu, winienem, panie,
2273  2,32|         Dobrzyń prowadzić, czynił zaś to umyślnie - i zarówno on
2274  2,32|            nie będziecie mu pomagali, to wojna z nim prędzej się
2275  2,32|                Ależ na miły Bóg! wżdy to Jagiełłowe dziedzictwo,
2276  2,32|           pogróżki, przeto nie wiodło to do niczego. Układy o rzeczy
2277  2,32|              wykręcał, przysięgał, że to było bez jego wiedzy, i
2278  2,32|         wesoły kniaź Jamont, poszło i to pod włos Krzyżakom, gdyż
2279  2,32|       wiedział, żeśmy tyle warci". Na to ściskał go Arnold, a rycerze
2280  2,32|            wprawdzie jeńców. ale byli to mężowie dorośli, w sile
2281  2,32|            papież w Rzymie zwrócił na to swoją uwagę i pomimo całej
2282  2,32|      przezpiecznie po świecie.~I była to prawda, wszelako na tę prawdę
2283  2,32|           ręku?~Mistrz nie miał co na to odrzec, a gdy spostrzegł
2284  2,32|             majestacie zostajesz, ale to sprawiedliwie tak jest,
2285  2,32|         począł się śmiać:~- Niedaleka to będzie droga, ale kwaśna,
2286  2,32|               Jeśli go król wspomoże, to będzie wielka wojna.~- Proszą
2287  2,32|              wielka wojna.~- Proszą o to Pana Boga wszyscy nasi rycerze.
2288  2,32|     odpowiedział Zbyszko. - A może za to sam Zakon wypowie królowi
2289  2,32|              już nie czas! Zawrócić - to by znaczyło oddać prawym
2290  2,32|               jak Gdańsk. I nie dość! To znaczyło wyrzec się Żmujdzi,
2291  2,32|            bronić Saracenów. Ale było to niepodobieństwem, gdyż równałoby
2292  2,32|               na Zakon. Kto by się na to zgodził? i jakiż mistrz
2293  2,33|              Chodziło zaś mistrzowi o to dlatego, że Zyndram z Maszkowic
2294  2,33|         szerokie rzeki, na "armacie", to jest na uzbrojeniu u rozmaitych
2295  2,33|            zakonnych bogactw i wojsk, to wojna odwlecze się jeszcze
2296  2,33|       twierdza może zmienić panów. Na to mistrz zmarszczył brwi.~-
2297  2,33|         zmarszczył brwi.~- W jakiejże to myśli mówicie?~- W tej,
2298  2,33|          takie jak oto ów obstanie.~I to rzekłszy, wskazał na istotnie
2299  2,33|              gromada braci świeckich, to jest rycerzy nie obowiązanych
2300  2,33|     zatwardziałość - odparł mistrz.~I to rzekłszy, podniósł oczy
2301  2,33|           polskich rycerzy i rzekł:~- To są wysłannicy króla polskiego:
2302  2,33|     najstraszliwszym pogromcą Zakonu, to jest Zyndram z Maszkowic,
2303  2,33|               po lewej ręce - mówił - to nasze stajnie. Ubodzyśmy
2304  2,33|        oblężenia, ale gdyby przyszło, to głodem nas nie wezmą.~To
2305  2,33|              to głodem nas nie wezmą.~To rzekłszy, zawrócił w prawo
2306  2,33|           moście - rzekł Niemiec - że to wszystko, co ku północy
2307  2,33|   czerwieniały potężne mury "templu", to jest wielkiego magazynu
2308  2,33|             starostów i komturów. Tak to z siłą miecza i z siłą duchowną
2309  2,33|         utracił wprawdzie Zakon przez to ani jednej ziemi, ani jednego
2310  2,33|        świętego miejsca. Ale wrócić~- to znaczyło wyrzec się bogactw,
2311  2,33|               papieskie nie spadną na to ich gniazdo, dla którego
2312  2,33|           stać się mogło w ciągu roku to, czego miecz zakonny nie
2313  2,33|               tej chwili spoglądał na to zbrojne rojowisko żołnierskie
2314  2,34|            pewnie go już nie obaczę.~-To może lepiej było nie odjeżdżać.~-
2315  2,34|            odnowiła - ta, wiesz... co to mi w Bogdańcu dopiero po
2316  2,34|          bobra z Jagienką chodzili. A to was tu psubraty w podziemiu
2317  2,34|            Żeby ci tak szczerze rzec, to nieradzi oni mnie widzieli
2318  2,34|               jeśli tak nie uczynili, to jeno dlatego, że im wykupu
2319  2,34|           krzest, byle nie z ich rąk, to wiemy, którzyśmy tam byli,
2320  2,34|          dobre uczynki... Jego oni tu to za coś mają, bo już jeden
2321  2,34|        skapiał z głodu i wilgotności, to ty jemu szyję utniesz. Groził
2322  2,34|               wymianę jeńców stanęła, to i za mnie nie potrzebujesz
2323  2,34|         mógłby nam zadać.~Usłyszawszy to, zatroskał się Maćko, pomyślał
2324  2,34|           Samiśmy się cenili. Zaliśmy to teraz mniej warci? Maćko
2325  2,34|               Żeby tobie było wesoło, to i ja bym się śmiał. Wszelako
2326  2,34|               u Skirwoiłły zgromił za to, żeś moc krzyżacką sławił?
2327  2,34|              naród, ale tak z bliska, to ja się tutejszym psubratom
2328  2,34|            Niech ręka boska broni, co to za moc, co to za potęga!
2329  2,34|               broni, co to za moc, co to za potęga! Swędzą naszych
2330  2,34|         przyjdzie, ale gdy przyjdzie, to niechże Bóg zmiłuje się
2331  2,34|               wojnie.~- Jeśli prawda, to chyba jej nie będzie.~-
2332  2,34|        Krzyżacy obaczą, że mocniejsi, to właśnie będzie. I powiem
2333  2,34|               pokarał. Pamiętasz, jak to rycerstwo przed katedrą
2334  2,34|           przede mszą, wtedy kiedy ci to mieli głowę uciąć i nie
2335  2,34|           mnie wiater polny przewiał, to i na koniu dosiedzę.~- Posłowie
2336  2,34|        odpowiedział Zbyszko -bo coraz to do nich ludzie przychodzą
2337  2,34|       piechota i ćwiczona godnie, ale to są woły, a nasi Czesi wilcy.
2338  2,34|             tak przyszło co do czego, to przecie wasze miłoście wiedzą:
2339  2,34|              kto się o waszych otrze, to jako od jeża odskoczy.~-
2340  2,34|         podjem i poczuję się w mocy - to pojedziemy.~- A dokąd? -
2341  2,34|               tam już ostaniem?...~Na to spojrzał Maćko na Zbyszka
2342  2,34|              Maćko - bo jeśli zamrze, to pogrześć go przystojnie
2343  2,34|              dorównasz. Nieszczęśliwa to jakowaś ziemia ten Spychów.
2344  2,34|             Co cię spotkało dobrego - to gdzie indziej, a tam nic,
2345  2,34|             Była i w Spychowie. Aż mi to dziwno, żeście mi nic o
2346  2,34|         choćbym był wspomniał, byłoby to samo. Na nic tyś, niebożę,
2347  2,34|           krzyżackich.~- Niech Bóg za to dziewce błogosławi, bo lepszej
2348  2,34|               byle mię wiater obwiał, to będzie całkiem dobrze.~-
2349  2,34|              patrzeć...~Zyndram mówił to tak wesoło, że Maćko spojrzał
2350  2,34|             nogi ze zdziwienia.~- Jak to, panie - rzekł. - Mówią,
2351  2,34|       napatrzył... Dla Boga! z czegoż to miarkujecie?~Tu zwrócił
2352  2,34|          bratanka:~- Zbyszku, każ zaś to wino, które nam przysłali,
2353  2,34|          mówić począł:~- Utwierdzenie to jest nic, bo co ręką ludzką
2354  2,34|              co ręką ludzką stawiane, to ręka ludzka zburzyć zdoła.
2355  2,34|               tak powiada: "Prawda-li to, panie, że na naszych pruskich
2356  2,34|             Przyjdź Królestwo Twoje", to o waszym królu myśli". Było
2357  2,34|               kupa - i wszyscy gadali to samo.~Tu przerwał pan z
2358  2,34|              jest...~- Ba, ale co się to ma do krzyżackiej mocy -
2359  2,34|             nieraz - odrzekł Maćko.~- To jakże myślicie? Nie zwali
2360  2,34|           żywo!~- No, widzicie: Zakon to taki rycerz.~- Prze Bóg! -
2361  2,35|              zwanych filarami Zakonu, to jest wielki komtur, jałmużnik,
2362  2,35|               podskarbi. Piąty filar, to jest marszałek, był w tym
2363  2,35|            spokojnie, i prosili ich o to bardzo usilnie, bojąc się
2364  2,35|             Zyndram z Maszkowic, niby to nie wiedząc o niczym, zapytał
2365  2,35|            mamy dwa sposoby,~- Jakież to? - pytał polski rycerz.~-
2366  2,35|          potem było Hundsfeld...~- Co to takiego Hundsfeld? - zapytało
2367  2,35|           kilkunastu naraz rycerzy.~- To - odpowiedział spokojnie
2368  2,35|                 zawołał mistrz - wżdy to nasz drugi sposób - żelazo.
2369  2,35|             świecie nie masz.~Lecz na to znów Powała z Taczewa wyciągnął
2370  2,35|             mieczach żelazo - rzekł - to niewiela nimi dokażecie.~
2371  2,35|             dodał:~- I z lepszego niż to żelaza. Tak ci zwinął ten
2372  2,35|         zdarzy się, że mniejszy tasak to ci i poniektóra dziewka
2373  2,35|              przez cały stół:~- Hańba to dla nas! Bracie Arnoldzie
2374  2,35|           przed Arnoldem, ale on, czy to że zmieszał go widok tylu
2375  2,35|        rodzinnego zamku.~A było w tym to dziwnego, że podobne myśli
2376  2,36|        zabraknąć.~- Może też uczyniła to i dlatego, aby się z nami
2377  2,36|               prostą dziewką, a teraz to jej... choćby na pokoje
2378  2,36|             ci się odmieniła? Ba! ale to i stary ród tych Jastrzębców
2379  2,36|         zechce do Zgorzelic.~- Mnie i to dziwno było, że z nich wyjeżdżała.~-
2380  2,36|               na mnie nie pomścili za to, żem ją wywiózł, i czy z
2381  2,36|           krzepkie, a ja stary.~- Ej! to, to już chyba mówcie temu,
2382  2,36|       krzepkie, a ja stary.~- Ej! to, to już chyba mówcie temu, kto
2383  2,36|               chorzał w Malborgu, no, to jeszcze! - rzekł. - Ale
2384  2,36|                kogo Bóg chciał wziąć, to wziął, a kogo chciał ostawić,
2385  2,36|                a kogo chciał ostawić, to ostawił, ale tak myślę,
2386  2,36|               zaś dodał:~- Hej! gdzie to nas Pan Jezus przez te ostatnie
2387  2,36|                  Powiadają - rzekł na to Maćko - że szlachcicowi
2388  2,36|              ale tak jak Jurand kona, to i na łożu dobrze.~- Nie
2389  2,36|               serce i zapytał:~- Któż to tak zdobi tę truchełkę?~-
2390  2,36|             Młody rycerz nie rzekł na to nic, ale w chwilę później,
2391  2,36|            one kwiecie dla Danuśki.~I to rzekłszy, rozpłakał się
2392  2,37|          płuży smutek nikomu, a przez to lepiej wam do Bogdańca i
2393  2,37|            wszyscy bowiem odgadli, że to będzie wielkiej wagi rozmowa -
2394  2,37|              wiecie, iżem ślubował.~- To to jest przyczyna? Nie masz
2395  2,37|           wiecie, iżem ślubował.~- To to jest przyczyna? Nie masz
2396  2,37|              rzekł.~- Jeno co?~- Jeno to, żeś młody i że na wszystko
2397  2,37|            ruszysz, dokąd zechcesz.~- To już wam tak szczerze jak
2398  2,37|               same mi z oczu płyną!~- To ci właśnie między obcymi
2399  2,37|               wam mówię, że nie mogę, to nie mogę! Wojny mi trza,
2400  2,37|             Ma-li skapieć w Bogdańcu, to niech lepiej jedzie - ozwała
2401  2,37|               jeżeli cię Bóg zachowa, to nie ostaniesz tutaj, jeno
2402  2,37|             ci o tę truchełkę chodzi, to my ci ją zawiezieni do Krześni...~-
2403  2,38|         majętność sprzedać. Mówił, iż to jest ziemia nieszczęsna,
2404  2,38|            Maćkowi chodziło w duszy o to, aby owym bogactwem wspomóc
2405  2,38|               kości przedawać? Tak ci to mu się mam wypłacić za one
2406  2,38|           Krześni. Weźmiecie Danuśkę, to on tu ostanie z dala od
2407  2,38|            dziecka, weźmiecie i jego, to tu ojce sami ostaną.~- Bo
2408  2,38|         któren nie został zbawion, na to wszelako nie ma rady.~-
2409  2,38|             mówi, ale w tym, co mówi, to praw.~I zafrasował się,
2410  2,38|            rozumie, ale jeśli nie on, to może ojciec Kaleb?...~-
2411  2,38|              panno! - odpowiedział na to ksiądz Kaleb - obu nam z
2412  2,38|              ta, po której chodzim.~I to rzekłszy, zwrócił się do
2413  2,38|             głośniej, rzekł:~- Święta to prawda. Nie do gospodarstwa
2414  2,38|               pługa... Pana i dziecko to bym rad jeszcze pomścił...~
2415  2,38|           wasze moście, mnie weźcie - to moja służba!~I miał słuszność.
2416  2,38|            nadawał...~- Obaczcie, jak to uradza! - rzekł Maćko, któremu,
2417  2,38|                Ściana krzyżacka obok, to t co? To właśnie! A obaczym,
2418  2,38|              krzyżacka obok, to t co? To właśnie! A obaczym, komu
2419  2,38|               Miałbym się ja ich bać, to niech oni się mnie boją.
2420  2,38|            niż pługiem gospodarzyć. I to wszystko wielce mi jest
2421  2,38|            tak... niby tu zostać...~- To i co? - zapytał Zbyszko. ~
2422  2,38|             że jak panienka odjedzie, to z nią i wszyscy odjadą.
2423  2,38|           sama jeździła po świecie... to jakby mi tu nikt nie pomógł...
2424  2,38|              mi tu nikt nie pomógł... to nie wiem!~- O czym ten chłop
2425  2,38|             ostała - wytrzymałbyś?~Na to Czech grzmotnął się do jej
2426  2,38|               także temu w duszy, ile to niewiasta znaczy we wszystkich
2427  2,38|              znów do Hlawy, rzekła:~- To teraz trzeba nam jeno wiedzieć,
2428  2,39|        Sieciechówną. On zwracał głowę to w jedną, to w drugą stronę,
2429  2,39|             zwracał głowę to w jedną, to w drugą stronę, zamieniając
2430  2,39|          Maćko dodał:~- Pewnie, ale i to też dobrze, że konie czyniły
2431  2,39|              chwili rozmyślał.~- Może to Bóg tak chciał - mówił sobie -
2432  2,39|               jeno wróci szczęśliwie, to mu kasztel godny w Bogdańcu
2433  2,39|          będzie z nimi potykać, ale o to nie dbał, równie jak stary
2434  2,39|              czasem Zbyszkowi - mówił to jednak tylko dlatego, by
2435  2,39|              ja o Cztanie i Wilku, bo to grube chłopiska i nie dla
2436  2,39|         dworka!... Ale wedle tego, że to roki ci są!... Już nieboszczyk
2437  2,39|               że czujesz Bożą wolę, a to temu kilka lat... Boja tam
2438  2,39|               za ciasno we wianuszku, to ci sama gotowa szukać takiego,
2439  2,39|               cię prosił okrutnie? Na to dziewczyna odwróciła zarumienioną
2440  2,39|            Maćkowi cichą odpowiedź:~- To nie ostanę.~ ~
2441  2,40|          ludzkie poznać - rzekł mu na to Maćko -dobra jest to rzecz,
2442  2,40|               na to Maćko -dobra jest to rzecz, gdyż uczy to, jak
2443  2,40|              jest to rzecz, gdyż uczy to, jak się w każdej przygodzie
2444  2,40|              że ja ci powiem, iżeś na to jeszcze za młody, niż żeby
2445  2,40|         jeszcze za młody, niż żeby ci to miał jaki obcy rycerz powiedzieć,
2446  2,40|         śmiechu zapłakał - odrzekł na to Jaśko - a jeśli nie on,
2447  2,40|               Jaśko - a jeśli nie on, to jego żona i dzieci.~I spojrzał
2448  2,40|         ostawili tu was w spokoju? Bo to oni radzi na Jagienkę patrzyli.~-
2449  2,40|               ostatnią parę puścił.~- To go szkoda. Chadzał i jego
2450  2,40|              z nich brał... Najgorsze to dobywanie zamków, bo przy
2451  2,40|           Rozweselił się, usłyszawszy to, stary rycerz.~- Widzisz
2452  2,40|               szczerze mówiąc, aże mi to dziwno, że na Bogdańcu złości
2453  2,40|              mówili?" Więc ja znów na to: "A cóż to, Jagienka twoja,
2454  2,40|            Więc ja znów na to: "A cóż to, Jagienka twoja, żeby ci
2455  2,40|            mówi, że nie moja". I jako to rozum miał bystry, zaraz
2456  2,40|               potem pili na umór, jak to im się zawdy przytrafiało.~-
2457  2,40|          Kasztel?~- He! Albo co?~Była to ulubiona myśl starego postawić
2458  2,40|             równi - co daj Boże!"~Ale to wszystko zależało od tego,
2459  2,40|           tego, czy Zbyszko wróci - a to była rzecz niepewna i zależna
2460  2,40|              narazić, ale czym można, to go zjednać. W tej chęci
2461  2,40|           jeśli Bóg mi wróci zdrowie, to do tego grobu pójdę. Bardzo
2462  2,40|        okrutnej wędrówki wrócili...~- To i co! Wolę już wszystko
2463  2,40|            się za nim do Pana Jezusa, to mu przy dobrej zbroi i dziesięciu
2464  2,40|        przygoda się jaka trafiła - bo to chłopaka ręce swędzą - to
2465  2,40|             to chłopaka ręce swędzą - to wiesz przecie, że i potykać
2466  2,40|        potykać, bo póki królowa żyła, to pełno bywało w Krakowie
2467  2,40|            strzemiona?~- Wyleci, jako to prawda, że tu stoję! - odrzekł
2468  2,40|        przywieść!~- Bo co?~- Bo Zakon to taki rycerz! A po chwili
2469  2,40|           jednak dodać, że porównanie to nie sam wymyślił, ale że
2470  2,41|            drodze powrotnej. Nie była to rzecz wcale możliwa, aby
2471  2,41|               pierwszy raz słyszał.~- To mówicie - pytała - że bitwa
2472  2,41|                ale ninie w sam raz.~- To już przeciw takiej żadna
2473  2,41|     berdyszami obracają, ale z bliska to już nasz sobie poradzi.~-
2474  2,41|               was przecie ręka boska, to i teraz Zbyszka ustrzeże.~-
2475  2,41|        stworzył i w Bogdańcu osadził, to teraz pilnuj, abyśmy zaś
2476  2,41|               nie sczezli!" Ha! boska to już sprawa. Po prawdzie,
2477  2,41|          sprawa. Po prawdzie, niemała to rzecz na cały świat dawać
2478  2,41|             po wtóre, co boska głowa, to nie ludzka.~Tak to oni nieraz
2479  2,41|             głowa, to nie ludzka.~Tak to oni nieraz z sobą gwarzyli,
2480  2,41|            poszli do grodu, gdyby nie to, że wypadkiem zjechali się
2481  2,41|        macie-li złorzeczyć Zbyszkowi, to bierzcie nowiny, a Zbyszkowi
2482  2,41|               odrzekł:~- A kiedy tak, to co innego! Nie o zysk mi
2483  2,41|             długi czas spierali się o to, kto weźmie nowiny. Maćko
2484  2,41|          niełaskę Bożą.~"Byle wrócił, to mu ta ziemi i dobytku nie
2485  2,41|               zgoda od swarów milsza, to musi wam Zbyszka szczęśliwie
2486  2,41|              szczęśliwie powrócić.~Na to twarz Maćka pojaśniała,
2487  2,41|            stary rycerz. - A ty? Niby to go nienawidzisz?~Jagienka
2488  2,42|           innych i wie, że nie byłaby to zwyczajna wojna, ale jakoby
2489  2,42|            potrafił wymiarkować. Żeby to był król z naszego dawnego
2490  2,42|              mu czci umknąć, bo zacny to pan, którego niech Bóg w
2491  2,42|          chociaż go ręce swędzą, bo i to wiem, że nienawidzi on jak
2492  2,42|              stary rycerz wytłumaczył to, czego zwykła szlachecka
2493  2,42|               Zbyszko, da Bóg, wróci, to się dopiero będziecie dziwowali!
2494  2,42|               przemyślna.~I wmawiając to gościom, wmówił na końcu
2495  2,42|              w których obrotny Witold to zwyciężał, to bywał pobity;
2496  2,42|          obrotny Witold to zwyciężał, to bywał pobity; mówiono o
2497  2,42|                Ha! - mówił - znane mi to strony, bośmy tam ze Zbyszkiem
2498  2,42|         Niemiaszkom noga powinęła, bo to kasztel był do zdobycia
2499  2,42|        wypytywać starego rycerza, czy to jest rzecz podobna do wiary,
2500  2,42|           jest do wiary podobne, gdyż to człek całkiem od innych