Tom,    Rozdzial

501  2,22|         trzy, ale cztery razy wolno było czynić postoje, gdyż w samotności
502  2,22|            polankę, na której widać było wygasłe kopce smolarskie
503  2,22|          Zbyszko.~I umilkł. W izbie było ciemno, zatem w pierwszej
504  2,23|     spojrzeń rzucanych najadło znać było głód, może nawet zadawniony.
505  2,23|            oczywista, że niepodobna było jej nie widzieć lub jej
506  2,23|             jakoś nieskładne by jej było zostawać w Spychowie, gdy
507  2,23|         szczerze żal, ale skoro nie było woli boskiej, to i trudno!
508  2,23|          rycerz, bo żal mu istotnie było i Jagienki,~i tych zamiarów,
509  2,23|         rzeczy gadam, bo ich trzeba było strzec, póki się miało co
510  2,23|     cokolwiek uradzili, bo okrutnie było mi markotno.~I to rzekłszy,
511  2,23|          zbiegłej. Głupie to jednak było szukanie w ciemnościach
512  2,23|         wrócił do ogniska, gdyż nie było nic innego do zrobienia.~
513  2,23|             dotykało wprost Danusi, było mu obojętne. Zaraz też zaczął
514  2,24|          albo Litwini zabiją. Jakoż było to prawdopodobne, albowiem
515  2,24|         surowych rozkazów. Pilno im było jechać ku Mazowszu i chcieli
516  2,24|        tatusiowego pozwoleństwa nie było. Gdzie pani?~- Przebudźże
517  2,24|          się nieco, gdyż wielkie to było zaklęcie, ale w tej chwili
518  2,24|          trzymając na ręku Danusię. Było w tym coś tak wzruszającego,
519  2,25|             tylko wypoczywając, ile było koniecznie trzeba, aby konie
520  2,25|          krajach, w których łatwiej było o owies. Sam siebie Hlawa
521  2,25|       ostrogami, albowiem tak pilno było mu do Spychowa.~Jechali
522  2,25|            gdzie nocami koni trzeba było strzec od wilków i niedźwiedzi,
523  2,25|           kołtun czupryn, że trzeba było korzystać co duchu z pierwszego
524  2,25|           granicę, ale na razie nie było się kogo spytać. Dopiero
525  2,25|           ci zapłać. Powiadaj, jako było?~Czech począł opowiadać
526  2,25|            Hlawa.~Ale w głosie jego było nieco zniechęcenia, gdyż
527  2,25|         wynędzniałą, chorą, że znać było, że obchodzono się z nią
528  2,25|        chcieli wierzyć. Tego jednak było im zanadto. Hlawa jął pierwszy
529  2,26|            i zawrócić, ale wstyd mu było samego siebie, więc odprowadził
530  2,26|   przerażoną ziemię i wówczas widać było szeroką drogę idącą wśród
531  2,26|            krwawych błyskawic można było dojrzeć rozhuśtany dziko
532  2,26|           przydatnych. Potrzebne to było tak dla obrony od dzikiego
533  2,26|           sprzęt obronny, można się było ich nie lękać, poczet więc
534  2,26|            jasny, że tam, gdzie nie było cienia, oczy podróżnych
535  2,26|             choćby z woli Bożej nie było ono całkiem złe, jednakże
536  2,26|            bowiem, że w pobliżu nie było ludzi ni żadnej zasadzki.
537  2,26|    przeszkadzali podróżnym.~Kamieni było dosyć i na drodze, i między
538  2,27|          tchu. Ale przy końcu drogi było jeszcze gorzej, czuł bowiem
539  2,27|        głowę na łup bez walki.~I to było uczucie najstraszniejsze,
540  2,27|        zatrzymać, ale tam na wiosnę było pusto. Od stróżów dowiedział
541  2,27|           chorej ratunek. Trzeba mu było ciągnąć do Spychowa, co
542  2,27|             ciągnąć do Spychowa, co było straszne, albowiem zdawało
543  2,27|     rozkiełznali je, aby łacniej im było szczypać trawę. Dwie niewiasty
544  2,27|            mocną woń, w której czuć było i siano, i miód, i przeróżne
545  2,27|             Jezus się zmiłował! Ile było boleści, ile płakania! Danuśko!...
546  2,27|        zabaczyć! - zawołał Zbyszko. Było zaś w tym stłumionym okrzyku
547  2,27|       okryta. Trwało to chwilę. Nie było już się co łudzić - konała!~
548  2,27|           anielska.~Do Spychowa nie było nawet i mili, więc po niejakim
549  2,27|       żałosna.~Na modrym niebie nie było żadnej chmurki i świat cały
550  2,28|        strzelenia z łuku, można już było rozróżnić osoby. Na czele
551  2,28|            sobą koszturem. Łatwo go było poznać po ogromnym wzroście,
552  2,28|             wołały znów:~"Źle ci tu było, kwiatuszku, z nami - źle?
553  2,28|           się tak cicho, że słychać było ksykanie koników polnych
554  2,28|      złotego bursztynu.~Juranda nie było przy tym, albowiem działy
555  2,29|             przez pierwsze dni, nie było z nim tak źle: chodził,
556  2,29|        bardziej, tak że w końcu nie było w Zbyszkowym sercu miejsca
557  2,29|     smutkiem myślał, że może lepiej było wyprawić Zbyszka, choćby
558  2,29|         okup przepadł, albowiem nie było trudniejszej rzeczy w świecie
559  2,29|          wiedział, gdyż powinnością było wówczas każdego rycerza
560  2,29|             jego zbroi i powszechne było mniemanie, że on jest pierwszy
561  2,29|            gośćmi krzyżackimi można było zawsze znaleźć najprzedniejszych
562  2,30|          nikt nas nie widział, więc było to pod noc, i wiecie, że
563  2,30|         płynie - rzekł. - Jakoże im było pod wodę wracać? Znajdą
564  2,30|              I po co? Dlaczego? Nie było mu wprawdzie tajnym, że
565  2,30|          Zgorzelic zabierał?~- Siła było przyczyn. Bał się rycerz
566  2,30|        biskupa i księstwa, gdyż nie było jej przy kim ostawić. I
567  2,30|            mówili, ale wam w głowie było co innego.~- Mówiliście,
568  2,30|              a ja, że on. Na nic to było, panie, cośkolwiek wam wtedy
569  2,30|          bojąc się, aby gościom nie było duszno w izbach, rozkazał
570  2,30|        dzieci jako wilcy. Cóż by to było, gdyby się nie bali!...
571  2,31|             na łów - co?~Pytanie to było zarazem oznajmieniem, że
572  2,31|           borach i lasach, można ją było poczytać bogdaj za urodziwą
573  2,31|      pierwszy rzut oka widać w niej było dziewkę znacznego rodu i
574  2,31|             dla księżny, nijako się było zatrzymać, więc odeszła
575  2,31|             drugiej, więc można się było rozmówić swobodnie. Jagienka
576  2,31|       wskórała, bacząc, aby zaś nie było mitręgi - kończyła Jagienka -
577  2,32|         wykręcał, przysięgał, że to było bez jego wiedzy, i wzajem
578  2,32|          szrankach potykać.~Ale nie było i tego. Chcieli Krzyżacy,
579  2,32|            ale prawie uczciwym. Nie było w nim chytrości krzyżackiej
580  2,32|             w rękach polskich sporo było wprawdzie jeńców. ale byli
581  2,32|             na nowo wszystko, co im było wiadomym o Jurandzie i jego
582  2,32|   prawdziwych bronić Saracenów. Ale było to niepodobieństwem, gdyż
583  2,32|              na ciemną izbę. Trzeba było iść dalej i dalej, aż do
584  2,32|     uśmiechu. Oblicze mistrzowe nie było groźne ani nawet chmurne,
585  2,32|           groźne ani nawet chmurne, było tylko jakby zmęczone jakimś
586  2,33|           przeźroczy, więc widać je było doskonale, a po niejakim
587  2,33|            jako słynnego zapaśnika, było niektórym znane. Tych zaś,
588  2,33|           Pod północnym wałem widać było inne stajnie dla koni rycerskich
589  2,33|      obronny, że w każdym można się było tak jak w osobnej twierdzy
590  2,33|             chrzcie Litwy wrócić im było chyba do Palestyny i strzec
591  2,33|      którego rzeczą życia i śmierci było teraz - nie rozszerzanie
592  2,34|          począł opowiadać, jak i co było, płaczem i wzdychaniami
593  2,34|             obaczę.~-To może lepiej było nie odjeżdżać.~- Jakoże
594  2,34|          nie odjeżdżać.~- Jakoże mi było was tu ostawiać?~- Parę
595  2,34|             oni mnie widzieli i już było ze mną źle. Wielka tu jest
596  2,34|          jeno dlatego, że im wykupu było żal, bo jako wiesz, pieniądz
597  2,34|           smućcie się!~- Żeby tobie było wesoło, to i ja bym się
598  2,34|       wzrokiem, gdyż dotychczas nie było między nimi mowy o tym,
599  2,34|           to o waszym królu myśli". Było potem o synów dwóch szlachty,
600  2,35|            kości; więcej tego nawet było niż rozmowy, którą głuszyły
601  2,35|             wasze czeście, co potem było? - potem było Hundsfeld...~-
602  2,35|              co potem było? - potem było Hundsfeld...~- Co to takiego
603  2,35|       obcymi wzrostem i mocą, wstyd było - i brała ich złość, więc
604  2,35|              do rodzinnego zamku.~A było w tym to dziwnego, że podobne
605  2,36|       Zgorzelic.~- Mnie i to dziwno było, że z nich wyjeżdżała.~-
606  2,36|          niej.~- Wiera, że nijak im było sieroty najeżdżać. A Maćko
607  2,36|       pochodni, że na trumnie pełno było wianuszków z chabru i z
608  2,37|         izbie cicho, tak że słychać było muchy latające pod pułapem.~-
609  2,38|             mu właśnie wszystko, co było i przeszło.~Ale jeszcze
610  2,38|           niedoli. W Spychowie dużo było wszelakiego bogactwa, począwszy
611  2,38|    wszystkim, co tylko w młodzianku było.~Więc po chwili rzekł:~-
612  2,38|            spuszczoną tak, że widać było tylko rozbiór jej jasnych
613  2,40|            odprowadził ich do domu.~Było przy tym spotkaniu niemało
614  2,40|       będziesz! Chwała Bogu, że nie było z tymi dwoma zabijakami
615  2,40|       nowinę?~- Nijakiej nowiny nie było, bo i nie mogło jeszcze
616  2,40|      zapobiegliwość". I tak wówczas było. Dowiedział się też niebawem,
617  2,41|       okazał się chudy i nie trzeba było dużo trudu, by go zebrać.
618  2,41|             i porządek - byle tylko było dla kogo trudzić się i pracować.
619  2,41|              i pierwsze jej pytanie było zawsze, jakby kto zapisał: "
620  2,41|          nie mieli ich dosyć.~I tak było przez całe miesiące. Bywało,
621  2,41|         sobie z nimi radzili?~- Nie było innej rady, jeno zaraz w
622  2,42|          zrudziały, a o Zbyszku nie było i słychu.~Na koniec po pierwszych
623  2,42|            i droga ze Spychowa. Nie było to wszystko samo w sobie
624  2,42|        trucheł i tak samo mi ciężko było jako i przedtem. Tak ci
625  2,43|              Za każdym wspomnieniem było mu Danusi żal, ale sam przecie
626  2,43|           na dworcu niebieskim, niż było na książęcym. Zżył się już
627  2,43|      Dzieciątku. Nic już w niej nie było ziemskiego, a stała mu się
628  2,43|        chwilami - zwłaszcza gdy nie było przy nim Jagienki - że źle,
629  2,44|             mu radością, bo już tak było, iż ilekroć ją zobaczył,
630  2,44|            Zgorzelicach nijak by ci było gościowi uchybiać, a tu
631  2,44|      pilnowania, aby w posłudze nie było marudztwa - i po chwili
632  2,44|             piersi.~W ciszy słychać było przyspieszone ich oddechy.~-
633  2,45|             z cegły, o którą trudno było w okolicy. W pierwszym roku
634  2,45|         którym miał stanąć kasztel, było niegdyś okopane, może za
635  2,45|          pochlubić. Nic to dla niej było w kilka dni po połogu do
636  2,45|            brać, ale to tak właśnie było, jakby po miesiąc na niebie
637  2,45|        ćwiczenia rycerskiego daleko było do młodego dziedzica z Bogdańca.~
638  2,45|           porządek rzeczy, więc nie było w tym podziwie złej zawiści.
639  2,46|             wnęków" powiększać - to było przecie jego największe
640  2,46|       mnożył się dobytek; na łąkach było czterdzieści świerzop ze
641  2,46|           tak mówił, bo, wiera, nie było na czym gospodarzyć i co
642  2,46|            i co do gęby włożyć, ale było się gdzie schronić. Wy młodzi
643  2,46|           Wszystko, co tam widział, było w znacznej części jego dziełem,
644  2,46|                Ano! Starsi, których było pięciu, przedtem dawno polegli.
645  2,47|             gdyż przez pół roku nie było o nim żadnej wieści. Zbyszko
646  2,47|         śmierć zapomniałem.~- Wolno było tobie zapomnieć, boś ślubów
647  2,47|      powiedzieć Bogu i ludziom: "Co było w mojej mocy - tom uczynił".
648  2,47|            by go już na świecie nie było. Cudowali się tedy obaj
649  2,47|       jednym, któremu na przezwisko było też Lichtenstein i który
650  2,47|        młody był czy stary? i jakże było: z konia czy piechtą?~-
651  2,47|              z konia czy piechtą?~- Było mu ze trzydzieści pięć roków
652  2,47|             i brodę miał do pasa, a było z konia. Bóg mi pomógł,
653  2,48|        czasy, jakich dotychczas nie było" -rzekł uroczyście stary
654  2,48|       wielką uwagą, tym bardziej że było przekonanie powszechne,
655  2,48|             dłużył się, a wojny nie było. Mówiono wprawdzie o niezgodach
656  2,48|          obie strony, ale wojny nie było. Niektórzy poczęli nawet
657  2,48|        ludźmi słuchy, ale wojny nie było.~W końcu i sam Maćko, za
658  2,48|         skład do Płocka. Oczywistym było, że szło o zapasy dla wielkich
659  2,48|          już także w domu. Wszystko było od dawna gotowe, dusza rwała
660  2,48|            jeno rzekę, że gdyby nie było Drezdenka, toby się znalazło
661  2,48|          miarę, iż podobnych trzeba było chyba szukać w tych czasach,
662  2,48|       trudne, gdyż wszystko z dawna było gotowe: ludzie, wozy, konie,
663  2,48|       czekał na tę godzinę.~I dosyć było spojrzeć na jego zimne,
664  2,48|        doświadczonego wojownika nie było w całej okolicy.~Jagienka
665  2,48|          naród na Niemca.~Jakoż tak było. Niedaleko za granicą Bogdańca
666  2,49|          wpośród ich strzępów widać było gwiazdy i jasny, wielki
667  2,49|             się nieco, tak że można było przynajmniej ognie rozpalić.
668  2,49|             konie mógł przeskoczyć.~Było i wielu innych słynnych
669  2,49|         ożenił i osiedlił, jakże mi było przeciw wam stawać? Jam
670  2,49|            złowrogo, że łatwiej ich było wziąć za jakieś okropne
671  2,49|             surowca.~Niebezpiecznie było zapuszczać się w pojedynkę
672  2,49|           wielka lutnia, tyle w nim było fletni, bała-bajek, multanków
673  2,49|        kniaź tak gniewem, że strach było nań spojrzeć - i powiesić
674  2,50|         tego stopnia, że niepodobna było rozpiąć namiotu, w którym
675  2,50|             się nieco, tak że można było rozwinąć chorągwie. I wówczas
676  2,50|          lasom z wyniosłości, łatwo było dostrzec, ale nie spodziewano
677  2,50|        która ma być przelana, i tak było istotnie. Jagiełło wzdrygał
678  2,51|         coraz większej liczbie. Nie było już wcale wątpliwości, że
679  2,51|            z polskiego obozu, widać było doskonale groźną ławę olbrzymich,
680  2,51|            każdego, daj Bóg, by nie było nadto".~Lecz Krzyżacy, spoglądając
681  2,51|           lewo, koło jeziora, widać było także szare gromady wojowników,
682  2,51|        wojny wierzył tylko w to, co było mu na rękę i wróżyło niechybne
683  2,51|       wysilić, a reszta, choćby ich było i najwięcej, pośledni to
684  2,51|             i w lesie Polaków nijak było Niemcom uderzać, gdyż rycerstwo
685  2,51|            rycerstwo straszne tylko było w czystym polu, nie lubiło
686  2,51|         zgody i pokoju, a tymczasem było to poselstwo pychy i wojny.~
687  2,51|            jednej kępy całe to pole było puste, szare, przeraźliwe,
688  2,51|            przerw raz jeszcze można było dosłyszeć grzmiące głosy:~
689  2,51|     Witoldowych, mniejsza, w której było trzy pułki smoleńskie, cofała
690  2,51|          niebezpieczeństwo, ale nie było czasu się cofać. Zwinięto
691  2,51|             herby na tarczach można było doskonale odróżnić. Widok
692  2,51|  chełmińskiej, między którymi wielu było ludzi polskiej krwi, nie
693  2,51|            i bronili mocno, ale nie było w nich ni tego rozmachu,
694  2,51|       odgadli. Litwa, którą łatwiej było rozbić niż zwyciężyć, wracała
695  2,51|            kup i wtedy znów łatwiej było wymykać się pojedynczym
696  2,51|              Z dala pod zorzą widać było oddziały litewskie ciągnące
697  2,51|        przez deszcz powietrzu widać było doskonale olbrzymie, dymiące,
698  2,52|         coraz większej liczbie. Nie było już wcale wątpliwości, że
699  2,52|            z polskiego obozu, widać było doskonale groźną ławę olbrzymich,
700  2,52|            każdego, daj Bóg, by nie było nadto".~Lecz Krzyżacy, spoglądając
701  2,52|           lewo, koło jeziora, widać było także szare gromady wojowników,
702  2,52|        wojny wierzył tylko w to, co było mu na rękę i wróżyło niechybne
703  2,52|       wysilić, a reszta, choćby ich było i najwięcej, pośledni to
704  2,52|             i w lesie Polaków nijak było Niemcom uderzać, gdyż rycerstwo
705  2,52|            rycerstwo straszne tylko było w czystym polu, nie lubiło
706  2,52|         zgody i pokoju, a tymczasem było to poselstwo pychy i wojny.~
707  2,52|            jednej kępy całe to pole było puste, szare, przeraźliwe,
708  2,52|            przerw raz jeszcze można było dosłyszeć grzmiące głosy:~
709  2,52|     Witoldowych, mniejsza, w której było trzy pułki smoleńskie, cofała
710  2,52|          niebezpieczeństwo, ale nie było czasu się cofać. Zwinięto
711  2,52|             herby na tarczach można było doskonale odróżnić. Widok
712  2,52|  chełmińskiej, między którymi wielu było ludzi polskiej krwi, nie
713  2,52|            i bronili mocno, ale nie było w nich ni tego rozmachu,
714  2,52|       odgadli. Litwa, którą łatwiej było rozbić niż zwyciężyć, wracała
715  2,52|            kup i wtedy znów łatwiej było wymykać się pojedynczym
716  2,52|              Z dala pod zorzą widać było oddziały litewskie ciągnące
717  2,52|        przez deszcz powietrzu widać było doskonale olbrzymie, dymiące,