Tom, Rozdzial

 8501 II,30 |           Przeciwnie, nadciągała tu groźna i wojownicza szlachta, z dziecka
 8502 II,30 |               szlachta, z dziecka na koniu i w polach hodowana, wśród
 8503 II,30 |                 przywykła do przelewu krwi i pożogi, lepiej władnąca
 8504 II,30 |                  inni znad Prutu, Dniestru i Seretu; którzy siedzieli
 8505 II,30 |                  Waliła szlachta z Wołynia i z dalszych jeszcze województw,
 8506 II,30 |   najzatwardzialszych poruszyły się serca, i zresztą samo było od Tatarów
 8507 II,30 |                przez posłów czołem królowi i po raz setny przysięgi wierności
 8508 II,30 |             poselstwa tatarskiego zjechała i legacja z Siedmiogrodu dla
 8509 II,30 |            następstwo tronu rokowań; bawił i poseł cesarski, był nuncjusz
 8510 II,30 |               deputacje od wojsk koronnych i litewskich, od województw
 8511 II,30 |                  litewskich, od województw i ziem, z oświadczeniami wierności
 8512 II,30 |                    wierności dla majestatu i chęci obrony do upadłego
 8513 II,30 |                 oczach ku podziwowi wieków i narodów tak niedawno zupełnie
 8514 II,30 |                  dusze ludzkie żądzą wojny i odwetu, a jednocześnie okrzepły.
 8515 II,30 |                   a jednocześnie okrzepły. I jak na wiosnę deszcz ciepły
 8516 II,30 |               kupiectwo, cechy. Na placach i ulicach, gdzie okiem rzuciłeś,
 8517 II,30 |                 zaledwie przeszłe kozackie i tatarskie napady. Za każdym
 8518 II,30 |                   prócz szlachty napłynęły i tłumy chłopstwa, bo się
 8519 II,30 |            chłopski poprawić. Więc sukmany i gunie pomieszały się z żółtymi
 8520 II,30 |              porozbijali szałasy z towarem i bronią, którą chętnie kupowała
 8521 II,30 |              szlachta. Była znaczna liczba i Tatarów przy poselstwie,
 8522 II,30 |                   Tatarów przy poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie,
 8523 II,30 |                    poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie, moc
 8524 II,30 |          poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie, moc luda, moc
 8525 II,30 |                   komendy, migotanie zbroi i gołych szabel, rżenie koni,
 8526 II,30 |                  rżenie koni, hurkot armat i śpiewy pełne gróźb i przekleństw
 8527 II,30 |                 armat i śpiewy pełne gróźb i przekleństw dla Szweda.~
 8528 II,30 |               kościołach polskich, ruskich i ormiańskich biły nieustannie,
 8529 II,30 |                     że król jest we Lwowie i że Lwów to ze stolic pierwszy,
 8530 II,30 |                    powietrzem; bito czołem i przed karocami biskupów,
 8531 II,30 |                    tłumy; kłaniano się też i wykrzykiwano senatorom,
 8532 II,30 |                   w nich wierność dla pana i dla ojczyzny. Tak wrzało
 8533 II,30 |                których koczowali mimo zimy i mrozu ci, którzy się w kwaterach
 8534 II,30 |                zagraniczne, deputacje ziem i wojsk; obmyślano sposoby
 8535 II,30 |                    aż hen do dalekich Prus i na Żmudź świętą; do Tyszowiec,
 8536 II,30 |                    na południe; szli gońcy i do pana chorążego wielkiego
 8537 II,30 |          manifestami.~Król uznał, uświęcił i potwierdził konfederację
 8538 II,30 |                   konfederację tyszowiecką i sam do niej przystąpił wziąwszy
 8539 II,30 |                    zawrzeć w imieniu swoim i stanów takie przymierze,
 8540 II,30 |                  poprawie losów chłopskich i o konfederacji z niebem;
 8541 II,30 |                  ciekawość była podniecona i powszechnie czegoś oczekiwano.~
 8542 II,30 |                    Piechota łanowa lwowska i powiatu żydaczowskiego,
 8543 II,30 |            błękitnych, bramowanych złotem, i pół regimentu węgierskiego
 8544 II,30 |               pasterzy przechodzili wzdłuż i w poprzek oficerowie z trzcinami
 8545 II,30 |         różnobarwny. Więc naprzód szlachta i rycerstwo, a za nią senat
 8546 II,30 |                    pozłocistymi na szyjach i ze świecami w ręku, a prowadził
 8547 II,30 |                    w czarną togę aksamitną i biret; za senatem szli kupcy,
 8548 II,30 |                   złotem myckach na głowie i w obszernych wschodnich
 8549 II,30 |                    kordybanci, miodowarzy, i ilu tylko innych jeszcze
 8550 II,30 |               dopiero waliły bractwa różne i tłum pospolity, w łyczkowych
 8551 II,30 |                   ludźmi wszelakich stanów i płci obojej.~Na koniec zaczęły
 8552 II,30 |                   koniec zaczęły zajeżdżać i karety, lecz omijały główne
 8553 II,30 |                     albowiem król, biskupi i dygnitarze mieli osobne
 8554 II,30 |               spuszczali muszkiety do nogi i chuchali na zmarznięte dłonie,
 8555 II,30 |                   koronny, wielu wojewodów i kasztelanów. Ci wszyscy
 8556 II,30 |                 karoce, dwory, masztalerze i wszelkiego rodzaju dworscy
 8557 II,30 |                   biały, naszywany perłami i złotem.~Dla króla urządzono
 8558 II,30 |          Kanonickie krzesła zajęli biskupi i świeccy senatorowie.~Różnobarwne
 8559 II,30 |                   złote łańcuchy, aksamity i fiolety. Rzekłbyś: rzymski
 8560 II,30 |                   w tych starcach majestat i powaga; gdzieniegdzie wśród
 8561 II,30 |                wszyscy modlą się; błyszczą i chwieją się płomienie świec;
 8562 II,30 |                   dymy z kadzielnic igrają i kłębią się w blaskach. Z
 8563 II,30 |                padł wedle zwyczaju krzyżem i korzył się przed majestatem
 8564 II,30 |                nuncjusz z cyborium kielich i zbliżył się z nim do klęcznika.
 8565 II,30 |            nuncjusza: "Ecce Agnus Dei...", i król przyjął komunię.~Przez
 8566 II,30 |                 się, oczy zwrócił ku niebu i wyciągnął obie ręce.~Uciszyło
 8567 II,30 |               odgadli, że chwila nadeszła, i że król jakiś ślub będzie
 8568 II,30 |             człowieczeństwa boskiego Matko i Panno! Ja, Jan Kazimierz,
 8569 II,30 |                   Twego Syna, Króla królów i Pana mojego, i Twoim zmiłowaniem
 8570 II,30 |                Króla królów i Pana mojego, i Twoim zmiłowaniem się król,
 8571 II,30 |                    Ciebie za Patronkę moją i państwa mego Królową dzisiaj
 8572 II,30 |          Mazowieckie, Żmudzkie, Inflanckie i Czernihowskie, wojsko obojga
 8573 II,30 |       Czernihowskie, wojsko obojga narodów i pospólstwo wszystkie Twojej
 8574 II,30 |                    Twojej osobliwej opiece i obronie polecam; Twojej
 8575 II,30 |             obronie polecam; Twojej pomocy i miłosierdzia w teraźniejszym
 8576 II,30 |                     Tu padł król na kolana i milczał chwilę, w kościele
 8577 II,30 |                  narodem polskim do nowego i gorącego Tobie służenia
 8578 II,30 |             ministrów, senatorów, szlachty i pospólstwa imieniem, Synowi
 8579 II,30 |                Zbawicielowi naszemu, cześć i chwałę przez wszystkie krainy
 8580 II,30 |             rozpamiętywaniem łaski boskiej i Twojej, Panno Przeczysta!~
 8581 II,30 |               Przeczysta!~Tu znów przerwał i klęknął. W kościele uczynił
 8582 II,30 |                  królewski wnet go uciszył i choć drżał teraz skruchą,
 8583 II,30 |                Matko Miłosierdzia, Królowo i Pani moja, jakoś mnie natchnęła
 8584 II,30 |            chłopskich piersiach się zerwał i z onych wybuchnął, a potem
 8585 II,30 |               świadectwo, że swoje uczucia i swoje wota ze ślubem królewskim
 8586 II,30 |                  Uniesienie ogarnęło serca i zbratały się w tej chwili
 8587 II,30 |               miłości dla Rzeczypospolitej i jej Patronki. Za czym radość
 8588 II,30 |                    wystrzałów z muszkietów i dział, wśród gromkich okrzyków: "
 8589 II,30 |                   żyje!" - jechał do grodu i tam onę niebieską konfederację
 8590 II,31 |                    biskupów z całego kraju i wszyscy ci świeccy senatorowie,
 8591 II,31 |              szlachtę województwa ruskiego i dalszych przyległych, która
 8592 II,31 |                   nie było. Rosły też oczy i serca na widok tego pospolitego
 8593 II,31 |           Przeciwnie, nadciągała tu groźna i wojownicza szlachta, z dziecka
 8594 II,31 |               szlachta, z dziecka na koniu i w polach hodowana, wśród
 8595 II,31 |                 przywykła do przelewu krwi i pożogi, lepiej władnąca
 8596 II,31 |                  inni znad Prutu, Dniestru i Seretu; którzy siedzieli
 8597 II,31 |                  Waliła szlachta z Wołynia i z dalszych jeszcze województw,
 8598 II,31 |   najzatwardzialszych poruszyły się serca, i zresztą samo było od Tatarów
 8599 II,31 |                przez posłów czołem królowi i po raz setny przysięgi wierności
 8600 II,31 |             poselstwa tatarskiego zjechała i legacja z Siedmiogrodu dla
 8601 II,31 |            następstwo tronu rokowań; bawił i poseł cesarski, był nuncjusz
 8602 II,31 |               deputacje od wojsk koronnych i litewskich, od województw
 8603 II,31 |                  litewskich, od województw i ziem, z oświadczeniami wierności
 8604 II,31 |                    wierności dla majestatu i chęci obrony do upadłego
 8605 II,31 |                 oczach ku podziwowi wieków i narodów tak niedawno zupełnie
 8606 II,31 |                  dusze ludzkie żądzą wojny i odwetu, a jednocześnie okrzepły.
 8607 II,31 |                   a jednocześnie okrzepły. I jak na wiosnę deszcz ciepły
 8608 II,31 |               kupiectwo, cechy. Na placach i ulicach, gdzie okiem rzuciłeś,
 8609 II,31 |                 zaledwie przeszłe kozackie i tatarskie napady. Za każdym
 8610 II,31 |                   prócz szlachty napłynęły i tłumy chłopstwa, bo się
 8611 II,31 |            chłopski poprawić. Więc sukmany i gunie pomieszały się z żółtymi
 8612 II,31 |              porozbijali szałasy z towarem i bronią, którą chętnie kupowała
 8613 II,31 |              szlachta. Była znaczna liczba i Tatarów przy poselstwie,
 8614 II,31 |                   Tatarów przy poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie,
 8615 II,31 |                    poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie, moc
 8616 II,31 |          poselstwie, i Węgrzyni, i Wołosi, i Rakuszanie, moc luda, moc
 8617 II,31 |                   komendy, migotanie zbroi i gołych szabel, rżenie koni,
 8618 II,31 |                  rżenie koni, hurkot armat i śpiewy pełne gróźb i przekleństw
 8619 II,31 |                 armat i śpiewy pełne gróźb i przekleństw dla Szweda.~
 8620 II,31 |               kościołach polskich, ruskich i ormiańskich biły nieustannie,
 8621 II,31 |                     że król jest we Lwowie i że Lwów to ze stolic pierwszy,
 8622 II,31 |                    powietrzem; bito czołem i przed karocami biskupów,
 8623 II,31 |                    tłumy; kłaniano się też i wykrzykiwano senatorom,
 8624 II,31 |                   w nich wierność dla pana i dla ojczyzny. Tak wrzało
 8625 II,31 |                których koczowali mimo zimy i mrozu ci, którzy się w kwaterach
 8626 II,31 |                zagraniczne, deputacje ziem i wojsk; obmyślano sposoby
 8627 II,31 |                    aż hen do dalekich Prus i na Żmudź świętą; do Tyszowiec,
 8628 II,31 |                    na południe; szli gońcy i do pana chorążego wielkiego
 8629 II,31 |          manifestami.~Król uznał, uświęcił i potwierdził konfederację
 8630 II,31 |                   konfederację tyszowiecką i sam do niej przystąpił wziąwszy
 8631 II,31 |                    zawrzeć w imieniu swoim i stanów takie przymierze,
 8632 II,31 |                  poprawie losów chłopskich i o konfederacji z niebem;
 8633 II,31 |                  ciekawość była podniecona i powszechnie czegoś oczekiwano.~
 8634 II,31 |                    Piechota łanowa lwowska i powiatu żydaczowskiego,
 8635 II,31 |            błękitnych, bramowanych złotem, i pół regimentu węgierskiego
 8636 II,31 |               pasterzy przechodzili wzdłuż i w poprzek oficerowie z trzcinami
 8637 II,31 |         różnobarwny. Więc naprzód szlachta i rycerstwo, a za nią senat
 8638 II,31 |                    pozłocistymi na szyjach i ze świecami w ręku, a prowadził
 8639 II,31 |                    w czarną togę aksamitną i biret; za senatem szli kupcy,
 8640 II,31 |                   złotem myckach na głowie i w obszernych wschodnich
 8641 II,31 |                    kordybanci, miodowarzy, i ilu tylko innych jeszcze
 8642 II,31 |               dopiero waliły bractwa różne i tłum pospolity, w łyczkowych
 8643 II,31 |                   ludźmi wszelakich stanów i płci obojej.~Na koniec zaczęły
 8644 II,31 |                   koniec zaczęły zajeżdżać i karety, lecz omijały główne
 8645 II,31 |                     albowiem król, biskupi i dygnitarze mieli osobne
 8646 II,31 |               spuszczali muszkiety do nogi i chuchali na zmarznięte dłonie,
 8647 II,31 |                   koronny, wielu wojewodów i kasztelanów. Ci wszyscy
 8648 II,31 |                 karoce, dwory, masztalerze i wszelkiego rodzaju dworscy
 8649 II,31 |                   biały, naszywany perłami i złotem.~Dla króla urządzono
 8650 II,31 |          Kanonickie krzesła zajęli biskupi i świeccy senatorowie.~Różnobarwne
 8651 II,31 |                   złote łańcuchy, aksamity i fiolety. Rzekłbyś: rzymski
 8652 II,31 |                   w tych starcach majestat i powaga; gdzieniegdzie wśród
 8653 II,31 |                wszyscy modlą się; błyszczą i chwieją się płomienie świec;
 8654 II,31 |                   dymy z kadzielnic igrają i kłębią się w blaskach. Z
 8655 II,31 |                padł wedle zwyczaju krzyżem i korzył się przed majestatem
 8656 II,31 |                nuncjusz z cyborium kielich i zbliżył się z nim do klęcznika.
 8657 II,31 |            nuncjusza: "Ecce Agnus Dei...", i król przyjął komunię.~Przez
 8658 II,31 |                 się, oczy zwrócił ku niebu i wyciągnął obie ręce.~Uciszyło
 8659 II,31 |               odgadli, że chwila nadeszła, i że król jakiś ślub będzie
 8660 II,31 |             człowieczeństwa boskiego Matko i Panno! Ja, Jan Kazimierz,
 8661 II,31 |                   Twego Syna, Króla królów i Pana mojego, i Twoim zmiłowaniem
 8662 II,31 |                Króla królów i Pana mojego, i Twoim zmiłowaniem się król,
 8663 II,31 |                    Ciebie za Patronkę moją i państwa mego Królową dzisiaj
 8664 II,31 |          Mazowieckie, Żmudzkie, Inflanckie i Czernihowskie, wojsko obojga
 8665 II,31 |       Czernihowskie, wojsko obojga narodów i pospólstwo wszystkie Twojej
 8666 II,31 |                    Twojej osobliwej opiece i obronie polecam; Twojej
 8667 II,31 |             obronie polecam; Twojej pomocy i miłosierdzia w teraźniejszym
 8668 II,31 |                     Tu padł król na kolana i milczał chwilę, w kościele
 8669 II,31 |                  narodem polskim do nowego i gorącego Tobie służenia
 8670 II,31 |             ministrów, senatorów, szlachty i pospólstwa imieniem, Synowi
 8671 II,31 |                Zbawicielowi naszemu, cześć i chwałę przez wszystkie krainy
 8672 II,31 |             rozpamiętywaniem łaski boskiej i Twojej, Panno Przeczysta!~
 8673 II,31 |               Przeczysta!~Tu znów przerwał i klęknął. W kościele uczynił
 8674 II,31 |                  królewski wnet go uciszył i choć drżał teraz skruchą,
 8675 II,31 |                Matko Miłosierdzia, Królowo i Pani moja, jakoś mnie natchnęła
 8676 II,31 |            chłopskich piersiach się zerwał i z onych wybuchnął, a potem
 8677 II,31 |               świadectwo, że swoje uczucia i swoje wota ze ślubem królewskim
 8678 II,31 |                  Uniesienie ogarnęło serca i zbratały się w tej chwili
 8679 II,31 |               miłości dla Rzeczypospolitej i jej Patronki. Za czym radość
 8680 II,31 |                    wystrzałów z muszkietów i dział, wśród gromkich okrzyków: "
 8681 II,31 |                   żyje!" - jechał do grodu i tam onę niebieską konfederację
 8682 II,32 |                  do Lwowa. Były dawniejsze i świeże, mniej lub więcej
 8683 II,32 |                  koń siadali. Nadszedł też i groźny manifest Wittenberga,
 8684 II,32 |                   przeciw związkowi. Ogień i miecz miał karać tych, którzy
 8685 II,32 |                zapewne za wiedzą królewską i dla tym większego podniesienia
 8686 II,32 |               ilości egzemplarzy po Lwowie i nie godzi się mówić, co
 8687 II,32 |                    trawiąc czas na ucztach i radując się w sercu, że
 8688 II,32 |              doniesienia o upadku Tykocina i rozweseliły umysły. Dziwnym
 8689 II,32 |                  że po drodze bije Szwedów i z każdym dniem w siłę rośnie.~
 8690 II,32 |                  samego przybyli posłowie, i w znacznej liczbie, bo ni
 8691 II,32 |                przygody jego osobę, a może i własne podnieść przez to
 8692 II,32 |                 kazał mu stanąć przed sobą i ścisnąwszy za głowę, rzekł:~-
 8693 II,32 |             pochylił się do kolan pańskich i odrzekł:~- I w Warszawie
 8694 II,32 |                kolan pańskich i odrzekł:~- I w Warszawie później, miłościwy
 8695 II,32 |                     a w onych zawieruchach i substancja przepadła. Nie
 8696 II,32 |                myśląc, że to dla majestatu i ojczyzny pierwsza żołnierska
 8697 II,32 |                     Da Bóg, przyjdzie czas i na nagrody, a teraz powiadaj,
 8698 II,32 |                   Michał.~Król wziął pismo i zaczął czytać, ale ledwie
 8699 II,32 |        godniejszego - odrzekł pan Michał - i całe wojsko będzie do śmierci
 8700 II,32 |        prostoduszną konfidencję żołnierską i czytał dalej. Po chwili
 8701 II,32 |                sławnej koronie, gdyby duma i błędy, które wyznawał, nie
 8702 II,32 |                wyroki boskie!... Radziwiłł i Opaliński... prawie w jednym
 8703 II,32 |         skończywszy - że mi całą chorągiew i największego, jako pisze,
 8704 II,32 |                 odżywić, my zaś moglibyśmy i dziś jeszcze ruszyć, bo
 8705 II,32 |               dobroć osiadła mu na obliczu i rzekł patrząc z zadowoleniem
 8706 II,32 |                   Tu zaciął się pan Michał i po chwili dodał:~- Nie lża
 8707 II,32 |                    wojskową rozumieją, ale i posłuch musi mieć swoje
 8708 II,32 |                królewskiej mości błagać, a i ja do nóg twoich za nim,
 8709 II,32 |                upadam, bo to człek służały i dobry żołnierz.~- Niechże
 8710 II,32 |                   słyszał, a która zdrowia i bezpieczeństwa świętej dla
 8711 II,32 |                   znałeś Kmicica?~- Znałem i biłem się z nim, ale gdzie
 8712 II,32 |              Żołnierz to był zawsze wielki i w dziele wojennym niezrównany.
 8713 II,32 |                   z niego skóry nie zdarto i na bęben nie naciągniono!
 8714 II,32 |           kobierczyku sypiał, jego saniami i na jego koniu jeździł. Ale
 8715 II,32 |                   koniu jeździł. Ale potem i dla swoich był ciężki, swawolił
 8716 II,32 |                  do stołu na wesołą chwilę i panów Skrzetuskich z nim
 8717 II,32 |                   Gonił nas jeszcze książę i wojskiem starał się otoczyć,
 8718 II,32 |             Wymknęliśmy się szczęśliwie... I nie dość, bośmy niedaleko
 8719 II,32 |                     potem gdzieś jechał... I znowu ostrzegł nas, iż książę
 8720 II,32 |                ubezpieczone wojska napadał i pojedynczo chorągwie znosił...
 8721 II,32 |                 się to okaże - rzekł król. I zaklaskał w dłonie.~- Zawołaj
 8722 II,32 |                    królewskiej otwarły się i stanął w nich pan Andrzej.
 8723 II,32 |                    rycerz bardzo zmieniony i wybladły, jako że od ostatniej
 8724 II,32 |                     gdyby nie chudość gęby i nie to, że wasza królewska
 8725 II,32 |                Kmicic!~Król uśmiechnął się i odrzekł:~- Opowiadał mi
 8726 II,32 |                 się w swym sądzie pomylił, i pewien jestem, że mi pan
 8727 II,32 |               największe moje przysięgi!~- I głos ten sam - mówił ze
 8728 II,32 |                szablą pisze... Ale jest tu i twoja konotatka, poznajże
 8729 II,32 |                    schylił podgoloną głowę i wskazał palcem na długą,
 8730 II,32 |                  żołnierza, ale swawolnika i radziwiłłowskiego w zdradzie
 8731 II,32 |                   tu stoi obrońca ojczyzny i sługa mój wierny, który
 8732 II,32 |                    własną piersią zastawił i życie mi ocalił, gdym w
 8733 II,32 |                 nowy Kmicic... Poznajże go i pokochaj, bo wart tego!~
 8734 II,32 |                   co rzec, a król dodał:~- I wiedz o tym, że nie tylko
 8735 II,32 |                zemstę wywarł, bo go porwał i chciał go w wasze ręce wydać.~-
 8736 II,32 |                   go w wasze ręce wydać.~- I nas ostrzegł przed księciem
 8737 II,32 |              objęcia, a król patrzył na to i usta raz po razu, wedle
 8738 II,32 |                   w górę podniósł jak kota i nieprędko na powrót na nogi
 8739 II,32 |             codzienną naradę, zwłaszcza że i obaj hetmani koronni przybyli
 8740 II,32 |                   pomoc panu Czarnieckiemu i konfederackim oddziałom
 8741 II,32 |                znajdziesz tam Skrzetuskich i pana Zagłobę, którzy radzi
 8742 II,32 |            jegomość powiadał. Jest też tam i pan Charłamp.~Lecz Kmicic
 8743 II,32 |                  się obu rękoma za skronie i biegając jak szalony po
 8744 II,33 |                 Kmicic nie mógł, bo go ból i wściekłość kąsały; przebijali
 8745 II,33 |                  chana królowi, nadciągnął i ma wejść do miasta, aby
 8746 II,33 |                    Kmicica za przegub ręki i rzekł:~- Pomiarkuj się waść!...
 8747 II,33 |                   Andrzej - ale choćbym go i w kościele znalazł...~-
 8748 II,33 |                   Może w Taurogach, a może i nie. Charłamp będzie lepiej
 8749 II,33 |                   miastem stoi, a my tu... i Charłamp z nami.~Wtem Kmicic
 8750 II,33 |                   sprawę.~- Już raz miałem i ot! co mi po niej ostało.~
 8751 II,33 |                    Kmicic począł opowiadać i choć przy tym zębami zgrzytał
 8752 II,33 |                   przy tym zębami zgrzytał i aż kołpaczkiem cisnął o
 8753 II,33 |               oderwała się od nieszczęścia i uspokoił się trochę.~- Wiedziałem,
 8754 II,33 |                 chorągwi porwać, tegom się i po waćpanu nie spodziewał.~
 8755 II,33 |              Zagłoba, dzierżawca z Wąsoszy i Charłamp zajęci byli oglądaniem
 8756 II,33 |                   też od jednego rzutu oka i upuściwszy kożuszek zakrzyknął:~-
 8757 II,33 |                   częstochowskiego Hektora i wiernego sługę królewskiego,
 8758 II,33 |                  któren za wiarę, ojczyznę i majestat krew przelewał.~
 8759 II,33 |                 księcia Bogusława słyszał, i wreszcie tak skończył:~-
 8760 II,33 |           większego wroga od pana Kmicica, i dlatego pannę Billewiczównę
 8761 II,33 |                  zemstę nad nim wywrzeć.~- I nam ten kawaler życie ocalił,
 8762 II,33 |                  ten kawaler życie ocalił, i konfederackie chorągwie
 8763 II,33 |                przeciwko niemu zawziętość, i zanimby zipnął, wprzód by
 8764 II,33 |                   całym sercem, jako brata i przyszłego komilitona! -
 8765 II,33 |                   z każdej strony wypłynie i jeszcze sławę na brzeg wyniesie!~-
 8766 II,33 |                sobie pomyślał: to żołnierz i rezolut! I pamiętacie, że
 8767 II,33 |                     to żołnierz i rezolut! I pamiętacie, że wnet poczęliśmy
 8768 II,33 |                    Radziwiłł pogrążon, ale i za jego. Bóg mnie natchnął
 8769 II,33 |                    że oczy bolały patrzeć, i widać było, że mu panna
 8770 II,33 |                    nie żadna to ujma nawet i Radziwiłłom ze szlachciankami
 8771 II,33 |                   szlachciankami się żenić i że on sam wolałby wziąść
 8772 II,33 |                jeden na drugiego spoglądać i mrugać, słusznie mniemając,
 8773 II,33 |                    dziewka z wielkiej krwi i górnej maniery, żadnego
 8774 II,33 |                   tam dukatów króla porwać i żywego albo umarłego Szwedom
 8775 II,33 |                 dopiero zaczęła go wielbić i wdzięcznie nań spoglądać,
 8776 II,33 |                 nań spoglądać, a potem już i ręki mu nie umknęła, gdy
 8777 II,33 |                   permisję da, a ja pojadę i znajdę go! - mówił Kmicic.~-
 8778 II,33 |                   więc obsunął się na ławę i plecami wsparłszy się o
 8779 II,33 |                 chwycił go drżącymi rękoma i rozlewając płyn na brodę
 8780 II,33 |                   rozlewając płyn na brodę i piersi, wychylił do dna.~-
 8781 II,33 |                 zgubić pannę Billewiczównę i siebie.~- Wysłuchaj Charłampa
 8782 II,33 |                 choćby była zamężna, gotów i o to nie dbać.~- Gorze!
 8783 II,33 |              Billewiczów, którzy są liczni i możni, od nieprzyjacielskich
 8784 II,33 |                żądze przyrodzone miarkować i ad extrema posunąć się nie
 8785 II,33 |                    jest przy księżnej pani i z nią razem do Kurlandii
 8786 II,33 |           bezpieczniejsza niż gdziekolwiek i lepszego miejsca nie znalazłbyś
 8787 II,33 |             rezolut, jako powiadają, a jak i ja sam mniemam - wtrącił
 8788 II,33 |                Suponuję, że jest w Elblągu i pewnie wraz z Carolusem
 8789 II,33 |                    rady! - zawołał Kmicic.~I począł się żegnać żywo ze
 8790 II,33 |                 gdzie na ulicy padniesz.~- I ja! - rzekł Jan Skrzetuski.~-
 8791 II,33 |              szable, nałożyli burki ciepłe i wyszli. Na ulicach jeszcze
 8792 II,33 |                   żołnierzy, sług pańskich i szlacheckich, Ormian, Żydów,
 8793 II,33 |                  że czambulik już nadszedł i że niebawem przeciągnie
 8794 II,33 |                   tle płonących przedmieść i okolicznych wiosek. Teraz
 8795 II,33 |                 tym skurczybykom. A jaż to i w niewoli u nich siedziałem.
 8796 II,33 |                   już bym był kanonizowany i wigilię musielibyście do
 8797 II,33 |                  powszechny, potem ucichło i wszystkie głowy zwróciły
 8798 II,33 |              tatarscy jeźdźcy.~- Patrzcie! i kapelę mają ze sobą, to
 8799 II,33 |             Tymczasem jeźdźcy zbliżyli się i poczęli przeciągać mimo.
 8800 II,33 |                  przechyliwszy w tył głowę i zamknąwszy oczy, przebierał
 8801 II,33 |           wydobywając z nich tony piskliwe i ostre, a tak szybkie, że
 8802 II,33 |              końcach w mosiężne brzękułki, i potrząsających nimi jakoby
 8803 II,33 |                  błyskając przy tym zębami i przewracając oczy. Za tą
 8804 II,33 |         przewracając oczy. Za tą niesforną i dziką muzyką, która przesuwała
 8805 II,33 |                 wyborowy komunik, na pokaz i cześć królowi polskiemu,
 8806 II,33 |          najtęższych w boju Tatarów, stary i doświadczony wojownik, wielce
 8807 II,33 |                 ułusach dla swojego męstwa i srogości szanowany. Jechał
 8808 II,33 |            aksamitną, ale mocno wypłowiałą i za ciasną na jego potężną
 8809 II,33 |                  od chłodnego wiatru siną, i kołysał się nieco na wysokiej
 8810 II,33 |             otwartych, towarów kosztownych i czy nie rzucą się z dzikim
 8811 II,33 |                   psy na sforze prowadzone i bojące się harapa, i tylko
 8812 II,33 |            prowadzone i bojące się harapa, i tylko z ponurych a łakomych
 8813 II,33 |                   na wilków. Byli wszelako i tacy, którzy siła obiecywali
 8814 II,33 |                Szwedzi przed Tatarami mają i ponoć żołnierze dziwy sobie
 8815 II,33 |              mówili patrzący na Tatarów.~- I słusznie - odpowiadali inni. -
 8816 II,33 |                     a zwłaszcza dobrudzcy, i naszej jeździe czasem dotrzymują.
 8817 II,33 |                    w kożuchy białe, czarne i pstre, wełną do góry, czarne
 8818 II,33 |                 wełną do góry, czarne łuki i sahajdaki pełne strzał kołysały
 8819 II,33 |                 więc niektórzy mieli nawet i samopały pochowane w wojłokowych
 8820 II,33 |                    wprawdzie, dość chudych i nisko długogrzywe łby noszących,
 8821 II,33 |                   naniszczą... Po Szwedach i po nich jednego dachu całego
 8822 II,33 |                 przy którym będzie komenda i prawo kary. Inaczej, istotnie
 8823 II,33 |                   w darze, a chociaż sobie i za nich policzy, przecie
 8824 II,33 |                 uczynić z nimi, co zechce, i pewnie ich panu Czarnieckiemu
 8825 II,33 |             zbytkować. Nie może być, tylko i tym zaraz oficyjera dodadzą.~-
 8826 II,33 |                 zaraz oficyjera dodadzą.~- I ten będzie dowodził? A ówże
 8827 II,34 |                   talarów z góry wypłacono i byle pierwsze trawy pokazały
 8828 II,34 |                    najmilszemu bratu", aby i Kozacy, którzy o nieposłuszeństwie
 8829 II,34 |                 miłość owa trwa statecznie i że niech jeno pierwszy odgłos
 8830 II,34 |             przyjął wdzięcznie Akbah-Ułana i obdarzywszy go pięknym dzianetem,
 8831 II,34 |          Czarnieckiego, albowiem chce, aby i Szwedzi przekonali się dowodnie,
 8832 II,34 |                  dawnych wojen ukraińskich i na równi ze wszystkimi agami
 8833 II,34 |                 prowadził, a zarazem ludzi i samego Akbah-Ułana od rabunku
 8834 II,34 |              samego Akbah-Ułana od rabunku i zbytków nad mieszkańcami
 8835 II,34 |              patrona, lecz że wola chanowa i królewska były wyraźne,
 8836 II,34 |                 Zaledwie Tatar się oddalił i senatorowie odeszli, gdy
 8837 II,34 |              trzymał, padł do nóg pańskich i rzekł:~- Miłościwy panie!
 8838 II,34 |               ordyńcami komendę mógł objąć i z nimi zaraz w pole ruszyć.~-
 8839 II,34 |                 kawalera wielkiej fantazji i rezoluta, aby ich w ryzie
 8840 II,34 |               utrzymać, gdyż inaczej zaraz i naszych zaczną palić a mordować...
 8841 II,34 |                 zaraz słabość mi przejdzie i siła we mnie wstąpi na powrót,
 8842 II,34 |                   ja sobie z nimi rady dam i na miękki wosk ich ugniotę.~-
 8843 II,34 |                  mam: to jest, łaskę twoją i grzechów dawniejszych odpuszczenie...
 8844 II,34 |                 razem z Wołodyjowskim albo i z osobna będę nieprzyjaciela
 8845 II,34 |                   pole!~- Jako ojcu wyznam i całą duszę wyjawię... Książę
 8846 II,34 |                    na mnie rzucił, jeszcze i dziewkę tę z Kiejdan wywiózł,
 8847 II,34 |              dziewkę tę z Kiejdan wywiózł, i w Taurogach ją więzi albo
 8848 II,34 |                    panie, rękę podnieść... i za ostatniego wyrodka mnie
 8849 II,34 |                służbę dla prywaty porzucić i obrony majestatu i Rzeczypospolitej
 8850 II,34 |                porzucić i obrony majestatu i Rzeczypospolitej zaniechać,
 8851 II,34 |             ośmdziesiąt tysięcy przykrywał i nie przykrył.~- Co jest
 8852 II,34 |     nieprzyjacielowi książę wojewoda wydał i wszędzie szwedzkie prezydia
 8853 II,34 |                  Co nie mam dojść! - dojdę i nie tylko ludzi nie wytracę,
 8854 II,34 |              drodze siła rezolutów zbieży. I to rozważ, miłościwy panie,
 8855 II,34 |                obracać się w ukropie.~- Bo i na to nie patrzysz, że Tatarzy
 8856 II,34 |                  patrzysz, że Tatarzy może i nie zechcą tak daleko iść
 8857 II,34 |                król wpadając w dobry humor i wydymając usta - jak mi
 8858 II,34 |                    nie znajdę! Bierzże ich i prowadź, gdzie ci się żywnie
 8859 II,34 |             kulbaki na arkanie przytroczyć i piechotą pójdzie, jeżeli
 8860 II,34 |            regalistce, że go od króla masz i że król jej nakazuje, aby
 8861 II,34 |                    aby jego wiernego sługę i obrońcę statecznie miłowała...~-
 8862 II,34 |               kwatery do drogi się gotować i rozmyślać, od czego począć,
 8863 II,34 |                   pojadą, to tym lepiej.~- I do Kurlandii jechać z moimi
 8864 II,34 |                 inne państwo.~Chodził tedy i pracował głową. Godzina
 8865 II,34 |               pomyślał jeszcze o spoczynku i tak ożywiła go myśl nowej
 8866 II,34 |                  czuł, że wracają mu siły, i gotów był zaraz na konia
 8867 II,34 |               wreszcie zawiązywanie troków i zbierali się iść na spoczynek,
 8868 II,34 |                    obacz!~Pacholik poszedł i rozmówiwszy się za drzwiami,
 8869 II,34 |                    Bóg! - krzyknął Kmicic.~I nie czekając, by pacholik
 8870 II,34 |                    Żołnierz wszedł do izby i pierwszym ruchem chciał
 8871 II,34 |                   był to raczej przyjaciel i sługa równie wierny jak
 8872 II,34 |            przemogła, więc wyprostował się i rzekł:~- Na rozkazy waszej
 8873 II,34 |                    usiekli w Częstochowie!~I ścisnął go za głowę, a potem
 8874 II,34 |                 drobnej szlachty.~Dopieroż i stary wachmistrz jął obejmować
 8875 II,34 |               Częstochowy, wasza miłość.~- I mnie szukałeś?~- Tak jest.~-
 8876 II,34 |                   już może w pole wyruszył i że się spóźnię.~- Jutro
 8877 II,34 |                   dwa ten, co był na mnie, i jegomościn, a oprócz tego
 8878 II,34 |               kołpaków bojarom zdejmowali, i te, które wasza miłość zabrał
 8879 II,34 |                Soroka zbliżył się do stołu i począł zdejmować z siebie
 8880 II,34 |           czerwonych złotych, bez rachuby, i rzekł do wachmistrza:~-
 8881 II,34 |                 takowy dukacik!~- Albo co? i spytał rycerz.~- Bom okrutnie
 8882 II,34 |           poczęstują, bo każdy się boi, to i nogi w końcu ledwie z głodu
 8883 II,34 |              skoczyli jeden przez drugiego i wkrótce stanęła przed Soroką
 8884 II,34 |             ogromna misa wędzonej kiełbasy i flaszka z wódką.~Żołnierz
 8885 II,34 |            pożądliwe oczy w posiłek, wargi i wąsy mu drgały, lecz siąść
 8886 II,34 |             spiesznymi krokami po komnacie i milczał, nie chcąc przeszkadzać
 8887 II,34 |                 zechce, bo mnie za zdrajcę i psa ma... Niech jej w oczy
 8888 II,34 |                 lezie, jeno niechaj patrzy i mnie da znać, co się tam
 8889 II,34 |                 mało stołu nie przewrócił, i wyciągnął się jak struna.~-
 8890 II,34 |                rozkazu!~- Tyś człek wierny i w potrzebie frant. Pojedziesz
 8891 II,34 |                    się, czy on tam jest... i będziesz miał na wszystko
 8892 II,34 |               wypadło. Wonczas powiesz jej i zaprzysięgniesz, żem króla
 8893 II,34 |                   przez góry przeprowadził i że przy jego osobie jestem.
 8894 II,34 |                  powiedziałem, nie leź, bo i tak ci nie uwierzy... Ale
 8895 II,34 |                  wiesz. A bacz na wszystko i słuchaj. A sam się pilnuj,
 8896 II,34 |                  bo jeżeli książę tam jest i jeśli cię pozna on albo
 8897 II,34 |                 będę... Rozpytuj o Tatarów i pana Babinicza. A teraz
 8898 II,34 |                 Wówczas rzucił się na łoże i zasnął snem kamiennym.~Nazajutrz
 8899 II,34 |           Nazajutrz wstał orzeźwion wielce i silniejszy niż wczora. Cały
 8900 II,34 |                Cały dwór już był na nogach i rozpoczęły się zwykłe dzienne
 8901 II,34 |                    kancelarii po nominację i po list żelazny, następnie
 8902 II,34 |             chanowego poselstwa we Lwowie, i miał z nim długą rozmowę.~
 8903 II,34 |                  piernacz z zielonych piór i kilka łokci również zielonego
 8904 II,34 |                    towarzystwie Kiemliczów i pachołków udał się wprost
 8905 II,34 |                   widok rękę do czoła, ust i piersi, ale dowiedziawszy
 8906 II,34 |         dowiedziawszy się, kto jest Kmicic i z czym przyjechał, wnet
 8907 II,34 |                  się; twarz mu pociemniała i oblokła się dumą.~- Skoro
 8908 II,34 |                drogę pokazywał, chociaż ja i sam trafiłbym, gdzie potrzeba,
 8909 II,34 |                gdzie potrzeba, a tyś młody i niedoświadczony.~"Z góry
 8910 II,34 |                    przewodnika przysyła... I to ci powiem, że lepiej
 8911 II,34 |                   przyduszonym głosem.~Ale i pan Andrzej, chociaż obiecał
 8912 II,34 |              porwał Tatara za rzadką brodę i zadarłszy mu głowę do góry,
 8913 II,34 |             przewodnika! masz przewodnika!~I przyparłszy go do ściany,
 8914 II,34 |                   zaraz myśl, jak potężnym i władnym być musi ów rycerz,
 8915 II,34 |                    postępuje w ten sposób, i okrwawione wargi jego powtórzyły
 8916 II,34 |                  plecami, za pas wetknięty i rzekł:~- Patrz tu, rabie!
 8917 II,34 |                  rzekł:~- Patrz tu, rabie! i tu!~- Ałła! - ozwał się
 8918 II,34 |               ozwał się przerażony Ułan.~- I tu! - dodał Kmicic wydobywając
 8919 II,34 |            Akbah-Ułan leżał już u jego nóg i bił czołem.~W godzinę później
 8920 II,34 |              młodego junaka z przestrachem i podziwieniem.~Tatarzy, znawcy
 8921 II,34 |                wodzem nie zbraknie im krwi i łupu, więc szli ochotnie,
 8922 II,34 |                    ochotnie, ze śpiewaniem i graniem.~Kmicicowi zaś serce
 8923 II,34 |                     bo przybrane w kożuchy i wielbłądzie kaftany wełną
 8924 II,34 |                   ruchów, on zaś liczył je i rozmyślał, co będzie można
 8925 II,34 |                   komunik - myślał sobie - i tak mi się wydaje, jakobym
 8926 II,34 |                przejść całą Rzeczpospolitę i całe Prusy przetratować.
 8927 II,34 |           rozpocznę, będę miał tysiąc albo i dwa takich hultajów, żeby
 8928 II,34 |              takich hultajów, żeby się ich i dawni kompanionowie nie
 8929 II,34 |                       A przy tym ojczyźnie i majestatowi znacznie usłużę...~
 8930 II,34 |             majestatowi znacznie usłużę...~I wpadł w wyborny humor. Bawiło
 8931 II,34 |                  Bawiło go też niezmiernie i to, że szlachta, Żydzi,
 8932 II,34 |                  że ktoś nadjeżdżał blisko i nagle postrzegłszy, kogo
 8933 II,34 |                   wozy ładowne, stada koni i przejeżdżających. Inaczej
 8934 II,34 |                  Tatarzy przestali śpiewać i czambuł poruszał się z wolna
 8935 II,34 |               pismo!~Kmicic złamał pieczęć i czytał, co następuje:~"Dowiadujemy
 8936 II,34 |                krajów małopolskich ciągnąć i z drogi znów na Podlasie
 8937 II,34 |                   zostawa, lecz na Tykocin i na pana Sapiehę uderzyć
 8938 II,34 |            wojewodzie szedł w pomoc. A gdy i twojej ochocie w ten sposób
 8939 II,34 |                     jako królowi jegomości i waszmość panu mam za nią
 8940 II,34 |                  bom widział twoją boleść, i dlatego, aby listy na pewno
 8941 II,34 |                   Skrzetuscy, pan Charłamp i pan Zagłoba. Nie wyimainujesz
 8942 II,34 |                 jako o niezaradności Sapia i swoich zasługach opowiadał.
 8943 II,34 |                 przysięgi wszystkie złamał i ostatecznie przeciw prawemu
 8944 II,34 |                   było! - krzyknął Kmicic.~I złożył ręce.~- Boże wielki!
 8945 II,34 |                   dziesiąte pokolenia mnie i moich Tatarów wspominać
 8946 II,34 |              zdrady zaopatrzono go w ludzi i na Podlasie mu iść dozwolono.~-
 8947 II,34 |                    przechylił się na koniu i chwycił małego rycerza w
 8948 II,34 |                  Cóż! nie ma czasu!... Ale i tak anieli mi pomogą, i
 8949 II,34 |                    i tak anieli mi pomogą, i krew jego obaczę, chyba
 8950 II,34 |                jako woźnica wozem zawraca, i poszedł wprost ku północy. ~
 8951 II,35 |               bezbronnych, branie niewiast i chłopów w jasyr, a przede
 8952 II,35 |                 pochwach, a zgaszone hubki i zwinięte łyka w biesagach.
 8953 II,35 |              czerwone ptaki" w Chmielewsku i poswawolić z mołodyciami.
 8954 II,35 |                    pierwszy odblask pożogi i kazał winnym wywieszać się
 8955 II,35 |              najciaśniejsze kupy po wsiach i miasteczkach, aby na którego
 8956 II,35 |             którego podejrzenie nie padło. I egzekucja, choć ją tak srodze
 8957 II,35 |                    czuli dlań miłości, ile i strachu.~Prawda, że pan
 8958 II,35 |                     że pan Andrzej nie dał i im krzywdy uczynić. Kraj
 8959 II,35 |              niedawny napad Chmielnickiego i Szeremeta spustoszony, więc
 8960 II,35 |                spustoszony, więc o żywność i paszę, jako na przednówku,
 8961 II,35 |               wszystko musiało być na czas i w bród, a w Krynicach, gdy
 8962 II,35 |                    mieszkańcy opór stawili i nie chcieli żadnej spyży
 8963 II,35 |                 spaśli się jeszcze, ludzie i konie. Stary Ułan, któremu
 8964 II,35 |                większym podziwem na junaka i językiem mlaskał.~- Gdyby
 8965 II,35 |                uderzał go pięścią w brzuch i mówił:~- Słuchaj, wieprzu!
 8966 II,35 |                natomiast wszędzie mniejsze i większe kupy szlachty, ciągnące
 8967 II,35 |                 zbrojno w rozmaite strony, i nie mniejsze kupy chłopstwa,
 8968 II,35 |                   czynienia z przyjaciółmi i sługami króla polskiego.~
 8969 II,35 |                znak wielkiej przychylności i łaski wejść do miasta. Wpuszczono
 8970 II,35 |                   się ujrzeć nic podobnego i nie mógł wyjść z podziwu
 8971 II,35 |                 widok wspaniałej kolegiaty i burs akademickich, zamku,
 8972 II,35 |                     murów, potężnych dział i wszelkiego rodzaju "opatrzenia".
 8973 II,35 |           kindżałów, łuków, lamp tureckich i wszelkiego rodzaju kosztowności.~
 8974 II,35 |              kiedyś koroną królewską swoją i jej głowę.~Pan Zamościa
 8975 II,35 |                własną potrzebę. O godności i urzędy nie zabiegał, chociaż
 8976 II,35 |               wychowanie odebrał wykwintne i młodość na podróżach po
 8977 II,35 |                 się zwyczajnym szlachcicem i dużo o mierności swego "
 8978 II,35 |                 Zresztą był to człek zacny i lepszy syn Rzeczypospolitej
 8979 II,35 |                    do serca Kmicicowi, tak i Kmicic jemu, przeto też
 8980 II,35 |                    pokoje zamkowe zaprosił i gościł, bo i to lubił, by
 8981 II,35 |              zamkowe zaprosił i gościł, bo i to lubił, by jego gościnność
 8982 II,35 |                    wspaniałości, majestatu i cnoty, iż pierwszy pan Jan
 8983 II,35 |                 Zamościem, armią, skarbami i panem bratem starostą; lecz
 8984 II,35 |               duszą oddana boleści po mężu i wychowaniu syna.~Syn ów
 8985 II,35 |              krótki czas do kraju powrócił i bawił przy niej. Był to
 8986 II,35 |                    uciech stołu; olbrzymie i czarne, jak skrzydło kruka,
 8987 II,35 |                ojcu tylko owe krucze włosy i smagłość cery.~Ci, którzy
 8988 II,35 |           szlachetną, pojęcie niepospolite i znakomitą pamięć, dzięki
 8989 II,35 |                językami rozmówić się może, i że tylko pewna ociężałość
 8990 II,35 |               tylko pewna ociężałość ciała i ducha oraz przyrodzone łakomstwo
 8991 II,35 |                    tylko ma pojętny dowcip i trafny sąd o wszystkim,
 8992 II,35 |                trafny sąd o wszystkim, ale i dar jednania sobie ludzi.
 8993 II,35 |            nabierał ogromne kupy na talerz i jadł chciwie, z mlaskaniem
 8994 II,35 |                   dalece, że odwrócił oczy i spojrzał na pana Sobiepana
 8995 II,35 |                   poszedł za jego wzrokiem i poza ramieniem księżnej
 8996 II,35 |                    starosty, nie pomijając i jego samego; wreszcie zatrzymały
 8997 II,35 |             zatrzymały się na panu Kmicicu i patrzyły nań z uporem tak
 8998 II,35 |            pancernej chorągwi ordynackiej, i spytał półgłosem:~- A co
 8999 II,35 |                  Borzobohata-Krasieńska... I waćpan inaczej jej nie zwij,
 9000 II,35 |                     że firka to taki ptak, i bardzo wdzięczny, dlatego