Tom, Rozdzial

11001 III,11|              jeszcze pod osłonę dział. Ale i ci szli całym pędem. Oficer
11002 III,11|                    wydał krzyk przeraźliwy i straszny, że aż konie spłoszyły
11003 III,11|                   która przejechała po nim i po jego Tatarach pod Janowem.~
11004 III,11|                 jego Tatarach pod Janowem.~I niepomny na nic, rzucił
11005 III,11|           wyprzedził swoich własnych ludzi i wpadł pierwszy na oślep
11006 III,11|                    młodzi Kiemlicze, Kosma i Damian, siedzący na przednich
11007 III,11|                  się ukosem jak błyskawica i tym jednym ruchem odciął
11008 III,11|                twierdzy. Wówczas laudańscy i Kmicicowi opasali pierścieniem
11009 III,11|               pierścieniem ową tylną straż i rozpoczęła się rzeźba bez
11010 III,11|                   oka pozeskakiwali z koni i rzucili broń pod nogi, krzycząc
11011 III,11|                 aby ich usłyszano w ciżbie i gwarze, że się poddają.~
11012 III,11|                   to wolentarze ni Tatarzy i siekli dalej, lecz w tejże
11013 III,11|                   Kmicic znał w Kiejdanach i swego czasu bardzo lubił.~-
11014 III,11|                     zakrzyknął na Tatara - i sam precz z konia!~Tatar
11015 III,11|                   chwycił go powyżej dłoni i gniotąc mu rękę tak, jakby
11016 III,11|                   mocniej zaciskał zęby.~- I... co książę z nią uczynił?~-
11017 III,11|                    pociągnął ręką po czole i ozwał się:~- Zacięto mnie
11018 III,11|                   spotkaniu, krew mi idzie i zesłabłem...~
11019 III,12|                    chorągiew pana Kotwicza i Oskierczyna dragonia silnie
11020 III,12|                    silnie ucierpiały, lecz i Szwedzi gęstym trupem zasłali
11021 III,12|                  pocieszali go, jak mogli, i prawdę rzekłszy, istotnie
11022 III,12|                najprędzej mieć go u siebie i rozgadać się z nim o Taurogach.
11023 III,12|                  do środka, słuchał zeznań i aż podnosił się na ławie,
11024 III,12|                 się już był bardzo zmienił i nauczył się prywatę dla
11025 III,12|                   w czasie podjazdu gnębił i o lada co gniewem wybuchając,
11026 III,12|                  że "bagadyr" się wściekł, i szli cicho jak trusie, w
11027 III,12|                 groźnemu przywódcy patrząc i myśli w lot zgadując. Wróciwszy
11028 III,12|                   w dodatku, miał gorączkę i pytań nawet nie rozumiał.
11029 III,12|             powrocie z wyprawy na Podlasie i po klęsce janowskiej chorzał
11030 III,12|                  chorzał srodze. Z cholery i melancholii w malignę wpadał,
11031 III,12|               wyruszył, dokąd go Szteinbok i elektor jak najpilniej wzywali.~-
11032 III,12|                  teraz z bratem królewskim i Duglasem stoją w warownym
11033 III,12|                    warownym obozie u Narwi i Buga, gdzie Bogusław całą
11034 III,12|                     odrzekł Zagłoba.~- Ha! I myślą tu na odsiecz przyjść.
11035 III,12|              Czarniecki położył na drodze, i ot, co się dzieje: on, nie
11036 III,12|                   wytrzyma. Wiedzą też, że i rzeką nie pomoże się zastawiać.
11037 III,12|                  pole, bo pod jego komendą i żołnierz lepiej się bije
11038 III,12|                żebyśmy się już na Warszawę i Wittenberga porwać mieli.
11039 III,12|                wypocznie, to na nic. Trudy i niewywczasy a ciągłe alarmy
11040 III,12|                  po wszystkich niemieckich i duńskich krainach znamienite
11041 III,12|                    zaraz w progu.~- Chory, i trzy po trzy imaginuje! -
11042 III,12|                   bój się! Nie potrzeba mu i roku, żeby się owoców doczekał.~-
11043 III,12|                   mnie!~- Da Bóg, poszukam i znajdę!~- Dopiero co to
11044 III,12|                  ale strzeże on się dobrze i bez moich fortelów nie dacie
11045 III,12|            odległość nie tylko fortel, ale i armata nie doniesie. Panie
11046 III,12|               miodu, bo dziś gorąco.~- Dam i kufę, byłeś waćpan co wymyślił!~-
11047 III,12|              dworze - odrzekł Kmicic.~- To i racja! - odpowiedział Zagłoba. -
11048 III,12|                 tego, co mi powie o osobie i obyczajach księcia, mogą
11049 III,12|                   obyczajach księcia, mogą i fortele zależeć. Teraz grunt,
11050 III,12|                   naszego pana miłościwego i hetmanów długo nie widać!~-
11051 III,12|                   Sapieże, piechoty ruskie i węgierskie, bardzo przednie;
11052 III,12|                     bardzo przednie; idzie i sześć tysięcy ordy pod Subaghazim,
11053 III,12|                  puścić, bo bardzo swawolą i krzywdy naokoło czynią.~-
11054 III,12|                    oni w oblężeniu na nic, i powiódłbym ich do Buga i
11055 III,12|                   i powiódłbym ich do Buga i Narwi.~- Na nic, nie na
11056 III,12|                    nie neguję, ale kradłeś i łupiłeś jeszcze lepiej;
11057 III,12|                    galickiej choroby skóra i medykowie ci ją drapią,
11058 III,12|                    się na kondycję królowi i co mu kto uczyni? - odrzekł
11059 III,12|                  wszedł do izby, zląkł się i stanął, jako wryty, w progu.~-
11060 III,12|                   panienek, tego kata męża i niewiasty, tego podpalacza,
11061 III,12|                felczera od puszczania krwi i pieniędzy, tego mieszkogryza,
11062 III,12|                   to wszyscy na równe nogi i wypadli przed sień.~Król
11063 III,12|            nadeszło wojsko koronne, mnogie i dobrze uzbrojone, a przede
11064 III,12|                     kotły, krzywuły, bębny i litaury czyniły zgiełk nieopisany.
11065 III,12|                  przedniejszych wojskowych i cywilnych dygnitarzy. Z
11066 III,12|                  natomiast rękawice bojowe i na nogach długie, chrabąszczowego
11067 III,12|               jenerał artylerii, Tyzenhauz i wielu innych. Posunął się
11068 III,12|               kulbaki, podbiegł ku Sapieże i nie rzekłszy ani słowa,
11069 III,12|               słowa, chwycił go w objęcia.~I chwyciwszy, trzymał długo,
11070 III,12|               najwierniejszego sługę swego i ojczyzny, który choć geniuszem
11071 III,12|                chwili namysłu całą fortunę i od początku wojny piersi
11072 III,12|                   piersi za swego monarchę i swój kraj nadstawiał.~Litwini,
11073 III,12|                    Karola spod Sandomierza i za ostatnią warszawską nieostrożność
11074 III,12|              warszawską nieostrożność może i spotkają pana Sapiehę wymówki,
11075 III,12|                 grzmotem wojska królewskie i przez czas jakiś nad wrzawą
11076 III,12|                śluzy w oczach pana Zagłoby i począł chlipać raz po razu,
11077 III,12|                która jeszcze nie nadeszła, i nie licząc orężnej czeladzi
11078 III,12|                 obozem.~Po przywitaniu się i pobieżnej lustracji wojska
11079 III,12|                   zapału, za wierne służby i odjechał do Ujazdowa, wojska
11080 III,12|                  kupcy ormiańscy, żydowscy i tatarscy; drugie miasto,
11081 III,12|                     drugie miasto, większe i gwarniejsze od obleganego,
11082 III,12|                 spokojnie objeżdżać miasto i plan oblężenia układać.~
11083 III,12|                   dzień czeladź poczęła tu i owdzie wznosić, wedle jego
11084 III,12|                 miasta, do złożenia broni, i dając warunki łaskawe, które
11085 III,12|              przewidzieć, odrzucił warunki i postanowił bronić się do
11086 III,12|                  do ostatniej kropli krwi, i raczej zagrzebać się w gruzach
11087 III,12|                    kościołach, klasztorach i miastach w całej Rzeczypospolitej,
11088 III,12|                   je partiami wodą do Prus i dalej do Szwecji. W chwili
11089 III,12|                 gdy kraj cały podniósł się i zamki bronione przez mniejsze
11090 III,12|                 pułkownicy wysokiej szarży i szlachetnego urodzenia nie
11091 III,12|                    się sprzedawać gorzałkę i tabakę własnym żołnierzom,
11092 III,12|                    mogło podniecać Szwedów i to, że najcelniejsi ich
11093 III,12|                   granice Rzeczypospolitej i do upadku ją pod Ujściem
11094 III,12|                 Erskin, drugi Loewenhaupt, i mnóstwo dam szwedzkich wielkiego
11095 III,12|              ciężkich dział, będzie długie i krwawe; rozumieli i hetmani,
11096 III,12|                 długie i krwawe; rozumieli i hetmani, ale nie chciało
11097 III,12|             próbowali przeszkadzać robotom i dzień jeden nie upływał
11098 III,12|                   chrustu, łopaty, oskardy i biegli z szablami w dym
11099 III,12|                owych starciach gęsto, fosy i majdany aż do szańców zjeżyły
11100 III,12|                  broni poległych. Wreszcie i czasu nie stało na grzebanie,
11101 III,12|                straszliwym zaduchem miasto i oblegających.~Mimo największych
11102 III,12|                   co się w mieście dzieje, i na kolanach żebrząc o przyśpieszenie
11103 III,12|                    muszkietowych w mieście i dopiero zbiegowie donosili,
11104 III,12|         królewskich do miasta, chronić się i cofać mogła. Na koczowniczą
11105 III,12|                szerzyły się coraz bardziej i zabierały setki ofiar.~Królowi,
11106 III,12|                    upływały dnie, tygodnie i prócz odbijania wycieczek
11107 III,12|                tylko oblegających myśl, że i załodze musi w końcu zabraknąć
11108 III,12|                  były tak poprzecinane, że i mysz nie zdołałaby się dostać
11109 III,12|                 mając aż nadto sił, zdołał i tamtych przyciszyć.~Poczęto
11110 III,12|                 się o sześć kroków do fosy i zionął nieustannym ogniem
11111 III,12|             Kazanowskich został zrujnowany i nie żałowano go, bo do zdrajcy
11112 III,12|                oknami; na wspaniałe tarasy i sady padały dzień i noc
11113 III,12|                 tarasy i sady padały dzień i noc kule, burząc cudne fontanny,
11114 III,12|                   altany, marmurowe posągi i płosząc pawie, które żałosnym
11115 III,12|                  Pan Grodzicki sypał ogień i na dzwonnicę bernardyńską
11116 III,12|                  na dzwonnicę bernardyńską i na Bramę Krakowską, z tej
11117 III,12|                  na czele, a między innymi i Kmicic, któremu nie tylko
11118 III,12|                    tygodni leżał bez duszy i o niczym mówić nic nie mógł.~
11119 III,12|                   wory z piaskiem, bosaki, i pod wieczór tłum, zbrojny
11120 III,12|                   w miejsce, gdzie podkopy i ziemne osłony przymykały
11121 III,12|                wrzaskiem okropnym ku fosie i poczęli ją zasypywać. Czujni
11122 III,12|                 ogniem z muszkietów, dział i bitwa zaciekła zawrzała
11123 III,12|              zarzucili w mgnieniu oka fosę i kupą bezładną dotarli aż
11124 III,12|                 pobliżu Bramy Krakowskiej, i mimo rozpaczliwej obrony
11125 III,12|                murom, aby przyjść z pomocą i osłonić nieco te kupy, które
11126 III,12|           Pachołkowie przystawiali drabiny i darli się na nie tak zapamiętale,
11127 III,12|             spychali przygotowane kamienie i kłody, pod których ciężarem
11128 III,12|               piechotę, lecz wypadł za nią i gnał aż do Krakowskiej Bramy.~
11129 III,12|                  słowami pana Grodzickiego i zaraz spytał:~- A kto tam
11130 III,12|               Okrutnie to zacięty kawaler, i nie da się wykurzyć! - Wina
11131 III,12|               Jużem mu tam piechoty posłał i działek, bo że go będą wykurzać,
11132 III,12|                   wart! bo to nie pierwszy i nie dziesiąty jego postępek! -
11133 III,12|               podać co duchu konia, lunetę i pojechał patrzeć na szaniec.
11134 III,12|              niedaleko Bramy, że nieledwie i strzały muszkietowe donosiły;
11135 III,12|                   kształt obłoczków w górę i opisując łuk bardzo zgięty
11136 III,12|                 Wiele padało aż za szaniec i te tamowały przystęp posiłkom.~-
11137 III,12|                    posiłkom.~- W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego! -
11138 III,12|            posiłkom.~- W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego! - rzekł
11139 III,12|                dojść, bo granaty przenoszą i okrutnie gęsto z tej strony
11140 III,12|                    ścisnął konia ostrogami i skoczył ku szańcom. Po chwili
11141 III,12|             mazurskiej wyszedł z przykopów i kopnął się biegiem ku kretowisku.~
11142 III,12|                kretowisku.~Król wciąż stał i patrzył. Na koniec zakrzyknął:~-
11143 III,12|                 przechylił do ust manierkę i skoczył.~Król stał i patrzył
11144 III,12|              manierkę i skoczył.~Król stał i patrzył ciągle w chmurę
11145 III,12|                 miejskie górowały nad nim, i dlatego ogień był tak straszliwy.~
11146 III,12|                koniem.~Za nim ruszyli inni i jadąc brzegiem Wisły od
11147 III,12|                    a ponieważ sady pałaców i klasztorów, schodzących
11148 III,12|                    Szwedów na opał wycięte i drzewa nie zasłaniały widoku,
11149 III,12|                   mogli więc przekonać się i bez lunet, że Szwedzi istotnie
11150 III,12|               rzekł ksiądz Cieciszowski.~- I pan Grodzicki nie omieszka
11151 III,12|                 się na jego widok za głowę i krzyknął:~- Grylewski wraca!
11152 III,12|               wraca! Babinicz musiał polec i fort zdobyto!~Król przysłonił
11153 III,12|                   osadził konia na miejscu i łapiąc powietrze ustami,
11154 III,12|                  powiada, że mu tam dobrze i nie chce zastępcy, prosi
11155 III,12|                   już potrzeba było zostać i koniecznie go zluzować.
11156 III,12|              powiada) ze skóry nie wylezę, i na gawędy nie mam czasu,
11157 III,12|                     Dobrze mi tu (powiada) i ostanę, a waści za okop
11158 III,12|                 miłościwy panie! Nawet się i humorowi jego nie dziwuję,
11159 III,12|               odchodnym krzyknął: "Będę tu i tydzień siedział i nie dam
11160 III,12|                 Będę tu i tydzień siedział i nie dam się, bylem miał
11161 III,12|                 mówić nie można ! Piaskiem i darnią tak kule rzucają,
11162 III,12|                    bruzdach na okopie leżą i płotki sobie przed głowami
11163 III,12|                 piechoty pana Grodzickiego i teraz biją się tam na nowo.~-
11164 III,12|             najlepsza dywersja.~- Okrutnie i pałace umocnione, prawie
11165 III,12|                  jakom tu żyw, tak będzie! I zaraz szturm nakażę, jeno
11166 III,12|                    świętego były osadzone, i podniósłszy go do góry,
11167 III,12|                daleki nasyp, okryty ogniem i dymami, mówiąc:~- Boże Abrahamów,
11168 III,12|                    Abrahamów, Boże Izaaków i Jakubów, zmiłuj się nad
11169 III,12|                 zmiłuj się nad ludem Twoim i daj ratunek tym ginącym!
11170 III,13|                    chorągiew pana Kotwicza i Oskierczyna dragonia silnie
11171 III,13|                    silnie ucierpiały, lecz i Szwedzi gęstym trupem zasłali
11172 III,13|                  pocieszali go, jak mogli, i prawdę rzekłszy, istotnie
11173 III,13|                najprędzej mieć go u siebie i rozgadać się z nim o Taurogach.
11174 III,13|                  do środka, słuchał zeznań i aż podnosił się na ławie,
11175 III,13|                 się już był bardzo zmienił i nauczył się prywatę dla
11176 III,13|                   w czasie podjazdu gnębił i o lada co gniewem wybuchając,
11177 III,13|                  że "bagadyr" się wściekł, i szli cicho jak trusie, w
11178 III,13|                 groźnemu przywódcy patrząc i myśli w lot zgadując. Wróciwszy
11179 III,13|                   w dodatku, miał gorączkę i pytań nawet nie rozumiał.
11180 III,13|             powrocie z wyprawy na Podlasie i po klęsce janowskiej chorzał
11181 III,13|                  chorzał srodze. Z cholery i melancholii w malignę wpadał,
11182 III,13|               wyruszył, dokąd go Szteinbok i elektor jak najpilniej wzywali.~-
11183 III,13|                  teraz z bratem królewskim i Duglasem stoją w warownym
11184 III,13|                    warownym obozie u Narwi i Buga, gdzie Bogusław całą
11185 III,13|                     odrzekł Zagłoba.~- Ha! I myślą tu na odsiecz przyjść.
11186 III,13|              Czarniecki położył na drodze, i ot, co się dzieje: on, nie
11187 III,13|                   wytrzyma. Wiedzą też, że i rzeką nie pomoże się zastawiać.
11188 III,13|                  pole, bo pod jego komendą i żołnierz lepiej się bije
11189 III,13|                żebyśmy się już na Warszawę i Wittenberga porwać mieli.
11190 III,13|                wypocznie, to na nic. Trudy i niewywczasy a ciągłe alarmy
11191 III,13|                  po wszystkich niemieckich i duńskich krainach znamienite
11192 III,13|                    zaraz w progu.~- Chory, i trzy po trzy imaginuje! -
11193 III,13|                   bój się! Nie potrzeba mu i roku, żeby się owoców doczekał.~-
11194 III,13|                   mnie!~- Da Bóg, poszukam i znajdę!~- Dopiero co to
11195 III,13|                  ale strzeże on się dobrze i bez moich fortelów nie dacie
11196 III,13|            odległość nie tylko fortel, ale i armata nie doniesie. Panie
11197 III,13|               miodu, bo dziś gorąco.~- Dam i kufę, byłeś waćpan co wymyślił!~-
11198 III,13|              dworze - odrzekł Kmicic.~- To i racja! - odpowiedział Zagłoba. -
11199 III,13|                 tego, co mi powie o osobie i obyczajach księcia, mogą
11200 III,13|                   obyczajach księcia, mogą i fortele zależeć. Teraz grunt,
11201 III,13|                   naszego pana miłościwego i hetmanów długo nie widać!~-
11202 III,13|                   Sapieże, piechoty ruskie i węgierskie, bardzo przednie;
11203 III,13|                     bardzo przednie; idzie i sześć tysięcy ordy pod Subaghazim,
11204 III,13|                  puścić, bo bardzo swawolą i krzywdy naokoło czynią.~-
11205 III,13|                    oni w oblężeniu na nic, i powiódłbym ich do Buga i
11206 III,13|                   i powiódłbym ich do Buga i Narwi.~- Na nic, nie na
11207 III,13|                    nie neguję, ale kradłeś i łupiłeś jeszcze lepiej;
11208 III,13|                    galickiej choroby skóra i medykowie ci ją drapią,
11209 III,13|                    się na kondycję królowi i co mu kto uczyni? - odrzekł
11210 III,13|                  wszedł do izby, zląkł się i stanął, jako wryty, w progu.~-
11211 III,13|                   panienek, tego kata męża i niewiasty, tego podpalacza,
11212 III,13|                felczera od puszczania krwi i pieniędzy, tego mieszkogryza,
11213 III,13|                   to wszyscy na równe nogi i wypadli przed sień.~Król
11214 III,13|            nadeszło wojsko koronne, mnogie i dobrze uzbrojone, a przede
11215 III,13|                     kotły, krzywuły, bębny i litaury czyniły zgiełk nieopisany.
11216 III,13|                  przedniejszych wojskowych i cywilnych dygnitarzy. Z
11217 III,13|                  natomiast rękawice bojowe i na nogach długie, chrabąszczowego
11218 III,13|               jenerał artylerii, Tyzenhauz i wielu innych. Posunął się
11219 III,13|               kulbaki, podbiegł ku Sapieże i nie rzekłszy ani słowa,
11220 III,13|               słowa, chwycił go w objęcia.~I chwyciwszy, trzymał długo,
11221 III,13|               najwierniejszego sługę swego i ojczyzny, który choć geniuszem
11222 III,13|                chwili namysłu całą fortunę i od początku wojny piersi
11223 III,13|                   piersi za swego monarchę i swój kraj nadstawiał.~Litwini,
11224 III,13|                    Karola spod Sandomierza i za ostatnią warszawską nieostrożność
11225 III,13|              warszawską nieostrożność może i spotkają pana Sapiehę wymówki,
11226 III,13|                 grzmotem wojska królewskie i przez czas jakiś nad wrzawą
11227 III,13|                śluzy w oczach pana Zagłoby i począł chlipać raz po razu,
11228 III,13|                która jeszcze nie nadeszła, i nie licząc orężnej czeladzi
11229 III,13|                 obozem.~Po przywitaniu się i pobieżnej lustracji wojska
11230 III,13|                   zapału, za wierne służby i odjechał do Ujazdowa, wojska
11231 III,13|                  kupcy ormiańscy, żydowscy i tatarscy; drugie miasto,
11232 III,13|                     drugie miasto, większe i gwarniejsze od obleganego,
11233 III,13|                 spokojnie objeżdżać miasto i plan oblężenia układać.~
11234 III,13|                   dzień czeladź poczęła tu i owdzie wznosić, wedle jego
11235 III,13|                 miasta, do złożenia broni, i dając warunki łaskawe, które
11236 III,13|              przewidzieć, odrzucił warunki i postanowił bronić się do
11237 III,13|                  do ostatniej kropli krwi, i raczej zagrzebać się w gruzach
11238 III,13|                    kościołach, klasztorach i miastach w całej Rzeczypospolitej,
11239 III,13|                   je partiami wodą do Prus i dalej do Szwecji. W chwili
11240 III,13|                 gdy kraj cały podniósł się i zamki bronione przez mniejsze
11241 III,13|                 pułkownicy wysokiej szarży i szlachetnego urodzenia nie
11242 III,13|                    się sprzedawać gorzałkę i tabakę własnym żołnierzom,
11243 III,13|                    mogło podniecać Szwedów i to, że najcelniejsi ich
11244 III,13|                   granice Rzeczypospolitej i do upadku ją pod Ujściem
11245 III,13|                 Erskin, drugi Loewenhaupt, i mnóstwo dam szwedzkich wielkiego
11246 III,13|              ciężkich dział, będzie długie i krwawe; rozumieli i hetmani,
11247 III,13|                 długie i krwawe; rozumieli i hetmani, ale nie chciało
11248 III,13|             próbowali przeszkadzać robotom i dzień jeden nie upływał
11249 III,13|                   chrustu, łopaty, oskardy i biegli z szablami w dym
11250 III,13|                owych starciach gęsto, fosy i majdany aż do szańców zjeżyły
11251 III,13|                  broni poległych. Wreszcie i czasu nie stało na grzebanie,
11252 III,13|                straszliwym zaduchem miasto i oblegających.~Mimo największych
11253 III,13|                   co się w mieście dzieje, i na kolanach żebrząc o przyśpieszenie
11254 III,13|                    muszkietowych w mieście i dopiero zbiegowie donosili,
11255 III,13|         królewskich do miasta, chronić się i cofać mogła. Na koczowniczą
11256 III,13|                szerzyły się coraz bardziej i zabierały setki ofiar.~Królowi,
11257 III,13|                    upływały dnie, tygodnie i prócz odbijania wycieczek
11258 III,13|                tylko oblegających myśl, że i załodze musi w końcu zabraknąć
11259 III,13|                  były tak poprzecinane, że i mysz nie zdołałaby się dostać
11260 III,13|                 mając aż nadto sił, zdołał i tamtych przyciszyć.~Poczęto
11261 III,13|                 się o sześć kroków do fosy i zionął nieustannym ogniem
11262 III,13|             Kazanowskich został zrujnowany i nie żałowano go, bo do zdrajcy
11263 III,13|                oknami; na wspaniałe tarasy i sady padały dzień i noc
11264 III,13|                 tarasy i sady padały dzień i noc kule, burząc cudne fontanny,
11265 III,13|                   altany, marmurowe posągi i płosząc pawie, które żałosnym
11266 III,13|                  Pan Grodzicki sypał ogień i na dzwonnicę bernardyńską
11267 III,13|                  na dzwonnicę bernardyńską i na Bramę Krakowską, z tej
11268 III,13|                  na czele, a między innymi i Kmicic, któremu nie tylko
11269 III,13|                    tygodni leżał bez duszy i o niczym mówić nic nie mógł.~
11270 III,13|                   wory z piaskiem, bosaki, i pod wieczór tłum, zbrojny
11271 III,13|                   w miejsce, gdzie podkopy i ziemne osłony przymykały
11272 III,13|                wrzaskiem okropnym ku fosie i poczęli ją zasypywać. Czujni
11273 III,13|                 ogniem z muszkietów, dział i bitwa zaciekła zawrzała
11274 III,13|              zarzucili w mgnieniu oka fosę i kupą bezładną dotarli aż
11275 III,13|                 pobliżu Bramy Krakowskiej, i mimo rozpaczliwej obrony
11276 III,13|                murom, aby przyjść z pomocą i osłonić nieco te kupy, które
11277 III,13|           Pachołkowie przystawiali drabiny i darli się na nie tak zapamiętale,
11278 III,13|             spychali przygotowane kamienie i kłody, pod których ciężarem
11279 III,13|               piechotę, lecz wypadł za nią i gnał aż do Krakowskiej Bramy.~
11280 III,13|                  słowami pana Grodzickiego i zaraz spytał:~- A kto tam
11281 III,13|               Okrutnie to zacięty kawaler, i nie da się wykurzyć! - Wina
11282 III,13|               Jużem mu tam piechoty posłał i działek, bo że go będą wykurzać,
11283 III,13|                   wart! bo to nie pierwszy i nie dziesiąty jego postępek! -
11284 III,13|               podać co duchu konia, lunetę i pojechał patrzeć na szaniec.
11285 III,13|              niedaleko Bramy, że nieledwie i strzały muszkietowe donosiły;
11286 III,13|                   kształt obłoczków w górę i opisując łuk bardzo zgięty
11287 III,13|                 Wiele padało aż za szaniec i te tamowały przystęp posiłkom.~-
11288 III,13|                    posiłkom.~- W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego! -
11289 III,13|            posiłkom.~- W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego! - rzekł
11290 III,13|                dojść, bo granaty przenoszą i okrutnie gęsto z tej strony
11291 III,13|                    ścisnął konia ostrogami i skoczył ku szańcom. Po chwili
11292 III,13|             mazurskiej wyszedł z przykopów i kopnął się biegiem ku kretowisku.~
11293 III,13|                kretowisku.~Król wciąż stał i patrzył. Na koniec zakrzyknął:~-
11294 III,13|                 przechylił do ust manierkę i skoczył.~Król stał i patrzył
11295 III,13|              manierkę i skoczył.~Król stał i patrzył ciągle w chmurę
11296 III,13|                 miejskie górowały nad nim, i dlatego ogień był tak straszliwy.~
11297 III,13|                koniem.~Za nim ruszyli inni i jadąc brzegiem Wisły od
11298 III,13|                    a ponieważ sady pałaców i klasztorów, schodzących
11299 III,13|                    Szwedów na opał wycięte i drzewa nie zasłaniały widoku,
11300 III,13|                   mogli więc przekonać się i bez lunet, że Szwedzi istotnie
11301 III,13|               rzekł ksiądz Cieciszowski.~- I pan Grodzicki nie omieszka
11302 III,13|                 się na jego widok za głowę i krzyknął:~- Grylewski wraca!
11303 III,13|               wraca! Babinicz musiał polec i fort zdobyto!~Król przysłonił
11304 III,13|                   osadził konia na miejscu i łapiąc powietrze ustami,
11305 III,13|                  powiada, że mu tam dobrze i nie chce zastępcy, prosi
11306 III,13|                   już potrzeba było zostać i koniecznie go zluzować.
11307 III,13|              powiada) ze skóry nie wylezę, i na gawędy nie mam czasu,
11308 III,13|                     Dobrze mi tu (powiada) i ostanę, a waści za okop
11309 III,13|                 miłościwy panie! Nawet się i humorowi jego nie dziwuję,
11310 III,13|               odchodnym krzyknął: "Będę tu i tydzień siedział i nie dam
11311 III,13|                 Będę tu i tydzień siedział i nie dam się, bylem miał
11312 III,13|                 mówić nie można ! Piaskiem i darnią tak kule rzucają,
11313 III,13|                    bruzdach na okopie leżą i płotki sobie przed głowami
11314 III,13|                 piechoty pana Grodzickiego i teraz biją się tam na nowo.~-
11315 III,13|             najlepsza dywersja.~- Okrutnie i pałace umocnione, prawie
11316 III,13|                  jakom tu żyw, tak będzie! I zaraz szturm nakażę, jeno
11317 III,13|                    świętego były osadzone, i podniósłszy go do góry,
11318 III,13|                daleki nasyp, okryty ogniem i dymami, mówiąc:~- Boże Abrahamów,
11319 III,13|                    Abrahamów, Boże Izaaków i Jakubów, zmiłuj się nad
11320 III,13|                 zmiłuj się nad ludem Twoim i daj ratunek tym ginącym!
11321 III,14|                   bronionego przez Kmicica i pozwolił zawartej w nim
11322 III,14|                 pałacu Daniłłowiczowskiego i do Gdańskiego Domu, również
11323 III,14|             ruszenie z największym męstwem i poświęceniem rwie się na
11324 III,14|              poświęceniem rwie się na mury i że po owych próbach, mniej
11325 III,14|            przybycie pana Jana Zamoyskiego i pana Czarnieckiego. Pierwszy
11326 III,14|                  piechotę bardzo doskonałą i tak ciężkie kartauny z Zamościa,
11327 III,14|                   częścią wojsk litewskich i pospolitego ruszenia podlaskiego,
11328 III,14|             jeneralnym. Spodziewano się, a i Czarniecki dzielił tę wiarę,
11329 III,14|             poczęły pracować przeciw murom i Bramie i na początek zmusiły
11330 III,14|            pracować przeciw murom i Bramie i na początek zmusiły do milczenia
11331 III,14|                 stał przed nimi w podartym i zasypanym ziemią ubraniu,
11332 III,14|                   na tyle pochwał zasłużył i sławę niezmierną u obu wojsk
11333 III,14|               kawalerami, pan Wołodyjowski i pan Zagłoba.~- Nie wiesz
11334 III,14|                  mały rycerz - jak wielkie i u króla masz zachowanie.
11335 III,14|              nadeszły, o tamtejszej wojnie i o okrucieństwach, jakich
11336 III,14|          okrucieństwach, jakich się Pontus i Szwedzi dopuszczają. Radzą
11337 III,14|             najlepiej parę chorągwi posłać i człeka, któren by umiał
11338 III,14|                  pojadę - odrzekł Kmicic - i sam króla jegomości o to
11339 III,14|                    u Angielczyków, Szkotów i wielu innych nacyj obyczaj.~-
11340 III,14|              zdrowy; już przemówił, chodzi i gorączka go opuściła, jeno
11341 III,14|                   tą radą, tym bardziej że i Hasslinga zastał śpiącego.
11342 III,14|                    Zagłoba z Wołodyjowskim i zasiedli w przestronnym
11343 III,14|                    Hassling, blady jeszcze i wyniszczony, zdawał się
11344 III,14|              wyniszczony, zdawał się życie i siły czerpać w cennym napitku.
11345 III,14|                   Zagłoba językiem mlaskał i pot z czoła obcierał.~-
11346 III,14|               błogosław! Obcej krwi jestem i służyłem, komum był powinien,
11347 III,14|             odrzucał swe złote włosy w tył i oczy błękitne wznosił ku
11348 III,14|                  niebu: a twarz miał cudną i pół jeszcze dziecinną. Zagłoba
11349 III,14|                     a zacną rzecz uczynisz i miodu ci nie zabraknie!
11350 III,14|                   osiadła.~- Dalekie to są i zamorskie kraje, a tu jakoś
11351 III,14|            wiedziała, żem był jej życzliwy i usług jej kilka oddałem.
11352 III,14|                 książę koniuszy przyjechał i pannę ową do Taurogów wywiózł?
11353 III,14|                   a gonitwy do pierścienia i turnieje. Myślałby kto,
11354 III,14|                 Janusz, przez pana Sapiehę i konfederatów przyciśnięty,
11355 III,14|                    Toż samo mówił Paterson i wszyscy osoby jego najbliżsi.
11356 III,14|                  sprawy publiczne odrabiał i na listy odpowiadał, i z
11357 III,14|            odrabiał i na listy odpowiadał, i z posłami się naradzał,
11358 III,14|                  kwiaty jej pod nogi sypał i tak ją przyjmował, że gdyby
11359 III,14|                   na łowach, na maszkarach i kawalkadach, i turniejach,
11360 III,14|                  maszkarach i kawalkadach, i turniejach, myśląc ponoć,
11361 III,14|                   powiadają, pannie do nóg i o wzajemność w afektach
11362 III,14|              miecznika rosieńskiego, dzień i noc za rękaw trzymać, książę
11363 III,14|             pasterskich strojów, po wstęgi i peruki. On desperację udawał,
11364 III,14|                     pod jej oknami chodził i na lutni grywał. A tu powiem
11365 III,14|                   na cnotę panien zawzięty i śmiało można o nim rzec,
11366 III,14|                  naprawdę się zakochał, co i nie dziwota, bo panna więcej
11367 III,14|               chwyciwszy się z zadowolenia i dumy w boki, spoglądał właśnie
11368 III,14|           tryumfującym wzrokiem na Zagłobę i Wołodyjowskiego.~- Znamy
11369 III,14|                     mówił dalej Hassling - i wiem, jako się na łożu przewracał,
11370 III,14|                  się chce żenić. Doszło to i do księżnej Januszowej,
11371 III,14|                 zdumieniem Zagłoba, Kmicic i Wołodyjowski.~- Tak! Naprzód
11372 III,14|                    waszmościów był zdumion i uszom własnym wierzyć nie
11373 III,14|            wprawdzie powiadał Paterson, że i tak koligacja jakaś jest,
11374 III,14|            koligacja jakaś jest, ale dawna i zapomniana.~- Powiadaj dalej! -
11375 III,14|                    rzymskich czasów sięga. I to mówili Ci, którzy już
11376 III,14|             narzeczonymi niejedno uchodzi) i przy sposobności kwiat dziewictwa
11377 III,14|                   ozwał się pan Zagłoba.~- I ja tak mniemam - rzekł Hassling -
11378 III,14|                  ulegały, nie znosił oporu i mało nie oszalał. Niebezpiecznie
11379 III,14|                   tak długo nie pozostanie i że książę prędzej, później
11380 III,14|                 drugi dzień pana miecznika i osadzono w Tylży, już za
11381 III,14|                    odmówił, bo szlachcicem i honorowym człekiem będąc,
11382 III,14|                  uwielbienie dla jej urody i stałości.~- Kto ów oficer? -
11383 III,14|                   odrzekł dysząc Hassling.~I umilkł, ściskał tylko ręce,
11384 III,14|                   mu podawali Wołodyjowski i Zagłoba, na koniec sam widząc,
11385 III,14|               przygotowywał jakieś bezoary i dekokta odurzające. Tymczasem
11386 III,14|                  obalił go na łoże boleści i miesiąc trzymał. Dziw, mości
11387 III,14|                 więcej! Sam on to pomyślał i zląkł się, może też w chorobie
11388 III,14|                zaszła taka zmiana o której i dziwnie, i śmieszno powiadać,
11389 III,14|                 zmiana o której i dziwnie, i śmieszno powiadać, dość,
11390 III,14|                starych, którzy nie dowidzą i nie dosłyszą, zatem i nie
11391 III,14|              dowidzą i nie dosłyszą, zatem i nie dopilnują.~- Cóż się
11392 III,14|                Annę Borzobohata-Krasieńską i przysłano do Taurogów.~-
11393 III,14|          Wołodyjowski począł oczyma mrugać i srodze wąsikami ruszać,
11394 III,14|            wszystkich w czambuł, starszych i młodszych, niczym innym,
11395 III,14|                     ale taka w niej powaga i nieprzystępność, jakby w
11396 III,14|                 ksieni, że człek admirując i wielbiąc nie śmie nawet
11397 III,14|                    wielbiąc nie śmie nawet i oczu podnieść, a cóż dopiero
11398 III,14|               przebierasz jako młody kurek i oczy ci bielmem zachodzą,
11399 III,14|                   bałamutna, wszyscy wiemy i ty mało sto razy to mówiłeś.~-
11400 III,14|              namnożyło się w mgnieniu oka. I o co? Po co? Bo i to trzeba
11401 III,14|            mgnieniu oka. I o co? Po co? Bo i to trzeba wiedzieć, że nie
11402 III,14|                spytał znów Wołodyjowski.~- I najbardziej sobie dufa,
11403 III,14|                widzę, dobrze zapamiętać?~- I... zapewne! - odrzekł niby
11404 III,14|                    księcia zdradził, a jej i towarzyszce ucieczkę ułatwił,
11405 III,14|            oddychać ciężko, bo się zmęczył i resztkami sił gonił.~- I
11406 III,14|                   i resztkami sił gonił.~- I to jest najważniejsza rzecz,
11407 III,14|                  pospiesznie.~Wołodyjowski i Kmicic aż za głowy się porwali.~-
11408 III,14|                  mają uciekać?~- Do puszcz i puszczami się do Białowieży
11409 III,14|                    wręczył Wołodyjowskiemu i Kmicicowi po ćwiartce papieru
11410 III,14|                 tedy o niczym nie pamiętam i prosto w dym walę... Taka
11411 III,14|               Dobry pan!... Słyszycie, już i trąbki przez munsztuk grają,
11412 III,14|                jutro! jutro... Będzie miał i święty Piotr robotę; już
11413 III,15|            potężnie przez Szwedów umocnion i wojskiem należycie obsadzony.
11414 III,15|           stanowiła część obwodowego muru, i przebiwszy go, można się
11415 III,15|                   podlaski, z Wielkopolany i Mazurami od Krakowskiego
11416 III,15|                   Mazurami od Krakowskiego i Wisły zmierzał. Kwarciane
11417 III,15|               okoliczne podmiejskie wioski i błonia zalane zostały morzem
11418 III,15|                  bronią podaną już naprzód i wysuniętą do biegu nogą,
11419 III,15|                   miasta złowieszcze trąby i szturm się rozpoczął.~Wojska
11420 III,15|          Zamoyskiego, Litwini spod Sapiehy i zastępy pospolitego ruszenia
11421 III,15|                  ku nim smugi białego dymu i rzuty płomienia: wielkie
11422 III,15|                    lecz ona biegła naprzód i darła się ku twierdzy nie
11423 III,15|             twierdzy nie zważając na ogień i śmierć. Obłoki dymów prochowych
11424 III,15|                   Świętego Ducha, a Mazury i Wielkopolanie od Krakowskiego
11425 III,15|                  Krakowskiego Przedmieścia i Wisły.~Tym zaś ostatnim
11426 III,15|                    wszystkie bowiem pałace i domy wzdłuż Krakowskiego
11427 III,15|                krew przyschła im na rękach i twarzach, już rzucali się
11428 III,15|                  już rzucali się na drugie i znów rozpalała się ręczna
11429 III,15|                rozpalała się ręczna bitwa, i znów biegli dalej. Towarzystwo
11430 III,15|               zasłaniać, lecz oni w zapale i uniesieniu bojowym porzucali
11431 III,15|                    kaplicę carów Szujskich i wspaniały pałac Koniecpolskich.
11432 III,15|           próbowała postawić czoło w ulicy i posiłkowana z murów pałacu,
11433 III,15|                   murów pałacu, z kościoła i dzwonnicy bernardyńskiej,
11434 III,15|                wstrzymał ich ani na chwilę i szlachta z okrzykiem : "
11435 III,15|           Czworobok rozbito w mgnieniu oka i poczęto ciąć. Swoi i nieprzyjaciele
11436 III,15|                   oka i poczęto ciąć. Swoi i nieprzyjaciele zmieszali
11437 III,15|                  Krakowską wił się, targał i przewalał we krwi własnej.~
11438 III,15|                   wreszcie w pień piechotę i rozpoczął się ów sławny
11439 III,15|              szturm do pałacu Kazanowskich i jednocześnie do Bernardynów,
11440 III,15|            powierzono mu, jako wsławionemu i doświadczonemu wojownikowi,
11441 III,15|                   ochotnika razem z kwartą i pospolitakami z tej strony
11442 III,15|               Zagłoba iść z nią w odwodzie i kontentować się zajmowaniem
11443 III,15|                   ze sobą zupełnie, porwał i jego prąd ludzki. On zaś
11444 III,15|               natury w udziale przezorność i wolał, gdzie było można,
11445 III,15|                    innych, bo z desperacją i wściekłością w mężnym sercu.~
11446 III,15|           wściekłością w mężnym sercu.~Tak i obecnie znalazł się pod
11447 III,15|                ognia, dymu, jęków ludzkich i krzyków. Tysiące siekier,
11448 III,15|               tysiące ramion męskich parło i targało ją wściekle; jedni
11449 III,15|                     deptali po ich trupach i dobijali się do wnętrza,
11450 III,15|                     Nikt nigdy nie widział i nie pamiętał uporczywszej
11451 III,15|                   uporczywszej obrony, ale i uporczywszego szturmowania.
11452 III,15|              prochu, ze ściśniętymi zębami i zdziczałymi oczyma, walących
11453 III,15|                 usłyszano go wśród zgiełku i wystrzałów:~- Puszkę z prochem
11454 III,15|            przystawiali do dalszych okien, i nastała chwila oczekiwania.~
11455 III,15|              ogromny wstrząsnął powietrzem i nowe kłęby dymu podniosły
11456 III,15|                podrąbanych, skręcił antabę i całą jedną połowę odepchnął
11457 III,15|                    zaostrzone koły, topory i siekiery poczęły bić gwałtownie
11458 III,15|                 słyszeć trzask przeraźliwy i cała jedna połać runęła
11459 III,15|                    Jednocześnie wdarto się i przez okna i rozpoczęła
11460 III,15|                    wdarto się i przez okna i rozpoczęła się straszliwa
11461 III,15|             poprzednio tak porozszczepiane i nadwątlone, że pułapy w
11462 III,15|                 pokrywając gruzami Polaków i Szwedów. Lecz Mazury szli
11463 III,15|                 prosił pardonu, ale go też i nie dawano. W niektórych
11464 III,15|                   W niektórych korytarzach i przejściach trupy ludzkie
11465 III,15|            wywłóczyli je za nogi, za włosy i wyrzucali przez okna. Krew
11466 III,15|             Szwedów broniły się jeszcze tu i owdzie, odbijając mdlejącymi
11467 III,15|           przystało. Kamienne figury bóstw i dawnych bohaterów, zbryzgane
11468 III,15|                  swoim oddziałem na tarasy i wysiekłszy broniących się
11469 III,15|             granaty, słowem, wszędy pustka i zniszczenie, choć Szwedzi
11470 III,15|               Radziejowskiego. Obecnie bój i tam zawrzał srogi, lecz
11471 III,15|                    rozbiegli się po sadach i całym pałacu za zdobyczą.~
11472 III,15|                   tworzyły potężny "anguł" i gdzie nie dochodziło słońce,
11473 III,15|              groźny rycerz odetchnąć nieco i z potu uznojone czoło obetrzeć.
11474 III,15|                   obetrzeć. Nagle spojrzał i spostrzegł dziwaczne jakieś
11475 III,15|                 otwarte, lecz owe wychudłe i szkaradne istoty nie myślały
11476 III,15|           widocznie zgiełkiem, świstem kul i srogą rzezią, na którą przed
11477 III,15|                 zacisnęły się w kąt klatki i poukrywane w słomę, jeno
11478 III,15|                męstwo wezbrało mu w piersi i podniósłszy szablę wpadł
11479 III,15|             szwedzcy dobrze się obchodzili i które ze swych~szczupłych
11480 III,15|             obłędzie panu Zagłobie na kark i chwyciwszy go za głowę przywarła
11481 III,15|                  oczy mu na wierzch wyszły i rozpaczliwym głosem krzyczeć
11482 III,15|              zdumieniu, spojrzeli po sobie i jakby pod wpływem czarów
11483 III,15|              krzywiły im się spazmatycznie i im bardziej rzucał się pan
11484 III,15|                   Kowalski nadbiegł z góry i roztrąciwszy tłumy uwolnił
11485 III,15|                   Bodaj was zabito, żeście i onych małp niegodni!~- Bogdaj
11486 III,15|            przyszedł znowu z pomocą wujowi i najbliższego pięścią w pierś
11487 III,15|                  kłótni zapobiegły wrzaski i strzały dochodzące ze strony
11488 III,15|                   tam jeszcze w całej sile i sądząc z gorączkowej palby
11489 III,15|                 mogąc dostać się do środka i ginąc bezużytecznie w krzyżowym
11490 III,15|        bezużytecznie w krzyżowym ogniu; bo i od Bramy Krakowskiej sypały
11491 III,15|                 Zagłoba.~Działek większych i mniejszych było w pałacu
11492 III,15|                 posągów pourządzano lawety i po upływie pół godziny kilkanaście
11493 III,15|                  języki mnie weźmie a choć i mnie słów w gębie nie brak,
11494 III,15|                   powtórzył Roch.~- ...Tak i ów kościół zdobędę, tak
11495 III,15|                kurzawa wstała w domu bożym i pomieszana z dymem, jęła
11496 III,15|                  kształt ławicy szatanów - i nastaje rzeź. Cisza nagle
11497 III,15|                  dzwonnicy poczyna huczeć, i huczy, huczy - Mazurom na
11498 III,15|               Pałac Kazanowskich; klasztor i dzwonnica zdobyte. Sam Piotr
11499 III,15|                    chcąc przekrzyczeć gwar i wycie ludzkie.~- Ten, który
11500 III,15|                  do bramy! Działa ku murom i na bramę a my naprzód! za