Tom, Rozdzial

2501  I,23 |                 podstarzejesz, będziesz się śmiał z tych mąk. Widziałem
2502  I,23 |                jej do mnie. Co było, to się i skończyło!~- A co to,
2503  I,23 |                jej, ni ona mnie! Choćby się też dusza we mnie podarła,
2504  I,23 |            wszystkim zapomnieć, póki mi się rozum nie pomiesza. Tu nie
2505  I,23 |                  Co mam robić? Za głowę się ułapić, by jej gorzkie myśli
2506  I,23 |              moją chorągiew, to i wojna się zacznie!~- Twoja chorągiew
2507  I,23 |        założonymi rękoma stróżować albo się za jakim Wołodyjowskim uganiać,
2508  I,23 |       Wołodyjowskim uganiać, którego by się przy strzemieniu za towarzysza
2509  I,23 |                 służyć.~- Ale ojczyźnie się przysłużę.~- Ten ojczyźnie
2510  I,23 |              dotąd funkcjonować. Możesz się wprawdzie nie stawić, ale
2511  I,23 |                jak przyjdzie pokuta, to się i poddam. Dawniej gotów
2512  I,23 |           wyrosła mi na sumieniu. Człek się boi zabrnąć dalej, niżby
2513  I,23 |                w oczy lezie i przymawia się każdego dnia. Już myślałem,
2514  I,23 |            polskim, które by samo przez się świadczyło, że nie wszyscy
2515  I,23 |              masz dobrą, i wolisz, żeby się tobie kłaniano, niż żebyś
2516  I,23 |                 kłaniano, niż żebyś sam się miał kłaniać.~- O co idzie
2517  I,23 |         dostaniesz niż pieniędzy, bo im się samym na widok każdego szeląga
2518  I,23 |             książęca mość niepotrzebnie się nad tym rozwodzi! Jeśli
2519  I,23 |              Oblicze hetmana rozjaśniło się, bo rzeczywiście gotowizny
2520  I,23 |    niezmierzonych jego dóbr, ciągnących się od Inflant po Kijów i od
2521  I,23 |             każdym dniem rosły.~- To mi się podoba! - rzekł. - Ganchof
2522  I,23 |             przeciw mnie czynią. Jak im się wykręcisz, to twoja rzecz.
2523  I,23 |              cię oszczędził, ale strzeż się Horotkiewicza, Żeromskiego,
2524  I,23 |                 już w ich ręku i nic mi się nie stało.~- To dobrze.
2525  I,23 |                bardzo. Kmicic wpatrywał się w niego chciwie, bo mu się
2526  I,23 |              się w niego chciwie, bo mu się dusza wydzierała do odjazdu.
2527  I,23 |                mówić począł:~- Za głowę się biorę, dlaczego książę Bogusław
2528  I,23 |                wytłumaczyć wszystko, co się napisać nie da. Owóż wiedz
2529  I,23 |       województwo sieradzkie poddało im się, gonią Jana Kazimierza pod
2530  I,23 |                Kto może przewidzieć, co się stanie?... Szwedzi wprawdzie
2531  I,23 |              ten pstry kasztelanik może się trzymać miesiąc, dwa, trzy.
2532  I,23 |              miesiąc, dwa, trzy. Dzieją się czasem takie cuda, jako
2533  I,23 |                 Zbarażem... Owóż, jeśli się będzie zacięcie trzymał,
2534  I,23 |          wszystko na wspak obrócić. Ucz się arkanów polityki. Wiedz
2535  I,23 |                 myśl, że szczęście może się od Szwedów odwrócić.~- Mówił
2536  I,23 |              była przy nich?~- Była, bo się chorągwie Janowi Kazimierzowi
2537  I,23 |                będzie stać w szyku, ale się bić nie chce. Wszelako to
2538  I,23 |               bić nie chce. Wszelako to się pokazało, że w polu nie
2539  I,23 |               kwarcianych umieją. Niech się trafi jedna i druga wiktoria,
2540  I,23 |            jedna i druga wiktoria, może się duch zmienić. Niech przyjdą
2541  I,23 |              aby mógł żołd zapłacić, to się i nie będą buntowali. Potocki
2542  I,23 |                 myśli. Czeka, widać, co się stanie, a tymczasem wchodzi
2543  I,23 |                fortunie wątpił. Ale nim się to wyjaśni, tymczasem liga
2544  I,23 |                Szwedom stoi, i niech im się w Małopolsce noga powinie,
2545  I,23 |                noga powinie, tedy zaraz się Wielkopolska i Mazury podniosą,
2546  I,23 |            Prusacy z nimi pójdą, i może się przytrafić...~Tu książę
2547  I,23 |       przytrafić...~Tu książę wzdrygnął się, jakby przerażony przypuszczeniem.~-
2548  I,23 |        przerażony przypuszczeniem.~- Co się może przytrafić? - pytał
2549  I,23 |            wysoko...~Pan Andrzej zerwał się z miejsca z iskrzącymi oczyma,
2550  I,23 |               bić?... Toż dusza do tego się śmieje!~Radziwiłł wpatrzył
2551  I,23 |              śmieje!~Radziwiłł wpatrzył się surowo w młodzieńca.~- Zuchwały
2552  I,23 |            Radziwiłł - jeśli rzeczy tak się obrócą, jak mówię, tedy
2553  I,23 |             nozdrzami, natomiast palnął się dłonią w czoło i zakrzyknął:~-
2554  I,23 |           wysyłam, abyś zmiarkował, jak się fortuna obróci. Chcę dobra
2555  I,23 |                są supozycje, które mogą się nie sprawdzić i pewnie się
2556  I,23 |              się nie sprawdzić i pewnie się nie sprawdzą. Ale ostrożnym
2557  I,23 |                czy co? Tam siedząc musi się za jedną albo za drugą sprawą
2558  I,23 |         wybierze, póty Szwedzi bardziej się na nas oglądają i muszą
2559  I,23 |             przyjdzie i przeciw Szwedom się obrócić, tedy on ma być
2560  I,23 |              gdyby wprzód przy Szwedach się opowiedział. Że zaś na Podlasiu
2561  I,23 |               do Tylży, i tam czeka, co się stanie. Elektor siedzi w
2562  I,23 |              nie tylko nie upadnie, ale się wzniesie, a to grunt.~-
2563  I,23 |           uwierzą, bo nieraz przytrafia się, że i rodzeni bracia do
2564  I,23 |            przestaje suponować, że byle się Szwedom noga pośliznęła,
2565  I,23 |        pośliznęła, byle Tatarzy rzucili się na tego drugiego nieprzyjaciela,
2566  I,23 |                 nieprzyjaciela, to i ja się przeciw Szwedom obrócę.~-
2567  I,23 |              moje królowi oddasz; gdyby się ciebie o klewańską potrzebę
2568  I,23 |              nic nie ujmiesz. Możesz mu się przyznać, że tych ludzi
2569  I,23 |                tyś ich wyprosił. Nic ci się za to nie stanie, owszem,
2570  I,23 |                nie stanie, owszem, może się szczerość podobać. Magnusa
2571  I,23 |                 iż graf Magnus nie dość się hetmanowi wypłaca za szczerą
2572  I,23 |            przytoczysz siebie. Powiadaj się pułkownikiem, bo nim jesteś...
2573  I,23 |               donoś nie mnie, ale jeśli się nadarzy okazja, księciu
2574  I,23 |               ludzie usiekli. Od niegom się nieźle po niemiecku poduczył.
2575  I,23 |          Szwedów skaptować... Nie chwal się z tym wprost, ale się niby
2576  I,23 |             chwal się z tym wprost, ale się niby z prędkości wygadaj.
2577  I,23 |              przy nas stanąć. Będzie on się wahał, to wiem; wszelako
2578  I,23 |               wiem; wszelako spodziewam się, że moje listy wagę przechylą,
2579  I,23 |                jest, abyś wiedział, jak się tam obracać. Owóż dawno
2580  I,23 |           niedźwiedzia w kniei i starał się z daleka wyrozumieć, czybym
2581  I,23 |               Rzeczypospolitej, a gdyby się dwie fortuny złączyły, to
2582  I,23 |           nadzieję w nim obudź, a skusi się, jak Bóg na niebie, bo o
2583  I,23 |               Niech cię Bóg broni, abyś się wydał z tym, żeś ode mnie
2584  I,23 |                dwie korony na powrót by się złączyć mogły. Jeśli się
2585  I,23 |                się złączyć mogły. Jeśli się tam tej myśli oburącz nie
2586  I,23 |                 nie pochwycą, to pokażą się małymi ludźmi. Kto wysoko
2587  I,23 |              mierzy i wielkich zamysłów się zlęknie, ten niech się laską,
2588  I,23 |         zamysłów się zlęknie, ten niech się laską, buławką, kasztelanijką
2589  I,23 |           gardzieli.~Po chwili uspokoił się jednak i rzekł przerywanym
2590  I,23 |             mówi swoje memento... Niech się co chce dzieje... Wolę,
2591  I,23 |         Sobiescy także nie wiadomo, jak się przechylą... Patrz i ucz
2592  I,23 |                przechylą... Patrz i ucz się... Ot, i duszność przeszła...
2593  I,23 |                ust, a na twarzy malował się przymus i zmieszanie.~-
2594  I,23 |             Diabeł jeden wie! Skończyło się wszystko, jakom rzekł...
2595  I,23 |             afekt nie ostygnie, to choć się samemu nie chce, przecie
2596  I,23 |          spokojny, Jędrek!... Idź gotuj się do drogi, a przychodź do
2597  I,23 |                 obiad...~Kmicic skłonił się i wyszedł, a Radziwiłł począł
2598  I,23 |        spotykała wyższa szarża.~Skłonił się więc w milczeniu i rzekł:~-
2599  I,23 |            łaskę waszej książęcej mości się wypłacę!~Po czym wyprostował
2600  I,23 |            wypłacę!~Po czym wyprostował się i czekał.~- A co powiesz
2601  I,23 |              Ganchofa.~Po czym zamyślił się głęboko.~
2602  I,24 |                ROZDZIAŁ 24~Kmicic zajął się bardzo czynnie przygotowaniami
2603  I,24 |              tych lepszych czasach, gdy się przed przyjazdem do Lubicza
2604  I,24 |                którymi młody poseł mógł się w znaczniejszych miastach
2605  I,24 |               pod wieczór niebo poczęło się wyjaśniać, mdłe słońce jesienne
2606  I,24 |                 słońce jesienne ukazało się nad Kiejdanami i zaszło
2607  I,24 |       Wachmistrz wyszedł, a oni poczęli się tym bardziej trącać kielichami,
2608  I,24 |                tymczasem tamtym kurzyło się już z czupryn.~- Mości pułkowniku! -
2609  I,24 |          obyczaj, a każdy dworności tam się może nauczyć snadniej jeszcze
2610  I,24 |                jest francuska moda, aby się śmiać wśród krwi rozlewu.
2611  I,24 |             wyczernione, na co krzywili się starzy żołnierze i przezywali
2612  I,24 |              mówił Ganchof. - Ciekawych się waść rzeczy napatrzysz i
2613  I,24 |                surowo Ganchof.~- Dziwne się rzeczy na świecie dzieją -
2614  I,24 |          księcia litewskiego, okrutniem się zakochał w jednej pannie
2615  I,24 |               szablę podstawiał. Miałem się z nim bić, tymczasem Bohun
2616  I,24 |                 Ale wonczas gotów byłem się bić choćby z diabłem. Wołodyjowski
2617  I,24 |       Wołodyjowski zresztą peramicitiam się o nią tylko zastawiał, bo
2618  I,24 |                 W pierwszej mili już mi się stało lżej, a nim do Wilna
2619  I,24 |               wtrącił Ganchof zwracając się znów do pana Andrzeja.~-
2620  I,24 |              waść z Bogiem!~- Nieprędko się obaczym!~- A może gdzie
2621  I,24 |             siąść na koń i ruszyć, a co się zdarzy, to się zdarzy...
2622  I,24 |             ruszyć, a co się zdarzy, to się zdarzy... Co będzie, to
2623  I,24 |                obce, a wszystko, z czym się zżył, do czego się wezwyczaił,
2624  I,24 |                 czym się zżył, do czego się wezwyczaił, z czym zrósł
2625  I,24 |               dlatego w tej chwili czuł się wobec tych nowych widoków
2626  I,24 |                powiedzieć: ,,.Zepsowało się wszystko... idź waćpanna
2627  I,24 |             mówić, gdy bez mówienia tak się stało. Toż on nie jest już
2628  I,24 |                żoną. Przepadło, zerwało się, co było, i nie wróci, i
2629  I,24 |                 nie wróci, i nie zwiąże się na nowo. Szkoda czasu, słów
2630  I,24 |            wyraźnie i bez gniewu umówić się o wieczne rozstanie i powiedzieć
2631  I,24 |                koń i co prędzej znaleźć się za bramą.~Nagle na korytarzu
2632  I,24 |              zamkniętymi oczyma, jakoby się chciał w wodę rzucić.~Przed
2633  I,24 |                już była zdjęta, natknął się na pacholika pana miecznika
2634  I,24 |                 rzekł- bo nie wiem, czy się w życiu jeszcze obaczym.~
2635  I,24 |          jeszcze obaczym.~Nagle zwrócił się do pachołka:~- Czego tu
2636  I,24 |                 drzwi za sługą zamknęły się. - Chciałem jechać bez pożegnania,
2637  I,24 |                  Lepiej nie rozstawajmy się z gniewem w sercu i z urazą,
2638  I,24 |                 kłótni, w żalu... Człek się o cztery ściany w izbie
2639  I,24 |             masz tu nic do roboty, jeno się ze zgryzotą w bary brać,
2640  I,24 |                  Na twarzy jej malowało się zmieszanie i zdziwienie,
2641  I,24 |            oboje na bezdroże. Ale skoro się mamy z oczu stracić, toć
2642  I,24 |                a żal co innego. Gniewum się wyzbył, ale żal we mnie
2643  I,24 |                 nie wymyślę, ale tak mi się zdaje, że lżej będzie i
2644  I,24 |                i mnie, i waćpannie, gdy się rozmówiem. Waćpanna masz
2645  I,24 |             zbawienie ojczyzny, więc ci się nie godzi potępiać ani wyroków
2646  I,24 |               Ej, Oleńka!... i w głowie się mąci... Oleńka! Zali się
2647  I,24 |                się mąci... Oleńka! Zali się my już nie obaczym?...~Obfite
2648  I,24 |                 ją wpół przemocą i choć się opierała, począł całować
2649  I,24 |                oczy, usta, potem do nóg się rzucił - na koniec zerwał
2650  I,24 |               rzucił - na koniec zerwał się jak szalony i chwyciwszy
2651  I,24 |                 następnie brama zawarła się za jeźdźcami i już ich nie
2652  I,25 |                 do Białegostoku, puścił się bocznymi drogami z Kiejdan
2653  I,25 |                 pobliżu Wilków, znalazł się w województwie trockim.~
2654  I,25 |               do wojny łatwiej znalazła się okazja.~Rad byłby też i
2655  I,25 |           Szwedami na niego ruszył, aby się cofał najprędzej.~Z tych
2656  I,25 |               przez rzekę spoglądały na się z jednej strony straże kozackie,
2657  I,25 |    przewidywaniu tego wcześnie chronili się ludzie do miejsc bezpiecznych.
2658  I,25 |            stawiano. Prosty lud chronił się w niezgłębione lasy, do
2659  I,25 |                 spod ucisku Zołtareńki, się przeprawić. Tych liczba
2660  I,25 |                przechowywać. Zbliżająca się zima nie odstraszała zbiegów,
2661  I,25 |               Kmicic częstokroć zbliżał się do uciekających gromad lub
2662  I,25 |             karność i dobre obchodzenie się z mieszkańcami. Radziwiłła
2663  I,25 |               te niemal modły, umacniał się w wierze względem Radziwiłła
2664  I,25 |              jednym zbawienie."~Lżej mu się zrobiło i pogodniej w sercu
2665  I,25 |             ojczyzny.~Tęsknota wzmagała się coraz bardziej. Czerwonej
2666  I,25 |                to! Prędzej, później ona się przekona, pozna, że jej
2667  I,25 |                 będzie, co Bóg da. Może się jeszcze w życiu spotkamy.~
2668  I,25 |           spotkamy.~I tęsknota wzmagała się w młodym kawalerze, ale
2669  I,25 |           jechał przed siebie, zanurzał się w bezbrzeżne lasy prawie
2670  I,25 |               je przed sobą i uśmiechał się do nich, i gnał konwój bez
2671  I,25 |                 bez wytchnienia, ledwie się na krótkie noclegi zatrzymując.
2672  I,25 |                wrócę.~Czasem przesuwała się przed nim postać hetmana,
2673  I,25 |                może właśnie dlatego, że się od niej oddalał coraz bardziej,
2674  I,25 |          bardziej, ta postać stawała mu się prawie drogą. Dotychczas
2675  I,25 |                drogą. Dotychczas uginał się przed Radziwiłłem, teraz
2676  I,25 |                i przyciąga wszystko, co się w jego kolisko dostanie ;
2677  I,25 |      radziwiłłowskie pułki, zapuszczały się czasem daleko w głąb kraju,
2678  I,25 |             łatwo było w lasach natknąć się na spore ich oddziały, i
2679  I,25 |              nieba im spadła.~- Boguśmy się już polecali - mówił dzierżawca
2680  I,25 |              zdrowie!... Nie opowiadali się, co za jedni, my też nie
2681  I,25 |             uciekać, tośmy rozmyśliwszy się zostali, bo nam pan podstarości
2682  I,25 |         Wołodyjowski, czy nie, niech mu się ręce święcą, niechaj mu
2683  I,25 |             zostać!~Pan Andrzej zadumał się głęboko. Widocznie szedł
2684  I,25 |               podróż łatwo mógł natknąć się na małego rycerza i wpaść
2685  I,25 |               radziwiłłowskie dostałyby się z nim razem w moc konfederatów.
2686  I,25 |                juki z koni i roztasować się w karczmie na dobre.~Na
2687  I,25 |                Na drugi dzień przekonał się, że uczynił nie tylko roztropnie,
2688  I,25 |                 koniuszy.~Kmicic zerwał się na równe nogi.~- Co za książę
2689  I,25 |          klasnął ze zdziwienia.~- O, to się spotykamy!~Karczmarz zrozumiawszy,
2690  I,25 |              księcia Bogusława, skłonił się niżej niż poprzedniego dnia
2691  I,25 |                 a Kmicic począł ubierać się pośpiesznie i w godzinę
2692  I,25 |                W całym miasteczku roiło się od żołnierzy. Piechota ustawiała
2693  I,25 |                 domami lub przechadzali się po ulicach. Z ust oficerów
2694  I,25 |                ciekawością, bo wystroił się odświętnie w aksamity i
2695  I,25 |           starościńskiego dworu kręcili się dworzanie, wszyscy postrojeni
2696  I,25 |                miał zamiaru zatrzymywać się dłużej w Pilwiszkach i wstąpił
2697  I,25 |                 w ręku. Kmicic oznajmił się oficerowi trzymającemu straż
2698  I,25 |                komnaty oficer zatrzymał się i skłoniwszy się panu Andrzejowi,
2699  I,25 |              zatrzymał się i skłoniwszy się panu Andrzejowi, rzekł po
2700  I,25 |              Andrzej wszedł i zatrzymał się w progu. Książę siedział
2701  I,25 |                 i tak uważnie wpatrywał się w twarz swoją, świeżo widocznie
2702  I,25 |                 jego ramionami wznosiła się głowa tak mała, jak gdyby
2703  I,25 |                pewność siebie, malujące się w obliczu, nie pozwalały
2704  I,25 |                 On to w Holandii rzucał się w największy war bitwy,
2705  I,25 |               ojczystego kraju zabawiał się zatargami z rodziną Sapiehów
2706  I,25 |               oszczepem. Zresztą nudził się w kraju i jako się rzekło,
2707  I,25 |               nudził się w kraju i jako się rzekło, zjeżdżał niechętnie,
2708  I,25 |               wielkim męstwem odznaczył się pod Beresteczkiem, Mohylewem,
2709  I,25 |                 bystry i giętki zarówno się do intryg i do dyplomatycznych
2710  I,25 |            stojąc w progu, przypatrywał się tedy z ciekawością jego
2711  I,25 |               uprzejmie - bo widzę, żem się co do szarży osoby omylił.
2712  I,25 |              księcia hetmana?~- Nazywam się Kmicic - odpowiedział pan
2713  I,25 |            chwili na twarzy jego odbiła się nuda i zniechęcenie.~Rzucił
2714  I,25 |                mi książę wojewoda, abym się do Prus, do Tylży albo Taurogów
2715  I,25 |             elektor w margrabstwie i że się do Prus przez Szwedów przebrać
2716  I,25 |            włosy na głowie powstają, że się z nim de succursu ani de
2717  I,25 |                 to ja mam czynić? Jeśli się kurfirst przez Szwedów nie
2718  I,25 |                 może przebrać, to jakże się mój posłaniec przebierze?
2719  I,25 |           Powiem ci, mój kawalerze, żem się nudził jak diabeł na pokucie.
2720  I,25 |          palcami, jakby chcąc przekonać się, czy nie opierzchła lub
2721  I,25 |          wszystką potęgę Chmielnickiego się przedarł.~- Męża oblegano
2722  I,25 |                 Czy myślisz waćpan żeby się tak samo zacięcie broniła?~-
2723  I,25 |                nie potrzebował, niechże się i bez mojej opinii obejdzie -
2724  I,25 |            gdyby tam raz zajrzał, to by się panowania nad całą Rzecząpospolitą
2725  I,25 |                 w samym Krakowie, jeśli się dotąd do Prus Królewskich
2726  I,25 |             wybrał. W Warszawie dowiesz się o wszystkim. Wedle mojego
2727  I,25 |              nie może zostawiać. Kto by się spodziewał, że gdy cała
2728  I,25 |                 wszystka szlachta łączy się ze Szwedem, gdy województwa
2729  I,25 |                 gdy województwa poddają się jedne za drugimi - wówczas
2730  I,25 |             Szwedach słyszeć i do oporu się gotują. Oni chcą wytrwać,
2731  I,25 |             węch - mówił dalej, śmiejąc się książę - bo wujowi elektorowi
2732  I,25 |                  Książę Bogusław począł się śmiać.~- Młody jesteś, kawalerze,
2733  I,25 |                 gotów nazajutrz zgodzić się ze Szwedami, ba, nawet z
2734  I,25 |                że póki w Prusach rzeczy się nie wyklarują, ja nie przejdę
2735  I,25 |        przysłano. Król, jak król, dałby się może wywieść w pole, ale
2736  I,25 |                 moją komendę. Głosiłbym się stronnikiem Jana Kazimierza,
2737  I,25 |                w ręku siłę, targowałbym się ze Szwedami. Ale ta baba
2738  I,25 |             Bogusław - wiecznie spóźnia się ze swymi radami; pisze mi
2739  I,25 |          frantach konfederatach, którzy się przeciw mnie zbuntowali
2740  I,25 |               do króla nie szli. Gotują się na Zabłudów, a tam piwa
2741  I,25 |                  a tam piwa mocne; jako się popiją, żeby ich wyrżnęli,
2742  I,25 |           gospodarz swego. Bo nie godzi się nic lepszego; ale capita
2743  I,25 |                 Jestże to sens? Zali to się jedno drugiego trzyma? Ma
2744  I,25 |               białym.~Tu książę rozparł się wygodnie w fotelu, wyciągnął
2745  I,25 |                przyszła mu do głowy, bo się uderzył w perukę i zapytał:~-
2746  I,25 |                 do Prus, bo tam baliśmy się, żeby nie wpadły w ręce
2747  I,25 |   podstarościego, sam zaś rzekł:~- A to się dobrze składa! Oszczędzisz
2748  I,25 |         hetmanowi nie wypada pierwszemu się wpraszać. Przy tym...~Tu
2749  I,25 |               po izbie. Nagle zatrzymał się przed panem Andrzejem i
2750  I,25 |           Kmicic - łżą ci tylko, którzy się boją, a ja się nikogo nie
2751  I,25 |            tylko, którzy się boją, a ja się nikogo nie boję.~- Czy książę
2752  I,25 |               był wspominał.~- Mogło ci się wymknąć. Daj parol!~- Daję -
2753  I,25 |             mości.~- Nie chciałem żenić się we Francji z Rohanówną,
2754  I,25 |              wasza książęca mość mylisz się... Nie jestem sługą Radziwiłłów.~
2755  I,25 |           spowinowacony, a hetman rodzi się z Kiszczanki. Książę Bogusław
2756  I,25 |               Policzki jego zarumieniły się jeszcze bardziej i już otwierał
2757  I,25 |         powiedzieć, gdy drzwi otworzyły się i gubernator Harasimowicz
2758  I,25 |          gubernator Harasimowicz ukazał się w progu.~- Jest list do
2759  I,25 |          Bogusław.~Harasimowicz skłonił się księciu, a następnie panu
2760  I,25 |          drapaka...~Podstarości skłonił się i czytał dalej:~"... i pan
2761  I,25 |        najwięcej na nie; i gdziekolwiek się jeno sposób poda na dostanie
2762  I,25 |               dostanie onych, starajcie się i do mnie odsyłajcie. Konie
2763  I,25 |        wyślijcie, bo alias rozbojów bać się trzeba..."~- Znowu spóźniona
2764  I,25 |            najprędzej wymknąć, strzegąc się najbardziej tych zdrajców,
2765  I,25 |               moje tłoczą i na Zabłudów się gotują idąc snadź do króla.~
2766  I,25 |                 do króla.~Z którymi bić się trudno, bo przecie gromada,
2767  I,25 |             kupą na nich zemknąć, co by się na nich obłowili...~- No,
2768  I,25 |     Harasimowicz sam przerwał i chwycił się za głowę.~- Dla Boga! wina
2769  I,25 |            Zagłobę i gdyby wiedział, że się właśnie w owej chorągwi
2770  I,25 |               książę Bogusław roześmiał się i rzekł:~- Niech im będzie
2771  I,25 |                Czytaj dalej!~"...jeżeli się zaś kupiec nie znajdzie..."~
2772  I,25 |                   Książę Bogusław wziął się aż pod boki ze śmiechu:~-
2773  I,25 |              pod boki ze śmiechu:~- Już się znalazł - rzekł - jeno trza
2774  I,25 |             będzie borgować.~"...jeżeli się zaś kupiec nie znajdzie (
2775  I,25 |             lepszych i słodszych, co by się ułakomili na nią, a podprawić
2776  I,25 |           przynajmniej powyzdychała, to się drużyna rozbieży. Dla Boga,
2777  I,25 |               zwykle, za późno!... Żeby się był dwa tygodnie albo choć
2778  I,25 |       potrzebujem.~Harasimowicz skłonił się i wyszedł.~Książę Bogusław
2779  I,25 |             przed zwierciadłem i począł się przyglądać starannie własnej
2780  I,25 |                prawo i lewo, to oddalał się od lustra, to zbliżał, to
2781  I,25 |                iż w młodym pośle dzieje się coś dziwnego, twarz bowiem
2782  I,25 |     konwulsyjnie. Przez chwilę podniósł się z krzesła i znowu zaraz
2783  I,25 |              koniec rysy jego ściągnęły się i zakrzepły; widocznie całą
2784  I,25 |                 sprawach służę i w nich się obracam, przecie pewnie
2785  I,25 |                wstyd by mi było, gdybym się przy takich statystach niczego
2786  I,25 |       książęcych mościów wyrośnie. Byle się to stało, wszystko mi zresztą
2787  I,25 |               może, ot tak! nie zgadało się!~- Bystry masz dowcip, kawalerze,
2788  I,25 |                 i ze mną gadając, skoro się tylko zapomni, zaraz zaczyna
2789  I,25 |             koloryzować. Dopiero jak mu się w oczy roześmieję, to się
2790  I,25 |               się w oczy roześmieję, to się opatrzy. Prawda! prawda!~-
2791  I,25 |           poręczy milczał chwilę, jakby się namyślając, po czym rzekł:~-
2792  I,25 |                i ojczyźnie, kontentując się jeno najwyższymi urzędami,
2793  I,25 |         najwyższymi urzędami, które nam się z rodu i fortuny przynależą.
2794  I,25 |                 na podstarościch do nas się zgodzić. A przecie mają
2795  I,25 |             zamyślał! ~Tu książę ożywił się, wstał z krzesła i począł
2796  I,25 |                komnacie.~- Nie obejdzie się to bez trudności i impedimentów -
2797  I,25 |               garbują; skoro kontentuje się krajczostwem, niechże przez
2798  I,25 |              cnotliwie kraje! Obejdziem się bez niego i rąk nie opuścimy,
2799  I,25 |                 na takie psy zeszła, że się nikomu nie może opędzić.
2800  I,25 |             rozgrodzony płot. To, co tu się ze Szwedami stało, nie przytrafiło
2801  I,25 |         Szwedami stało, nie przytrafiło się dotąd nigdy na świecie.
2802  I,25 |                 ma zginąć? Na łaskawość się szwedzką oglądali! Będziecie
2803  I,25 |          zatopiony w swej mowie, upajał się własnymi. słowami, własnym
2804  I,25 |                 głowy wyszarpują, ażeby się zaś dłużej nie męczył. Ja
2805  I,25 |             sobie, że z tego sukna musi się i nam tyle zostać w ręku,
2806  I,25 |               Chmielnicki przy Ukrainie się ostaje, niech Szwedzi z
2807  I,25 |             Prusy i wielkopolskie kraje się rozprawiają, niech Małopolskę
2808  I,25 |              mnie obaliły i w głowie mi się kręci. Żegnam waszą książęcą
2809  I,25 |                  przed odjazdem przyjdę się jeszcze pokłonić.~- To się
2810  I,25 |              się jeszcze pokłonić.~- To się spiesz, bo ja po południu
2811  I,25 |                 rzekłszy Kmicic skłonił się i wyszedł.~W drugiej izbie
2812  I,25 |               izbie pokojowcy podnieśli się na jego widok, ale on przeszedł
2813  I,25 |           widząc. Na progu izby chwycił się obu rękami za głowę i począł
2814  I,25 |              młodym pułkownikiem dzieje się coś niezwykłego.~- Czuj
2815  I,25 |             zdumieniem Soroka i trwożył się coraz bardziej, a w duszy
2816  I,25 |               duszy myślał:~"Jakaś krew się tu poleje... Nie może być
2817  I,25 |                 zajazdu. Kmicic zamknął się natychmiast w izbie i z
2818  I,25 |         ruszając wąsami.~Jakoż pokazało się wkrótce, że Soroka dobrze
2819  I,25 |                  bo nagle Kmicic ukazał się w sieni, bez czapki, w koszuli
2820  I,25 |             panie komendancie! - ozwali się wszyscy chórem.~- Dwóch
2821  I,25 |            zajazdu. Tu Kmicic zatrzymał się i ukazując na wiadro wiszące
2822  I,25 |              pół godziny później ukazał się, znowu, całkiem przybrany
2823  I,25 |            kolczugi, jak gdyby wybierał się na bitwę. Szablę też miał
2824  I,25 |                 konia.~Wkrótce znaleźli się na rynku napełnionym przez
2825  I,25 |         widocznie przyszły rozkazy, aby się gotowano do drogi. Jazda
2826  I,25 |         zakładano konie.~Kmicic obudził się jakoby z zamyślenia.~- Słuchaj,
2827  I,25 |                 stanęli, on zaś zwrócił się ku nim.~- Gotowiście na
2828  I,25 |       Pamiętacie?~- Pamiętamy!~- Trzeba się dziś ważyć na wielkie rzeczy...
2829  I,25 |                na wielkie rzeczy... Uda się, to miłościwy król nasz
2830  I,25 |                    Ja w tym!... Nie uda się, pójdziecie na pal!~- Co
2831  I,25 |                 pójdziecie na pal!~- Co się nie ma udać! - rzekł Soroka,
2832  I,25 |              jak u starego wilka.~- Uda się! - powtórzyli trzej inni:
2833  I,25 |                tylko wąsiska ruszały im się i tylko twarze stały się
2834  I,25 |                się i tylko twarze stały się groźne i zbójeckie.~- Pal
2835  I,25 |                 Kmicic - którzy niczego się nie spodziewają, nawet i
2836  I,25 |              sieni. Po podwórzu kręciło się przy karecie kilku masztalerzy
2837  I,25 |              astrologa.~Kmicic oznajmił się, jak i poprzednio, przez
2838  I,25 |             wezwał go do księcia.~- Jak się masz, kawalerze? - rzekł
2839  I,25 |        rebelizowały, i nie spodziewałem się widzieć cię więcej.~- Jakżebym
2840  I,25 |                    Jakżebym to nie miał się przed drogą pokłonić! -
2841  I,25 |             Tykocinie oblegać. Wszystko się to przeciw księciu wojewodzie
2842  I,25 |              Pewnie, że tak jest. Spraw się, panie kawalerze, dobrze,
2843  I,25 |             będę ci wdzięczny i nie dam się w nagradzaniu księciu wojewodzie
2844  I,25 |         książęca mość! Nie rozmyśliwszy się dobrze w Kiejdanach, wziąłem
2845  I,25 |            konia wielkiej krwi, żeby to się przed Szwedami pokazać.
2846  I,25 |                go żal i strach mi, żeby się po drogach, karczmach albo
2847  I,25 |     przechowanie wziąść i zażywać, póki się sposobniejszą porą o niego
2848  I,25 |            zacny? Gdybym był pewien, że się wasza książęca mość nie
2849  I,25 |            przechowam, chociaż jeśli mi się uda, wolałbym kupić. Ale
2850  I,25 |              wolałbym kupić. Ale gdzież się owo dziwo znajduje?~- A
2851  I,25 |             myślę, że i w Natolii jeden się taki utrafił.~- To pójdźmy
2852  I,25 |              biegłym jeźdźcem koń wydał się jeszcze dwakroć piękniejszy.
2853  I,25 |               nabrały blasku, i zdawało się, że chrapami wyrzuca ogień
2854  I,25 |             krzyknął:~- Alt!~Koń wsparł się czterema nogami i stanął
2855  I,25 |                 mość cugle puścić, a on się o pół chrapów z szeregu
2856  I,25 |                 raczy spróbować i jeśli się na dwóch stajach choć o
2857  I,25 |           byłoby największe dziwo, żeby się z puszczonymi cuglami nie
2858  I,25 |                 Szereg stanął i zwrócił się głowami końskimi ku drodze
2859  I,25 |           masztalerzy, którzy zebrawszy się gromadką przed kołowrotem,
2860  I,25 |                 kołowrotem, przyglądali się z ciekawością biegowi. Ćwiczone
2861  I,25 |           trzymany cuglami, nie wysunął się istotnie ani na cal. Przebiegli
2862  I,25 |             staję, nagle Kmicic zwrócił się, a widząc za sobą jeno tumany
2863  I,25 |               Książęcy w środku trzymał się ciągle w szeregu, nie zostając
2864  I,25 |              nie zostając ani wysuwając się na cal naprzód. Zdumienie,
2865  I,25 |         pierwszej chwili mowę. Szarpnął się jeno raz i drugi, lecz bez
2866  I,26 |                sosny przydrożne zdawały się uciekać w tył w popłochu;
2867  I,26 |              książę Bogusław przechylał się w kulbace, jakby chcąc próbować
2868  I,26 |          wówczas ramiona jego wykręcały się jeno boleśniej w żelaznych
2869  I,26 |            przez długi czas nie odzywał się wcale, widocznie starał
2870  I,26 |                 wcale, widocznie starał się uspokoić i odzyskać zimną
2871  I,26 |             mnie prowadzicie?~- Dowiesz się wasza książęca mość na końcu
2872  I,26 |                 spytał książę zwracając się do żołnierzy.~- Wiemy -
2873  I,26 |          spojrzeć, panie Kmicic, z tyłu się kryjesz.~- Owszem! - odparł
2874  I,26 |               zdrowych zmysłach i że ci się rozum nie pomieszał? Czyś
2875  I,26 |         zuchwały postępek nie odważyłby się nikt nie tylko w Polsce,
2876  I,26 |              Jesteś w moim ręku i z tym się zgódź, a słów próżno nie
2877  I,26 |               cię czekać, przez trzecią się niecierpliwić, przez czwartą
2878  I,26 |              przed siebie tam, gdzie mi się spodoba. Dziękuj wasza książęca
2879  I,26 |               jako kalwin.~- I ważyłbyś się na to?~- Nie chwaląc się
2880  I,26 |                się na to?~- Nie chwaląc się nie znajdziesz wasza książęca
2881  I,26 |           takowej imprezy, na którą bym się nie ważył, a masz najlepszy
2882  I,26 |              ołyccy ścigać nie będą, to się mylisz. Krew radziwiłłowska
2883  I,26 |      Rzeczypospolitej. Za granicą także się nie schronisz! Cesarz niemiecki
2884  I,26 |      ministrowie moi przyjaciele. Gdzie się schronisz?... Turcy i Tatarzy
2885  I,26 |               mi to - rzekł Kmicic - że się wasza książęca mość o moje
2886  I,26 |                 Temu nie neguję. Nieraz się już zdarzało w świecie,
2887  I,26 |          wielkiemu ojcu mojemu toż samo się przygodziło... Jeno, pytam
2888  I,26 |              przygodziło... Jeno, pytam się ciebie, co dalej?~- Et,
2889  I,26 |                 wszystkimi Radziwiłłami się zahaczyć, to jeszcze Bóg
2890  I,26 |                 miły, kawalerze, tak mi się podobasz!... Bo to ci powtarzam,
2891  I,26 |               ty jeden w Europie mogłeś się na coś podobnego ważyć.
2892  I,26 |                coś podobnego ważyć. Ani się, bestia, zatroska, ani pomyśli,
2893  I,26 |                go jak swego...~Gdzieżeś się taki uchował, kawalerze?
2894  I,26 |             późno! - rzekł Kmicic.~- To się rozumie! - odpowiedział
2895  I,26 |                nic; książę zaś zamyślił się przez chwilę, po czym zakrzyknął:~-
2896  I,26 |              mnie natychmiast, nie będę się mścił! Dasz mi tylko parol,
2897  I,26 |                  Siła by gadać! Dowiesz się wasza książęca mość później.~-
2898  I,26 |               jeśli nie gadać? Przyznaj się, kawalerze, do jednej rzeczy:
2899  I,26 |                 wiem, co czynić, pokaże się niebawem.~Niecierpliwość
2900  I,26 |         niebawem.~Niecierpliwość odbiła się na twarzy księcia Bogusława.~-
2901  I,26 |             gotowym zamiarem targnięcia się na moją osobę czyli też
2902  I,26 |               Ale miłosierdziu boskiemu się oddaję... i wolę duszę stracić,
2903  I,26 |                służę. Niech Bóg zmiłuje się nade mną... Wolę gorzeć!
2904  I,26 |                Bogusław.~Kmicic zbudził się jakoby ze snu, potrząsnął
2905  I,26 |             pierwszy raz powiedział, że się ze Szwedem połączył. Com
2906  I,26 |                pod nogi, przy ojczyźnie się oponując, a jam stał jak
2907  I,26 |               lepiej nie wspominać, bym się zaś nie zapamiętał, bym
2908  I,26 |                 Kiejdany, a potem niech się, co chce, dzieje! On też
2909  I,26 |            pokazować, za takiego zbawcę się podawać, że wiesz wasza
2910  I,26 |                 wasza książęca mość, co się stało?~- Przekonał młodzika! -
2911  I,26 |                 w nim widziałem, żem mu się oddał jako diabłu, z duszą,
2912  I,26 |               wieży kiejdańskiej na łeb się rzucić!~- Domyślałem się,
2913  I,26 |                się rzucić!~- Domyślałem się, że taki będzie koniec! -
2914  I,26 |               na pohybel! - inne, które się buntowały, znacznie wyciąłem...
2915  I,26 |             trzeba! Teraz dopiero, gdym się o onych truciach z listów
2916  I,26 |             listy wozić?...~- Nie znasz się na polityce, kawalerze -
2917  I,26 |               ale nie listy! Wyrzekłbym się posłowania, ale sprawy nie
2918  I,26 |                jako granat gorzała, żem się opamiętał, żem miał tę moc
2919  I,26 |        ciągnijże go za język, a dowiesz się całej prawdy - nie zdradź,
2920  I,26 |                  co masz w sercu, podaj się za zaprzańca, za gorszego
2921  I,26 |              zgubę tej Rzeczypospolitej się zmawiacie?... To płaszcz
2922  I,26 |               ze słów Kmicica ukazywało się jasno, że żołnierz zdołał
2923  I,26 |              książę wojewoda lepiej zna się na ludziach i przyszle człowieka
2924  I,26 |                 To fortel! W twardej ja się szkole ich uczył. Chciałeś
2925  I,26 |                 go pan Andrzej. - Dowie się z niego król ;polski, co
2926  I,26 |           polski, co zamierzacie, dowie się i szwedzki, że chociaż teraz
2927  I,26 |               wolność recedere, jeśliby się noga Szwedom miała powinąć.
2928  I,26 |                między nami!... Spotkamy się!...~Możesz przysporzyć nam
2929  I,26 |            korzystać.~Tymczasem puścili się znów rysią i po godzinie
2930  I,26 |                 ich Kmicic.~- Konie nam się zmachały okrutnie, wasza
2931  I,26 |                drugiej. Książę uspokoił się zupełnie i nie wyciągał
2932  I,26 |           rozmowę pana Andrzeja. Zdawał się być zmęczony drogą czy też
2933  I,26 |                 też położeniem, w jakim się znajdował, i głowę pochylił
2934  I,26 |              łatwiej będzie obalić, aby się wyrwać na wolność. Tymczasem
2935  I,26 |             wolność. Tymczasem zbliżyli się do budowli leżącej przy
2936  I,26 |             jadący traktem zatrzymywali się dla przekuwania koni i reparacji
2937  I,26 |                kuźnią a drogą rozciągał się niewielki majdan, nie ogrodzony
2938  I,26 |               popas - rzekł uśmiechając się książę niczego tu nie dostanie.~-
2939  I,26 |                 rzekł książę pochylając się ku niemu.~- Proszę na ziemię! -
2940  I,26 |              uderzony ostrogami, wspiął się tak, iż wyprostował się
2941  I,26 |                 się tak, iż wyprostował się prawie zupełnie, książę
2942  I,26 |         zupełnie, książę zaś przekręcił się jak wąż w kulbace ku Lubieńcowi
2943  I,26 |                inni mogli zrozumieć, co się stało, zanim odetchnęli,
2944  I,26 |                Trzymaj! Bij! - rozległy się dzikie głosy.~Trzej żołnierze,
2945  I,26 |           siedzieli na koniach, puścili się za nim; lecz Soroka chwycił
2946  I,26 |             rumaka.~Rumak zaś wyciągnął się jak sarna i biegł z szybkością
2947  I,26 |            Huknął strzał. Soroka rzucił się przez dym, aby skutek lepiej
2948  I,26 |              Wówczas wachmistrz zwrócił się do kowala i jego pomocników,
2949  I,26 |           niemym przerażeniem na to, co się stało, i zawołał:~- Wody!~
2950  I,26 |              życia i krew wydobywała mu się z twarzy obficie. Tymczasem
2951  I,26 |              powolnością i uwagą zabrał się do obmywania twarzy Kmicica.~
2952  I,26 |                  Na koniec rana ukazała się spod krwi i sadzy. Kula
2953  I,26 |         strzaskana.~Po chwili przekonał się, że nie, i odsapnął głęboko.
2954  I,26 |                 drgać, piersi podnosiły się oddechem.~- Żyje!... Nic
2955  I,26 |         radośnie Soroka.~I łza stoczyła się po zbójeckiej twarzy wachmistrza.~
2956  I,26 |                na zakręcie drogi ukazał się Biłous, jeden z trzech żołnierzy,
2957  I,26 |                 na progu kuźni i zerwał się na równe nogi.~- Jakże to?~-
2958  I,26 |      najlepszego konia, i dlatego że mu się pozwolił dogonić. W naszych
2959  I,26 |            Patersona, który zaniepokoił się długą nieobecnością księcia.~
2960 II,1  |                jechać, co począć, gdzie się obrócić.~Kmicic nie tylko
2961 II,1  |             twarz; chwilami zatrzymywał się dla podczerpnięcia świeżej
2962 II,1  |         rzeczach ran od Soroki, poczęli się troskać, czy żyje.~- Żyje -
2963 II,1  |              oczy i z ust jego wydobyło się jedno tylko słowo:~- Pić!~
2964 II,1  |                jego warg, lecz pokazało się; że otwarcie ust sprawia
2965 II,1  |             mówiąc ani słowa, opatrywać się Soroce, nie jęczał przy
2966 II,1  |        wachmistrz obmywał ranę, zdawała się sprawiać mu przyjemność,
2967 II,1  |        przyjemność, bo czasem uśmiechał się oczyma.~A Soroka pocieszał
2968 II,1  |               dur przejdzie. Da Bóg, że się uchronim.~Jakoż pod wieczór
2969 II,1  |               śmierć i życie!~Ściemniło się wreszcie zupełnie i Soroka
2970 II,1  |          jechali więc dalej, aby dobrać się do wysokich i suchych części
2971 II,1  |               drugą, nie mogąc przebrać się przez bagno. Tymczasem uczyniło
2972 II,1  |               bagno. Tymczasem uczyniło się znów widniej, bo zeszedł
2973 II,1  |                było miarkować, wydawały się zupełnie świeże. Jednakże
2974 II,1  |             kolan i wyżej. Już obawiali się żołnierze, czy przebrną,
2975 II,1  |             jeszcze topiele nie odkryją się przed nimi, gdy po upływie
2976 II,1  |            rzeczywiście, w dali ukazała się smuga czerwonawego, przesyconego
2977 II,1  |              ziemią ogniska. Zbliżywszy się ujrzeli żołnierze chatę,
2978 II,1  |           Coście wy za jedni? Skądeście się tu wzięli? - pytał znowu
2979 II,1  |                 i zdziwienie.~- Nie bój się! - odpowiedział Soroka -
2980 II,1  |                 smole ugotujem.~- Jeden się przed wami nie obronię,
2981 II,1  |                 której na kominie palił się ogień, a z garnków postawionych
2982 II,1  |      postawionych na trzonie rozchodził się zapach duszonego mięsiwa.
2983 II,1  |                i lepiej, bo nie będziem się o kwaterę spierali, a jutro
2984 II,1  |          którego obszerny sagan znalazł się na kominie. Były także i
2985 II,1  |          gorzałki.~Jednakże sam z lekka się tylko zakropił i żołnierzom
2986 II,1  |                 dał, bo postanowił mieć się przez noc na baczności.
2987 II,1  |             rżało stado koni, wydała mu się dziwną i podejrzaną. Sądził
2988 II,1  |               nie można było spodziewać się od nich nie tylko gościnności,
2989 II,1  |            zbrojną ręką chatę i trzymać się w niej przemocą lub drogą
2990 II,1  |               którego podróż mogła stać się zgubną, i ze względu na
2991 II,1  |       szaleństwem, które jednak udawały się i uchodziły płazem. Odbył
2992 II,1  |         wszystko potrafi, z każdej toni się wyratuje i każdego, kogo
2993 II,1  |              bezbronny, zdołał wydostać się z jego rąk i mało tego:
2994 II,1  |               ich tak, że zbiegli bojąc się jego powrotu? Był to dziw
2995 II,1  |              myśląc o tym - wszystkiego się bowiem na tym świecie spodziewał,
2996 II,1  |              tylko nie tego, by znalazł się ktoś taki, kto by po panu
2997 II,1  |            przejechał.~- Zali skończyło się już nasze szczęście? - mruczał
2998 II,1  |           mruczał do siebie rozglądając się ze zdumieniem dokoła.~Więc
2999 II,1  |             onej leśnej chacie, póki by się nie zmyliły i nie znużyły
3000 II,1  |                powodów, nie wydawało mu się bezpiecznym, chciał wiedzieć,